by Lorin L. Cranford BLOCK DIAGRAM OF GALATIANS 1.1 Παῦλος ἀπόστολος οὐκ ἀπʼ ἀνθρώπων οὐ διʼ ἀνθρώπου ἀλλὰ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ θεοῦ πατρὸς τοῦ ἐγείραντος αὐτὸν ἐκ νεκρῶν, 1.2 σὺν ἐμοὶ πάντες οἱ...ἀδελφοὶ ταῖς ἐκκλησίαις τῆς Γαλατίας, 1.3 χάρις ὑμῖν εἰρήνη ἀπὸ θεοῦ πατρὸς ἡμῶν κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ 1.4 τοῦ δόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, ὅπως ἐξέληται ἡμᾶς ἐκ τοῦ αἰῶνος τοῦ ἐνεστῶτος πονηροῦ κατὰ τὸ θέλημα τοῦ θεοῦ πατρὸς ἡμῶν, 1.5 ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, ἀμήν. 1 1.6 Θαυμάζω οὕτως ταχέως ὅτι...μετατίθεσθε ἀπὸ τοῦ καλέσαντος ὑμᾶς ἐν χάριτι [Χριστοῦ] εἰς ἕτερον εὐαγγέλιον, 1.7 ὃ οὐκ ἔστιν ἄλλο, εἰ μή τινές εἰσιν οἱ ταράσσοντες ὑμᾶς θέλοντες μεταστρέψαι τὸ εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ. 1.8 ἀλλὰ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται [ὑμῖν] παρʼ ὃ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, 2 ἀνάθεμα ἔστω. Page 1
1.9 ὡς προειρήκαμεν ἄρτι πάλιν 3 λέγω, εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρʼ ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω. 1.10 Ἄρτι 4 ἀνθρώπους πείθω ἢ 5 τὸν θεόν (πείθω); ἢ 6 ζητῶ ἀνθρώποις ἀρέσκειν; εἰ ἔτι ἀνθρώποις ἤρεσκον, 7 Χριστοῦ δοῦλος οὐκ ἂν ἤμην. 1.11 8 Γνωρίζω ὑμῖν,... τὸ εὐαγγέλιον ἀδελφοί, τὸ εὐαγγελισθὲν ὑπʼ ἐμοῦ ὅτι οὐκ ἔστιν κατὰ ἄνθρωπον 1.12 9 οὐ ἐγὼ παρὰ ἀνθρώπου παρέλαβον αὐτὸ 10 οὔτε ἐδιδάχθην 11 ἀλλὰ διʼ ἀποκαλύψεως Ἰησοῦ Χριστοῦ. 1.13 12 Ἠκούσατε τὴν ἐμὴν ἀναστροφήν ποτε ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ, καθʼ ὑπερβολὴν ὅτι...ἐδίωκον τὴν ἐκκλησίαν τοῦ θεοῦ ἐπόρθουν αὐτήν, 1.14 προέκοπτον ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ ὑπὲρ πολλοὺς συνηλικιώτας ἐν τῷ γένει μου, περισσοτέρως ζηλωτὴς ὑπάρχων τῶν πατρικῶν μου παραδόσεων. 1.15 ὅτε εὐδόκησεν [ὁ θεὸς] ` ὁ ἀφορίσας με ἐκ κοιλίας μητρός μου καλέσας διὰ τῆς χάριτος αὐτοῦ 1.16 ἀποκαλύψαι τὸν υἱὸν αὐτοῦ ἐν ἐμοί, ἵνα εὐαγγελίζωμαι αὐτὸν ἐν τοῖς ἔθνεσιν, εὐθέως 13 οὐ προσανεθέμην σαρκὶ αἵματι Page 2
