Καταρροϊκός Πυρετός ή «νόσος της μπλε γλώσσας» (bluetongue)

Καταρροϊκός Πυρετός ή «νόσος της μπλε γλώσσας» (bluetongue) Αγγελική Ρόδη-Μπουριέλ DVM, MSc, MSc, PhD, pmrcvs Καθηγήτρια Κτηνιατρικής Μικροβιολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ενημερωτικό άρθρο της Αγγελικής Ρόδη Μπουριέλ Είναι ένα νόσημα των ζώων, κυρίως των μηρυκαστικών, με τεράστια οικονομική σημασία, αλλά χωρίς σημασία για τη δημόσια υγεία, αφού δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο. Οφείλεται σε ένα ιό που έχει πολλούς υπότυπους, ανάλογα με την περιοχή εξέλιξής τους ανά τον κόσμο, αφού έχει παγκόσμια εξάπλωση. Η μόλυνση από τον ιό έχει δύο μορφές εκδήλωσης. Την κλινική με ήπια έως πολύ σοβαρά κλινικά ευρήματα, ανάλογα με το είδος ζώου, και την υποκλινική κατά την οποία δεν φαίνεται να νοσούν τα μολυσμένα ζώα, αλλά είναι φορείς του ιού. Κλινική μορφή παρατηρείται κυρίως στα πρόβατα, στα οποία η οικονομική ζημία είναι τεράστια, αν δεν παρθούν μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του ιού. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως με αιματοφάγα έντομα τους γένους Culicoides (κουλικοειδές), αλλά σε χώρες που συστηματικά μελετούν το νόσημα έχει παρατηρηθεί μόλυνση και με μολυσμένο σπέρμα. Το νόσημα περιοριζόταν μέχρι πρόσφατα σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές, αλλά λόγω της κλιματολογικής αλλαγής, έχει εξαπλωθεί πολύ βορειότερα, όπου κρούσματα παρατηρήθηκαν μέχρι και στις Σκανδιναβικές χώρες. Ο λόγος εξάπλωσης είναι οι ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης των αιματοφάγων εντόμων. Δυστυχώς, όμως, στις ίδιες περιοχές παρατηρείται πλέον η συμμετοχή ενδογενών ειδών αιματοφάγων εντόμων, με α- ποτέλεσμα να θεωρείται η μόλυνση πανευρωπαϊκή. Αν και ολόκληρη η Ευρώπη θεωρείται μολυσμένη, η επιτήρηση και τα μέτρα περιορισμού του ιού, όταν σε μια περιοχή εμφανιστούν τα πρώτα κρούσματα είναι αυστηρότατα και πρέπει να τηρούνται αυστηρά όχι μόνο από τις κρατικές αρχές, αλλά και τους ίδιους τους κτηνοτρόφους. Ο λόγος είναι ο περιορισμός της οικονομικής καταστροφής από την εξάπλωση νέων παθογόνων υπότυπων του ιού. Ο ιός προσβάλει τα ενδοθήλια των αιμοφόρων αγγείων με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται στα ευπαθή είδη ζώων με κλινικά ευρήματα θρόμβωσης και ισχαιμίας, δηλαδή οίδημα και νέκρωση ιστών. Αυτές οι βλάβες φαίνονται αρχικά ως πυρετός και κατάπτωση, οροαιματηρές ρινικές εκκρίσεις και σιαλόρροια και καταλήγουν σε διαβρώσεις και ση των βλεννογόνων με τελική κατάληξη το θάνατο για το 30-70% των

