ΕΡΕΥΝΑ ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ ΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ. Φεβρουάριος 2016

ΕΡΕΥΝΑ ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ ΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ Φεβρουάριος 2016 1 marc A.E.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την ΕΝΤΟΛΕΑΣ marc A.E. - Αριθμός Μητρώου Ε.Σ.Ρ.: 1 (ΕΝΑ) IME ΓΣΕΒΕΕ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Το σύνολο των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (0-49 απασχολούμενους). ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ... 1.007 επιχειρήσεις ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ... 03-09 Φεβρουαρίου 2016 ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ... Πανελλαδική κάλυψη ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ... Πολυσταδιακή τυχαία δειγματοληψία με χρήση quota βάσει του κλάδου και της γεωγραφικής κατανομής. ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Τηλεφωνικές συνεντεύξεις βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Η marc A.E.... Είναι μέλος του ΣΕΔΕΑ, της ESOMAR, της WAPOR και τηρεί τον κανονισμό του Π.Ε.Σ.Σ. και τους διεθνείς κώδικες δεοντολογίας για την διεξαγωγή και δημοσιοποίηση ερευνών κοινής γνώμης. 2

ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΖΙΡΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗ Εμπόριο 37,5 Μεταποίηση 23,9 Υπηρεσίες 38,6 Χωρίς προσωπικό 29,4 1 άτομο 24,9 2-3 άτομα 25,4 4-5 άτομα 10,1 Πάνω από 5 άτομα 10,2 έως 5 χρόνια 5,8 5-10 χρόνια 4,5 10-15 χρόνια 7,7 15 και άνω 82,0 Κάτω από 50 χιλιάδες 48,6 50-100 χιλιάδες 19,3 100-300 χιλιάδες 16,5 Πάνω από 300 χιλιάδες 10,6 Λεκανοπέδιο Αττικής 36,1 Υπόλοιπη Ελλάδα 63,9 3

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 4

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ 1. ΓΕΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ / ΠΡΟΒΛΕΨΗ) 2.ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 3.ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ- ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 4. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ 5. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ 5

ΓΕΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ / ΠΡΟΒΛΕΨΗ) 6

Θεωρείτε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας κατά το τελευταίο εξάμηνο: Παρέμεινε αμετάβλητη 20,1% Βελτιώ θηκε 4,8% 0,1% Επιδεινώ θηκε 75,0% Η αποτίμηση του β εξαμήνου 2015 επιβεβαιώνει τις ανησυχίες της επιχειρηματικής κοινότητας για την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας που τελικά ακολούθησε την κρίση διαπραγμάτευσης του περασμένου Ιουλίου, την εφαρμογή κεφαλαιακών περιορισμών και την αρχή υλοποίησης του 3ου εμπροσθοβαρούς μνημονιακού προγράμματος. 7

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ -Ανά κατηγορία Βελτιώθηκε Επιδεινώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο 4,0 Μ εταποίηση 3,7 Υπηρεσίες 76,2 19,84 73,9 21,99 74,5 6,2 19,07 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 17,2 έω ς 5 χρόνια 56,9 5-10 χρόνια 25,86 71,1 10-15 χρόνια 2,6 15 και άνω 28,89 74,0 4,4 23,38 76,5 18,89 ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50 χιλιάδες 3,1 81,8 50-100 χιλιάδες 4,6 100-300 χιλιάδες 3,6 Πάνω από 300 χιλιάδες 15,13 71,7 23,2 75,3 11,2 21,08 57,0 30,84 ΑΡΙΘΜ ΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜ ΕΝΩ Ν 3,4 Χω ρίς προσω πικό 1 άτομο 81,1 76,9 2,4 2-3 άτομα 6,3 4-5 άτομα 4,9 Πάνω από 5 άτομα 15,54 20,32 76,2 17,58 63,7 10,8 31,37 60,8 27,45 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική 5,0 Υπόλοιπη Ελλάδα 4,7 0 72,5 22,25 76,4 10 20 30 40 18,82 50 60 70 80 90 Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι σημειώνουν 8 τις μεγαλύτερες απώλειες. 100

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 87,3 84,2 90 88,1 84,3 82,0 81,3 80,2 75,0 80 75,4 70,3 70 64,7 71,8 58,6 60 Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης 50 Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης 40 32,9 30 24,4 20 23,1 18,8 16,6 13,2 15,1 3,7 2,4 9,9 3,3 20,1 13,9 9,1 10 2,9 24,4 2,7 2,6 4,0 5,8 6,6 10,7 8,4 10,9 4,8 0 9 4,8

