ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ & ΚΑΚΟΒΟΥΛΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ-ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

1 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ & ΚΑΚΟΒΟΥΛΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ-ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ ΧΟΥΝΟΥΖΙΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΤΣΙΜΠΕΡΗ ΧΡΥΣΑ ΤΟΠΟΥΖΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΦΩΤΕΙΝΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΑ ΣΟΦΟΛΟΓΗ ΑΡΕΤΗ Επιβλέπουσα καθηγήτρια : Καλλιόπη Μαγδαληνού, ΠΕ19

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΕΛΙΔΑ 3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ.... ΣΕΛΙΔΑ 3 ΜΕΘΟΔΟΣ.. ΣΕΛΙΔΑ 4 ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΕΛΙΔΑ 4 ΚΑΚΟΒΟΥΛΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ. ΣΕΛΙΔΑ 7 ΔΙΑΡΡΗΞΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Hacking)..... ΣΕΛΙΔΑ 8 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΙΟΥ. ΣΕΛΙΔΑ 10 ΣΗΜΕΙΩΣΗ. ΣΕΛΙΔΑ 11 ΕΙΔΗ ANTIVIRUS ΣΕΛΙΔΑ 11 ΤΙ ΕΙ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANTIVIRUS;. ΣΕΛΙΔΑ 11 ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ANTIVIRUS; ΣΕΛΙΔΑ 12 ΠΩΣ ΔΙΑΔΙΔΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΙΟΣ; ΣΕΛΙΔΑ 12 ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΙΩΝ... ΣΕΛΙΔΑ 12 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... ΣΕΛΙΔΑ 14 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.... ΣΕΛΙΔΑ 14 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...... ΣΕΛΙΔΑ 14

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέμα με το οποίο ασχοληθήκαμε αναφέρεται στους κινδύνους του διαδικτύου και στο κακόβουλο λογισμικό. Προβάλλαμε τον ορισμό του κακόβουλου λογισμικού, τους τρόπους αντιμετώπισης των ιών, καθώς και τα είδη τους. Επίσης, με τη δημοσκοπική μέθοδο δώσαμε απάντηση σε πολλά ερωτήματα που μας απασχολούσαν. Δώσαμε τον ορισμό του Hacking, καθώς επίσης αντλήθηκαν πληροφορίες που αφορούν τη λήψη και αποστολή αρχείων. Τέλος, βοηθηθήκαμε αρκετά και μέσα από διάφορες ταινίες που προβλήθηκαν μέσα στα πλαίσια του μαθήματος αυτού. Γενικός σκοπός της ερευνητικής εργασίας είναι η διερεύνηση της πορείας της εφαρμογής των δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς και η παρουσία της μέσα από τον κινηματογράφο. Αφού η εργασία που μας έχει ανατεθεί αναφέρεται στο κακόβουλο λογισμικό, θα προβάλλουμε τα προβλήματα ασφάλειας που θα μπορούσαν να προκύψουν κατά τη χρήση ενός τόσο «δυνατού» δικτύου που είναι το Διαδίκτυο (ιοί, κακόβουλο λογισμικό, κατασκοπεία σε εθνικό και εμπορικό επίπεδο, πόλεμος, κλοπές, υποκλοπές στις επικοινωνίες και στα προσωπικά δεδομένα). Στην πορεία της εργασίας μας στηριχτήκαμε σε δύο κινηματογραφικές ταινίες ( The Net 1995, War Games 1983). Στη σύγχρονη εποχή οι χρήστες του απογόνου αυτού του δικτύου-του Διαδικτύου είναι πάνω από 2.2 δισεκατομμύρια( σύμφωνα με τα στοιχεία του Απριλίου 2012). Άρα, αφού εμπιστευόμαστε όλο και περισσότερο το Διαδίκτυο (διασκέδαση, εκπαίδευση, κοινωνικές σχέσεις, εργασία κ.α.) θεωρήσαμε χρήσιμη την ενημέρωση των καθηγητών και μαθητών για τους πολλούς κινδύνους και παγίδες του διαδικτύου. Τέλος, χρησιμοποιήθηκε η δημοσκοπική μέθοδος σε διάφορα τμήματα του Λυκείου και του Γυμνασίου. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Κατά τη διάρκεια της ερευνητικής εργασίας χρησιμοποιήσαμε διάφορες πηγές, από τις οποίες αντλήσαμε τις πληροφορίες που χρειαζόμασταν. Οι πληροφορίες που αντλήσαμε από τις διάφορες πηγές ποικίλουν και ταυτόχρονα καλύπτουν το θέμα που μας έχει ανατεθεί. Τα στοιχεία που βρήκαμε είναι, περιληπτικά, τα εξής: Ορισμός κακόβουλου λογισμικού. Τρόποι αντιμετώπισης κακόβουλου λογισμικού και ιών και οι τρόποι διάδοσής τους (ασφάλεια εφαρμογών, περιορισμοί αντιβιοτικού προγράμματος, ασφαλείς τακτικές σχετικά με ιούς) Βρέθηκαν πληροφορίες για τα είδη ιών υπολογιστή, όπως ο δούρειος ίππος και τι είναι το καθένα. Ορισμός διάρρηξης της ασφαλείας (Hacking) Απαντήθηκαν ερωτήματα όπως τι είδους αρχεία μπορούν να διασώσουν ιούς, υπάρχει περίπτωση να προσβληθεί κανείς από ιό με τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και αν ναι με ποιους τρόπους θα αντιμετωπιστούν.