νοσούντων. Η μορφή αυτή εμφανίζεται στα πρόβατα, κυρίως βελτιωμένων φυλών ή σε μόλυνση από πολύ παθογόνα στελέχη του ιού. Κάποια στελέχη του ιού, όπως το Ευρωπαϊκό BTV-8, μολύνουν το έμβρυο εγκύων ζώων, που αν δεν αποβληθεί γίνεται φορέας. Άρα, οι κτηνοτρόφοι οφείλουν να δηλώνουν τα προβλήματα αναπαραγωγής που έχουν, και οι κρατικοί φορείς να τα διερευνούν συστηματικά, αφού παρόμοια προβλήματα παρατηρούνται και με μολύνσεις από άλλους μικροοργανισμούς. Μεταξύ των λιγότερο ευπαθών ζώων είναι οι αίγες και τα βοοειδή. Η μόλυνση αυτών των ζώων είναι κυρίως υποκλινική, αλλά αν εκδηλωθεί κλινικά εμφανίζεται με οφθαλμικές και στοματικές εκκρίσεις, οίδημα της γλώσσας, ερυθρότητα του δέρματος π.χ. του μαστού και κυρίως σημαντική πτώση της γαλακτοπαραγωγής στις αίγες. Τα μέτρα καταστολής της εξάπλωσης του ιού έχουν καθοριστεί από την ΕΕ και είναι κυρίως μέτρα απαγόρευσης της μετακίνησης ζώων χωρίς την έγκριση των κτηνιατρικών υπηρεσιών. Ο περιορισμός είναι ακτινωτός και περιλαμβάνει περιοχές μέχρι εκατό χιλιόμετρα από την εστία. Επίσης λαμβάνονται μια σειρά από υγειονομικά μέτρα, μεταξύ των οποίων είναι η καταπολέμηση των εντόμων. Οι κτηνοτρόφοι πρέπει να περάσουν από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες των περιοχών τους για να ενημερωθούν για τις υποχρεώσεις τους, αλλά και τα κατάλληλα προϊόντα καταπολέμησης των αιματοφάγων εντόμων. Αγγελική Ρόδη-Μπουριέλ DVM, MSc, MSc, PhD, pmrcvs Καθηγήτρια Κτηνιατρικής Μικροβιολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 10-9-2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Αρ. Πρωτ.: 3736/112592 Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ /Τμήμα Β Ταχ. Δ/νση : Αχαρνών 2 ΠΡΟΣ: Αποδέκτες Ταχ. Κώδικας : 10176 Αθήνα Πίνακα Διανομής Πληροφορίες : Δ. Δηλαβέρης Τηλέφωνο : 210 212 5724 Fax : 210 212 5719 E-mail : ka6u061@minagric.gr ΘΕΜΑ: ΣΧΕΤ: Εμφάνιση Καταρροϊκού Πυρετού - 10 η εγκύκλιος 1. Το με αριθ. πρωτ. 3010/102270/08.08.2014 έγγραφό μας 2. Η με αριθμ. πρωτ. 4803/153138/10.12.2013 απόφαση Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων : «Πρόγραμμα επιτήρησης καταρροϊκού πυρετού του προβάτου (ΦΕΚ 3256 Β) 3. Το Π.Δ. 33/2003 (ΦΕΚ 34 Α ) «Μέτρα για την καταπολέμηση και εξάλειψη του καταρροϊκού πυρετού του προβάτου σε συμμόρφωση προς την οδηγία 2000/75/ΕΚ του Συμβουλίου». 4. Ο Καν. (ΕΚ) αριθ. 1266/2007 της Επιτροπής, σχετικά με κανόνες εφαρμογής της οδηγίας 2000/75/ΕΚ του Συμβουλίου όσον αφορά την καταπολέμηση, την παρακολούθηση και την επιτήρηση του καταρροϊκού πυρετού του προβάτου και τους περιορισμούς στις μετακινήσεις ορισμένων ζώων ευπαθών ειδών (EE L 283 της 27.10.2007, σ. 37) όπως αυτός έχει τροποποιηθεί και ισχύει. 5. Η με αριθ. πρωτ. 258944/07.08.2008 Απόφαση Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΦΕΚ 1727 Β ) «Σχέδιο αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης για την καταπολέμηση του καταρροϊκού πυρετού» 1. Σε συνέχεια του σχετικού (1) και με βάση τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα σε ότι αφορά την εξέλιξη του Καταρροϊκού Πυρετού (ΚΠ) του Προβάτου στη χώρα μας από λήψης της παρούσης τα μέτρα