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ -εποχικά διορθωμένα12 10 8 6 4 2 0 10

Προβλέπετε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: Θα παραμείνει αμετάβλητη 21,3% 8,1% Θα βελτιω θεί 9,4% Θα επιδεινω θεί 61,2% Οι προσδοκίες σχετικά με την πορεία των επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο είναι αρνητικές, καθώς το 61,2% των επιχειρήσεων αναμένει επιδείνωση, και μόλις το 9,4% βελτίωση. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι αρνητικές προσδοκίες συναρτώνται με τη βεβαιότητα λήψης νέων συσταλτικών μέτρων που θα μειώσουν εισοδήματα και κέρδη. 11

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης 90 Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης 77,2 80 67,1 68,0 70 65,2 64,7 62,9 67,9 68,1 61,2 60 51,1 50 56,1 55,4 40 30 31,4 27,3 17,2 19,9 20,8 10 26,5 19,7 7,2 6,7 15,7 11,0 7,4 4,3 30,2 23,9 14,1 20 11,0 19,5 21,1 21,3 24,2 19 11,3 8,0 6,3 5,9 0 12 9,4

ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΜμΕ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ, ΕΛΛΑ, πηγή: ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ UEAPME/ ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 100 90 80 70 60 50 47,85 35,95 40 30 20 35,15 33,2 21,95 21,1 25 23,3 27,8 25,1 20,5 19,6 15,5 10 0 13

ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΜμΕ ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ, πηγή: UEAPME 14

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ (ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ 2ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2015) 15

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Θα ήθελα να μου πείτε εάν το δεύτερο εξάμηνο του 2015, αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε αμετάβλητος: αμετάβλητος/η 23,7% 0,5% αυξήθηκε 12,9% μειώ θηκε 62,9% Σωρευτικά στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις η συνολική μείωση από την έναρξη της κρίσης και μετά το 2010 αγγίζει μεσοσταθμικά το 75%. Ως προς την κερδοφορία, το 21,1% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι ο ισολογισμός κατέγραψε κέρδη στη χρήση του 2015, έναντι του 43,1% που κατέγραψε ζημίες. 16

Ο ισολογισμός της εταιρίας σας έκλεισε το 2015 : χω ρίς ιδιαίτερο κέρδος ή ζημία 29,8% 6,0% με κέρδη 21,1% με ζημίες 43,1% 17

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Μεταποίηση Υπηρεσίες ΠΕΡΙΟΧΗ έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Αυξήθηκε 13,5 12,5 12,6 17,2 13,3 11,7 12,7 13,5 12,6 Μειώθηκε 63,8 62,9 62,1 50 55,6 63,6 64,1 62,6 63,1 Αμετάβλητος/η 22,2 24,6 24,5 31 31,1 24,7 22,7 23,6 23,7 0,5 0,8 1,8 0,5 0,3 0,6 ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50-100 50 χιλιάδες χιλιάδες ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 100-300 χιλιάδες Πάνω από Χωρίς 300 χιλιάδες προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Αυξήθηκε 8,2 15,5 16,3 22,4 7,1 12 14,8 17,8 22,5 Μειώθηκε 72,1 57,7 56 45,8 68,6 65,7 65,2 54,5 42,2 Αμετάβλητος/η 19,5 26,8 27,1 29,9 23,6 21,9 19,9 26,7 34,3 0,2 0,6 1,9 0,7 0,4 0,1 1 1 18

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 85,0 80 77,8 80,2 80,0 82,5 74,8 75,8 81,1 66,6 70 70,7 62,9 64,3 60 53,2 Αύξηση 50 Μείωση Σταθεροποίηση 40 30 22,6 20 20,4 16 13,5 0 5,6 6,2 23,7 16,6 17,1 10,7 4,5 10 6,4 14,8 27,6 23,4 6,5 10,9 3,2 12,6 18,8 12,4 6,2 11,2 7,1 19 12,9 7,9

