Επαγγελματική κατάρτιση των προπονητών κολύμβησης στην Ελλάδα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΕΦΑΑ-ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΡΟΥ ΣΤΙΒΟΥ Επαγγελματική κατάρτιση των προπονητών κολύμβησης στην Ελλάδα Καλλιόπη Αντύπα, Ιωάννα Μανθάτη Ειδικότητα Κολύμβησης Αθήνα, Σεπτέμβριος 2015

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΕΦΑΑ-ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΡΟΥ ΣΤΙΒΟΥ Επαγγελματική κατάρτιση των προπονητών κολύμβησης στην Ελλάδα Καλλιόπη Αντύπα, Ιωάννα Μανθάτη Επιβλέπων Καθηγητής : Ανάργυρος Τουμπέκης, Επίκουρος Καθηγητής Αθήνα, Σεπτέμβριος 2015 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ 1. Εισαγωγή 5 1.1 Προσδιορισμός του προβλήματος 6 1.2 Σκοπός της μελέτης 6 1.3 Σημασία της μελέτης 6 1.4 Όρια και περιορισμοί της μελέτης 6 2. Ανασκόπηση 7 2.1 Προϋποθέσεις για το επάγγελμα του προπονητή κολύμβησης 7 στην Ελλάδα 2.2 Προϋποθέσεις για άσκηση της προπονητικής στο εξωτερικό. 9 2.3 Κανονισμοί της FINA 11 3. Μεθοδολογία 12 3.1 Διαδικασία συλλογής των δεδομένων 12 3.2 Στατιστική Επεξεργασία 12 4. Αποτελέσματα 13 5. Συζήτηση 18 5.1 Κύρια Ευρήματα της Έρευνας 18 5.2 Δείγματα των Ομοσπονδιών του Εξωτερικού 18 6. Συμπεράσματα 19 7. Προτάσεις για μελλοντικές εργασίες 19 8. Βιβλιογραφία 20 9. Παράρτημα 21 3

Περίληψη Σκοπός της εργασίας είναι να καταγράψει το επίπεδο κατάρτισης των προπονητών/εκπαιδευτών κολύμβησης που απασχολούνται σε όλες τις βαθμίδες προπόνησης/εκπαίδευσης-εκμάθησης σε σωματεία της Αττικής. Ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από τους υπεύθυνους εφόρους κολύμβησης 33 κολυμβητικών σωματείων της Αττικής τα οποία επιλέχτηκαν τυχαία. Με το ερωτηματολόγιο συλλέχθηκαν πληροφορίες που αφορούν το επίπεδο κατάρτισης των προπονητών σύμφωνα με τις εξής κατηγορίες: i) απόφοιτος τμήματος επιστήμης φυσικής αγωγής και αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ), ii) απόφοιτος ιδιωτικής σχόλης, iii) κάτοχος άδειας από σχολή της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού (ΓΓΑ), iv) φοιτητής ΤΕΦΑΑ, v) φοιτητής άλλης σχόλης, vi) πτυχιούχος άλλης σχολής, vii) χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής, viii) κολυμβητής εν ενεργεία. Με το ερωτηματολόγιο κατεγράφη το σύνολο των προπονητών/εκπαιδευτών που απασχολεί το κάθε σωματείο σε κάθε τμήμα (αγωνιστική ομάδα, προαγωνιστική ομάδα, τμήματα εκμάθησης, τμήματα μικρής πισίνας, άλλα τμήματα). Επιπλέον, κατεγράφη το φύλο και η ηλικία των προπονητών. Στα αγωνιστικά τμήματα των 33 σωματείων από τα οποία συλλέχθηκαν τα δεδομένα απασχολούνται 75 προπονητές/τριες (n=75, άνδρες: 70, γυναίκες: 5), με ηλικία 35,2 ±7,5 έτη. Το 87,7% των απασχολούμενων στα αγωνιστικά τμήματα είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ, το 4,6% είναι απόφοιτοι ιδιωτικής σχόλης, το 4,6% έχουν δίπλωμα προπονητή από τη ΓΓΑ και το 3% είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ. Στα τμήματα εκμάθησης των 33 σωματείων το σύνολο των προπονητών είναι 95 (n=95, άνδρες: 39, γυναίκες: 56) με ηλικία 27,4 ±5,6 έτη. Από αυτούς το 61,1% είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ, το 6,3% είναι απόφοιτοι ιδιωτικής σχολής, το 5,3% έχουν δίπλωμα προπονητή ΓΓΑ, το 12,6% είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ, το 2,1% είναι φοιτητές άλλης σχολής, το 5,3% κατέχουν πτυχίο άλλης σχολής, το 5,3% είναι πρώην κολυμβητές και το 2,1% είναι εν ενεργεία κολυμβητές. Παρατηρήθηκε σημαντική ανομοιογένεια όσον αφορά την επαγγελματική κατάρτιση σε όλα τα επίπεδα επαγγελματικής απασχόλησης (από τα αγωνιστικά τμήματα έως τα τμήματα της μικρής πισίνας). Το μεγαλύτερο ποσοστό των προπονητών που απασχολούνται στις αγωνιστικές, προαγωνιστικές κατηγορίες και τμήματα εκμάθησης είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ (87%, 75% και 61% αντίστοιχα). Στα τμήματα μικρής πισίνας είναι αυξημένο το ποσοστό των απασχολούμενων οι οποίοι είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ, εν ενεργεία αθλητές και πρώην αθλητές (20%, 3% και 21% αντίστοιχα). Τέλος, ο αριθμός των γυναικών που απασχολούνται στις μικρές ηλικίες (εκμάθηση) είναι αυξημένος σε σχέση με τους άνδρες. Λέξεις κλειδιά: Προπονητές κολύμβησης, Δάσκαλος κολύμβησης, επαγγελματική αναγνώριση 4

Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Για να υπάρξεις προπονητής κολύμβησης στην Ελλάδα υπάρχουν δυο τρόποι. Ο πρώτος τρόπος είναι η απόκτηση πτυχίου από το ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ με ειδίκευση στην κολύμβηση. Εκεί στο τέταρτο έτος παρακολούθησης ο κύκλος σπουδών ξεκινάει απ το επίπεδο της εκμάθησης μέχρι και το επίπεδο της προπονητικής, που πιστοποιείται από την ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ. Ο δεύτερος τρόπος είναι η πιστοποίηση από την ΚΟΛΥΜΒΗΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ, στην οποία υποχρεούται ο υποψήφιος προπονητής να έχει κάποια ειδικά προσόντα συμμετοχής, και η πιστοποίηση είναι μόνο προπονητικού επιπέδου. Στο εξωτερικό οι προπονητές κολύμβησης έχουν πιστοποίηση μόνο από την Ομοσπονδία τους, η οποία δίνει πιστοποίηση ανάλογα με το προπονητικό επίπεδο και όχι μια γενική πιστοποίηση για όλους. Γίνεται ένας ολοκληρωμένος κύκλος σπουδών, ο οποίος περιλαμβάνει θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα. Οι πιστοποιήσεις ανανεώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέσω εξετάσεων. Σχετικά με το θέμα της παρούσας μελέτης, το επίπεδο των σπουδών αλλά και τα χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο) των προπονητών κολύμβησης, σε Ελλάδα και εξωτερικό δεν υπάρχει βιβλιογραφία. Το μόνο που βρέθηκε ήταν όροι και προϋποθέσεις των εκάστοτε ομοσπονδιών. 1.1 Προσδιορισμός του προβλήματος Τα τελευταία χρόνια ενδιαφέρον έχει προκαλέσει η χορήγηση διπλωμάτων προπονητικής στον χώρο της κολύμβησης. Με αυτό το στοιχείο σαν δεδομένο θελήσαμε να εξετάσουμε τι ακριβώς επικρατεί στον τομέα του υγρού στίβου. Μια σημαντική περιοχή αναζήτησης επομένως ήταν τα ίδια τα σωματεία και το προσωπικό το οποίο απασχολούν. 1.2 Σκοπός της μελέτης Η ερευνητική διαδικασία που πραγματοποιήσαμε έχει ως στόχο να καταγραφεί το προπονητικό επίπεδο των ελλήνων προπονητών σε όλα τα προπονητικά στάδια. 5

1.3 Σημασία της μελέτης Η σημαντικότητα της μελέτης αυτής είναι δυνατό να έχει αντίκτυπο στο χώρο της κολύμβησης. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να καταλάβουμε τι επικρατεί στον χώρο αυτό αλλά και αν όλα όσα προβλέπει ο νόμος τηρούνται στις ομάδες κολύμβησης. 1.4 Όρια και Περιορισμοί Βασικός μας περιορισμός ήταν η αποκλειστική έρευνα σε κολυμβητικά σωματεία και όχι σε γυμναστήρια και ιδιωτικά κολυμβητήρια. Δεν έχουμε δηλαδή μια πλήρη εικόνα για το τι συνθήκες επικρατούν εκεί. Ο δεύτερος περιορισμός αφορούσε την τοποθεσία που επιλέξαμε, περιοριστήκαμε στο νομό Αττικής. 6

