ΔΙΚΤΥΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΒ ΑΠO ΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΙΧΜΗΣ ΣΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΔΙΚΤΥΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΒ ΑΠO ΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΙΧΜΗΣ ΣΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 2015

Η Ενημερωτική Έκθεση 2015 στον Τεχνολογικό Τομέα «Περιβάλλον» εκπονήθηκε από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας για λογαριασμό του ΣΕΒ και της Ανώνυμης Εταιρείας Αναπτυξιακών Δράσεων Στέγη της Ελληνικής Βιομηχανίας, στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου «Ανάπτυξη Δικτύου Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Πληροφόρησης». Το έργο συγχρηματοδοτείται από το επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013. Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της τετραετούς περιόδου λειτουργίας του ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ, επισυνάπτεται συνοπτική παρουσίαση των εργασιών του Δικτύου για τον τομέα του Περιβάλλοντος. Η συγκρότηση του ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ, από τον ΣΕΒ σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), αποτελεί προσπάθεια για την δημιουργία υποδομής στρατηγικής τεχνολογικής πληροφόρησης αναγκαίας για το σχεδιασμό πολιτικών για τη βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας. Το ΔΙΚΤΥΟ στελεχώθηκε από έγκυρους εμπειρογνώμονες από την επιχειρηματική και ερευνητική κοινότητα με σκοπό την οργανωμένη παρακολούθηση των πλέον σημαντικών επιχειρηματικών και τεχνολογικών τομέων ως προς την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΕΤΑ), τον εντοπισμό εστιών παραγωγής καινοτομίας από ελληνικές επιχειρήσεις και ερευνητές και την ανάδειξη περιοχών με προοπτική ανάπτυξης ανταγωνιστικής επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Οι εργασίες του Δικτύου συνίστανται σε μία μεθοδική σάρωση (scanning) της ελληνικής παραγωγής τεχνολογίας και καινοτομίας, και αποτελεί τη συμβολή του ΣΕΒ στη διαδικασία της επιχειρηματικής ανακάλυψης και της έξυπνης εξειδίκευσης της χώρας, παράμετροι εξαιρετικά κρίσιμες για το σχεδιασμό της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-20. Ο ΣΕΒ φιλοδοξεί ότι το υλικό που παρήχθη από το Δίκτυο θα αποτελέσει αφετηρία πρωτοβουλιών και διαμόρφωσης προτάσεων συνεργατικών projects τεχνολογικής ανάπτυξης. Το Δίκτυο και τα αποτελέσματά του μπορούν να είναι βάση διαμόρφωσης ενός υψηλού επιπέδου μηχανισμού Στρατηγικής Πληροφόρησης για τις τεχνολογίες που θα προσδιορίσουν την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οικονομίας την επερχόμενη περίοδο. Χρήστος-Γιώργος Σκέρτσος Γενικός Διευθυντής ΣΕΒ

ΣΕΒ-ΙΤΕ: Δίκτυο Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Πληροφόρησης «Δίκτυο Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Πληροφόρησης (ΔΕΤΕΠ): Οριοθέτηση τεχνολογικών τομέων και παρακολούθηση, αποτύπωση και ανάλυση των τεχνολογιών αιχμής και εφαρμογών τους, με εστίαση στην ελληνική επιχειρηματική δραστηριότητα, τις αλυσίδες αξίας αλλά και τις δεξιότητες» ΥΓΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΛΗΡ/ΚΗ-ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΛΙΚΑ-ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 2011-2015: Ένα σώμα 70+ έγκυρων εμπειρογνωμόνων από την επιχειρηματική και ερευνητική κοινότητα. Το Δίκτυο αποτελεί υποδομή στρατηγικής τεχνολογικής πληροφόρησης για τις επιχειρήσεις, την ερευνητική κοινότητα και τους φορείς σχεδιασμού πολιτικών για την καινοτομία και την ανάπτυξη 5

Εισαγωγή Από το 2011 ο ΣΕΒ, με τη συνεργασία του ΙΤΕ, συγκρότησε και έθεσε σε λειτουργία το Δίκτυο Τεχνολογικής και Επιχειρηματικής Πληροφόρησης (ΔΕΤΕΠ) με σκοπό την τεκμηριωμένη παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων ως παράμετρο ανάπτυξης των επιχειρήσεων και του ανθρώπινου δυναμικού. Το ΔΙΚΤΥΟ επιχειρεί την παρακολούθηση των πλέον σημαντικών τεχνολογιών για την Ελληνική οικονομία, τον εντοπισμό εστιών παραγωγής καινοτομίας από ελληνικές επιχειρήσεις και ερευνητές και την ανάδειξη περιοχών με προοπτική συνεργασίας, παραγωγής ανοικτής καινοτομίας και ανάδειξης επενδυτικών δυνατοτήτων. 6

Ομάδα Εργασίας στον Τομέα «Τεχνολογίες Περιβάλλοντος»: Λυμπεράτος Γεράσιμος, Καθηγητής ΕΜΠ και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του ΙΤΕ/ ΙΕΧΜΗ (Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής) Παρασκευά Χριστάκης, Επίκ. Καθηγητής Χημ/κών Μηχ/κών Παν. Πατρών και Ερευνητής, ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ Κωνσταντινίδης Ν. Γεώργιος, Ερευνητής, ΙΤΕ/ ΙΕΧΜΗ Γεωργιοπούλου Μάρθα, PhD, Σύμβουλος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, συνεργαζόμενη Ερευνήτρια του ΙΤΕ/ ΙΕΧΜΗ Μαραζιώτη Κωνσταντίνα, PhD, ΙΤΕ/ ΙΕΧΜΗ Αραβώσης Κωνσταντίνος, ΑΡΒΙΣ ΑΕ, Καθηγητής Σχολής Μηχ/γων Μηχ/κών ΕΜΠ Σωμάκος Λεωνίδας, ΑΡΒΙΣ ΑΕ Στυλιανάκης Ιωάννης, ΑΡΒΙΣ ΑΕ Τσιλιγιάννης Χρήστος PhD, ΑΝΙΟΝ Περιβαλλοντική Καραολίδης Χάρης, Symvoli InterSearch Greece Παναγόπουλος Γιώργος, Δίκτυο ΠΡΑΞΗ Νίκος Μελανίτης, Καθηγητής ΣΝΔ/Δίκτυο ΠΡΑΞΗ Υπεύθυνος Έργου 7

Ερωτήματα που απαντά ο Μηχανισμός Τεχνολογικής Πληροφόρησης Ποιές είναι οι τεχνολογίες αιχμής που μπορούν να προσδώσουν προστιθέμενη αξία στην ελληνική επιχειρηματικότητα και οικονομία με ορίζοντα το 2020 Πού (σε ποιούς τομείς και φορείς) εντοπίζεται αυξημένη και ώριμη προς αξιοποίηση ερευνητική παραγωγή αλλά και σημαντική επιχειρηματική - τεχνολογικά προσανατολισμένη - δραστηριοποίηση Πώς τεχνολογίες με διαφορετική επιστημονική προέλευση συνεργάζονται μεταξύ τους για τη δημιουργία νέων και την ενδυνάμωση καθιερωμένων προϊόντων και υπηρεσιών και εν τέλει εξειδικευμένων αγορών Ποιές μπορεί να είναι οι εθνικές τεχνολογικές προτεραιότητες Σε ποιά επιχειρηματικά πεδία διαφαίνονται δυνατότητες εστίασης πόρων (επενδυτικών, ανθρωπίνων και ερευνητικών) και ανάπτυξης συνεργατικών σχηματισμών και συστάδων επιχειρήσεων 8

8 κρίσιμοι τεχνολογικοί τομείς Το Δίκτυο καταρχήν οριοθέτησε τεχνολογικούς τομείς που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική επιχειρηματικότητα και ανταγωνιστικότητα Οριοθετήθηκαν οκτώ (8) επιχειρηματικοί/τεχνολογικοί τομείς, στους οποίους επιχειρήθηκε η παρακολούθηση των τεχνολογικών εξελίξεων και των αλλαγών που επιφέρουν στην οικονομική δραστηριότητα. 9

8 κρίσιμοι τεχνολογικοί τομείς Υγεία & Βιοτεχνολογία Τεχνολογίες Τροφίμων Πληροφορική & Επικοινωνίες Νανοτεχνολογία Υλικά & Διεργασίες Παραγωγής Τεχνολογίες Ενέργειας Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες Τεχνολογίες Μεταφορών Προσδιορίστηκαν λαμβάνοντας υπόψη τις Τεχνολογικές Πλατφόρμες (TPs), τις Κοινές Τεχνολογικές Πρωτοβουλίες (JTIs), τις προτεραιότητες του προγράμματος πλαίσιο για την ΕΤΑ (FP7) και τις θεματικές προτεραιότητες του ΕΣΠΑ 10

Εξέλιξη της εργασίας του Δικτύου: Από τις Τεχνολογίες Αιχμής σε Τεχνολογικές Αγορές και προτάσεις έργων τεχνολογικής ανάπτυξης Ξεκινώντας από μία οριοθέτηση οχτώ θεματικών τεχνολογικών περιοχών για λόγους λειτουργικούς και οργάνωσης της εργασίας, καταλήγουμε στον εντοπισμό και οριοθέτηση: Τεχνολογιών αιχμής για τις οποίες υπάρχει δυναμικό υιοθέτησής τους. Εντοπίστηκαν και περιγράφηκαν 55 τεχνολογίες αιχμής που αναμένεται να έχουν σημαντικό ρόλο στις τεχνολογικές εξελίξεις κατά τα προσεχή έτη και που αντικρίζουν βιομηχανικές κατευθύνσεις ή αγορές ελληνικού ενδιαφέροντος. Τεχνολογικών αλυσίδων αξίας Αναδυόμενων Τεχνολογικών Αγορών: Διατυπώθηκαν 34 τεχνολογικές ακολουθίες που συνθέτουν τις αναγκαίες σχέσεις και συνέργειες των τεχνολογιών αιχμής προκειμένου να είναι δυνατή η ανταπόκριση της ελληνικής οικονομίας στις ανάγκες παραγωγής ανταγωνιστικών προϊόντων. Εξειδικευμένων τεχνολογικών αγορών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία : εντοπίστηκαν 21 εστιασμένες τεχνολογικές αγορές-στόχος, υψηλού ενδιαφέροντος και προοπτικών ανάπτυξης, που θα μπορούσαν να συναντήσουν τις ανάγκες και το σχεδιασμό της ελληνικής βιομηχανίας. Projects & Ventures : εντοπίστηκαν περιοχές συνέργειας ερευνητικών και επιχειρηματικών φορέων και προτάθηκαν συγκεκριμένα projects έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, με σχετική ωριμότητα, που αντικρύζουν αγορές με περιθώρια ανάπτυξης. 11

