ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Καθ. Νίκος Χατζηαργυρίου, Αντιπρόεδρος & Αναπληρωτής Δ/νων Σύµβουλος ΔΕΗ

Χαρτοφυλάκιο σταθµών παραγωγής ιασυνδεδεµένο Σύστηµα Υ/Η ενέργεια Λιγνίτης Πετρέλαιο Φ. Αέριο ΕΗ Εγκατεστηµέν η ισχύς (MW) 3,017 5,288 750 1,966 Σταθµισµένη Ηλικία (έτη) 29 26 37 15 Εγκατεστηµένη ισχύς ανά τύπο καυσίµου Ανανεώσιµες 7.5% Λιγνίτης 36.1% Φ. Αέριο Ιδιωτών 880 Σύνολο 11,901 Νησιά Υδροηλεκτρική ενέργεια 20.6% Πετρέλαιο 5.1% Κρήτη Ρόδος 770 234 16 15 Φυσικό αέριο 19.4% Νησιά (πετρέλαιο) 11.3% Μικρά νησιά 650 Σύνολο 1,654 37 ΕΗ: 12.7 GW Ανανεώσιµες Τρίτοι: 1.9 GW «Ζητήµατα Σύνολο της Πράσινης 1100 Ενέργειας», Διεθνές Παν. Θεσσαλονίκης, 27 Νοεµβρίου 2009

Το σηµερινό χαρτοφυλάκιο σταθµών παραγωγής της ΔΕΗ υπερβαίνει τα 12.7 GW Διασυνδεδεµένο Σύστηµα Υ/Η ενέργεια Λιγνίτης Πετρέλαιο Φυσικό Αέριο Εγκατεστηµένη ισχύς (MW) 3,017 5,288 750 1,966 Σύνολο 11,021 Κρήτη Ρόδος Μικρά νησιά Νησιά 770 234 650 Σύνολο 1,654 Σταθµισµένη Ηλικία (έτη) 28 25 36 14 15 14 36 Υδροηλεκτρική ενέργεια 23.6% Εγκατεστηµένη ισχύς ανά τύπο καυσίµου Ανανεώσιµες 0.7% Φυσικό αέριο 15.4% Λιγνίτης 41.4% Νησιά (πετρέλαιο) 13.0% Πετρέλαιο 5.9% Ανανεώσιµες Σύνολο 91

Παλαιότητα λιγνιτικών µονάδων Μονάδα Ισχύς (MW) Πρώτο έτος λειτουργίας Ετη λειτουργίας ΠΤΟΛΕΜΑΪ Α I 70 1959 50 ΛΙΠΤΟΛ I 10 1959 50 ΠΤΟΛΕΜΑΪ Α II 125 1962 47 ΠΤΟΛΕΜΑΪ Α III 125 1965 44 ΛΙΠΤΟΛ II 33 1965 44 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ III 250 1970 39 ΠΤΟΛΕΜΑΪ Α IV 300 1973 36 ΚΑΡ ΙΑ I, II 600 1975 34 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ I, II 300 1975 34 ΚΑΡ ΙΑ III 306 1980 29 ΚΑΡ ΙΑ IV 306 1981 28 ΑΓ. ΗΜΗΤΡΙΟΣ I, II 600 1984 25 ΑΓ. ΗΜΗΤΡΙΟΣ III, IV 620 1985 24 AMYNTAIO I, II 600 1987 22 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ B 300 1991 18 «Ζητήµατα της ΑΓ. ΗΜΗΤΡΙΟΣ Πράσινης Ενέργειας», V 375Διεθνές Παν. 1997 Θεσσαλονίκης, 27 Νοεµβρίου 12 2009 ΜΕΛΙΤΗ 330 2003 6

