Νίκος Μπουλαξής, Ειρήνη Παντέρη Ομάδα ΜΔΝ Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας
Η παρουσίαση με μια ματιά Ευρωπαϊκός και εθνικός στόχος για ΑΠΕ Παρούσα κατάσταση στην Ελλάδα και ιδίως στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) Το σύστημα της Κρήτης (Υφιστάμενη κατάσταση, εκτιμήσεις και προοπτικές) Η διασύνδεση της Κρήτης (Οφέλη, ζητήματα και προτάσεις) Πρόχειροι υπολογισμοί και Συμπεράσματα
Ευρωπαϊκός και εθνικός στόχος Οδηγία 2009/28/ΕΚ: Στόχος τουλάχιστον 20% συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. το 2020. Δεσμευτικός στόχος για την Ελλάδα: 18% συμμετοχή των ΑΠΕ στη ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας Εθνικοί στόχοι μέχρι το 2020 καθορίζονται στο ν. 3851/2010 Συμμετοχή 20% της ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας Συμμετοχή τουλάχιστον 40% της ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας Συμμετοχή τουλάχιστον 20% της ενέργειας από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη Συμμετοχή τουλάχιστον 10% της ενέργειας από ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας για μεταφορές
Επιδιωκόμενη αναλογία εγκατεστημένης ισχύος ανά τεχνολογία ΑΠΕ Σύμφωνα με την από 15.09.2010 Απόφαση της Υπουργού ΠΕΚΑ: ιεθνής συνάντηση για την Πράσινη Ανάπτυξη στην Πράξη, Σητεία 21-22 Σεπτεµβρίου 2010
Η πραγματικότητα στην Ελλάδα 2009 Συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ (εκτός ΥΗΕ): 1429,2MW Ποσοστό συμμετοχής ΑΠΕ (με ΥΗΕ) στο ισοζύγιο: 12% (αιολικά 4%) 2010 (Αύγουστος) Συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ (εκτός ΥΗΕ): 1498,5 MW Μικρή αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των αιολικών (2%) μεγάλη αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των Φ/Β(95%)
Η πραγματικότητα στα ΜΔΝ (τέλος 2009) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Βόρειο Αιγαίο ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Κρήτη ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Νότιο Αιγαίο ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Με Άδεια ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (1) Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Με Άδεια ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Πλήθος Με ΕΠΟ Σύνολο Ισχύος (MW) Με ΠΠΕΑ Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Με Άδεια ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (2) Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Αιολικά 24 28,4 6 7,0 3 4,3 0 0,0 36 42,4 ΜΥΗΕ 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Βιοµάζα 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Γεωθερµία 0 0,0 0 0,0 1 8,0 0 0,0 1 8,0 Φ/Β 6 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 