Από τις Τεχνολογίες Αιχμής σε Τεχνολογικές Αγορές και προτάσεις έργων τεχνολογικής ανάπτυξης. Για τον τομέα Περιβάλλοντος: 7 Τεχνολογίες Αιχμής, 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες, 2 Αγορές-στόχος Ερευνητική παραγωγή και τεχνογνωσία 7 Τεχνολογίες Αιχμής Επιχειρηματικό ενδιαφέρον Αξιολόγηση ωριμότητας και διασυνδεσιμότητας Τεχνολογιών Αιχμής 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες > αναδυόμενες αγορές Προϊόντα, υπηρεσίες και διεργασίες Συνθήκες αγοράς αφομοίωση τεχνολογιών οικονομικές παράμετροι 2 Αγορές - Στόχος Επιχειρηματικές Εφαρμογές Στρατηγικές Συνεργασίες ΕΤΑ & Βιομηχανίας Επενδυτικές Δυνατότητες Clustering Εθνικής εμβέλειας έργα ΣΔΙΤ 2011 2012 2013 2014 2015 12

Υγεία Φαρμακευτικής ανακάλυψη / χορήγηση Μεταγονιδιωματική και Μοριακή διαγνωστική Βιοπληροφορική Νανο-βιο-ιατρικά συστήματα Βιοαπεικόνιση Αναγεννητική Ιατρική Νανοτεχνολογία Νανο-ηλεκτρονική Νανοφωτονική Νανοβιοτεχνολογία Νανοϋλικά (υβριδικά, νανοεπικαλύψεις, νανοκατάλυση) Ενέργεια Κυψέλες καυσίμου Φωτοβολταϊκά Παραγωγή ανανεώσιμων καυσίμων Ευφυή ηλεκτρικά δίκτυα Συσσωρευτές λιθίου Τεχνολογίες ενεργειακού κτηρίου 50 Κρίσιμες Τεχνολογίες Αιχμής 7 Τεχνολογίες Αιχμής στον Τομέα Περιβάλλοντος Τρόφιμα Ήπια μη θερμική επεξεργασία Διαδραστική (έξυπνη και ενεργός) συσκευασία Βιοενεργά συστατικά και Υγεία Ταχείες τεχνικές ανίχνευσης και διαχείρισης πηγών κινδύνου Τεχνολογίες Αιχμής Ελλάδα 2020 Περιβάλλον Αναερόβιες και Αερόβιες διεργασίες επεξεργασίας αποβλήτων Τεχνικές μηχανικής ανακύκλωσης Αδρανοποίηση επικίνδυνων ρύπων Φυσικοχημικές μέθοδοι επεξεργασίας νερού και υγρών αποβλήτων Θερμική επεξεργασία αποβλήτων Τεχνικές αποκατάστασης εδαφών / υδάτινων αποδεκτών Αέρια αντιρρύπανση ΤΠΕ Ασύρματα & ενσύρματα δίκτυα Δίκτυα αισθητήρων Υπολογιστικά πλέγματα και νέφη Συστήματα εύρεσης θέσης Προσαρμόσιμες υπηρεσίες Σημασιολογικό διαδίκτυο Ευφυής ανάλυση δεδομένων Ρομποτικά συστήματα Διάχυτη νοημοσύνη Υλικά & Διεργασίες Βιο-υλικά Σύνθετα υλικά Κατεργασίες με laser Βιοπλαστικά/βιοαποικοδομήσιμα Προηγμένα δομικά με ικανότητα αυτοΐασης και έξυπνης ανάδρασης Μεταφορές Διατροπικότητα μεταφορών και εφοδιαστική αλυσίδα Συντήρηση-Επισκευή-Ανακατασκευή(MRO) Έξυπνες ελαφρές μεταφορικές κατασκευές Ηλεκτροκίνηση και νέοι σταθμοί ενέργειας Ολοκληρωμένες μέθοδοι ασφάλειας μεταφορών 13

Για κάθε μία από τις Τεχνολογίες Αιχμής αποτυπώθηκαν Το επιστημονικό υπόβαθρο Επιχειρηματικές εφαρμογές και σχετικοί κλάδοι Ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα Καινοτόμες εφαρμογές και ευρεσιτεχνίες Ελληνικοί ερευνητικοί φορείς με δραστηριότητα Ελληνικές επιχειρήσεις με εκφρασμένο ενδιαφέρον Ερευνητικά έργα σε εθνικά/ευρωπαϊκά προγράμματα Πολιτικές και κανονιστικό πλαίσιο Ωριμότητα τεχνολογίας (technology readiness level) SWOT της τεχνολογίας 14

Τεχνολογίες Αιχμής στον Τομέα Περιβάλλοντος Αναερόβιες διεργασίες επεξεργασίας αποβλήτων: Αναερόβια χώνευση για παραγωγή βιοαερίου και εδαφοβελτιωτικών. Ζυμωτικές διεργασίες, Βιοδιυλιστήρια για παραγωγή αιθανόλης, υδρογόνου ή άλλων βιοκαυσίμων και προϊόντων Αερόβιες βιολογικές διεργασίες επεξεργασίας: Διεργασίες βιοαποικοδόμησης οργανικού φορτίου υγρών και στερεών αποβλήτων (βιομηχανικής και αστικής φύσεως) παρουσία οξυγόνου Τεχνικές μηχανικής ανακύκλωσης: Ανακύκλωση αστικών και βιομηχανικών στερεών αποβλήτων (ξύλου, χάλυβα, γυαλιού, υφασμάτων, ηλεκτρονικών συσκευών, αυτοκινήτων, εκτύπωσης/παραγωγής χαρτιού, πετροχημικών/ πλαστικών, συσκευασίας, χημικών). Μέθοδοι ανακύκλωσης (ή ανάκτησης) οι οποίες μετατρέπουν τα απόβλητα σε «νέα» δευτερογενή υλικά προς επαναχρησιμοποίηση και κρίνονται απαραίτητες όχι μόνο για την προετοιμασία και διαλογή των υλικών προς αξιοποίηση αλλά ακόμη και για την προώθησή τους σε ΧΥΤΑ με το μικρότερο δυνατό όγκο. 15

Τεχνολογίες Αιχμής στον Τομέα Περιβάλλοντος Μέθοδοι αδρανοποίησης επικίνδυνων ρύπων: Ιατρικά νοσοκομειακά απόβλητα, απόβλητα μεταλλουργίας, διύλισης αργού πετρελαίου, τσιμεντοβιομηχανίας, βυρσοδεψείων, κλωστοϋφαντουργίας, βαφείων, απόβλητα ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών. Οι μέθοδοι περιλαμβάνουν αδρανοποίηση ρύπων με εγκλεισμό εκτός πεδίου, ή στερεοποίηση και σταθεροποίηση. Φυσικοχημικές μέθοδοι επεξεργασίας νερού και υγρών αποβλήτων: Παραγωγή πόσιμου νερού/ αφαλάτωση, άρδευση, ανάκτηση συστατικών με υψηλή αξία. Διαφορετικές επιλογές κατεργασίας, όπως η νανοδιήθηση, αντίστροφη ώσμωση για εφαρμογές αφαλάτωσης, προσρόφηση (κυρίως σε ενεργό άνθρακα), ιοντοανταλλαγή (κυρίως με ρητίνες), επιλεκτική οξείδωση για αφαίρεση τοξικών μετάλλων και η απολύμανση με υπεριώδες. Θερμικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Αποβλήτων: Διαχείριση στερεών αποβλήτων με μείωση του όγκου και του βάρους τους καθώς και εκμετάλλευση της παραγόμενης ενέργειας. Παραγωγή ηλεκτρισμού, ατμού ή και των δύο ταυτόχρονα. Στις μεθόδους συμπεριλαμβάνεται η καύση, η πυρόλυση και η αεριοποίηση. 16

Τεχνολογίες Αιχμής στον Τομέα Περιβάλλοντος Τεχνικές αποκατάστασης εδαφών και υδάτινων αποδεκτών: Αποκατάσταση εδαφών και υπόγειων ταμιευτήρων νερού που έχουν ρυπανθεί. Αερισμός, έκπλυση με χημικές επιφανειοδραστικές ουσίες, ενεργά φράγματα, θερμική επεξεργασία με ατμό, ηλεκτροαποκατάσταση και βιοαποκατάσταση. Ακόμη όσον αναφορά το υδάτινο περιβάλλον περιλαμβάνεται ο μηχανικός καθαρισμός και ο χημικός καθαρισμός αλλά και η επιτόπια καύση. Αέρια αντιρρύπανση: Περιορισμός αέριων ρύπων από βιομηχανικές μονάδες, δέσμευση επικίνδυνων ρύπων από αέρια θερμικών κατεργασιών. Στις τεχνολογίες αέριας αντιρρύπανσης περιλαμβάνονται τα σακόφιλτρα (bag filters) που επιτρέπουν τη δραστική μείωση των αιωρούμενων σωματιδίων, μπορούν να προσαρμοσθούν με συνεχείς βελτιώσεις ώστε να είναι αποτελεσματικά για κάθε επιμέρους διεργασία, και μπορούν να ανταποκριθούν στα συνεχώς αυστηρότερα όρια εκπομπών που προβλέπεται να ισχύουν την επόμενη δεκαετία 17

