ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Α

Αναθεώρηση προγράμματος σπουδών ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Α Τ.Ε.Ι Αθήνας 2011 1

Α/Α ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΕΣ 1. Εισήγηση επιτροπής προγράμματος 3 2. Φιλοσοφία και σκοποί του προγράμματος 6 3. Πρόγραμμα σπουδών Τμήματος Νοσηλευτικής Α 8 4. Περιγράμματα μαθημάτων 12 2

Εισήγηση Επιτροπής Αναθεώρησης του προγράμματος Τμήματος Νοσηλευτικής Α Σας διαβιβάζουμε το αναθεωρημένο πρόγραμμα σπουδών νοσηλευτικής το οποίο έγινε σύμφωνα με το Νόμο 3404/ΦΕΚ260/ΤΑ/17-10-2005 και τις οδηγίες της Επιστημονικής Επιτροπής Σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας. Το πρόγραμμα σπουδών το οποίο λειτουργεί στο Τμήμα Νοσηλευτικής Α εγκρίθηκε με την υπ. αρ. 22/19-11-2002 απόφαση του ΙΤΕ. Επομένως η αναθεώρηση του προγράμματος είναι απαραίτητη. Η βασική φιλοσοφία και η γενική δομή του προγράμματος δεν τροποποιούνται. Το πρόγραμμα εξακολουθεί να έχει ουσιαστικά την ίδια φιλοσοφία και στόχους με το προηγούμενο. Οι φοιτητές προσανατολίζονται αρχικά στις ανάγκες φροντίδας του υγιούς ατόμου, προχωρούν στις ανάγκες και τη φροντίδα ατόμων με παρεκκλίσεις-προβλήματα- σε θέματα υγείας και ολοκληρώνουν την εκπαίδευσή τους με την προετοιμασία τους ώστε να είναι σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες υγείας των ανθρώπων (αρρώστων και υγιών) τόσο στο Νοσοκομείο όσο και στην κοινότητα. Η φιλοσοφία του προγράμματος στηρίζεται στις νέες τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις τόσο στις επιστήμες υγείας όσο και στις επιστήμες συμπεριφοράς αλλά και στις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές που παρουσιάζονται και στην πατρίδα μας και έχουν άμεση επίπτωση στη Νοσηλευτική. Τέτοιες σημαντικές αλλαγές είναι: Η αθρόα μεταναστευτική κίνηση διάφορων λαών, καθώς και η Ενιαία Οικονομική πολιτική της Ε.Ε., της οποίας μέλος αποτελεί και η Ελλάδα. Συγχρόνως έγινε προσπάθεια σύμπτυξης και περιορισμού του αριθμού των μαθημάτων σύμφωνα με τις οδηγίες της επιτροπής σπουδών, με αποτέλεσμα να αφαιρεθούν κυρίως νοσηλευτικά μαθήματα. Η Νοσηλευτική από τη φύση της απαιτεί από τους φοιτητές υψηλή θεωρητική κατάρτιση και άριστη κλινική επιδεξιότητα, ως εκ τούτο οι ώρες του εκπαιδευτικού προγράμματος αποδεικνύονται ανεπαρκείς σε σχέση με τις απαιτήσεις της Ε.Ε. απαιτεί για τη Νοσηλευτική. Βασικά και επιγραμματικά το πρόγραμμα στηρίχθηκε: 3

1) Στις κατευθύνσεις του ΠΟΥ ο οποίος προβλέπει, την ετοιμασία σε βασικό επίπεδο Νοσηλευτών με γενικές βασικές γνώσεις ώστε να μπορούν να εργαστούν αποτελεσματικά τόσο στο Νοσοκομείο όσο και στην κοινότητα. Generalist Nurse = Νοσηλευτής Γενικών Φροντίδων. 2) Στις οδηγίες και κατευθύνσεις Ε.Ε., οι οποίες συμβαδίζουν με αυτές του ΠΟΥ. Σημειώνεται ότι υπάρχουν ειδικές Τομεακές Οδηγίες για την Νοσηλευτική στην Ε.Ε. Ιδιαίτερα λάβαμε υπόψη τις οδηγίες και συστάσεις της Συμβουλευτικής επιτροπής για την εκπαίδευση Νοσηλευτών (ACTN) που καθορίζουν το περιεχόμενο του νοσηλευτικού προγράμματος τόσο της θεωρητικής όσο και της κλινικής εκπαίδευσης στις χώρες της Ευρώπης. Το πιο πάνω κείμενο, έγινε αποδεκτό από τον ΠΟΥ, τον Διεθνή Σύνδεσμο Νοσηλευτών (ICN) και την μόνιμη επιτροπή νοσηλευτών στην Ε.Ε. (PCN). 3) Στα εκπαιδευτικά Νοσηλευτικά Προγράμματα άλλων χωρών τόσο της Ευρώπης όσο και Καναδά, Αυστραλίας και Αμερικής τα οποία είναι προσανατολισμένα και επικεντρωμένα στην Επιστήμη της Νοσηλευτικής. (Σημειώνεται εδώ ότι όλα τα γνωστικά αντικείμενα που περιλαμβάνονται στα προγράμματα αυτά διδάσκονται από νοσηλευτές εκπαιδευτικούς, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων). Μερικά από τα Προγράμματα που μελετήσαμε και λάβαμε υπόψη μας σε σχέση πάντα με την Ελληνική πραγματικότητα, τη νοοτροπία και τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές συνθήκες της χώρας μας είναι τα ακόλουθα: 1. University of San Francisco, Bachelor of Science in Nursing Program, 2. University of Cincinnati, College of Nursing 3. University of Buffalo, the State University of New York, Basic Nursing Program 4. University of Valencia: Three year degree in Nursing 5. University of PIRAMK, Degree program in Nursing 6. University of Copenhagen County School of Nursing and Radiography, Bachelor of Nursing Curriculum 7. University of Edinburgh, Program specification for Bachelor of Nursing with Honours 4

8. University of Carrdiff, School of Nursing & Midwifery Studies Δεν αντιγράψαμε κανένα πρόγραμμα διότι κάτι τέτοιο θα ήταν εξωπραγματικό και αναποτελεσματικό. Τηρήσαμε τις αρχές του ΠΟΥ, της Ε.Ε. και του I.C.N. σχετικά με το περιεχόμενο του προγράμματος και πήραμε από το κάθε πρόγραμμα ότι θεωρήσαμε ότι είναι χρήσιμο, θετικό και πραγματοποιήσιμο στην Ελληνική πραγματικότητα. Στην επιτροπή αναθεώρησης του προγράμματος συμμετείχε ως μέλος και εκπρόσωπος του Γενικού Τμήματος Βασικών Ιατρικών Μαθημάτων ο κύριος Φραγκίσκος Χανιώτης καθηγητής ο οποίος συμφωνεί, γενικά,με το προτεινόμενο πρόγραμμα διαφοροποιούμενος στο μάθημα «Παθολογία Ι» για το οποίο προτείνει τρείς (3)ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα, αντί δύο. Τα άλλα μέλη της επιτροπής, οι κυρίες Χριστίνα Μαρβάκη και Παναγιώτα Μπέλλου, διατυπώνουν κάποιες επιφυλάξεις για το πρόγραμμα διότι δεν είναι ιδιαίτερα νοσηλευτικοκεντρικό και ακόμη ότι υπάρχουν πολλά μαθήματα Γενικής Υποδομής. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η Νοσηλευτική είναι αυτόνομη επιστήμη και τέχνη έχει το δικό της σώμα γνώσης το οποίο βασίζεται στις νοσηλευτικές θεωρίες και τα νοσηλευτικά μοντέλα. Δανείζεται γνώσεις από επιστήμες όπως η Ιατρική και άλλες θετικές επιστήμες η επιστήμες συμπεριφοράς. Το πρόγραμμα ως εκ τούτου πρέπει να έχει προσανατολισμό την καλλιέργεια γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών στη Νοσηλευτική. Επειδή γνωρίζουμε την ελληνική πραγματικότητα και το νομικό πλαίσιο που υφίσταται, επίσης ότι το πρόγραμμα καλύπτει τις ελάχιστες προϋποθέσεις εισηγούμαστε την αναθεώρηση του προγράμματος, με την παρατήρηση ότι το μάθημα «Χειρουργική Νοσηλευτική Ι» και «Παθολογική Νοσηλευτική Ι» χρειάζονται μια ώρα επιπλέον. Η Επιτροπή Αναθεώρησης του Προγράμματος Σπουδών Μαρβάκη Χριστίνα Μπέλλου Παναγιώτα Χανιώτης Φραγκίσκος 5

