15-19 Απριλίου. τη Θωμά ς σα Σούρμενα

οργάνωση ένωση ποντίων σουρμένων 15-19 Απριλίου τη Θωμά ς σα Σούρμενα Ταφικό Έθιμο Εκθέσεις Αθλητικές Εκδηλώσεις Xορευτικά Συγκροτήματα Ποντιακό Γλέντι Πρόγραμμα Εκδηλώσεων

Προέδρου Ένωσης Ποντίων σουρμένων Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, φίλες και φίλοι, Η αναβίωση των εθίμων ενός λαού πιστοποιεί την ταυτότητά του, θωρακίζει την συνέχισή του, εναρμονίζει το χθες με το σήμερα και προετοιμάζει με τους καλύτερους οιωνούς το αύριο. Ενενήντα τρία χρόνια μετά το βίαιο ξεριζωμό των προγόνων μας από τις πατρογονικές τους εστίες στον Ιστορικό Πόντο και ενενήντα ένα χρόνια μετά την ίδρυσή του, ο Σύλλογός μας διοργανώνει την εβδομάδα της Διακαινησίμου ένα πενθήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων με αποκορύφωμα το Ταφικό Έθιμο. Πρόκειται για το γεγονός - ορόσημο των απανταχού της γης συμπατριωτών μας, που επισκέπτονται κατά χιλιάδες την περιοχή για να τιμήσουν και να βιώσουν τις ιδιαίτερες αυτές στιγμές του πολιτισμού μας. Με τις θερμότερες ευχές μας για σας και τις οικογένειές σας, σας περιμένουμε και φέτος να ανταμώσουμε στο Παμποντιακόν Πανοΰρ 2015, τη Θωμά ς σα Σούρμενα. Με τιμή για το Διοικητικό Συμβούλιο Ο πρόεδρος Γιώργoς Στυλ. Σαραφίδης Φωτογραφία εξωφύλλου: Οι πρώτοι κάτοικοι, ιδρυτές του συνοικισμού Νέων Σουρμένων Αττικής. 03

Οι Πόντιοι της περιοχής των Σουρμένων Αττικής, οι συγγενείς και οι φίλοι τους, την Κυριακή του Θωμά, διατηρούν και αναβιώνουν, εδώ και 93 χρόνια, το Ταφικό Έθιμο που έφεραν μαζί τους από τον Ιστορικό Πόντο. Εκεί το έθιμο γιορταζόταν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γεγονός που φανερώνει την πίστη του ποντιακού λαού στην χριστιανική αντίληψη για την ανάσταση των νεκρών και το σεβασμό και την τιμή προς εκείνους, αφού τους αφιέρωναν τη δεύτερη μέρα της μεγάλης αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης. Πλήθος Ποντίων απ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, συγκεντρώνεται στα Σούρμενα για να τιμήσει και να βιώσει από κοντά το Ποντιακό αυτό έθιμο. Αφού παρακολουθήσουν το πρωί της Κυριακής του Θωμά την Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων, ιερείς και ποίμνιο κατευθύνονται στο Κοιμητήριο της περιοχής. Εκεί ο καθένας πηγαίνει στον οικογενειακό τάφο. Οι νοικοκυρές στρώνουν τραπεζομάντηλα στα οποία ακουμπούν τσουρέκια, κόκκινα αυγά, μεζέδες, ούζο και όλοι μαζί περιμένουν τον ιερέα να τελέσει τρισάγιο. Αρχικά οι ιερείς τελούν τρισάγιο στην εκκλησία του Κοιμητηρίου των Σουρμένων υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των απανταχού κεκοιμημένων Ποντίων. Στην συνέχεια τελείται τρισάγιο σε κάθε τάφο. Συνοικισμός Σουρμενιτών, 22 Απριλίου 1928... Οι συγγενείς συζητούν για τα κεκοιμημένα προσφιλή πρόσωπα, θυμούνται τα προτερήματά τους, τις καλοσύνες τους και ό,τι προκαλεί την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας των νεκρών ανάμεσά τους. Γιατί η μέρα αυτή αφιερώνεται στην ανάσταση των νεκρών. Είναι μέρα χαράς και όχι πονεμένης ανάμνησης. Στο τέλος προσφέρουν στον ιερέα και τους παρευρισκόμενους κόκκινα αυγά και τσουρέκια. Και όλοι μαζί ψάλλουν το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ. Έγγραφο-ντοκουμέντο του 1928 που αναφέρεται στην οργάνωση κατά τα εν πατρίδι έθιμα, πανήγυριν του Συνοικισμού 04 05

ιστορικό & λαογραφικό ποντιακό μουσείο σουρμένων Στην Κεντρική Πλατεία των Σουρμένων του Δήμου Ελληνικού - Αργυρούπολης, στον χώρο της φυσικής έδρας της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων, βρίσκεται και λειτουργεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Ποντιακό Μουσείο Σουρμένων. Πρόκειται για ένα κτίριο σε νεοκλασικό στυλ, που ανεγέρθη το 1998 στην θέση παλαιότερου κτίσματος που είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας του 50 με προσωπική εργασία των μελών του συλλόγου για να καλύψει τις πολιτιστικές και κοινωνικές ανάγκες της τότε εποχής. Το δώμα του κτιρίου έχει διαμορφωθεί σε ποντιακό σπίτι με αντικείμενα που έφεραν μαζί τους από τον Ιστορικό Πόντο οι πρώτοι κάτοικοι - ιδρυτές του συνοικισμού των Νέων Σουρμένων Αττικής, όταν ως πρόσφυγες ήρθαν και εγκαταστάθηκαν σε αυτήν την περιοχή. Στο υπόγειο σε ειδικό χώρο φυλάσσονται οι παραδοσιακές στολές των χορευτικών τμημάτων, μερικές εκ των οποίων χρονολογούνται στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Σε άλλο χώρο του υπογείου λειτουργεί η βιβλιοθήκη της Ένωσης όπου, εκτός από την συλλογή των βιβλίων, υπάρχει το ιστορικό αρχείο του συλλόγου καθώς και αρχείο με όλες σχεδόν τις εκδόσεις ποντιακών περιοδικών και εφημερίδων των τελευταίων πενήντα χρόνων. Η κοτσίδα του Πρεσβύτερου Ηλία Παπαηλιάδη, σφαγιασθέντος το 1919 στην περιφέρεια Χαλδίας, χωριό Κελάντων του Πόντου. Στο ισόγειο φιλοξενείται πλούσια συλλογή αντικειμένων, φωτογραφικό υλικό και έγγραφα, μέσα από τα οποία παρουσιάζεται η πολιτιστική και κοινωνική δραστηριότητα του συλλόγου από την ίδρυσή του (1924) μέχρι σήμερα. Η παραδοσιακή ΦΟΤΑ του Συλλόγου μας που ο κοσμοναύτης Θεόδωρος Γιουρτσίχιν Γραμματικόπουλος, για να δηλώσει και να τιμήσει την Ποντιακή του Καταγωγή, πήρε μαζί του στο διάστημα. Στις 12 Μαρτίου 2014, σε επίσημη εκδήλωση, την παρέδωσε στον πρόεδρο της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων. 06 07

σπουδαστήριο σουρμένων αίθουσα ποντιακού λόγου & τέχνης πολιτιστικό κέντρο ένωσης ποντίων σουρμένων 08 09