4 Αντλήθηκαν πληροφορίες που αφορούν τη λήψη και αποστολή αρχείων (downloading uploading) Τέλος, στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας βρήκαμε πληροφορίες από την ταινία «Παγιδευμένη» (The Net, 1995). ΜΕΘΟΔΟΣ Στα πλαίσια της εργασίας μας χρησιμοποιήθηκαν διάφορες μέθοδοι. Αυτές είναι η δημοσκοπική μέθοδος (ερωτηματολόγια), βιβλιογραφική έρευνα και αναζήτηση πληροφοριών από το διαδίκτυο. Τέλος, μια ακόμη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι η επίσκεψη στο «Μουσείο Κινηματογράφου», Θεσσαλονίκης. ΕΥΡΗΜΑΤΑ Όσον αφορά τα ερωτηματολόγια, χρησιμοποιήσαμε τη «Δημοσκοπική Μέθοδο». Ταυτότητα έρευνας: Περίοδος διεξαγωγής: 02/12/13 Περιοχή Διεξαγωγής: Ελευθέριο Κορδελιό Πληθυσμός Διεξαγωγής: Β1, Γ1 τμήματα 2 ου Γυμνασίου, Α3 τμήμα 2 ου ΓΕ.Λ. Τεχνικές Συλλογής Στοιχείων: Χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια κλειστού τύπου. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: κα. Μαγδαληνού Καλλιόπη Πόσες ώρες χρησιμοποιήτε τον Η/Υ; 0-1 2-4 4-9 ΠΑΡΑΠΑΝΩ Χρησιμοποιήτε Antivirus; Προσέχετε τις ιστοσελίδες στις οποίες μπαίνετε; ΚΑΠΟΙΕΣ ΦΟΡΕΣ

5 Έχετε προσβληθεί από ιό; Χρησιμοποιείτε τη δυνατότητα download από άγνωστους ιστοτόπους; Σας ενδιαφέρουν οι ταινίες που έχουν θέμα τον κινηματογράφο; Έχετε αισθανθεί ποτέ ότι κινδυνεύεται χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο;

πληθυσμός 6 Ποιες ταινίες με θεματολογία το κακόβουλο λογισμικό έχετε δει; 12 10 8 6 4 2 0 ΚΑΜΙΑ War games Social Network Superman 3 ταινίες Matrix The Net Σειρά1 Έχει χρειαστεί να κάνετε format λόγω κακόβουλου λογισμικού; Γνωρίζατε τη γραμμή safer internet; Βασικά Συμπεράσματα ανά ερώτηση:

7 Πόσες ώρες χρησιμοποιείτε τον Η/Υ; Η πλειοψηφία των μαθητών που απάντησαν τα ερωτηματολόγια χρησιμοποιεί τον Η/Υ 2-4 ώρες. Υπάρχει, ωστόσο, η τάση για περισσότερες από 4 ώρες (συγκεκριμένα 4-9). Χρησιμοποιείτε Antivirus; Το μεγαλύτερο ποσοστό χρησιμοποιεί Antivirus. Έχετε προσβληθεί από ιό; Η πλειονότητα δεν έχει προσβληθεί από ιό. Ωστόσο, όμως, το ποσοστό των προσβληθέντων είναι αρκετά υψηλό. Προσέχετε τις ιστοσελίδες στις οποίες μπαίνετε; Οι περισσότεροι μαθητές δηλώνουν ότι προσέχουν τις ιστοσελίδες στις οποίες μπαίνουν. Χρησιμοποιείτε τη δυνατότητα download από άγνωστους ιστοτόπους; Με βάση τα αποτελέσματα η δυνατότητα download δεν χρησιμοποιείται συχνά. Σας ενδιαφέρουν οι ταινίες που έχουν ως θεματολογία τον κινηματογράφο; Η πλειοψηφία των μαθητών ενδιαφέρεται για ταινίες με θέμα τον κινηματογράφο. Έχετε αισθανθεί ποτέ ότι κινδυνεύετε χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο; Το μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών δεν αισθάνεται κίνδυνο όταν βρίσκεται στο διαδίκτυο. Ποιες ταινίες με θέμα το κακόβουλο λογισμικό έχετε δει; Από τις ταινίες τις οποίες υπήρχαν στο ερωτηματολόγιο (War Games, Social Network, Superman 3, Matrix και The Net) οι περισσότεροι δηλώνουν ότι δεν έχουν δει καμία, ενώ υπάρχει και ένα μικρό ποσοστό μαθητών που τις έχουν παρακολουθήσει. Έχει χρειαστεί να κάνετε format λόγω κακόβουλου λογισμικού; Ενώ η πλειοψηφία αναφέρει ότι έχει κάνει format, η διαφορά είναι μηδαμινή. Γνωρίζετε τη γραμμή safer internet; Όσον αφορά αυτή την ερώτηση υπάρχει ισοψηφία. Γενικό Συμπέρασμα: Με βάση τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων συμπεραίνουμε ότι οι μαθητές είναι σχετικά προσεκτικοί, αφού χρησιμοποιούν Antivirus, δεν έχουν προσβληθεί από ιό κ.ο.κ Γνωρίζουν γραμμές προστασίας από ιούς άρα η πιθανότητα προσβολής είναι μηδαμινή. Κατά την πορεία της εργασίας μας αναζητήσαμε πληροφορίες από το διαδίκτυο. Καθώς, όμως, επιθυμούσαμε να εμπλουτίσουμε περισσότερο τα στοιχεία της έρευνάς μας, αντλήσαμε πληροφορίες και μέσα από κάποια βιβλία. ΚΑΚΟΒΟΥΛΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Το «κακόβουλο λογισμικό» αποτελεί μείζον πρόβλημα για την ασφάλεια των Πληροφοριακών Συστημάτων. Το λογισμικό χαρακτηρίζεται ως κακόβουλο όταν βάσει των προθέσεων του προγραμματιστή το λογισμικό που προκύπτει διαθέτει τις απαιτούμενες εντολές προκειμένου να βλάψει ένα υπολογιστικό σύστημα. Το κακόβουλο λογισμικό μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις κατηγορίες: Σ αυτό που χρειάζεται ένα πρόγραμμα ξενιστή

8 Σ αυτό που δεν χρειάζεται ξενιστή και μπορεί να εκτελεστεί μόνο του όπως κάθε άλλο πρόγραμμα Και επίσης στο: Ιομορφικό λογισμικό, στο οποίο ανήκουν τα προγράμματα που μπορούν και αναπαράγονται από μόνα τους και στο Μη ιομορφικό λογισμικό, στο οποίο ανήκουν τα προγράμματα που δεν αναπαράγονται χωρίς την ανάμειξη του ανθρώπινου παράγοντα. Αφού προβάλλαμε τον ορισμό του κακόβουλου λογισμικού, κάναμε μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν από την οποία αντλήσαμε στοιχεία για την ιστορία του κακόβουλου λογισμικού η οποία αναφέρεται παρακάτω: Οι παραδοσιακοί ιοί των υπολογιστών εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά μαζικά στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και εμφανίσθηκαν λόγω πολλών παραγόντων. Ο πρώτος παράγοντας ήταν η διάδοση των προσωπικών υπολογιστών εκείνη την εποχή που μπήκαν στις επιχειρήσεις, τα σπίτια και τις σχολές. Ο δεύτερος παράγοντας ήταν η χρήση των ηλεκτρονικών πινάκων ανακοινώσεων (computer bulletin boards) καθώς οι χρήστες μπορούσαν να καλέσουν ένα bulletin board μ ένα modem και να κατεβάσουν διάφορα προγράμματα, όπως παιχνίδια, επεξεργαστές κειμένου, λογιστικά φύλλα κ.ά. Τα bulletin boards οδήγησαν στον πρόδρομο του ιού που είναι γνωστός ως δούρειος ίππος (trojan horse), ο οποίος είναι ένα πρόγραμμα που φαίνεται χρήσιμο αλλά όταν φορτώνεται και εκτελείται μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Ο τρίτος παράγοντας που οδήγησε στη δημιουργία των ιών ήταν η δισκέτα (floppy disk). Τη δεκαετία του 1980 τα προγράμματα ήταν μικρά και χωρούσαν μέσα σε μια δισκέτα. Πολλοί υπολογιστές δεν διέθεταν σκληρό δίσκο