στις ζώνες υπό περιορισμό λόγω Καταρροϊκού Πυρετού που περιγράφονται στο (1) σχετικό τροποποιούνται ως ακολούθως : 1.1 Ζώνη Ελέγχου (20 χλμ γύρω από επιβεβαιωμένες εστίες ΚΠ) 1.1.1 Εκτροφές μηρυκαστικών όπου δεν έχει διαπιστωθεί το νόσημα: Από αυτές μπορούν να μετακινούνται ζώα τόσο εντός της ζώνης ελέγχου όσο και εντός της υπόλοιπης ζώνης προστασίας, για οποιοδήποτε λόγο, υπό τους παρακάτω όρους : Την ημέρα της μετακίνησής τους έχουν εξεταστεί κλινικά και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ΚΠ. Πριν τη μετακίνησή τους, στα ζώα έχει εφαρμοστεί κατάλληλο εντομοαπωθητικό σκεύασμα (λαμβάνοντας υπόψη και το σχετικό χρόνο αναμονής για κάθε σκεύασμα σε ότι αφορά ζωικά προϊόντα). 1

Έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα εντομοαπωθητικά ή/και εντομοκτόνα (αφού προηγηθεί καθαρισμός και απολύμανση) στα οχήματα με τα οποία τα ζώα μεταφέρθηκαν πριν από την αναχώρησή τους αλλά και μετά την εκφόρτωση των ζώων. Η μετακίνηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός των ωρών δραστηριότητας των εντόμων φορέων (από το σούρουπο ως την αυγή). 1.1.2 Εκτροφές μηρυκαστικών όπου έχει διαπιστωθεί το νόσημα (εστίες ΚΠ): α. Για ζώα αμέσου σφαγής επιτρέπεται η σφαγή τους σε σφαγεία που βρίσκονται είτε σε ζώνη ελέγχου είτε σε ζώνη προστασίας εφόσον: Την ημέρα της μετακίνησής τους στο σφαγείο έχουν εξεταστεί κλινικά και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ΚΠ. Έχουν περάσει 30 ημέρες από τη διαπίστωση του τελευταίου κρούσματος ΚΠ στην εκτροφή. Πριν τη μετακίνησή τους, στα ζώα έχει εφαρμοστεί κατάλληλο εντομοαπωθητικό σκεύασμα (λαμβάνοντας υπόψη και το σχετικό χρόνο αναμονής για κάθε σκεύασμα σε ότι αφορά ζωικά προϊόντα). Έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα εντομοαπωθητικά ή/και εντομοκτόνα (αφού προηγηθεί καθαρισμός και απολύμανση) στα οχήματα με τα οποία τα ζώα μεταφέρθηκαν στο σφαγείο πριν από την αναχώρησή τους αλλά και μετά την εκφόρτωση των ζώων. Η μετακίνηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός των ωρών δραστηριότητας των εντόμων φορέων (από το σούρουπο ως την αυγή). β. Για ζώντα ζώα που μετακινούνται στα πλαίσια εποχιακών μετακινήσεων (π.χ. από θερινές σε χειμερινές διαμονές) επιτρέπεται η μετακίνησή τους στη ζώνη ελέγχου ή τη ζώνη προστασίας υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις : Την ημέρα της μετακίνησής τους έχουν εξεταστεί κλινικά και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ΚΠ. Έχουν περάσει 30 ημέρες από τη διαπίστωση της εστίας εξ αιτίας της οποίας τέθηκαν υπό περιορισμό. Πριν τη μετακίνησή τους, στα ζώα έχει εφαρμοστεί κατάλληλο εντομοαπωθητικό σκεύασμα (λαμβάνοντας υπόψη και το σχετικό χρόνο αναμονής για κάθε σκεύασμα σε ότι αφορά ζωικά προϊόντα). Έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα εντομοαπωθητικά ή/και εντομοκτόνα (αφού προηγηθεί καθαρισμός και απολύμανση) στα οχήματα με τα οποία τα ζώα μεταφέρονται πριν από την αναχώρησή τους αλλά και μετά την εκφόρτωση των ζώων. Η μετακίνηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός των ωρών δραστηριότητας των εντόμων φορέων (από το σούρουπο ως την αυγή). γ. Για ζώντα ζώα που μετακινούνται για αγοραπωλησίες (μετακίνηση σε άλλη εκτροφή) επιτρέπεται η μετακίνησή τους στη ζώνη ελέγχου ή τη ζώνη προστασίας υπό τις παρακάτω προϋποθέσεις : Την ημέρα της μετακίνησής τους έχουν εξεταστεί κλινικά και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ΚΠ. Έχουν περάσει 50 ημέρες από τη διαπίστωση του τελευταίου κρούσματος ΚΠ στην εκτροφή. Πριν τη μετακίνησή τους, στα ζώα έχει εφαρμοστεί κατάλληλο εντομοαπωθητικό σκεύασμα (λαμβάνοντας υπόψη και το σχετικό χρόνο αναμονής για κάθε σκεύασμα σε ότι αφορά ζωικά προϊόντα). 2

Έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα εντομοαπωθητικά ή/και εντομοκτόνα (αφού προηγηθεί καθαρισμός και απολύμανση) στα οχήματα με τα οποία τα ζώα μεταφέρθηκαν πριν από την αναχώρησή τους αλλά και μετά την εκφόρτωση των ζώων. Η μετακίνηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός των ωρών δραστηριότητας των εντόμων φορέων (από το σούρουπο ως την αυγή). 1.2 Ζώνη Προστασίας (100 χλμ γύρω από επιβεβαιωμένες εστίες ΚΠ) (ολόκληρη η χώρα πλην Ζακύνθου, Κεφαλονιάς, Κυκλάδων, Χίου και Κρήτης) Μετακινήσεις ζώων από εκτροφές που βρίσκονται σε ζώνη προστασίας, εκτός ζώνης ελέγχου, επιτρέπονται για οποιοδήποτε λόγο εντός της ζώνης προστασίας (συμπεριλαμβανομένης και της ζώνης ελέγχου) υπό τους παρακάτω όρους Την ημέρα της μετακίνησής τους έχουν εξεταστεί κλινικά και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ΚΠ. Έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα εντομοαπωθητικά ή/και εντομοκτόνα (αφού προηγηθεί καθαρισμός και απολύμανση) στα οχήματα με τα οποία τα ζώα μεταφέρονται πριν από την αναχώρησή τους αλλά και μετά την εκφόρτωση των ζώων. Η μετακίνηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός των ωρών δραστηριότητας των εντόμων φορέων (από το σούρουπο ως την αυγή). 1.3 Ζώνη επιτήρησης (μεταξύ 100 και 150 χλμ γύρω από επιβεβαιωμένες εστίες ΚΠ) (νήσοι Ζάκυνθος και Κεφαλονιά) Μετακινήσεις ζώων από εκτροφές που βρίσκονται σε ζώνη επιτήρησης, επιτρέπονται για οποιοδήποτε λόγο εντός της ζώνης επιτήρησης ή προστασίας (συμπεριλαμβανομένης και της ζώνης ελέγχου) υπό τους παρακάτω όρους Την ημέρα της μετακίνησής τους έχουν εξεταστεί κλινικά και δεν εμφανίζουν συμπτώματα ΚΠ. Έχουν εφαρμοστεί κατάλληλα εντομοαπωθητικά ή/και εντομοκτόνα (αφού προηγηθεί καθαρισμός και απολύμανση) στα οχήματα με τα οποία τα ζώα μεταφέρονται πριν από την αναχώρησή τους αλλά και μετά την εκφόρτωση των ζώων. Η μετακίνηση πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, εκτός των ωρών δραστηριότητας των εντόμων φορέων (από το σούρουπο ως την αυγή). 