Φιλοσοφία και Σκοποί Του Προγράμματος Η Φιλοσοφία, η διάθρωση και οι αντικειμενικοί σκοποί του εκπαιδευτικού προγράμματος εμπεριέχονται ή επικεντρώνονται σε 5 βασικές έννοιες: Άνθρωπος, Υγεία, Κοινότητα, Νοσηλευτική και Νοσηλευτική εκπαίδευση. Παρουσιάζει επομένως, ποικίλες οργανικές, ψυχικές, κοινωνικές και πνευματικές ανάγκες οι οποίες τροποποιούνται συνεχώς, ποικίλουν και αναζητούν την ικανοποίησή τους. 1. Άνθρωπος 2. Υγεία: Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) είναι η πλήρης Οργανική, Ψυχική και Κοινωνική Ευεξία του ατόμου και όχι μόνο η έλλειψη νόσου ή αναπηρίας. Η Υγεία αποτελεί για τον άνθρωπο βασικό δικαίωμα και όχι προνόμιο. Η απόλαυση του υψηλότερου επιπέδου υγείας είναι για τον κάθε άνθρωπο βασικό δικαίωμα χωρίς καμία διάκριση σε σχέση με το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία τις πολιτικές πεποιθήσεις ή την οικονομική και κοινωνική του κατάσταση. 3. Κοινότητα: Αποτελείται από σύνολα ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά, κοινό γεωγραφικό χώρο ή κοινά ενδιαφέροντα, αξίες ή επιδιώξεις ή ακόμη και κοινά προβλήματα. Η βασική ομάδα κοινωνικού συνόλου είναι η οικογένεια. Η σύγχρονη κοινότητα είναι πολυπολιτισμική και συνεχώς εναλλασσόμενη. Δέχεται ποικίλα και συνεχή ερεθίσματα στα οποία αναγκάζεται να προσαρμοστεί και τα οποία τροποποιούν συνεχώς τις ανάγκες υγείας των πολιτών της. 4. Νοσηλευτική: Είναι ανθρωπιστική επιστήμη αλλά και εξειδικευμένη τέχνη. Αποτελεί μία πολύπλοκή επιστημονική δραστηριότητα η οποία απευθύνεται στον άνθρωπο, την οικογένεια και το κοινωνικό σύνολο σε όλες τις καταστάσεις υγείας και αρρώστιας. Σκοπός της Νοσηλευτικής είναι η αξιολόγηση των αναγκών υγείας, ο προγραμματισμός των παρεμβάσεων και η βοήθεια του ατόμου υγιούς ή αρρώστου να αναλάβει εκείνες τις δραστηριότητες που συντελούν στη υγεία ή την αποκατάστασή της, τις οποίες το άτομο θα πραγματοποιούσε χωρίς βοήθεια, εάν διέθετε την απαραίτητη γνώση, δύναμη και θέληση κατά την V. Henderson. Η άσκηση της Νοσηλευτικής βασίζεται στην έρευνα και το ενδιαφέρον της εστιάζεται στη διατήρηση και προαγωγή της υγείας και την πρόληψη της αρρώστιας στα άτομα, 6

τις οικογένειες και την κοινότητα. Προωθεί την αυτοφροντίδα, την ανεξαρτησία και τον σεβασμό της προσωπικότητας των δικαιωμάτων των ανθρώπων ενώ συγχρόνως παρέχει επιμελημένη επιστημονική φροντίδα σε περιπτώσεις αρρώστιας. Επιδιώκει την απόκτηση κάθε νέας θεωρητικής γνώσης και τεχνογνωσίας με σκοπό τη συνεχή προσαρμογή της Νοσηλευτικής Επιστήμης στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη γνώση με προσανατολισμό τόσο την πρόληψη όσο και την θεραπευτική αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των πολιτών. 5. Νοσηλευτική Εκπαίδευση. Ο φοιτητής της Νοσηλευτικής είναι ένας ενήλικας υπεύθυνος για τη μόρφωσή του η οποία αποτελεί μία συνεχή δια βίου διεργασία και έχει το δικαίωμα να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Η διδακτική μεθοδολογία και προσέγγιση ενισχύει την ενεργό συμμετοχή των φοιτητών στη διαδικασία της μάθησης. Στόχος της εκπαίδευσης είναι η καλλιέργεια αναλυτικής και κριτικής σκέψης και η υποστήριξη του φοιτητή για ενεργό συμμετοχή στη διεργασία της μάθησης. Ο καθηγητής λειτουργεί ως συντονιστής της μάθησης, σύμβουλος βοηθός του φοιτητή, ο ίδιος δε αποτελεί τον δια βίου μαθητή και ερευνητή της γνώσης. Το εκπαιδευτικό περιβάλλον ενισχύει την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού, ενισχύει την αυτονομία και αυτοενέργεια των φοιτητών και προσφέρει ίσες ευκαιρίες μάθησης σε όλους. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Ο γενικός αντικειμενικός σκοπός του προγράμματος είναι να ετοιμάσει Νοσηλευτές γενικών φροντίδων οι οποίοι να είναι ικανοί να προάγουν, να προστατεύουν, να διατηρούν και να αποκαθιστούν την υγεία των ατόμων /ομάδων ή την αυτονομία των ζωτικών φυσικών και διανοητικών λειτουργιών τους, λαμβάνοντες υπόψη την προσωπικότητα κάθε ατόμου καθώς και τα ψυχολογικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά του. Οι Νοσηλευτές πρέπει: 1. Να διαθέτουν υψηλό επίπεδο θεωρητικών γνώσεων, δεξιοτήτων και αναλόγων διαθέσεων απαραιτήτων για την άσκηση της Νοσηλευτικής επιστήμης. 7

2. Να είναι επιδέξιοι επαγγελματίες ικανοί να εργαστούν αποτελεσματικά σε όλα τα επίπεδα περίθαλψης στην Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια φροντίδα Υγείας. 3. Να είναι πρόθυμοι και ικανοί να συνεχίσουν την επαγγελματική τους εξέλιξη με τον συνεχή εμπλουτισμό τόσο των θεωρητικών γνώσεων όσο και των δεξιοτεχνιών μέσω της κριτικής προσέγγισης της καθημερινής πράξης και της συνεχούς διεργασίας μάθησης. 4. Να επιδιώκουν την ανάπτυξη της εκπαίδευσης και άσκησης της Νοσηλευτικής επιστήμης στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Οι πιο πάνω σκοποί επιτυγχάνονται μέσω της εκπαίδευσης η οποία: 1.Εισάγει τον φοιτητή στην πολύπλοκη, δυναμική φύση της Νοσηλευτικής επιστήμης όπως αυτή δραστηριοποιείται στην Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη. 2. Συμβάλλει στην ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτεχνιών και στάσεων-διαθέσεων με τις οποίες ο νοσηλευτής θα καταστεί ικανός να αξιολογεί τις ανάγκες υγείας των ατόμων, να παρεμβαίνει στην αντιμετώπιση των αναγκών αυτών με επιδέξια νοσηλευτική φροντίδα και να αξιολογεί τα αποτελέσματα. 3. Διευκολύνει την ανάπτυξη των φοιτητών Νοσηλευτικής ως προσωπικοτήτων αυτοκυριαρχημένων, ευαίσθητων στις ανάγκες των άλλων ανθρώπων, αξιόπιστων και υπευθύνων στη λήψη αποφάσεων. 4. Ενισχύει την ανάπτυξη στους φοιτητές αναλυτικής και δημιουργικής σκέψης για την πρόοδο της Νοσηλευτικής ως επιστήμης. 8

Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος : Νοσηλευτικής Α ΕΞΑΜΗΝΟ : Α α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0101 Εισαγωγή στη Νοσ/κή Επιστήμη Μ ΕΥ Υ 4 4 16 13 2. ΝΟΣ0102 Ανατομία Ι Μ ΓΥ Υ 2 2 8 5 3. ΝΟΣ0103 Φυσιολογία Ι Μ ΓΥ Υ 3 2 11 5 4. ΝΟΣ0104 Πληροφορική της Υγείας Μ ΓΥ Υ 2 2 8 3 5. ΝΟΣ0105 Βιολογία/Γενετική Μ ΓΥ Υ 2 6 2 6 ΝΟΣ0106 Μικροβιολογία Μ ΓΥ Υ 2 6 2 Σύνολο 15 10 25 825 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : Β α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0201 Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής 2. ΝΟΣ0202 Εισαγωγή στην Κοινοτική Νοσηλευτική M ΕΥ Υ 4 4 16 10 ΜΕ Υ 3 4 13 9 3. ΝΟΣ0203 Ανατομία M ΓΥ Υ 3 2 11 5 4. ΝΟΣ0204 Φυσιολογία ΙΙ M ΓΥ Υ 2 2 8 4 5. ΝΟΣ0205 Βιοστατιστική ΜΓΥ Υ 2 6 2 Σύνολο 14 12 26 810 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : Γ α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0301 Χειρουργική Νοσηλευτική ΜΕ Υ 3 6 15 10 9