34 τεχνολογικές αλυσίδες εκ των οποίων, 5 τεχνολογικές αλυσίδες στον Τομέα Περιβάλλοντος 18

Από τις τεχνολογίες αιχμής σε αλυσίδες τεχνολογιών Οι τεχνολογίες αιχμής αποτελούν τη βάση προκειμένου να εντοπίσουμε streams τεχνολογικών προτεραιοτήτων, ακολουθίες τεχνολογιών αιχμής (ομάδες τεχνολογιών αιχμής) ή δυνητικά clusters που μπορούν να αντικρίζουν μια κατεύθυνση βιομηχανικής δραστηριότητας ή αναδυόμενη αγορά. Νέα προϊόντα και υπηρεσίες με μεγάλη προστιθέμενη αξία για την οικονομία δεν προκύπτουν μόνο από τις μεμονωμένες Τεχνολογίες Αιχμής, αλλά και από την συνδυαστική αξιοποίηση των Τεχνολογιών αυτών. Η εργασία του Δικτύου εστίασε στη διατύπωση των σχέσεων και της αναγκαίας συνέργειας αυτών των τεχνολογιών για να απαντήσει σε ανάγκες συγκεκριμένων νέων δυναμικών αγορών: Αναδείχθηκαν 34 αλυσίδες τεχνολογιών αιχμής, 5 εκ των οποίων στον Τομέα Περιβάλλοντος 19

Από τις Τεχνολογίες Αιχμής σε Τεχνολογικές Αγορές και προτάσεις έργων τεχνολογικής ανάπτυξης. Για τον τομέα Περιβάλλοντος: 7 Τεχνολογίες Αιχμής, 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες, 2 Αγορές-στόχος Ερευνητική παραγωγή και τεχνογνωσία 7 Τεχνολογίες Αιχμής Επιχειρηματικό ενδιαφέρον Αξιολόγηση ωριμότητας και διασυνδεσιμότητας Τεχνολογιών Αιχμής 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες > αναδυόμενες αγορές Προϊόντα, υπηρεσίες και διεργασίες Συνθήκες αγοράς αφομοίωση τεχνολογιών οικονομικές παράμετροι 2 Αγορές - στόχος Επιχειρηματικές Εφαρμογές Στρατηγικές Συνεργασίες ΕΤΑ & Βιομηχανίας Επενδυτικές Δυνατότητες Clustering Εθνικής εμβέλειας έργα ΣΔΙΤ 2011 2012 2013 2014 2015 20

34 τεχνολογικές αλυσίδες - 5 εκ των οποίων στον Τομέα Περιβάλλοντος Μερικά βασικά χαρακτηριστικά: Κάθε τεχνολογική αλυσίδα αποτελεί ροή τεχνολογικών δραστηριοτήτων + επιχειρηματικών αλληλεπιδράσεων Κάθε τεχνολογία λειτουργεί ως κρίκος σε ένα σύστημα αξίας που απευθύνεται σε μία αγορά Κάθε τεχνολογική αλυσίδα περιέχει αλληλεπιδράσεις τεχνολογιών από διαφορετικούς τεχνολογικούς/επιστημονικούς τομείς ή και συνέργειες μεταξύ διαφορετικών τεχνολογικών και επιχειρηματικών χώρων Περιεχόμενο: Περιγραφή των τεχνολογικών ροών. Πώς συνδέονται οι τεχνολογίες-κρίκοι. Ανάδειξη των καινοτομικών τεχνολογικών παραμέτρων. Ποιά είναι τα τελικά προϊόντα / υπηρεσίες / διαδικασίες που εξυπηρετεί η τεχνολογική αλυσίδα και ποιούς κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς στόχους καλείται να καλύψει. Καταγράφονται δυνητικές εφαρμογές και υπηρεσίες, τεχνολογικές τάσεις και προοπτικές, επιχειρηματικοί τομείς που εμπλέκονται ή επηρεάζονται. Ωριμότητα της αγοράς που απευθύνεται η αλυσίδα, δυνατότητα του ελληνικού παραγωγικού συστήματος να τις ενστερνιστεί ή ενσωματώσει, τεχνολογικές απαιτήσεις σε υποδομές, πιθανές αγορές, όφελος. Χαρτογράφηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας αιχμής. Ποιά είναι η καινοτομική δραστηριότητα και οι εμπλεκόμενοι συντελεστές. Εντοπισμός επιχειρηματικών συνεργειών για την παραγωγή καινοτομικών προϊόντων. 21

Προσωπική γονιδιωματική Βιοαισθητήρες Συνθετική βιολογία Βιοαπεικόνιση Εξατομικευμένη ιατρική Ιχνηλασιμότητα στα τρόφιμα Μοριακή διαγνωστική τροφίμων Λειτουργικά τρόφιμα, βιοενεργά συστατικά και υγεία Ήπια μη θερμική επεξεργασία τροφίμων Ρομποτικά συστήματα Υπολογιστικά συστήματα μεγάλου βαθμού ολοκλήρωσης Προηγμένα Δίκτυα υψηλών ταχυτήτων (οπτικά & ασύρματα Δίκτυα) Έξυπνα περιβάλλοντα μεγάλης κλίμακας Ανάλυση δεδομένων μεγάλης κλίμακας Εικονικοποίηση υπηρεσιών και υποδομών - cloud Ευφυή δίκτυα αισθητήρων Συνεργατικά Ρομποτικά συστήματα και σμήνη Οι 34 τεχνολογικές αλυσίδες: 5 αλυσίδες στις τεχνολογίες περιβάλλοντος Νανοενισχυμένα λειτουργικά υλικά Το κτίριο του αύριο Το μελλοντικό όχημα Βιοεμφυτεύματα Αποδοτικά φωτοβολταϊκά υλικά Υλικά με προσαρμοζόμενες ιδιότητες ανά εφαρμογή Ευφυή μελλοντικά ενεργειακά δίκτυα Επεξεργασία αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας (waste to energy) Βιοδιυλιστήριο Αντιρρύπανση Καθαρισμός Νερού Μηχανική Ανακύκλωση Σταθμοί φόρτισης Η/Ο Ειδικές κατασκευές μεταφορών Ευφυή συστήματα εντοπισμού Συστήματα ενσωματωμ. αισθητήρων στις μεταφορές Συνδυασμένες - Διατροπικές μεταφορές 22

Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων (Μικροβιακές Κυψελίδες Καυσίμου, Αναερόβια Χώνευση) Α1. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Αλυσίδα τεχνολογιών αιχμής και τελικές εφαρμογές Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων (Αναερόβια Χώνευση, παραγωγή Η 2, CH 4 ) Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Κυψέλες καυσίμου Τομέας: ΕΝΕΡΓΕΙΑ Αναδυόμενη αγορά Waste-to -Energy: παραγωγή Ηλεκτρικής ή Θερμικής ενέργειας από βιοαέριο παραγώμενο από επεξεργασία οργανικών αποβλήτων. Θερμικές μέθοδοι επεξεργασίας αποβλήτων Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Παρόλο που καταγράφεται υψηλό ποσοστό διείσδυσης των βιολογικών καθαρισμών στην Ελλάδα, απαιτείται εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση ενός μεγάλου μέρους του υφιστάμενου εξοπλισμού, καθώς τα υπάρχοντα συστήματα είναι παλαιάς τεχνολογίας, καταλαμβάνουν πολύ μεγάλες εκτάσεις, η επεξεργασμένη εκροή δεν πληροί τις απαιτούμενες προδιαγραφές και η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη λειτουργία τους είναι πολύ υψηλή. Μία μεγάλη οικογένεια σύγχρονων τεχνολογιών επεξεργασίας αποβλήτων μπορούν να συνδυαστούν ή να συναντηθούν για την ταυτόχρονη ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων (Waste to Energy) πέρα από την διαχείρισή τους.

Α2. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: Ελληνικοί Ερευνητικοί φορείς ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Μονάδα Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος), ΔΠΘ (Εργ. Διαχείρισης &Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων), ΕΜΠ, (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Οργανικής & Χημικής Τεχνολογίας), ΤΕΙ Αθήνας (Τμ. Ενεργειακής Τεχνολογίας, Εργ. Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας), Παν. Πατρών (Τμ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Μηχανικής Περιβαλλοντικών Διεργασιών) Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Μονάδα Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος), Πολ. Ξάνθης (Τμ. Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργ. Διαχείρισης/Τεχνολογίας Στερών, Επικινδύνων Αποβλήτων) Κυψέλες καυσίμου ΙΤΕ (ΙΕΧΜΗ), Παν. Πατρών (Τμ. Χημ. Μηχανικών), ΕΚΕΤΑ (ΙΔΕΠ), ΑΠΘ (Τμ. Χημικών Μηχανικών), Παν. Θεσσαλίας (Τμ. Μηχαν. Μηχανικών), Πολ. Κρήτης (Γενικό Τμήμα) Τομέας: Ενέργεια Παραγωγή ηλεκτρικής, θερμικής ενέργειας από απόβλητα Θερμικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Αποβλήτων ΑΠΘ (Τμ. Μηχανολόγων Μηχανικών, Εργ. Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής), ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Οργανικής και Χημικής Τεχνολογίας), ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Θερμοδυναμικής και Φαινομένων Μεταφοράς) 24

Α3. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: Ελληνικές Επιχειρήσεις με τεκμηριωμένη παρουσία σε ερευνητικά έργα ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΗΛΕΚΤΩΡ, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, Clean Energy, ΕΝΒΙΟ Τεχνολογία Περιβάλλοντος Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΗΛΕΚΤΩΡ, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, Clean Energy, ΕΝΒΙΟ Τεχνολογία Περιβάλλοντος Κυψέλες καυσίμου Advent Technologies, Sunlight, Tropical, ΕΛΒΙΟ, MIRTEC, ELFON Τομέας: Ενέργεια Παραγωγή ηλεκτρικής, θερμικής ενέργειας από απόβλητα Θερμικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Αποβλήτων ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, Clean Energy, ΑΠΟΤΕΦΡΩΤΗΡΑΣ 25

