3ο ΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι ΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Κ Υ Κ Λ Ο Ι Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ω Ν 2 0 1 6 7ος Κύκλος Σάββατο, 15 Οκτωβρίου 2016 8ος Κύκλος Σάββατο, 5 Νοεµβρίου 2016 9ος Κύκλος Σάββατο, 17 εκεµβρίου 2016 Αµφιθέατρο Παθολογικής Φυσιολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών http://rheuma.diapanepistimiaka.gr
Πανεπιστηµιακές Κλινικές Κοινό Πρόγραµµα Ρευµατολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών (Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Β Παθολογική Κλινική και Οµώνυµο Εργαστήριο, Παθολογική Κλινική, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας) Ρευµατολογίας, Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Παθολογική Κλινική, Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Ρευµατολογίας, Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Ρευµατολογίας, Κλινικής Ανοσολογίας και Αλλεργιολογίας, Πανεπιστηµίου Κρήτης Παθολογίας, Πανεπιστηµίου Πατρών ιοικούσα Επιτροπή ηµήτριος Α. Βασιλόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας Παναγιώτης Βλαχογιαννόπουλος Καθηγητής Παθολογίας- Ανοσολογίας Αλέξανδρος Γαρύφαλλος Καθηγητής Παθολογίας-Κλινικής Ανοσολογίας ΑΠΘ Αλέξανδρος ρόσος Καθηγητής Παθολογίας- Ρευµατολογίας Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων Σταµάτιος - Νικόλαος Λιόσης Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας Πανεπιστήµιο Πατρών ηµήτριος Μπούµπας Καθηγητής Παθολογίας Λάζαρος Σακκάς Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Πρόδροµος Σιδηρόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας Πανεπιστήµιο Κρήτης Πέτρος Π. Σφηκάκης Καθηγητής Παθολογίας Μαρία Τεκτονίδου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ρευµατολογίας Χριστίνα Τσαλαπάκη Ρευµατολόγος Αθανάσιος Τζιούφας Καθηγητής Ρευµατολογίας - Ανοσολογίας Αντώνης Φανουριάκης Ρευµατολόγος Χαράλαµπος Μ. Μουτσόπουλος Επίτιµος Πρόεδρος Οµότιµος Καθηγητής 2 Υ π ε ύ θ υ ν ο ι Π ρ ο γ ρ ά µ µ α τ ο ς ηµήτριος Α. Βασιλόπουλος, Συντονιστής-Επιστηµονικός Υπεύθυνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών, Β Παθολογική Κλινική και Οµώνυµο Εργαστήριο, Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Βασ. Σοφίας 114, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 213-2088516, Fax: 213-2088399, e-mail: dvassilop@med.uoa.gr Μαρία Τεκτονίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ρευµατολογίας, Ιατρική Σχολή e-mail: mtektonidou@gmail.com web site ιαπανεπιστηµιακού Προγράµµατος: http://rheuma.diapanepistimiaka.gr/, e-mail: rheuma@diapanepistimiaka.gr
Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Οι Πανεπιστηµιακές Κλινικές: Κοινό Πρόγραµµα Ρευµατολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών (Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Β Παθολογική Κλινική και Οµώνυµο Εργαστήριο, Παθολογική Κλινική, Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας) Ρευµατολογίας, Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Παθολογική Κλινική, Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Ρευµατολογίας, Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων Ρευµατολογίας, Κλινικής Ανοσολογίας και Αλλεργιολογίας, Πανεπιστηµίου Κρήτης Παθολογίας, Πανεπιστηµίου Πατρών διοργανώνουν τον 3 ο κύκλο του «ιαπανεπιστηµιακού Προγράµµατος Εκπαίδευσης στη Ρευµατολογία». Το πρόγραµµα αυτό απευθύνεται σε ειδικευοµένους στη Ρευµατολογία και νέους Ρευµατολόγους (< 5 χρόνια µετά την ολοκλήρωση της ειδικότητας). Οι βασικοί στόχοι του 3 ου Προγράµµατος είναι: - Η απόκτηση της βασικής γνώσης που καλύπτει ολόκληρο το γνωστικό αντικείµενο της ειδικότητας της Ρευµατολογίας (Core curriculum) - Η διαρκής ενηµέρωση σχετικά µε τις νέες εξελίξεις στην ειδικότητα της Ρευµατολογίας - Η απόκτηση κλινικών δεξιοτήτων (clinical skills) που αφορούν τη λήψη ιστορικού και αντικειµενική εξέταση ασθενών µε ρευµατικές παθήσεις καθώς και την εκτέλεση/ερµηνεία απεικονιστικών, παθολογοανατοµικών, παρακλινικών ή άλλων εξετάσεων συναφών µε την ειδικότητα της Ρευµατολογίας Το 3 ο Πρόγραµµα θα έχει συνολική διάρκεια 2 ½ έτη (έως τα τέλη του 2017) και θα περιλαµβάνει: - Σειρά θεωρητικών διαλέξεων που θα καλύπτουν όλο το γνωστικό αντικείµενο της Ρευ- µατολογίας µε βάση το Primer on Rheumatic Diseases - Σειρά πρακτικών µαθηµάτων - συνεδριών (workshops) για την απόκτηση αναγκαίων κλινικών δεξιοτήτων στα παρακάτω αντικείµενα: Λήψη ιστορικού αντικειµενική εξέταση ασθενών µε ρευµατικές παθήσεις Μετρολογία ρευµατικών παθήσεων Απεικόνιση ρευµατικών παθήσεων (απλές ακτινογραφίες, MRI, U/S, MRA/CTA, PET-CT) Aνοσολογικό εργαστήριο Εξέταση αρθρικού υγρού - Σειρά ειδικών διαλέξεων στα παρακάτω αντικείµενα: Παθολογοανατοµία των ρευµατικών παθήσεων Ρευµατισµοί µαλακών µορίων Συννοσηρότητες ρευµατικών παθήσεων Φυσικοθεραπεία Αποκατάσταση ρευµατοπαθών Ορθοπαιδική φροντίδα ρευµατοπαθών - ιαδραστική παρουσίαση και συζήτηση επιλεγµένων περιπτώσεων από τους εκπαιδευόµενους Τα Μαθήµατα θα γίνονται στο Αµφιθέατρο της Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών (ηµέρα Σάββατο). Η παρακολούθηση των µαθηµάτων είναι υποχρεωτική ενώ στο τέλος κάθε κύκλου θα εκτιµάται η κατανόηση των διδαχθέντων µε δοκιµασία πολλαπλών επιλογών. 3
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 7ος ΚΥΚΛΟΣ 15/10/2016 Συστηµατικές ρευµατικές παθήσεις ΙΙ (Σ. Sjögren, Αγγειΐτιδες) 09:00-09:30 Σύνδροµο Sjögren: Παθογένεια, ιστολογία Μουτσόπουλος XM 09:30-10:00 Σύνδροµο Sjögren: Κλινική εικόνα, εργαστηριακά ευρήµατα, διάγνωση, θεραπεία Μουτσόπουλος XM 10:00-10:30 Αγγειΐτιδες-σχετιζόµενες µε ANCA Βασιλόπουλος. 