2. ΝΟΣ0302 Παθολογική Νοσηλευτική ΜΕ Υ 3 6 15 10 3. ΝΟΣ0303 Παθολογία Μ ΓΥ Υ 2 6 3 4. ΝΟΣ0304 Χειρουργική Μ ΓΥ Υ 2 6 2 5. ΝΟΣ0305 Φαρμακολογία ΜΓΥ Υ 2 6 3 6 ΝΟΣ0306 Διαγνωστική Νοσηλευτική/Σημειολογία Μ ΕΥ Υ 2 6 2 Σύνολο 14 12 26 810 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : Δ α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0401 Χειρουργική Νοσηλευτική ΜΕ Υ 3 6 15 12 2. ΝΟΣ0402 Παθολογική Νοσηλευτική ΜΕ Υ 4 7 19 12 3. ΝΟΣ0403 Παθολογία ΙΙ ΜΓΥ Υ 2 6 2 4. ΝΟΣ0404 Παιδιατρική ΜΓΥ Υ 2 6 2 5. ΝΟΣ0405 Ψυχιατρική ΜΓΥ Υ 2 6 2 Σύνολο 13 13 26 780 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : Ε α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0501 Παιδιατρική-Μαιευτική Νοσηλευτική ΜΕ Υ 4 12 24 15 2. ΝΟΣ0502 Επιδημιολογία ΜΕΥ Υ 2 6 3 3. ΝΟΣ0503 Νομοθεσία /Δεοντολογία Νοσηλευτικού Επαγγέλματος ΔΟΝΑ Υ 2 6 5 4. ΝΟΣ0504 Διατροφή-Διαιτολογία M ΕΥ Υ 2 6 3 5. ΝΟΣ0505 Κοινωνιολογία της Υγείας ΔΟΝΑ Υ 2 6 2 10

6 ΝΟΣ0506 Επιλογές: ΜΕ ΕΥ 2 6 2 1. Πρώτες Βοήθειες 2. Διαπολιτισμική Νοσηλευτική Σύνολο 14 12 26 810 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : ΣΤ α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0601 Νοσηλευτική Ψυχικής Υγείας/Νευρολογική Νοσηλευτική 2. ΝΟΣ0602 Επείγουσα Νοσηλευτική/ΜΕΘ 3. ΝΟΣ0603 Μέθοδοι διδασκαλίας στη Νοσηλευτική. ΜΕ Υ 4 7 19 13 ΜΕ Υ 4 3 15 9 Μ ΕΥ Υ 2 6 2 4. ΝΟΣ0604 Ψυχολογία ΔΟΝΑ Υ 2 6 2 5. ΝΟΣ0605 Αγγλικά Ειδικότητας ΜΕ Υ 2 6 2 6 ΝΟΣ0606 Επιλογές: ΜΕ ΕΥ 2 6 2 1. Καρδιολογική Νοσηλευτική 2. Ογκολογική Νοσηλευτική 3. Γηριατρική ΜΓΥ Σύνολο 16 10 26 870 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : Ζ α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0701 Κοινοτική Νοσηλευτική ΜΕ Υ 4 8 20 14 2. ΝΟΣ0702 Γεροντολογική νοσηλευτική ΜΕ Υ 2 2 8 4 11

3. ΝΟΣ0703 Μεθοδολογία Έρευνας στη Νοσηλευτική Μ ΕΥ Υ 3 9 4 4. ΝΟΣ0704 Προαγωγή & Αγωγή Υγείας Μ ΕΥ Υ 3 9 2 5. ΝΟΣ0705 Νοσηλευτική Διοίκηση ΔΟΝΑ Υ 2 6 4 6 ΝΟΣ0706 Επιλογές: ΜΕ ΕΥ 2 6 2 1. Νοσηλευτική Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας 2. Νοσηλευτική Αποκατάσταση 3.Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα στη Νοσηλευτική Σύνολο 16 10 26 870 30 ΕΞΑΜΗΝΟ : Η α/α Κωδικός Μάθημα ΚΜ ΕΜ Θ Ε Σύνολο ΦΕ ΠΜ 1. ΝΟΣ0801 Πρακτική άσκηση στο επάγγελμα 35 500 10 2. ΝΟΣ0840 Πτυχιακή εργασία 4 250 20 Σύνολο 4 35 39 750 30 ΣΥΝΟΛΟ ΩΡΩΝ Εξάμηνο Θ Ε Σύνολο ΦΕ Π.Μ Α 15 10 25 825 30 Β 14 12 26 810 30 Γ 14 12 26 810 30 Δ 13 13 26 780 30 Ε 14 12 26 810 30 12

ΣΤ 16 10 26 870 30 Ζ 16 10 26 870 30 Η 4 35 39 750 30 13

Γ.1.1. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ /ΓΕΝΝΕΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ/ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ /ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ 14

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ - ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ/ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ-ΜΕΘ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗΣ & ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΓΓΛΙΚΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Δ. Ο. Ν. Α. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ/ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΥΓΕΙΑΣ 15

Περιγράμματα μαθημάτων ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΝΟΣ0101 Θεωρητικό, Εργαστηριακό ΜΕΥ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 8 (Θεωρία 4, Εργαστήριο 4) ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 13 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ A ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια της νοσηλευτικής ως διεργασία φροντίδας, της οποίας επίκεντρο είναι ο άνθρωπος και σκοπός η διατήρηση και προαγωγή της υγείας. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εισαγωγή στην επιστήμη της νοσηλευτικής και στο γνωστικό της αντικείμενο. Φιλοσοφία της νοσηλευτικής και νοσηλευτικής εκπαίδευσης. Προοπτικές εξέλιξης στους τομείς εργασίας των Νοσηλευτών. Ιστορική αναδρομή νοσηλευτικής. Νοσηλευτικές θεωρίες. Εισαγωγή στις έννοιες της υγείας, της προαγωγής της υγείας και της επικοινωνίας. Εισαγωγή στη Νοσηλευτική διεργασία. Το εργαστήριο περιλαμβάνει τεχνικές επικοινωνίας/παρατήρησης. Εκτίμηση αναγκών ατόμου. Σχεδιασμός φροντίδας και αξιολόγησης. Τεχνικές απολύμανσης, αντισηψίας και αποστείρωσης. Λήψη ζωτικών σημείων. Α. Θεωρητικό μέρος μαθήματος Ενότητες: 1. Φιλοσοφία της Νοσηλευτικής Εκπαίδευσης.Νοσηλευτική Εκπαίδευση στην Ελλάδα. 2. Ιστορική εξέλιξη της Νοσηλευτικής : Στην Αρχαία Ελλάδα, Μεσοποταμία, Ιράν, Αίγυπτο, Ινδίες, Αρχαία Ρώμη, Βυζάντιο. 16

3. Η επίδραση του Χριστιανισμού στην ανάπτυξη της Νοσηλευτικής Η Νοσηλευτική κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης. Η συμβολή της F. Nightgale στην ανάπτυξη της Νοσηλευτικής, ως επιστήμης και τέχνης. 4. Παράγοντες που συντέλεσαν στην εξέλιξη της Νοσηλευτικής. Η Νοσηλευτική στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, μετά την απελευθέρωση, στον Β Παγκόσμιο πόλεμο έως σήμερα. Η εξέλιξη της Νοσηλευτικής εκπαίδευσης. 5. Εισαγωγή στην έννοια της Υγείας και της αρρώστιας. Παράγοντες που επηρεάζουν την Υγεία. Ολιστική θεώρηση της υγείας. 6. Εισαγωγή στην έννοια της αντιμετώπισης, της άμυνας και της προσαρμογής. Μηχανισμοί άμυνας του ατόμου. Θεωρία των Συστημάτων. 7. Βασικοί ρόλοι Νοσηλευτικής φροντίδας. Πολυπολιτισμικότητα και Νοσηλευτική Φροντίδα. 8. Απολύμανση- Αποστείρωση-Αντισηψία. 9. Εισαγωγή στην έννοια της επικοινωνίας. Μοντέλα-Μορφές Επικοινωνίας. Εμπόδια αποτελεσματικής επικοινωνίας και δεξιότητες που την διευκολύνουν. Αρχίζοντας την σχέση της φροντίδας. 10. Εισαγωγή στη Νοσηλευτική διεργασία-σκοποί και Στάδια. Μέθοδοι συλλογής πληροφοριών. Συνέντευξη- Ψυχοκοινωνική αξιολόγηση ατόμου/αρρώστου. 11. Νοσηλευτικό ιστορικό. Νοσηλευτικές δεξιότητες: Παρατήρηση- -Διαγνωστικοί χειρισμοί. 12. Φυσική εξέταση-λήψη και ακριβής καταμέτρηση και καταγραφή Ζωτικών σημείων. 13. Νοσηλευτική αξιολόγηση αναγκών και προβλημάτων του ανθρώπου. - Νοσηλευτική Διάγνωση. 14. Nοσηλευτικές θεωρίες: Περιγραφή - δυναμικά στοιχεία και Περιορισμοί των Νοσηλευτικών θεωριών των V. HENDERSON, I. KING, R. PARSE, D. OREM, 15. Περιγραφή - δυναμικά στοιχεία και Περιορισμοί των Νοσηλευτικών θεωριών των B. NEUMAN, M. ROGERS, C. ROY B. Εργαστηριακό μέρος μαθήματος Ενότητες: Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία Μηχανισμοί άμυνας Ανάλυση εννοιών όπως ευεξία, υγεία και ασθένεια. Αναγνώριση παραγόντων κινδύνου. 17