Α4. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: Κλάδοι παραγωγής και περιοχές δραστηριότητας που επηρεάζονται ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Βιομηχανία τροφίμων Ποτοποιία Βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό και πλαστικές ύλες Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού Επεξεργασία λυμάτων Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Βιομηχανία τροφίμων Ποτοποιία Βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό και πλαστικές ύλες Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού Κυψέλες καυσίμου Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων Ποτοποιία Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος φυσικού αερίου, ατμού Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη Τομέας: Ενέργεια Παραγωγή ηλεκτρικής, θερμικής ενέργειας από απόβλητα Θερμικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Αποβλήτων Βιομηχανία τροφίμων Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής Χαρτοποιία και κατασκευή χάρτινων προϊόντων Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες 26

Α5. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ: Δεξιότητες Ανθρώπινου Δυναμικού και εξειδικεύσεις ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για σχεδιασμό, λειτουργία και συντήρηση Κατάρτιση πάνω σε νέα υλικά και εφαρμογές Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για σχεδιασμό, λειτουργία και συντήρηση Εξειδικευμένο προσωπικό για την ορθή λειτουργία των εγκαταστάσεων Κυψέλες καυσίμου Γνώση και Εξειδίκευση σε: Ηλεκτροχημεία Επιστήμη Υλικών Ηλεκτρονικά Συστήματα Σχεδιασμός διεργασιών Παραγωγή ηλεκτρικής, θερμικής ενέργειας από απόβλητα Τομέας: Ενέργεια Θερμικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Αποβλήτων Τεχνολογική εξειδίκευση Εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες Νέα συστήματα ποιοτικού ελέγχου 27

Β1. ΒΙΟΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ (ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ): Αλυσίδα τεχνολογιών αιχμής και τελικές εφαρμογές Βιομάζα Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Καυσίμων Τομέας: ΕΝΕΡΓΕΙΑ Αναδυόμενη αγορά: Παραγωγή Βιοπολυμερών, βιοπλαστικών, βιοκαυσίμων από επεξεργασία οργανικών αποβλήτων Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Οργανικά Απόβλητα Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Σύνθετα Υλικά υψηλής απόδοσης Τομέας: ΥΛΙΚΑ Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Πλαστικά και νέες διεργασίες Τομέας: ΥΛΙΚΑ Προηγμένες αναερόβιες διεργασίες επεξεργασίας αποβλήτων συνεργάζονται με τεχνολογίες ανανεώσιμων καυσίμων και τεχνολογίες υλικών για την παραγωγή βιοκαυσίμων και μίας οικογένειας βιοπολυμερών υλικών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την βιομηχανική παραγωγή. Αφορά ιδιαίτερα την αξιοποίηση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος των αποβλήτων και υπολειμμάτων που προέρχονται από την γεωργία, τις βιομηχανίες και τα αστικά απόβλητα. Το στοίχημα της ανταγωνιστικής και βιώσιμης παραγωγής βιοκαυσίμων είναι ανοιχτό για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, καθώς η ευρωπαϊκή στρατηγική προβλέπει την όλο και πιο εκτεταμένη αντικατάσταση των συμβατικών καυσίμων με βιοκαύσιμα.

Β2. ΒΙΟΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ (ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ) : Ελληνικοί Ερευνητικοί φορείς ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομάζα Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Οργανικά Απόβλητα Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Καυσίμων ΕΜΠ (Τμήμα Χημ. Μηχαν., Τμ. Μηχανολ. Μηχανικών), ΕΚΕΤΑ (ΙΔΕΠ), ΕΚΠΑ (Τμ. Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων), Γεωπονικό Παν. Αθηνών (Τμ. Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλ.), ΑΠΘ (Τμ. Μηχ. Μηχανικών), Παν. Πατρών (Τμήμα Χημ. Μηχ., Τμήμα Βιολογίας), ΙΤΕ (ΙΕΧΜΗ), Πολ. Κρήτης (Εργ. Εξευγ. και Τεχν. Στερεών Καυσίμων), Παν. Ιωαννίνων (Τμ. Χημείας), Παν. Θεσσαλίας (Τμ. Μηχανολ. Μηχαν. Βιομηχανίας), ΔΠΘ (Τμ. Μηχ. Περιβάλλοντος), ΕΙΕ, ΕΘΙΑΓΕ, ΚΑΠΕ Τομέας: Ενέργεια Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Μονάδα Βιοχημικής Μηχανικής & Τεχνολογίας Περιβάλλοντος), ΔΠΘ (Εργ. Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων), ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Οργανικής και Χημικής Τεχνολογίας), ΤΕΙ Αθήνας (Τμ. Ενεργειακής Τεχνολογίας, Εργ. Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας), Παν. Πατρών (Τμ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Μηχανικής Περιβαλλοντικών Διεργασιών) Σύνθετα υλικά υψηλής απόδοσης ΕΜΠ (Τμ. Χημ. Μηχανικών, Μονάδα Προηγμένων & Συνθέτων Υλικών) Τομέας: Υλικά Πλαστικά και νέες διεργασίες παραγωγής ΕΚΕΤΑ (ΙΤΧΗΔ) Βιοκαύσιμα Βιοπολυμερή Βιοϋλικά Τομέας: Υλικά 29

Β3. ΒΙΟΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ (ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ) : Ελληνικές Επιχειρήσεις με τεκμηριωμένη παρουσία σε ερευνητικά έργα ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομάζα Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Καυσίμων ΠΑΥΛΟΣ Ν. ΠΕΤΤΑΣ, GF ENERGY, ΕΛ.ΒΙ., AGROINVEST, ΕΛΙΝ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ, NEWENERGY (ΦΥΤΟΕΝΕΡΓΕΙΑ), ΒΙΟΝΤΗΖΕΛ, ΕΚΚΟΚΙΣΤΗΡΙΑ ΚΛΩΣΤΗΡΙΑ Β. ΕΛΛΑΔΟΣ, ΜΑΝΟΣ, MIL OIL HELLAS Τομέας: Ενέργεια Σύνθετα υλικά υψηλής απόδοσης INASCO ΠΥΡΟΓΕΝΕΣΙΣ MIYAMA Βιοκαύσιμα Βιοπολυμερή Βιοϋλικά Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Τομέας: Υλικά Οργανικά Απόβλητα Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΗΛΕΚΤΩΡ, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, Clean Energy, ΕΝΒΙΟ Τεχνολογία Περιβάλλοντος Πλαστικά και νέες διεργασίες παραγωγής Πλαστικά Κρήτης INTERPLAST MEGAPLAST Τομέας: Υλικά 30

Β4. ΒΙΟΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ (ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ) : Κλάδοι παραγωγής και περιοχές δραστηριότητας που επηρεάζονται ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομάζα Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Καυσίμων Φυτική και ζωική παραγωγή Βιομηχανία τροφίμων Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου Παραγωγή χημικών ουσιών Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού Έρευνα & Ανάπτυξη Τομέας: Ενέργεια Σύνθετα υλικάυψηλής απόδοσης Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού Βιοκαύσιμα Βιοπολυμερή Βιοϋλικά Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Οργανικά Απόβλητα Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Βιομηχανία τροφίμων Ποτοποιία Βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό & πλαστικές ύλες Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού Επεξεργασία λυμάτων Τομέας: Υλικά Πλαστικά και νέες διεργασίες παραγωγής Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό & πλαστικές ύλες Τομέας: Υλικά 31

Β5. ΒΙΟΔΙΥΛΙΣΤΗΡΙΟ (ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟ-ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ) : Δεξιότητες Ανθρώπινου Δυναμικού και εξειδικεύσεις ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομάζα Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Οργανικά Απόβλητα Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Καυσίμων Γνώση και εξειδίκευση σε: Γεωργικές Τεχνολογίες Χημικές Διεργασίες Βιοτεχνολογία Σχεδιασμός συστημάτων θέρμανσης Τομέας: Ενέργεια Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για σχεδιασμό, λειτουργία και συντήρηση Εξειδίκευση σε διαχείριση αποβλήτων και μικροβιολογικές γνώσεις Εξειδικευμένο προσωπικό για την ορθή λειτουργία των εγκαταστάσεων Σύνθετα υλικά υψηλής απόδοσης Εξοικείωση με νέα υλικά Εφαρμογές νέων υλικών και μέθοδοι Σύγχρονες μέθοδοι περιβαλ. σχεδιασμού Τομέας: Υλικά Πλαστικά και νέες διεργασίες παραγωγής Σχεδιασμός και ανάπτυξη προηγμένων προϊόντων Βιοκαύσιμα Βιοπολυμερή Βιοϋλικά Τομέας: Υλικά 32

Γ1. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ: Αλυσίδα τεχνολογιών αιχμής και τελικές εφαρμογές Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Βιομηχανική βιοτεχνολογία Προηγμένα Υλικά Δίκτυα Αισθητήρων Τομέας: ΤΠΕ Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αποκατάσταση Εδαφών και Υδάτινων Αποδεκτών Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αέρια Αντιρρύπανση Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Αναδυόμενη αγορά Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού, Επεξεργασία λυμμάτων, Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων - ανάκτηση υλικών Δραστηριότητες εξυγίανσης εδαφών και διαχείρισης αποβλήτων Οι Τεχνολογίες Αντιρρύπανσης περιλαμβάνουν σύγχρονες τεχνολογίες αιχμής και παρέχουν λύσεις για τη μείωση ρύπανσης στον αέρα, τα ύδατα και το έδαφος και την ελαχιστοποίηση των προβλημάτων διάθεσης των αποβλήτων. Καθιστούν καθαρότερες τις παραγωγικές διαδικασίες και μειώνουν τον κίνδυνο από την ρύπανση στην ανθρώπινη υγεία. Κατά την επόμενη δεκαετία, αναμένονται σημαντικές τεχνολογικές βελτιώσεις, ευρύτερη εφαρμογή πολλών οικοκαινοτομιών, και επέκταση της αγοράς για μικρής κλίμακας λύσεις τεχνολογιών αντιρρύπανσης. Αναγκαίες προϋποθέσεις ανάπτυξης αποτελούν η διεπιστημονικότητα των προσεγγίσεων, η συνεργασία ιδιωτικών και κρατικών φορέων, η υποστήριξη διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, η εκμετάλλευση κλιματολογικών και περιβαλλοντικών δεδομένων για τη βελτίωση της διαχείρισης των οικοσυστημάτων και των περιοχών ενδιαφέροντος.

