ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την MARC A.E. - Αριθμός Μητρώου Ε.Σ.Ρ.: 1 (ΕΝΑ) ΕΝΤΟΛΕΑΣ ΓΣΕΒΕΕ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Το σύνολο των μικρών & πολύ μικρών επιχειρήσεων (0-49 απασχολούμενους). ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ 1.006 επιχειρήσεις ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ 10-20 Ιουλίου 2017 ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ Πανελλαδική κάλυψη ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Πολυσταδιακή τυχαία δειγματοληψία με χρήση quota βάσει του κλάδου και της γεωγραφικής κατανομής. ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Τηλεφωνικές συνεντεύξεις βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου (CATI). ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ 18 ερευνητές & 3 επόπτες ΕΛΕΓΧΟΙ Έλεγχος πληρότητας στο 100%, έλεγχος με συνακρόαση & θέαση της οθόνης των ερευνητών σε ποσοστό 29,3% των συνεντεύξεων. Η MARC A.E. Είναι μέλος του ΣΕΔΕΑ, της ESOMAR, της WAPOR και τηρεί τον κανονισμό του Π.Ε.Σ.Σ. και τους διεθνείς κώδικες δεοντολογίας για την διεξαγωγή και δημοσιοποίηση ερευνών κοινής γνώμης. 1

ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο 37,0 Μεταποίηση 24,0 Υπηρεσίες 39,0 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 28,3 1 άτομο 22,7 2-3 άτομα 24,7 4-5 άτομα 8,4 Πάνω από 5 άτομα 15,9 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ έως 5 χρόνια 7,1 5-10 χρόνια 6,1 10-15 χρόνια 8,5 15 και άνω 78,4 ΤΖΙΡΟΣ 2016 Κάτω από 50 000 46,0 50 έως 100 χιλιάδες 20,4 100-300 χιλιάδες 14,8 300-500 χιλιάδες 4,5 500-1 εκατ 3,2 Πάνω από 1 εκατομμύριο 2,9 Δ Α 8,3 ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΑΕ 7,9 ΟΕ-ΕΕ 23,3 ΕΠΕ 2,6 ΙΚΕ 1,9 Ατομική 64,4 ΠΕΡΙΟΧΗ Λεκανοπέδιο Αττικής 36,5 Υπόλοιπη Ελλάδα 63,5 2

3

4

Θεωρείτε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας κατά το τελευταίο εξάμηνο: ΔΑ 0,2 Βελτιώθηκε 8,7 Παρέμεινε αμετάβλητη 32,7 Επιδεινώθηκε 58,4 Η αποτίμηση του α εξαμήνου 2017 σηματοδοτεί τη σημαντική υποχώρηση των αρνητικών δεικτών οικονομικού κλίματος, και συνδυάζεται με ιστορικό υψηλό 2ετίας στους δείκτες σταθεροποίησης (αύξηση κατά 9,3 μονάδες) και βελτίωσης (οριακή αύξηση κατά 1,2%) στο σύνολο των επιχειρήσεων. 5

ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια Πάνω από 15 χρόνια ΑΡ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα 6,5 8,3 11,2 18,3 13,1 5,9 7,9 4,6 7,5 10,5 4,7 17,5 5,8 8,8 8,1 7,9 9,2 17,9 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ -Ανά κατηγορία - Βελτιώθηκε Επιδεινώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη 64,5 58,9 52,4 46,5 49,2 63,5 59,8 68,1 62,7 54,0 63,5 39,4 63,3 58,5 58,4 41,5 59,1 58,1 28,8 32,8 36,4 35,2 37,7 29,4 32,4 27,4 29,8 35,1 31,8 43,1 30,9 32,2 33,6 40,6 33,0 32,6 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 6

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης 100 90 80 70 60 71,8 80,2 84,2 81,3 87,3 88,1 82 75,4 70,3 64,7 58,6 84,3 75 69,2 68,8 58,4 50 40 30 20 10 0 24,4 16,6 3,7 2,9 2010 2010 13,2 15,1 9,9 9,1 2,4 3,3 2,7 2,6 2011 2011 2012 2012 13,9 4 2013 18,8 23,1 5,8 6,6 2013 2014 24,4 10,7 2014 2015 32,9 10,9 20,1 8,4 4,8 4,8 2015 2016 23,2 23,4 7,6 7,5 2016 2017 32,7 8,7 2017 7

Προβλέπετε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: ΔΑ 8,7 Θα βελτιωθεί 10,9 Θα παραμείνει σταθερή 33,0 Θα επιδεινωθεί 47,4 Οι προσδοκίες σχετικά με την πορεία των επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο διατηρούν αρνητικό πρόσημο, αλλά σημειώνουν τις καλύτερες επιδόσεις από το Φεβρουάριο του 2015. 8

ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια Πάνω από 15 χρόνια ΑΡ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα 9,4 10,4 12,7 18,3 13,1 12,9 9,9 4,9 11,0 12,1 9,4 20,6 7,8 12,2 9,4 20,8 11,4 10,6 ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ -Ανά κατηγορία - Θα βελτιωθεί Θα επιδεινωθεί Θα παραμείνει σταθερή ΔΑ 53,0 45,6 43,3 39,4 36,1 47,1 49,1 57,9 47,4 43,1 48,2 35,0 51,2 50,7 42,3 37,7 47,1 47,6 33,6 34,4 33,8 42,6 34,1 32,1 27,4 32,0 36,3 34,1 38,8 31,5 29,3 40,9 36,8 31,9 33,6 31,2 6,4 10,4 9,6 8,5 8,2 5,9 8,9 9,8 9,6 8,5 8,3 5,6 9,5 7,8 7,4 4,7 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Για τις επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερα από 5 άτομα, με υψηλό κύκλο εργασιών και με ηλικία έως 5 ετών, το άθροισμα θετικών- σταθερών αποτιμήσεων υπερβαίνει για πρώτη φορά τις αρνητικές αποτιμήσεις. 9,6 8,2 9

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης 90 80 70 60 50 55,4 67,1 68 65,2 77,2 64,7 62,9 68,1 51,1 56,1 67,9 61,2 59,5 58,8 47,4 40 30 20 10 27,3 11 17,2 7,2 19,9 20,8 6,7 7,4 14,1 4,3 19,5 8 21,1 19,7 11 5,9 26,5 23,9 15,7 11,3 31,4 30,2 24,2 19 21,3 6,3 9,4 8,5 22,5 22,7 33 11 10,9 0 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 10

ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΜμΕ 60 ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΜμΕ 50 40 ΜΟΝΑΔΕΣ 30 20 ΕΛΛΑΔΑ 10 0 Το α εξάμηνο του 2017 σηματοδοτεί τη σταδιακή επαναφορά της οικονομικής δραστηριότητας σε ένα ελάχιστο επίπεδο κανονικότητας, το οποίο εκδηλώνεται με την ταυτόχρονη βελτίωση στους δείκτες οικονομικού κλίματος και μακροοικονομικού περιβάλλοντος. 11

0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΒΑΣΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ -αποτίμηση προηγούμενου εξαμήνου- 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΖΗΤΗΣΗ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 12

ΒΑΣΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ -πρόβλεψη επόμενου εξαμήνου- ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΖΗΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ -10 0-20 -30-40 -50-60 -70-80 -90 0,0-10,0-20,0-30,0-40,0-50,0-60,0-70,0-80,0-90,0 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 0-10 -20-30 -40-50 -60-70 -80-90 ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 13

14

Συνολικά, πόσο τοις εκατό διαφορά περίπου παρατηρείτε στον τζίρο που κάνατε το πρώτο εξάμηνο του 2017 σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2016; Αύξηση πάνω από 60% Αύξηση περίπου 60% Αύξηση περίπου 50% Αύξηση περίπου 40% Αύξηση περίπου 30% Αύξηση περίπου 20% Αύξηση έως 10% Καμία διαφορά Μείωση έως 10% 0,3 0,1 0,2 0,6 1,0 3,4 9,7 16,1 17,5 Οι έρευνες που διεξήχθησαν το τελευταίο διάστημα σχετικά με την καταναλωτική εμπιστοσύνη και τις επιδόσεις του λιανεμπορίου δείχνουν το παράδοξο της επιδείνωσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, γεγονός ανακόλουθο σε σχέση με τις θετικές τάσεις μεγέθυνσης της οικονομίας, ένδειξη συγκέντρωσης των μεριδίων αγοράς σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Μείωση περίπου 20% 17,8 Μείωση περίπου 30% 13,3 Μείωση περίπου 40% 4,7 Μείωση περίπου 50% 3,7 Μείωση περίπου 60% 1,5 Μείωση πάνω από 60% 2,3 ΔΑ 7,9 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 Μ.Ο. Μείωσης Τζίρου: 13,2% 15

Πόσο είναι περίπου το ποσόν για το οποίο θα φορολογηθείτε για το 2016 (δηλαδή το κέρδος σύμφωνα με τη δήλωση);- με αναγωγή- Ζημίες -Μηδενικό (δεν έχω κέρδη φορολογητέο εισόδημα) Κάτω από 5.000 5.000-10.000 10.000-20.000 20.000-30.000 Άνω των 30.000 ΔΓ/ΔΑ 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 16