Ο ρόλος του Νοσηλευτή στην προαγωγή της ευεξίας. Επίπεδα προληπτικής φροντίδας. Ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας Νοσηλευτική διεργασία - Αξιολόγηση ασθενούς Λήψη νοσηλευτικού ιστορικού. Παράγοντες που εμποδίζουν την επικοινωνία. Τεχνικές αποτελεσματικής επικοινωνίας Νοσηλευτική διεργασία - Αξιολόγηση ασθενούς Επικοινωνία σε ειδικές καταστάσεις Ζωτικά σημεία Αξιολόγηση της θερμοκρασίας, του σφυγμού και των αναπνοών. Εξοπλισμός και διαδικασία λήψης των ζωτικών σημείων. Καταγραφή στο θερμομετρικό διάγραμμα Ζωτικά σημεία Μέθοδοι αξιολόγησης της αρτηριακής πίεσης. Φυσιολογικές και παθολογικές τιμές αρτηριακής πίεσης. Εξοπλισμός. Καταγραφή στο θερμομετρικό διάγραμμα. Χρήση παλμικού οξύμετρου Νοσηλευτική διεργασία - Νοσηλευτική διάγνωση Ερμηνεία και ανάλυση δεδομένων. Αναγνώριση προβλημάτων. Διατύπωση νοσηλευτικής διάγνωσης. Διάκριση νοσηλευτικής και ιατρικής διάγνωσης. Κατάλογος νοσηλευτικών διαγνώσεων κατά NANDA-I. Αναφορά σε NOC & NIC Νοσηλευτική διεργασία - Σχεδιασμός Διατύπωση σκοπών / εκβάσεων. Προσδιορισμός νοσηλευτικών παρεμβάσεων. Νοσηλευτικές οδηγίες. Προβλήματα ανάπτυξης σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας Νοσηλευτική διεργασία - Εφαρμογή, εκτίμηση, τεκμηρίωση Επίτευξη επιθυμητών σκοπών υγείας. Εκτίμηση αποτελεσμάτων. Προσδιορισμός παραγόντων που έχουν επηρεάσει θετικά ή αρνητικά το αποτέλεσμα. Τροποποίηση σχεδίου φροντίδας. Τεκμηρίωση κάθε βήματος της νοσηλευτικής διεργασίας Αποστείρωση Ορισμοί - Επίδειξη- Εφαρμογές (ετοιμασία υλικού για αποστείρωση, επίδειξη δεικτών αποστείρωσης, επίδειξη εργαλείων, ετοιμασία διαφόρων set (με χαρτί, ύφασμα, ρολό νάιλον, νάιλον σάκο αποστείρωσης), set αλλαγής τραύματος, set κοπής ραμμάτων, set γαζών κ.λ.π. 18

Αρχές και εφαρμογές άσηπτης τεχνικής - Ορισμοί Επίδειξη - Εφαρμογές Δημιουργία άσηπτου πεδίου, άνοιγμα αποστειρωμένου υλικού, χρήση και μεταφορά αποστειρωμένου υλικού, Τεχνική χρήσης αποστειρωμένων γαντιών - Εργασία για Αντισηψία-Απολύμανση - Αποστείρωση ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. Taylor C., Lillis C., LeMone P. (2006). Θεμελιώδεις αρχές Νοσηλευτικής. 3η Έκδοση. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. 2. Sheldon K.L. (2010). Η επικοινωνία στη Νοσηλευτική Συνομιλώντας με τους νοσηλευόμενους. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. 3. Doenges M. E., Moorhouse M. F. & Murr A. C.(2008). Οδηγός ανάπτυξης σχεδίου νοσηλευτικής φροντίδας. 1η Έκδοση. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. 4. Ζυγά Σ. (2010). Εισαγωγή στη Νοσηλευτική Επιστήμη. Αθήνα: ΒΗΤΑ Ιατρικές εκδόσεις 5. Richard Nelson Jones (2009). Βασικές δεξιότητες Συμβουλευτικής. Αθήνα: Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ. 6. Παπαδάτου Δ. & Αναγνωστόπουλος Φ. (1999). Η Ψυχολογία στο χώρο της Υγείας. Γ Έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ. 7. Marshall R. (2000). ON CALL. Αρχές και πρωτόκολλα. 3η Έκδοση. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις ΛΑΓΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ. 8. Freud, S. (1937). The basic writings of Sigmund Freud (A.A. Brill, Trans./Ed.). New York: Common Library. 9. Kalish, R.A. (1985). Death, Grief and Caring Relationships. Monterey, Ca: Brooks / Cole. 10. Rungapadiachy, D. M. (1999). Interpersonal communication and psychology for health care professionals: Theory and practice. Boston: Butterworth / Heinemann. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση: Να εξετάζουν κριτικά τον ορισμό της υγείας, τη θεωρία της πολλαπλότητας και των παραγόντων που προκαλούν την ασθένεια, την έννοια και τα επίπεδα της πρόληψης (Πρωτογενής, Δευτερογενής, Τριτογενής) και την έννοια της ολότητας του ανθρώπου ως βιο-ψυχο-κοινωνικής οντότητας. 19

Να προσδιορίζουν την νοσηλευτική διεργασία ως επιστημονική μέθοδο λύσης προβλημάτων και να εφαρμόζουν τα στάδια της για τη λήψη του νοσηλευτικού ιστορικού και το σχεδιασμό της φροντίδας. Να εξετάζουν κριτικά τις νοσηλευτικές θεωρίες και τα νοσηλευτικά μοντέλα και τον τρόπο εφαρμογής τους στην κλινική νοσηλευτική. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Ελληνική: 1. Σαββοπούλου Γ. Βασική Νοσηλευτική : Μια βιο-ψυχο-κοινωνική προσέγγιση. Αθήνα, Εκδόσεις Ταβιθά, 2006. 2. Susan C. dewit. Βασικές αρχές και δεξιότητες της Νοσηλευτικής Φροντίδας. Τόμος Ι, ΙΙ. Ιατρικές Εκδόσεις Δ. Λαγός, 2003. 3. Ρηγάτος Γ. Ιστορία της Νοσηλευτικής. Εκδόσεις ΒΗΤΑ, Αθήνα 2006. Ξενόγλωσση: 1. Lium Edelman C, Lynn Mandle C. Health Promotion, through out the life span. 6th Edition, Elsevier-Mosby, 2006. 2. Byrne M. Key Concepts for the Study and Practice of Nursing. Saint Louis, The Mosby Co., 1978 3. Henderson V. The Nature of Nursing. New York, The Macmillan Co., 1960. 4. Rogers M. An Introduction to the Theoretical Basis of Nursing. Philadelphia, F.A. Davis Co.,1978 5. Sorensen K & Luckmann J. Basic Nursing: A psychophysiologic Approach Toronto, W. B. Saunders Co.,1979. 20

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΝΟΣ0102 Θεωρητικό, Εργαστηριακό ΜΓΥ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 4 (Θεωρία 2, Εργαστήριο 2) ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 5 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι η μελέτη της τοπογραφίας, μορφολογίας και αδρής υφής των ιστών, οργάνων και συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού. Στόχος του μαθήματος είναι η απόκτηση της γνώσης της ανατομικής δομής του ανθρωπίνου σώματος και η εξοικείωση με τα ανατομικά μέρη που απαρτίζουν το ανθρώπινο σώμα. Το Εργαστηριακό σκέλος συμπληρώνει τη θεωρία και βοηθά τους φοιτητές στην αναγνώριση της τοπογραφίας των ανατομικών περιοχών και των οργάνων του σώματος του ανθρώπου. Η Περιγραφική και η Τοπογραφική Ανατομική εστιάζεται στην αδρή περιγραφή του ανθρώπινου σκελετού και των αρθρώσεων και στη λεπτομερή περιγραφή των οργάνων που απαρτίζουν τα διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θεωρητικό Μέρος Μαθήματος Α. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 1. ΚΥΤΤΑΡΟ-ΙΣΤΟΙ. Στοιχειώδεις γνώσεις των 4 βασικών ιστών (επιθηλιακόςσυνδετικός-μυϊκός-νευρικός). 2. ΟΣΤΕΟΛΟΓΙΑ. Καλή εκμάθηση των οστών του ανθρώπινου σκελετού. Οστά εγκεφαλικού και προσωπικού κρανίου. 3. Σπονδυλική Στήλη. Ομοιότητες και διαφορές αυχενικών-θωρακικών-οσφυϊκών σπονδύλων. Ιερό οστό-κόκκυγας. Σκελετός θώρακα. Γνήσιες και νόθες πλευρές. 4. Οστά ωμικής ζώνης-βραχίονα-πήχη ή αντιβράχιου-άκρας χείρας. 5. Σκελετός πυέλου. Οστά μηρού-κνήμης άκρου πόδα. 21