Κεφάλαιο 2: Ανασκόπηση της Βιβλιογραφίας 2.1 Προϋποθέσεις για το επάγγελμα του προπονητή κολύμβησης στην Ελλάδα. Το επάγγελμα του προπονητή κολύμβησης στην Ελλάδα έχει το δικαίωμα να εξασκήσει ο κάτοχος σχετικού διπλώματος αναγνωρισμένης ελληνικής σχολής με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι θα του χορηγηθεί η απαιτούμενη για το σκοπό αυτό άδεια της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού (Γ.Γ.Α.) όπως ορίζει ο Νόμος. Επίσης αυτό το επάγγελμα έχει το δικαίωμα να εξασκήσει και ο κάτοχος σχετικού διπλώματος για κάθε ένα από αυτά, ανεγνωρισμένης Σχολής του εξωτερικού, εφ' όσον όμως το δίπλωμά του αναγνωρισθεί από ειδική επιτροπή η οποία συγκροτείται για το σκοπό αυτό με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αθλητισμού και πάρει την κατά τα προαναφερόμενα άδεια Γ.Γ.Α.Η εξάσκηση του επαγγέλματος του προπονητή κολύμβησης από το ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΙΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ και ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ (Τ.Ε.Φ.Α.Α) απαιτεί άδεια της Γ.Γ.Α. Η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού με αποφάσεις και δαπάνες της εκάστοτε ομοσπονδίας ιδρύει Σχολές προπονητών μόνιμες ή περιοδικές για απόκτηση Πτυχίου Α', Β', Γ' κατηγορίας. Οι προπονητές, κατά την πρώτη εφαρμογή του κανονισμού αυτού και αναλόγως των περιπτώσεων και των προσόντων τους υπάγονται σε κατηγορίες ως εξής : Οι πτυχιούχοι των Τ.Ε.Φ.Α.Α. καθώς και οι αναλόγου Σχολής του εξωτερικού ή Εσωτερικού, που ειδικεύτηκαν στην Κολύμβηση, μετά από 6 χρόνια προϋπηρεσίας ως προπονητής, υπάγονται στην Α' Κατηγορία, όπως επίσης στην Α' Κατηγορία κατατάσσονται και οι χωρίς πτυχίο ασκούντες ήδη το επάγγελμα του προπονητή το ελάχιστο για δέκα χρόνια. Προπονητές που πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις και έχουν τουλάχιστον τριετή προϋπηρεσία στο επάγγελμα του προπονητή, κατατάσσονται στη Β' Κατηγορία, όπως επίσης στη Β' Κατηγορία κατατάσσονται και οι χωρίς πτυχίο που ασκούν ήδη το επάγγελμα του προπονητή για μια πενταετία. Οι πτυχιούχοι των Τ.Ε.Φ.Α.Α ή αντίστοιχής Σχολής του εξωτερικού που ειδικεύτηκαν στην Κολύμβηση, υπάγονται απ' ευθείας στη Β' Κατηγορία, εφ' όσον δεν πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις. 7

Οι πτυχιούχοι των Τ.Ε.Φ.Α.Α ή αντίστοιχης Σχολής του εξωτερικού χωρίς ειδικότητα στην Κολύμβηση, υπάγονται στην Γ' Κατηγορία. Κάθε άλλη περίπτωση υπάγονται στην Γ' Κατηγορία. Η προαγωγή από την μια κατηγορία στην άλλη, γίνεται μόνο με την απόκτηση του σχετικού πτυχίου προπονητή και έπειτα από εργασία τριών αγωνιστικών περιόδων, σε κάθε κατηγορία με απόφαση της Επιτροπής Προπονητών Δραστηριότητος (Ε.Π.Δ.), εντός ενός μήνα από την αίτηση του ενδιαφερομένου και ανακοίνωσης της απόφασης αυτής στην Κ.Ο.Ε., εντός δεκαημέρου. Τέλος προπονητής σε κάποιο Σωματείο ή Ομοσπονδία ή Ίδρυμα ή Κ.Ο.Ε. απαγορεύεται να είναι αθλητής, εν ενεργεία αυτού ή άλλου Σωματείου για πάντα. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει και η χορήγηση πτυχίων από την ΚΟΛΥΜΒΗΤΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Τα διπλώματα παραδίδονται στους επιτυχόντες από το ΤΜΗΜΑ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ.(http://gga.gov.gr/athlitismos/athlitismos/programmatismenessxoles-proponiton) Σύμφωνα με την τελευταία προκήρυξη με Αριθμό Πρωτοκόλλου: 15244, ΦΕΚ 1410 Β για την φοίτηση στην Σχολή Προπονητών οι υποψήφιοι πρέπει να πληρούν τα εξής ειδικά προσόντα συμμετοχής : 1. Να έχουν αρτιμέλεια σε βαθμό που δεν δημιουργεί πρόβλημα στην διδασκαλία του αθλήματος. 2. Να έχουν ηλικία από 23 έως 50 ετών. 3. Να είναι κάτοχοι απολυτηρίου λυκείου ή εξατάξιου γυμνασίου ή άλλης ισότιμης Σχολής τουλάχιστον. Επίσης θα πρέπει να πληρούν ένα από τα παρακάτω κριτήρια: 1. Πρώην ή ενεργοί αθλητές με συμμετοχές στην εθνική ομάδα (βεβαιωμένο από την Κ.Ο.Ε. 2. Πανελληνιονίκες 1 η 3 η θέση πρωταθλήματος Ανδρών-Γυναικών, Εφήβων- Νεανίδων (βεβαιωμένο από την Κ.Ο.Ε). 3. Αθλητές με εξαετή τουλάχιστον συνολική αγωνιστική δραστηριότητα (βεβαιωμένο από την Κ.Ο.Ε). 4. Πτυχιούχοι ΤΕΦΑΑ άλλων ειδικοτήτων του Υγρού Στίβου. 8