Γ2. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ: Ελληνικοί Ερευνητικοί φορείς ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Δίκτυο Αισθητήρων ΕΚΠΑ (Τμ. Πληροφορικής & Τηλεπ/νιών), ΑΠΘ (Τμ. Πληροφορικής), Παν. Πατρών (Τμ. Μηχ. Η/Υ & Πληροφορικής, Τμ. Ηλεκτρ. Μηχαν. & Τεχνολογίας Η/Υ), Παν. Θεσσαλίας (Τμ. Μηχαν. Η/Υ και Τηλεπ/νιών), ΕΜΠ (Σχ. Ηλεκτρ. Μηχαν. & Μηχανικών Η/Υ), Πολ. Κρήτης (Τμ. Ηλεκτρ.Μηχαν. και Μηχαν. Η/Υ), ΟΠΑ (Τμ. Πληροφορικής), ΙΤΕ (ΙΠ) Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Μονάδα Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος), ΔΠΘ (Εργ. Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων), ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Οργανικής και Χημικής Τεχνολογίας), ΤΕΙ Αθήνας (Τμ. Ενεργειακής Τεχνολογίας, Εργ. Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας), Παν. Πατρών (Τμ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Μηχανικής Περιβαλλοντικών Διεργασιών) Αποκατάσταση Εδαφών και Υδάτινων Αποδεκτών ΕΜΠ (Τμ. Χημείας, Εργ. Χημείας Περιβάλλοντος), Παν. Αθηνών (Σχ. Μηχανικών Μεταλλείων & Μεταλλουργών Μηχανικών), ΕΜΠ (Τμ. Χημείας, Εργ. Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος), ΑΠΘ (Τμ. Χημείας, Εργ. Περιβαλλοντικών Χημ. Διεργασιών), Παν. Κρήτης (Τμ. Μηχανικών Περιβάλλοντος), Πολ. Κρήτης, ΙΤΕ (ΙΕΧΜΗ), Παν. Ιωαννίνων (Τμ. Χημείας, Εργ. Ελέγχου Προστασίας και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος), Παν. Πατρών (Τμ. Χημείας), ΕΛΚΕΘΕ Προστασία και Αποκατάσταση Περιβάλλοντος Τομέας: ΤΠΕ Προηγμένα Υλικά Αέρια Αντιρρύπανση Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Ινστ. Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης), EKETA (ΙΔΕΠ, Εργ. Τεχνολογίας Σωματιδίων και Αερολυμάτων), ΙΤΕ (ΙΕΧΜΗ), Παν. Πατρών (Τμ. Χημικών Μηχανικών), Παν. Κρήτης (Τμ. Χημείας, Τομέας Περιβαλλοντικής & Αναλυτ. Χημείας), Πολ. Κρήτης (Τμ. Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργ. Ατμοσφαιρικών Αιωρούμενων Σωματιδίων), Παν. Θράκης (Τμ. Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργ. Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης και Αντιρρυπαντικής Τεχνολογίας Ατμοσφαιρικών Ρύπων), Παν. Αιγαίου (Τμ. Περιβάλλοντος, Εργ. Ποιότητας Υδάτων και Αέρα) 34

Γ3. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ: Ελληνικές Επιχειρήσεις με τεκμηριωμένη παρουσία σε ερευνητικά έργα ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων ΗΛΕΚΤΩΡ, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, Clean Energy, ΕΝΒΙΟ Τεχνολογία Περιβάλλοντος Δίκτυο Αισθητήρων Geom etron, EAB, Prisma Electronics, Telesto Technologies, Business Effect Τομέας: ΤΠΕ Αποκατάσταση Εδαφών και Υδάτινων Αποδεκτών ENVIROCHEM ΕΛΛΑΣ, ENVIROPLAN, ANTIPOLLUTION Α.Ν.Ε., ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, INTERGEO Τεχνολογία Περιβάλλοντος, ΠΛΙΝΙΟΣ Ανεξάρτητοι Σύμβουλοι Περιβάλλοντος, Devise Engineering Προστασία και Αποκατάσταση Περιβάλλοντος Προηγμένα Υλικά Αέρια Αντιρρύπανση ΑΞΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ, ΚΑΡΓΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ, ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ Κ.ΚΡΕΜΑΛΗΣ & ΣΙΑ, Green Evolution, ΕΣΤΙΑ σύμβουλοι και μηχανικοί, ΠΛΙΝΙΟΣ Ανεξάρτητοι Σύμβουλοι Περιβάλλοντος, Devise Engineering 35

Γ4. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ: Κλάδοι παραγωγής και περιοχές δραστηριότητας που επηρεάζονται ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού Επεξεργασία λυμάτων Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων, ανάκτηση υλικών Δίκτυο Αισθητήρων Κατασκευή ηλ. Υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών συστημάτων Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού, Επεξεργασία λυμμάτων, Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων - ανάκτηση υλικών Δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων Τομέας: ΤΠΕ Προηγμένα Υλικά Αποκατάσταση Εδαφών και Υδάτινων Αποδεκτών Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων, ανάκτηση υλικών Δραστηριότητες εξυγίανσης & διαχείρισης αποβλήτων Έργα Πολιτικού Μηχανικού Επιστημονική Έρευνα και Ανάπτυξη Αέρια Αντιρρύπανση Δραστηριότητες εξυγίανσης και διαχείρισης αποβλήτων, Έργα Πολιτικού Μηχανικού Επιστημονική Έρευνα και Ανάπτυξη Προστασία και Αποκατάσταση Περιβάλλοντος

Γ5. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ: Δεξιότητες Ανθρώπινου Δυναμικού και εξειδικεύσεις ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Βιομηχανική Βιοτεχνολογία Προηγμένες Αναερόβιες Διεργασίες Επεξεργασίας Αποβλήτων Κατάλληλες τεχνολογικές γνώσεις και υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για ορθολογικό σχεδιασμό, βέλτιστη λειτουργία και σωστή συντήρηση Σχεδιασμός, λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων αναερόβιας επεξεργασίας αποβλήτων Επεξεργασία και διαχείριση λυμάτων Επεξεργασία και διαχείριση αποβλήτων Δίκτυο Αισθητήρων Διαχειριστής Δικτύων και Συστημάτων Μηχανικός Ηλεκτρονικών Κυκλωμάτων Σχεδιαστής Πληροφοριακών Συστημάτων Μηχανικός Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων, Προγραμματιστής Συστημάτων Ειδικός Ασφάλειας Υπολογιστών και Δικτύων Αποκατάσταση Εδαφών και Υδάτινων Αποδεκτών Κατάλληλες τεχνολογικές γνώσεις και υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για ορθολογικό σχεδιασμό, βέλτιστη λειτουργία και σωστή συντήρηση Σχεδιασμός αποκατάστασης εδαφών Επεξεργασία και διαχείριση νερού Προστασία και Αποκατάσταση Περιβάλλοντος Τομέας: ΤΠΕ Προηγμένα Υλικά Αέρια Αντιρρύπανση Κατάλληλες τεχνολογικές γνώσεις και υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για ορθολογικό σχεδιασμό, βέλτιστη λειτουργία και σωστή συντήρηση Σχεδιασμός και συντήρηση εξοπλισμού αέριας αντιρρύπανσης Σύγχρονες μέθοδοι περιβαλλοντικής διαχείρισης Μέθοδοι μείωσης περιβαλλοντικού αποτυπώματος 37

Δ1. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΝΕΡΟΥ: Αλυσίδα τεχνολογιών αιχμής και τελικές εφαρμογές Λειτουργικές Νανοδομές (Νανοκατάλυση) Τομέας: ΝΑΝΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Προηγμένα Υλικά Αερόβιες βιολογικές διεργασίες επεξεργασίας αποβλήτων Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Φυσικοχημικές μέθοδοι επεξεργασίας Νερού και Υγρών αποβλήτων Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επεξεργασμένο νερό, αξιοποίηση νερού από περισσότερες πηγές (πχ. υφάλμυρο νερό) για την κάλυψη κυρίως αρδευτικών αναγκών, ανακύκλωση νερού μετά από επεξεργασία σε βιομηχανικές μονάδες για επανάχρηση, Επεξεργασμένη εκροή αποβλήτων, επεξεργασία υγρών αποβλήτων αγροτο-κτηνοτροφικών υγρών αποβλήτων (ελαιοτριβεία, τυροκομεία, κλπ) για παραγωγή καθαρού νερού για άρδευση Η αλυσίδα περιλαμβάνει τεχνολογίες αιχμής που στοχεύουν στην καλύτερη επεξεργασία νερού και υγρών αποβλήτων. Με τις νέες τεχνολογίες (πχ. διήθηση μεμβρανών) μπορεί να αξιοποιηθεί νερό από περισσότερες πηγές (πχ. υφάλμυρο νερό) για την κάλυψη κυρίως αρδευτικών αναγκών αλλά και για οικιακή χρήση. Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην ανακύκλωση νερού μετά από επεξεργασία σε βιομηχανικές μονάδες που χρησιμοποιούν μεγάλους όγκους νερού. Επίσης σημαντική προσπάθεια μπορεί να δοθεί στην επεξεργασία υγρών αποβλήτων αγροτο-κτηνοτροφικών μονάδων (ελαιοτριβεία, τυροκομεία, κ.λπ), όπου, παράλληλα με την επεξεργασία των αποβλήτων για την παραγωγή καθαρού νερού για άρδευση, μπορούν να απομονωθούν ουσίες με ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία, ικανή να καλύψει μεγάλο μέρος του κόστους της επεξεργασίας.