6. ΑΡΘΡΟΛΟΓΙΑ-ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ. Απλή αναφορά στα είδη των αρθρώσεων (διαρθρώσεις-συναρθρώσεις) του ανθρώπινου σκελετού. Αναφορά συνδέσμων βασικών αρθρώσεων (συνδεσμώσεις-διάρθρωση ώμου-ισχίου, αγκώνα-γόνατος). Β. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Ικανή γνώση των παρακάτω συστημάτων και ιδιαίτερα του αναπνευστικού, κυκλοφορικού και πεπτικού συστήματος. 7. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Αναλυτική περιγραφή των τμημάτων του αναπνευστικού σωλήνα. Ρινική κοιλότητα-ρινοφάρυγγας-λάρυγγας-τραχεία. 8.Βρογχικό δένδρο. Πνεύμονες. Αγγεία και νεύρα των πνευμόνων. Υπεζωκότας. Πνευμονικά λόβια. 9. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Αναλυτική περιγραφή της καρδιάς. Κολποκοιλιακές- Μηνοειδείς βαλβίδες. Χιτώνες καρδιάς. Στεφανιαία αγγεία καρδιάς. Μεγάλη και μικρή κυκλοφορία. 10. Αρτηρίες-Φλέβες Τριχοειδή αγγεία. Λεμφοφόρο σύστημα. 11. ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Καλή ανάλυση των οργάνων που απαρτίζουν τον πεπτικό σωλήνα. 12. ΑΔΕΝΕΣ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Καλή περιγραφή του ήπατος-παγκρέατος. Χοληφόρο σύστημα. Σπλήν. Σιελογόνοι αδένες (παρωτίδα-υπογλώσσιοςυπογνάθιος). 13. ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Καλή περιγραφή των τμημάτων του Ουροποιητικού Συστήματος (Νεφροί-νεφρική πύελος-ουρητήρες-ουροδόχος κύστη-ουρήθρα (ανδρική-γυναικεία). 14. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΔΡΑ. Καλή περιγραφή των έξω και έσω γεννητικών οργάνων του άνδρα. 15. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ. Καλή περιγραφή των έξω και έσω γεννητικών οργάνων της γυναίκας. Μαστός. Εργαστηριακό Μέρος Μαθήματος Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος περιλαμβάνει επίδειξη τόσον του σκελετικού συστήματος, σε ανθρώπινο σκελετό και σε μυοσκελετικά προπλάσματα, όσον και των βασικών ανατομικών περιοχών του ανθρώπινου σώματος, με τα οργανικά συστήματα που περιλαμβάνονται σε αυτά. 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Εισαγωγή-Επίδειξη των προπλασμάτων του Εργαστηρίου 22

(σκελετός, μυϊκός κορμός, κορμός με συναρμολογούμενα όργανα, όργανο ακοής, οφθαλμός, δέρμα, κάτω γνάθος, εγκέφαλος). Καθοδήγηση των σπουδαστών στον εργαστηριακό χώρο και στον τρόπο διεξαγωγής της εργαστηριακής άσκησης. 2 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη των οστών του κρανίου (εγκεφαλικό-προσωπικό). Επίδειξη εγκεφαλικών βόθρων και οστών που τους σχηματίζουν, θόλου κρανίου, ραφών. Επίδειξη των βασικών τρημάτων της βάσης του κρανίου. Επίδειξη των βασικών οστικών σημείων σε καθένα από τα οστά του κρανίου. 3 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη οστών κοιλότητας θώρακα, σπονδυλικής στήλης (Α1-Α7, Θ1-Θ12, Ο1-Ο5, ιερό οστό, κόκκυγας). Επίδειξη των κοινών χαρακτηριστικών όλων των σπονδύλων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε σειράς. Επίδειξη των 12 ζευγών πλευρών, διαχωρισμός αυτών σε γνήσιες και νόθες, επίδειξη στέρνου και οστικών σημείων αυτού. 4 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη οστών ωμικής ζώνης, βραχίονα, πήχη, άκρας χείρας. Επίδειξη των βασικών οστικών σημείων σε καθένα από τα οστά των παραπάνω περιοχών. 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη οστών πυέλου, μηρού, κνήμης, άκρου πόδα. Επίδειξη των βασικών οστικών σημείων των οστών κάθε περιοχής. 6 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Εισαγωγή στην Αρθρολογία. Επίδειξη όλων των αρθρώσεων του σκελετού και διαχωρισμός αυτών σε συναρθρώσεις-διαρθρώσεις. Επίδειξη των επιμέρους κατηγοριών συνάρθρωσης (συνδέσμωση-συγχόνδρωση-συνοστέωση) και διάρθρωσης (χωρίς άξονα κινητικότητας ή επίπεδες, με άξονα ή άξονες κινητικότητας) 7 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη προπλάσματος καρδιάς και μεγάλων αγγείων αυτής. Διάνοιξη της καρδιάς και επίδειξη των κοιλοτήτων, βαλβίδων, χιτώνων. 8 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη των στεφανιαίων αγγείων, βασικών εγκεφαλικών αγγείων, μεγάλων αγγείων τραχήλου, βασικών αγγείων θώρακα, κοιλίας, πάνω και κάτω άκρου. 9 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη οργάνων αναπνευστικού συστήματος (ρινοφάρυγγας, λάρυγγας, τραχεία, βρόγχοι, πνεύμονες). Επίδειξη των βασικών ανατομικών σημείων του δεξιού και αριστερού πνεύμονα και του υπεζωκότα. Τοποθέτηση πνευμόνων στην κοιλότητα του θώρακα. Εισαγωγή στη σπλαγχνολογία. Διαχωρισμός επί του προπλάσματος με τα συναρμολογούμενα όργανα των 9 ανατομικών περιοχών της 23

κοιλιάς. Τοποθέτηση των κοιλιακών οργάνων στις αντίστοιχες ανατομικές περιοχές. 10 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη των οργάνων του πεπτικού συστήματος και των μεγάλων πεπτικών αδένων (ήπαρ-πάγκρεας). Τοποθέτηση αυτών στο πρόπλασμα. Επίδειξη των βασικών ανατομικών στοιχείων κάθε οργάνου, του χοληφόρου συστήματος (εξωηπατικού) και των ανατομικών τμημάτων του παγκρέατος. 11 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Επίδειξη των οργάνων του ουροποιητικού συστήματος και γεννητικών συστημάτων (άνδρα-γυναίκας). Επίδειξη των ανατομικών σχέσεων και των βασικών ανατομικών σημείων των παραπάνω οργάνων. 12 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Εργαστηριακές εξετάσεις Εξαμήνου. Προφορικός τρόπος ή γραπτός τρόπος σύμφωνα με την κρίση του διδάσκοντος. ΣΗΜΕΙΩΣΗ Ο αριθμός των παραπάνω εργαστηρίων δύναται να αυξηθεί (μέχρι 15) ή και να ελλατωθεί (τουλάχιστον 10 μαζί με την τελική εξέταση) εφόσον δεν μεσολαβούν ή μεσολαβούν κατά τις ημέρες διεξαγωγής των Εργαστηρίων επίσημες αργίες, κά. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τα ανατομικά μέρη του ανθρώπινου σώματος. Να τοποθετούν τα διάφορα μέρη του σώματος στο ανθρώπινο πρόπλασμα. Να εξοικειωθούν με το ανθρώπινο σώμα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ : Ελληνική : (συγγραφέας τίτλος βιβλίου- εκδοτικός οίκος χρονολογία) 1. Καμμάς Αντώνης. Μαθήματα Ανατομικής, 1 η έκδοση, Αθήνα 2006 2. Πισίδης Αλέξανδρος. Ανατομική. Βασικές Γνώσεις, 2 η έκδοση, ΛΥΧΝΟΣ, Αθήνα 2001 Ξενόγλωσση : (συγγραφέας τίτλος βιβλίου- εκδοτικός οίκος χρονολογία) 1. Putz R. and R. Pabst. Sobotta: Atlas of Human Anatomy, 2 Volume Set, 14 th edition, URBAN & FISCHER, 2006 24

2. Kahle w., Leonhart H., Platzer W.: Colour Atlas and Textbook of Human Anatomy, Georg. Theme, Stuttgart, 1978. 3. Kiss F., Szentagothai J.: Άτλας Ανατομικής του Ανθρώπινου Σώματος, Εκδ. Αθηνάς Ματράγκα, Αθήνα, 1977. 4. Standring Susan. Gray s Anatomy.39 th edition, C.V. Mosby, U.S.A., 2005 Netter Franz H. Atlas of Human Anatomy. Volume 1, 3 rd edt, Ιατρικές Εκδόσεις. Π.Χ. Πασχαλίδης, 2004 ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι ΝΟΣ0103 Θεωρητικό, Εργαστηριακό ΜΓΥ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 5 (Θεωρία 3, Εργαστήριο 2) ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 5 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός και στόχος του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τις φυσιολογικές λειτουργίες και τους ομοιοστατικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού σε κυτταρικό επίπεδο και κατά συστήματα, τους γενικούς κανόνες που διέπουν την πολύπλευρη και πολύπλοκη λειτουργική αλληλεξάρτησή τους, τις φυσιολογικές παραμέτρους λειτουργίας τους και τις ενδεχόμενες φυσιολογικές αποκλίσεις σε επίπεδο κυττάρου, ιστού, οργάνου και λειτουργικού συστήματος. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Α. Θεωρητικό Μέρος Μαθήματος 1.ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Αρχές οργάνωσης και λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού. Ρύθμιση των σωματικών λειτουργιών Συστήματα ελέγχου. Εσωτερικό περιβάλλον και Ομοιόσταση. Διαμερισματοποίηση των υγρών του σώματος. Ωσμορρύθμιση. 2. ΚΥΤΤΑΡΟ Είδη, Δομή και σύσταση του κυττάρου. Λειτουργικά συστήματα του κυττάρου. Δομή και Λειτουργία της κυτταρικής μεμβράνης. Διακίνηση μέσω της κυτταρικής 25