1.17 οὐ 14 ἀνῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα πρὸς τοὺς πρὸ ἐμοῦ ἀποστόλους, ἀλλʼ 15 ἀπῆλθον εἰς Ἀραβίαν πάλιν 16 ὑπέστρεψα εἰς Δαμασκόν. 1.18 Ἔπειτα μετὰ ἔτη τρία 17 ἀνῆλθον εἰς Ἱεροσόλυμα ἱστορῆσαι Κηφᾶν 18 ἐπέμεινα πρὸς αὐτὸν ἡμέρας δεκαπέντε, 1.19 19 ἕτερον τῶν ἀποστόλων οὐκ εἶδον εἰ μὴ Ἰάκωβον τὸν ἀδελφὸν τοῦ κυρίου. 1.20 20 ἃ γράφω ὑμῖν, ἰδοὺ ἐνώπιον τοῦ θεοῦ ὅτι οὐ ψεύδομαι. 1.21 ἔπειτα 21 ἦλθον εἰς τὰ κλίματα τῆς Συρίας τῆς Κιλικίας 1.22 22 ἤμην ἀγνοούμενος τῷ προσώπῳ ταῖς ἐκκλησίαις τῆς Ἰουδαίας ταῖς ἐν Χριστῷ. 1.23 μόνον 23 ἀκούοντες ἦσαν ὅτι Ὁ διώκων ἡμᾶς ποτε 1.24 24 ἐδόξαζον...τὸν θεόν. ἐν ἐμοὶ νῦν εὐαγγελίζεται τὴν πίστιν ἥν ποτε ἐπόρθει, Page 3
2.1 Ἔπειτα διὰ δεκατεσσάρων ἐτῶν πάλιν 25 ἀνέβην εἰς Ἱεροσόλυμα μετὰ Βαρναβᾶ συμπαραλαβὼν Τίτον 2.2 26 ἀνέβην κατὰ ἀποκάλυψιν 27 ἀνεθέμην αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον ὃ κηρύσσω ἐν τοῖς ἔθνεσιν, 28 -------- τοῖς δοκοῦσιν κατʼ ἰδίαν, εἰς κενὸν μή πως...τρέχω ἢ ἔδραμον. 2.3 ἀλλʼ οὐ Ἕλλην ὤν, 29 Τίτος... ἠναγκάσθη ὁ σὺν ἐμοί, περιτμηθῆναι 2.4 παρεισάκτους διὰ τοὺς...ψευδαδέλφους, οἵτινες παρεισῆλθον κατασκοπῆσαι τὴν ἐλευθερίαν ἡμῶν ἣν ἔχομεν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἵνα ἡμᾶς καταδουλώσουσιν, οὐ πρὸς ὥραν 30 2.5 οἷς...εἴξαμεν τῇ ὑποταγῇ, ἵνα ἡ ἀλήθεια τοῦ εὐαγγελίου διαμείνῃ πρὸς ὑμᾶς. 2.6 ἀπὸ τῶν δοκούντων εἶναί τι, (31) ὁποῖοί ποτε ἦσαν οὐδέν μοι διαφέρει (32) πρόσωπον [ὁ] θεὸς ἀνθρώπου οὐ λαμβάνει 33 ἐμοὶ οἱ δοκοῦντες οὐν προσανέθεντο, 2.7 ἀλλὰ τοὐναντίον ἰδόντες ὅτι πεπίστευμαι τὸ εὐαγγέλιον τῆς ἀκροβυστίας καθὼς Πέτρος τῆς περιτομῆς, 2.8 (34) ὁ ἐνεργήσας Πέτρῳ... ἐνήργησεν εἰς ἀποστολὴν τῆς περιτομῆς Page 4
ἐμοὶ εἰς τὰ ἔθνη, 2.9 γνόντες τὴν χάριν τὴν δοθεῖσάν μοι, Ἰάκωβος Κηφᾶς Ἰωάννης, 35 οἱ δοκοῦντες στῦλοι εἶναι, δεξιὰς ἔδωκαν ἐμοὶ Βαρναβᾷ κοινωνίας, ἵνα ἡμεῖς εἰς τὰ ἔθνη, αὐτοὶ εἰς τὴν περιτομήν 2.10 μόνον τῶν πτωχῶν ἵνα μνημονεύωμεν, ὃ ἐσπούδασα αὐτὸ τοῦτο ποιῆσαι. 