Συνολικά, πόσο τοις εκατό διαφορά περίπου παρατηρείτε στον τζίρο που κάνατε το 2015 σε σχέση με τον τζίρο του 2014; 0,1 Αύξηση πάνω από 60% 60% 0 Αύξηση περίπου 50% 0 Αύξηση περίπου Αύξηση περίπου 40% 0,2 0,6 Αύξηση περίπου 30% 3,3 Αύξηση περίπου 20% 7,6 Αύξηση έω ς 10% 10,7 Καμία διαφορά Μείω ση έω ς 10% Μείω ση περίπου 20% Μείω ση περίπου 30% Μείω ση περίπου 40% Μείω ση περίπου 50% Μείω ση περίπου 60% 15,8 21,2 15,8 8 7,1 3,3 3,9 Μείω ση πάνω από 60% Μ.Ο. Μείωσης Τζίρου: 20,6% 2,3 0 5 10 15 20 20 25

ΖΗΤΗΣΗ Η ζήτηση για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρει η επιχείρησή σας κατά το 2Ο εξάμηνο του 2015: 100 Παρέμεινε αμετάβλητη 24,0% 0,1% Αυξήθηκε 12,5% 90 82,0 77,0 80 70 78,3 83,1 78,7 77,9 75,4 74,6 66,0 71,1 64,4 60 63,4 55,2 Αύξηση 50 Μείωση Σταθεροποίηση 40 30 25,4 21,4 17,6 20 Μειώθηκε 63,4% 15,4 15,6 10,3 5,9 10 7,4 0 5,1 6,2 7,3 11,3 4,9 13,2 15,9 9,5 8,1 21 20,4 13,4 24 21,8 15,7 19,2 13,3 8,6 12,5

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Η ρευστότητα της επιχείρησής σας κατά το 2Ο εξάμηνο του 2015: 100 90 Παρέμεινε αμετάβλητη 18,0% Αυξήθηκε 7,0% 0,4% 84,3 79,0 85,9 86,5 82,6 85,0 81,7 81,7 76,3 80 74,6 72,8 70 74,7 62,4 60 Αύξηση 50 Μείωση Σταθεροποίηση 40 30 25 23 20 17,2 12,5 13,7 3,0 2,9 10 2,9 Μειώθηκε 74,6% 10,9 2,9 9,8 2,8 11,2 3,6 13,6 4,7 16,1 19 12,0 7,1 7,6 02,2 Το πρόβλημα της ρευστότητας και της χρηματοδότησης παραμένει σημαντικός ανασχετικός παράγοντας για την επιχειρηματική δραστηριότητα, ο οποίος επιτείνεται από την πιστωτική ασφυξία και την αδυναμία αναδιάρθρωσης των κόκκινων δανείων. 3 στις 4 επιχειρήσεις δήλωσαν επιδείνωση του δείκτη ρευστότητας. 22 12,3 5,4 18 7,0

ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ Οι παραγγελίες προς τους προμηθευτές σας κατά το 2Ο εξάμηνο του 2015: 100 90 83,5 76,1 80 Παρέμειναν αμετάβλητες 18,9% 3,0% Αυξήθηκαν 8,4% 79,5 85,4 83,3 79,6 77,8 77,1 71,2 70 69,7 67,8 70,1 58,9 60 Αύξηση 50 Μείωση Σταθεροποίηση 40 30 25 22,2 20 10 Μειώθηκαν 69,7% 3,5 14,7 4,1 12,3 12,6 4,3 4,6 14,1 9,1 5,1 8,3 3,1 9,2 4,2 5,0 0 23 17,3 8,7 20,3 9,4 13,3 14,1 6,5 18,9 8,4

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Η επενδυτική δραστηριότητα της επιχείρησής σας κατά το 2Ο εξάμηνο του 2015: 100 90 Αύξηση 80 Μείωση Σταθεροποίηση 70 7,1% Αυξήθηκε 6,8% 60 54,3 52,3 51,3 52,6 47,0 45,3 50 46,5 40 40,7 Παρέμεινε αμετάβλητη 42,9% Μειώθηκε 43,2% 37 30 39,7 43,1 41,5 37,6 54,2 52,8 45,9 49,8 45,4 42,8 42,8 35,0 37,4 43,2 34,8 42,9 38,6 20 12,1 14,1 10 4,9 3,7 3,8 4,6 5,8 6,9 5,7 6,2 0 Ο δείκτης αποεπένδυσης παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, το ποσοστό απαξίωσης του εργοστασιακού δυναμικού παραμένει στο 35%. 24 8,7 4,9 6,8

ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ/ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Οι τιμές των αγαθών/υπηρεσιών που προσφέρετε προς τον τελικό καταναλωτή κατά το 2Ο εξάμηνο του 2015 : 0,9% Αυξήθηκαν 7,9% Παρέμειναν αμετάβλητες 38,6% Μειώ θηκαν 52,6% 25