10:30-11:00 Aρτηρίτιδα Takayasu και οζώδης πολυαρτηρίτιδα Μποκή Κ. 11:00-11:30 ι ά λ ε ι µ µ α K α φ έ 11:30-12:00 Γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα - Ρευµατική πολυµυαλγία Μποκή Κ. 12:00-12:30 Αγγειΐτιδες σχετιζόµενες µε ανοσοσυµπλέγµατα: Ιδιοπαθής λευκοκυτταροκλαστική αγγειΐτιδα, κρυοσφαιριναιµική αγγειΐτιδα, IgA αγγειΐτιδα, υποσυµπληρωµατική κνιδωτική αγγειΐτιδα Τζιούφας Α. 12:30-13:00 Νόσος Αδαµαντιάδη-Behcet Σφηκάκης Π.Π. 13:00-13:30 ιάφορες µορφές αγγειιτίδων Τεκτονίδου Μ. 13:30-14:00 Ε λ α φ ρ ύ Γ ε ύ µ α 14:00-14:30 Νόσος Kawasaki - Aγγειΐτιδες στη παιδική ηλικία Τραχανά Μ. 14:30-15:00 IgG4-σχετιζόµενες παθήσεις Μαυραγάνη Κ. 4
8ος ΚΥΚΛΟΣ 5/11/2016 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Περιοδικά σύνδροµα - Ρευµατικές εκδηλώσεις άλλων παθήσεων Άλλες παθήσεις 09:00-09:30 Υποτροπιάζοντα σύνδροµα αυτοφλεγµονής Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός Ρίτης Κ. 09:30-10:00 Άλλα υποτροπιαζοντα σύνδροµα αυτοφλεγµονής Μαθήµατα από το CAPS και στόχευση της IL-1 Σκένδρος Π. 10:00-10:30 Ρευµατικές εκδηλώσεις αιµατολογικών παθήσεων Βουλγαρέλης Μ. 10:30-11:00 Ρευµατικές εκδηλώσεις νεοπλασµατικών παθήσεων Γεωργίου Π. 11:00-11:30 ι ά λ ε ι µ µ α Κ α φ έ 11:30-12:00 Ρευµατικές εκδηλώσεις ενδοκρινικών παθήσεων Ασλανίδης Σ. 12:00-12:30 Ρευµατικές εκδηλώσεις νεφρικών παθήσεων Τσαλαπάκη Χ. 12:30-13:00 Σύνθετο περιοχικό σύνδροµο πόνου ρόσος Α. 13:00-13:30 ερµατολογικές εκδηλώσεις ρευµατικών παθήσεων Στρατηγός Α. 13:30-14:00 Ε λ α φ ρ ύ Γ ε ύ µ α 14:00-14:30 ιάφορες παθήσεις: Σαρκοείδωση, αµυλοείδωση, διηθητικές παθήσεις αρθρώσεων Κατσιάρη Χ. 14:30-15:00 Κληρονοµούµενες παθήσεις συνδετικού ιστού και δυσπλασίες οστών και αρθρώσεων Καράγιωργας Θ. 5
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 9ος ΚΥΚΛΟΣ 17/12/2016 Οστεοπόρωση - Γυναικεία και ανδρική υγεία - Εγκυµοσύνη 09:00-09:30 οµή οστού - Παθοφυσιολογία οστεοπόρωσης Κασσή Ε. 09:30-10:00 Οστεοπόρωση: Κλινική εκτίµηση, απεικόνιση, βιοχηµικοί δείκτες Ζαπάντη Ε. 10:00-10:30 Οστεοπόρωση από κορτικοειδή Πατρίκος. 10:30-11:00 Θεραπεία οστεοπόρωσης Ηλιόπουλος Α. 11:00-11:30 ι ά λ ε ι µ µ α Κ α φ έ 11:30-12:00 Οστεοµαλακία/Ν. Paget Ιωακειµίδης. 12:00-12:30 Οστικό οίδηµα Οστεονέκρωση ηµητρούλας Θ. 12:30-13:00 Θέµατα γυναικείας υγείας και γονιµότητας σε γυναίκες ασθενείς µε ρευµατικές παθήσεις ρακάκης Π. 13:00-13:30 Θέµατα ανδρικής υγείας και γονιµότητας σε άνδρες ασθενείς µε ρευµατικές παθήσεις Φανουριάκης Α. 13:30-14:00 Ε λ α φ ρ ύ Γ ε ύ µ α 14:00-14:30 Εγκυµοσύνη και ρευµατικές παθήσεις Τεκτονίδου Μ. 14:30-15:00 Αντιρευµατικά φάρµακα και εγκυµοσύνη Ντάλη Σ. 6
Ο Μ Ι Λ Η Τ Ε Σ Ασλανίδης Σ. Ρευµατολόγος, ιευθυντής ΕΣΥ, Β ΠΠ Κλινική ΑΠΘ, Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Βασιλόπουλος. Συντονιστής Επιστηµονικός Υπεύθυνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας, Ιατρική Σχολή,, Αθήνα Βουλγαρέλης Μ. Αναπληρωτής Καθηγητής Αιµατολογίας, Παθολογική Φυσιολογία, Ιατρική Σχολή, Αθήνα Γεωργίου Π. Ρευµατολόγος, Συντονιστής /ντής Ρευµατολογικού Τµήµατος Γ.