6 0,0 Υβριδικά 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 30 28,4 6 7,0 4 12,3 0 0,0 43 50,4 Αιολικά 30 160,6 6 23,5 1 6,3 5 16,1 46 221,6 ΜΥΗΕ 2 0,6 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 0,6 Βιοµάζα 1 0,2 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 0,4 Γεωθερµία 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Φ/Β 6 0,6 3 0,5 0 0,0 0 0,0 9 1,1 Ηλιοθερµικά 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Υβριδικά 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Σ.Η.Θ. 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 39 161,9 9 23,9 1 6,3 5 16,1 59 223,6 Αιολικά 25 41,1 10 38,0 2 6,3 8 25,9 57 185,5 ΜΥΗΕ 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Βιοµάζα 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Γεωθερµία 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Φ/Β 16 0,2 0 0,0 0 0,0 0 0,0 16 0,2 Ηλιοθερµικά 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Υβριδικά 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 41 41,3 10 38,0 2 6,3 8 25,9 73 185,7 110 231,6 25 68,898 7 24,86 13 41,99 175 459,7 11,5% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στα ΜΔΝ από ΑΠΕ στα νησιά το 2009 Κρήτη: 15,5% Πάτμος:15% Σάμος: 14% Μήλος:13%
Εγκεκριμένα «μεγάλα» έργα ΑΠΕ στα ΜΔΝ με διασύνδεση στο Σύστημα Αιολικά πάρκα ισχύος 333MW στη Σκύρο με διασύνδεση στο ΚΥΤ Λάρυμνας (Ιούλιος 2006 -Δεκέμβριος 2009) Αιολικά πάρκα ισχύος 398MW στην Άνδρο, Τήνο, Πάρο και Νάξο με διασύνδεση στο ΚΥΤ Λαυρίου (Ιανουάριος 2009 Οκτώβριος 2009) Αιολικά πάρκα ισχύος 120ΜWστην Άνδρο με διασύνδεση στο ΚΥΤ Παλλήνης (Οκτώβριος 2009) Αιολικά πάρκα ισχύος 706MW στη Λέσβο, Χίο, Λήμνο με διασύνδεση στα ΚΥΤ Φιλίππων και Λάρυμνας (Σεπτέμβριος 2010)
Αιολικά πάρκα Σκύρου
Αιολικά πάρκα σε Άνδρο, Τήνο, Πάρο και Νάξο
Αιολικά πάρκα σε Άνδρο
Αιολικά πάρκα σε Χίο, Λέσβο, Λήμνο
«Μεγάλα» έργα ΑΠΕ στα ΜΔΝ με διασύνδεση στο Σύστημα (Αιτήσεις υπό αξιολόγηση) Αιολικά πάρκα ισχύος 350MW σε νησιά των Δωδεκανήσων (Κως, Κάλυμνος, Ψέριμος, Λέρος) και offshore με διασύνδεση στο ΚΥΤ Λαυρίου Αιολικά πάρκα ισχύος 318MW σε νότιες Κυκλάδες (Ανάφη, Ίος, Αμοργός) και Αστυπάλαια με διασύνδεση στο ΚΥΤ Λαυρίου Αιολικά πάρκα ισχύος 342ΜW σε βραχονησίδες στην ευρύτερη περιοχή Ανάφης, Αστυπάλαιας και Νισύρου στο ΚΥΤ Λαυρίου και στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου Αιολικά πάρκα ισχύος 330ΜW στην Ικαρία με διασύνδεση στο ΚΥΤ Παλλήνης Αιολικά πάρκα ισχύος 1002ΜW στην Κρήτη με διασύνδεση στο ΚΥΤ Αχαρνών Αιολικά πάρκα ισχύος 1146ΜW στην Κρήτη με διασύνδεση στο ΚΥΤ Μεγαλόπολης
Αιολικά πάρκα ισχύος 350MW σε νησιά των Δωδεκανήσων (Κως, Κάλυμνος, Ψέριμος, Λέρος)
