ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ 11 Αυγούστου 211 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Σύγκριση συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ ΙΟΥΛΙΟΣ 211 Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf_gr/methodology_121.pdf Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων 1 η οποία διεξήχθη τον Ιούλιο 211 αναφέρονται στις που σημειώθηκαν το δεύτερο τρίμηνο του 211 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις προσδοκίες των τραπεζών για το τρίτο τρίμηνο του 211 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1 Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 85% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Λεωφόρος Κέννεντυ 8, 176 Λευκωσία Τ.Θ. 25529, 1395 Λευκωσία Τηλέφωνο: 227141 - Ιστοσελίδα: www.centralbank.gov.cy
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Σύνοψη αποτελεσμάτων 2 Αποτελέσματα για την Κύπρο: - Προσφορά Σύμφωνα με την πλειονότητα των ερωτηθέντων τραπεζών, τα κριτήρια για χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις δεν κατέγραψαν ουσιαστική μεταβολή το δεύτερο τρίμηνο του 211, με το δείκτη διάχυσης να διαμορφώνεται στο 1%. Με βάση τις προσδοκίες των συμμετεχόντων ιδρυμάτων για το τρίτο τρίμηνο του 211, τα κριτήρια αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα. Σε αντίθεση με τις προσδοκίες του προηγούμενου τριμήνου για αυστηρότερα κριτήρια, τα κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά παρέμειναν κατά βάση αμετάβλητα το δεύτερο τρίμηνο του 211. Τα κριτήρια για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά, παρέμειναν επίσης αμετάβλητα το δεύτερο τρίμηνο του 211. Όσον αφορά τις προσδοκίες για το επόμενο τρίμηνο, τόσο τα κριτήρια χρηματοδότησης για στεγαστικά δάνεια όσο και τα κριτήρια χρηματοδότησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα. - Ζήτηση Μετά από τρία διαδοχικά τρίμηνα αύξησης, η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις παρέμεινε αμετάβλητη το δεύτερο τρίμηνο του 211. Βάσει των προσδοκιών των τραπεζών για το επόμενο τρίμηνο, η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις αναμένεται να παρουσιάσει μείωση. Η ζήτηση δανείων από νοικοκυριά συνέχισε να παρουσιάζει μείωση το δεύτερο τρίμηνο του 211 παρά τις προσδοκίες για αμετάβλητη ζήτηση που καταγράφηκαν στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου. Συγκεκριμένα, η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά, κατέγραψε, για τέταρτη συνεχόμενη φορά από το δεύτερο τρίμηνο του 21, μείωση, με το δείκτη διάχυσης να παραμένει στο -2% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο. Η ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά συνέχισε να καταγράφει μείωση για πέμπτη συνεχόμενη φορά από το πρώτο τρίμηνο του 21 με το δείκτη διάχυσης να διαμορφώνεται ψηλότερα από το επίπεδο του προηγούμενου τριμήνου (- 1% σε σύγκριση με -2% το προηγούμενο τρίμηνο). Το επόμενο τρίμηνο, η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητη, ενώ η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά αναμένεται να μειωθεί. Αποτελέσματα για ζώνη του ευρώ: - Προσφορά Την ίδια περίοδο, στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια χρηματοδότησης για δάνεια προς επιχειρήσεις έγιναν ελαφρώς αυστηρότερα, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών που κατέγραψε αυστηρότερα κριτήρια να μειώνεται από το 2,4% το πρώτο τρίμηνο του 211 στο 1,6% το δεύτερο τρίμηνο του 211, 2 Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 2
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 λίγο πιο κάτω σε σχέση με τις προσδοκίες του προηγούμενου τριμήνου. Επιπλέον, τα κριτήρια χρηματοδότησης για τη χορήγηση στεγαστικών καθώς και καταναλωτικών και λοιπών δανείων έγιναν πιο αυστηρά, ελαφρώς χαμηλότερα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων (στο 5% από 7%) και στον ίδιο βαθμό στην περίπτωση των καταναλωτικών και λοιπών δανείων, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών που κατέγραψαν αυστηρότερα κριτήρια να ανέρχεται στο 4%, όπως και το προηγούμενο τρίμηνο. Το τρίτο τρίμηνο του 211 αναμένεται η θέσπιση ελαφρώς αυστηρότερων κριτηρίων για χορήγηση δανείων σε επιχειρήσεις (4%), η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων σε νοικοκυριά, σε ελαφρώς μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 211 (6%) και η θέσπιση, σε μικρότερο βαθμό, αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων σε νοικοκυριά σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 211 (3%). - Ζήτηση Όπως και τα τρία προηγούμενα τρίμηνα, το δεύτερο τρίμηνο του 211 η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις κατέγραψε μικρότερη αύξηση (2%) από ό,τι αναμενόταν (14%). Η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά το δεύτερο τρίμηνο του 211 μειώθηκε, σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (-3% έναντι -1%), ενώ η ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια μειώθηκε περισσότερο σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (-5% έναντι -2%), σε αντίθεση με τις προσδοκίες για αύξηση (4%). Όσον αφορά τις προσδοκίες για το τρίτο τρίμηνο του 211, η ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις αναμένεται να αυξηθεί, ενώ η ζήτηση δανείων από νοικοκυριά, για στεγαστικά και για καταναλωτικά δάνεια, αναμένεται να μειωθεί. Πίνακας 1 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την έρευνα Ιουλίου 211 Κύπρος ζώνη του ευρώ Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά - Στεγαστικά Δάνεια - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση για δάνεια Επιχειρήσεις Νοικοκυριά 211Q3 (προσδοκίες) 211Q3 (προσδοκίες) Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αμετάβλητα Αμετάβλητα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αμετάβλητα Αμετάβλητα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αμετάβλητη Μείωση Αύξηση Αύξηση - Στεγαστικά Δάνεια Μείωση Αμετάβλητη Μείωση Μείωση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Μείωση Μείωση Μείωση Μείωση Σημείωση: Τα πιο πάνω αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (στην περίπτωση αυτή το δεύτερο τρίμηνο του 211), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το τρίτο τρίμηνο του 211) σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 3
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 I. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τις προσδοκίες των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. Αναλυτικά, στην Κύπρο η πλειονότητα των ερωτηθέντων τραπεζών δήλωσαν ότι τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις δεν κατέγραψαν ουσιαστική μεταβολή το δεύτερο τρίμηνο του 211, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό να διαμορφώνεται στο 1%. Στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων συνέβαλαν οι προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και τις προοπτικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες. Οι υπόλοιποι παράγοντες δεν επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση (βλ. Παράρτημα 1). Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις έγιναν ελαφρώς αυστηρότερα, ωστόσο με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσε ότι τα κριτήρια χρηματοδότησης για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς τις επιχειρήσεις έγιναν πιο αυστηρά το δεύτερο τρίμηνο του 211 να μειώνεται, στο 1,6% από 2,4%, κάπως χαμηλότερα σε σχέση με τις προσδοκίες των τραπεζών στον προηγούμενο γύρο της έρευνας. Οι παράγοντες που συνέβαλαν στο να γίνουν αυστηρότερα τα κριτήρια για χορήγηση δανείων προς τις επιχειρήσεις αφορούν τις προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και την αντίληψη του κινδύνου από τις τράπεζες για τις προοπτικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες, καθώς και το κόστος που σχετίζεται με την κεφαλαιακή θέση ων τραπεζών και την κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών. Αντίθετα, ο ανταγωνισμός από άλλα συνέχισε να συμβάλλει σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό στη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων. Όσον αφορά τις προσδοκίες για το τρίτο τρίμηνο του 211, τόσο στην Κύπρο όσο και στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις θα γίνουν αυστηρότερα με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό να παραμένει στα ίδια επίπεδα με το δεύτερο τρίμηνο του 211. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 4
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Διάγραμμα 1: Κριτήρια χρηματοδότησης για δάνεια προς επιχειρήσεις 25, 2, Δείκτης Διάχυσης, % 15, 1, 5,, -5, -1, -15, -2, -25, "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - Κύπρος - προσδοκίες προσδοκίες 211Q3 Σημείωση: Οι αναφέρονται σε που έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ οι προσδοκίες αναφέρονται στις που αναμένουν οι τράπεζες για το επόμενο τρίμηνο. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Όσον αφορά την καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο, μετά από τρία συνεχόμενα τρίμηνα η ζήτηση παρέμεινε αμετάβλητη, σύμφωνα με τις προσδοκίες της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 2). Αναλυτικότερα (βλ. Παράρτημα 1), στην αύξηση της ζήτησης συνέβαλαν οι ανάγκες χρηματοδότησης για αναδιάρθρωση χρέους, ενώ οι υπόλοιποι άλλοι παράγοντες συνέβαλαν στη μείωση της ζήτησης, με εξαίρεση τις ανάγκες χρηματοδότησης για αποθέματα και κεφάλαια κίνησης που δεν επηρέασε προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση τη ζήτηση. Η καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ κατέγραψε αύξηση της τάξης του 2% το δεύτερο τρίμηνο του 211, σε σύγκριση με 1% το πρώτο τρίμηνο του 211 (Διάγραμμα 2), αρκετά χαμηλότερα σε σχέση με τις προσδοκίες των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Ο πιο σημαντικός λόγος της πιο αδύνατης αύξησης στη ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις ήταν οι χαμηλότερες ανάγκες χρηματοδότησης για πάγιες επενδύσεις και για αποθέματα και κεφάλαια κίνησης. Όσον αφορά το τρίτο τρίμηνο του 211, στην Κύπρο, αναμένεται ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα μειωθεί, ενώ στη ζώνη του ευρώ καταγράφονται προσδοκίες για περαιτέρω αύξηση της καθαρής ζήτησης. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 5
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Διάγραμμα 2: Ζήτηση για δάνεια προς επιχειρήσεις 3, 2, Δείκτης Διάχυσης, % 1,, -1, -2, "αύξηση" "μείωση" Κύπρος - Κύπρος - προσδοκίες προσδοκίες -3, -4, 211Q3 Σημείωση: Οι αναφέρονται σε που έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ οι προσδοκίες αναφέρονται στις που αναμένουν οι τράπεζες για το επόμενο τρίμηνο. II. Δάνεια προς νοικοκυριά Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Μετά από τέσσερα τρίμηνα θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων στην έγκριση στεγαστικών δανείων προς τα νοικοκυριά στην Κύπρο, το δεύτερο τρίμηνο του 211 τα εν λόγω κριτήρια παρέμειναν αμετάβλητα, παρά τις προσδοκίες που είχαν καταγραφεί στην έρευνα του προηγούμενου τριμήνου για πιο αυστηρά κριτήρια (Διάγραμμα 3). Οι προσδοκίες των τραπεζών σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και τις προοπτικές της αγοράς κατοικιών συνεχίζουν να είναι οι παράγοντες που συμβάλλουν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων, ωστόσο η σημαντικά μειωμένη επίδραση των παραγόντων αυτών (σε σχέση με τα προηγούμενα τρίμηνα) σε συνδυασμό με την ουδέτερη επίδραση των λοιπών παραγόντων εξηγούν τα αμετάβλητα κριτήρια αυτού του τριμήνου για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά (βλ. Παράρτημα 2α). Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το δεύτερο τρίμηνο του 211 έγιναν πιο αυστηρά, σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με το Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 6
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 προηγούμενο τρίμηνο, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών που κατέγραψε πιο αυστηρά κριτήρια να μειώνεται στο 5% από 7% το πρώτο τρίμηνο του 211, λίγο πιο κάτω σε σχέση με τις προσδοκίες της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 3). Η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων εξηγείται κυρίως από το αυξημένο κόστος κεφαλαίων και περιορισμούς που συνδέονται με τον ισολογισμό, σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Επίσης, ο ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών συνέβαλε, σε αντίθεση με τα προηγούμενα τρίμηνα, σε μικρό βαθμό στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για στεγαστικά δάνεια. Όσον αφορά τις προσδοκίες για το τρίτο τρίμηνο του 211, αναμένεται πως τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων στην Κύπρο αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητα, ενώ στη ζώνη του ευρώ θα γίνουν αυστηρότερα, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό να διαμορφώνεται σε επίπεδα λίγο πιο πάνω από αυτά που είχαν καταγραφεί το δεύτερο τρίμηνο του 211. Διάγραμμα 3: Κριτήρια χρηματοδότησης για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 25, 2, 15, Δείκτης Διάχυσης, % 1, 5,, -5, -1, "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - Κύπρος - προσδοκίες -15, -2, προσδοκίες -25, 211Q3 Σημείωση: Οι αναφέρονται σε που έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ οι προσδοκίες αναφέρονται στις που αναμένουν οι τράπεζες για το επόμενο τρίμηνο. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 7