και έτσι φόρτωναν το λειτουργικό σύστημα και τα άλλα χρήσιμα προγράμματα από τη δισκέτα. ΔΙΑΡΡΗΞΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Hacking) Το hacking είναι μια επιτυχημένη προσπάθεια να ξεπερασθούν τα μέτρα ασφαλείας που έχουν ορισθεί και να γίνει μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε πεδία πληροφοριών. Η ενέργεια αυτή είναι παράνομη και εγκληματική. Η χρήση των κωδικών πρόσβασης και της κρυπτογράφησης προσφέρει επίσης περιοσμένη προστασία ως προς τους hackers. Ενώ οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την προστασία των δεδομένων είναι προχωρημένες και σταδιακά μεγαλώνει η ασφάλεια τους, το ίδιο γίνεται και για τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι hackers. Στην κατηγορία του κακόβουλου λογισμικού εντάσσονται και οι ιοί, τους οποίους έχουμε αναλύσει: Ένας ιός (virus) είναι ένα πρόγραμμα που έχει σχεδιαστεί να μεταδίδεται μολύνοντας εκτελέσιμα αρχεία ή περιοχές του συστήματος σε σκληρούς δίσκους και δισκέτες (όχι μόνο τα αρχεία που συνήθως ονομάζονται προγράμματα) και να κάνει αντίγραφα του εαυτού του. Για παράδειγμα, μερικοί ιοί επηρεάζουν τον τομέα εκκίνησης των δισκετών ή των περιοχών συστήματος. Οι ιοί συνήθως λειτουργούν χωρίς την γνώση ή την επιθυμία του χρήστη του υπολογιστή. Οι ιοί των υπολογιστών είναι οι πιο γνωστές και οι πιο επικίνδυνες απειλές για την ασφάλεια των υπολογιστών. Όπως και ένας φυσικός ιός, ο ιός του υπολογιστή επιτίθεται στα υγιή προγράμματα και στα αρχεία του για να προκαλέσει ζημιά. Υπάρχουν πάνω από 1000

9 διαφορετικοί τύποι ιών υπολογιστών ενώ η ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν, ποικίλλει ανάλογα με ποιο μέρος του Η/Υ επιτίθενται. Σημείωση: Τα αρχεία που χειρίζεται ο υπολογιστής σαν απλά δεδομένα είναι ασφαλή. Αυτό περιλαμβάνει γραφικά και αρχεία ήχου, όπως GIF, JPG, BMP, WAV όπως και απλά αρχεία κειμένου TXT. Για παράδειγμα, όταν απλά βλέπετε αρχεία εικόνων δεν μπορεί να μολυνθεί ο υπολογιστής σας με ένα ιό. Ο κώδικας του ιού πρέπει να είναι σε μια μορφή, όπως ένα EXE πρόγραμμα ή ένα αρχείο DOC που ο υπολογιστής θα τρέξει. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ιών στους υπολογιστές όπως: Ιοί μακροεντολών: α) είναι οι πιο κοινοί τύποι ιών σήμερα, β) κάνουν ενοχλητικές ενέργειες, όπως η μετατροπή των εγγράφων επεξεργασίας κειμένου σε πρότυπα ή τυχαία αντικατάσταση μιας λέξης με μια άλλη άσχετη (αυτές οι ενέργειες μπορούν να μην βλάψουν μόνιμα τα στοιχεία του υπολογιστή, αλλά μπορούν να βλάψουν την παραγωγικότητα σας), με λίγα λόγια μπορούν να επηρεάσουν έγγραφα επεξεργασίας κειμένου και λογιστικά φύλλα που χρησιμοποιούν μακροεντολές. Ιοί αρχείων: Αυτοί οι ιοί είναι ουσιαστικά προγράμματα οι ίδιοι. Μολύνουν άλλα εκτελέσιμα αρχεία (συνήθως με επέκταση αρχείου.com ή.exe), και όταν εκτελείτε ένα από αυτά τα αρχεία, ενεργοποιείται ταυτόχρονα και ο ιός. Αυτοί οι ιοί διαδίδονται όταν μοιράζεστε τα μολυσμένα