Αιολικά πάρκα ισχύος 318MW σε νότιες Κυκλάδες (Ανάφη, Ίος, Αμοργός) και Αστυπάλαια
Αιολικά πάρκα ισχύος 342ΜW σε βραχονησίδες στην ευρύτερη περιοχή Ανάφης, Αστυπάλαιας και Νισύρου
Εστιάζοντας στο σύστημα της Κρήτης Συμβατικοί/Θερμικοί σταθμοί (2009) Εγκατεστημένη ισχύς (Χανιά, Ηράκλειο, Αθερινόλακκος) Ονομαστική ισχύς 823ΜW Αποδιδόμενη ισχύς 744 ΜW Παραγόμενη ενέργεια 2,524 TWh Αδειοδοτημένη ισχύς Νέος σταθμός Κορακιάς 500ΜW (Φ.Α.) Γ' Φάση Αθερινόλακκου 100 MW Φορτίο Νησιού Αιχμή 611 ΜW (650MW το 2008) Συνολική κατανάλωση 3TWh ΑΠΕ Αιολικά Εγκατεστημένη ισχύς 167MW Με άδεια παραγωγής 222MW (56MW) Λοιπά ΑΠΕ Εγκατεστημένη ισχύς 2,1MW Με άδεια παραγωγής 91MW Σταθμοί ΑΠΕ (2009) Συνολική εγκατεστημένη ισχύς 169 MW Παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ 0,464 TWh Συμμετοχή (% κατανάλωσης) 15,5 %
Διασπορά αδειοδοτημένων αιολικών πάρκων στην Κρήτη
Νέα έργα ΑΠΕ στην Κρήτη -Προοπτικές Φωτοβολταϊκοί σταθμοί: Περιθώριο ανάπτυξης 102MW (Αδειοδοτημένοι σταθμοί ισχύος 90MW με διασπορά σε όλη την Κρήτη) Αξιοποίηση των περιθωρίων αυτών και για εγκατάσταση ΦΒ έως 10 kw σε στέγες Υβριδικοί & Ηλιοθερμικοί σταθμοί: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Αιτήσεις Ισχύς (MW) Υβριδικά 23 367,0 Αιτήσεις (έως 08/2010) Κρήτη Ηλιοθερµικά 9 298,0 (Αιολικά περίπου 490MW) Επιπλέον, υβριδικός σταθμός εγγυημένης ισχύος 200MW που χωροθετείται σε Κρήτη, Ρόδο και Κάρπαθο (και περιλαμβάνει DC διασυνδέσεις μεταξύ των νησιών) Εξ αυτών, ήδη αδειοδοτήθηκαν: Τέσσερα έργα υβριδικών σταθμών εγγυημένης ισχύος 97,1MW (αιολικό & αντλησιοταμίευση) (Τιμολόγηση και Όροι άδειας) Ένα έργο ηλιοθερμικού σταθμού ισχύος 60MW στο Λασίθι (εκκρεμεί η έκδοση της άδειας με τους ειδικούς όρους) Αιολικοί σταθμοί Δυνατότητα εγκατάστασης πρόσθετων αιολικών σταθμών ισχύος 50MW Δύο προτάσεις για εγκατάσταση αιολικών σταθμών περίπου 2000MW με προτάσεις διασύνδεσης του νησιού υπό αξιολόγηση
Διασπορά Φ/Β στην Κρήτη
Υβριδικά και ηλιοθερμικά στην Κρήτη
Αίτηση για ΥΒΣ σε Κρήτη, Ρόδο και Κάρπαθο (Αιολικό, Φ/Β και αντλησιοταμίευση)
Παράδειγμα ΥΒΣ με αιολικό και αντλησιοταμίευση
Χορηγηθείσες άδειες υβριδικών σταθμών Τιμολόγηση Βασικοί όροι άδειας Διαχείριση με βάση τις δυνατότητες του σταθμού, την αποθηκευμένη ενέργεια και τις ανάγκες του συστήματος του νησιού Παροχή επικουρικών υπηρεσιών (ρύθμιση τάσης, συχνότητας κλπ.) Εγγυημένη ισχύς 8 ωρών (εφόσον απαιτηθεί από τον Διαχειριστή) Δυνατότητα άντλησης από το Δίκτυο μόνο αν ζητήσει ο Διαχειριστής παροχή εγγυημένης ισχύος ή κατόπιν εντολής Διαχειριστή για μη απόρριψη ενέργειας ΑΠΕ Παροχή εγγυημένης ισχύος από μείγμα ελεγχόμενης και μη ελεγχόμενης παραγωγής, εφόσον είναι εφικτό και στο βαθμό που το επιτρέπει ο Κώδικας Διαχείρισης ΜΔΝ Αυξημένη τιμολόγηση ενέργειας από μονάδες ΑΠΕ στο πλαίσιο παροχής προγραμματισμένης εγγυημένης ισχύος