Δ2. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΝΕΡΟΥ: Ελληνικοί Ερευνητικοί φορείς ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Νανοκατάλυση ΙΤΕ (ΙΕΧΜΗ, ΙΗΔΛ), ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ (Ινστ. Φυσικοχηµείας, Ινστ. Επιστήµης Υλικών), ΕΙΕ (Ινστ. Θεωρητικής & Φυσικής Χηµείας, Ινστ. Οργανικής & Φαρμακευτικής Χηµείας), Παν. Ιωαννίνων (Τµ. Μηχανικών Επιστήµης Υλικών, Εργ. Πολυµερικών Υλικών και Εργ. Κεραµικών και Σύνθετων Υλικών) Τομέας: Νανοτεχνολογία Φυσικοχημικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Νερού και Υγρών Αποβλήτων ΔΠΘ (Τμ. Μηχ. Περιβάλ., Εργ. Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων), Πολ. Κρήτης (Τμ. Μηχ. Περιβάλλοντος, Εργ. Φαινομένων Μεταφοράς και Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής), ΕΚΕΤΑ ΙΙΤΧΗΔ), Παν. Πατρών (Τμ. Χημ. Μηχ., Παν. Πατρών, Εργ. Φαινομένων Μεταφοράς και Φυσικοχημικής Υδροδυναμικής) Προηγμένα Υλικά Αερόβιες Βιολογικές Διεργασίες Επεξεργασίας ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Μονάδα Βιοχημικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Περιβάλλοντος), ΔΠΘ (Εργ. Διαχείρισης και Τεχνολογίας Υγρών Αποβλήτων), ΕΜΠ (Σχ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Οργανικής και Χημικής Τεχνολογίας), Παν. Πατρών (Τμ. Χημικών Μηχανικών, Εργ. Μηχανικής Περιβαλλοντικών Διεργασιών), Πολ. Κρήτης (Τμ. Μηχανικών Περιβάλλοντος), Πολ. Πάτρας (Τμ. Πολιτικών Μηχανικών) Επεξεργασμένο Νερό για διάφορες χρήσεις, επεξεργασμένη εκροή αποβλήτων, ανάκτηση ουσιών 39

Δ3. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΝΕΡΟΥ: Ελληνικές Επιχειρήσεις με τεκμηριωμένη παρουσία σε ερευνητικά έργα ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Νανοκατάλυση ΒΙΟΡΥΛ, ΕΒΕΤΑΜ, ΤΕΜΑΚ, Λουφάκης Χηµικά, Nanothinx, Research and Development of Carbon Nanotubes, NanoPhos Τομέας: Νανοτεχνολογία Φυσικοχημικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Νερού και Υγρών Αποβλήτων ECOTECH, ΗΛΕΚΤΩΡ, ΤΕΜΑΚ, ENVITEC, WATERSAFE, ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΝΕΡΟΥ, ECOOLIVERCLEANER Προηγμένα Υλικά Αερόβιες Βιολογικές Διεργασίες Επεξεργασίας ENVITEC, Μηχανική Περιβάλλοντος, ΕΝΒΙΟ, Τεχνολογία Περιβάλλοντος, DEVISE ENGINEERING, Καρκανιάς Τεχνολογία Περιβάλλοντος, ECOTECH Επεξεργασμένο Νερό για διάφορες χρήσεις, επεξεργασμένη εκροή αποβλήτων, ανάκτηση ουσιών 40

Δ4. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΝΕΡΟΥ: Κλάδοι παραγωγής και περιοχές δραστηριότητας που επηρεάζονται ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Προηγμένα Υλικά Νανοκατάλυση Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου Παραγωγή χηµικών ουσιών και προϊόντων Επιστηµονική έρευνα και ανάπτυξη Τομέας: Νανοτεχνολογία Φυσικοχημικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Νερού και Υγρών Αποβλήτων Βιομηχανία Τροφίμων Ποτοποιία Παραγωγή χημικών ουσιών & προϊόντων Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού Επεξεργασία λυμάτων Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων ανάκτηση υλικών Υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων Αερόβιες Βιολογικές Διεργασίες Επεξεργασίας Βιομηχανία τροφίμων Ποτοποιία Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών Βιομηχανία δέρματος Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού Επεξεργασία λυμάτων Επεξεργασμένο Νερό για διάφορες χρήσεις, επεξεργασμένη εκροή αποβλήτων, ανάκτηση ουσιών

Δ5. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΝΕΡΟΥ: Δεξιότητες Ανθρώπινου Δυναμικού και εξειδικεύσεις ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Νανοκατάλυση Γνώσεις υλικών νανοτεχνολογίας Γνώσεις εφαρμογών ομογενούς και ετερογενούς κατάλυσης με τη χρήση νανοσωματιδίων Γνώσεις σύνθεσης-δομής-απόδοσης των νανοκαταλυτών με στόχο την ανάπτυξη καταλυτών με 100% εκλεκτικότητα σε βιομηχανικές εφαρμογές Σχεδιασμός και ανάπτυξη νανουλικών για νέες εφαρμογές Τομέας: Νανοτεχνολογία Φυσικοχημικές Μέθοδοι Επεξεργασίας Νερού και Υγρών Αποβλήτων Βαθιά γνώση των τεχνολογιών και των διεργασιών της τεχνολογίας αιχμής Ειδικευμένο προσωπικό για τη σωστή λειτουργία των εξειδικευμένων συσκευών ή μεθόδων Γνώση των προβλημάτων καθαρισμού, συντήρησης και διατήρησης του χρόνου ζωής των εξειδικευμένων συσκευών Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών σε νέες εφαρμογές, όπως η ανάκτηση πολυτίμων ουσιών από απόβλητα Αριστοποίηση της λειτουργίας των διεργασιών (αύξηση απόδοσης, μείωση κόστους) Προηγμένα Υλικά Αερόβιες Βιολογικές Διεργασίες Επεξεργασίας Υψηλή τεχνική εξειδίκευση στελεχών για σχεδιασμό, λειτουργία και συντήρηση Εξειδικευμένο προσωπικό για την ορθή λειτουργία των εγκαταστάσεων Επεξεργασμένο Νερό για διάφορες χρήσεις, επεξεργασμένη εκροή αποβλήτων, ανάκτηση ουσιών 42

Ε1. ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ: Αλυσίδα τεχνολογιών αιχμής και τελικές εφαρμογές Προηγμένα Υλικά Ρομποτικά συστήματα Τομέας: ΤΠΕ Προηγμένες προσεγγίσεις μηχανικής ανακύκλωσης Αναδυόμενη αγορά Ανακύκλωση - Ανάκτηση - Επαναχρησιμοποίηση Καινοτόμες γραμμές ανακύκλωσης Ανάκτηση πολύτιμων υλικών Τομέας: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η αλυσίδα περιλαμβάνει σύγχρονες τεχνολογίες αιχμής που στοχεύουν στην ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών μετατρέποντας τα απόβλητα σε «νέα» δευτερογενή υλικά προς επαναχρησιμοποίηση. Τα σύγχρονα ρομποτικά συστήματα μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη σύγχρονων τεχνολογιών αυτοματοποιημένου διαχωρισμού και ανάκτησης διαφορετικών ειδών ανακυκλώσιμων υλικών από σύμμικτα απορρίμματα και κάδους συλλογής περισσότερων ειδών ανακυκλώσιμων. Ο παραπάνω συνδυασμός τεχνολογιών θα έχει σαν αποτέλεσμα το διαχωρισμό υλικών με μεγάλη αποδοτικότητα και υψηλό βαθμό καθαρότητας επιτυγχάνοντας υψηλή παραγωγικότητα με ελαχιστοποίηση της απαίτησης ανθρώπινου δυναμικού στην παραγωγική διαδικασία.

Ε2. ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ: Ελληνικοί Ερευνητικοί φορείς ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Προηγμένα Υλικά Ρομποτικά Συστήματα Παν. Πατρών (Τμ. Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής), ΙΤΕ (ΙΠ), ΕΜΠ (Τμ. Ηλεκτρολόγων Μηχ. & Μηχ. Η/Υ), ΤΕΙ Κρήτης (Τμ. Μηχανολογίας) Τομέας: ΤΠΕ Προηγμένες προσεγγίσεις μηχανικής ανακύκλωσης ΑΠΘ (Εργ. Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής), ΕΜΠ (Σχ. Χημ. Μηχ., Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας), ΕΜΠ (Σχ. Μηχανολ. Μηχαν., Ερευν. Μονάδα Οικονομικής Περιβάλλοντος & Αειφόρου Ανάπτυξης) Ανακύκλωση Ανάκτηση Επαναχρησιμοποίηση Καινοτόμες γραμμές ανακύκλωσης πλήρως αυτοματοποιημένες 44

Ε3. ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ: Ελληνικές Επιχειρήσεις με τεκμηριωμένη παρουσία σε ερευνητικά έργα ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Προηγμένα Υλικά Ρομποτικά Συστήματα Soukos Robots, ΕΠ.ΑΝ.Α. Τομέας: ΤΠΕ Προηγμένες προσεγγίσεις μηχανικής ανακύκλωσης ΤΑΒ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, Trias-eco, ΕΠ.ΑΝ.Α. Ανακύκλωση Ανάκτηση Επαναχρησιμοποίηση Καινοτόμες γραμμές ανακύκλωσης πλήρως αυτοματοποιημένες 45

Ε4. ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ: Κλάδοι παραγωγής και περιοχές δραστηριότητας που επηρεάζονται ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Προηγμένα Υλικά Ρομποτικά Συστήματα Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων, ανάκτηση υλικών Δραστηριότητες εξυγίανσης και άλλες υπηρεσίες για τη διαχείριση αποβλήτων Κατασκευή H/Y, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων Κατασκευή ηλεκτρολ.εξοπλισμού Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού Προηγμένες προσεγγίσεις μηχανικής ανακύκλωσης Συλλογή, επεξεργασία και διάθεση απορριμμάτων / ανάκτηση υλικών Δραστηριότητες εξυγίανσης & άλλες υπηρεσίες για τη διαχείριση αποβλήτων Δραστηριότητες εξυγίανσης και άλλες υπηρεσίες για τη διαχείριση αποβλήτων Ανακύκλωση Ανάκτηση Επαναχρησιμοποίηση Καινοτόμες γραμμές ανακύκλωσης πλήρως αυτοματοποιημένες Τομέας: ΤΠΕ 46

