26 Ιανουαρίου 2017 Δελτίο τύπου Το τέταρτο τρίμηνο του 2016 καταγράφηκε ελπιδοφόρα βελτίωση των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ για τα βασικά οικονομικά μεγέθη, τόσο σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όσο και έναντι του τετάρτου τριμήνου του 2015. Αντίθετα με τις προσδοκίες για τα μακροοικονομικά μεγέθη, αυτές που αφορούν στην εξέλιξη των παραγωγικών συντελεστών παρέμειναν σχεδόν στάσιμες το τέταρτο τρίμηνο. Ο σύνθετος δείκτης GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος έναντι του προηγουμένου τριμήνου. Τα κυριότερα προσκόμματα στην επιχειρηματική δράση παραμένουν η υψηλή φορολογία, οι συχνές αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και η «ασυνέχεια» στη λειτουργία του κράτους. Μέτριες θεωρούνται οι επιδόσεις του ΕΣΠΑ για την ανάπτυξη, την αναδιάρθρωση της οικονομίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση και οι καθυστερήσεις των εκταμιεύσεων αποτελούν τα μεγαλύτερα προβλήματα για τις επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ. Το τέταρτο τρίμηνο του 2016 σημειώθηκε ανάκαμψη των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ για τα βασικά μεγέθη της οικονομίας, δηλαδή το ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, το ποσοστό ανεργίας, τις ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, τις εξαγωγές και, τέλος, το ρυθμό μεταβολής των τιμών. Βελτίωση υπάρχει τόσο σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, όσο και έναντι του τετάρτου τριμήνου του 2015. Ο μέσος όρος του ισοζυγίου «θετικών» «αρνητικών» απαντήσεων για τα πέντε μεγέθη του GMCCI Οικονομική Συγκυρία, αυξήθηκε το τέταρτο έναντι του προηγουμένου τριμήνου, από -7,6% σε - 1,9%, ενώ ήταν -2,8% στο τέλος του 2015. Η βελτίωση μάλιστα καταγράφηκε και στις πέντε συνιστώσες του δείκτη, ιδιαίτερα όμως όσον αφορά την ανεργία και τις εξαγωγές. Η ανάκαμψη των προσδοκιών είναι επίσης εμφανής και από τη σύγκριση των τιμών του GMCCI για ολόκληρο το 2015 και το 2016. Από -14,4% το 2015 η μέση διαφορά αισιοδοξίας - απαισιοδοξίας των τεσσάρων τριμήνων διαμορφώθηκε σε -7,7% το 2016. Οι ελπιδοφόρες αυτές εξελίξεις σχετίζονται προφανώς με τη θετική πορεία του ΑΕΠ και άλλων βασικών μακροοικονομικών μεγεθών, καθώς και με τις προβλέψεις για σημαντική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2017.
% 60 40 43,0 GMCCI Οικονομική Συγκυρία (μέσος όρος διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων) 48,7 36,9 20 0-20 -40 3,8-6,6-2,8-4,6-1,9-7,6-15,5-16,8-32,9 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV 2014 2015 2016 Αντίθετα με τις προσδοκίες για τα μακροοικονομικά μεγέθη, αυτές που αφορούν στην εξέλιξη των παραγωγικών συντελεστών παρέμειναν σχεδόν στάσιμες το τέταρτο τρίμηνο. Ο σύνθετος δείκτης GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος. Ο μέσος όρος της διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων των πέντε μεταβλητών που απαρτίζουν το δείκτη - ανθρώπινο δυναμικό, δημόσιες υποδομές, συνθήκες χρηματοδότησης, θεσμικό πλαίσιο και επιχειρηματικότητα - ήταν -13,7% στο τέλος του 2016, έναντι -13,2% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2016. Επιδείνωση όμως υπήρξε σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2015, όπως φαίνεται στο επόμενο γράφημα. Αυτή οφείλεται στη χειροτέρευση των τεσσάρων επιμέρους δεικτών, εξαιρουμένου του θεσμικού πλαισίου. Όσον αφορά όμως τη σύγκριση του δείκτη για ολόκληρο το 2016 με αυτόν του 2015, προκύπτει μία λιγότερο απαισιόδοξη εικόνα. Συγκεκριμένα, ο δείκτης του 2016, δηλαδή ο μέσος όρος των τεσσάρων τριμήνων, διαμορφώθηκε σε -17,7% από -21,9% το 2015. Η διαφορά παραμένει πάντως σημαντική. % GMCCI Παραγωγικοί Συντελεστές (μέσος όρος διαφοράς «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων) 40 20 34,6 33,1 29,7 0 1,6-20 -40-25,0-40,6-14,2-7,6-23,6-20,2-13,2-13,7-60 I II III IV I II III IV I II III IV 2014 2015 2016
