Ιστορίες παιδιών που μετακινούνται Ενδεικτικές ιστορίες παιδιών προσφύγων, βασισμένες σε πραγματικά περιστατικά που τέθηκαν υπόψη του Συνηγόρου στο πλαίσιο του μηχανισμού παρακολούθησης των παιδιών που μετακινούνται στην Ελλάδα (κατά τις επισκέψεις σε χώρους όπου διαμένουν παιδιά, μέσω επικοινωνίας του με τις οργανώσεις μέλη του Δικτύου για τα Δικαιώματα των Παιδιών που Μετακινούνται ή μέσω υποθέσεων που αναφέρθηκαν στον Συνήγορο). Τα στοιχεία από τα οποία μπορεί να αποκαλυφθεί η ταυτότητα των παιδιών έχουν παραλλαχθεί. UNICEF/UN02446/Schermbrucker ÓÕÍÇÃÏÑÏÓ ÔÏÕ ÐÏËÉÔÇ
Παρατεταμένη παραμονή παιδιών στην πρώτη υποδοχή Ο Μ. είναι 15 χρόνων και κατάγεται από περιοχή του Αφγανιστάν όπου υπάρχουν ακόμη διαμάχες. Πριν από πολλά χρόνια, η οικογένειά του αναγκάστηκε να φύγει και να πάει στο Ιράν, όπου όμως ζούσε σε πολύ άσχημες συνθήκες και ο Μ. δεν είχε τη δυνατότητα να πάει σχολείο. Κάποιος γνωστός του πατέρα του, ξεκινώντας τη διαδρομή του προς την Ευρώπη, συμφώνησε να τον πάρει μαζί του και να τον βοηθήσει να φτάσει στη Γερμανία, όπου βρίσκεται ένας θείος του. Έφτασαν μέσω Τουρκίας στην Ελλάδα. Με την άφιξή τους στο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής και Ταυτοποίησης, ο Μ. δηλώνει τα στοιχεία του και το γεγονός ότι βρίσκεται χωρίς συγγενείς στη χώρα. Του ανακοινώνουν ότι θα χρειαστεί να περιμένει λίγο καιρό στο Κέντρο μέχρι να τοποθετηθεί σε ένα ξενώνα και να υποβληθεί αίτημα διεθνούς προστασίας και οικογενειακής επανένωσης με τον θείο του. Ο καιρός περνά, σε συνθήκες στέρησης της ελευθερίας, κάποιες φορές με σοβαρές εντάσεις και καβγάδες. Μια μέρα, κάποιος του παίρνει το κινητό και έτσι δεν έχει πλέον τρόπο να επικοινωνεί με τους δικούς του. Ο Μ. βρίσκεται σε απόγνωση, παρόλο που η κοινωνική λειτουργός του κέντρου προσπαθεί να τον καθησυχάσει. UNICEF/UN04426/Gilbertson VII Photo
Πολλαπλές μετακινήσεις σε αναμονή εξέτασης των αιτημάτων διεθνούς προστασίας Η Ν. είναι 11 χρόνων, κατάγεται από τη Συρία και, παρά την έντονη επιθυμία της, δεν έχει πάει καθόλου σχολείο εδώ και 4 χρόνια, λόγω του πολέμου στη χώρα καταγωγής της. Βρίσκεται στην Ελλάδα σχεδόν ένα χρόνο, μαζί με τους γονείς και τα τρία αδέλφια της. Ένας μεγαλύτερος αδελφός της κατόρθωσε να φτάσει στη Γερμανία και η οικογένειά της καταθέτει αίτημα επανένωσης μαζί του. όμως, η διαδικασία εξέτασης και υλοποίησης τέτοιων αιτημάτων καθυστερεί πολύ. Η οικογένεια της Ν. μεταφέρεται από κέντρο σε κέντρο, συχνά χωρίς έγκαιρη προειδοποίηση, σε διάφορες περιοχές και διάφορες συνθήκες, μερικές φορές μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολες. Σε κάποιες δομές υπάρχουν προγράμματα απασχόλησης και εκμάθησης αγγλικών και ελληνικών, όχι όμως κανονικό σχολείο. Κάποια στιγμή τής δίνεται δυνατότητα να πάει σε απογευματινά μαθήματα σχολείου (ΔΥΕΠ). Είναι πολύ χαρούμενη, και της αρέσει η δασκάλα της, ακόμη και αν η συνεννόηση μαζί της δεν είναι εύκολη. Όμως, ένα μήνα μετά την εγγραφή της στο σχολείο, η οικογένεια παίρνει εντολή να μετακινηθεί σε άλλη περιοχή της χώρας. Η Ν. δεν προλαβαίνει ούτε να αποχαιρετίσει τη δασκάλα της. UNICEF/UNI141809/Schermbrucker
Κίνδυνος αποχωρισμού μελών της ίδιας οικογένειας Ο Α. και η Ρ. είναι αδέλφια 6 και 7 χρονών αντίστοιχα και κατάγονται από το Ιράκ. Ο πατέρας τους κατόρθωσε να φτάσει στη Σουηδία, όπου βρίσκεται σε καθεστώς προστασίας, ενώ αυτά ήρθαν στην Ελλάδα μαζί με τον παππού και τη γιαγιά τους μέσω Τουρκίας και τώρα διαμένουν σε ένα κέντρο φιλοξενίας. Τα παιδιά εντάχθηκαν σε διαδικασία οικογενειακής επανένωσης και οι παππούδες σε διαδικασία μετεγκατάστασης. Όμως, υπάρχει πιθανότητα να χωριστούν και να βρεθούν σε διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ, λόγω του διαφορετικού χρόνου ολοκλήρωσης των διαδικασιών, τα παιδιά ενδέχεται να βρεθούν εντελώς μόνα, ασυνόδευτα στην Ελλάδα, αν αποχωρήσουν πρώτα τα πρόσωπα που τα φροντίζουν. Δεν έχει ληφθεί καμιά μέριμνα για την επιτροπεία τους. Ο παππούς και η γιαγιά προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι δεν θα αφεθούν τα παιδιά στην τύχη τους, σε περίπτωση που γίνει πρώτα δεκτό το δικό τους αίτημα. UNICEF/UN014961/Estey
