ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Material Safety Data Sheet) Το παρόν δελτίο συντάχθηκε βάση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ / ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Στοιχεία της ουσίας: Κοινή ονομασία: Bacillus thuringiensis spp. kurstaki Εμπορική ονομασία παρασκευάσματος: BACILLUS THURINGIENSIS var. kurstaki ΦΑΡΜΑ-ΧΗΜ 32000 WP Χρήση του παρασκευάσματος: Βιολογικό εντομοκτόνο, σε μορφή βρέξιμης σκόνης. Παρασκευαστής: FARMA-CHEM SA Τ.Θ. 1026 ΒΙ.ΠΕ.Θ. Τ.Κ. 570 22 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Τηλ.: +30 2310 569630 έως 33 Fax: +30 2310 797047 e-mail: farmchem@otenet.gr Τηλ. Κέντρου Δηλητηριάσεων: 210 7793777 2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται και σε επαφή με το δέρμα. 3. ΣΥΣΤΑΣΗ / ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Σύσταση: Ουσία Bacillus thuringiensis var. kurstaki (υπό μορφή κρυστάλλων δ-endotoxin) EC/EINECS no. CAS no. -- 68038-71-1 Περιεκτικότητα (%) 6.5% β/β ή 32000 IU/mg Ταξινόμηση σύμφωνα με την 67/548/ΕΚ Σύμβολα Φράσεις Ταξινόμηση σύμφωνα με την 1272/2008/ΕΚ κινδύνου κινδύνου Xn R42/43 Resp. Sens. 1 H334 Skin Sens. 1 H317 Sodium 231-598-3 7647-19% Xi R36/37/38 Eye Irrit. 2 H319 Σελίδα 1 από 7
chloride 14-5 STOT SE 3 H335 Skin Irrit. 2 H315 Kaolin 310-194-1 1332-14.5% -- -- 58-7 Αδρανή -- -- 60% -- -- Το πλήρες κείμενο των συμβόλων κινδύνου και των R-φράσεων αναγράφεται στην 16. 4. ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Γενικά: Δεν υπάρχει ειδικό αντίδοτο. Ακολουθείστε συμπτωματική θεραπεία. Κατάποση: Καλέστε γιατρό. Προκαλέστε εμετό ενεργώντας στο βάθος του φάρυγγα με μη αιχμηρό αντικείμενο. Μην προκαλείτε εμετό και μην δίνετε τίποτα από το στόμα σε άτομο που έχει χάσει τις αισθήσεις του. Ζητήστε ιατρική βοήθεια. Εισπνοή: Μεταφέρετε τον ασθενή στον καθαρό αέρα. Ζητήστε ιατρική συμβουλή. Επαφή με το δέρμα: Αφαιρέστε αμέσως τα μολυσμένα ρούχα. Πλυθείτε καλά με άφθονο νερό και σαπούνι. Ζητήστε ιατρική συμβουλή. Επαφή με τα μάτια: Πλύνετε αμέσως με άφθονο νερό επί 15 λεπτά. Ζητήστε ιατρική συμβουλή. 5. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Κατάλληλα μέσα πυρόσβεσης: Η επιλογή του κατάλληλου μέσου πυρόσβεσης γίνεται με αναφορά στην υποκείμενη εστία πυρκαγιάς. Ειδικοί κίνδυνοι κατά την έκθεση: Το προϊόν δεν είναι εύφλεκτο. Προστατευτικός εξοπλισμός: Κατάλληλη αυτόνομη αναπνευστική συσκευή και πλήρης προστατευτική ενδυμασία. 6. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ Ατομικές προφυλάξεις: Αποφύγετε επαφή με τα μάτια και το δέρμα. Μην αναπνέετε τη σκόνη. Φοράτε κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό (αναφορά στην 8). Σελίδα 2 από 7
Περιβαλλοντικές προφυλάξεις: Αποφύγετε την μόλυνση νερών ύδρευσης ή άρδευσης. BACILLUS THURINGIENSIS Μέθοδοι καθαρισμού: Αποφύγετε τη δημιουργία σύννεφου σκόνης. Σκουπίστε ή συγκεντρώστε με φτυάρι την σκόνη. Συγκεντρώστε το επιμολυσμένο υλικό και τοποθετήστε σε ειδικά βαρέλια προς διάθεση (εξάλειψη) (αναφορά στην 13). Πλύνετε τη μολυσμένη περιοχή. 7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Χειρισμός: Μην αναπνέετε την σκόνη. Ο χειρισμός να γίνεται σε χώρο με καλό εξαερισμό. Αποφύγετε τη δημιουργία σκόνης. Αποφύγετε επαφή με τα μάτια και το δέρμα. Πλύνετε τα χέρια και τα ακάλυπτα μέρη του σώματος πριν φάτε, πιείτε ή καπνίσετε και μετά τον χειρισμό. Χρησιμοποιείτε κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό (αναφορά στην 8), ο οποίος θα πρέπει να πλένεται καλά μετά από επαφή με το προϊόν. Αποθήκευση: Αποθηκεύεται στην αρχική του συσκευασία, καλά κλειστό, σε καλά αεριζόμενο και χωρίς υγρασία περιβάλλον, σε θερμοκρασία μέχρι 32 C και μακριά από το ηλιακό φως. Φυλάξτε το μακριά από τρόφιμα, ποτά, ζωοτροφές και μακριά από παιδιά. 8. ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ / ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Οριακές τιμές έκθεσης: Bt spp. kurstaki Δεν έχουν καθοριστεί Kaolin ACGIH TLV: 2 mg/m 3 TWA(αναπνεύσιμο), A4 OSHA PEL: 15 mg/m 3 TWA (ολική σκόνη) NIOSH REL: 10 mg/m 3 TWA (ολική σκόνη) 5 mg/m 3 TWA (αναπνεύσιμο) Ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός: Μετά το τέλος της εργασίας καθαρίστε όλο τον προστατευτικό εξοπλισμό ξεχωριστά. Αναπνευστική προστασία: Αναπνευστική συσκευή με φίλτρο σκόνης ή μάσκα. Προστασία χεριών: Γάντια. Προστασία ματιών / προσώπου: Γυαλιά ασφαλείας. Προστασία δέρματος: Μακρυμάνικη μπλούζα και μακρύ παντελόνι. Σελίδα 3 από 7
9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Όψη: Γκρι-μπεζ σκόνη Οσμή: Ελαφριά βακτηριακή ph: 6.0-6.5 (διάλυμα 1%) Σημείο τήξεως / περιοχή τήξεως: Μη καθορισμένο Σημείο ανάφλεξης: Μη καθορισμένο Αναφλεξιμότητα: Δεν είναι εύφλεκτο Εκρηκτικές ιδιότητες: Δεν είναι εκρηκτικό Οξειδωτικές ιδιότητες: Δεν είναι οξειδωτικό Τάση ατμών: Μη εφαρμόσιμο Ειδικό βάρος: 0.5-0.6 g/cc (bulk) Διαλυτότητα: Διασπείρεται πλήρως στο νερό Συντελεστής κατανομής σε n-οκτανόλη / νερό: Μη εφαρμόσιμο 10. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Συνθήκες προς αποφυγή: Σταθερό σε κανονικές συνθήκες. Αποφύγετε έκθεση σε υγρασία, ηλιακό φως και αλκαλικές συνθήκες. Υλικά προς αποφυγή: Βακτηριοκτόνα σκευάσματα. Επικίνδυνα υλικά αποσύνθεσης: Δεν έχουν καθοριστεί. 11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οξεία τοξικότητα από στόματος: LD 50 /επίμυες: >5000 mg/kg Οξεία τοξικότητα δέρματος: LD 50 /επίμυες: >5000 mg/kg Οξεία τοξικότητα αναπνοής: Μη θανατηφόρο στα 16 g/m 3 Ερεθιστικότητα δέρματος: Μη ερεθιστικό Ερεθιστικότητα οφθαλμού: Μη ερεθιστικό Άλλα τοξικολογικά στοιχεία: Συμπτώματα υπερβολικής έκθεσης στο προϊόν περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, ζαλάδα, ναυτία, εμετό, στομαχικό πόνο, θολή όραση, κλπ. Κατάποση μπορεί να προκαλέσει διάρροια. Σελίδα 4 από 7
Μπορεί να προκαλέσει προσωρινό ερεθισμό του δέρματος και των οφθαλμών και γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Χρόνια εισπνοή της σκόνης μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό του αναπνευστικού συστήματος. Bacillus thuringiensis spp. kurstaki: Χορήγηση δόσεων 5 x 10 9 spores/rat/day και 95 x 10 9 spores/dog/day μέσω της στοματικής οδού για 90 ημέρες σε επίμυες και σκύλους αντίστοιχα, δεν προκάλεσε αρνητικά συμπτώματα. Δεν παρατηρήθηκαν αρνητικά συμπτώματα στο δέρμα κουνελιού σε δόσεις 5 x 10 9 spores/rabbit/day για 21 ημέρες. Εισπνοή μέχρι 14 φορές σε επίμυες σε δόσεις 10 9 spores/lt air/rat/day δεν παρουσίασε αρνητικά συμπτώματα. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για συμπτώματα στην αναπαραγωγή και για τερατογένεση. Δεν υπάρχουν στοιχεία μεταλλαξιγένεσης σε ζώα και θηλαστικά. Δεν είναι καρκινογόνο. Δεν προκαλεί γενετικές ανωμαλίες σε θηλαστικά. Sodium chloride : Εισπνοή μπορεί να προκαλέσει ελαφρύ ερεθισμό της αναπνευστικής οδού. Κατάποση πολύ μεγάλων δόσεων μπορεί να προκαλέσει εμετό, διάρροια και κατάπτωση, ενώ αφυδάτωση και συμφόρηση παρατηρούνται στα περισσότερα εσωτερικά όργανα. Υπερτονικά αλατούχα διαλύματα ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονώδεις αντιδράσεις στην γαστρεντερική οδό. Επαφή με το δέρμα μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό σε τραυματισμένο δέρμα ενώ επαφή με τα μάτια προκαλεί ερεθισμό, κοκκίνισμα και πόνο. Kaolin : Απορροφάται από το σώμα μέσω εισπνοής. Επαναλαμβανόμενη ή παρατεταμένη έκθεση σε σωματίδια σκόνης ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στους πνεύμονες, οδηγώντας σε ινωμάτωση και λειτουργικές διαταραχές. Κατάποση εξαιρετικά υψηλών δόσεων μπορεί να προκαλέσει γαστρεντερικές ενοχλήσεις. Επαφή με τα μάτια μπορεί να προκαλέσει μηχανικό ερεθισμό. 12. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οικοτοξικότητα: Δεν είναι τοξικό σε πουλιά. Η τιμή LD 50 για pigeon και chicken είναι >5000 mg/kg bw (δ.ο.). Είναι πρακτικά μη τοξικό σε ψάρια. Η τιμή LC 50 σε ψάρια είναι >1000 mg/l νερού (δ.ο.). Κινητικότητα / Ανθεκτικότητα και ικανότητα αποικοδόμησης: Αποικοδομείται εύκολα στο περιβάλλον. Δεν μεταφέρεται ούτε διηθείται με το εδαφικό νερό. Υφίσταται ταχεία βιολογική αποικοδόμηση. Μπορεί να παραμείνει ενεργό στο νερό για 48 ώρες, και ακολούθως παρατηρείται καθίζηση ή προσκόλληση σε αιωρούμενη οργανική ύλη. Σελίδα 5 από 7
13. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ (ΕΞΑΛΕΙΨΗ) Η διάθεση (εξάλειψη) τυχόν μη χρησιμοποιημένης ποσότητας ή επιμολυσμένου υλικού να γίνεται σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Μην αδειάζετε το προϊόν σε υπονόμους και επιφανειακά και υπόγεια ύδατα. Μην ξαναχρησιμοποιείτε κενά υλικά συσκευασίας. Καταστρέψτε τα με θάψιμο σε χώρο υγειονομικής ταφής. 14. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ Δεν υπόκειται σε κανονιστικές διατάξεις μεταφοράς (ADR, IMDG, RID, ICAO/IATA). UN αριθ. -- Κλάση -- Ομάδα συσκευασίας -- Περιγραφή -- 15. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Η σήμανση έγινε βάση της Απόφασης 265/2002 (ΦΕΚ 1214/Β/19.02.2002) σε εναρμόνιση με την Οδηγία 1999/45/ΕΚ. Σύμβολα κινδύνου : Xn Επιβλαβές. R-φράσεις : R42/43 Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται και σε επαφή με το δέρμα. S-φράσεις : S1/2 Φυλάξτε το κλειδωμένο και μακριά από παιδιά. S13 Μακριά από τρόφιμα, ποτά και ζωοτροφές. S22 Μην αναπνέετε την σκόνη. S23 Μην αναπνέετε το ψεκαστικό υγρό. S24 Αποφεύγετε την επαφή με το δέρμα. S26 Σε περίπτωση επαφής με τα μάτια, πλύνετέ τα αμέσως με άφθονο νερό και ζητήστε ιατρική συμβουλή. S36 Φοράτε κατάλληλη προστατευτική ενδυμασία. 16. ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πλήρες κείμενο συμβόλων κινδύνου και R-H φράσεων που αναφέρονται στις 2 & 3 : Xn Xi R36 Επιβλαβές. Ερεθιστικό. Ερεθίζει τα μάτια. Σελίδα 6 από 7
R37 R38 R42 R43 Ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα. Ερεθίζει το δέρμα. Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται. Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίση σε επαφή με το δέρμα. H315 H317 H319 H334 H335 Προκαλεί ερεθισμό του δέρματος. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργική δερματική αντίδραση. Προκαλεί σοβαρό οφθαλμικό ερεθισμό. Μπορεί να προκαλέσει αλλεργία ή συμπτώματα άσθματος ή δύσπνοια σε περίπτωση εισπνοής. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της αναπνευστικής οδού Οι πληροφορίες που παρέχονται στο παρόν έγγραφο βασίζονται στις μέχρι σήμερα γνώσεις μας και αναφέρονται στο συγκεκριμένο προϊόν και μόνο. Δεν φέρουμε καμία ευθύνη για συνέπειες που μπορεί να προκύψουν εάν το προϊόν δεν χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες και για την χρήση που προορίζεται. Για αναλυτικές οδηγίες χρήσεως, συμβουλευθείτε την ετικέτα του προϊόντος. Τέλος του Δελτίου Δεδομένων Ασφαλείας Σελίδα 7 από 7