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ Η ρευστότητα της επιχείρησής σας κατά το 1 Ο εξάμηνο του 2017 : ΔΑ 0,8 Αυξήθηκε 8,3 Αμετάβλητη 25,8 Μειώθηκε 65,1 Η έρευνα αναδεικνύει τα διαρθρωτικά προβλήματα των μικρών επιχειρήσεων που αφορούν τη μειωμένη ρευστότητα και το έλλειμμα πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Ο δείκτης ρευστότητας διατηρεί σταθερά υψηλά επίπεδα αρνητικών αποτιμήσεων (2 στις 3 επιχειρήσεις). 17

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 70 74,7 79 84,3 82,6 85,9 86,5 85 81,7 76,3 72,8 62,4 81,7 74,6 75,8 70,1 65,1 60 50 40 30 20 10 0 23 17,2 12,5 13,7 2,2 2,9 3 2,9 2,9 2010 2010 2011 2011 10,9 9,8 11,2 2012 13,6 2,8 3,6 4,7 2012 2013 2013 16,1 7,1 2014 19 7,6 2014 25 12 2015 12,3 5,4 2015 18 17,8 7 5,7 2016 2016 21,2 25,8 8 8,3 2017 2017 18

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Η επενδυτική δραστηριότητα της επιχείρησής σας κατά το 1 Ο εξάμηνο του 2017 : ΔΑ 1,4 Αυξήθηκε 8,2 Μειώθηκε 28,2 Αμετάβλητη 62,2 Ιδιαίτερα υψηλό παραμένει το απόθεμα αναξιοποίητου παραγωγικού δυναμικού, καθώς ο μ.ο χρησιμοποίησης στις ΜμΕ μεταποίησης ανέρχεται στο 51,3%. 19

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 70 Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 62,2 60 50 40 46,5 40,7 52,3 37 45,3 39,7 51,3 41,5 54,3 52,6 37,6 37,4 47 43,1 52,8 35 45,9 42,8 54,2 34,8 38 45,4 49,8 42,8 51,3 51,1 43,2 42,9 37,5 34,7 30 28,2 20 10 4,9 3,7 3,8 4,6 5,8 6,9 5,7 14,1 6,2 8,7 12,1 4,9 6,8 9,1 7,7 8,2 0 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 20

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείωση Χωρίς μεταβολή ΔΑ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 12,6 57,5 28,9 1 ΖΗΤΗΣΗ 12,9 56,2 30,4 0,5 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 8,3 65,1 25,8 0,8 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 9,5 57,6 29,2 3,7 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 8,2 28,2 62,2 1,4 ΤΙΜΕΣ 8,6 40,4 50,2 0,8 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 6,7 6,7 86,2 0,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 21

22

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Προβλέπετε ότι η επενδυτική δραστηριότητα της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: ΔΑ 4,6 θα αυξηθεί 4,2 θα μειωθεί 21,8 Θα παραμείνει αμετάβλητη 69,4 Η χαμηλή επενδυτική εμπιστοσύνη παρουσιάζει στοιχεία παγίωσης και τείνει να μετασχηματιστεί σε διαρθρωτικό χαρακτηριστικό της ελληνικής μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, και ως τέτοιο επηρεάζει τις προοπτικές ανάκαμψης των κλάδων στους οποίους κυριαρχούν οι μικρές επιχειρήσεις. Μόνο το 4,2% των επιχειρήσεων προγραμματίζει να πραγματοποιήσει κάποια επένδυση στο επόμενο εξάμηνο. 23

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 80 70 64,2 69,4 60 50 40 30 20 10 0 48,2 33,6 8 2010 47,5 34 6,4 2010 43,2 39,7 54,3 34,6 3,3 4,6 2011 2011 52,1 40,5 55,9 33,1 45,2 41,5 55,5 34,1 2,8 5,1 5,5 4,3 2012 2012 2013 2013 46,3 39 9 2014 54,3 31,5 7,5 2014 48,2 46,6 44,4 25,7 13,2 2015 2,6 2015 48,7 36,5 3,4 2016 55,7 29,3 31,4 2,1 2016 2017 21,8 3,6 4,2 2017 24

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείωση Χωρίς μεταβολή ΔΑ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 13,4 43,9 36,1 6,6 ΖΗΤΗΣΗ 13,4 43,5 36,7 6,4 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 9,9 47,1 37 6 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 9,5 43,3 38,8 8,4 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 4,2 21,8 69,4 4,6 ΤΙΜΕΣ 4,8 14,5 75 5,7 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 4,5 8,4 84,3 2,8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 25