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο, κατέγραψε για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο μείωση, με το δείκτη διάχυσης να παραμένει στο -2% που καταγράφηκε το τέταρτο τρίμηνο του 21. Για ακόμη μια φορά, η μείωση αυτή καταγράφηκε σε αντίθεση με τις προσδοκίες των τραπεζών το πρώτο τρίμηνο του 211, για κατά βάση αμετάβλητη ζήτηση (Διάγραμμα 4). Όλοι ανεξαιρέτως οι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά επιδρούν προς την κατεύθυνση της μείωσης της ζήτησης. Παρά τη σχετικά μειωμένη αρνητική επίδραση των προοπτικών της αγοράς κατοικιών και της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, οι λοιποί παράγοντες, και ιδιαίτερα η πραγματοποίηση καταναλωτικών δαπανών που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας καθώς και η χρησιμοποίηση αποταμιεύσεων των νοικοκυριών, συνέβαλαν στη μείωση της ζήτησης το δεύτερο τρίμηνο του 211 (βλ. Παράρτημα 2α). Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια στη ζώνη του ευρώ σημείωσε μικρότερη μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσε μείωση να διαμορφώνεται -3% από -1%. Η μικρότερη αυτή μείωση φαίνεται να σχετίζεται με τις σημαντικά λιγότερο αρνητικές προοπτικές της αγοράς κατοικιών (-4% έναντι -1% το προηγούμενο τρίμηνο). Το επόμενο τρίμηνο, οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν την καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά να παραμείνει κατά βάση αμετάβλητη, ενώ στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν μείωση της αντίστοιχης ζήτησης, μεγαλύτερη από αυτή που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του 211. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 8
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Διάγραμμα 4: Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3, Δείκτης Διάχυσης, % 2, 1,, -1, -2, -3, "αύξηση" "μείωση" Κύπρος - Κύπρος - προσδοκίες προσδοκίες -4, 211Q3 Σημείωση: Οι αναφέρονται σε που έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ οι προσδοκίες αναφέρονται στις που αναμένουν οι τράπεζες για το επόμενο τρίμηνο. Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο (Διάγραμμα 5), έμειναν κατά βάση αμετάβλητα το δεύτερο τρίμηνο του 211, σύμφωνα και με τις προσδοκίες που είχαν καταγραφεί από τις τράπεζες το πρώτο τρίμηνο του 211. Όσον αφορά τους κύριους παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών ως προς τη χορήγηση δανείων της συγκεκριμένης κατηγορίας, οι προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, η φερεγγυότητα καταναλωτών και ο κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια συνέβαλαν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, ωστόσο η ουδέτερη επίδραση των άλλων παραγόντων συνέβαλε τελικά στο να παραμείνουν τα κριτήρια αμετάβλητα (βλ. Παράρτημα 2β). Το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών στη ζώνη του ευρώ που δήλωσε ότι τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων έγιναν πιο αυστηρά το δεύτερο τρίμηνο του 211, παρέμεινε σταθερό στο 4% που είχε καταγραφεί το προηγούμενο τρίμηνο (Διάγραμμα 5), στο ίδιο περίπου επίπεδο με τις προσδοκίες των τραπεζών για κάπως πιο αυστηρά κριτήρια (5%). Στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων συνέβαλαν το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 9
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 καθώς και η αυξημένη αντίληψη κινδύνου όσον αφορά τις προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και τη φερεγγυότητα καταναλωτών. Στην Κύπρο, οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα παραμείνουν αμετάβλητα το τρίτο τρίμηνο του 211, ενώ στη ζώνη του ευρώ τα κριτήρια αναμένεται να γίνουν σε μικρό βαθμό αυστηρότερα. Διάγραμμα 5: Κριτήρια χρηματοδότησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 25, 2, Δείκτης Διάχυσης, % 15, 1, 5,, -5, -1, -15, -2, "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - Κύπρος - προσδοκίες προσδοκίες -25, 211Q3 Σημείωση: Οι αναφέρονται σε που έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ οι προσδοκίες αναφέρονται στις που αναμένουν οι τράπεζες για το επόμενο τρίμηνο. Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά Η μείωση της καθαρής ζήτησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο συνεχίστηκε για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν μείωση να μειώνεται στο -1% από το -2% που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο. Βάσει των προσδοκιών που κατέγραψε η προηγούμενη έρευνα, οι τράπεζες ανέμεναν τη ζήτηση να παραμείνει αμετάβλητη (Διάγραμμα 6). Η μείωση στην καθαρή ζήτηση αποδίδεται στη συγκράτηση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών και στη χρήση αποταμιεύσεων των νοικοκυριών. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 1
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Παράλληλα, η καθαρή ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά στη ζώνη του ευρώ μειώθηκε κατά το δεύτερο τρίμηνο του 211 λίγο περισσότερο σε σχέση με τα προηγούμενα δύο τρίμηνα, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών να διαμορφώνεται στο -5%, για ακόμη μια φορά σε αντίθεση με τις προσδοκίες που είχαν εκφραστεί στην προηγούμενη έρευνα για ανάκαμψη και αύξηση της ζήτησης. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των τραπεζών, οι μειωμένες δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών ήταν ο κύριος παράγοντας που συνέβαλε στη μείωση της ζήτησης. Για το τρίτο τρίμηνο του 211, τόσο στην Κύπρο όσο και στη ζώνη του ευρώ, οι τράπεζες αναμένουν περαιτέρω μείωση της ζήτησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά. Διάγραμμα 6: Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3, 2, Δείκτης Διάχυσης, % 1,, -1, -2, "αύξηση" "μείωση" Κύπρος - Κύπρος - προσδοκίες προσδοκίες -3, -4, 211Q3 Σημείωση: Οι αναφέρονται σε που έχουν ήδη υλοποιηθεί, ενώ οι προσδοκίες αναφέρονται στις που αναμένουν οι τράπεζες για το επόμενο τρίμηνο. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 11
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Παράρτημα 1. Κύπρος - Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 2 1 1 2 Κριτήρια προσδοκίες ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 1 2 3 4 5 6 2 1 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 3 2 1 1 2 3 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 3 2 1 1 2 3 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 6 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δε σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 12 211Q3 3 2 1 1 2 3 Περίθωριο των τραπεζών για τα σύνηθη δάνεια 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 3 2 1 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 3 2 1 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 5 4 3 2 1 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 2 1 Ρήτρες δανείων 6 5 4 3 2 1 Διάρκεια 25 2 15 1 5 5 1 15 ζήτηση προσδοκίες '"αύξηση" "μείωση" 2 1 1 2 3 4 Πάγιες επενδύσεις 3 2 1 1 2 3 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης 1 2 3 4 5 6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 5 4 3 2 1 Αναδιάρθρωση χρέους 6 5 4 3 2 1 1 2 Εσωτερική χρηματοδότηση 3 2 1 1 2 3 Δάνεια από άλλα 6 5 4 3 2 1 1 2 Δάνεια από μη 6 5 4 3 2 1 1 2 Έκδοση χρεογράφων 6 5 4 3 2 1 1 2 'Εκδοση μετοχών 211Q3
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Παράρτημα 2α. Κύπρος - Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 25 2 15 1 5 5 1 15 2 25 κριτήρια προσδοκίες ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 1 2 3 4 5 6 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 1 2 3 4 5 6 Ανταγωνισμός από άλλα 1 2 3 4 5 6 Ανταγωνισμός από μη 3 2 1 1 2 3 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 3 2 1 1 2 3 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών 211Q3 Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 3 2 1 1 2 3 Περιθώριο των τραπεζών για τα σύνηθη δάνεια 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 3 2 1 1 2 3 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 2 1 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 5 4 3 2 1 Διάρκεια 2 1 1 2 3 4 5 6 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1 1 2 3 4 5 6 ζήτηση προσδοκίες "αύξηση" "μείωση" 1 2 3 4 5 6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών 1 2 3 4 5 6 Εμπιστοσύνη καταναλωτών 1 2 3 4 5 6 Καταναλωτικές δαπάνες που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας 1 2 3 4 5 6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 2 1 1 2 3 4 5 6 Δάνεια από άλλα 3 2 1 1 2 3 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης 211Q3 Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δε σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 13
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Ιούλιος 211 Παράρτημα 2β. Κύπρος - Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1 κριτήρια προσδοκίες ''πιο αυστηρά" 3 2 1 1 2 3 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια 211Q3 Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 2 Περιθώριο των τραπεζών για τα σύνηθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Διάρκεια 6 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 1 5 5 5 5 1 2 3 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1 1 2 3 ζήτηση προσδοκίες "αύξηση" "μείωση" 3 2 1 1 2 3 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών 1 2 3 4 5 6 Εμπιστοσύνη καταναλωτών 1 2 3 4 5 6 Απόκτηση τίτλων 1 2 3 4 5 6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 6 5 4 3 2 1 Δάνεια από άλλα 1 2 3 4 5 6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης 211Q3 Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δε σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου 14