Εκτιμήσεις* συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα Κρήτης για το 2020 2025 Χωρίς διασύνδεση του νησιού (μικρότερη του 40%)** Αιολικοί σταθμοί: 17% Υβριδικοί σταθμοί: 12% Φωτοβολταϊκοί σταθμοί: 4% Ηλιοθερμικοί σταθμοί: 5% Λοιποί: 0,5% Με διασύνδεση του νησιού Αιολικοί σταθμοί: Υβριδικοί σταθμοί: Φωτοβολταϊκοί σταθμοί: Ηλιοθερμικοί σταθμοί: Λοιποί: *Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα και υποθέτοντας υλοποίηση μεγάλου μέρους των έργων **Υποθέτοντας ότι υπάρχει η τεχνική δυνατότητα (δικτύου και σταθμών)
Πρόταση εταιρείας Κ. Σάρρας
Πρόταση διασύνδεσης εταιρείας Κ. Σάρρας Διασύνδεση στο ΚΥΤ Αχαρνών αιολικών πάρκων ισχύος 1000MW Υποβρύχιο καλώδιο DC μήκους 146km μέχρι την Πελοπόννησο Εναέρια DC γραμμή μεταφοράς 240km κατά μήκος της Πελοποννήσου Ένας μετατροπέας DC/AC σε κάθε άκρο (Κρήτη-Αττική) και ένα ζεύγος καλωδίων (γραμμών)
Πρόταση εταιρείας ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Α.Β.Ε.T.Ε. Διασύνδεση στο ΚΥΤ Μεγαλόπολης αιολικών πάρκων ισχύος 1150MW Υποβρύχιο καλώδιο DC μήκους 210km μέχρι την Πελοπόννησο Εναέρια DC γραμμή μεταφοράς 149km κατά μήκος της Πελοποννήσου Δύο μετατροπείς DC/AC σε κάθε άκρο (Κρήτη- Μεγαλόπολη) και δύο ζεύγη καλωδίων (γραμμών)
Διασύνδεση Κρήτης -Οφέλη Τα κύρια οφέλη είναι γνωστά: Οφέλη για το νησί και τους καταναλωτές Διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας του νησιού Περιορισμός ή/ και παύση της λειτουργίας των πετρελαϊκών σταθμών παραγωγήςβελτίωση του περιβάλλοντος Απεξάρτηση από το πετρέλαιο Μείωση των ΥΚΩ (σήμερα περί τα 500εκ. για όλα τα ΜΔΝ, εκ των οποίων περίπου τα μισά για Κρήτη) Οφέλη αναφορικά με την Πράσινη Ενέργεια Αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο νησί έως και υπερκάλυψη των ενεργειακών αναγκών του («Εξαγωγή» πράσινης ενέργειας προς την ηπειρωτική χώρα) Σημαντική συμβολή στην επίτευξη των στόχων ΑΠΕ της χώρας και στη μείωση των ρύπων Προσπάθειες της πολιτείας για διασύνδεση του νησιού εδώ και δεκαετίες (μελέτες ΔΕΗ τη δεκαετία 80, μελέτες ΡΑΕ-ΕΜΠ 2006-2008, μελέτη ΔΕΣΜΗΕ 2010)
Πρόταση διασύνδεσης ΔΕΣΜΗΕ -Σενάριο 1
Πρόταση διασύνδεσης ΔΕΣΜΗΕ -Σενάριο 1 Σενάριο 1: Διατήρηση τοπικών σταθμών παραγωγής σε θερμή εφεδρεία Διασύνδεση μέσω ΚΥΤ Μεγαλόπολης (Υποβρύχιο καλώδιο DC μήκους 250km + υπόγειο καλώδιο ή εναέρια γραμμή 149km) Χρήση δύο μετατροπέων και δύο ζευγών καλωδίων Συνολική ικανότητα διασύνδεσης 1000MW Διατήρηση τοπικών σταθμών σε θερμή εφεδρεία για την εξασφάλιση της ασφάλειας τροφοδότησης του νησιού Εκτιμώμενο κόστος: 585-705 εκ.