Ομιλία Πολιτιστικό Κέντρο της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων 19:30 Ποντιακος Ανθρωπισμός & Εβραίοι Στερίνα Ταμπώχ Μια Εβραιοπούλα κρυμμένη στην αγκαλιά μιας Ποντιακής οικογένειας στην Γερμανική Κατοχή. Μιχάλης Χαραλαμπίδης Ο Βησσαρίων και οι Εβραίοι. Νυρεμβέργη - Βενετία 1460-1463 Η Εγκύκλιος του Βησσαρίωνος για τους Εβραίους στη Βενετία Bessarion Et Les Juifs (Tire d un manuscrit des archives des Frari de Venice, Memoriale, t. XV, 16 décembre 1463.) Bessarion De Iudæis Tenendis Bessarion miseratione divinâ, etc., illustrissimo et excellentissimo principi Domino Christophoro Mauro. Licet, ex injuneto nobis legationis officio, ea potissimum in animo nostro cura versetur, ut populum christianum Deo magis gratum acceptabilemque reddamus; tamen de salute reliquorum * Απόσπασμα από το βιβλίο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη Το Ποντιακό Ζήτημα Σήμερα: Αγώνας και Νίκες σε Δύο Μέτωπα, σελ. 147, Εκδόσεις ΣΤΡΑΒΩΝ Η Ευθυμία Αργυροπούλου και η Στερίνα Ταμπώχ την περίοδο της Γερμανικής Ναζιστικής Κατοχής Βέροια - Θεσσαλονίκη Αξιότιμη κυρία Αργυροπούλου, Θεσσαλονίκη,14 Απριλίου 1994 Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, με ομόφωνη απόφαση σας ανακήρυξε Ευεργέτη και Σωτήρα της κοινότητάς μας, σαν ελάχιστη έκφραση ευγνωμοσύνης, διότι κατά τη διάρκεια της στυγνής Γερμανικής Ναζιστικής κατοχής, χωρίς υστερόβουλία ή άλλη αμοιβή, με κίνδυνο της ζωής σας, εμπνεόμενη από ευγενή αισθήματα συνέβαλε στη σωτηρία της οικογένειας της ομοθρήσκου μας κ. Στερίνας Ταμπώχ. ** Απόσπασμα από το βιβλίο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη Το Ποντιακό Ζήτημα Σήμερα: Αγώνας και Νίκες σε Δύο Μέτωπα, σελ. 149, Εκδόσεις ΣΤΡΑΒΩΝ Θα ακολουθήσει κέρασμα. Είσοδος ελεύθερη. 10 11

Αθλητισμός & Προσφυγιά Γήπεδο Σουρμένων, Ελληνικού 16:30 2 ο ποδοσφαίρικο συναπαντεμα προσφυγικων ομαδων Μια αθλητική ποδοσφαιρική συνάντηση ομάδων που ιδρύθηκαν από Έλληνες πρόσφυγες... Συμμετέχουν οι ομάδες παλαιμάχων: Το πρόγραμμα των αγώνων 17:00-18:00 Πανιώνιος - Ν. Ιωνία Πανιώνιος - Απόλλων Καλαμαριάς 18:00-19:00 Φωστήρας Αθηνών - Απόλλων Καλαμαριάς Φωστήρας Αθηνών - Ν. Ιωνία 19:00-20:15 Α.Σ. Σουρμένων - Παλαλιακός Πανιώνιος Απόλλων Καλαμαριάς Φωστήρας Αθηνών Ο Αθλητικός Σύλλογος Σουρμένων, με φόντο τον Υμηττό. Σύλλογος Βετεράνων Ποδοσφαιριστών Ν. Ιωνίας Αθλητικός Σύλλογος Σουρμένων Παλαλιακός Θεσσαλονίκης 12 13