5. Πτυχιούχοι ΤΕΦΑΑ άλλων ειδικοτήτων με βαθμό στο αντίστοιχο άθλημα που θα φοιτήσουν στην σχόλη Μ.Ο 8 ή 8 τουλάχιστον στο μάθημα Κολύμβηση. - Οι υποψήφιοι θα έχουν δικαίωμα υποβολής μόνο μιας αίτησης για την συμμέτοχη τους για ένα και μόνο άθλημα το όποιο επιθυμούν να παρακολουθήσουν. - Η προσμέτρηση του χρόνου ενασχόλησης(6 χρόνια ) των υποψηφίων με το άθλημα, για το κριτήριο 3 αρχίζει από την ηλικία των 15 ετών και άνω. 2.2 Προϋποθέσεις για άσκηση της προπονητικής στο εξωτερικό. Όσο αφόρα το εξωτερικό κάθε χώρα έχει τα δικά της κριτήρια χωρίς όμως να υπάρχουν αρκετές διαφοροποιήσεις. Πιο συγκεκριμένα : Αυστραλία Αρχικά για να γίνεις προπονητής κολύμβησης πρέπει να κατοχυρώσεις την διαπίστευση του προπονητή κολύμβησης και Ασφάλειας μέσα στο νερό. Στη συνέχεια υπάρχει η επιλογή να εμπλουτίσεις την γνώση σου περνώντας από τέσσερα στάδια με τελικό εκείνο του προπονητή των ενηλίκων.( http://www.austswim.com.au/) Συγκεκριμένα : Επίπεδο 1. Καθηγητής βρεφικής και προσχολικής ηλικίας. Επίπεδο 2. Καθηγητής πρόσβασης και συμπερίληψης του υγρού στίβου. Επίπεδο 3. Καθηγητής αγωνιστικής κολύμβησης. Επίπεδο 4. Καθηγητής ενηλίκων. Ηνωμένο Βασίλειο ( Αγγλία και Σκωτία) Στις δύο αυτές χώρες ισχύουν οι ίδιοι κανονισμοί και τα επίπεδα είναι τρία. Επίπεδο 1. Επικεντρώνεται στο πως και στο τι να προπονείς. Μόλις συμπληρωθεί οι προπονητές είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στο επόμενο επίπεδο. Πρέπει να είσαι πάνω από 16 ετών για να ξεκινήσεις το μάθημα αυτό. 9

Επίπεδο 2. Για να διδάσκεις πλέον μόνος είναι υποχρεωτική η κατοχή αυτού του επιπέδου. Με αυτόν τον τρόπο έχεις τις γνώσεις και τις δυνατότητες να οργανώνεις και να σχεδιάζεις σωστά τις προπονήσεις. Πρέπει να είσαι πάνω από 17 ετών για να ξεκινήσεις το μάθημα αυτό. Επίπεδο 3. Πλέον με αυτήν την πιστοποίηση έχεις την δυνατότητα να γίνεις υπεύθυνος προπονητής. Σε καθιστά ικανό να οργανώνεις, αναλύεις να διαμορφώνεις μια ολοκληρωμένη προπονητική χρόνια. Πρέπει να είσαι πάνω από 18 ετών για να ξεκινήσεις το μάθημα αυτό. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Στην Αμερική εφόσον γίνεις μέλος στην Ομοσπονδία έχεις το δικαίωμα να ξεκινήσεις τις σπουδές. Υπάρχουν πέντε επίπεδα. (http://swimmingcoach.org/) Επίπεδο 1. Τα θεμέλια της προπονητικής. Επίπεδο 2. Η σχόλη εκμάθησης- δομή και διόρθωση των στυλ κολύμβησης. Επίπεδο 3. Η σχόλη Φυσιολογίας -σχεδιασμός προπόνησης Επίπεδο 4. Η σχόλη ηγεσίας κάθε προπονητής πρέπει να είναι αρχηγός Επίπεδο 5. Η σχολή διαχείρισης/διοίκησης 2.3 Κανονισμοί της FINA Ο σκοπός των σεμιναρίων της FINA είναι να προσφέρει σε όλους τους προπονητές κολύμβησης την δυνατότητα να είναι παγκοσμίως πιστοποιημένοι και να αναγνωρίζονται για τη δουλειά που έχουν πετύχει. Το σεμινάριο είναι ανοιχτό για όλους τους προπονητές και για όλα τα επίπεδα, από απλή εκμάθηση κολύμβησης μέχρι προπονητική σε κορυφαίους αθλητές. (http://www.fina.org/h2o/index.php%3foption%3dcom_content%26view%3darticl e%26id%3d754%26itemid%3d494&prev=search) 10