αρχεία προγράμματος, είτε μέσω δισκέτας είτε μέσω δικτύου. Ιοί τομέα εκκίνησης (boot sector): Αυτοί οι ιοί είναι αρκετά κοινοί, αλλά μπορείτε να τους αποφύγετε σχετικά εύκολα. Ένας ιός τομέα εκκίνησης μετακινείται σε ένα νέο τομέα του υπολογιστή όταν αφεθεί μια μολυσμένη δισκέτα, τυχαία στον οδηγό δισκέτας, απ όπου ο υπολογιστής προσπαθεί να ξεκινήσει το σύστημα (από την δισκέτα). Έτσι όταν ανοίγει ο υπολογιστής και ξεκινήσει από την δισκέτα, ο ιός αλλάζει θέση, δηλαδή μετακινείται. Πολύμερείς ιοί (Multipartite): Αυτός ο τύπος του ιού αποτελεί έναν κακοήθη συνδυασμό των χαρακτηριστικών και των ιών τομέα εκκίνησης και των ιών αρχείων. Σκουλήκια (Worms): Τα διαβόητα σκουλήκια αποτελούν μια κατηγορία ιών, οι οποίοι επίσης έχουν σκοπό να αναπαραχθούν από μόνοι τους. Παρουσιάζουν πιο ανεξάρτητο χαρακτήρα από τους απλούς ιούς και δεν χρειάζεται να "κρυφτούν" σε κάποιο αρχείο για να μεταφερθούν από υπολογιστή σε υπολογιστή. Αντί όμως να μεταδίδονται από αρχείο σε αρχείο, προτιμούν να μεταπηδούν από υπολογιστή σε υπολογιστή. Το σκουλήκι, άπαξ και μολύνει έναν υπολογιστή, αναζητεί τρόπους (είτε μέσω e-mail είτε μέσω του Πρωτοκόλλου TCP/IP) να κολλήσει όσο περισσότερους υπολογιστές μπορεί. Εξαπλώνονται με μεγάλες ταχύτητες. Trojan horses (Δούρειοι ίπποι):ο Δούρειος Ίππος είναι ο πιο διαδεδομένος τύπος ιού. Είναι ένα είδος προγράμματος που συνήθως το μπερδεύουν με τους ιούς, αλλά δεν είναι επειδή δεν αναπαράγεται, είναι ένα πρόγραμμα

10 Trojan Horse (Δούρειος Ίππος). Δεν είναι ακριβώς ιός, αλλά ένα πρόγραμμα (συνήθως επικίνδυνο), που μιμείται ότι κάνει κάτι άλλο. Για παράδειγμα, μπορεί να νομίζετε ότι έχετε ένα νέο παιχνίδι, αλλά όταν το τρέχετε διαγράφει αρχεία στο σκληρό σας δίσκο. Ή την τρίτη φορά που τρέχετε το παιχνίδι, το πρόγραμμα στέλνει με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τον αποθηκευμένο κωδικό πρόσβασής σας σε άλλο άτομο. Η δομή των Trojian Horses αποτελείται από δύο προγράμματα. Το ένα από αυτά τοποθετείται στον υπολογιστή του θύματος (καθιστώντας τον ένα είδος server), ενώ το δεύτερο βρίσκεται στον υπολογιστή του επίδοξου εισβολέα (client). Μετά την ενεργοποίηση του προγράμματος από τον χρήστη, ο εισβολέας χρησιμοποιεί το client πρόγραμμα για να εισβάλει στο σύστημα. Ένα καλό firewall μπορεί να μας προσφέρει καλή ασφάλεια από τους απρόσκλητους επισκέπτες, αν και τα περισσότερα προγράμματα καταπολέμησης ιών, ανιχνεύουν και εξοντώνουν με επιτυχία τα περισσότερα Trojian Horses. ΤΑ ΠΙΟ ΚΟΙΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΥΠΟΔΗΛΩΝΟΥΝ ΕΠΙΘΕΣΗ ΙΟΥ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΣΑΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ Διαγραφή αρχείων και δεδομένων. Ο υπολογιστής σας στέλνει e-mails που δεν γράψατε. Ο Η/Υ σας ξαφνικά αργοπορεί να φορτώσει προγράμματα/ εφαρμογές ή να εκκινήσει ή ακόμα αρνείται παντελώς να εκκινήσει. Τα στοιχεία και οι εικόνες της οθόνης σας