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείωση 12,9 ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 12,5 ΖΗΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 8,4 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 6,8 ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘ/ΥΠΗΡ 7,9 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 3,7 0 62,9 23,7 0,5 63,4 24 0,1 74,6 7,0 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Χωρίς μεταβολή 18 69,7 18,9 43,2 42,9 52,6 0,9 85,7 20 30 40 50 3 7,1 38,6 10,3 10 0,4 0,3 60 70 80 26 90 100

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ (ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ) 27

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Το επόμενο εξάμηνο (δηλαδή το 1ο εξάμηνο του 2016) προβλέπετε ότι θα αυξηθεί θα μειωθεί ή θα παραμείνει σταθερός ο κύκλος εργασιών (τζίρος) της επιχείρησής σας; 100 Αύξηση Μείωση 90 7,8% Θα αυξηθεί 8,3% Σταθεροποίηση 78,6 80 68,7 θα παραμείνει αμετάβλητος 25,9% 70 67,3 70,0 65,6 60 64,7 62,3 58,0 53,8 63,0 54,1 50 53,2 40 30 33,1 28,1 18,6 Θα μειωθεί 58,0% 20,8 21,2 21,7 20 14,1 9,6 6,3 4,1 18,9 20,8 14,3 9,3 0 20 10,3 8,3 8,2 28 25,9 34,8 23,9 14,3 10 28 22,9 15,1 6,1 8,3

ΖΗΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ Προβλέπετε ότι η ζήτηση για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που προσφέρει η επιχείρησή σας, το επόμενο εξάμηνο: θα παραμείνει αμετάβλητη 27,1% 7,2% Προβλέπετε ότι οι παραγγελίες προς τους προμηθευτές σας το επόμενο εξάμηνο: Θα αυξηθεί 9,0% θα παραμείνουν αμετάβλητες 24,1% 8,3% Θα αυξηθούν 8,0% Θα μειωθεί 56,8% Θα μειω θούν 59,6% 29

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Προβλέπετε ότι η ρευστότητα της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: θα παραμείνει αμετάβλητη 23,9% 6,5% Θα αυξηθεί 7,5% Θα μειω θεί 62,1% 30

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Προβλέπετε ότι η επενδυτική δραστηριότητα της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: 100 Αύξηση 90 Μείωση 11,4% 80 Θα αυξηθεί 3,4% Σταθεροποίηση 70 Θα μειωθεί 36,5% 60 50 54,3 48,2 55,9 47,5 48,2 46,3 45,2 43,2 54,3 55,5 52,1 33,6 34,6 34 41,5 40,5 39,7 θα παραμείνει αμετάβλητη 48,7% 48,7 44,4 40 30 46,6 39,0 34,1 33,1 36,5 25,7 31,5 20 13,2 10 8,0 9,0 6,4 3,3 4,6 2,8 5,1 5,5 4,3 7,5 2,6 0 Το επόμενο εξάμηνο αναμένεται νέα συρρίκνωση των επενδύσεων για 1 στις 3 επιχειρήσεις, ενώ μόλις το 3,4% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι θα προβεί σε νέες επενδύσεις. Η κατάσταση αυτή τροφοδοτεί ένα νέο σπιράλ ύφεσηςαποεπένδυσηςυποαπασχόλησης των παραγωγικών συντελεστών. 31 3,4

ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ/ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Προβλέπετε ότι οι τιμές των αγαθών/ υπηρεσιών που προσφέρει η επιχείρησή σας το επόμενο εξάμηνο: 8,0% Θα αυξηθούν 4,3% Θα μειω θούν 26,1% θα παραμείνουν αμετάβλητες 61,6% 32

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείωση ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 8,3 58,0 ΖΗΤΗΣΗ 9,0 56,7 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 7,5 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 8,0 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 3,4 ΤΙΜ ΕΣ 4,3 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 4,2 0 Χωρίς μεταβολή 27,1 62,1 7,2 23,9 59,6 6,5 24,1 8,3 48,7 36,5 26,1 11,4 61,6 8,4 10 7,8 25,9 8 83,1 20 30 40 50 4,3 60 70 80 33 90 100

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 34

Με τις υπάρχουσες σήμερα συνθήκες και με τις προοπτικές της κρίσης όπως διαμορφώνονται, θεωρείτε πιθανό ή όχι το ενδεχόμενο η επιχείρησή σας να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει; Ελάχιστα & Καθόλου πιθανό : 44,9% Καθόλου πιθανό 20,7% ΔΓ 2,9% Πολύ πιθανό 24,9% Ελάχιστα πιθανό 24,2% Αρκετά πιθανό 27,3% Πολύ & Αρκετά πιθανό: 52,2% Το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων, που θεωρούν πολύ ή αρκετά πιθανό το ενδεχόμενο να έχουν το επόμενο διάστημα σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας, σε βαθμό που θα κινδυνεύσουν να κλείσουν, αυξήθηκε στα επίπεδα των προηγούμενων ετών, αντανακλώντας το πραγματικό πρόβλημα επιβίωσης που 35 αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις.

Θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει -Ανά κατηγορία Πολύ πιθανό Αρκετά πιθανό ΚΛΑΔΟΣ 23,3 Εμπόριο Μ εταποίηση 27,0 Υπηρεσίες 51,9 28,6 28,6 55,6 50,5 25,3 25,3 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 20,7 έω ς 5 χρόνια 13,3 5-10 χρόνια 44,8 24,1 55,6 42,2 10-15 χρόνια 37,7 15 και άνω 59,7 22,1 24,7 27,1 51,8 ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50 χιλιάδες 32,9 50-100 χιλιάδες 21,6 100-300 χιλιάδες 20,5 Πάνω από 300 χιλιάδες 31,7 21,1 26,5 7,5 64,6 42,8 47 25,2 17,8 ΑΡΙΘΜ ΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜ ΕΝΩ Ν 31,4 Χωρίς προσω πικό 1 άτομο 33,4 23,9 31,5 2-3 άτομα 18,0 4-5 άτομα 27,7 19,6 21,6 55,4 45,7 42,2 22,5 12,7 Πάνω από 5 άτομα 64,9 34,3 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική 26,1 Υπόλοιπη Ελλάδα 24,3 0 10 54,9 28,8 50,7 26,4 20 30 40 50 60 70 80 36 90 100

ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΪΟΣ 2009 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 60 52,7 53,3 51,2 50 44,4 44,5 49,6 51,2 52,2 47,1 47,8 46,3 40 32,9 30 20 11,7 10 0 37

Χρονικά πού τοποθετείτε αυτό το ενδεχόμενο; -Βάση: Όσοι θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει - Ά μεσα, μέσα στο επόμενο τρίμηνο 7,5% Αργότερα 64,7% Στο εξάμηνο 27,8% Άμεσο κίνδυνο διακοπής λειτουργίας το επόμενο εξάμηνο αντιμετωπίζει το 18,1% των μικρών επιχειρήσεων. Εκτιμάται ότι η μείωση επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο θα είναι 21,000 και θα αφορά κυρίως τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 31,4% των αυτοαπασχολούμενων δηλώνει ότι είναι πολύ πιθανό να διακόψει ή να αναστείλει την επιχειρηματική δραστηριότητα. 38

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ- ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 39

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το προσωπικό της επιχείρησής σας τους τελευταίους 6 μήνες αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε σταθερό; (Αφορά το διάστημα Ιούλιος-Δεκέμβριος 2015) Αυξήθηκε κατά 1 άτομο 1,7 Αυξήθηκε κατά 2 άτομα 1,3 Αυξήθηκε κατά 3 άτομα 0,3 Αυξήθηκε με περισσότερα από 3 άτομα 0,4 μειώ θηκε κατά 1 άτομο Α υξήθηκε Μειώθηκε 0,3% 3,7% 10,3% 3,7 Παρέμεινε σταθερό 85,7% 4,6 3,2 μειώ θηκε κατά 2 άτομα 1,0 μειώ θηκε κατά 3 άτομα Μ ειώθηκε περισσότερα από 3 άτομα 10,3 1,5 85,7 παρέμεινε σταθερό 0,3 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Σε απόλυτα μεγέθη η απώλεια θέσεων συνολικής απασχόλησης στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις κατά το β εξάμηνο του 2015 ανέρχεται στις 45,000 (εκ 40 που εν μέρει των οποίων οι 31,000 ήταν μισθωτής απασχόλησης), στοιχείο επιβεβαιώνεται από τις ροές μισθωτής απασχόλησης που δημοσιεύει η Εργάνη.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 85,8 90 79,9 80 75 74,6 73,2 73,9 80,9 84,2 81,3 82,6 85,7 75,6 70,5 70 60 50 40 Αύξηση Μείωση 30 21,9 24,1 20,4 20,1 Σταθεροποίηση 18,7 20 16,6 21,1 12,3 10 3,6 2,2 3,5 3,1 3,3 3,2 3,1 4,0 13,0 8,6 9,6 5,4 5,2 5,5 0 41 11,0 4,8 10,3 3,7