ΕΠΙΠΕΔΑ εκπαίδευσης σύμφωνα με τη FINA Το σεμινάριο χωρίζεται σε 3 επίπεδα. Επίπεδο 1- Τα θεμέλια της προπονητικής Το επίπεδο 1 αφορά προπονητές των οποίων οι αθλητές συμμετάσχουν ή διεκδικούν μια θέση στο Εθνικό Πρωτάθλημα. Επίπεδο 2- Σχολή εκμάθησης των κολυμβητικών στυλ. Το επίπεδο 2 αφορά προπονητές των οποίων οι αθλητές συμμετάσχουν ή διεκδικούν μια θέση στο Ηπειρωτικό Πρωτάθλημα. Επικεντρώνεται αποκλειστικά στην εκμάθηση των στυλ, στις στόφες και τις εκκινήσεις. Επίπεδο 3- Προπονητές για αθλητές υψηλών επιδόσεων. Το επίπεδο 3 αφορά προπονητές των οποίων οι αθλητές συμμετάσχουν ή διεκδικούν μια θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ή στους Ολυμπιακούς Αγώνες. 11

Κεφάλαιο 3: Μεθοδολογία 3.1 Διαδικασία συλλογής των δεδομένων Στην παρούσα μελέτη επιλέχθηκαν τυχαία 33 κολυμβητικά σωματεία της Αττικής και αφορούσε στο σύνολο προπονητές. Στον υπεύθυνο κάθε σωματείου (τον έφορο ή τον επικεφαλής-υπεύθυνο προπονητή της ομάδας) δόθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο συμπληρωνόταν ανώνυμα. Η διαδικασία συμπλήρωσης ξεκινούσε εφόσον είχαμε πρώτα εξηγήσει τον σκοπό της έρευνας μας και δεν διαρκούσε περισσότερο από δέκα λεπτά. Η πρώτη σελίδα περιλάμβανε τον τόπο και την ώρα συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου καθώς και την έδρα που χρησιμοποιεί το σωματείο(βλ. Παράρτημα). Το δεύτερο στάδιο αφορούσε τον τμηματικό αλλά και συνολικό αριθμό των προπονητών που απασχολούσε το σωματείο. Τέλος για κάθε τμήμα υπήρχε ένας πίνακας με μεταβλητές που αφορούσαν το προσωπικό του σωματείου και ήταν οι εξής : το φύλο, η ηλικία, το επίπεδο σπουδών και η κατοχή άδειας ασκήσεως επαγγέλματος. Για το επίπεδο σπουδών υπήρχαν οι εξής κατηγορίες : ΤΕΦΑΑ, Ιδιωτική Σχόλη, ΓΓΑ- ΚΟΕ, Φοιτητής ΤΕΦΑΑ, Φοιτητής άλλης σχόλης, Πτυχίο άλλης σχολής, Χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής, Κολυμβητής εν ενεργεία. 3.2 Στατιστική Επεξεργασία Τα δεδομένα καταχωρήθηκαν σε ένα φύλλο Excel και από εκεί προέκυψαν η μέση τιμή, η τυπική απόκλιση και τα ποσοστά για κάθε μια από τις μεταβλητές που εξετάστηκαν. 12

Κεφάλαιο 4: Αποτελέσματα Όλα τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Εκεί φαίνεται ξεκάθαρα η ηλικία, το φύλο και η επαγγελματική κατάρτιση. Πιο συγκεκριμένα το σύνολο των προπονητών που απασχολούνται στα αγωνιστικά τμήματα των 33 ομάδων που συμμετείχαν στην συμπλήρωση του ερωτηματολόγιου είναι 75 (n=75) με μέση ηλικία 35,2 ±7.5. Οι άντρες είναι 70 (n=70) και οι γυναίκες 5 (n=5). Από αυτούς το 87,7% είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ, το 4,6% απόφοιτοι Ιδιωτικής Σχόλης, το 4,6% έχουν δίπλωμα ΓΓΑ και το 3% είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ. Στο τμήμα της προαγωνιστικής το σύνολο των προπονητών είναι 60 (n=60) με μέση ηλικία 30,8 ±7.6. Οι άντρες είναι 47 (n=47) και οι γυναίκες 13 (n=13). Από αυτούς το 75% ειναι απόφοιτοι Τ.Ε.Φ.Α.Α, το 6,3% είναι απόφοιτοι Ιδιωτικής Σχολής, το 9,3% έχουν δίπλωμα ΚΟΕ και το 6,3& είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ. Στο τμήμα της εκμάθησης το σύνολο των προπονητών είναι 95 (n=95) με μέση ηλικία 27,4 ±5.6. Οι άντρες είναι 39 (n=39) και οι γυναίκες 56 (n=56).από αυτούς το 61,1% είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ, το 6,3% είναι απόφοιτοι Ιδιωτικής Σχολής, το 5,3% έχουν δίπλωμα ΚΟΕ, το 12,6% είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ, το 2,1% είναι φοιτητές άλλης σχολής, το 5,3% κατέχουν πτυχίο άλλης σχολής, το 5,3% είναι πρώην κολυμβητές και το 2,1% είναι εν ενεργεία κολυμβητές. Στο τμήμα της μικρής πισίνας το σύνολο των προπονητών είναι 64 (n=64) με μέση ηλικία 25,8 ±3.2. Οι άντρες είναι 12 (n=12) και οι γυναίκες είναι 52 (n=52).από αυτούς το 37,9% είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ, το 9,1% είναι απόφοιτοι ιδιωτικής Σχολής, το 7,6% έχουν δίπλωμα ΚΟΕ, το 19,7% είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ, το 1,5% κατέχουν πτυχίο άλλης σχολής, το 21,2% είναι πρώην κολυμβητές και το 3% είναι εν ενεργεία κολυμβητές. Στα υπόλοιπα τμήματα το σύνολο των προπονητών είναι 7 (-n=7) και είναι όλοι άντρες με μέση ηλικία 27,0 ±5.2. Από αυτούς το 71,4% είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ, το 14,3% είναι φοιτητές ΤΕΦΑΑ και το 14,3% είναι πρώην κολυμβητές. Στον Πίνακα 1 εμφανίζονται όλα τα αποτελέσματα που συγκεντρώθηκαν στην μελέτη μας. Στα Σχήματα 4.1, 4.2, 4.3, 4.4 και 4.5 εμφανίζεται η ποσοστιαία 13