26

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το προσωπικό της επιχείρησής σας τους τελευταίους 6 μήνες αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε σταθερό; (Αφορά το διάστημα Ιανουάριος Ιούνιος 2017) Αυξήθηκε κατά 1 άτομο 2,6 ΔΑ 0,4 Αυξήθηκε 6,7 Μειώθηκε 6,7 Αυξήθηκε κατά 2 άτομα Αυξήθηκε κατά 3 άτομα Αυξήθηκε πάνω από 3 άτομα 2,3 0,8 1,0 6.7 Σταθερό 86,2 Μειώθηκε κατά 1 άτομο 4,1 Μειώθηκε κατά 2 άτομα Μειώθηκε κατά 3 άτομα Μειώθηκε περισσότερα από 3 άτομα Παρέμεινε σταθερό 1,1 0,8 0,7 6.7 Η αργή αλλά σταθερή αποκλιμάκωση της ανεργίας που αποτυπώνεται στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (21,7% τον Μάιο του 2017) καταγράφεται για πρώτη φορά στην αποτίμηση της έρευνας κλίματος 86,2 ΔΑ 0,4 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 27

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 100 90 80 70 75 73,2 70,5 74,6 73,9 75,6 79,9 80,9 81,3 85,8 84,2 82,6 85,7 87,9 83,3 86,2 60 50 40 30 20 10 0 21,9 24,1 21,1 20,4 20,1 18,7 16,6 12,3 13 8,6 9,6 11 10,3 2,2 3,6 3,5 3,1 3,3 3,2 3,1 4 5,4 5,5 5,2 4,8 3,7 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 6,6 5,4 2016 9,2 4,6 2017 6,7 2017 28

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΝΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΕΩΝ/ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 10,00 9,00 9,59 8,00 7,00 6,00 5,00 6,08 6,89 6,58 6,09 5,84 5,35 4,00 4,39 3,00 2,00 1,00 3,08 2,41 1,56 1,85 2,29 2,78 1,22 2,00 1,00 0,00 Για κάθε μια πρόσληψη αντιστοιχεί μια απόλυση, με σαφείς τάσεις βελτίωσης, καθώς οι επιχειρήσεις που δήλωσαν ότι αύξησαν το προσωπικό τους προσέλαβαν περισσότερα άτομα από εκείνες που δήλωσαν ότι απέλυσαν. 29

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΡΟΩΝ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ) 120000 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΡΟΩΝ (Μάρτιος 2013- Ιούλιος 2017) 100000 80000 60000 40000 20000 0-20000 ΙΣΟΖΥΓΙΟ Γραμμική (ΙΣΟΖΥΓΙΟ) -40000-60000 -80000-100000 30

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΡΟΩΝ ΜΙΣΘΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ) πηγή: ΕΡΓΑΝΗ 120000 ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΡΟΩΝ (Μάρτιος 2013- Ιούλιος 2017) 100000 80000 60000 40000 20000 0-20000 ΙΣΟΖΥΓΙΟ Γραμμική (ΙΣΟΖΥΓΙΟ) -40000-60000 -80000-100000 31

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 90 80 77,4 73,1 75 75,5 77,1 81,3 75,4 77,5 83,1 79,6 76,3 83,1 84,5 81,1 84,3 70 62,7 60 50 40 30 20 10 0 15,3 4,4 2010 21,2 18,3 17,6 16,4 2,4 4,1 2,9 2010 2011 2011 2,2 2012 13,8 13,1 16,5 12,4 10,9 3,2 3,7 2012 2013 2,7 2013 7,6 2014 3,6 2014 17,4 8,8 8,3 1,8 2015 2015 8,4 2016 10 7,4 8,4 4,2 3,1 5,1 4,5 2016 2017 2017 32

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τους επόμενους 6 μήνες θεωρείτε πιο πιθανό το προσωπικό της επιχείρησής σας να αυξηθεί, να μειωθεί ή να παραμείνει το ίδιο; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό- ΔΑ 3,1 να αυξηθεί 7,0 να μειωθεί 14,0 να παραμείνει αμετάβλητo 75,9 Οι προοπτικές για το επόμενο διάστημα παραμένουν αρνητικές καθώς το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι θα προχωρήσουν σε περικοπές θέσεων εργασίας είναι διπλάσιο από εκείνων που δηλώνουν πως θα τις αυξήσουν. Αυτή η τάση αντανακλά το αίσθημα επιφυλακτικότητας και αναμονής των ΜμΕ για την πορείατης οικονομίας. 33