Ε5. ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ: Δεξιότητες Ανθρώπινου Δυναμικού και εξειδικεύσεις ανά συνδυαζόμενη Τεχνολογία Αιχμής Προηγμένα Υλικά Ρομποτικά Συστήματα Βασικές τεχνολογικές γνώσεις & τεχνική εξειδίκευση στελεχών για σωστή λειτουργία & συντήρηση, Πληροφορική, Αυτοματοποίηση Συστημάτων, Επεξεργασία Σήματος, Αναγνώριση Προτύπων, Τεχνητή Νοημοσύνη, Βελτιστοποίηση Συστημάτων Προηγμένες προσεγγίσεις μηχανικής ανακύκλωσης Βασικές τεχνολογικές γνώσεις και τεχνική εξειδίκευση στελεχών για τη σωστή λειτουργία και συντήρηση Ανακύκλωση Ανάκτηση Επαναχρησιμοποίηση Καινοτόμες γραμμές ανακύκλωσης πλήρως αυτοματοποιημένες Τομέας: ΤΠΕ 47

21 αγορές στόχος εκ των οποίων, 2 αγορές-στόχος στον Τομέα Περιβάλλοντος Το Δίκτυο εμβάθυνε στις τεχνολογικές αγορές και ανέδειξε 21 εστιασμένες δυναμικές αγορές στόχος, υψηλού ενδιαφέροντος και προοπτικών ανάπτυξης, οι οποίες υποστηρίζονται από τις τεχνολογίες αιχμής και τις αλυσίδες τους, με κριτήρια: την ύπαρξη κρίσιμης μάζας παραγωγικών/ερευνητικών μονάδων, την ωριμότητα των συνιστωσών τεχνολογιών την αμεσότερη επιχειρηματική αξιοποίηση 48

Από τις Τεχνολογίες Αιχμής σε Αγορές-στόχος. Για τον τομέα Περιβάλλοντος: 7 Τεχνολογίες Αιχμής, 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες, 2 Αγορές-στόχος Ερευνητική παραγωγή και τεχνογνωσία 7 Τεχνολογίες Αιχμής Επιχειρηματικό ενδιαφέρον Αξιολόγηση ωριμότητας και διασυνδεσιμότητας Τεχνολογιών Αιχμής 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες > αναδυόμενες αγορές Προϊόντα, υπηρεσίες και διεργασίες Συνθήκες αγοράς αφομοίωση τεχνολογιών οικονομικές παράμετροι 2 Εστιασμένες Αγορές - Στόχος Επιχειρηματικές Εφαρμογές Στρατηγικές Συνεργασίες ΕΤΑ & Βιομηχανίας Επενδυτικές Δυνατότητες Clustering Εθνικής εμβέλειας έργα ΣΔΙΤ 2011 2012 2013 2014 2015 49

2 εξειδικευμένες αγορές-στόχος στον Τομέα Περιβάλλοντος Η τεκμηρίωση των αγορών περιλαμβάνει: Περιγραφή της εξειδικευμένης αγοράς και συσχέτιση με τεχνολογίες αιχμής και αλληλουχίες Ανάλυση των συνθηκών που τις καθιστούν σημαντικές με όρους ζήτησης και αναγκών που καλύπτουν. Παρουσίαση περιβάλλοντος αγοράς (θεσμικό, οικονομικό, υφιστάμενοι κλάδοι, τάσεις, κύριοι παίκτες, επιτυχημένες πρακτικές) Αναγκαίες προσαρμογές για την ανάπτυξη της αγοράς και αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων και των επιπτώσεων στο ανθρώπινο δυναμικό Εντοπισμός των σημαντικότερων συντελεστών της αγοράς καθώς και χαρακτηριστικών επιτυχών περιπτώσεων Δυνατά, αδύνατα σημεία, ευκαιρίες και απειλές Ενδεικτικές προτάσεις, δυνητικές πρωτοβουλίες 50

21 Εξειδικευμένες αγορές-στόχος 2 αγορές-στόχος στον Τομέα Περιβάλλοντος Υγεία Ορφανά φάρμακα Εξατομικευμένη Ιατρική Τηλεϊατρική και κατ οίκον νοσηλεία Τρόφιμα Βιοενεργά συστατικά Eλάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα Διαδραστική συσκευασία (έξυπνη & ενεργός) ΤΠΕ Δεδομ. Μεγάλης Κλίμακας Υπηρεσίες Υπολογ. Νέφους Υπηρεσίες Κινητής Τηλεφωνίας Νανοτεχνολογία Νανοηλεκτρονική στην άμυνα/ασφάλεια Επικαλύψεις και νανοενισχ. χρώματα 21 Εξειδικευμένες Αγορές- Στόχος Υλικά & Διεργασίες Παθητικό κτίριο Τρισδιάστατη εκτύπωση εμφυτευμάτων (3d printing) Φωτονικοί Αισθητήρες και Μετρολογία στην υπηρεσία της Βιομηχανίας Ενέργεια Ευφυή δίκτυα Έξυπνο κτίριο Ανανεώσιμα Καύσιμα Περιβάλλον Ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων (Waste2Energy) Επεξεργασία νερού για ύδρευση / άρδευση Μεταφορές Πολυτροπικές Υπηρεσίες Μετακίνησης Διατροπικές Μεταφορές επικίνδυνων, ευπαθών και άλλων ειδικών φορτίων 51

Εξειδικευμένες αγορές - στόχος στον Τομέα Περιβάλλοντος Ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων (W2E) - ΕΛΠΕ, πέντε επενδύσεις σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης γεωργικών υπολειμμάτων Σουφλί, Καβάλα, Καρπενήσι, Τρίκαλα, Πέλλα Επεξεργασία νερού για ύδρευση / άρδευση - Σταθερές και πλωτές μονάδες αφαλάτωσης (Μήλος, Υδρυάδα) 52

Εξειδικευμένη Αγορά: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (WASTE TO ENERGY) Η ανάπτυξη της αγοράς waste2energy (Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων) αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων και αποτελεί δοκιμασμένη λύση παραγωγής ενέργειας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Συνδυάζονται τεχνολογίες αιχμής είτε βιολογικές, όπως η αναερόβια χώνευση, τα βιοδιυλιστήρια, οι ζυμωτικές διεργασίες και οι μικροβιακές κυψέλες καυσίμου, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η παραγωγή ενέργειας από διάφορες κατηγορίες αποβλήτων με οργανικό φορτίο (βιομάζα, αστικά απόβλητα κ.τ.λ.), είτε θερμικές, όπως η καύση, η πυρόλυση και η αεριοποίηση. Στην Ελλάδα σήμερα ελάχιστες μικρές μονάδες παραγωγής ενέργειας από απόβλητα βρίσκονται ακόμη υπό κατασκευή. Σημαντικά κίνητρα για την ανάπτυξη της αγοράς αποτελούν: Οι τεράστιες ανάγκες για υποδομές επεξεργασίας αποβλήτων. Η συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, καθώς η δημιουργία περιφερειακών μονάδων επεξεργασίας αναμένεται να έχει ισχυρή μετασχηματιστική επίδραση στις παραγωγικές δραστηριότητες που εμπλέκονται: Κατασκευή νέων ή τροποποίηση υφιστάμενων εγκαταστάσεων, Προσφορά υπηρεσιών (σχεδιασμού, συμβουλευτικών υπηρεσιών, εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, εργαστήρια αναλύσεων στερεών, υγρών και αερίων εκπομπών, κ.ά. Η ανάπτυξη τεχνογνωσίας καθώς και περιφερειακών και υποστηρικτικών υπηρεσιών. Η εξοικονόμηση ορυκτών καυσίμων Η εναρμόνιση με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τις Ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία του περιβάλλοντος. 53

Εξειδικευμένη Αγορά: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΗΣ Ή ΥΔΡΕΥΣΗΣ Η έλλειψη νερού είναι παγκόσμιο φαινόμενο και αποτελεί από τις πλέον σημαντικές παγκόσμιες προκλήσεις, και σε επίπεδο τοπικών κοινοτήτων. Η συνεχής μείωση των υδάτινων αποθεμάτων, η ελάττωση των βροχοπτώσεων, η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω των κλιματικών αλλαγών, η υποβάθμιση του εδάφους εξ αιτίας της μόλυνσης και η αλόγιστη κατανάλωση από την αγροτική παραγωγή ή τη βιομηχανική χρήση, έχουν ως αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ποσότητες του διαθέσιμου νερού και να υποβαθμίζεται η ποιότητά του. Tο ενδιαφέρον για την αγορά αυτή εστιάζεται στην αξιοποίηση μη συμβατικών υδατικών πόρων (π.χ ανάκτηση βρόχινου νερού, αξιοποίηση πλημμυρικών νερών, ανακύκλωση γκρίζων νερών, τεχνητό εμπλουτισμό υπόγειων υδάτων, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων εκροών αστικών υγρών αποβλήτων, αφαλάτωση με χρήση ΑΠΕ κ.α.) που μπορούν να αποτελέσουν το κλειδί για την επίλυση προβλημάτων ανεπάρκειας και ελλιπούς διαθεσιμότητας. Γενικότερα η Ευρωπαϊκή και Διεθνής εμπειρία αποδεικνύουν τη μεγάλη αξία των εναλλακτικών υδατικών πόρων και των τεχνολογιών ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης νερού που προβλέπεται να αναπτυχθούν με αυξανόμενους ρυθμούς τα προσεχή έτη. Σαν παράδειγμα παρουσιάζεται το πρόβλημα των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών της Μεσογείου, ειδικά κατά τη θερινή τουριστική περίοδο που δημιουργείται ανάγκη μεταφοράς νερού με βυτία. 54