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τους επόμενους 6 μήνες θεωρείτε πιο πιθανό το προσωπικό της επιχείρησής σας να αυξηθεί, να μειωθεί ή να παραμείνει το ίδιο; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό 5,5% να αυξηθεί 6,0% να μειω θεί 14,8% να παραμείνει σταθερό 73,7% Οι μελλοντικές ροές απασχόλησης δεν αναμένεται να ενισχυθούν, καθώς η προβολή στην αναλογία προσλήψεων-απολύσεων για το επόμενο εξάμηνο είναι 2:5. Εάν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ τότε υπάρχει κίνδυνος απώλειας 14,000-18,000 επιπλέον θέσεων μισθωτής απασχόλησης στο επόμενο εξάμηνο. Συνολικά, αναμένεται να απολεσθούν 52,000-55,000 θέσεις απασχόλησης, αν συμπεριλάβουμε τις απώλειες από τον αριθμό όσων αναστείλουν την επιχειρηματική δραστηριότητα (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι). 42 marc A.E.

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό100 90 75,2 80 70,9 64,6 70 62,9 62,9 63,2 61,2 73,7 71,7 70,3 64,8 58,4 60 Αύξηση 50 Μείωση 40 27,7 30 27,2 29,8 Σταθεροποίηση 31,5 29,3 26,5 21,3 18,3 23,4 20,0 14,8 20 13,7 10,3 4,9 10 2,8 0 3,4 3,2 4,4 4,6 6,0 11,7 3,9 5,1 2,1 43 marc A.E.

ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 44

Έχουν αναγκαστεί έστω και περιστασιακά να μειώσουν ώρες ή ημέρες εργασίας σε κάποιους υπαλλήλους -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 50,5 47,7 50 47,7 45,2 45 40,5 37,4 40 42,7 43 39 32 35 30 30,2 30 25 20 15 10 5 0 45

Έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις αποδοχές κάποιων υπαλλήλων -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 49,3 50 43,6 43,5 45 38,5 40 33,2 35 33,9 32,8 28,6 30 25,2 25 19,4 20 15 15,6 15 10 5 0 46

Αντιμετωπίζουν το τελευταίο 6μηνο δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή των μισθών των εργαζομένων -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 53,3 53,4 52,4 51,4 50 49,5 50 46,1 44,2 45 42,1 44,4 43 40 35 30 25 20 15 10 5 0 47

Πόσο πιθανόν θεωρείτε να αναγκαστείτε να μειώσετε μισθούς ή ώρες εργασίας των υπαλλήλων σας μέσα στο επόμενο εξάμηνο; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - 5,1% Καθόλου πιθανό 38,7% Aρκετά πιθανόν (σχεδόν βέβαιο) 29,1% Λίγο πιθανό (δεν μπορώ να το αποκλείσω ) 27,1% Καταγράφεται επαναληπτικά η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην έγκαιρη καταβολή των μισθών. 1 στις 2 επιχειρήσεις παρουσιάζει αυτό το πρόβλημα χωρίς κάποια τάση εκτόνωσης και 1 στις 3 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι έχουν μειώσει τις αποδοχές των υπαλλήλων στο προηγούμενο εξάμηνο. Επιπρόσθετα, 1 στις 3 επιχειρήσεις δηλώνει ότι είναι πολύ πιθανό να μειώσει μισθούς ή ώρες εργασίας στο επόμενο εξάμηνο. 48

Θεωρούν σχεδόν βέβαιο να αναγκαστούν να μειώσουν μισθούς ή ώρες εργασίας υπαλλήλων μέσα στο επόμενο εξάμηνο -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 51 43 36,8 41 31,8 31 21 33,2 41,1 35,7 36,2 27,6 29,1 26,9 17,8 11 1 49

ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΕΣ 50

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ενοικίου; 10,0% Όχι 66,7% σε προμηθευτές; 1,6% Ναι 23,3% Ναι 24,3% Όχι 74,1% 51

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές σε ΔΕΚΟ; (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΥΔΡΕΥΣΗ) στην εφορία (ΦΠΑ,ΦΜΥ κλπ); 0,4% Όχι 77,6% 0,3% Ναι 22,0% Ναι 26,9% Όχι 72,8% 52