2. Υπενθυμίζεται ότι επί του παρόντος δεν επιτρέπεται για κανένα λόγο η έξοδος ζωντανών μηρυκαστικών, σπέρματος εμβρύων ή ωαρίων αυτών: Από ζώνη προστασίας σε ζώνη επιτήρησης Από ζώνη προστασίας ή επιτήρησης σε περιοχή ελεύθερη του νοσήματος 3. Οι περιορισμοί που ίσχυαν κατά το παρελθόν για ζώντα μηρυκαστικά (ζώα για πάχυνση ή αναπαραγωγή ) που προέρχονται από τις περιοχές που τελούν υπό περιορισμό λόγω εμφάνισης ΚΠ κατά τα παλαιότερα έτη (νήσος Λέσβου, περιφερειακές ενότητες Σάμου και Δωδεκανήσου) εξακολουθούν να ισχύουν. Για τα ζώα αμέσου σφαγής εφαρμόζονται τα ίδια μέτρα που περιγράφονται ανωτέρω (τα ανωτέρω νησιά θεωρούνται ζώνες προστασίας επομένως δεν μπορούν να στείλουν ζώα για οποιοδήποτε λόγο σε ελεύθερες περιοχές). 4. Αναστέλλεται επί του παρόντος και μέχρι νεωτέρας, η ορο-επιτήρηση σε βοοειδή-μάρτυρες στους Νομούς (Περιφερειακές Ενότητες) όπου έχουν εμφανιστεί κρούσματα του νοσήματος κατά το τρέχον έτος, υπό την προϋπόθεση ότι κάθε υποψία του νοσήματος θα διερευνάται κατάλληλα προκειμένου να επιβεβαιώνεται ή να αποκλείεται η παρουσία ΚΠ. 5. Από λήψης της παρούσης η με αρ. πρωτ. 3488/110458/04.09.2014 εγκύκλιός μας παύει να ισχύει. 6. Παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή των διαλαμβανομένων και παραμένουμε στη διάθεσή σας για τυχόν διευκρινήσεις. -O- Προϊστάμενος της Δ/νσης Υγείας Ζώων 3 Σπυρίδων Ντουντουνάκης

ΠΊΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ 1. Αποδέκτες για ενέργεια 1.1 Περιφέρειες της Χώρας, Γενικές Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Διευθύνσεις Κτηνιατρικής αυτών - Έδρες τους 1.2 Περιφερικές Ενότητες της Χώρας, Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Τμήματα Κτηνιατρικής αυτών-έδρες τους 1.3 Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών, Ινστιτούτο Λοιμωδών & Παρασιτικών Νοσημάτων Εργαστήριο Ιολογίας, Νεαπόλεως 25, 15310 Αγία Παρασκευή 1.4 Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών, Ινστιτούτο Λοιμωδών & Παρασιτικών Νοσημάτων Εργαστήριο Παρασιτολογίας, Νεαπόλεως 25, 15310 Αγία Παρασκευή 1.5 Κέντρο Κτην/κών Ιδρυμάτων Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Ιολογίας, 26 ης Οκτωβρίου 80, 54627 Θεσσαλονίκη 1.6 Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος, Λεφέβρ 4, 11744 Νέος Κόσμος, Αθήνα 2. Κοινοποίηση - Εσωτερική διανομή 2.1 Γραφείο κ. Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 2.2 Γραφείο κ. Αναπλ.Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 2.3 Γραφείο Γεν Γραμ Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Μ. Κορασίδη 2.4 Γραφείο Γενικού Γραμ/τέα Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Δ. Μελά 2.5 Γενική Δ/νση Κτηνιατρικής 2.6 Διεύθυνση Υγείας των Ζώων, Τμήματα Α, Β, Γ, Δ στο υπουργείο 2.7 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας στο υπουργείο 2.8 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Αντίληψης, Φαρμάκων & Εφαρμογών στο υπουργείο 2.9 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Επιθεώρησης & Ελέγχου στο υπουργείο 2.10 Δ/νση Πληροφορικής (για δημοσίευση στο διαδίκτυο). 4