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό- Μείωση Σταθεροποίηση Αύξηση 80 70 60 62,9 64,6 63,2 58,4 62,9 75,2 61,2 64,8 70,9 71,7 70,3 73,7 72,1 73,8 75,9 50 40 30 27,7 27,2 29,8 31,5 26,5 29,3 20 10 0 2,8 2010 4,9 2011 18,3 3,4 3,2 4,4 4,6 2011 2012 2012 2013 3,9 2013 21,3 20 10,3 2014 5,1 2014 13,7 11,7 2015 2,1 2015 23,4 14,8 6,0 2016 20,1 4,0 2016 12,6 14 8,1 2017 7 2017 34

Αν αυξηθεί... ΒΑΣΗ: Όσοι είπαν θα αυξηθεί Θα είναι Πλήρους απασχόλησης 71,1 Θα είναι Μερικής απασχόλησης 28,9 Θα είναι Εξωτερική συνεργασία (μπλοκάκι) 0,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 35

Έχετε συμβοηθούντα μέλη (της οικογένειας) στην επιχείρηση; Απασχολείτε προσωπικό με μερική απασχόληση; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - Όχι 38,6 ΔΑ 0,1 Ναι 61,3 Όχι 57,0 ΔΑ 0,3 Ναι 42,7 Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ το 42,7% των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που έχουν προσωπικό το απασχολούν με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Το 61,3% δηλώνει ότι απασχολεί συμβοηθούν μέλος στην επιχείρηση. 36

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΑΣΗΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΝΕΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ (ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ) 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 ΠΛΗΡΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ 30,00 Γραμμική (ΠΛΗΡΗΣ) 20,00 Γραμμική (ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ) 10,00 0,00 37

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΑΣΗΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΝΕΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ (ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ, πηγή: ΕΡΓΑΝΗ) 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 ΠΛΗΡΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ 30,00 Γραμμική (ΠΛΗΡΗΣ) 20,00 Γραμμική (ΕΛΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ) 10,00 0,00 38

Η αύξηση των ευέλικτων μορφών εργασίας, επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι το 36,4% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι αναγκάστηκε να μειώσει περιστασιακά ώρες/ ημέρες εργασίας, ποσοστό χαμηλότερο σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2017 αλλά υψηλότερο σε σχέση με τον Ιούλιο του 2016. Επιπρόσθετα, το 33,8% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα έγκαιρης καταβολής μισθοδοσίας. 39

Έχουν αναγκαστεί έστω και περιστασιακά να μειώσουν ώρες ή ημέρες εργασίας -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 60 50 40 30 30 30,2 32 37,4 40,5 47,7 50,5 47,7 42,7 43 39 45,2 33,7 37,2 36,4 20 10 0 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 40

Έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις αποδοχές κάποιων υπαλλήλων -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 60 50 49,3 43,6 43,5 40 38,5 30 28,6 33,2 33,9 25,2 32,8 28 31,8 25 20 15 15,6 19,4 10 0 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 41

Αντιμετωπίζουν το τελευταίο 6μηνο δυσκολίες στην καταβολή των μισθών -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 60 50 40 44,2 42,1 53,3 53,4 52,4 51,4 50 46,1 44,4 43 49,5 41,2 39,3 33,8 30 20 10 0 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 42

Θεωρούν σχεδόν βέβαιο να αναγκαστούν να μειώσουν μισθούς ή ώρες εργασίας υπαλλήλων μέσα στο επόμενο εξάμηνο -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 50 45 40 35 30 31,8 33,2 43 36,8 35,7 36,2 27,6 26,9 41,1 29,1 28,1 25 24,4 20 17,8 18,6 15 10 5 0 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 43

44

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΝΑΙ ΌΧΙ ΔΑ Στον ΟΑΕΕ 26,2 73,1 0,7 Στην εφορία 23,8 75,4 0,8 Σε ΔΕΚΟ 20 79,4 0,6 Σε προμηθευτές 19,6 78,1 2,3 Σε Δόσεις για δάνεια* 16,5 68,5 15 Για ενοίκιο 15,7 69,8 14,5 Στο ΙΚΑ* 13,6 68,1 18,3 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% * Στο σύνολο των επιχειρήσεων 45