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές στον ΟΑΕΕ (στο ασφαλιστικό σας ταμείο); στο ΙΚΑ (ασφαλιστικές εισφορές); Ναι 28,1% 22,9% Ναι 10,2% Ό χι 71,9% Όχι 66,9% 53

Εξοφλείτε κανονικά τις δόσεις του δανείου ή Η επιχείρησή σας έχει κάποιο δάνειο σε έχετε καθυστερημένες οφειλές (πάνω από 3 τράπεζα; μήνες); ΒΑΣΗ: Όσοι έχουν δάνειο σε τράπεζα Ναι 34,3% Όχι 65,7% Κανονικά 42,6% Έχω καθυστερημένες οφειλές 57,4% Η έρευνα επιβεβαιώνει τα πρόσφατα στοιχεία της Έκθεσης Διοικητή της ΤτΕ, σύμφωνα με την οποία τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα των επιχειρήσεων συνολικά ανέρχονταν στο 43,3% το Σεπτέμβριο του 2015, ενώ οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σημειώνουν χειρότερες επιδόσεις (το 58,2% έχει μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα). Σε όρους όγκου αξιών από το σύνολο των 110 δις μη εξυπηρετούμενων δανείων, μόνο τα 20 δις αφορούν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 54

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΙΟΥΛΙΟΥ 2015-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2016 Φεβρουάριος 2016 Ιούλιος 2015 35,6 29,1 28,1 29,5 24,1 26,9 24,3 23,6 23,3 22,0 16,3 12,6 14,5 10,2 Στον ΟΑΕΕ Σε ΔΕΚΟ Σε προμηθευτές ΕΝΟΙΚΙΟ Στην Εφορία Σε δόσεις δανείου Στο ΙΚΑ Το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεων με καθυστερημένες οφειλές αφορά τις υποχρεώσεις προς τα ασφαλιστικά ταμεία. 55 marc A.E.

Εκτιμάτε ότι το 2016 θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις φορολογικές σας υποχρεώσεις; (ΦΠΑ, ΦΜΥ κλπ) 9,8% Δεν γνωρίζω τις νέες ρυθμίσεις 13,2% Όχι 37,6% Ναι 39,4% Εκτιμάτε ότι το 2016 θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις ασφαλιστικές σας υποχρεώσεις; 9,8% Δεν γνωρίζω τις νέες ρυθμίσεις 12,6% Ναι 41,5% Όχι 36,1% Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις είναι η συσσώρευση φορολογικών υποχρεώσεων και το απόθεμα χρεών που δημιουργήθηκε, σε συνδυασμό με τα τρέχοντα υψηλά φορολογικά βάρη. Παρά τις ευεργετικές ρυθμίσεις των 100 δόσεων για φορολογικές και ασφαλιστικές οφειλές που μείωσαν εντός του 2015 το ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές παραμένει η εκπεφρασμένη αδυναμία τους να εκπληρώσουν τις υψηλές φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις στο επόμενο εξάμηνο 56

Η επιχείρησή σας έχει αναλάβει να προμηθεύσει με υπηρεσίες ή αγαθά το τελευταίο έτος κάποια υπηρεσία του δημοσίου, κοινωνική υπηρεσία (σχολείο, στρατό, βρεφονηπιακό σταθμό), δήμο, περιφέρεια, κράτος; Έχετε πληρωθεί ή σας χρωστάει το δημόσιο χρήματα; ΒΑΣΗ: Όσοι έχουν αναλάβει να προμηθεύσουν το δημόσιο Ναι 17,9% 2,2% Μου χρωστάει το δημόσιο 50,3% Έχω πληρωθεί 47,5% Όχι 82,1% Η χαμηλή συμμετοχή στις δημόσιες συμβάσεις και το φαινόμενο των καθυστερημένων πληρωμών εκ μέρους του δημοσίου είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που πλήττει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το 50,3% των μικρών επιχειρήσεων που έχουν αναλάβει δημόσιο έργο έχει «λαμβάνειν» από δομές του δημοσίου. 57

Η επιχείρησή σας είχε χρηματοδοτηθεί από κάποιο πρόγραμμα επενδύσεων (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός) την προηγούμενη προγραμματική περίοδο; 0,5% Ναι 11,1% Ό χι 88,4% 58

ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ 59

Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα οι χειμερινές εκπτώσεις έχουν αυξημένη ή μειωμένη κίνηση σε σχέση με πέρυσι;- ΕΜΠΟΡΙΟ- 21,8% Αυξημένη 5,0% Μειω μένη 61,3% Περίπου όπω ς και πέρυσι 11,9% Τα οικονομικά αποτελέσματα από τις χειμερινές εκπτώσεις ήταν απογοητευτικά, καθώς μόνο το 5% των εμπορικών επιχειρήσεων δήλωσε αύξηση της κίνησης (61,3% δήλωσε μείωση). Σε αυτή τη συνθήκη συνετέλεσε και η περιορισμένη πρόσβαση των μικρών επιχειρήσεων σε ψηφιακέςηλεκτρονικές συναλλαγές, που δημιούργησε όρους συγκέντρωσης σε ορισμένους κλάδους και μεγέθη επιχειρήσεων. 60

Για τις συναλλαγές σας με πελάτες και προμηθευτές, η επιχείρησή σας διαθέτει e-banking; Έχετε στην επιχείρησή σας μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτες (πιστωτικές ή χρεωστικές); 0,6% 0,2% Ναι 61,2% Όχι 38,2% Ναι 39,9% Όχι 59,9% Τα ποσοστά χρησιμοποίησης ηλεκτρονικής τραπεζικής αν και αυξημένα σε σχέση με τον Ιούλιο του 2015 (48,5% και 28,1% αντίστοιχα), υποδηλώνουν τον χαμηλό βαθμό διείσδυσης της ψηφιακής τεχνολογίας στις μικρές επιχειρήσεις κυρίως λόγω υψηλού κόστους και μειωμένων κινήτρων. ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 ΝΑΙ ΟΧΙ 48,5 51,4 Ε-ΒΑΝΚΙΝG Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΤΕΡΜΑΤΙΚΟ POS Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 ΝΑΙ ΟΧΙ 61,2 38,2 46,7 62,7 41,5 53,3 36,9 58,5 64,3 68,9 53,4 34,9 30,3 46,4 28,1 71,7 39,9 59,9 37,7 12,9 28,2 62,1 87,1 71,6 59,0 19,9 33,8 40,7 79,7 66,2 61

Γνωρίζετε ποιο είναι το ποσοστό χρέωσης ανά συναλλαγή επί του τζίρου που επιβάλλει η τράπεζα; ΒΑΣΗ: Όσοι έχουν μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτα Το πάνω από το 37% των επιχειρήσεων επιβαρύνονται με προμήθεια 1,5% και άνω επί του τζίρου. 2,0 0,50% 17,7 0,51%- 1% 20,7 1,1%-1,5% 21,9 1,51%- 2% 15,7 2,1% κ άνω 22,0 ΔΓ/ 0 10 20 30 40 50 60 62 70 80 90

Σχετικά με το πολιτικό κλίμα, θεωρείτε ότι: 15,2 Η κυβέρνηση πρέπει να εξαντλήσει την τετραετία 12,1 Είναι προτιμότερο να γίνουν εκλογές Είναι καλύτερο να γίνει ένας συνασπισμός ευρύτερης συνεργασίας 44,5 28,2 0 10 20 30 40 50 60 70 80 63 90

Πότε εκτιμάτε ότι η χώρα θα επιστρέψει σε ρυθμούς ανάπτυξης; Η αίσθηση που έχει η απόλυτη πλειοψηφία των επιχειρήσεων (άνω του 50%) είναι ότι για να επιστρέψουμε σε τροχιά ανάπτυξης θα απαιτηθούν τουλάχιστον ακόμη πέντε χρόνια (μετά το 2020). 1,7 Μέσα στο 2016 4,4 Το 2017 12,7 Σε 3-4 χρόνια 52,8 Μετά το 2020 28,4 ΔΓ/ 0 10 20 30 40 50 60 70 80 64 90

Η πιθανότητα να βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση της επιχείρησής σας είναι μεγαλύτερη αν επιστρέψουμε στη δραχμή ή αν παραμείνουμε στο ευρώ; 25,7% Στη δραχμή 23,9% Στο ευρώ 50,4% Μικρή υποχώρηση σημειώνεται ως προς την αναλογία εκείνων των επιχειρήσεων που θεωρούν ότι οι προοπτικές ανάπτυξης είναι ευνοϊκότερες μέσα στη ζώνη του ευρώ (50,4%), έναντι εκείνων που θεωρούν ότι είναι ευνοϊκότερες με εθνικό νόμισμα (23,9%). 65