μεμβράνης. Πυρήνας. Κυτταρόπλασμα. Δομή και λειτουργία των μιτοχονδρίων. Απόπτωση. Ελεύθερες ρίζες Οξειδωτικό stress. Κυτταρικός μεταβολισμός. Διεγερσιμότητα - Αυτοματισμός. Διακυτταρική επικοινωνία. 3. ΑΙΜΑ. Ορισμός, σύσταση. Ερυθρά αιμοσφαίρια: Ερυθροποίηση. Αιμοσφαιρίνη, δομή και λειτουργίες. Παθολογικές ενώσεις της αιμοσφαιρίνης. Αιματοκρίτης. Ομάδες αίματος, σύστημα Rhesus και μετάγγιση. 4. Λευκά αιμοσφαίρια: Παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων. Κατασκευή και λειτουργία των πολυμορφοπυρήνων, λεμφοκυττάρων, μονοπυρήνων. Λευκοκυτταρικός τύπος. Αμυντικοί μηχανισμοί του οργανισμού - Βασικές αρχές ανοσίας. Αλλεργία 5. Αιμοπετάλια: Παραγωγή και ιδιότητες. Πήξη του αίματος. Αιμόσταση. Ινωδόλυση. Πλάσμα: Σύσταση και λειτουργία. Λειτουργίες των λευκωμάτων του πλάσματος. ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ : 6. ΚΑΡΔΙΑ: Δομικές και Λειτουργικές ιδιαιτερότητες. Ηλεκτρικές ιδιότητες - Ηλεκτροκαρδιογράφημα. Διέγερση και συστολή. Καρδιακός κύκλος. Μηχανική της καρδιακής λειτουργίας. Καρδιακή παροχή. Ρύθμιση και προσαρμογή της καρδιακής συστολής. Καρδιακό έργο.. 7. Ακουστικά φαινόμενα Καρδιακοί τόνοι. Στεφανιαία κυκλοφορία. Νευρικός και Ορμονικός έλεγχος της καρδιάς. Ενδοκρινική λειτουργία της καρδιάς 8. ΜΙΚΡΗ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ. Αρτηρίες Φλέβες. Αρτηριακός σφυγμός. Αρτηριακή πίεση. Τοπική αιματική ροή. Λειτουργία των τριχοειδών αγγείων Ανταλλαγή υγρών. Φλεβικό σύστημα. Νευρική ρύθμιση της κυκλοφορίας - Αγγειοκινητικά κέντρα. 9. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΕΜΦΟΣ: Δομή, σύσταση, κυκλοφορία. Λεμφαγγεία και λεμφογάγγλια. 10. ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Στοιχεία λειτουργικής ανατομίας. Η μηχανική και το έργο της αναπνοής. Αερισμός και αιμάτωση. Αναπνευστικοί όγκοι και χωρητικότητες - Δοκιμασίες ελέγχου. 11. Ρύθμιση της αναπνευστικής λειτουργίας. Είδη και τύποι αναπνοής. Αναπνευστική 26

προσαρμογή σε ειδικές καταστάσεις - Υποξία, υπερκαπνία και υποκαπνία. 12. ΝΕΦΡΟΙ - ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Ανατομική του νεφρού, ιστολογία των νεφρώνων. Σπειραματική διήθηση. Επαναρρόφηση - Απέκκριση. Συμπύκνωση και αραίωση των ούρων. Σχηματισμός των ούρων 13. Λειτουργίες του ουροφόρου σωληναρίου. Ούρηση. Ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών Έλεγχος του PH. Ενδοκρινική λειτουργία των νεφρών. 14 ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ 15 Ολοκλήρωση Συμπλήρωση της ύλης Β Εργαστηριακό σκέλος μαθήματος 1. Χρήση απλού μικροσκοπίου. Κύτταρο ιστοι. 2. Μέτρηση ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων. 3. Ομάδες αίματος 4. Αιματοκρίτης, ΤΚΕ 5. Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης. 6. Προσδιορισμός χρόνου ροής και χρόνου πήξης 7. Ωσμωτικότητα 8. Ηλεκτρικά φαινόμενα στην καρδιά, ανάρτηση καρδιάς βατράχου κατά Engelman 9. Ηλεκτροκαρδιογράφημα 10. Μέτρηση αρτηριακής πίεσης 11. Μικροκυκλοφορία 12. Το έργο της αναπνοής-σπιρομέτρηση οξυμετρία Ο αριθμός των παραπάνω εργαστηρίων μπορεί να αυξηθεί μέχρι 15 ή να ελαττωθεί σε τουλάχιστον 10 ανά εξάμηνο, μαζί με την τελική εξέταση των σπουδαστών του εξαμήνου και των σπουδαστών χωρίς παρακολούθηση, ανάλογα με το αν μεσολαβούν κατά τις ημέρες διεξαγωγής των εργαστηρίων επίσημες αργίες κα. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να γνωρίζουν και να περιγράφουν τις φυσιολογικές λειτουργίες και τους 27

μηχανισμούς αλληλορρύθμισης του ανθρώπινου οργανισμού σε επίπεδο κυττάρου, ιστού, οργάνου και λειτουργικού συστήματος και να οριοθετούν τις ενδεχόμενες αποκλίσεις. Η κατανόηση των λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού και η ερμηνεία των μηχανισμών που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη της ομοιόστασης. Στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος να γνωρίζουν οι σπουδαστές να εκτελούν σε πειραματικό επίπεδο πράξεις που αποδεικνύουν τους όρους φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού, καθώς και εφαρμογές των φυσιολογικών αυτών ιδιοτήτων του οργανισμού στην καθημερινή κλινική πράξη. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ : Ελληνική : 1. Πλέσσας Σ., Κανέλλος Ε. Φυσιολογία του Ανθρώπου 1, Εκδ: Φάρμακον Τύπος, Αθήνα 1997 2. Χανιώτης Φ. Χανιώτης Δ. Φυσιολογία του ανθρώπου. Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας 3. Guyton A. Φυσιολογία του ανθρώπου. Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, Αθήνα 2004 4. Boron W., Boulpeap E. Ιατρική Φυσιολογία. Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, Αθήνα 2006 5. Δημουλά Υ. Εργαστηριακός Οδηγός Ασκήσεων Φυσιολογίας του Ανθρώπου, Αθήνα 2007 Ξενόγλωσση: 1. Despopoulos A., Silbernagl S. Physiology, 5 th ed. Thieme, N.Y. USA 2003 2. Priebe H-J, Skarvan K. Cardiovascular Physiology. BMJ Books, London 2000 3. Coffman T, Crowley S. Kidney in Hypertension. Hypertension 51:811-816, 2008 4. Kapitan K. Teaching pulmonary gas exchange physiology. Adv Physiol Educ 32:61-64, 2008 ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΝΟΣ0104 Θεωρητικό, Εργαστηριακό 28

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΓΥ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 4 (Θεωρία 2, Εργαστήριο 2) ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 3 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια της πληροφορικής. Η Απόκτηση Βασικών Γνώσεων σε Θέματα Πληροφορικής και Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Η Απόκτηση Γνώσεων σε Θέματα Νοσηλευτικής Πληροφορικής. Να αποκτήσουν δεξιότητες χρήσης Ομάδος Προγραμμάτων Εφαρμογών Γραφείου και Ανεύρεσης Πληροφοριών Υγείας στον Παγκόσμιο Ιστό. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Α Θεωρητικό Μέρος Μαθήματος Μέρος 1. Εισαγωγή στην Πληροφορική και στους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές 1.1 Φύση, Μετάδοση, Αποθήκευση και Επεξεργασία Πληροφοριών με την Χρήση Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. 1.2 Τα Τμήματα, τα Εξαρτήματα και η Διάρθρωση των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. 1.3 Σύγχρονα Λειτουργικά Συστήματα Υπολογιστών. 1.4 Βάσεις Δεδομένων και τα Σύγχρονα Σχεσιακά Συστήματα Βάσεων Δεδομένων. 1.5 Δίκτυα Υπολογιστών, Τοπικά Δίκτυα, Δίκτυα Ευρείας Περιοχής, Διαδίκτυο και Παγκόσμιος Ιστός. Διευθύνσεις Διαδικτύου. 1.6 Ομάδα Προγραμμάτων Εφαρμογών Γραφείου. Μέρος 2. Νοσηλευτική Πληροφορική 2.1 Ψηφιακά Κλινικά Δεδομένα. Δεδομένα από Απεικονιστικά Συστήματα και Βιολογικά Σήματα. 2.2 Η Ανάγκη Διαμοιρασμού των Νοσηλευτικών Δεδομένων μεταξύ Νοσηλευτικών Κέντρων που είναι Γεωγραφικώς Απομακρυσμένα. Διασύνδεση Υπολογιστικών Κόμβων Απομακρυσμένων Νοσηλευτικών Κέντρων. 2.3 Το Πρότυπο Digital Imaging and Communications in Medicine - DICOM για την 29