Παλαιότητα µονάδων πετρελαίου & Φ.Αερίου Μονάδα Ισχύς (MW) Πρώτο έτος λειτουργίας Ετη λειτουργί ας Πετρελαϊκές ΑΛΙΒΕΡΙ IV 150 1969 40 ΑΛΙΒΕΡΙ III 150 1968 41 ΛΑΥΡΙΟ I 130 1972 37 ΛΑΥΡΙΟ II 300 1973 36 Φ. Αερίου ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ VIII (1) 160 1968/1997 12 ΛΑΥΡΙΟ III (1) 180 1965/ 1997 12 ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΧ (1) 200 1971/ 1998 11 ΛΑΥΡΙΟ IV 560 1999 10 ΚΟΜΟΤΗΝΗ 485 2002 7 ΛΑΥΡΙΟ V 385 2006 3 (1) Η νέα ηµεροµηνία µετά από αναβάθµιση των µονάδων

Κάθε σχεδιασµός του Συστήµατος για µακροχρόνια και βιώσιµη ανάπτυξη πρέπει να: ίνει λύση και στις τρεις παραµέτρους του προβλήµατος της ηλεκτρικής ενέργειας Ασφάλεια εφοδιασµού σε ηλεκτρική ισχύ και ενέργεια Παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών σε ανταγωνιστικές τιµές Σεβασµός στο περιβάλλον Προσφέρει στους πολίτες ποιότητα υπηρεσιών και περιβάλλοντος, όχι µόνο σήµερα αλλά και για τις επόµενες γενιές Συµβάλλει αποφασιστικά στην κοινωνική πρόοδο και ευηµερία

Στρατηγικοί Στόχοι Παραγωγής ΔΕΗ Αποδοτικό χαρτοφυλάκι ο µονάδων παραγωγής µε σεβασµό στο περιβάλλον Κατασκευή νέων µονάδων σύµφωνα µε τις βέλτιστες διαθέσιµες τεχνικές Απόσυρση παλαιών, µη αποδοτικών και ρυπογόνων µονάδων παραγωγής Επιτάχυνση ολοκλήρωσης υδροηλεκτρικών έργων Εξασφάλιση µεριδίου αγοράς 20% στις ανανεώσιµε ς πηγές ενέργειας ραστηριοποίηση σε όλους τους τοµείς: αιολικά, ηλιακά, µικρά υδροηλεκτρικά, γεωθερµία Αναβάθµιση περιβαλλοντικής λειτουργίας υφιστάµενων εγκαταστάσεων

Πρόγραµµα εγκατάστασης Θερµοηλεκτρικών Μονάδων στο Διασυνδεδεµένο Σύστηµα Μονάδες Καύσιµο Εγκατεστηµένη Ισχύς (ΜW) Έτος λειτουργίας Στάδιο Αλιβέρι V Φυσικό αέριο 417 2011 Υπό κατασκευή Mεγαλόπολη V Φυσικό αέριο 750-835 2013 Πτολεµαΐδα V Λιγνίτης 550-660 2016 Μελίτη ΙΙ Λιγνίτης 450 2016 Υπογραφή σύµβασης Ετοιµότητα Προκήρυξης Ετοιµότητα Προκήρυξη Αλιβέρι VI 800 Επανεξέταση Λάρυµνα 800 Επανεξέταση

Πρόγραµµα εγκατάστασης Υδροηλεκτρικών Μονάδων ΔΕΗ στο Διασυνδεδεµένο Σύστηµα Σταθµός Παραγωγής Μονάδα Εγκατεστηµένη Ισχύς (ΜW) Έτος λειτουργίας Στάδιο Μεσοχώρα Ι,ΙΙ 160 2011 Σε αποπεράτωση Ιλαρίωνας Ι,ΙΙ 153 2011 Υπό κατασκευή Μετσοβίτικο Ι,ΙΙ 29 2012 ιακήρυξη Η/Μ

