ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Οι μεταβολές στο μέγεθος του εισοδήματος δεν έχουν την ίδια επίδραση σε όλα τα αγαθά. β. Αν η ελαστικότητα ζήτησης είναι ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της καμπύλης ζήτησης, τότε η ζήτηση χαρακτηρίζεται τελείως ελαστική. γ. Η καμπύλη του Μέσου Σταθερού Κόστους στη βραχυχρόνια περίοδο αρχικά μειώνεται και στη συνέχεια αυξάνεται ως συνέπεια του Νόμου της Φθίνουσας Απόδοσης. δ. Η επιβολή ανώτατης τιμής πρέπει να είναι μακροχρόνια, ώστε να αποφεύγεται η «μαύρη αγορά». ε. Η συνάρτηση παραγωγής εκφράζει τη σχέση που συνδέει τη μέγιστη ποσότητα προϊόντος, που μπορεί να παραχθεί σε ορισμένο χρόνο, με συγκεκριμένες ποσότητες συντελεστών και με δεδομένη την τεχνολογία παραγωγής. Μονάδες 15 Στις παρακάτω προτάσεις Α2 και Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα του, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α2. Ο σπουδαιότερος προσδιοριστικός παράγοντας της ελαστικότητας προσφοράς είναι: α. η τεχνολογία παραγωγής β. το μέγεθος της επιχείρησης γ. ο χρόνος δ. οι καιρικές συνθήκες. Α3. Το σιτάρι χρησιμοποιείται για την παραγωγή του ψωμιού. Αν αυξηθεί η τιμή του σιταριού, ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν σταθεροί (ceteris paribus), τότε: α. θα αυξηθεί η προσφερόμενη ποσότητα του ψωμιού β. θα μειωθεί η ζήτηση του ψωμιού γ. θα αυξηθεί η προσφορά του ψωμιού δ. θα μειωθεί η προσφορά του ψωμιού.
ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Να περιγράψετε τις τρεις κατηγορίες στις οποίες ταξινομούνται οι συντελεστές παραγωγής και να δώσετε παραδείγματα. Μονάδες 12 Β2. Να δώσετε τον ορισμό της επιχειρηματικότητας, η οποία θεωρείται από ορισμένους οικονομολόγους ως ο τέταρτος συντελεστής παραγωγής. Μονάδες 3 Β3. Να περιγράψετε το κύριο οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάθε κοινωνία. Μονάδες 10 ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ ΘΕΜΑ Γ Δίνεται ο παρακάτω πίνακας παραγωγής και κόστους μιας επιχείρησης, που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο και παράγει ένα προϊόν. Το συνολικό κόστος παραγωγής (TC) της επιχείρησης δίνεται από τη σχέση: TC=50+w L+c Q, όπου w η αμοιβή της εργασίας και c το κόστος των πρώτων υλών ανά μονάδα προϊόντος. Τα w και c παραμένουν σταθερά. Γ1. Να μεταφέρετε τον πίνακα στο τετράδιό σας και κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς (με ακρίβεια ενός δεκαδικού ψηφίου, όπου είναι απαραίτητο) να αντικαταστήσετε τα ερωτηματικά με τις σωστές αριθμητικές τιμές, λαμβάνοντας υπόψη ότι για L=50 το Μέσο Προϊόν (AP) είναι μέγιστο. Γ2. Σύμφωνα με τα δεδομένα του παραπάνω πίνακα να εξετάσετε αν ισχύει ο νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης. (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3) Μονάδες 4
Γ3. Να υπολογίσετε το Μέσο Σταθερό Κόστος (AFC), όταν παράγονται 25 μονάδες προϊόντος. Μονάδες 3 Γ4. Να υπολογίσετε τη μεταβολή του κόστους της επιχείρησης, όταν ο αριθμός των εργατών (L) αυξάνεται από 42 σε 58. Μονάδες 8 Γ5. Αν η τιμή του προϊόντος στην αγορά διαμορφωθεί σε 3,2 χρηματικές μονάδες, η ε- πιχείρηση θα συνεχίσει να παράγει και να προσφέρει το προϊόν στην αγορά; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 3) ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΘΕΜΑ Δ Τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα αναφέρονται στην τιμή (Ρ) και στην προσφερόμενη ποσότητα (Qs) ενός αγαθού Χ, που παράγει και προσφέρει μια επιχείρηση ενός κλάδου παραγωγής στη βραχυχρόνια περίοδο. Στον συγκεκριμένο κλάδο παραγωγής δραστηριοποιούνται συνολικά εκατό (100) όμοιες επιχειρήσεις. (Η ατομική συνάρτηση προσφοράς είναι γραμμική). Δ1. Να προσδιορίσετε την τιμή και την ποσότητα ισορροπίας στην αγορά του αγαθού Χ, αν η αγοραία συνάρτηση ζήτησης είναι: QD 10.000 200P. Μονάδες 9 Δ2. Έστω ότι αυξάνεται ο αριθμός των (όμοιων) επιχειρήσεων από 100 σε 200 και, ταυτόχρονα, αυξάνεται το εισόδημα των καταναλωτών κατά 20%. Να υπολογισθούν οι νέες αγοραίες συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς, αν γνωρίζετε ότι η αγοραία καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται παράλληλα και η τιμή ισορροπίας παραμένει σταθερή. Μονάδες 8 Δ3. Να υπολογίσετε την εισοδηματική ελαστικότητα ( E Y ) στην τιμή ισορροπίας, καθώς το εισόδημα αυξάνεται. Μονάδες 3 Δ4. Να υπολογίσετε την προσφερόμενη ποσότητα μιας επιχείρησης στην τιμή ισορροπίας, πριν και μετά τις μεταβολές στην αγοραία ζήτηση και στην αγοραία προσφορά. (μονάδες 3) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 2) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α. Σωστό β. Λάθος γ. Λάθος ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