Ν. Πατρών ηµητρούλας Θ. Επίκουρος Καθηγητής Ρευµατολογίας ΑΠΘ ρακάκης Π. Αναπληρωτής Καθηγητής, Α Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, ΓΝΑ Αλεξάνδρα, Αθήνα ρόσος Α. Καθηγητής Παθολογίας-Ρευµατολογίας, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων Ζαπάντη Ε. Ενδοκρινολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ, Ενδοκρινολογικό Τµήµα- ιαβητολογικο Κέντρο, Νοσοκοµείο Αλεξάνδρα, Αθήνα Ηλιόπουλος Α. ιευθυντής Ρευµατολογικού Τµήµατος Νοσοκοµείου ΝΙΜΤΣ, Αθήνα Ιωακειµίδης. Ρευµατολόγος, Επιστηµονικός Συνεργάτης Νοσοκοµείου Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, Αθήνα Καράγιωργας Θ. Επιστηµονικός Συνεργάτης Παν/κής Παθολογικής Κλινικής, Τµήµα Ρευµατολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας, Νοσοκοµείο Αττικό, Αθήνα Κασσή Ε. Επίκουρη Καθηγήτρια, Εργαστήριο Βιολογικής Χηµείας Ιατρική Σχολή, Αθήνα Κατσιάρη Χ. Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας Ρευµατολογίας, Παν/κό Νοσοκοµείο Λάρισας Μαυραγάνη Α. Λέκτορας Πειραµατικής Φυσιολογίας -Εφηρµοσµένης Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, Αθήνα Μουτσόπουλος Χ. Μ. Επίτιµος Πρόεδρος, Οµότιµος Καθηγητής, Αθήνα Μποκή Κ. Συντονίστρια- ιευθύντρια Ρευµατολογική Μονάδα, Σισµανόγλειο Νοσοκοµείο, Αθήνα Ντάλη Σ. Επιστηµονική Συνεργάτιδα Παθολογικης Κλινικής, Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο, Θεσσαλονίκη Πατρίκος. ιευθυντής Ρευµατολογικού Τµήµατος, Νοσοκοµείο Metropolitan, Αθήνα Ρίτης Κ. Καθηγητής Παθολογίας ΠΘ, Αλεξανδρούπολη Σκένδρος Π. Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Α Πανεπιστηµιακή Παθολογική Κλινική, ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Στρατηγός Α. ερµατολόγος-αφροδισιολόγος, Καθηγητής ερµατολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών, Α Πανεπιστηµιακή ερµατολογική Κλινική Νοσοκοµείο "Α. Συγγρός", Αθήνα Σφηκάκης Π.Π. Καθηγητής Παθολογίας, Κοινό Πρόγραµµα Ρευµατολογίας, Ιατρική Σχολή,, Αθήνα Τεκτονίδου Μ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ρευµατολογίας, Α Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Αθήνα Τζιούφας Α. Καθηγητής- ιευθυντής Εργαστηρίου και Κλινικής Παθολογικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, Αθήνα Τραχανά Μ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Ρευµατολογίας Α Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ, Παιδιατρικό Ανοσολογικό και Ρευµατολογικό Κέντρο Αναφοράς, Θεσσαλονίκη Τσαλαπάκη Χ. Ρευµατολόγος, Επιµελήτρια Β, Μονάδα Κλινικής Ανοσολογίας- Ρευµατολογίας, Β Παθολογική Κλινική και Οµώνυµο Εργαστήριο, ΓΝΑ Ιπποκράτειο, Αθήνα Φανουριάκης Α. Ρευµατολόγος, Πανεπιστηµιακός υπότροφος, Μονάδα Ρευµατολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας, Πανεπιστηµιακή Παθολογική Κλινική, ΠΓΝ Αττικόν, Αθήνα 7
Γραµµατεία ERA ΕΠΕ Ασκληπιού 17, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 210 3634 944, Fax: 210 3631 690 E-mail: info@era.gr, Web Site: www.era.gr