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 07-10-2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Αρ. Πρωτ.: 4707/125370 Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ /Τμήμα Β Ταχ. Δ/νση : Αχαρνών 2 ΠΡΟΣ: Αποδέκτες Ταχ. Κώδικας : 10176 Αθήνα Πίνακα Διανομής Πληροφορίες : Σ.Ντουντουνάκης Τηλέφωνο : 210 212 5724 Fax : 210 212 5719 E-mail : ka6u061@minagric.gr ΘΕΜΑ: ΣΧΕΤ: Εμφάνιση Καταρροϊκού Πυρετού - Τροποποίηση 10 ης εγκυκλίου Το με αριθ. πρωτ. 3736/112592/19.09.2014 έγγραφό μας Σε συνέχεια του παραπάνω σχετικού, σας γνωρίζουμε τα εξής : Στην παράγραφο 1.1.2.σημ β διαγράφεται η δεύτερη πρόταση που αναφέρει ότι έχουν περάσει 30 ημέρες από την διαπίστωση της εστίας. Επίσης στην παραπάνω εγκύκλιο προβλέπεται η μετακίνηση για άμεση σφαγή αμνοεριφίων από μολυσμένες εκτροφές ύστερα από κλινική εξέταση, χρήση εντομοαπωθητικών και η μετακίνηση να πραγματοποιείται εντός της ημέρας. Τέλος, επιτρέπεται η μετακίνηση βοοειδών για σφαγή προς την Κρήτη από μη μολυσμένες εκτροφές της χώρας ύστερα από κλινική εξέταση και χρήση εντομοαπωθητικών κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Κατά τα λοιπά ισχύει η παραπάνω σχετική εγκύκλιος. -O- Προϊστάμενος της Δ/νσης Υγείας Ζώων Σπυρίδων Ντουντουνάκης 1

ΠΊΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ 1. Αποδέκτες για ενέργεια 1.1 Περιφέρειες της Χώρας, Γενικές Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Διευθύνσεις Κτηνιατρικής αυτών - Έδρες τους 1.2 Περιφερικές Ενότητες της Χώρας, Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Τμήματα Κτηνιατρικής αυτών-έδρες τους 1.3 Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών, Ινστιτούτο Λοιμωδών & Παρασιτικών Νοσημάτων Εργαστήριο Ιολογίας, Νεαπόλεως 25, 15310 Αγία Παρασκευή 1.4 Κέντρο Κτηνιατρικών Ιδρυμάτων Αθηνών, Ινστιτούτο Λοιμωδών & Παρασιτικών Νοσημάτων Εργαστήριο Παρασιτολογίας, Νεαπόλεως 25, 15310 Αγία Παρασκευή 1.5 Κέντρο Κτην/κών Ιδρυμάτων Θεσσαλονίκης, Εργαστήριο Ιολογίας, 26 ης Οκτωβρίου 80, 54627 Θεσσαλονίκη 1.6 Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος, Λεφέβρ 4, 11744 Νέος Κόσμος, Αθήνα 2. Κοινοποίηση - Εσωτερική διανομή 2.1 Γραφείο κ. Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 2.2 Γραφείο κ. Αναπλ.Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 2.3 Γραφείο Γεν Γραμ Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Μ. Κορασίδη 2.4 Γραφείο Γενικού Γραμ/τέα Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Δ. Μελά 2.5 Γενική Δ/νση Κτηνιατρικής 2.6 Διεύθυνση Υγείας των Ζώων, Τμήματα Α, Β, Γ, Δ στο υπουργείο 2.7 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας στο υπουργείο 2.8 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Αντίληψης, Φαρμάκων & Εφαρμογών στο υπουργείο 2.9 Διεύθυνση Κτηνιατρικής Επιθεώρησης & Ελέγχου στο υπουργείο 2.10 Δ/νση Πληροφορικής (για δημοσίευση στο διαδίκτυο). 2