2.11 Ὅτε ἦλθεν Κηφᾶς εἰς Ἀντιόχειαν, κατὰ πρόσωπον 36 αὐτῷ ἀντέστην, ὅτι κατεγνωσμένος ἦν. 2.12 πρὸ τοῦ ἐλθεῖν τινας ἀπὸ Ἰακώβου μετὰ τῶν ἐθνῶν 37 συνήσθιεν ὅτε ἦλθον, 38 ὑπέστελλεν 39 ἀφώριζεν ἑαυτὸν φοβούμενος τοὺς ἐκ περιτομῆς. 2.13 40 συνυπεκρίθησαν αὐτῷ [] οἱ λοιποὶ Ἰουδαῖοι, ὥστε Βαρναβᾶς συναπήχθη αὐτῶν τῇ ὑποκρίσει. 2.14 ἀλλʼ ὅτε εἶδον ὅτι οὐκ ὀρθοποδοῦσιν πρὸς τὴν ἀλήθειαν τοῦ εὐαγγελίου, 41 εἶπον τῷ Κηφᾷ ἔμπροσθεν πάντων, Εἰ σὺ Ἰουδαῖος ὑπάρχων ἐθνικῶς οὐχὶ Ἰουδαϊκῶς ζῇς, A πῶς τὰ ἔθνη ἀναγκάζεις Ἰουδαΐζειν; 2.15 Ἡμεῖς φύσει Ἰουδαῖοι οὐκ ἐξ ἐθνῶν ἁμαρτωλοί [] 2.16 εἰδότες ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, Page 5
εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν 42 ἡμεῖς...ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, ἐξ ἔργων νόμου ὅτι...οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σάρξ. 2.17 ζητοῦντες δικαιωθῆναι ἐν Χριστῷ εἰ...εὑρέθημεν αὐτοὶ ἁμαρτωλοί, ἆρα 43 Χριστὸς (ἐστὶν) ἁμαρτίας διάκονος; 44 μὴ γένοιτο. 2.18 εἰ ἃ κατέλυσα ταῦτα πάλιν οἰκοδομῶ, 45 παραβάτην ἐμαυτὸν συνιστάνω. 2.19 διὰ νόμου 46 ἐγὼ... νόμῳ ἀπέθανον, ἵνα θεῷ ζήσω. 47 Χριστῷ συνεσταύρωμαι 2.20 48 ζῶ οὐκέτι ἐγώ, 49 ζῇ... Χριστός ἐν ἐμοὶ ὃ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει 50 ζῶ τῇ ------ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ. 51 2.21 οὐκ ἀθετῶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ διὰ νόμου εἰ...δικαιοσύνη, ἄρα 52 Χριστὸς δωρεὰν ἀπέθανεν. 3.1 Ὦ ἀνόητοι Γαλάται, 53 τίς ὑμᾶς ἐβάσκανεν, κατʼ ὀφθαλμοὺς οἷς Ἰησοῦς Χριστὸς προεγράφη ἐσταυρωμένος; Page 6
54 3.2 τοῦτο μόνον θέλω μαθεῖν ἀφʼ ὑμῶν ἐξ ἔργων νόμου 55 τὸ πνεῦμα ἐλάβετε ἢ ἐξ ἀκοῆς πίστεως; 3.3 οὕτως 56 ἀνόητοί ἐστε, ἐναρξάμενοι πνεύματι νῦν σαρκὶ 57 ἐπιτελεῖσθε; 58 3.4 τοσαῦτα ἐπάθετε εἰκῇ; εἴ γε εἰκῇ. 59 -------- 3.5 οὖν ὁ ἐπιχορηγῶν ὑμῖν τὸ πνεῦμα ἐνεργῶν δυνάμεις ἐν ὑμῖν, 60 ---------- ἐξ ἔργων νόμου ἢ ἐξ ἀκοῆς πίστεως; 61 3.6 (ἐπιστευσατε τῷ θεῷ) καθὼς Ἀβραὰμ ἐπίστευσεν τῷ θεῷ, ἐλογίσθη αὐτῷ εἰς δικαιοσύνην 3.7 ἄρα 62 Γινώσκετε οἱ ἐκ πίστεως, ὅτι...οὗτοι υἱοί εἰσιν Ἀβραάμ. 3.8 προϊδοῦσα ἐκ πίστεως ὅτι...δικαιοῖ τὰ ἔθνη ὁ θεός, 63 ἡ γραφὴ... προευηγγελίσατο τῷ Ἀβραὰμ ὅτι Ἐνευλογηθήσονται...πάντα τὰ ἔθνη ἐν σοὶ 3.9 ὥστε οἱ ἐκ πίστεως εὐλογοῦνται σὺν τῷ πιστῷ Ἀβραάμ. 3.10 ἐξ ἔργων νόμου ὅσοι...εἰσίν, ὑπὸ κατάραν 64 εἰσίν Page 7