Συμμετέχουν τα χορευτικά συγκροτήµατα. Ένωση Ποντίων Σουρμένων Χοροί Πόντου Μουσικο χορευτική Παράσταση Πλατεία ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ 20:00 Παραδοσιακοί χοροί από την Ελλάδα. Στα πλαίσια των πενθήµερων εορταστικών εκδηλώσεων η Ένωση Ποντίων Σουρµένων αφιερώνει φέτος µια από τις ηµέρες στην παρουσίαση παραδοσιακών χορών και τραγουδιών από όλη την Ελλάδα. Βασικός µας σκοπός είναι η ανάδειξη και παραστατική παρουσίαση της σχέσης των Ελληνικών παραδοσιακών χορών και τραγουδιών µε παλαιότερες και σύγχρονες µορφές ζωής και λαϊκές εκφράσεις που αντικατοπτρίζουν διάφορες κοινωνικές και ηθικές - θρησκευτικές αξίες, ιδέες, αντιλήψεις και συνήθειες του λαού µας. Ο χορός και το τραγούδι αποτελούν το σηµαντικό κρίκο ανάµεσα στην Σύλλογος Κρητών Ελληνικού O Ψηλορείτης Χοροί Κρήτης Εργαστήρι Πολιτισμού Νέας Αρτάκης Παναγία Φανερωμένη Χοροί Αρτάκης Κυζίκου, Μικράς Ασίας Χορευτικός Όμιλος Τρίπολης Χοροί Αρκαδίας Συλλόγος Μεσοτοπιτών Λέσβου H Αναγέννηση Χοροί Μεσότοπου Λέσβου Πανθρακική Ομοσπονδία Νοτίου Ελλάδος Χοροί Θράκης Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικοχορευτικής Παράδοσης «Χορεία» Χοροί Σερρών ιστορική και την λαϊκή παράδοση. Συνοδεύουν οι µουσικοί Βασιζόµενος στην ιστορική παράδοση παίρνει σάρκα και οστά µέσω της λαϊκής έκφρασης. Λαϊκή έκφραση που ζωντανεύει διαφορετικά από περιοχή σε περιοχή ανάλογα µε τα τοπικά ήθη και έθιµα. Παυλόπουλος Γιάννης Βιολί & Τραγούδι Τασούλας Θοδωρής Κλαρίνο & Φλογέρα Κλαπάκης Μανούσος Κρουστά Παπαπροκοπίου Κώστας Λαούτο Δολιανίτης Πέτρος Ακορντεόν Μπάκος Δημήτρης Γκάιντα Παναγοπούλου Ντορέττα Τραγούδι χοροι πόντου Σαραφίδης Γιώργος Ποντιακή λύρα Σαραφίδης Στέλιος Ποντιακό Τραγούδι Κεκρίδης Γρηγόρης Νταούλι χοροι κρητησ Το Συγκρότημα του Κεχαγιαδάκη Αντώνη Κρητική λύρα & Τραγούδι Λαδουκάκης Αδαμάντιος Λαούτο Φετοκάκης Μανώλης Λαούτο Χοροί σερρών Γιάννης Μάλαμας Ζουρνά Χρήστος Μάλαμας Ζουρνά Δημήτρης Μάλαμας Ζουρνά Ηλίας Δημάνος Νταούλι Χίντζιος Νίκος Νταούλι Το πρόγραμμα παρουσιάζει ο ΛΑΖΟΣ ΤΕΡΖΑΣ 14 15

Πανηγυρικός Εσπερινός Ιερός Ναός ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ, ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης, κ.κ. Παύλου και αρτοκλασία υπέρ υγείας των απανταχού της γης Ποντίων. Παραδοσιακοί Χοροί του Πόντου Πλατεία ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ Χορεύουν τα Συγκροτήματα Ένωση Ποντίων περιστερίου Ν. Αττικής Σύλλογος Ποντίων Μεταμόρφωσης "Ο Εύξεινος Πόντος" Ν. Αττικής 18:00 Θα τεθούν προς προσκύνηση τα ιερά λείψανα του Αγίου Ευγενίου, Πολιούχου Τραπεζούντας και του Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη. 19:30 Πολιτιστικός Σύλλογος Αυγής Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Ν. Θεσσαλονίκης Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Νέα Σούρμενα, Αττικής, Αρχές της δεκαετίας του 30 Παραδοσιακό Ποντιακό Γλέντι μέχρι πρωίας, με κεμεντζέ, ταούλ, τουλούμ, γαβάλ... κρασί και χαμψία! Τραγούδι Κεμεντζέ Τουλούμ Ταούλ Καρασαββίδης Δημήτρης Κουρτίδης Γιάννης Ατματσίδης Γιώργος Αραμαδανίδης Γιάννης (Αραματάνσ ) Ζώης Κώστας Κεκρίδης Γρηγόρης Χατζηδαυιτίδης Νίκος Το πρόγραμμα παρουσιάζει ο ΛΑΖΟΣ ΤΕΡΖΑΣ 16 17

Αιμοδοσία Πολιτών Κυριακή 19 Απριλίου Από 09:00 μέχρι 13:00 1 ο Δημοτικό Σχολείο Σουρμένων Ελληνικού