Πρόγραµµα εγκατάστασης Μονάδων στα Νησιά Μονάδες Καύσιµο Εγκατεστηµένη Ισχύς (ΜW) Έτος λειτουργίας Στάδιο Παλαιοί Γαλήνοι, Κρήτη Φυσικό αέριο/ντίζελ 250 2015 Προκαταρκτική φάση Παλαιοί Γαλήνοι, Φυσικό Προκαταρκτική 250 2016 Κρήτη αέριο/ντίζελ φάση Αθερινόλακκος, Κρήτη Μαζούτ χαµ. θείου/φυσικό αέριο 95-105 2013 Ετοιµότητα ιακήρυξης Ρόδος Μαζούτ χαµηλού θείου 115 2012 Κατασκευή Λήψη Αδειών Λέσβος Μαζούτ χαµηλού θείου 120 2015 Περιβαλλοντική αδειοδότηση Προετοιµασία ιασύνδεση Κυκλάδων 2014 «Ζητήµατα της Πράσινης Ενέργειας», Διεθνές Παν. Θεσσαλονίκης, 27 Νοεµβρίου Προκήρυξης 2009

Αντικατάσταση παλαιών µονάδων Μονάδες Καύσιµο Εγκατεστηµένη Ισχύς (ΜW) Πτολεµαΐδα I,II,III Λιγνίτης 320 ΛΙΠΤΟΛ I,II Λιγνίτης 43 Μεγαλόπολη I,II Λιγνιτης 250 Άγιος Γεώργιος VIII, IX, Φυσικό αέριο 360 Λαύριο ΙΙΙ Φυσικό αέριο 180 Λαύριο Ι,ΙΙ, Μαζούτ 450 Αλιβέρι ΙΙΙ, ΙV Μαζούτ 300 Κυκλάδες Ντίζελ /Μαζούτ 200

Εκποµπές CO2 και οι ρύποι µετά την ολοκλήρωση του στρατηγικού σχεδίου της παραγωγής (Στρατηγικές Προτεραιότητες 2007) Εκποµπές CO2 στο διασυνδεδεµένο (kg/kwh) Εκποµπές NOx στο διασυνδεδεµένο (g/kwh) -25% -39% 1.2 0.9 1.7 1.1 2006 2015 2006 2015 Εκποµπές SO2 στο διασυνδεδεµένο (g/kwh) -91% Εκποµπές PM στο διασυνδεδεµένο (g/kwh) -56% 8.3 0.7 0.7 0.3 2006 2015 2006 2015

Την επιτυχία του Εθνικού Στόχου για το «20-20-20» η ΔΕΗ υπηρετεί µε διπλό ρόλο Με τη ΔΕΗ Ανανεώσιµες ΑΕ, µεγάλο παραγωγό και επενδυτή µονάδων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές Ως ιδιοκτήτης και λειτουργός του συστήµατος Μεταφοράς και Διανοµής που εκσυγχρονίζεται, υποστηρίζοντας την όσο το δυνατό µεγαλύτερη διείσδυση µεγάλων µονάδων και µικρών εγκαταστάσεων παραγωγής ανανεώσιµης ενέργειας.

Η ΔΕΗ Ανανεώσιµες ΑΕ είναι το όχηµα της ΔΕΗ για τη µετάβαση στο µέλλον και στην πράσινη ενέργεια Ενίσχυση της θέσης της ΔΕΗ Ανανεώσιµες µε επενδυτικό πρόγραµµα 2 δις µέχρι το 2014

Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας: Επενδυτικό Πρόγραµµα 2009-20142014 1.000 Συνολική Εγκατεστηµένη Ισχύς (τέλος έτους) 950 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 91 105 86 45 47 61 41 44 44 145 3 63 79 Μη ροµολογηµένα Γεωθερµία Φ/Β & Ηλιακά Μικρά Υδροηλεκτρικά Αιολικά 240 423 609 120 762 300 200 65 34 139 14 137 50 134 114 12 111 101 111 37 89 71 331 281 231 171 132 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Η ΔΕΗ Ανανεώσιµες δραστηριοποιείται δυναµικά και µε καινοτοµία στις ΑΠΕ µε επενδύσεις περίπου 2 δις µέχρι το 2014 Αιολικά Αιολικό Πάρκο Βοιωτίας 38 MW (σε συνεργασία µε EDF EN) Περάτωση εντός του 2009 9 Αιολικά Πάρκα σε νησιά (35 MW) Έναρξη κατασκευής εντός του 2009 Αιολικό Πάρκο Μακρόνησου 100 MW, Άνδρου 133 MW (σε συνεργασία µε Αιολική Άνδρου) και Ροδόπης 150 MW Αίτηση στη ΡΑΕ Αιολικά Πάρκα Νησιών Β. Αιγαίου 706 MW (σε συνεργασία µε Iberdrola) Υπό µελέτη Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθµοί (ΜΥΗΣ) Υβριδικό Ικαρίας 6,5 MW Υπό κατασκευή. Πρότυπο ενεργειακό έργο σε πανευρωπαϊκή κλίµακα, που συνδυάζει την αξιοποίηση του νερού και του αέρα 8 έργα έως το 2011 (18 MW) Γεωθερµία Σύµπλεγµα Μήλου (σε συνεργασία µε S&B) Σε στάδιο µελέτης Γεωθερµικό Πεδίο Νισύρου Αίτηση στη ΡΑΕ, µελλοντική δυνατότητα κάλυψης 9 νησιών Λέσβος & Μέθανα, συνέχιση ερευνητικών γεωτρήσεων και µελετών Ηλιακά Φωτοβολταϊκό Μεγαλόπολης 50 MW Προβλεπόµενη έναρξη κατασκευής εντός του 2010 Φωτοβολταϊκά σε στέγες Συγκεντρωµένη Ηλιακή Ενέργεια (CSP) -. Μακεδονίας 50 MW «Ζητήµατα Η ΕΗ της Ανανεώσιµες Πράσινης Ενέργειας», (100% θυγατρική Διεθνές Παν. της ΕΗ) Θεσσαλονίκης, έχει εν λειτουργία 27 Νοεµβρίου Πάρκα 2009 συνολικής ισχύος 105 MW και 89 MW υπό κατασκευή

Εµπειρία της ΔΕΗ Υβριδικός σταθµός Ικαρίας Στρόβιλοι: 4.1 MW Αντλίες: Αιολικά: 2.0 MW 2.4 MW

Η ΔΕΗ ως ιδιοκτήτης και λειτουργός των ηλεκτρικών δικτύων Ενισχύει τα ηλεκτρικά δίκτυα µε επενδύσεις για το 2008-2014 1,350 εκατ. στις υποδοµές Συστήµατος Μεταφοράς 2.8 δις στις υποδοµές των Δικτύων Διανοµής 1 δις για τεχνολογικό εκσυγχρονισµό των Δικτύων Διανοµής Εκσυγχρονίζει το σύστηµα Μεταφοράς και Διανοµής για να υποστηρίζει τη διείσδυση µεγάλων µονάδων ανανεώσιµης ενέργειας και υποστήριξης µικρών παραγωγών-καταναλωτών Υποστηρίζει µε την επιστηµονική γνώση και το στελεχιακό δυναµικό το στόχο µετάβασης σε ένα διαφορετικό µοντέλο διεσπαρµένης παραγωγής και «έξυπνων» δικτύων

H έννοια των «Ευφυών Δικτύων» Ευφυής συνύπαρξη της κεντρικής και διεσπαρµένης παραγωγής µε αποτέλεσµα την µείωση της χρήσης άνθρακα και ορθολογική διαχείριση της ζήτησης Εµπορία ενέργειας και βελτιστοποίηση κόστους µέσω χρονοµεταβλητών τιµολογίων και διαφόρων κινήτρων εξαρτώµενων από το µεταβαλλόµενο φορτίο Ενεργός συµµετοχή του πελάτη µε αµφίδροµη επικοινωνία και ευρεία πληροφόρηση SmartGrids

Το Οραµα

Μελλοντικές Καινοτόµες Δοµές ΜΙΚΡΟΔΙΚΤΥΑ Η διασύνδεση µικρών µονάδων παραγωγής µε συσκευές αποθήκευσης ενέργειας και ελεγχόµενα φορτία σε δίκτυα διανοµής ΧΤ. Δυνατότητα να λειτουργούν διασυνδεδεµένα µε το δίκτυο ΜΤ, αλλά και αποµονω- µένα (νησιδοποιηµένα), µε οργανωµένο και ελεγχόµενο τρόπο.