65 γέγραπται ὅτι Ἐπικατάρατος πᾶς ὃς οὐκ ἐμμένει πᾶσιν τοῖς γεγραμμένοις ἐν τῷ βιβλίῳ τοῦ νόμου τοῦ ποιῆσαι αὐτά. 3.11 ἐν νόμῳ ὅτι...οὐδεὶς δικαιοῦται παρὰ τῷ θεῷ 66 δῆλον, ἐκ πίστεως ὅτι Ὁ δίκαιος...ζήσεται 3.12 67 ὁ νόμος οὐκ ἔστιν ἐκ πίστεως, ἀλλʼ 68 Ὁ ποιήσας αὐτὰ ζήσεται ἐν αὐτοῖς. 69 3.13 Χριστὸς ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα, ὅτι γέγραπται, Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου, εἰς τὰ ἔθνη 3.14 ἵνα...ἡ εὐλογία τοῦ Ἀβραὰμ γένηται ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ἵνα τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ πνεύματος λάβωμεν διὰ τῆς πίστεως. 3.15 Ἀδελφοί, κατὰ ἄνθρωπον 70 λέγω ὅμως ἀνθρώπου κεκυρωμένην διαθήκην 71 οὐδεὶς ἀθετεῖ ἢ 72 ἐπιδιατάσσεται. 3.16 73 τῷ Ἀβραὰμ ἐρρέθησαν αἱ ἐπαγγελίαι τῷ σπέρματι αὐτοῦ. 74 οὐ λέγει, ἀλλʼ 75 (λέγει) Καὶ τοῖς σπέρμασιν, ὡς ἐπὶ πολλῶν ὡς ἐφʼ ἑνός, Καὶ τῷ σπέρματί σου, ὅς ἐστιν Χριστός. Page 8
3.17 76 τοῦτο λέγω μετὰ τετρακόσια τριάκοντα ἔτη γεγονὼς διαθήκην προκεκυρωμένην... ὁ...νόμος οὐκ ἀκυροῖ ὑπὸ τοῦ θεοῦ εἰς τὸ καταργῆσαι τὴν ἐπαγγελίαν. 3.18 ἐκ νόμου εἰ...ἡ κληρονομία ------, 77 οὐκέτι ------ ἐξ ἐπαγγελίας διʼ ἐπαγγελίας 78 τῷ Ἀβραὰμ...κεχάρισται ὁ θεός. 3.19 οὖν 80 Τί ὁ νόμος; τῶν παραβάσεων χάριν 81 προσετέθη, ἄχρις οὗ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ᾧ ἐπήγγελται, διαταγεὶς διʼ ἀγγέλων ἐν χειρὶ μεσίτου. 3.20 82 ὁ μεσίτης ἑνὸς οὐκ ἔστιν, 83 ὁ θεὸς εἷς ἐστιν. 3.21 οὖν 84 Ὁ νόμος ----- κατὰ τῶν ἐπαγγελιῶν [τοῦ θεοῦ]; 85 μὴ γένοιτο. εἰ ἐδόθη νόμος ὁ δυνάμενος ζῳοποιῆσαι, ὄντως ἐκ νόμου 86 ἂν ἦν ἡ δικαιοσύνη 3.22 ἀλλὰ 87 συνέκλεισεν ἡ γραφὴ τὰ πάντα ὑπὸ ἁμαρτίαν, ἐκ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ ἵνα ἡ ἐπαγγελία...δοθῇ τοῖς πιστεύουσιν. 3.23 Πρὸ τοῦ ἐλθεῖν τὴν πίστιν ὑπὸ νόμον 88 ἐφρουρούμεθα συγκλειόμενοι εἰς τὴν μέλλουσαν πίστιν ἀποκαλυφθῆναι, 3.24 ὥστε ὁ νόμος παιδαγωγὸς ἡμῶν γέγονεν εἰς Χριστόν, ἐκ πίστεως ἵνα...δικαιωθῶμεν Page 9