αναλογία των προπονητών στα διαφορετικά επίπεδα κατάρτισης που απασχολούνται σε αγωνιστικές ομάδες, προαγωνιστικές ομάδες, τμήματα εκμάθησης στη μικρή πισίνα και σε άλλα τμήματα. Πίνακας 1. Συγκεντρωτικά δεδομένα που απεικονίζουν το φύλο, την μέση ηλικία και την επαγγελματική κατάρτιση των ελλήνων προπονητών. Οι αριθμοί στις παρενθέσεις εκφράζουν τις ποσοστιαίες τιμές του αντίστοιχου κλάδου σπουδών. Μικρή Πισίνα Αγωνιστική Προαγωνιστική Εκμάθηση Κατηγορίες ΦΥΛΟ ΑΝΔΡΕΣ 70 47 39 12 7 ΓΥΝΑΙΚΕΣ 5 13 56 52 Άλλα τμήματα ΗΛΙΚΙΑ 35,2 ±7.5 30,8 ±7.6 27,4 ±5.6 25,8 ±3.2 27,0 ±5.2 ΣΠΟΥΔΕΣ 1. ΤΕΦΑΑ 57(87,7%) 48(75%) 58(61,1%) 25(37,9%) 5(71,4%) 2.Ιδιωτική Σχολή 3(4,6%) 4(6,25%) 6(6,3%) 6(9,1%) 3.ΚΟΕ 3(4,6%) 6(9,3%) 5(5,3%) 5(7,6) 4.Φοιτητής ΤΕΦΑΑ 2(3,1%) 4(6,25%) 12(12,6%) 13(19,7) 1(14,3%) 5.Φοιτητής άλλης Σχολής 2(2,1%) 6.Πτυχίο άλλης σχολής 5(5,3%) 1(1,5%) 7.Χωρίς πτυχίο /πρώην κολυμβητής 5(5,3%) 14(21,2%) 1(14,3%) 8.Κολυμβητής εν ενεργεία 2(2,1%) 2(3%) 14

ΤΕΦΑΑ 4,6 4,6 3,1 0 Ιδιώτικη Σχόλη ΚΟΕ Φοιτητής ΤΕΦΑΑ Φοιτητής άλλης σχόλης Πτυχίο άλλης σχολής 87,7 Χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής Κολυμβητής εν ενεργεία Σχήμα 4.1. Παρουσιάζονται τα ποσοστά του κάθε επιπέδου σπουδών και αφορούν τους προπονητές του Αγωνιστικού Τμήματος. Προαγωνιστίκο Τμήμα ΤΕΦΑΑ 9,3 6,6 Ιδιώτικη Σχόλη ΚΟΕ 6,6 Φοιτητής ΤΕΦΑΑ Φοιτητής άλλης σχόλης Πτυχίο άλλης σχολής 75 Χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής Κολυμβητής εν ενεργεία Σχήμα 4.2. Παρουσιάζονται τα ποσοστά του κάθε επιπέδου σπουδών και αφορούν τους προπονητές του Προαγωνιστικού Τμήματος. 15

Τμήμα Εκμάθησης 21 2 ΤΕΦΑΑ Ιδιώτικη Σχόλη ΚΟΕ 1,5 2,1 Φοιτητής ΤΕΦΑΑ 12,6 61,1 Φοιτητής άλλης σχόλης Πτυχίο άλλης σχολής 5,3 6,3 Χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής Κολυμβητής εν ενεργεία Σχήμα 4.3. Παρουσιάζονται τα ποσοστά του κάθε επιπέδου σπουδών και αφορούν τους προπονητές του Τμήματος Εκμάθησης. Μικρή πισίνα ΤΕΦΑΑ 3 Ιδιώτικη Σχόλη 21,2 37,9 ΚΟΕ Φοιτητής ΤΕΦΑΑ 1,5 Φοιτητής άλλης σχόλης 19,7 7,6 9,1 Πτυχίο άλλης σχολής Χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής Κολυμβητής εν ενεργεία Σχήμα 4.4. Παρουσιάζονται τα ποσοστά του κάθε επιπέδου σπουδών και αφορούν τους προπονητές της μικρής πισίνας. 16

Άλλα Τμήματα ΤΕΦΑΑ 14,3 Ιδιώτικη Σχόλη ΚΟΕ 14,3 Φοιτητής ΤΕΦΑΑ Φοιτητής άλλης σχόλης Πτυχίο άλλης σχολής 71,4 Χωρίς πτυχίο/πρώην κολυμβητής Κολυμβητής εν ενεργεία Σχήμα 4.5. Παρουσιάζονται τα ποσοστά του κάθε επιπέδου σπουδών και αφορούν τους προπονητές των άλλων τμημάτων (τεχνική κολύμβηση, υδρογυμναστική κ.α. ) 17

Κεφάλαιο 5: Συζήτηση Στην συγκεκριμένη μελέτη μέσα από το ερωτηματολόγιο που δόθηκε σε 33 σωματεία κολύμβησης, βασικός μας στόχος ήταν να εξετάσουμε την επαγγελματική κατάρτιση των προπονητών σε όλα τα τμήματα (σύνολο προπονητών: n=301). Ο δευτερεύον στόχος αφορούσε το φύλο και την ηλικία αυτών. Το σημαντικότερο εύρημα της έρευνας ήταν ότι υπήρχε μια ανομοιογένεια όσο αφόρα την επαγγελματική κατάρτιση. Με λίγα λόγια, στα υψηλότερα επίπεδα των κολυμβητικών ομάδων το μεγαλύτερο ποσοστό των προπονητών είχαν πτυχίο ΤΕΦΑΑ. Αντίθετα όσο μίκραινε το επίπεδο τόσο μίκραινε και το ποσοστό των προπονητών που κατείχαν πτυχίο ΤΕΦΑΑ. 5.1 Κύρια Ευρήματα της Έρευνας. Από το δείγμα που συλλέξαμε, συμπεράναμε πως ένας κολυμβητικός όμιλος επιλέγει στο προπονητικό του δυναμικό, στα πρώτα στάδια εκμάθησης οι προπονητές έχουν στοιχειώδη εμπειρία και όσο ανεβαίνουν τα επίπεδα εκμάθησης οι απαιτήσεις αυξάνονται, συνδιάζοντας πανεπιστημιακές σπουδές και προσωπική εμπειρία ταυτόχρονα. Εκτός από τις σπουδές τους φαίνεται να απασχολεί και η ηλικία καθώς στα πρώτα στάδια είναι πιο συχνό να είναι νεαρής ηλικίας, ενώ στα υψηλότερα στάδια να είναι μεγαλύτερης ηλικίας. Επίσης μεγάλο ενδιαφέρον έχει ότι στα υψηλότερα επίπεδα ο αριθμός των Ανδρών υπερτερεί των Γυναικών. Είναι πολύ σπάνιο να βρείς προπονήτρια που να είναι υπεύθυνη της αγωνιστικής ομάδας. Τέλος στα άλλα τμήματα εκμάθησης δεν τους απασχολεί τόσο η επαγγελματική τους κατάρτιση, όσο το να γνωρίζουν το αντικείμενο αυτό. 5.2 Δείγματα των Ομοσπονδιών του Εξωτερικού. Αυτό που παρατηρήθηκε από τις τέσσερις Ομοσπονδίες είναι η αυστηρή κατηγοριοποίηση για κάθε επίπεδο εκμάθησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις προαναφερόμενες χώρες σημαντικό ρόλο παίζει και η δια βίου μάθηση η οποία επέρχεται μέσα από σεμινάρια. Τα σεμινάρια αυτά εκτός των θεωρητικών μαθημάτων περιλαμβάνουν και εργαστηριακά μαθήματα καθώς και πρακτική 18

εξάσκηση. Θεωρείται λοιπόν προνόμιο η συνεχόμενη επαγγελματική ανάπτυξη, η οποία έχει ως στόχο των εμπλουτισμό των γνώσεων και των προσόντων. Κεφάλαιο 6: Συμπεράσματα Στην αγωνιστική και την προαγωνιστική το μεγαλύτερο ποσοστό των προπονητών είναι απόφοιτοι ΤΕΦΑΑ Στις υπόλοιπες κατηγορίες επικρατεί μια ανομοιογένεια όσο αφόρα τη επαγγελματική κατάρτιση. Δεν υπάρχει σαφήνεια στο τι πραγματικά ψάχνουν/θέλουν τα σωματεία από τους προπονητές. Όσο το επίπεδο μικραίνει φαίνεται ότι οι γυναίκες προπονήτριες αυξάνονται και παράλληλα το επίπεδο σπουδών μειώνεται. Κεφάλαιο 7: Προτάσεις για μελλοντικές έρευνες Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να καταγραφεί το προπονητικό επίπεδο των Ελλήνων προπονητών σε όλα τα προπονητικά στάδια. Παράλληλα όμως εξετάστηκαν και κάποια άλλα χαρακτηριστικά όπως το φύλο και η ηλικία τους. Η διαθέσιμη βιβλιογραφία για το αντίστοιχο θέμα είναι περιορισμένη τόσο στον χώρο της Ελληνικής κολύμβησης όσο και στο Εξωτερικό. Για την βελτίωση λοιπόν στον τομέα της κολύμβησης προτείνεται περαιτέρω έρευνα η οποία να αφορά αποκλειστικά τους κατόχους διπλωματών και τα ποσοστά απορρόφησης τους από τους κολυμβητικούς συλλόγους σε όλη την Ελλάδα. 19

Βιβλιογραφία http://swimmingcoach.org/ http://www.fina.org/h2o/index.php%3foption%3dcom_content%26view%3darticle %26id%3D754%26Itemid%3D494&prev=search http://www.austswim.com.au/ http://www.swimming.org/ios/courses http://www.scottishswimming.com/members/teachers-coaches/teachers-coacheslicensing.aspx http://gga.gov.gr/athlitismos/athlitismos/programmatismenes-sxoles-proponiton 20

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Το Ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε στην μελέτη. 21

ΣΧΟΛΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ και ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΡΟΥ ΣΤΙΒΟΥ ΑΝΩΝΥΜΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Για τους εφόρους/πρώτους προπονητές των κολυμβητικών σωματείων 22

i. Ημερομηνία : Ώρα : ii. Τόπος συμπλήρωσης ερωτηματολογίου : iii. Κολυμβητήριο που χρησιμοποιεί το σωματείο : iv. Έδρα του σωματείου : Όλα οι πληροφορίες που θα καταθέσετε είναι εμπιστευτικές και θα χρησιμοποιηθούν για να εξεταστούν τα χαρακτηριστικά τών Ελλήνων προπονητών/τριων κολύμβησης Παρακαλώ συμπληρώστε τα απαιτούμενα στοιχεία στις παρακάτω ερωτήσεις: Προσδιορίστε το σύνολο των προπονητών σε όλα τα τμήματα του σωματείου σας: Ειδικότερα προσδιορίστε τον αριθμό των προπονητών στα τμήματα: Στο τμήμα αγωνιστικής Στο τμήμα προαγωνιστικής Στο τμήμα εκμάθησης Στο τμήμα μικρής πισίνας Σε άλλα τμήματα 23

Παρακαλώ συμπληρώστε για κάθε έναν από τους προπονητές των τμημάτων του σωματείου σας (ΑΝΩΝΥΜΑ) τα παρακάτω στοιχεία: 1. Προπονητές Αγωνιστικής Ομάδας Προπονητής/τρια 1 Προπονητής/τρια 2 Προπονητής/τρια 3 Προπονητής/τρια 4 Προπονητής/τρια 5 Προπονητής/τρια 6 Φύλο Ηλικία Σπουδές (ΤΕΦΑΑ ή άλλη Δημόσια ή Ιδιωτική Σχολή ή τμήμα αποφοίτησης, ή χωρίς πτυχίο) Φορέας απο τον οποίο απέκτησε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος 2.Προπονητές Προαγωνιστικής Ομάδας Προπονητής/τρια 1 Προπονητής/τρια 2 Προπονητής/τρια 3 Προπονητής/τρια 4 Προπονητής/τρια 5 Προπονητής/τρια 6 Φύλο Ηλικία Σπουδές (ΤΕΦΑΑ ή άλλη Δημόσια ή Ιδιωτική Σχολή ή τμήμα αποφοίτησης, ή χωρίς πτυχίο) Φορέας απο τον οποίο απέκτησε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος 24

3. Προπονητές στα τμήματα Εκμάθησης. Προπονητής/τρια 1 Προπονητής/τρια 2 Προπονητής/τρια 3 Προπονητής/τρια 4 Προπονητής/τρια 5 Προπονητής/τρια 6 Φύλο Ηλικία Σπουδές (ΤΕΦΑΑ ή άλλη Δημόσια ή Ιδιωτική Σχολή ή τμήμα αποφοίτησης, ή χωρίς πτυχίο) Φορέας απο τον οποίο απέκτησε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος 4.Προπονητές στα τμήματα της Μικρής Πισίνας Προπονητής/τρια 1 Προπονητής/τρια 2 Προπονητής/τρια 3 Προπονητής/τρια 4 Προπονητής/τρια 5 Προπονητής/τρια 6 Φύλο Ηλικία Σπουδές (ΤΕΦΑΑ ή άλλη Δημόσια ή Ιδιωτική Σχολή ή τμήμα αποφοίτησης, ή χωρίς πτυχίο) Φορέας απο τον οποίο απέκτησε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος 25

5.Προπονητές σε Άλλα Τμήματα (Aqua, Fitness, άλλα) Προπονητής/τρια 1 Προπονητής/τρια 2 Προπονητής/τρια 3 Προπονητής/τρια 4 Προπονητής/τρια 5 Προπονητής/τρια 6 Φύλο Ηλικία Σπουδές (ΤΕΦΑΑ ή άλλη Δημόσια ή Ιδιωτική Σχολή ή τμήμα αποφοίτησης, ή χωρίς πτυχίο) Φορέας απο τον οποίο απέκτησε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος Ευχαριστούμε για την συνεργασία 26