Οι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση Δεν σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στις απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ, όσον αφορά τους κυριότερους ανασχετικούς για την επιχειρηματική ανάπτυξη παράγοντες το τελευταίο τρίμηνο του 2016. Η κατάταξη των πέντε πρώτων παραγόντων παρέμεινε ίδια: Η υψηλή φορολογία, οι συχνές αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και η «ασυνέχεια» στη λειτουργία του κράτους. Όλοι οι παράγοντες αυτοί είχαν σκορ μεγαλύτερο του 4 σε πενταβάθμια κλίμακα. 0 1 2 3 4 5 Η υψηλή φορολογία Η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος Η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση (μέσω δανείων και προσέλκυσης κεφαλαίων) Η έλλειψη συνέχειας της λειτουργίας του κράτους Το σύστημα απονομής δικαιοσύνης Η παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα στην παροχή βασικών δημόσιων και οιονεί δημόσιων αγαθών Η διαφθορά Οι αδειοδοτήσεις και η εγκατάσταση επιχειρήσεων Οι κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας Οι κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές κεφαλαίων Οι κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών Τα εμπόδια εισόδου σε πολλούς κλάδους και επαγγέλματα 4,63 4,58 4,34 4,32 4,30 4,00 3,79 3,65 3,63 3,46 3,45 3,38 3,18 Η έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού 2,69 Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας 2,02
Η πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ και η συμβολή του στην ανάπτυξη της χώρας Οι σύμβουλοι είναι επικριτικοί για το ΕΣΠΑ 2014-2020 και οι απόψεις τους δεν έχουν μεταβληθεί ουσιαστικά τα δύο τελευταία χρόνια. Κατ αρχήν, η πλειονότητα θεωρεί ότι η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ συμβάλει μέτρια στην οικονομική ανάπτυξη. Παρόμοια είναι η εικόνα που προκύπτει όσον αφορά τη συμβολή του ΕΣΠΑ στην επίλυση διαρθρωτικών προβλημάτων και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ προάγει την ανάπτυξη της οικονομίας Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ βοηθά στην επίλυση των διαρθρωτικών προβλημάτων της οικονομίας 12,2% 22,4% 27,7% 4,3% 65,3% 68,1% Η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ προωθεί την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων 21,7% 17,4% 60,9% Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που επιχειρούν να ενισχυθούν μέσω του ΕΣΠΑ σχετίζονται με τη χρηματοδότηση: Υπάρχουν δυσκολίες στη κάλυψη της ίδιας συμμετοχής, στο δανεισμό, καθώς επίσης και λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στις εκταμιεύσεις. Η ένταση μάλιστα των δύο πρώτων έχει αυξηθεί μεταξύ 2015 και 2016. Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων θεωρείται από τους συμβούλους το τέταρτο σημαντικότερο πρόσκομμα. Σημαντική είναι επίσης η μείωση της σημασίας της διαφθοράς: χαμηλή τη θεωρεί το 2016 περισσότερο από το ένα τρίτο των απαντησάντων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό που είχε καταγραφεί από την έρευνα του προηγουμένου έτους ήταν μόνο 14,3%.
Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις που ζητούν ενισχύσεις μέσω του ΕΣΠΑ Πρόβλημα Ένταση προβλημάτων (%) Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Πολυπλοκότητα διαδικασιών 34,7 59,2 6,1 Αδιαφάνεια διαφθορά 18,8 45,8 35,4 Αδυναμία κάλυψης ίδιας συμμετοχής 72,3 27,7 0,0 Δυσκολία δανεισμού και έκδοσης εγγυητικών 85,7 14,3 0,0 επιστολών Καθυστερήσεις εκταμιεύσεων 79,2 18,8 2,1 Δράσεις που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των επιχειρήσεων 39,1 52,2 8,7 Η πλειονότητα των συμβούλων θεωρεί ότι οι σοβαρότερες δυσκολίες κατά τη διαδικασία ενίσχυσης των επιχειρήσεων δημιουργούνται στο στάδιο της εκταμίευσης. Σημαντικά είναι επίσης τα προβλήματα τήρησης των υποχρεώσεων υλοποίησης των έργων. Αντίθετα, λίγες δυσκολίες παρουσιάζονται κατά την προετοιμασία των αιτήσεων. Τα προβλήματα των διαδικασιών ενίσχυσης των επιχειρήσεων μέσω του ΕΣΠΑ Στάδιο Ένταση προβλημάτων (%) Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Προετοιμασία αίτησης 10,9 43,5 45,7 Αξιολόγηση αίτησης έγκριση 38,3 46,8 14,9 Τήρηση υποχρεώσεων υλοποίησης 41,7 50,0 8,3 Εκταμίευση 62,5 35,4 2,1 Η έρευνα για το δ τρίμηνο 2016 πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των μελών του ΣΕΣΜΑ: ACCENTURE, KPMG, LDK Consultants, PROACTIVE, PWC και STOCHASIS. Ο ΣΕΣΜΑ Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) ιδρύθηκε το 1991 και αποτελεί τον επαγγελματικό συλλογικό φορέα των οργανωμένων εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με 52 εταιρείες μέλη, στις οποίες απασχολούνται περισσότερα από 2.000 εξειδικευμένα στελέχη. Κύριος στόχος του ΣΕΣΜΑ είναι η ανάπτυξη και διεύρυνση της αγοράς συμβουλευτικών υπηρεσιών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και η ενίσχυση και παγίωση της αξιοπιστίας και της προστιθέμενης αξίας των συμβουλευτικών υπηρεσιών και της επιχειρηματικής υποστήριξης, τόσο στο δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό τομέα.