παραμορφώνονται και εμφανίζονται ξαφνικά εικονίδια και κείμενο. Ο σκληρός δισκός λειτουργεί όταν θα έπρεπε να είναι αδρανής. Ο χώρος στον σκληρό δίσκο και τα ονόματα των αρχείων αλλάζουν χωρίς λόγο. Τα εργαλεία συστήματος (όπως η Εξέταση δίσκου) επιστρέφουν λάθος τιμές. Όλος ο ελεύθερος χώρος στο σκληρό δίσκο εμφανίζεται κατειλημμένος. Το μέγεθος των προγραμμάτων συνέχεια αλλάζει. Λαμβάνετε συνεχώς μηνύματα λάθους στα 32 bit. Δεν μπορείτε να έχετε πρόσβαση στο σκληρό δίσκο σας χωρίς εκκίνηση από δισκέτα εκκίνησης (floppy startup disk). Ανεξήγητα πράγματα συμβαίνουν με τον υπολογιστή σας π.χ. το πορτάκι του CD-ROM ανοίγει και κλείνει αν και δε χρησιμοποιεί κανένας τον υπολογιστή. ΣΗΜΕΙΩΣΗ Οι ιοί δεν μπορούν να χαλάσουν συσκευές. Δεν μπορούν να λιώσουν την κεντρική μονάδα επεξεργασίας, να κάψουν τον σκληρό δίσκο ή να προκαλέσουν προβλήματα στην οθόνη για να εκραγεί κλπ. Οι προειδοποιήσεις για τους ιούς που μπορούν να καταστρέψουν με φυσικό τρόπο τον υπολογιστή σας δεν είναι έγκυρες προειδοποιήσεις, αλλά «καλαμπούρια». ΕΙΔΗ ANTIVIRUS

11 Κάποια από τα πιο γνωστά antivirus (κορυφαία δωρεάν προγράμματα προστασίας του υπολογιστή με μεγάλη ικανότητα στον εντοπισμό ιών και εξαιρετικές δυνατότητες) είναι: Avira Free Antivirus Avast Free Antivirus AVG Free Antivirus ΤΙ ΕΙ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANTIVIRUS; Είναι ένα πρόγραμμα που θα πρέπει να θεωρείται μάλλον δεδομένη η ύπαρξή του. Αυτό που συνήθως αγνοεί ο χρήστης είναι η απαραίτητη ενημέρωση του σχετικού λογισμικού. Τα προγράμματα, όμως, αυτά μπορούν να εντοπίσουν και να καταστρέψουν ιούς που περιλαμβάνονται στην τράπεζα πληροφοριών τους (virus database), ενώ καθημερινά έρχονται στο προσκήνιο καινούργιοι ιοί. Η τακτική ενημέρωση του λογισμικού antivirus, για παράδειγμα κάθε εβδομάδα ή και καθημερινά ακόμη (ανάλογα με την προστασία που θέλουμε να έχουμε), βοηθάει στην προστασία, ενώ όλα τα σχετικά πακέτα προστασίας διαθέτουν web sites απ' όπου μπορεί κανείς να ενημερώσει, το λογισμικό. Παράλληλα, τα περισσότερα προγράμματα διαθέτουν και scheduler (χρονοδιάγραμμα) ώστε να κατεβάζουν την ενημερωμένη έκδοση της database με τους νέους ιούς, 2 και 3 φορές την ημέρα. ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΙΩΝ; Ο καλύτερος τρόπος προστασίας του υπολογιστή εναντίον των ιών είναι η χρήση των κατάλληλων προγραμμάτων καταπολέμησης ιών. Υπάρχουν διάφορα είδη λογισμικού αντιμετώπισης των ιών. Ένα πρόγραμμα ανίχνευσης (scanner) ελέγχει το σύστημά σας αν περιέχει μολυσμένα αρχεία, ενώ ένα άλλο καθαρίζει τον ιό από τον σκληρό δίσκο. Μερικές φορές τα προγράμματα μπορούν να καθαρίσουν τον ιό χωρίς να χρειαστεί να διαγράψουν τα μολυσμένα αρχεία δεδομένων ή μολυσμένα προγράμματα, ενώ άλλες φορές τα μολυσμένα αρχεία πρέπει να διαγραφούν. Παράλληλα μια άλλη κατηγορία προγραμμάτων δεν επιτρέπει την εκτέλεση ενός μολυσμένου προγράμματος αποτρέποντας την μόλυνση του συστήματός σας.