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ANATOMIAΣ & ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ econtetplus Project Organic.Edunet econteplusproject Organic.Edunet Καταρροϊκός πυρετός προβάτων (Νόσος bluetongue) Εργαστήριο Ανατομίας και φυσιολογίας Αγροτικών Ζώων Τμήμα Ζωικής Παραγωγής Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2008 1

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ANATOMIAΣ & ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ econtetplus Project Organic.Edunet Καταρροϊκός πυρετός προβάτων (Νόσος bluetongue) Παθογόνο αίτιο: Η νόσος προκαλείται από ιό που ανήκει στο γένος Orbivirus της οικογένειας Reoviridae. Υπάρχουν τουλάχιστον 24 ορότυποι του ιού. Παράγοντες μόλυνσης-μετάδοση: Η μόλυνση γίνεται με νύγματα εντόμων του γένους Culicoides που αφθονούν τις θερμές και υγρές εποχές του έτους. Παθογένεια: Μετά τα νύγματα των εντόμων παρατηρείται στάδιο επίμονης μόλυνσης και εντόπισης στο στοματικό και σε άλλα επιθήλια, όπως στο χόριο της χηλής. Στο πρόβατο οι αλλοιώσεις αυτές της νόσου είναι ο κανόνας, ενώ στην αίγα η εξαίρεση. Η νόσος παρατηρείται τη θερμή εποχή του έτους ως τις αρχές του φθινοπώρου. Η νόσος παίρνει διαστάσεις επιζωοτίας ή υπερενζωοτίας τα έτη που συνδυάζουν υψηλούς δείκτες βροχοπτώσεων με υψηλές θερμοκρασίες. Συμπτώματα Παθολογανατομικές αλλοιώσεις: Παρατηρούνται υψηλός πυρετός, κατάπτωση, ανορεξία, σιελόρροια, ρινικό έκκριμα, οίδημα χειλιών, γλώσσας, προσώπου, υπογνάθιας χώρας, υπεραιμικός στοματικός βλεννογόνος, διαβρώσεις στα ούλα, παχύ ρινικό έκκριμα. Σε προχωρημένες καταστάσεις είναι δυνατόν να παρατηρηθούν οφθαλμικό έκκριμα πνευμονικό οίδημα και πνευμονία διάρροια μυϊκές βλάβες ποδοδερματίτιδα που προκαλεί χωλότητα. Το ποσοστό θνησιμότητας κυμαίνεται από 1% ως 90%. Παρατηρούνται αποβολές στα κυοφορούντα ζώα. Στα αρσενικά ζώα εντοπίστηκε η παρουσία του ιού στο σπέρμα. Παθολογοανατομικές αλλοιώσεις αποτελούν η υπεραιμία στο στομάχι και στο έντερο, η κυάνωση, το οίδημα και η διάβρωση στο βλεννογόνο του στόματος. Διάγνωση: Σε περιπτώσεις που οι αλλοιώσεις έχουν υποχωρήσει, απαιτείται διαφορική διάγνωση από την ποδοδερματίτιδα, ιδιαίτερα σε περίπτωση αιμορραγίας στο περιόπλιο. 2