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2017- ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 Ιούλιος 2017 Φεβρουάριος 2017 26,2 Στον ΟΑΕΕ 26,7 23,8 Στην Εφορία 23,8 22,1 21,7 20 19,6 10,8 16 15,7 16,5 10,4 13,6 Σε ΔΕΚΟ Σε προμηθευτές ΕΝΟΙΚΙΟΣε δόσεις δανείου*στο ΙΚΑ* Παρά τη σχετική βελτίωση των οικονομικών δεικτών, τα προβλήματα υπερχρέωσης παραμένουν στο «κόκκινο», τουλάχιστον για 1 στις 4 επιχειρήσεις. Το υψηλότερο ποσοστό των επιχειρήσεων με καθυστερημένες οφειλές αφορά εκείνες με χρέη προς το πρώην ασφαλιστικό ταμείο των επαγγελματιών (ΟΑΕΕ, 26,2%). Το 9,2% (64,000 επιχειρήσεις) έχει ταυτόχρονα οφειλές σε δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία. Τα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς την εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες πλέον ξεπερνούν τα 220 δις. * Στο σύνολο των επιχειρήσεων 46

Ποια από τις οφειλές δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε / να αποπληρώσετε περισσότερο; Στην εφορία 28,5 Στον πρώην ΟΑΕΕ Σε ΔΕΚΟ 10,6 13,6 Στις τράπεζες δάνεια Ενοικίου Στο πρώην ΙΚΑ Σε προμηθευτές 6,7 5,4 5,1 4,6 ΔΑ 25,5 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 47

Ποια οφειλή εξοφλείτε κατά προτεραιότητα; Στην εφορία 23,3 Στον πρώην ΟΑΕΕ Σε ΔΕΚΟ Στο πρώην ΙΚΑ 11,7 11,4 10,5 Σε προμηθευτές Ενοικίου 8,1 8,1 Στις τράπεζες/δάνεια 3,2 ΔΑ 23,7 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 48

Εκτιμάτε ότι το 2017 θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις φορολογικές σας υποχρεώσεις; (ΦΠΑ, ΦΜΥ κλπ) Εκτιμάτε ότι το 2017 θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις ασφαλιστικές σας υποχρεώσεις; ΔΑ 13,9 Ναι 62,4 ΔΑ 12,6 Ναι 64,2 Όχι 23,7 Όχι 23,2 Φεβρ. 2016 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ναι 39,4 55,3 51,4 Όχι 37,6 30,9 33,2 Δεν γνωρίζω τις νέες ρυθμίσεις 13,2 - - ΔΑ 9,8 13,8 15,4 Φεβρ. 2016 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ναι 41,5 55,4 54,7 Όχι 36,1 31,6 30,5 Δεν γνωρίζω τις νέες ρυθμίσεις 12,6 - - ΔΑ 9,8 13,1 14,8 49

Οι ασφαλιστικές εισφορές που πληρώνετε με το νέο σύστημα είναι λιγότερες ή περισσότερες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και το παλαιό σύστημα; Λιγότερες 63,6 Φεβρ. 2017: Γνωρίζετε αν με το νέο σύστημα των ασφαλιστικών εισφορών, θα πληρώνετε περισσότερα ή λιγότερα; Περισσότερες 17,4 Δεν γνωρίζω 68,6 Περισσότερα 8,0 Λιγότερα 22,8 Ίδιες 12,1 Τα ίδια 0,6 ΔΑ 6,9 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 Σχετικά με την παρακολούθηση των ροών του νέου ασφαλιστικού συστήματος, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των υπόχρεων (75,7%) δηλώνει ότι καταβάλλει λιγότερες (63,6%) ή ίδιες εισφορές (12,1%), ενώ το 17,4% ότι καταβάλλει περισσότερες. 50

Οι ασφαλιστικές εισφορές που πληρώνετε με το νέο σύστημα είναι λιγότερες ή περισσότερες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και το παλαιό σύστημα; ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ετήσιος τζίρος Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Έως 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 Λιγότερες 67,9 63,5 59,5 56,3 65,6 69,4 63,5 79,2 71,1 64,1 47,1 Περισσότερες 14,0 18,3 20,1 18,3 16,4 8,2 18,4 5,6 12,3 16,9 30,6 Ίδιες 10,8 12,9 13,0 9,9 16,4 12,9 11,9 8,1 9,6 13,3 16,5 ΔΑ 7,3 5,3 7,4 15,5 1,6 9,5 6,2 7,1 7,0 5,7 5,8 ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Λιγότερες 65,7 62,4 79,2 71,1 64,1 47,1 33,1 Περισσότερες 17,7 17,2 5,6 12,3 16,9 30,6 39,4 Ίδιες 10,1 13,3 8,1 9,6 13,3 16,5 18,8 ΔΑ 6,5 7,1 7,1 7,0 5,7 5,8 8,7 Σε ευνοϊκότερη θέση είναι οι ατομικές επιχειρήσεις χωρίς προσωπικό και με πολύ χαμηλό τζίρο (79,2% πληρώνουν λιγότερα). 51