Δικτυακή Μετάδοση Ψηφιακών Ιατρικών και Νοσηλευτικών Δεδομένων. 2.4 Ηλεκτρονικός - Νοσηλευτικός Φάκελος Ασθενή. 2.5 Σύγχρονα Νοσηλευτικά Πληροφορικά Συστήματα και Συστήματα Νοσοκομείων. 2.6 Θέματα Ασφάλειας και Απορρήτου Δεδομένων Υγείας Ασθενή. 2.7 Υποστήριξη Κλινικών Διαδικασιών - Τηλεϊατρική. Β Εργαστηριακό Μέρος Μαθήματος Πρακτική σε Προγράμματα Εφαρμογών Γραφείου. Εύρεση Πληροφοριών Υγείας δια μέσου Διαδικτύου. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να χρησιμοποιούν προγράμματα εφαρμογών γραφείου Να εντοπίζουν πληροφορίες υγείας στο διαδίτυο ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Shortliffe, E. and J. Cimino. (2006). Biomedical Informatics: Computer Applications in Health Care and Biomedicine, Springer Verlag. 2. Eleanor Callahan Hunt, Sara Breckenridge Sproat, Rebecca Rutherford Kitzmiller (2004) The Nursing Informatics Implementation Guide (Health Informatics), Springer Verlag 3. Marion J. Ball, Kathryn J. Hannah, Ulla Gerdin Jelger and Hans Peterson. (2000). Nursing Informatics, Where Caring and Technology Meets. Springer Verlag. 4. Rudi Van de Velde. (1992). Hospital Information Systems - The Next Generation. Springer Verlag. 5. Rudi Van de Velde and Patrice Degoulet. (2003). Clinical Information Systems: A Component - Based Approach (Health Informatics). 6. Michael K. Bourke. (1994). Strategy and Architecture of Health Care Information Systems. Springer Verlag. 7. J.H. van Bemmel and M.A. Musen. (2002). Handbook of Medical Informatics. Springer Verlag. ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ/ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΝΟΣ0105 Θεωρητικό 30

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΓΥ 2 Θεωρία ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 2 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη μοριακή βάση των κυτταρικών λειτουργιών και ειδικότερα των πρωτεϊνών και του DNA, της κυτταρικής επικοινωνίας και των βιολογικών μεμβρανών, ώστε να έχουν την υποδομή για την κατανόηση των φυσιολογικών και παθολογικών μηχανισμών στον άνθρωπο και τις νέες διαγνωστικές μοριακές τεχνικές. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Ταξινόμηση οργανισμών διαφορές ευκαρυωτικού και προκαρυωτικού κυττάρου- prions 2. Βιομόρια (υδατάνθρακες, αμινοξέα, νουκλεικά οξέα, λιπίδια)- Δομήλειτουργίες-αλληλεπιδράσεις) 3. Η οργάνωση του χρωμοσωμικού υλικού στους μικροοργανισμούς-ιοί βακτήρια-οι φάγοι και η χρήση τους στην μοριακή βιολογία. 4. Δομή και λειτουργία πρωτεινών Ι(δομικά χαρακτηριστικά-μοντέλλακρυσταλλοποίηση)-δομή και λειτουργία πρωτεινών ΙΙ: οι πρωτείνες σαν δομικά και λειτουργικά συστατικά του κυττάρου και των ιστών 5. Δομή και λειτουργία βιολογικών μεμβρανών, μεμβρανικές πρωτεΐνες 6. Κυτταρική επικοινωνία- Μεταγωγή σημάτων-υποδοχείς 7. Οργάνωση χρωμοσώματος γονίδια- έκφραση των γονιδίων στα προκαρυωτικά(οπερόνιο) και στα ευκαρυωτικά. 8. Δομή και λειτουργία του DNA (Πως δείχθηκε ότι το DNA είναι το γενετικό υλικό-γενετικός κώδικας). 9. Μεταλλάξεις και μηχανισμοί επιδιόρθωσης -Γενετικοί χειρισμοί κλωνοποίηση 10. Κυτταρικός κύκλος (φάσεις και ρυθμιστές)-απόπτωση- κυτταρικός θάνατος 11. Μοριακή βάση του καρκίνου (πρωτο-ογκογονίδια,ογκογονίδια,αντιογκογονίδια). 12. Το ανθρώπινο γονιδίωμα 13. Γονιδιακή θεραπεία. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 31

Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να κατέχουν το κύτταρο (προκαρυωτικό και ευκαρυωτικό) μορφολογικά και λειτουργικά Να γνωρίζουν τις λειτουργίες των κυτταρικών δομών και βιομορίων και τη σημασία τους στη βιολογία του ανθρώπου. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική : 1. Χαρβάλου και συν Σύνοψη κυτταρικής βιολογίας-εισαγωγή στη μοριακή βιολογία του κυττάρου, Πασχαλίδης, 2004 2. Aνάγνου και συν Στοιχεία κυτταρικής βιολογίας, Πασχαλίδης, 2006 3. Genes VIII, Lewin, ελληνική έκδοση, 2004 Ξενόγλωσση : 1. Genes VIII, Lewin, 2004, Pearson education 2. Tomas Pollard et al Cell Biology with student consult -on line access. Hardcover 2007 ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΝΟΣ0106 Θεωρητικό 32

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΓΥ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 2 ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 2 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Α ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές στις γενικές γνώσεις και τις τεχνικές μελέτης των μικροοργανισμών ( βακτηρίων πρωτόζωων - μυκήτων και ιών). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Ορισμοί - Ιστορία της Μικροβιολογίας, Ταξινόμηση Μικροοργανισμών, Συστήματα ταξινόμησης, Ονοματολογία. 2. Μικροβιολογικό Εργαστήριο, εργαστηριακή εξέταση, ποιοτικός έλεγχος. 3. Μικροσκόπιο, Επίχρισμα, Χρώσεις, Χρωστικές, Μικροβιολογικές τεχνικές 4. Μορφολογία - δομή μικροβίων, γενική περιγραφή βακτηρίων, πρωτόζωων, μυκήτων και ιών. 5. Φυσιολογία, πολλαπλασιασμός μικροοργανισμών. Φυσιολογική χλωρίδα. 6. Κλινικό δείγμα ( τρόποι λήψης και μεταφοράς) 7. Τεχνικές καλλιέργειας κλινικών δειγμάτων.μέθοδοι ευαισθησίας των βακτηρίων στα αντιβιοτικά 8. Ορολογικές, μοριακές διαγνωστικές μέθοδοι των λοιμώξεων. Παθογόνοι μικροοργανισμοί, τρόποι μετάδοσης 9. Παθογένεση των λοιμώξεων α) Μηχανισμοί που αφορούν τον μικροοργανισμό β) Μηχανισμοί που αφορούν τον μεγαλοοργανισμό γ) Μηχανισμοί ανοσίας σε βαρέως πάσχοντες (10, 11, 12, 13). Κλινική μικροβιολογία 33

14. Ταξινόμηση, διαγνωστικός έλεγχος, νοσήματα: 15. (Σταφυλόκοκκοι, Στρεπτόκοκκοι, εντερόκοκκοι, ναισσέριες εντεροβακτηριακά, Μυκοβακτηρίδια, Ψευδομονάδα, Βρουκέλλα, Μυκοπλάσματα, Χλαμύδια, Μύκητες, Παράσιτα, Ιοί. ) ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να αναγνωρίζουν, περιγράφουν και να χρησιμοποιούν την κατάλληλη ορολογία Να γνωρίζουν τη φύση των μικροοργανισμών( βακτηρίων πρωτόζωων - μυκήτων και ιών). Να αποκτήσουν γενικές γνώσεις εργαστηριακών μεθόδων και τεχνικών διαγνωστικού ελέγχου των μικροοργανισμών. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική : 1. Εμμανουηλίδου Α. Αρσένη Ιατρική Μικροβιολογία 2. Χριστάκης Λεγάκης Κλινική Μικροβιολογία@ Λοιμώξεις Ξενόγλωσση : 1. Shanson, D.C. Microbiology in clinical practice 2. Michael J.Pelzar, Chan E.SS, Noel R. Krieg Microbiology 34