Ολοκλήρωση ενός 4ετούς κύκλου Ερευνητική παραγωγή και τεχνογνωσία 7 Τεχνολογίες Αιχμής Επιχειρηματικό ενδιαφέρον Αξιολόγηση ωριμότητας και διασυνδεσιμότητας Τεχνολογιών Αιχμής 5 Τεχνολογικές Αλυσίδες > αναδυόμενες αγορές Προϊόντα, υπηρεσίες και διεργασίες Συνθήκες αγοράς αφομοίωση τεχνολογιών οικονομικές παράμετροι 2 Αγορές - Στόχος Επιχειρηματικές Εφαρμογές Στρατηγικές Συνεργασίες ΕΤΑ & Βιομηχανίας Επενδυτικές Δυνατότητες Clustering Εθνικής εμβέλειας έργα ΣΔΙΤ 2011 2012 2013 2014 2015 55

Προτάσεις συνεργατικών έργων μεταξύ έρευνας και βιομηχανίας Η εργασία του Δικτύου εξελίχθηκε στην ανάδειξη συγκεκριμένων projects έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης που θα μπορούσαν να συναντήσουν τις ανάγκες και το σχεδιασμό της ελληνικής βιομηχανίας. Το Δίκτυο εντοπίζει περιοχές συνέργειας ερευνητικών και επιχειρηματικών φορέων με την προβολή συγκεκριμένων έργων και δράσεων - projects & ventures στα οποία ο επιχειρηματικός και ο ερευνητικός κόσμος έχουν ενεργό συμμετοχή. Τα έργα αυτά μπορούν να λάβουν τη μορφή έργων εθνικής εμβέλειας, κοινών επιχειρηματικών ερευνητικών προγραμμάτων ανάπτυξης και επικύρωσης τεχνολογίας, επενδυτικών σχεδίων, συστάδων ή και συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. 56

Προτάσεις συνεργατικών έργων μεταξύ έρευνας και βιομηχανίας Ως κριτήριο για την διατύπωση και επιλογή των προτάσεων έργων τέθηκε η ικανοποίηση των περισσότερων από τις παρακάτω προϋποθέσεις: Υψηλή τεχνολογική ωριμότητα και πιλοτικός ή επιδεικτικός χαρακτήρας με αποτελέσματα προς άμεση υιοθέτηση από την αγορά εντός 4ετίας Βιωσιμότητά των προτάσεων και μετά το πέρας της ερευνητικής τους επικύρωσης Σαφής στόχευση στην ανάπτυξη προϊόντων ή υπηρεσιών Σαφήνεια στην οριοθέτηση του έργου ως προς τους πιθανούς φορείς υλοποίησης, τις δεξιότητές τους, τον προϋπολογισμό και την προστιθέμενη αξία του. Αποσύνδεση του έργου από τυχόν επιπλέον συνθήκες υλοποίησης πέραν της εύρεσης χρηματοδότησης (π.χ θεσμικές αλλαγές) 57

ΠΡΟΤΑΣΗ: Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στερεών αστικών αποβλήτων με αναερόβια χώνευση Προτείνων: Γεράσιμος Λυμπεράτος, Καθηγητής ΕΜΠ και συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του ΙΤΕ/ ΙΕΧΜΗ (Ινστιτούτο Επιστημών Χημικής Μηχανικής) Η αναερόβια χώνευση μπορεί να αποτελέσει µία αξιόπιστη λύση, τόσο για την ενεργειακή αξιοποίηση διαφόρων κατηγοριών αποβλήτων με οργανικό φορτίο (βιομάζα), όπως αστικά απόβλητα, απόβλητα βιομηχανικών και γεωργικών δραστηριοτήτων καθώς και απορρίμματα ή υποπροϊόντα, όσο και την προστασία του περιβάλλοντος (πχ. ανακύκλωση του οργανικού κλάσματος, διαχείριση των υγρών αποβλήτων). H επενδυτική ελκυστικότητα μίας μονάδας αναερόβιας χώνευσης, βασίζεται στο γεγονός ότι η πρώτη ύλη της έχει μηδενική ή αρνητική αξία ενώ τα προϊόντα της έχουν αδιαμφισβήτητα εμπορική αξία. Στόχος του προτεινόμενου έργου είναι η δημιουργία μίας πιλοτικής μονάδας για την επεξεργασία 650 τόνων/έτος βιοαποδομήσιμων αστικών στερεών αποβλήτων (biowaste) και η χρήση αυτών για τη παραγωγή ενέργειας (80 kw ηλεκτρικής και 85 kw θερμικής). Η προτεινόμενη μονάδα αποσκοπεί στη διαχείριση βιοαποβλήτων πόλης ή Δήμου 10.000 κατοίκων. 58

ΠΡΟΤΑΣΗ: Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στερεών αστικών αποβλήτων με αναερόβια χώνευση Γιατί μία μονάδα αναερόβιας χώνευσης βιοαποικοδομήσιμων αστικών στερεών αποβλήτων Αξιοποίηση των αστικών αποβλήτων και ορθολογική διαχείρισή τους. Πολύ μεγάλο ποσοστό των παραγόμενων υπολειμμάτων μπορεί να αξιοποιηθεί /επαναχρησιμοποιηθεί. Ξήρανση βιομάζας: Εκτός από την εξοικονόμηση κόστους μεταφοράς, επιτυγχάνεται κάτι σημαντικό: η βιομάζα μπορεί να συντηρηθεί και να αποκτήσει εμπορική αξία κατά τον ίδιο τρόπο που το πλαστικό, γυαλί, αλουμίνιο είναι αξιοποιήσιμα μετά από διαλογή στην πηγή. Μπορούν να δοκιμαστούν διαφορετικές κατηγορίες βιοαποβλήτων. Η ξήρανση και συντήρηση βιομάζας μπορεί να εξομαλύνει την εποχικότητα στην παραγωγή της, άρα να εξασφαλίσει τη σταθερή λειτουργία της μονάδας. Δραστική μείωση διάθεσης του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος στους ΧΥΤΑ. Το παραγόμενο βιοαέριο και το παραγόμενο εδαφοβελτιωτικό είναι πηγές εσόδων. Θετική συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, CO 2. 59

ΠΡΟΤΑΣΗ: Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στερεών αστικών αποβλήτων με αναερόβια χώνευση Γιατί «πιλοτική» : σύνθεση διακριτών φάσεων/λειτουργιών: Προδιαλογή στην πηγή Ξήρανση σε επίπεδο Δήμου. Πιλοτικός-πειραματικός σταθμός, όπου μπορούν να δοκιμαστούν και να αναπτυχθούν εναλλακτικές τεχνολογίες ενεργειακής αξιοποίησης. Ωστόσο, πρόκειται για πραγματική επιχειρηματική μονάδα που απαντάει στο πρόβλημα διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων μίας επιλεγμένης περιοχής και όχι ένα αμιγώς ερευνητικό πρόγραμμαπιλότος Ενσωμάτωση Ερευνητικών δράσεων και νέων τεχνολογιών στην πιλοτική μονάδα: τροποποιήσεις στη συνήθη διεργασία μπορούν να οδηγήσουν σε καινοτόμες λύσεις και εναλλακτικές διεργασίες όπως: Συνδυασμένη παραγωγή βιοϋδρογόνου και βιοαερίου σε σύστημα δύο φάσεων, καθώς και η παραγωγή hythane (μίγματος υδρογόνου και μεθανίου). 60

ΠΡΟΤΑΣΗ: Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στερεών αστικών αποβλήτων με αναερόβια χώνευση Η προτεινόμενη μονάδα αποτελεί το τελευταίο κρίκο μίας αλυσίδας επεξεργασίας των βιοαποβλήτων με τα εξής στάδια: Προδιαλογή των βιοαποδομήσιμων αστικών στερεών αποβλήτων (biowaste) στην πηγή. Ξήρανση σε επίπεδο Δήμου για μείωση της υγρασίας των προδιαλεγμένων στην πηγή βιοαποδομήσιμων στερεών αποβλήτων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται προσωρινή αποθήκευση και ευκολότερη διαχείριση και μεταφορά της βιομάζας αυτών. Ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας των πιο πάνω μορφών αποβλήτων σε μονάδα αναερόβιας χώνευσης για παραγωγή βιοαερίου το οποίο θα υπόκειται σε επεξεργασία για την παραγωγή ενέργειας (ηλεκτρικής και θερμικής) καθώς και εδαφοβελτιωτικό. Η προτεινόμενη μονάδα θα παράγει βιοϋδρογόνο και εκροή πλούσια σε λιπαρά οξέα η οποία θα τροφοδοτεί αναερόβιο χωνευτήρα. 61

ΠΡΟΤΑΣΗ: Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στερεών αστικών αποβλήτων με αναερόβια χώνευση Υποσυστήματα και Λειτουργικά Χαρακτηριστικά : Αποθήκευση και προετοιμασία των υποστρωμάτων προς χώνευση. Εγκατάσταση αναερόβιας χώνευσης βιοϋδρογόνου και βιοαερίου. Αξιοποίηση καθαρισμός ασφάλεια παραγόμενου αερίου. Επεξεργασία αναβάθμιση στερεού και υγρού κλάσματος του ζυμωμένου υλικού Κεντρικά συστήματα ελέγχου και ασφάλειας Για τη λειτουργία της, απαιτούνται 3,5 τόνοι βιοαποβλήτων την ήμερα 62

ΠΡΟΤΑΣΗ: Πιλοτική μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στερεών αστικών αποβλήτων με αναερόβια χώνευση Λειτουργικά χαρακτηριστικά της προτεινόμενης μονάδας: Ημερήσια Ποσότητα αποβλήτων σε τόνους Ετήσια Ποσότητα αποβλήτων σε τόνους 10 t/d 3.650 t/a Ξηρή Ουσία μετά από ξήρανση (TS) σε % 70 % TS Τόνοι / Ημέρα ots Τόνοι / Έτος Ημερήσια Απόδοση αερίου 1,75 t / d 638,75 t / a 750 m³/d Ηλεκτρική Απόδοση 41,5 % επί του Ενεργ. Δυναμικού 71,32 kwh/d el Θερμική Απόδοση 42,5 % επί του Ενεργ. Δυναμικού 73,04 kwh/d th 63