Ποιο είναι το εκτιμώμενο συνολικό ποσό οφειλών που είχατε μέχρι τέλους του 2016; Πάνω από 20,000 17,5 10,000 έως 20,000 9,8 Λιγότερο από 10,000 17,7 Δεν έχω οφειλές/δα 55,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 Το 17,5% των μικρών επιχειρήσεων (πάνω από 120,000 φυσικά ή νομικά πρόσωπα) οφείλουν πάνω από 20,000, που είναι το κατώφλι για να μπορεί να υποβάλλει κανείς αίτηση υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης ιδιωτικού χρέους. 52

Σκέφτεστε να κάνετε αίτηση υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών; -Βάση: Όσοι δηλώνουν ποσό οφειλών- Όχι 53,4 Έχω κάνει ρύθμιση 7,2 ΔΑ 7,0 Ναι 32,4 53

Μήπως αντιμετωπίσατε κατάσχεση καταθέσεων ή δέσμευση λογαριασμών λόγω οφειλών το προηγούμενο εξάμηνο; Όχι 89,5 ΔΑ 1,3 Ναι 9,2 Ιουλ. 2016 Φεβρ. 2017 Ναι 7,2 9,6 Όχι 92,8 89,8 ΔΑ - 0,7 Περίπου 65,000 μικρές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι έχουν βρεθεί αντιμέτωπες το προηγούμενο εξάμηνο με κατάσχεση/ ή δέσμευση λογαριασμών για οφειλές. 54

55

Με τις υπάρχουσες σήμερα συνθήκες και με τις προοπτικές της κρίσης όπως διαμορφώνονται, θεωρείτε πιθανό ή όχι το ενδεχόμενο η επιχείρησή σας να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει; ΔΑ 4,5 Πολύ πιθανό 16,5 Καθόλου πιθανό 35,5 Πολύ & Αρκετά πιθανό: 38,1% Αρκετά πιθανό 21,6 Ελάχιστα & Καθόλου πιθανό : 57,4% Ελάχιστα πιθανό 21,9 Από τα στοιχεία των ερευνών του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ προκύπτει ότι τα «λουκέτα» αρχίζουν να μειώνονται. Παρά το θετικό οικονομικό κλίμα, ο δείκτης ανασφάλειας και φόβου για την πορεία της επιχείρησης διατηρεί υψηλές τιμές. Το 38,1% των επιχειρήσεων θεωρεί αρκετά και πολύ πιθανό να κλείσει το επόμενο διάστημα. 56

Θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει -Ανά κατηγορία - Πολύ πιθανό Αρκετά πιθανό Σύνολο ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια Πάνω από 15 χρόνια ΑΡ. ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50.000 50.000-100.000 100.000-300.000 Πάνω από 300.000 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα 3,8 18,3 20,3 12,5 14,1 9,8 10,6 17,9 22,5 18,9 16,1 15,3 16,9 11,7 12,8 8,5 16,6 16,4 24,0 14,2 18,3 24,1 23,2 15,5 26,2 30,6 20,8 19,4 17,6 20,6 26,8 15,4 22,6 24,0 20,2 24,6 25,0 35,5 32,9 28,2 29,6 23,5 36,6 35,6 36,1 41,2 38,7 36,6 38,5 40,6 44,4 47,0 43,9 47,5 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 57

ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 60 50 40 44,4 52,7 44,5 51,2 53,3 49,6 51,2 47,1 47,8 46,3 52,2 42 40,3 38,1 32,9 30 20 10 0 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014 2015 2015 2016 2016 2017 2017 58

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΓΓΡΑΦΩΝ- ΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Επεξεργασία στοιχείων ΓΕΜΗ 18000 12000 ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΔΙΑΓΡΑΦΕΣ 6000 0 Β-2015 Α-2016 Β-2016 Α-2017 Στο α εξάμηνο του 2017 καταγράφηκε για πρώτη φορά θετικό ισοζύγιο εγγραφώνδιαγραφών, γεγονός που εν μέρει τεκμηριώνει τη θέση ότι διερχόμαστε την τελική φάση εξόδου από την ύφεση και εισερχόμαστε σε μια περίοδο κανονικότητας. 59

Χρονικά πού τοποθετείτε αυτό το ενδεχόμενο; -Βάση: Όσοι θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει - Άμεσα, μέσα στο επόμενο τρίμηνο 5,7 Στο εξάμηνο 25,8 Αργότερα 68,5 Εκτιμάται ότι η μείωση επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο θα είναι περίπου ίση με το προηγούμενο εξάμηνο (αναμένεται να διακόψουν τη δραστηριότητά περίπου 12,500 13,000 επιχειρήσεις, κυρίως πολύ μικρές και αυτοαπασχολούμενοι. 60