δ. Λάθος ε. Σωστό Α2. γ Α3. δ ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β Β1. Σχ. βιβλίο, σελ. 16 από (i) Οι συντελεστές παραγωγής «Τα στοιχεία που συντελούν σκεύη κ.λ.π.» Β2. Σχ. βιβλίο, σελ. 17 από «Πολλοί οικονομολόγοι στον ορισμό του πρώτου παραγωγικού συντελεστή.» Β3. Σχ. βιβλίο, σελ. 17-18 από (ii) Το κύριο οικονομικό πρόβλημα. ΘΕΜΑ Γ Γ1. Αριθμός εργατών (L) Συνολικό προϊόν (Q) Μέσο προϊόν (ΑΡ) ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ Οριακό προϊόν (ΜΡ) Μεταβλητό κόστος (VC Μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) Οριακό κόστος (MC) 0 0 - - 0 - - 10 20 2 2 140 7 7 20 60 3 4 320 5,3 4,5 30 120 4 6 540 4,5 3,6 40 200 5 8 800 4 3,2 50 250 5 5 1000 4 4 60 270 4,5 2 1140 4,2 7 70 280 4 1 1260 4,5 12 VC20 VC 20 : AVC20 VC20 720 VC20 140 20 Γνωρίζουμε ότι AP50 max AP50 MP50 Q50 Q50 200 10Q50 50Q50 10.000 50 50 40 40Q 10.000 Q 250 50 50 Q50 250 AP50 AP50 AP50 5 50 50 AP MP MP 5 50 50 50 VC 1140 1000 140 MC MC270 7 Q 270 250 20
Γ2. Η επιχείρηση παράγει στη βραχυχρόνια περίοδο. Ισχύει ο Νόμος της Φθίνουσας απόδοσης εμφανίζεται μετά τους 40 εργάτες, όπου το ΜΡ έχει πάρει τη μέγιστη τιμή του και αρχίζει να μειώνεται. Στην βραχυχρόνια περίοδο υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο κάθε ίση και διαδοχική προσθήκη ίσων μονάδων του μεταβλητού συντελεστή δίνει συνεχώς μεγαλύτερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν. Πέρα από αυτό το σημείο κάθε ίση και διαδοχική προσθήκη του μεταβλητού συντελεστή θα δίνει όλο και μικρότερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν δηλ. το ΜΡ αρχικά αυξάνεται και μετά μειώνεται. Γ3. TC 50 w L c Q TC 50 VC VC w L c Q Για Q 0, VC 0, άρα TC0 FC FC 50 50 AFC25 2. 25 Γ4. Για L 42 Q 42 : 250 Q42 MP50 5 5 Q42 210 50 42 VC 210 : VC 1000 VC210 MC 4 Q 250 210 160 1000 VC210 VC210 840 Για L 58 Q 58 : 270 Q58 MP60 2 2 Q58 266 2 1140 VC266 MC270 7 7 270 266 1140 VC 28 VC 1112 266 266 VC 1112 840 272 Γ5. Η επιχείρηση προσφέρει για P MC AVCmin. Συνεπώς δεν προσφέρει για τιμές μικρότερες του AVCmin AVCmin MC 4.Άρα αν η τιμή στην αγορά διαμορφωθεί σε 3,2χ.μ. η επιχείρηση θα σταματήσει να παράγει και να προσφέρει το προϊόν στην αγορά. ΘΕΜΑ Δ Πίνακας επιχείρησης ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ
P Q S 3 74 6 98 Δ1. Πίνακας αγοραίας προσφοράς (100 επιχειρήσεις) P Q Sm 3 7400 6 9800 P 100 Q 7400 3 5000 9800 6 800 5000 800P S Στο σημείο ισορροπίας ισχύει: Q Q 5000 800P 10000 200P S D 0 0 1000P0 5000 P0 5 και Q0 9000. Δ2. Ο αριθμός των επιχειρήσεων αυξήθηκε από 100 σε 200, διπλασιάστηκε. Q 2Q Q 10000 1600P Έστω S S S P 5 Q 18.000 0 0 Q η νέα συνάρτηση ζήτησης D D 1// D 2 άρα 200 παραμένει σταθερό. QD 200P Αντικαθιστώντας στο νέο σημείο ισορροπίας: 18.000 200 5 19.000 QD 19.000 200P. Δ3. P Q D 5 9000 Y 1 5 18000 1,2Y 1 Q Y1 18.000 9.000 Y1 Y 5 Y Q 1,2Y Y 9.000 1 1 1 Υ
Δ4. Η επιχείρηση προσφέρει: Πριν τις μεταβολές: 5.000 800P 50 8P 100 Μετά τις μεταβολές: 10.000 1600P 50 8P 200 Για P 5 Q 90. S Η ατομική συνάρτηση προσφοράς δεν μεταβλήθηκε, καθώς αυξήθηκε ο αριθμός των επιχειρήσεων (όμοιες) από 100 σε 200, με δεδομένο ότι η τιμή ισορροπίας παρέμεινε σταθερή λογικά αυξήθηκε η αγοραία προσφορά. Επιμέλεια: Γ. ΤΑΣΣΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Σ. ΜΑΛΑΝΟΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΜΑΤΩΝ Τα θέματα στο μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας καλύπτουν σχεδόν το σύνολο της ύλης και απευθύνονταν σε καλά προετοιμασμένους μαθητές. Τα φετινά θέματα είναι δυσκολότερα σε σχέση με τα περσινά.