12 Βέβαια οι μεγαλύτερες εταιρίες καταπολέμησης ιών έχουν εκδώσει πακέτα προγραμμάτων του στυλ όλα σε ένα και δεν είναι απαραίτητο να προμηθεύεστε και να εγκαθιστάτε ξεχωριστά το κάθε πρόγραμμα. ΠΩΣ ΔΙΑΔΙΔΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΙΟΣ; Οι ιοί διαδίδονται από τον έναν υπολογιστή στον άλλο με δύο τρόπους: είτε μέσω φορητού μέσου αποθήκευσης είτε μέσω δικτύου Ο δεύτερος τρόπος είναι σήμερα ο πλέον διαδεδομένος, λόγω της ευρείας διάδοσης του Διαδικτύου διεθνώς. Η βασική υπηρεσία διάδοσης ιών είναι αυτή του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), μέσω του οποίου αποστέλλονται είτε ως συνημμένα είτε ως τμήμα αυτού καθαυτού του μηνύματος. Δεν μπορείτε να κολλήσετε ιό διαβάζοντας απλώς ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Για το λόγο αυτό, πολλές υπηρεσίες e-mail προσφέρουν πρώτα σάρωση των μηνυμάτων και των συνημμένων τους με κάποιο αντιβιοτικό, πριν επιτρέψουν στο χρήστη να τα λάβει. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ 1. Ενημερώστε το πρόγραμμα antivirus για τις πληροφορίες των ιών τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα (συστήνεται η ρύθμιση για ενημέρωση κάθε 3-4 ημέρες), διότι καθημερινά εμφανίζονται νέοι τύποι ιών. Σε περίπτωση που μολυνθείτε από έναν ιό, ακολουθήστε τις οδηγίες του αντιβιοτικού σας προγράμματος. 2. Προσέχετε τα προγράμματα ή άλλα αρχεία που λαμβάνετε κατά την διάρκεια online συζητήσεων. 3. Προσοχή στο κατέβασμα. 4. Εγκαταστήστε επίσης ένα πρόγραμμα «σάρωσης» (που περιλαμβάνεται στα περισσότερα καλά αντιβιοτικά προγράμματα) και διαμορφώστε το να ξεκινά αυτόματα κάθε φορά που ξεκινάτε το σύστημά σας. Θα προστατεύσει το σύστημά σας ελέγχοντας για ιούς κάθε φορά που ο υπολογιστής σας θα έχει πρόσβαση σε ένα εκτελέσιμο αρχείο. 5. Εξετάστε για ιούς οποιοδήποτε νέο πρόγραμμα ή αρχείο μπορεί να περιέχει εκτελέσιμο κώδικα πριν το τρέξετε ή το ανοίξετε, ανεξάρτητα από που προήλθε. Υπάρχουν περιπτώσεις ιών που διανεμήθηκαν εμπορικά σε CD- ROM και δισκέτες. 6. Αν το πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου έχει την δυνατότητα να εκτελεί αυτόματα JavaScriρt, Word μακροεντολές, ή άλλο εκτελέσιμο κώδικα που περιέχεται σε ένα μήνυμα ή σε συννημένο αρχείο, προτείνεται να απενεργοποιήσετε αυτή τη λειτουργία (ζητήστε βοήθεια από το τμήμα μηχανογράφησης). 7. Στα e-mails μην ανοίγετε επισυναπτόμενα αρχεία από άγνωστες πηγές ή με άγνωστο περιεχόμενο, πριν τα αποθηκεύσετε στο δίσκο σας και τα ελέγξετε με ένα ενημερωμένο αντιβιοτικό πρόγραμμα. 8. Ρυθμίστε το σύστημά σας. 9. Εγκαθιστάτε τις νέες εκδόσεις λογισμικού που χρησιμοποιείτε.