Κυριακή πρωί Ταφικό Έθιμο Ιερός Ναός ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ, ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ 07:00 Ιερός Ναός ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ, ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ 07:00 Ο Όρθρος και η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία υπό του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης κ.κ. Παύλου. 10:45 Λιτανευτική Πομπή προς το Κοιμητήριο Σουρμένων. 11:15 Επιμνημόσυνος δέησις υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των κεκοιμημένων προσφιλών προσώπων, ΤΑΦΙΚΟ ΕΘΙΜΟ. Κυριακή βράδυ Χοροί του Πόντου Πλατεία ΣΟΥΡΜΕΝΩΝ 19:15 Χαιρετισμοί Προέδρου Ένωσης Ποντίων Σουρμένων, κ. Σαραφίδη Γιώργου Δημάρχου Ελληνικού-Αργυρούπολης, κ. Κωνσταντάτου Γιάννη Χορεύουν τα Συγκροτήματα Ποντιακός Μορφωτικός Σύλλογος Αγίου Δημητρίου Ρυακίου Κοζάνης Ν. Κοζάνης Καλλιτεχνική Στέγη Ποντίων Βορείου Ελλάδος Ν. Θεσσαλονίκης Θα τεθούν προς προσκύνηση τα ιερά λείψανα του Αγίου Ευγενίου, Πολιούχου Τραπεζούντας και του Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη. Λήκυθος, 440 π.χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Σκηνή επίσκεψης στον τάφο. Ένωση Ποντίων Σουρμένων Παραδοσιακό Ποντιακό Γλέντι με κεμεντζέ, ταούλ, τουλούμ, γαβάλ... Τραγούδι Κεμεντζέ Τουλούμ Ταούλ Καρασαββίδης Δημήτρης Κουρτίδης Γιάννης Ξενιτόπουλος Δημήτρης Αραμαδανίδης Γιάννης (Αραματάνσ ) Ζώης Κώστας Κεκρίδης Γρηγόρης Χατζηδαυιτίδης Νίκος Το πρόγραμμα παρουσιάζει ο ΛΑΖΟΣ ΤΕΡΖΑΣ 20 21

Μνημείο Ποντιακού Ελληνισμού Κεντρική Πλατεία Σουρμένων Το Δ. Σ. της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων, ευχαριστεί θερμά τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης κ.κ. Παύλο και τους Ιερείς της ενορίας Μεταμορφώσεως Σωτήρος Σουρμένων για την συνεργασία μας. Τον Δήμαρχο Ελληνικού- Αργυρούπολης κ. Γιάννη Κωνσταντάτο, τους Αντιδημάρχους και τους Δημοτικούς Συμβούλους του Δήμου μας, οι οποίοι στάθηκαν αρωγοί στην προσπάθεια για την επιτυχία των εκδηλώσεών μας. Τον Διευθυντή κ. Τάσο Παπαδόπουλο, τον Σύλλογο Διδασκόντων και τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του 1 ου Δημοτικού Σχολείου Σουρμένων Ελληνικού. Τους παλαίμαχους ποδοσφαιριστές των ομάδων του Πανιωνίου, του Απόλλωνα Καλαμαριάς, του Φωστήρα, της Ν. Ιωνίας, του Παλαλιακού και του Αθλητικού Συλλόγου Σουρμένων για την συμμετοχή τους στο 2 ο Ποδοσφαιρικό Συναπάντεμα Προσφυγικών Ομάδων. Τα μέλη του όμαιμου Αθλητικού Συλλόγου Σουρμένων για την συνεργασία μας. Τέλος ευχαριστούμε τα Μέλη και τους Φίλους της Ένωσής μας, οι οποίοι στάθηκαν δίπλα στο Διοικητικό Συμβούλιο και βοήθησαν ενεργά στην διοργάνωση αυτών των εκδηλώσεων. Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος Αντιπρόεδρος Γεν. Γραμματέας Ειδ. Γραμματέας Ταμίας Κοσμήτορας Έφορος Μέλος Μέλος Σαραφίδης Στυλ. Γεώργιος Κυριακόπουλος Γεωργ. Αναστάσιος Γιαντομίδης Παν. Χρήστος Κεκρίδης Γρηγ. Δημήτριος Καρνέτση Χαρ. Αντωνία Ασλανίδης Παν. Δημήτριος Ακερμανίδου Στυλ. Βασιλική Γεωργιάδης Γεωργ. Κωνσταντίνος 22 Σαββίδου Ελευθ. Ελένη

Ένωση Ποντίων Σουρμένων Λεωφ. Iασωνίδη & Xρυσάνθου Tραπεζούντος Πλατεία Σουρμένων, Τ.Κ. 167 77 Σούρμενα - Eλληνικό Tηλ: 210 96 44 767 Fax: 210 96 18 867 e-mail : info@sourmena.gr www.sourmena.gr www.facebook.com/sourmena.gr Φωτογραφικό Αρχείο Ένωση Ποντίων Σουρμένων / Σχεδιασμός Workshop Visual Studio workshop.gr