ΜΑΘΗΜΑΤΑ Β ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΝΟΣ0201 Θεωρητικό, Εργαστηριακό ΜΕΥ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 8 (Θεωρία 4, Εργαστήριο 4) ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 10 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Β ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια της παροχής Νοσηλευτικής φροντίδας και να αποκτήσουν δεξιότητες σχετικά με την παροχή φροντίδας σύμφωνα με τις βασικές αρχές νοσηλευτικής. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Α. Θεωρητικό Μέρος Μαθήματος 1. Γενικά περί νοσοκομείων. Ομάδα υγείας. 2. Εισαγωγή του ασθενή στο νοσοκομείο. 3. Υγιεινή φροντίδα και ασφάλεια. 4. Άνεση, ανάπαυση και ύπνος. Κίνηση και άσκηση 5. Διατροφή και ενυδάτωση. 6. Εφαρμογή ρινογαστρικού σωλήνα. 7. Διατήρηση της ακεραιότητας του δέρματος. Πρόληψη και θεραπεία κατακλίσεων. 8. Εφαρμογή επισπαστικών μέτρων. 9. Χορήγηση φαρμάκων απ όλες τις οδούς. 10. Διατήρηση και προαγωγή τις απεκκριτικής λειτουργίας του ουροποιητικού συστήματος. 11. Διατήρηση και προαγωγή της απεκκριτικής λειτουργίας του εντέρου 12. Παρακεντήσεις 13. Φροντίδα ασθενούς τελικού σταδίου 35

Β. Εργαστηριακό Μέρος Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος περιλαμβάνει την επίδειξη συγκεκριμένων τεχνικών και δεξιοτήτων που αφορούν θέματα του θεωρητικού μέρους καθώς και την άσκηση ώστε να τις εφαρμόζουν στο εργαστήριο και στην κλινική εκπαίδευση. Αναλυτικά: Προετοιμασία κρεβατιού ασθενούς, Πρωινή φροντίδα, Λούσιμο και λουτρό επί κλίνης, υποκλυσμοί, κίνηση και έγερση ασθενούς, χορήγηση φαρμάκων απ όλες τις οδούς, φροντίδα κατακλίσεων, προεγχειρητική ετοιμασία αρρώστου, μετεγχειρητική ετοιμασία αρρώστου, φροντίδα τραύματος, φροντίδα ασθενούς τελικού σταδίου. Νοσηλευτική μονάδα-θάλαμος ασθενή- Οργάνωση- Εξοπλισμός. (Επίδειξη εξαρτημάτων κλίνης, ιματισμού, νοσηλευτικού υλικού) Ετοιμασία κλίνης. Εξατομικευμένη φροντίδα κατακεκλιμένων ασθενών. Αρχές μηχανικής του ανθρωπίνου σώματος. Τρόποι μετακίνησης του ασθενή στο κρεβάτι, έγερση του ασθενή από το κρεβάτι με έναν και με δύο νοσηλευτές. Κάλυψη βασικών αναγκών αρρώστου στο κρεβάτι (Φροντίδα στοματικής κοιλότητας, Λουτρό επί κλίνης,). Υποκλυσμοί. Τοποθέτηση σωλήνα αερίων. Έλκη κατακλίσεων. Μέτρα πρόληψης. Υγρή μέθοδος φροντίδας. Επιθέματα. Προεγχειρητική ετοιμασία αρρώστου. (Προετοιμασία εγχειρητικού πεδίου- Ενδυμασία αρρώστου- Μεταφορά από το κρεβάτι στο φορείο και αντίστροφα- Ετοιμασία χειρουργικής κλίνης). Μετεγχειρητική φροντίδα και παρακολούθηση ασθενών: Παραλαβή χειρουργημένου ασθενή. Έγερση χειρουργημένου ασθενή. Φροντίδα χειρουργικού τραύματος Χορήγηση φαρμάκων (Επίδειξη τρόπων και μεθόδων). Φάρμακα peros, TTS, (transdermal patch),οφθαλμικές και ωτικές σταγόνες. υπόθετα. Παρεντερική χορήγηση φαρμάκων. Προετοιμασία από ampoule και flacon, ανασύσταση. o Ενδομυϊκή o Υποδόρια o Ενδοδερμική. 36

Αιμοληψία από περιφερική φλέβα (σύριγγα, πεταλούδα, σύστημα vacuteiner) και τοποθέτηση του δείγματος στα φιαλίδια με βάση το είδος του απαιτούμενου εργαστηριακού ελέγχου. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να εκτιμούν τις βασικές ανάγκες των ασθενών. Να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τη νοσηλευτική φροντίδα και να αξιολογούν τα αποτελέσματα της φροντίδας. Να εφαρμόζουν προληπτικά θεραπευτικές και υποστηρικτικές παρεμβάσεις στον ενήλικα ασθενή Να αντιλαμβάνονται τις ανάγκες νοσηλείας του αρρώστου στη Δευτεροβάθμια Φροντίδα υγείας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ : Ελληνική : 1. Γουλιά Ειρ. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ, Εκδόσεις «ΤΑΒΙΘΑ», Αθήνα 2008 2. Ιορδάνου Π. Βασικές νοσηλευτικές δεξιότητες και παρεμβάσεις. Εκδόσεις «ΤΑΒΙΘΑ», Αθήνα 2005 3. Ulrich S.P., Canale S.W. & Wendell S.A. (1997). Νοσηλευτική Παθολογική Χειρουργική. Σχεδιασμός Νοσηλευτικής φροντίδας. Εκδόσεις Λαγός, τόμος Α, Αθήνα. 4. Σαχίνη - Καρδάση Α.& Πάνου Μ. (2000). Παθολογική και Χειρουργική Νοσηλευτική. Εκδόσεις Βήτα, 1 ος τόμος, Αθήνα. Ξενόγλωσση : 1. Eisner, Ε. Instructional and expressive educational objectives: Their formulation and use in curriculum. Chicago: Rand McNally, 1999, ρρ. 1-31. 37

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣ0202 Θεωρητικό, Εργαστηριακό ΜΕ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 7 (Θεωρία 3, Εργαστήριο 4) ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 9 ΤΥΠΙΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Β ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές το ρόλο του Νοσηλευτή στη διατήρηση της υγείας του ατόμου και της οικογένειας, να αποκτήσουν δεξιότητες σχετικά με την αξιολόγηση του ατόμου εξελικτικά από την κύηση έως την υπερηλικίωση. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει γενικά στοιχεία για: τις Μορφές Υγειονομικών συστημάτων, το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τις Μονάδες περίθαλψης, καθώς και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Επίσης για: τη λειτουργία της οικογένειας, την αξιολόγηση υγιούς ατόμου εξελικτικά την εφαρμογή της Νοσηλευτικής διεργασίας και των θεωρητικών μοντέλων στην κοινότητα. Καθώς και για: την πρόληψη και προαγωγή υγείας, την ευαισθητοποίηση σε θέματα προαγωγής και αγωγής υγείας σε άτομα και στην οικογένεια, και τις παρεμβάσεις για τη διατήρηση της υγείας του ατόμου και της οικογένειας. Α. Θεωρητικό μέρος μαθήματος 1. Συστήματα φροντίδας υγείας. Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα (Ε.Σ.Υ.) 2. Εισαγωγή στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. 3. Κοινοτική Νοσηλευτική και Π.Φ.Υ. 4. Πρόληψη, Προαγωγή και Αγωγή Υγείας. 38

5. Οικογένεια. Θεωρίες ανάπτυξης. Εκτίμηση της οικογένειας. 6. Προγεννητικός έλεγχος, Οικογενειακός προγραμματισμός. Οικογένεια σε κρίση. Επίδραση της φτώχειας στην υγεία των οικογενειών. 7., 8. Νοσηλευτική φροντίδα εγκύου, λεχώνας, νεογνού και βρέφους στην κοινότητα. Μητρικός θηλασμός. 9. Ανοσοποίηση Εμβολιασμοί 10. Νοσηλευτική Φροντίδα νηπίου, παιδιού. Διατροφικά προβλήματα, μαθησιακές δυσκολίες, αυτισμός, πρόληψη ανωμαλιών του σκελετού. 11. Νοσηλευτική Φροντίδα εφήβου 12. Πρόληψη παραγόντων κινδύνου στους εφήβους (εξαρτησιογόνες ουσίες, ανεπιθύμητη κύηση και βίαιες καταστάσεις, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, διατροφικά προβλήματα). 13. Υγεία Ενηλίκων. Πρόληψη παραγόντων κινδύνου. Τρόπος ζωής. 14. Πρόληψη μεταδοτικών νοσημάτων 15. Υγεία των ηλικιωμένων. Διατροφή, άσκηση, ύπνος, ανάπαυση. Β. Εργαστηριακό Κλινικό μέρος μαθήματος: Το εργαστήριο-κλινικό μέρος, σε συνάρτηση με το θεωρητικό, περιλαμβάνει άσκηση των φοιτητών σε νοσηλευτικές διαδικασίες πρόληψης, σε βρεφονηπιακούς σταθμούς καθώς και σε υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας, με επίβλεψη εκπαιδευτικού. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση : Να αναγνωρίζουν οι φοιτητές τις διάφορες μορφές υγειονομικών συστημάτων και το εθνικό σύστημα υγείας της χώρας μας. Να προσδιορίζουν τη σημασία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Να προσδιορίσουν τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία. Να αξιολογούν την κατάσταση υγείας του ατόμου εξελικτικά. 39