ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 4 ΜΑΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α.1. έως Α.4. να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α1.Τέσσερα ηλεκτρόνια Α, Β, Γ και Δ ενός ατόμου έχουν την τετράδα των κβαντικών που δίνονται στα γράμματα που τα απεικονίζουν. Ποιο από αυτά τα ηλεκτρόνια έχει τη υψηλότερη ενέργεια; Α. n = 3, l = 0, m l = 0, m s = - 1/2 Β. n = 3, l = 1, m l = -1, m s = - 1/2 Γ. n = 3, l = 2, m l = 0, m s = + 1/2 Δ. n = 4, l = 0, m l = 0, m s = + ½ Α2. Στην εικόνα που ακολουθεί δίνεται το ενεργειακό διάγραμμα της αντίδρασης: Α Β Γ g g g Δ g σύμφωνα με τη θεωρία της μεταβατικής κατάστασης. Ισχύει ότι: Α. E 1 ΔH = E 3 Σελίδα 1 από 7
Β. η αντίδραση είναι ενδόθερμη Γ. η ενέργεια ενεργοποίησης της αντίδρασης ισούται με Ε 3 Δ. ΔH = E 3 E 1. Α3. Σε κλειστό δοχείο βρίσκονται σε κατάσταση ισορροπίας 1 mol A, 1 mol B και 2 mol Γ σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: A B Γ ΔΗ 0 g s g Μεταβάλλεται ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση της χημικής ισορροπίας οπότε στην τελική κατάσταση ισορροπίας που αποκαθίσταται βρέθηκε ότι περιέχονται 2,5 mol Γ. H μεταβολή που έχει πραγματοποιηθεί είναι: Α. αύξηση θερμοκρασίας Β. αφαίρεση ποσότητας Γ Γ. προσθήκη ποσότητας Γ Δ. προσθήκη ποσότητας Β Α4. Υδατικό διάλυμα Δ 1 ΗΝΟ 3 έχει ph=χ. Αν αναμείξουμε το διάλυμα Δ 1 με υδατικό διάλυμα ΚΝΟ 3 προκύπτει διάλυμα Δ 3 με ph=ψ. Για τους αριθμούς χ, ψ: Α. ισχύει χ=ψ Β. ισχύει χ<ψ Γ. ισχύει χ>ψ Δ. μπορεί να ισχύει οποιαδήποτε από τις παραπάνω σχέσεις. Α5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη Σελίδα 2 από 7
Α. Υπάρχει περίπτωση ένα όξινο διάλυμα να έχει ph μεγαλύτερο από 7. Β. Κάθε υδατικό διάλυμα που περιέχει ένα ασθενές οξύ ΗΑ και το άλας NaA είναι όξινο διάλυμα, δηλαδή έχει ph μικρότερο από 7. Γ. Το κεντρικό άτομο άνθρακα του αλκαδιενίου CH 2 = C = CH 2 χρησιμοποιεί sp 2 υβριδισμό Δ. Αν από την αντίδραση CH 3 CH 2 Cl +NaOH παράγεται κυρίως ένωση τέτοια ώστε οι αριθμοί οξείδωσης των ατόμων C να μην μεταβάλλονται, τότε το διάλυμα NaOH είναι υδατικό. Ε. Τα υβριδικά ατομικά τροχιακά sp, sp 2 και sp 3 μπορούν να κάνουν όλα τα είδη των δεσμών, δηλαδή σ και π. ΘΕΜΑ Β Β1. Το στοιχείο Α βρίσκεται σε μία από τις κύριες ομάδες του Περιοδικού Πίνακα και οι ενέργειες ιοντισμού του είναι: Ε 1 =496 kj/mol, Ε 2 =4562 kj/mol, Ε 3 =6912 kj/mol, Ε 4 =9453 kj/mol για τον 1 ο, 2 ο,3 ο και 4 ο ιοντισμό αντίστοιχα. Το στοιχείο Α έχει Α. 1 μονήρες e σε s τροχιακό Β. 2 μονήρη e σε s τροχιακό Γ. 1 ζεύγος e σε s τροχιακό Δ. 1 μονήρες e σε p τροχιακό Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Μονάδες 2 Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Β2. Τα διαλύματα Δ 1, Δ 2, Δ 3 περιέχουν τα μονοπρωτικά οξέα ΗΑ, ΗΒ, ΗΓ αντίστοιχα και έχουν όλα τον ίδιο αρχικό όγκο 10,0 ml. Τα διαλύματα ογκομετρούνται με το ίδιο πρότυπο διάλυμα ΚΟΗ, παρουσία κατάλληλου δείκτη. Τη στιγμή της αλλαγής του χρώματος του δείκτη είχε χρησιμοποιηθεί ο όγκος του πρότυπου διαλύματος που δίνεται στη δεύτερη γραμμή και το ph του ογκομετρούμενου διαλύματος είχε την τιμή που δίνεται στην τρίτη γραμμή του ακόλουθου πίνακα. Σελίδα 3 από 7