13 10. Ελέγχετε με το πρόγραμμα antivirus κάθε νέα δισκέτα ή cd πριν από τη χρήση στον υπολογιστή σας. 11. Περιορίστε τον αριθμό των χρηστών που έχουν πρόσβαση στον υπολογιστή σας. 12. Ελέγχετε το λογισμικό που πρόκειται να εγκαταστήσετε. 13. Συνδυάστε διάφορες τεχνικές antivirus. 14. Δημιουργήστε ένα δίσκο εκκίνησης (Startup disk). 15. Κάντε τακτικά αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων σας, διότι μερικοί ιοί και Trojan Horse θα διαγράψουν ή θα χαλάσουν αρχεία στο σκληρό σας δίσκο και τα πρόσφατα αντίγραφα μπορεί να είναι ο μόνο τρόπος να ανακτήσετε τα αρχεία σας. Τέλος, στην κατηγορία του κακόβουλου λογισμικού υπάγεται και η κατασκοπεία. Επεξεργαστήκαμε, λοιπόν, ένα άρθρο της εφημερίδας «Το Βήμα». Το άρθρο αυτό αναφέρεται στις κατασκοπείες που γίνονται εδώ και καιρό, οι οποίες έχουν γίνει πλέον διεθνείς, καθώς με τον καιρό βγαίνουν στο φως χώρες που κατασκοπεύουν και κατασκοπεύονται. Διαβάζοντάς το, διαπιστώνουμε πως υπάρχουν πολλοί, ύπουλοι θα λέγαμε, τρόποι κατασκοπείας. Για παράδειγμα, «η NSA κατέγραψε 70.3 εκατ. τηλεφωνικά δεδομένα Γάλλων πολιτών σε διάστημα μόλις 30 ημερών». Άρα, ένας τρόπος κατασκοπείας είναι μέσω τηλεφώνου. Στη συνέχεια, βλέπουμε ότι γίνονται υποκλοπές σημάτων από Η/Υ. Επομένως, συμπεραίνουμε πως μέσω ενός Η/Υ και μέσω των SMS αλλά και των ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα κανείς αντλεί ό,τι πληροφορίες θελήσει. Συνοψίζοντας, καταλαβαίνουμε πως ο όρος «κατασκοπεία», πλέον, μαστίζει όλο τον κόσμο και βρίσκεται στην καθημερινότητά μας, αφού όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, τόσο εξελίσσονται και οι τρόποι παρακολούθησης, καθώς γίνονται με πιο εύκολο τρόπο. Έχουμε φτάσει, λοιπόν, σε ένα σημείο όπου, όπως είπε και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, «οι πάντες ακούνε τους πάντες»! ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η όλη διαδικασία ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική. Η επίσκεψη στο μουσείο ήταν κάτι το διαφορετικό για όλα τα παιδιά του project, αφού μάθαμε αρκετά πράγματα για την ιστορία του κινηματογράφου. Επιπλέον, η σύνθεση και το μοίρασμα των ερωτηματολογίων ήταν μια ευχάριστη διαδικασία. Ωστόσο, η εργασία ήταν και εξουθενωτική, αφού έπρεπε να συντονιστεί όλη η ομάδα πράγμα το οποίο ήταν αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί. Ένα ακόμη πράγμα που μας δυσκόλεψε ήταν η εύρεση, η επεξεργασία και η παρουσίαση του υλικού. Μάθαμε και αρκετά χρήσιμα και ενδιαφέροντα πράγματα όσον αφορά τους υπολογιστές και πιο συγκεκριμένα το κακόβουλο λογισμικό. Συνοψίζοντας, θέλουμε να ελπίζουμε πως έχουμε πετύχει τον σκοπό για τον οποίο μας ανατέθηκε το συγκεκριμένο θέμα αλλά και πως το αποτέλεσμα που βγήκε πληροί τις προϋποθέσεις για μια καλή ερευνητική εργασία. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Επίσημος Οδηγός για το ECDL Core, SYLLABUS 4.0 & 5.0 (Γκιούρδας Εκδοτική) (ΒΙΒΛΙΟ)

14 http://www.policenet.gr/portal/ext/ioseis.html http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%99%cf%8c%cf%82_%cf%85%cf%80 %CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CF%84%CE% AE http://pacific.jour.auth.gr/virus/page_7.htm www.uoi.gr/gr/help/protection.php www.youtube.com/watch?v=ddqnhhb8tc4 (Ιοί υπολογιστών και απειλές) http://el.wikipedia.org/wiki/%ce%9a%ce%b1%ce%ba%cf%8c%ce%b 2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF_%CE%BB%CE%BF%CE%B3%C E%B9%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C Εφημερίδα «Το Βήμα» Τίτλος άρθρου: «Η Διεθνής της ψηφιακής κατασκοπείας». ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η ερευνητική εργασία είναι ένα μάθημα που δεν έχουμε ξανακάνει ποτέ μέχρι τώρα. Στην αρχή, αφού ενημερωθήκαμε για το τι πρέπει να κάνουμε, ομολογούμε ότι είχαμε τρομάξει και αγχωθεί υπερβολικά. Νομίζαμε ότι δεν θα τα καταφέρναμε και ότι δεν θα προλαβαίναμε. Μέσα σε αυτό το διάστημα, όμως, δεν ήμασταν μόνοι. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα την καθηγήτριά μας, κα.μαγδαληνού, η οποία έβαλε τα δυνατά της ώστε να μας βοηθήσει στη δημιουργία της εργασίας μας. Ήταν πάντα κάτι παραπάνω από πρόθυμη να μας διευκολύνει και να λύνει την κάθε απορία μας. Γι αυτό θέλουμε να της πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ.