Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία ΒUILD UP Skills Η Δράση BUILD UP Skills UPSWING για την αναβάθμιση των επαγγελματικών προσόντων του εργατικού δυναμικού του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα Δρ. Χαράλαμπος Μαλαματένιος, Υπεύθυνος του Τμήματος Εκπαίδευσης του ΚΑΠΕ, Συντονιστής του έργου BUILD UP Skills UPSWING 1
Υπόβαθρο της Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills Αναμενόμενη συμβολή του κτιριακού τομέα στους ενεργειακούς και περιβαλλοντικούς στόχους για το 2020 Μεγάλη πρόκληση για τον κατασκευαστικό κλάδο (και τη βιομηχανία γενικότερα), ο οποίος οφείλει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις για ανακαινίσεις κτιρίων με υψηλές ενεργειακές επιδόσεις και για νέα κτίρια «σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» (nzeb). Χρειάζεται να αυξηθεί ο αριθμός των ειδικευμένων εργαζομένων στην αγορά (το 2011 ήταν διαθέσιμοι 1,1 εκατομ. ειδικευμένοι εργαζόμενοι, ενώ η εκτίμηση για το 2015 ήταν για ~ 2,5 εκατομμύρια), μαζί με μέτρα που θα διευκολύνουν την λήψη αποφάσεων για κατασκευαστικά θέματα που σχετίζονται με την ενέργεια (ανακαινίσεις / αναβαθμίσεις, νέες κατασκευές) από τους ιδιοκτήτες των κτιρίων. Η κατάρτιση και η απόκτηση νέων δεξιοτήτων αποτελούν μέτρα «μακράς πνοής» Είναι καιρός να ξεκινήσουν δράσεις έτσι ώστε τα Κράτη-Μέλη της ΕΕ να είναι σε θέση να διαθέτουν ένα καλύτερα καταρτισμένο (ειδικευμένο) εργατικό δυναμικό μέχρι το 2020. 2
Υπόβαθρο της Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills Το Πρόγραμμα «Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη», της Γ.Δ. για την Ενέργεια, εισήγαγε την Πρωτοβουλία BUILD UP Skills, για να υποστηρίξει τα Κράτη Μέλη: στην εκτίμηση των αναγκών κατάρτισης για τους εργατοτεχνίτες του κατασκευαστικού κλάδου, και στην διαμόρφωση και υλοποίηση στρατηγικών σχετικά με τη συνέχιση της κατάρτισης των εργατοτεχνιτών του κλάδου και των εγκαταστατών τεχνολογιών ΕΞΕ και συστημάτων ΑΠΕ στα κτίρια, με στόχο τη βελτίωση των δεξιοτήτων τους μετά τη βασική εκπαίδευσή τους. Η Πρωτοβουλία συμβάλει στην επίτευξη των στόχων 2 εμβληματικών πρωτοβουλιών της Στρατηγικής Ευρώπη 2020 της Επιτροπής: (i) Μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους, και (ii) Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας. Άλλος στόχος: Ενίσχυση των αλληλεπιδράσεων με τις υπάρχουσες δομές και χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ε.Κ.Τ. και το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης (πλέον Erasmus+). 3
Υπόβαθρο της Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills H Πρωτοβουλία BUILD UP Skills έχει δύο κύριους πυλώνες: I. Εθνικές πλατφόρμες προσόντων και οδικοί χάρτες έως το 2020, και II. Σχήματα πιστοποίησης προσόντων και κατάρτισης. Επικεντρώνει στη συνεχιζόμενη ή περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση των εργαζομένων με φόρμα εργασίας ( blue collar workers ) δηλ. των τεχνιτών / τεχνικών στον τομέα των κτιρίων, των εργαζόμενων στην οικοδομή, των εγκαταστατών συστημάτων (με έμφαση στην ΕΞΕ και τις ΑΠΕ), κλπ. - για την ενίσχυση των προσόντων τους μετά την αρχική, υποχρεωτική εκπαίδευση ή/και κατάρτισή τους ή μετά την έναρξη του επαγγελματικού τους βίου. Η αρχική επαγγελματική κατάρτιση δεν αποτελεί προτεραιότητα της Πρωτοβουλίας. Μπορούν να συμπεριληφθούν η κατάρτιση και τα προσόντα για τους προσωρινά ανέργους. 4
Πυλώνας Ι: Στόχοι - Αποτελέσματα Ανάπτυξη ενός εθνικού Οδικού Χάρτη για την ενσωμάτωση της κατάρτισης σχετικά με τις «ευφυείς» ενεργειακές λύσεις (συστήματα ΕΞΕ & ΑΠΕ) για τα κτίρια στα καθιερωμένα προγράμματα σπουδών και την πρακτική των εργατοτεχνιτών του κτιριακού τομέα. Σημείο εκκίνησης ήταν η ανάλυση της παρούσας κατάστασης σε εθνικό επίπεδο, για τον καθορισμό και την ποσοτικοποίηση των αναγκών και προτεραιοτήτων για ικανό αριθμό εργατικού δυναμικού καταρτισμένου στην ΕνΑπ και τις ΑΠΕ μέχρι το 2020. Προέκυψε μέσα από μια διαδικασία διαβούλευσης, με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων στα θέματα της κατάρτισης και των προσόντων του εργατικού δυναμικού του κατασκευαστικού τομέα στην ενεργειακή αποδοτικότητα / τις ΑΠΕ (σύσταση «Εθνικής Πλατφόρμας Επαγγελματικών Προσόντων», on-line εργαλείο). Οι εθνικοί οδικοί χάρτες έπρεπε να γίνουν αποδεκτοί από τις αρμόδιες αρχές και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, με τη δέσμευση όλοι αυτοί τελικά να υλοποιήσουν την προτεινόμενη στρατηγική (endorsement). 5
BUILD UP Skills Greece (BUS-GR) Αρ. Συμβ.: IEE/12/BWI/430/ Διάρκεια: 08/06/2012-07/12/2013 3 υποχρεωτικά παραδοτέα: 1.Τα αποτελέσματα της εργασίας που έγινε για την Analysis of the national status quo, 2.Ο Οδικός Χάρτης (Roadmap), 3.Η έκθεση σχετικά με τις δράσεις αποδοχής που διεξήχθησαν. Διαθέσιμα σε 2 γλώσσες: εθνική γλώσσα (Ελληνικά) & Αγγλικά. Όλα τα παραδοτέα είναι ελεύθερα προσβάσιμα στο ευρύ κοινό (βλ: http://greece.buildupskills.eu/) 6
Στόχοι του 2 ου πυλώνα, με τίτλο: Σχήματα κατάρτισης και πιστοποίησης προσόντων Προτεραιότητες των έργων του Πυλώνα II: Υποστήριξη δράσεων για την δημιουργία / θέσπιση νέων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων σχημάτων κατάρτισης και πιστοποίησης προσόντων σε μεγάλη κλίμακα για τους εργαζόμενους στόχου του κτιριακού τομέα (τεχνίτες και άλλοι επιτόπου εργαζόμενοι), με βάση τις συστάσεις του εκάστοτε Οδικού Χάρτη Προσόντων (του Πυλώνα Ι ή άλλου ισοδύναμου). Οι δράσεις μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη υλικών, την κατάρτιση των εκπαιδευτών, δραστηριότητες για τη συγκρότηση ή / και αναβάθμιση και την λειτουργία των συστημάτων κατάρτισης σε μεγάλη κλίμακα (συμπεριλαμβανομένων της θέσπισης εθελοντικών συμφωνιών, μηχανισμών διαπίστευσης/πιστοποίησης, κινήτρων ή άλλων δυνατοτήτων χρηματοδότησης με χρήση κονδυλίων π.χ. από το ΕΚΤ), καθώς και δραστηριότητες προώθησης / επικοινωνίας. 7
Τίτλος: UPgrading the construction Sector Workforce training and qualification in Greece Αναβάθμιση της κατάρτισης και των επαγγελματικών προσόντων του εργατικού δυναμικού του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα Ακρωνύμιο: BUILD UP Skills UPSWING Αρ. Συμβολαίου: IEE/13/BWI/715/SI2.680180 Διάρκεια: 36 μήνες Έναρξη: 01/09/2014 Λήξη: 31/08/2017 8
Εταίροι & επικοινωνία Website: http://skills-upswing.eu/ http://skills-upswing.gr/ Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Συντονιστής έργου Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) - Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ, Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης Πολυτεχνείο Κρήτης - Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων (ReSEL TUC) Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (IME ΓΣΕΒΕΕ) Ινστιτούτο Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (INE-ΓΣEE) Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (TΕΕ) Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (EOΠΠΕΠ) 9
Στόχοι της Δράσης BUILD UP Skills UPSWING Η εθνική δράση BUS UPSWING έχει ως στόχο την ανάπτυξη τριών πλήρως λειτουργικών (για την σε 2 ο στάδιο υλοποίηση σε μεγάλη κλίμακα) προγραμμάτων τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης και σχημάτων πιστοποίησης προσόντων για την ενίσχυση / βελτίωση των γνώσεων και δεξιοτήτων σε θέματα ενεργειακής αποδοτικότητας του εργατικού δυναμικού τριών (3) ειδικοτήτων-επαγγελμάτων του κατασκευαστικού κλάδου με κατά τεκμήριο μεγάλη επίπτωση στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων (άρα και στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων της χώρας για το 2020), ειδικότερα των: (1) τεχνικών μόνωσης, (2) αλουμινοσιδηροκατασκευαστών, (3) εγκαταστατών-συντηρητών καυστήρων, σε πλήρη συμφωνία με τις προτεραιότητες και το Σχέδιο Δράσης του Εθνικού Οδικού Χάρτη Προσόντων (βλ. BUS-GR). 10
Βήματα / Στάδια της Δράσης BUILD UP Skills UPSWING 1. Η διαδικασία ξεκίνησε με την επικαιροποίηση και έγκριση (από τον ΕΟΠΠΕΠ) των 3 Επαγγελματικών Περιγραμμάτων. Έγινε! 2. Σχεδιασμός των 3 εξειδικευμένων σχημάτων κατάρτισης και πιστοποίησης προσόντων, σύμφωνα με τις ανάγκες. Έγινε! 2.1 Καθορισμός των απαιτήσεων και κανόνων του σχήματος πιστοποίησης, με την ενεργή συμμετοχή των ενδιαφερόμενων ομάδων ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς (ΕΤΕ), 2.2 Ανάπτυξη μιας δια-επαγγελματικής (cross-craft) εισαγωγικής εκπαιδευτικής ενότητας (Σπόνδυλος) που απευθύνεται σε όλα τα επαγγέλματα / ειδικότητες του κατασκευαστικού κλάδου, 2.3 Παραγωγή των κατάλληλων εκπαιδευτικών υλικών (εγχειρίδια, οδηγοί πρακτικής κατάρτισης και άλλα εργαλεία κατάρτισης για τους εκπαιδευόμενους εργατοτεχνίτες & τους εκπαιδευτές τους). 3. Σχεδιασμός και υλοποίηση των προγραμμάτων εκπαίδευσης των εκπαιδευτών (ToT). Έγινε! 11
Βήματα / Στάδια της Δράσης BUILD UP Skills UPSWING 4. «Δοκιμή» των τριών (3) σχημάτων κατάρτισης & πιστοποίησης προσόντων μέσω της διεξαγωγής πιλοτικών προγραμμάτων κατάρτισης, προκειμένου να αξιολογηθούν και αναθεωρηθούν πριν από την έναρξη υλοποίησής τους σε μεγάλη (εθνική) κλίμακα, και της πιστοποίησης των προσόντων των συμμετεχόντων σε αυτά. 5. Διαμόρφωση προτάσεων για μια σειρά υποστηρικτικών μέτρων (για την υποστήριξη της λειτουργίας, του συντονισμού & διαχείρισης, και της βιωσιμότητας των αναπτυγμένων σχημάτων), όπως: παροχή κινήτρων για την τόνωση του ενδιαφέροντος και της ζήτησης για εργαζομένους υψηλής ειδίκευσης, ανάπτυξη μηχανισμών χρηματοδότησης (για ευρεία συμμετοχή των εργατοτεχνιτών κατά την υλοποίηση σε μεγάλη κλίμακα), σύσταση ενός μηχανισμού για τη συστηματική παρακολούθηση (παρατηρητηρίου) των αναγκών σε νέες δεξιότητες στον κτιριακό τομέα (ειδικά για τα θέματα της ενεργειακής αποδοτικότητας). 12
Αναμενόμενα αποτελέσματα Εγκεκριμένα επικαιροποιημένα (με εισαγωγή σε αυτά των ειδικών εργασιών που απαιτούνται για βελτίωση της ΕνΑπ) επαγγελματικά περιγράμματα για τους τεχνικούς μόνωσης κτιρίων, αλουμινοσιδηροκατασκευαστές και εγκαταστάτες-συντηρητές καυστήρων. Αναγνωρισμένα (πιστοποιημένα) εξειδικευμένα προγράμματα τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης στα ειδικά θέματα της ΕΞΕ και βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας. Οριζόντια ενότητα (Σπόνδυλος) κατάρτισης για την ενεργειακή αποδοτικότητα (ΕνΑπ) στα κτίρια, απευθυνόμενη σε όλους τους εργατοτεχνίτες του κλάδου της οικοδομής. Κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό, οδηγοί και πρακτικά εργαλεία για τους εργατοτεχνίτες των 3 ειδικοτήτων-στόχου και τους εκπαιδευτές τους (+ δεξαμενή ερωτήσεων και απαντήσεων τράπεζα θεμάτων - για τις εξετάσεις πιστοποίησης). 3 σεμινάρια εκπαίδευσης εκπαιδευτών (ΤοΤ) και 9 πιλοτικά προγράμματα τεχνικής κατάρτισης. 13
Αναμενόμενα αποτελέσματα (2) 45 εξειδικευμένοι εκπαιδευτές με επάρκεια για την υλοποίηση των εξειδικευμένων προγραμμάτων κατάρτισης (3 x 15) 58! 135 πιστοποιημένοι εργατοτεχνίτες (3 x 3 x 15) 139! Υποστηρικτικά μέτρα και μηχανισμός παρακολούθησης για την εφαρμογή και τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων κατάρτισης και πιστοποίησης προσόντων σε ευρεία κλίμακα (και διαχρονικά). Προβλέπεται έως το 2020 οι δράσεις του έργου BUILD UP Skills UPSWING να συμβάλουν στην: κατάρτιση και πιστοποίηση προσόντων 25.280 εργατοτεχνιτών και στην επιμόρφωση 280 εκπαιδευτών, εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας της τάξης των 320.000 Τoe, μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως 250.000 τόνους CO 2e το χρόνο. 14
ΚΑΠΕ www.cres.gr Χαράλαμπος Μαλαματένιος malam@cres.gr 15
Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το σύνδεσμο http://buildinggreenexpo.gr/