ΕΞΥΠΝΑ ΣΠΙΤΙΑ SmartHouses/SmartGrids SmartHouses interacting with SmartGrids to achieve next generation energy efficiency and sustainability

Ηλεκτρικά Αυτοκίνητα ως διεσπαρµένες πηγές αποθήκευσης ενέργειας Τα επιβατικά αυτοκίνητα διαθέτουν περίπου 10 φορές µεγαλύτερη εγκατεστηµένη ισχύ από την ισχύ ηλεκτροπαραγωγής, κοστίζουν το 1/10 ανά µονάδα ισχύος και είναι ανενεργά τον περισσότερο χρόνο Source: W. Kempton The V2G Concept

% ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΠΙΚ/ΝΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ 8m 22% ΠΕΛΑΤΕΣ Μ.Τ. GSM/GPRS AMR 8.000 ΠΕΛΑΤΕΣ Χ.Τ. ΠΑΡΟΧΕΣ 5,6,7 27m 8,5% GSM/GPRS AMR 60.000 ΠΕΛΑΤΕΣ Χ.Τ. 30m 11,5% ΠΑΡΟΧΕΣ 3,4 PLC AMM 185.000 690m 58% ΠΕΛΑΤΕΣ Χ.Τ. ΟΙΚΙΑΚΟΙ 6.900.000 PLC Υ/Σ ΜΤ/ΧΤ 137.000 AMM Συστήµατα Τηλεµέτρησης Τηλεδιαχείρισης (AMR AMM)

Συµπεράσµατα Η ΔΕΗ διαθέτει τα οράµατα, συµµετέχει στην γνώση και παρακολουθεί τις προοπτικές εξέλιξης των µελλοντικών ηλεκτρικών συστηµάτων. Για να µπορέσουµε όµως να φτάσουµε σε αυτό το µέλλον στην περίοδο της οικονοµικής κρίσης και ενεργειακής ένδειας είναι ανάγκη να στοχεύσουµε και σε φθηνότερη ενέργεια και να υποστηρίξουµε την τεχνολογική εξέλιξη και ανάπτυξη των συστηµάτων. Το σηµερινό επενδυτικό πρόγραµµα της ΔΕΗ στηρίζεται σε ένα ενεργειακό µίγµα που περιλαµβάνει όχι µονάχα αυτές τις θελκτικές και δηµοφιλείς πηγές ενέργειας, αλλά και τις θερµικές µονάδες που είναι απαραίτητες για να στηρίξουν ολόκληρο τον ενεργειακό σχεδιασµό και τους τρεις πυλώνες του, την επάρκεια και ασφάλεια εφοδιασµού, την προστασία «Ζητήµατα του περιβάλλοντος της Πράσινης Ενέργειας», και την Διεθνές οικονοµικότητα. Παν. Θεσσαλονίκης, 27 Νοεµβρίου 2009

Στο δίληµµα: ή Ανάπτυξη ή Περιβάλλον, η ΕΗ µε την τεράστια εµπειρία και συσσωρευµένη τεχνογνωσία της, ως πρωτοπόρα επιχείρηση στην Ελλάδα στην εισαγωγή και αφοµοίωση σύγχρονων τεχνολογιών στις δραστηριότητές της, απαντά:

Πρόγραµµα εγκατάστασης Υδροηλεκτρικών Μονάδων ΔΕΗ στο Διασυνδεδεµένο Σύστηµα Σταθµός Παραγωγής Μονάδα Εγκατεστηµένη Ισχύς (ΜW) Έτος λειτουργίας Στάδιο Μεσοχώρα Ι,ΙΙ 160 2011 Σε αποπεράτωση Ιλαρίωνας Ι,ΙΙ 153 2011 Υπό κατασκευή Μετσοβίτικο Ι,ΙΙ 29 2012 ιακήρυξη Η/Μ Συκιά Πευκόφυτο (*) 280 Σε εκκρεµότητα (*) Συνάρτηση µε την πορεία έργων εκτροπής του Αχελώου