Δ1 Δ2 Δ3 VΚΟΗ (ml) 20,0 10,0 5,0 ph 9 9 7 Β2.Α. Για τις συγκεντρώσεις των διαλυμάτων ισχύει: α. c 1 <c 2 <c 3 β. c 2 <c 3 <c 1 γ. c 3 <c 2 <c 1 δ. c 3 <c 1 <c 2 Να αιτιολογηθεί πλήρως η απάντησή σας Β2.Β. Για την ισχύ των οξέων ισχύει: α. HΒ<HΑ<HΓ β. HA<HΓ<HΒ γ. HΓ<HΑ<HB δ. HA<HB<HΓ Να αιτιολογηθεί πλήρως η απάντησή σας Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ=25 ο C και, K w = 10-14. Β3. Σε τέσσερα δοχεία 1, 2, 3 και 4 περιέχονται οι επόμενες τέσσερις χημικές ενώσεις (μία σε κάθε δοχείο): η 1-προπανόλη, CH 3 CH 2 CH 2 OH, η 2-προπανόλη, CH 3 CH(OH)CH 3, ο αιθυλομεθυλαιθέρας, CH 3 CH 2 OCH 3, και η προπανόνη, CH 3 COCH 3. Δεν γνωρίζουμε όμως ποια ένωση περιέχεται σε κάθε δοχείο. Να προσδιορίσεις ποια ένωση περιέχεται σε κάθε δοχείο, από τα παρακάτω δεδομένα: α) Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο 1 με την επίδραση νατρίου δίνει αέριο υδρογόνο και με την επίδραση αλκαλικού διαλύματος ιωδίου δίνει κίτρινο ίζημα. β) Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο 2 με την επίδραση νατρίου δίνει αέριο υδρογόνο, αλλά με την επίδραση αλκαλικού διαλύματος ιωδίου δεν δίνει κίτρινο ίζημα. Σελίδα 4 από 7
γ) Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο 3 με την επίδραση νατρίου δεν δίνει αέριο υδρογόνο, ενώ με την επίδραση αλκαλικού διαλύματος ιωδίου δίνει κίτρινο ίζημα. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Γ Γ1. Κορεσμένη οργανική ένωση Α με μοριακό τύπο C 5 H 10 O 2 υδρολύεται και δίνει ένα οξύ Β και μια αλκοόλη Γ. Η Γ έχει την ίδια σχετική μοριακή μάζα (Μ r ) με το οξύ Β. Η οξείδωση της Γ οδηγεί σε χημική ένωση Δ, η οποία αντιδρά με το Na 2 CO 3 και εκλύεται αέριο CO 2. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α, Β, Γ, Δ. Μονάδες 4 Γ1. Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών διεργασιών. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Κ, Λ, Μ, Ν. Μονάδες 8 Γ2. Ομογενές μίγμα δύο άκυκλων ενώσεων αποτελείται από C 4 H 10 O και C 3 H 6 O. Το παραπάνω μίγμα χωρίζεται σε τρία ίσα μέρη. Στο πρώτο μέρος προσθέτουμε περίσσεια φελλίγγειου υγρού οπότε παράγονται 0,1mol κεραμέρυθρου ιζήματος. Στο δεύτερο μέρος προσθέτουμε περίσσεια αλκαλικού διαλύματος Ι 2 /ΝαΟΗ οπότε σχηματίζονται 0,3mol κίτρινου ιζήματος. Στο τρίτο μέρος του μείγματος προσθέτουμε 150ml όξινου με H 2 SO 4 διαλύματος Κ 2 Cr 2 O 7 1M. Γ2. Α. Να βρεθεί η σύσταση του μίγματος των δύο άκυκλων ενώσεων. Σελίδα 5 από 7
Γ2. Β. Να βρεθεί το χρώμα που θα έχει το διάλυμα του Κ 2 Cr 2 O 7 μετά την προσθήκη αυτή και οι συντακτικοί τύποι των ενώσεων Α και Β. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ Δ Διαθέτουμε υδατικό διάλυμα Υ 1 αιθανικού οξέος CH 3 COOH, στο οποίο ο βαθμός ιοντισμού του οξέος είναι 0,01. Δ1. Σε 100 ml του διαλύματος Υ 1 προσθέτουμε ορισμένη ποσότητα αιθανικού οξέος, χωρίς μεταβολή του όγκου, και προκύπτει διάλυμα Υ 2 στο οποίο ο βαθμός ιοντισμού του οξέος έχει μεταβληθεί υπολογίσετε την ποσότητα του οξέος που προσθέσαμε. 10 φορές. Να Δ2. Σε 400ml του διαλύματος Υ 1 προσθέτουμε στερεό ΝaOH, χωρίς μεταβολή του όγκου, οπότε προκύπτει διάλυμα Υ 3 το οποίο έχει ph = 9. Να υπολογίσετε τον αριθμό moles του NaOH που προσθέσαμε. Δ3. Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναμείξουμε τα διαλύματα Υ 1 και διάλυμα μεθανικού οξέος (HCOOH) Υ 4 συγκέντρωσης 1Μ, ώστε να προκύψει διάλυμα Υ 5 το οποίο έχει ph = 2,5; Δ4. Να υπολογίσετε πόσα mol Ca πρέπει να προσθέσουμε σε 400ml του διαλύματος Υ 1, χωρίς μεταβολή του όγκου ώστε να προκύψει διάλυμα Υ 5 με ph = 9 Μονάδες 7 Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ=25 ο C. Κ α(ch3cooh) = 10-5, Κ α(hcooh) = 10-4, K w = 10-14. Σελίδα 6 από 7
Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά σας στοιχεία. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10:00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ Σελίδα 7 από 7