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ANATOMIAΣ & ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ econtetplus Project Organic.Edunet Η εργαστηριακή διάγνωση μπορεί να γίνει με απομόνωση του ιού από αίμα ή σπλήνα ζώου. Επειδή η απομόνωση είναι σχετικά δύσκολη, πολλές φορές χρειάζονται και ορολογικές εξετάσεις. Πρέπει να γίνεται πάντα επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων με μοριακές τεχνικές. Διαφορική διάγνωση της νόσου πρέπει να γίνεται από την Ευλογιά του προβάτου, το Λοιμώδες έκθυμα, τον Αφθώδη πυρετό, τη Φωτοδερματίτιδα. Πρόληψη: Τα μέτρα σε ενζωοτικές περιοχές περιλαμβάνουν: α) υγειονομικά μέτρα, όπου αποδείχθηκε ότι η απομόνωση μολυσμένων ποιμνίων δεν έφερε αποτέλεσμα, β) εμβολιασμοί, που γίνονται με εξασθενημένους τύπους του ιού. Γίνονται κάθε έτος την άνοιξη πριν την περίοδο της οχείας και δεν πρέπει να γίνονται σε κυοφορούντα ζώα επειδή προκαλούν αποβολές και διαμαρτίες διάπλασης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα μέτρα αποφυγής επέκτασης της νόσου χαρακτηρίζονται από απαγόρευση εισαγωγής ζωντανών μηρυκαστικών και σπέρματος από μολυσμένες περιοχές. Σχέση με τη Δημόσια Υγεία: Δεν εντοπίζεται στον άνθρωπο και δεν αποτελεί κίνδυνο για την υγεία του. Η Νόσος στην Ελλάδα: Στις ημέρες μας υπάρχει έξαρση της νόσου σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και είναι νόσημα που απασχολεί έντονα την ΕΕ. Καταρροϊκός πυρετός σε βιολογικές εκτροφές προβάτων - Πρόληψη - Αντιμετώπιση: Περιορισμοί στις μετακινήσεις ζώων. Μέτρα καταπολέμησης φορέων κουνουπιών. Κτηνιατρική διερεύνηση ύποπτων εγκαταστάσεων και περιορισμοί που περιλαμβάνουν μετακίνηση ύποπτων ζώων προς, και από τις εγκαταστάσεις. Σε επιβεβαίωση εξάπλωσης της νόσου περιορίζονται οι μετακινήσεις προς και από τη μολυσμένη εγκατάσταση σε ακτίνα 20 Km γύρω από αυτή. 3

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ANATOMIAΣ & ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ econtetplus Project Organic.Edunet Ευρείες ζώνες, όπως ζώνη προστασίας τουλάχιστον ακτίνας 100 Km γύρω από τη μολυσμένη εγκατάσταση και ζώνη επιτήρησης τουλάχιστον ακτίνας 50 Km πέρα από την προηγούμενη ζώνη ή μια ζώνη προστασίας τουλάχιστον ακτίνας 150 Km γύρω από τη μολυσμένη εγκατάσταση. Με εξαίρεση τη μετακίνηση των ζώων για θανάτωση κάτω από ειδικές συνθήκες, απαγορεύεται η μετακίνηση ζώων προς και από τη μολυσμένη εγκατάσταση στις ζώνες αυτές. Στέγαση ζώων σε κλειστούς χώρους τις ώρες της ημέρας που η δραστηριότητα των κουνουπιών - φορέων της νόσου είναι έντονη. Αποφυγή χρήσης μολυσμένων χειρουργικών εργαλείων και υποδερμικών βελονών. Αλλαγή συνθηκών περιβάλλοντος εκτροφής που ευνοούν την εξάπλωση κουνουπιών - φορέων της νόσου και την αναπαραγωγή τους. Χρήση βιολογικά καλλιεργημένου σκόρδου χωρίς προσθετικά, που το άρωμά του φαίνεται να απωθεί τα κουνούπια φορείς της νόσου. Στο έδαφος βοσκής, προσθήκη ανόργανων ουσιών με ενσωμάτωση σκόρδου. Κάλυψη κοπράνων με προστατευτικά φύλλα και απομάκρυνση των ζώων από εστίες κοπράνων και στάσιμες υδατοσυλλογές που αποτελούν ευνοϊκό περιβάλλον για την ύπαρξη κουνουπιών. 4