Πρόταση διασύνδεσης ΔΕΣΜΗΕ - Σενάριο 2
Πρόταση διασύνδεσης ΔΕΣΜΗΕ -Σενάριο 2 Σενάριο 2: Διατήρηση τοπικών σταθμών παραγωγής σε ψυχρή εφεδρεία Διασύνδεση μέσω ΚΥΤ Μεγαλόπολης 1000MW (υποβρύχιο καλώδιο DC μήκους 250km + υπόγειο καλώδιο ή εναέρια γραμμή 120km) Δεύτερη ανεξάρτητη διασύνδεση στο ΚΥΤ Αχαρνών 1000MW (υποβρύχιο καλώδιο DC μήκους 380km) Δύο μετατροπείς σε κάθε άκρο και δύο ζεύγη καλωδίων για κάθε διασύνδεση Διατήρηση τοπικών σταθμών σε ψυχρή εφεδρεία Εκτιμώμενο κόστος: 1140-1690 εκ. (επιπλέον κόστος 825-980 εκ. για τη διασύνδεση στο ΚΥΤ Αχαρνών)
Εκτιμήσεις* συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα Κρήτης για το 2020 2025 Χωρίς διασύνδεση του νησιού (μικρότερη του 40%)** Αιολικοί σταθμοί: 17% Υβριδικοί σταθμοί: 12% Φωτοβολταϊκοί σταθμοί: 4% Ηλιοθερμικοί σταθμοί: 5% Λοιποί: 0,5% Με διασύνδεση του νησιού (άνω του 100%) Αιολικοί σταθμοί: 95% Υβριδικοί σταθμοί: 5% Φωτοβολταϊκοί σταθμοί: 6% Ηλιοθερμικοί σταθμοί: 5% Λοιποί: 0,5% *Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα και υποθέτοντας υλοποίηση μεγάλου μέρους των έργων **Υποθέτοντας ότι υπάρχει η τεχνική δυνατότητα (δικτύου και σταθμών)
Εκτιμήσεις* συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα Κρήτης για το 2020 2025 Συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα Κρήτης χωρίς διασύνδεση Ηλιοθερμικά; 5% Λοιπά; 0,50% Φωτοβολταϊκά; 4% Υβριδικά; 12% Αιολικά; 17% Συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα Κρήτης με διασύνδεση Ηλιοθερμικά; Φωτοβολταϊκά; 5% Λοιπά; 0,50% 6% Υβριδικά; 5% Αιολικά; 95%
Πρόχειροι υπολογισμοί και εκτιμήσεις Με ορίζοντα το 2020-25 Σε περίπτωση διασύνδεσης της Κρήτης 4,5TWh ΑΠΕ (>100% των αναγκών ηλ. ενέργειας της Κρήτης) ~25 εκ. για τους καταναλωτές της Κρήτης ετησίως ( τέλος 3% -τιμές 2010) Μείωση των ΥΚΩ κατά τουλάχιστον 300 εκ. ετησίως (τιμές 2010) > 15% συμμετοχή στην ενέργεια ΑΠΕ για την επίτευξη του στόχου Σε αυτόνομη λειτουργία 1,5TWh ΑΠΕ (<40% των αναγκών ηλ. ενέργειας της Κρήτης) ~9 εκ. για τους καταναλωτές της Κρήτης ετησίως ( τέλος 3% -τιμές 2010) < 6% συμμετοχή στην ενέργεια ΑΠΕ για την επίτευξη του στόχου
Συμπεράσματα Σημαντικά τα οφέλη από τη διασύνδεση για το νησί και τους καταναλωτές Κρίσιμη η συμβολή της διασύνδεσης στην πράσινη ενέργεια και την επίτευξη των ενεργειακών στόχων της χώρας Μακροχρόνια διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού του νησιού με τη διασύνδεσή του και δραστική μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου για την ηλεκτροδότησή του Με βάση την αδειοδοτική διαδικασία και τη βεβαιότητα κατασκευής των διασυνδέσεων, ανάγκη επανεξέτασης του συνολικού ενεργειακού σχεδιασμού του νησιού Σε κάθε περίπτωση, ανάπτυξη με σεβασμό στη φυσιογνωμία του νησιού
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!