3.25 ἐλθούσης τῆς πίστεως ὑπὸ παιδαγωγόν 89 οὐκέτι...ἐσμεν. 3.26 90 Πάντες υἱοὶ θεοῦ ἐστε διὰ τῆς πίστεως ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ 3.27 ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, 91 Χριστὸν ἐνεδύσασθε. 92 3.28 οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐ Ἕλλην, 93 οὐκ ἔνι δοῦλος οὐ ἐλεύθερος, 94 οὐκ ἔνι ἄρσεν θῆλυ 95 πάντες ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. 3.29 εἰ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα 96 τοῦ Ἀβραὰμ σπέρμα ἐστέ, κατʼ ἐπαγγελίαν κληρονόμοι. 4.1 δέ, 97 Λέγω ἐφʼ ὅσον χρόνον ὁ κληρονόμος νήπιός ἐστιν, οὐν διαφέρει δούλου κύριος πάντων ὤν, 4.2 ἀλλʼ ὑπὸ ἐπιτρόπους ἐστὶν οἰκονόμους ἄχρι τῆς προθεσμίας τοῦ πατρός. 4.3 οὕτως 98 ἡμεῖς, ὅτε ἦμεν νήπιοι, ὑπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου ἤμεθα δεδουλωμένοι 4.4 ὅτε ἦλθεν τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, 99 ἐξαπέστειλεν ὁ θεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον, 4.5 ἵνα τοὺς ὑπὸ νόμον ἐξαγοράσῃ, ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν. 4.6 δέ Ὅτι ἐστε υἱοί, 100 ἐξαπέστειλεν ὁ θεὸς τὸ πνεῦμα τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν κρᾶζον, Αββα ὁ πατήρ. Page 10
4.7 ὥστε οὐκέτι 101 εἶ δοῦλος ἀλλʼ 102 (εἶ) υἱός εἰ υἱός, 103 (εἶ) κληρονόμος διὰ θεοῦ. 4.8 Ἀλλὰ τότε μὲν οὐκ εἰδότες θεὸν 104 ἐδουλεύσατε τοῖς φύσει μὴ οὖσιν θεοῖς 4.9 νῦν γνόντες θεόν, μᾶλλον γνωσθέντες ὑπὸ θεοῦ, 105 πῶς ἐπιστρέφετε πάλιν ἐπὶ τὰ ἀσθενῆ πτωχὰ στοιχεῖα οἷς πάλιν ἄνωθεν δουλεύειν θέλετε; 106 4.10 ἡμέρας παρατηρεῖσθε μῆνας καιροὺς ἐνιαυτούς, 107 4.11 φοβοῦμαι ὑμᾶς μή πως εἰκῇ κεκοπίακα εἰς ὑμᾶς. 108 4.12 Γίνεσθε ὡς ἐγώ, ὅτι κἀγὼ ὡς ὑμεῖς, ἀδελφοί, 109 δέομαι ὑμῶν. 110 οὐδέν με ἠδικήσατε 4.13 111 οἴδατε διʼ ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς ὅτι...εὐηγγελισάμην ὑμῖν τὸ πρότερον, 4.14 τὸν πειρασμὸν ὑμῶν... οὐκ ἐξουθενήσατε ἐν τῇ σαρκί μου οὐ ἐξεπτύσατε, ἀλλʼ ὡς ἄγγελον θεοῦ ἐδέξασθέ με, ὡς Χριστὸν Ἰησοῦν. 4.15 οὖν 112 ποῦ ὁ μακαρισμὸς ὑμῶν; Page 11