Κακοποίηση Παραμέληση Ο Σ., η Α. και ο Μ. είναι τρία ανήλικα αδέλφια που έχουν έρθει στην Ελλάδα από τη Συρία με τον πατέρα τους, επιδιώκοντας να φτάσουν τελικά στη Γερμανία. Έχουν καταθέσει αίτημα μετεγκατάστασης και διαμένουν σε κέντρο φιλοξενίας, ενώ έχουν αρχίσει να παρακολουθούν και μαθήματα στο σχολείο. Ο πατέρας είναι βίαιος και παρουσιάζει κρίσεις που πιθανόν συνδέονται με ψυχικές διαταραχές. Ύστερα από μια τέτοια κρίση, και αφού υπήρξε παρέμβαση κοινωνικής υπηρεσίας και της εισαγγελίας, ο πατέρας απομακρύνεται από το κέντρο φιλοξενίας και τίθεται υπό ψυχιατρική παρακολούθηση. Ωστόσο, στο κέντρο φιλοξενίας δεν υπάρχει άλλο πρόσωπο που να μπορεί να αναλάβει να προσέχει τα παιδιά, τα οποία έχουν μείνει μόνα τους, ενώ αυτά εκφράζουν την επιθυμία να παραμείνουν στο χώρο που μένουν και να μην πάνε σε ιδρύματα ή νοσοκομεία. UNICEF/UN015619/Prinsloo
Εκμετάλλευση Αδυναμία διορισμού μόνιμου επιτρόπου Ο Ρ. είναι 14 χρόνων και ήρθε στην Ελλάδα από το Πακιστάν με μια ομάδα συμπατριωτών του, αλλά χωρίς συγγενείς. Τον έβαλαν να εργαστεί παράνομα σε μια στάνη με πρόβατα. Ύστερα από λίγο καιρό, ο Ρ. αρρώστησε βαριά και το αφεντικό του τον μετέφερε στο νοσοκομείο όπου τον εγκατέλειψε. Η υπόθεση τέθηκε υπόψη της εισαγγελίας ανηλίκων που φρόντισε ώστε μετά την αποθεραπεία του, ο Ρ. να τοποθετηθεί σε ένα ξενώνα φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων και να πάει σχολείο. Για κάποια θέματα υγείας και εκπαίδευσης του Ρ. αποφασίζουν προσωρινά οι υπεύθυνοι του ξενώνα, με βάση γραπτή εξουσιοδότηση της εισαγγελίας. Δεν υπάρχει δυνατότητα να οριστεί μόνιμος επίτροπος για τα παιδί, και για τα θέματα της καθημερινής επιμέλειάς του χρειάζεται να ερωτάται η εισαγγελία, κάτι που δεν είναι απλό και μπορεί να παίρνει αρκετό χρόνο. UNICEF/UN030732/Zehbrauskas
Παραμονή σε κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων Ο Α. μένει σε ξενώνα φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων. Μια μέρα, η αστυνομία τον προσήγαγε για διακρίβωση ταυτότητας. Παρότι επέδειξε το ειδικό δελτίο αιτούντος άσυλο και ζήτησε να επικοινωνήσει με τον κοινωνικό λειτουργό του ξενώνα, το αίτημά του αγνοήθηκε και παρέμεινε κρατούμενος για δύο ημέρες. Το διάστημα αυτό, οι υπεύθυνοι του ξενώνα τον αναζητούσαν εναγωνίως, απευθυνόμενοι μάλιστα και στις αστυνομικές αρχές, χωρίς να λαμβάνουν συγκεκριμένη απάντηση για το πού βρίσκεται το παιδί. UNICEF/UN052682/Romenzi
Αδυναμία έκδοσης ταξιδιωτικών εγγράφων παιδιών μονογονεϊκών οικογενειών Οι νεαρές μητέρες Α. και Σ. έχουν παιδιά πολύ μικρής ηλικίας και φιλοξενούνται σε ξενώνα ασυνόδευτων κοριτσιών. Έχουν εγκαταλειφθεί από τους συζύγους τους, είτε έχουν χάσει τα ίχνη τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού προς την Ελλάδα. Επειδή δεν είναι δυνατό να πάρουν συναίνεση του πατέρα των παιδιών, δεν μπορούν να εκδοθούν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα. Αυτό έχει συνέπεια να μην μπορούν να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες μετεγκατάστασης τους σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Οι μητέρες και τα παιδιά παραμένουν εγκλωβισμένα στην Ελλάδα για μεγάλο χρονικό διάστημα. UNICEF/UN014961/Estey * Φωτογραφίες αρχείου