Χρονικά πού τοποθετείτε αυτό το ενδεχόμενο; -Βάση: Όσοι θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει - Άμεσα, μέσα στο επόμενο τρίμηνο 5,7 Στο εξάμηνο 25,8 Αργότερα 68,5 Εκτιμάται ότι το επόμενο εξάμηνο αναμένεται να διακόψουν τη δραστηριότητά περίπου 12,500 13,000 επιχειρήσεις, κυρίως πολύ μικρές και αυτοαπασχολούμενοι. 61

ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 Επεξεργασία ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2012-2017 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Από τα μακροοικονομικά δεδομένα και τις προβολές για την πορεία της οικονομίας (εκτίμηση για μεγέθυνση 1,5%-2%), διαφαίνεται πως διανύουμε μια περίοδο στην οποία οι επιχειρήσεις που θα διακόπτουν την επιχειρηματική δραστηριότητα θα είναι λιγότερες από τις νέες επιχειρήσεις που δημιουργούνται. 62

63

Για τις συναλλαγές σας με πελάτες και προμηθευτές, η επιχείρησή σας διαθέτει e-banking; Όχι 28,7 ΔΑ 0,3 Ναι 71,0 Έχετε στην επιχείρησή σας μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτες (πιστωτικές ή χρεωστικές); Όχι 34,6 ΔΑ 0,1 Ναι 65,3 Συνολικά, οι μικρές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι πραγματοποιούν το 1/3 του κύκλου εργασιών μέσα από ηλεκτρονικές πληρωμές. Αυτό σημαίνει ότι στο τραπεζικό σύστημα εκτιμάται ότι μοχλεύονται περίπου 50 δις με τη χρήση του πλαστικού χρήματος. ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2016 ΙΟΥΛΙΟΣ 2016 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2017 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Ε-ΒΑΝΚΙΝG 48,5 51,4 61,2 38,2 66,4 33,2 68,8 30,2 71,0 28,7 Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες 46,7 53,3 64,3 34,9 65,1 34,7 73,9 25,0 69,9 30,1 62,7 36,9 68,9 30,3 74,2 24,2 69,8 30,2 75,5 23,7 41,5 58,5 53,4 46,4 62,8 1,6 63,2 35,2 69,2 30,5 ΤΕΡΜΑΤΙΚΟ POS 28,1 71,7 39,9 59,9 49,0 50,6 52,4 47,5 65,3 34,6 Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες 37,7 62,1 59,0 40,7 65,5 34,4 69,7 30,3 81,7 18,3 12,9 87,1 19,9 79,7 28,7 70,1 32,2 67,8 41,5 58,5 28,2 71,6 33,8 66,2 45,0 55,5 48,3 51,4 64,4 35,4 Μ.Ο. Ποσοστού Τζίρου με ηλεκτρονικές συναλλαγές: 32,5% 64

Γνωρίζετε ποιο είναι το ποσοστό χρέωσης ανά συναλλαγή επί του τζίρου που επιβάλλει η τράπεζα; ΒΑΣΗ: Όσοι έχουν μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτα 0,50% 2,3 0,51%-1% 41,4 1,1%-1,5% 19,7 1,51%-2% 8,3 2,1% και άνω 4,9 ΔΓ/ΔΑ 23,4 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0 Η αύξηση του αριθμού των διαθεσίμων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής που παρατηρείται σε αυτό το εξάμηνο αποδίδεται και στη σχετική αποκλιμάκωση του ύψους προμηθειών που ζητούν οι τράπεζες, καθώς το ποσοστό των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι καταβάλλουν άνω του 1% σε προμήθεια, μειώθηκε από 53% σε 33%. 65

Κάνετε πωλήσεις μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου; -Βάση: Όσοι ανήκουν στον κλάδο του εμπορίου- Ναι 14,6 Όχι 85,4 Περιορισμένη είναι η διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου στη μικρομεσαία επιχείρηση, καθώς μόλις το 14,6% των εμπορικών επιχειρήσεων έχει αναπτύξει τη συγκεκριμένη μέθοδο πωλήσεων και επέκτασης των δικτύων πελατών. 66

ΔΙΑΚΟΠΕΣ Θα φύγετε φέτος για διακοπές; Ναι, περισσότερες μέρες / πιο άνετες από πέρυσι 2,9 Ναι, λιγότερες ημέρες / πιο οικονομικές από πέρυσι 12,2 Ναι τις ίδιες διακοπές περίπου με πέρυσι 33,4 Όχι 51,5 0,0 20,0 40,0 60,0 80,0 100,0 67

68