113 μαρτυρῶ ὑμῖν 4.16 ὥστε 114 ἐχθρὸς ὑμῶν γέγονα ἀληθεύων ὑμῖν; εἰ δυνατὸν ἐξορύξαντες ὅτι...τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν ἐδώκατέ μοι. 115 4.17 ζηλοῦσιν ὑμᾶς οὐ καλῶς, ἀλλʼ 116 ἐκκλεῖσαι ὑμᾶς θέλουσιν, ἵνα αὐτοὺς ζηλοῦτε 117 4.18 καλὸν (ἐστὶν) ζηλοῦσθαι ἐν καλῷ πάντοτε μὴ μόνον ἐν τῷ παρεῖναί με πρὸς ὑμᾶς. 4.19 τέκνα μου, 118 οὓς πάλιν ὠδίνω μέχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν 4.20 119 ἤθελον παρεῖναι πρὸς ὑμᾶς ἄρτι ἀλλάξαι τὴν φωνήν μου, ὅτι ἀποροῦμαι ἐν ὑμῖν. 120 4.21 Λέγετέ μοι,_ ὑπὸ νόμον οἱ...θέλοντες εἶναι, τὸν νόμον οὐκ ἀκούετε; 4.22 121 γέγραπται ὅτι Ἀβραὰμ δύο υἱοὺς ἔσχεν, ἕνα ἐκ τῆς παιδίσκης ἕνα ἐκ τῆς ἐλευθέρας. 4.23 ἀλλʼ 122 ὁ μὲν ἐκ τῆς παιδίσκης κατὰ σάρκα γεγέννηται, 123 ὁ ἐκ τῆς ἐλευθέρας διʼ ἐπαγγελίας (γεγέννηται). 124 4.24 ἅτινά ἐστιν ἀλληγορούμενα γάρ 125 αὗται εἰσιν δύο διαθῆκαι, μία μὲν ἀπὸ ὄρους Σινᾶ εἰς δουλείαν γεννῶσα, ἥτις ἐστὶν Ἁγάρ. Page 12
4.25 126 τὸ Ἁ Σινᾶ ὄρος ἐστὶν ἐν τῇ Ἀραβίᾳ 127 συστοιχεῖ τῇ νῦν Ἰερουσαλήμ, 128 δουλεύει μετὰ τῶν τέκνων αὐτῆς. 4.26 129 ἡ ἄνω Ἰερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστίν, ἥτις ἐστὶν μήτηρ ἡμῶν 4.27 γάρ, 130 γέγραπται Εὐφράνθητι, στεῖρα ἡ οὐ τίκτουσα, ῥῆξον βόησον, ἡ οὐκ ὠδίνουσα ὅτι πολλὰ τὰ τέκνα τῆς ἐρήμου μᾶλλον ἢ τῆς ἐχούσης τὸν ἄνδρα. 4.28 δέ, 131 ὑμεῖς ἀδελφοί, κατὰ Ἰσαὰκ ἐπαγγελίας τέκνα ἐστέ. 4.29 ἀλλʼ ὥσπερ τότε ὁ κατὰ σάρκα γεννηθεὶς ἐδίωκεν τὸν κατὰ πνεῦμα, οὕτως νῦν 132 (ἐστὶν). 4.30 ἀλλὰ 133 τί λέγει ἡ γραφή; 134 Ἔκβαλε τὴν παιδίσκην τὸν υἱὸν αὐτῆς 135 οὐ μὴ κληρονομήσει ὁ υἱὸς τῆς παιδίσκης μετὰ τοῦ υἱοῦ τῆς ἐλευθέρας. 4.31 διό, ἀδελφοί, 136 οὐκ ἐσμὲν παιδίσκης τέκνα ἀλλὰ 137 (ἐσμὲν τέκνα) τῆς ἐλευθέρας. 138 5.1 τῇ ἐλευθερίᾳ ἡμᾶς Χριστὸς ἠλευθέρωσεν οὖν 139 στήκετε 140 μὴ πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθε. Page 13
5.2 Ἴδε 141 ἐγὼ Παῦλος λέγω ὑμῖν ἐὰν περιτέμνησθε, ὅτι...χριστὸς ὑμᾶς οὐν ὠφελήσει. 5.3 142 μαρτύρομαι... παντὶ ἀνθρώπῳ πάλιν περιτεμνομένῳ ὅτι ὀφειλέτης ἐστὶν ὅλον τὸν νόμον ποιῆσαι. 143 5.4 κατηργήθητε ἀπὸ Χριστοῦ, οἵτινες ἐν νόμῳ δικαιοῦσθε, τῆς χάριτος 144 ἐξεπέσατε. 5.5 ἡμεῖς πνεύματι ἐκ πίστεως 145 ἐλπίδα δικαιοσύνης ἀπεκδεχόμεθα. 5.6 ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ οὔτε περιτομή 146 τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία ἀλλὰ 147 πίστις (ἰσχύει) διʼ ἀγάπης ἐνεργουμένη. 148 5.7 Ἐτρέχετε καλῶς 149 τίς ὑμᾶς ἐνέκοψεν [τῇ] ἀληθείᾳ μὴ πείθεσθαι; 150 5.8 ἡ πεισμονὴ οὐκ (ἐστὶν) ἐκ τοῦ καλοῦντος ὑμᾶς. 151 5.9 μικρὰ ζύμη ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ. 152 5.10 ἐγὼ πέποιθα εἰς ὑμᾶς ἐν κυρίῳ ὅτι οὐν ἄλλο φρονήσετε ὁ ταράσσων ὑμᾶς βαστάσει τὸ κρίμα, ὅστις ἐὰν ᾖ. 5.11 δέ, ἐγὼ ἀδελφοί, εἰ περιτομὴν ἔτι κηρύσσω, 153 τί ἔτι διώκομαι; ἄρα 154 κατήργηται τὸ σκάνδαλον τοῦ σταυροῦ. Page 14
155 5.12 ὄφελον ἀποκόψονται οἱ ἀναστατοῦντες ὑμᾶς. 5.13 ἐπʼ ἐλευθερίᾳ 156 Ὑμεῖς...ἐκλήθητε, ἀδελφοί 157 -------... τὴν ἐλευθερίαν μόνον μὴ εἰς ἀφορμὴν τῇ σαρκί, ἀλλὰ διὰ τῆς ἀγάπης 158 δουλεύετε ἀλλήλοις. 5.14 ἐν ἑνὶ λόγῳ 159 ὁ πᾶς νόμος...πεπλήρωται, ἐν τῷ Ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. 5.15 εἰ ἀλλήλους δάκνετε κατεσθίετε, 160 βλέπετε μὴ ὑπʼ ἀλλήλων ἀναλωθῆτε. 5.16 δέ 161 Λέγω, πνεύματι 162 περιπατεῖτε 163 ἐπιθυμίαν σαρκὸς οὐ μὴ τελέσητε. 5.17 164 ἡ σὰρξ ἐπιθυμεῖ κατὰ τοῦ πνεύματος, 165 τὸ πνεῦμα (ἐπιθυμεῖ) κατὰ τῆς σαρκός, 166 ταῦτα ἀλλήλοις ἀντίκειται, μὴ ἃ ἐὰν θέλητε ἵνα... ταῦτα ποιῆτε. 5.18 πνεύματι εἰ...ἄγεσθε, 167 οὐκ ἐστὲ ὑπὸ νόμον. 5.19 δέ 168 φανερὰ ἐστιν τὰ ἔργα τῆς σαρκός, ἅτινά ἐστιν πορνεία, ἀκαθαρσία, ἀσέλγεια, 5.20 εἰδωλολατρία, φαρμακεία, ἔχθραι, Page 15
ἔρις, ζῆλος, θυμοί, ἐριθεῖαι, διχοστασίαι, αἱρέσεις, 5.21 φθόνοι, μέθαι, κῶμοι τὰ ὅμοια τούτοις, ἃ προλέγω ὑμῖν, καθὼς προεῖπον /------------------- ὅτι οἱ τὰ τοιαῦτα πράσσοντες βασιλείαν θεοῦ οὐ κληρονομήσουσιν. 5.22 169 Ὁ καρπὸς τοῦ πνεύματός ἐστιν ἀγάπη χαρὰ εἰρήνη, μακροθυμία χρηστότης ἀγαθωσύνη, πίστις 5.23 πραΰτης ἐγκράτεια κατὰ τῶν τοιούτων 170 οὐκ ἔστιν νόμος. 5.24 171 οἱ τοῦ Χριστοῦ [Ἰησοῦ] τὴν σάρκα ἐσταύρωσαν σὺν τοῖς παθήμασιν ταῖς ἐπιθυμίαις. 5.25 εἰ ζῶμεν πνεύματι, πνεύματι 172 στοιχῶμεν. 173 5.26 μὴ γινώμεθα κενόδοξοι, ἀλλήλους προκαλούμενοι, ἀλλήλοις φθονοῦντες. 6.1 Ἀδελφοί, ἐὰν προλημφθῇ ἄνθρωπος ἔν τινι παραπτώματι, 174 ὑμεῖς οἱ πνευματικοὶ καταρτίζετε τὸν τοιοῦτον ἐν πνεύματι πραΰτητος, σκοπῶν σεαυτὸν 175 μὴ σὺ πειρασθῇς. 176 6.2 Ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζετε οὕτως 177 ἀναπληρώσετε τὸν νόμον τοῦ Χριστοῦ. Page 16
6.3 εἰ δοκεῖ τις εἶναί τι μην ὤν, 178 φρεναπατᾷ ἑαυτόν. 6.4 179 τὸ ἔργον ἑαυτοῦ δοκιμαζέτω ἕκαστος, τότε εἰς ἑαυτὸν μόνον 180 τὸ καύχημα ἕξει 181 οὐκ (τὸ καύχημα ἕξει) εἰς τὸν ἕτερον 6.5 182 ἕκαστος τὸ ἴδιον φορτίον βαστάσει. 6.6 183 Κοινωνείτω ὁ κατηχούμενος τὸν λόγον τῷ κατηχοῦντι ἐν πᾶσιν ἀγαθοῖς. 184 6.7 Μὴ πλανᾶσθε, 185 θεὸς οὐ μυκτηρίζεται. ὃ ἐὰν σπείρῃ ἄνθρωπος, 186 τοῦτο θερίσει ἐκ τῆς σαρκὸς 6.8 ὅτι ὁ σπείρων... θερίσει φθοράν εἰς τὴν σάρκα ἑαυτοῦ, ἐκ τοῦ πνεύματος ὁ σπείρων... θερίσει ζωὴν αἰώνιον. εἰς τὸ πνεῦμα 6.9 τὸ καλὸν ποιοῦντες 187 μὴ ἐγκακῶμεν, καιρῷ ἰδίῳ 188 θερίσομεν μὴ ἐκλυόμενοι. 6.10 ἄρα οὖν ὡς καιρὸν ἔχομεν, 189 ἐργαζώμεθα τὸ ἀγαθὸν πρὸς πάντας, μάλιστα πρὸς τοὺς οἰκείους τῆς πίστεως. 190 6.11 Ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. Page 17
6.12 ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, 191 οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ μόνον ἵνα...μὴ διώκωνται. 6.13 192 οὐ οἱ περιτεμνόμενοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν ἀλλὰ 193 θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. 6.14 194 ἐμοὶ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, διʼ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ κόσμῳ. 6.15 195 οὔτε περιτομή τί ἐστιν 196 οὔτε ἀκροβυστία -- ----- ἀλλὰ 197 καινὴ κτίσις -- -----. 6.16 τῷ κανόνι τούτῳ ὅσοι...στοιχήσουσιν, 198 εἰρήνη... ἔλεος (ἕστωσαν) ἐπʼ αὐτοὺς ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ θεοῦ. 6.17 Τοῦ λοιποῦ 199 κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω ἐν τῷ σώματί μου 200 ἐγὼ τὰ στίγματα τοῦ Ἰησοῦ...βαστάζω. 201 6.18 Ἡ χάρις τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί ἀμήν. Page 18