ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Σε περίπτωση απόσπασης εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, στην Ελλάδα έχει εφαρμογή το Π.Δ. 219/2000 «Μέτρα για την προστασία των εργαζομένων που αποσπώνται για την εκτέλεση προσωρινής εργασίας στο έδαφος της Ελλάδας στο πλαίσιο διεθνικής παροχής υπηρεσιών». Με το ανωτέρω Π.Δ. προσαρμόσθηκε η Ελληνική νομοθεσία προς τις διατάξεις της Οδηγίας 96/71/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16 ης Δεκεμβρίου 1996 σχετικά με την απόσπαση των εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών» (E.E.L.18/1/21.1.1997). ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Το ΠΔ 219/2000 έχει εφαρμογή σε επιχειρήσεις που προβαίνουν σε απόσπαση εργαζομένων στην Ελλάδα και είναι εγκατεστημένες σε κράτοςμέλος της Ε.Ε. ή σε κράτος που έχει υπογράψει τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, στις κάτωθι περιπτώσεις: Α) Σε περίπτωση απόσπασης εργαζόμενου από επιχ/ση με σκοπό την εκτέλεση σύμβασης που συνάπτεται μεταξύ της επιχείρησης που αποσπά τον εργαζόμενο και του αποδέκτη της παροχής των υπηρεσιών που ασκεί δραστηριότητα στην Ελλάδα και εφόσον υφίσταται εργασιακή σχέση του εργαζόμενου που αποσπάται με την επιχείρηση που τον αποσπά κατά τον χρόνο της απόσπασης. Β) Απόσπαση εργαζόμενου σε εγκατάσταση ή επιχείρηση του ομίλου εφόσον υφίσταται εργασιακή σχέση του εργαζόμενου που αποσπάται με την επιχείρηση που τον αποσπά κατά τον χρόνο της απόσπασης. Γ) Απόσπαση εργαζόμενου από επιχείρηση προσωρινής απασχόλησης ή από επιχείρηση που διαθέτει εργαζόμενους σε χρήστρια επιχείρηση, που είναι εγκατεστημένη ή ασκεί δραστηριότητα στην Ελλάδα, εφόσον υφίσταται 1
εργασιακή σχέση του εργαζόμενου που αποσπάται με την επιχείρηση που τον αποσπά κατά τον χρόνο της απόσπασης. ΟΡΙΣΜΟΙ 1. Ως εργαζόμενος νοείται, κάθε φυσικό πρόσωπο το οποίο συνδέεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας με επιχείρηση που υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος διατάγματος. 2. Ως αποσπασμένος εργαζόμενος νοείται, κάθε εργαζόμενος κατά τον παραπάνω ορισμό, ο οποίος εργάζεται συνήθως στο έδαφος άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή στο έδαφος κράτους που έχει υπογράψει τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και δεν είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον οποίο η επιχείρηση αποσπά στο έδαφος της Ελλάδας, σύμφωνα με το πεδίο εφαρμογής του παρόντος Προεδρικού Διατάγματος, για να εκτελέσει την εργασία του για περιορισμένο χρονικό διάστημα. 3. Ως όμιλος επιχειρήσεων νοείται, κάθε όμιλος ο οποίος περιλαμβάνει ελέγχουσα και ελεγχόμενες επιχειρήσεις κατά τους ορισμούς του άρθρου 3 του Προεδρικού Διατάγματος 40/1997 (39/Α ) ΟΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Οι επιχειρήσεις που αποσπούν εργαζομένους στο έδαφος της Ελλάδας, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, υποχρεούνται να εξασφαλίζουν σε αυτούς, ανεξάρτητα από το δίκαιο που διέπει τη σχέση εργασίας τους, την εφαρμογή των όρων εργασίας που καθορίζονται από: την ελληνική εργατική νομοθεσία (νόμοι, διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις), την εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας, που είναι εκ του νόμου γενικής εφαρμογής, καθώς και από τις εκάστοτε ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή διαιτητικές αποφάσεις που έχουν κηρυχθεί γενικώς υποχρεωτικές σύμφωνα με το άρθρο 11 του Νόμου 1876/1990 «Ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και άλλες διατάξεις» (27/Α ) και αφορούν στα κατωτέρω θέματα: 2
α) τις μέγιστες περιόδους εργασίας και τις ελάχιστες περιόδους ανάπαυσης, β) την ελάχιστη διάρκεια της ετήσιας άδειας με αποδοχές, γ) τα ελάχιστα όρια μισθού, κατά την έννοια της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, δ) την προστασία των παιδιών και των νέων κατά την εργασία, ε) την προστασία των γυναικών που βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης ή λοχείας κατά την εργασία, στ) την προστασία της υγείας, της ασφάλειας και της υγιεινής των εργαζομένων κατά την εργασία, ζ) την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών, η) τη μη διάκριση στην εργασία ιδίως λόγω: φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, χρώματος, γλώσσας, σωματικής ή πνευματικής ή ψυχικής πάθησης εφόσον οι εργαζόμενοι είναι αποδεδειγμένα ικανοί να εκτελέσουν την εργασία που τους ανατίθεται, κοινωνικής προέλευσης, μερικής απασχόλησης, προσχώρησης ή μη σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, πολιτικών ή θρησκευτικών πεποιθήσεων, θ) τη θέση εργαζομένων στη διάθεση χρήστριας επιχείρησης από επιχειρήσεις προσωρινής απασχόλησης ή από επιχειρήσεις διάθεσης εργαζομένων. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ως ελάχιστα όρια μισθού νοούνται οι ακαθάριστες αποδοχές που καθορίζονται από την ελληνική εργατική νομοθεσία (νόμοι, διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις),από την εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας, που είναι γενικής εφαρμογής, καθώς και από τις εκάστοτε ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή διαιτητικές αποφάσεις που έχουν κηρυχθεί γενικώς υποχρεωτικές, και οι οποίες συνίστανται από το βασικό μισθό και τα επιμέρους προβλεπόμενα επιδόματα, συμπεριλαμβανομένων και των αμοιβών και προσαυξήσεων για υπερωριακή εργασία. Δεν περιλαμβάνονται στα ελάχιστα όρια μισθού οι εισφορές στα συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά συστήματα καθώς και οι χορηγούμενες από αυτά παροχές. Ομοίως, δεν περιλαμβάνονται οι παροχές που χορηγούνται στους αποσπασμένους εργαζόμενους εξαιτίας της απόσπασης, εφόσον καταβάλλονται με τη μορφή επιστροφής των εξόδων που προκλήθηκαν πράγματι λόγω της απόσπασης, όπως έξοδα ταξιδιού, στέγης ή διατροφής. Εξαιρέσεις 3
Δεν εφαρμόζονται οι προαναφερόμενες διατάξεις που αφορούν στην ελάχιστη διάρκεια της ετήσιας άδειας με αποδοχές και στα ελάχιστα όρια μισθού, στις αποσπάσεις εργαζομένων που προβλέπονται στις δύο πρώτες περιπτώσεις του πεδίου εφαρμογής σε περίπτωση εκτέλεσης εργασιών αρχικής συναρμολόγησης ή/και πρώτης εγκατάστασης ενός αγαθού, εφόσον οι εργασίες αυτές προβλέπονται στη σύμβαση παροχής αγαθών, είναι απαραίτητες για τη θέση σε λειτουργία του παρεχομένου αγαθού, εκτελούνται από εργαζομένους με ειδικά προσόντα ή/και εξειδικευμένους εργαζόμενους της επιχείρησης που παρέχει το αγαθό και η διάρκεια της απόσπασης δεν υπερβαίνει τις οκτώ (8) ημέρες. Η προαναφερόμενη εξαίρεση δεν υφίσταται στις δραστηριότητες του οικοδομικού τομέα με σκοπό την κατασκευή, την αποκατάσταση, την τακτική συντήρηση, τη μετατροπή ή την κατεδάφιση οικοδομών και συγκεκριμένα στις ακόλουθες εργασίες: εκσκαφή, χωματουργικά (ισοπέδωση), ανέγερση, συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση προκατασκευασμένων στοιχείων, διαρρύθμιση, εξοπλισμό, μετατροπές, ανακαίνιση, επισκευή, διάλυση, κατεδάφιση, προληπτική συντήρηση, τακτική συντήρηση, χρωματισμό, καθαρισμό, εξυγίανση. Η διάρκεια της απόσπασης υπολογίζεται με βάση περίοδο αναφοράς ενός (1) έτους μετά την έναρξή της. Κατά τον υπολογισμό, λαμβάνεται υπόψη η διάρκεια της απόσπασης που ενδεχόμενα έχει συμπληρωθεί από τον προς αντικατάσταση αποσπασμένο εργαζόμενο. Οι παραπάνω διατάξεις δεν θίγουν την εφαρμογή όρων εργασίας ευνοϊκότερων για τους αποσπασμένους εργαζόμενους. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ Οι επιχειρήσεις που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του ανωτέρω διατάγματος και αποσπούν στο έδαφος της Ελλάδας εργαζομένους, υποχρεούνται, πριν από την έναρξη της παροχής υπηρεσιών και ανεξάρτητα από τη διάρκειά της, να υποβάλλουν στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας του τόπου παροχής των υπηρεσιών, τα ακόλουθα έγγραφα συντεταγμένα στην ελληνική γλώσσα: α) έγγραφη δήλωση στην οποία θα περιλαμβάνονται τα κατωτέρω στοιχεία: το όνομα ή η εταιρική επωνυμία της επιχείρησης, η έδρα της, η διεύθυνσή της και η νομική της μορφή, 4
τα στοιχεία ταυτότητας (όνομα, επίθετο, όνομα πατέρα, όνομα μητέρας, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση κατοικίας κ.λπ.) του νόμιμου εκπροσώπου της επιχείρησης. τα στοιχεία ταυτότητας, (όνομα, επίθετο, όνομα πατέρα, όνομα μητέρας, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση κατοικίας κ.λπ.), του εκπροσώπου της επιχείρησης στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της παροχής των υπηρεσιών, η διεύθυνση του τόπου ή των τόπων στους οποίους οι αποσπασμένοι εργαζόμενοι θα παρέχουν την εργασία τους καθώς και το όνομα ή η εταιρική επωνυμία, η έδρα, η διεύθυνση, και η νομική μορφή της ή των επιχειρήσεων στις οποίες οι αποσπασμένοι εργαζόμενοι θα παρέχουν την εργασία τους, η ημερομηνία έναρξης της παροχής των υπηρεσιών και της απόσπασης των εργαζομένων καθώς και η πιθανή διάρκειά τους, και η φύση της ασκούμενης δραστηριότητας καθώς και η χρησιμοποίηση ή μη επικίνδυνων υλικών ή μεθόδων. β) κατάσταση των αποσπασμένων εργαζόμενων για θεώρηση, σε δύο αντίτυπα, στην οποία θα εμφαίνονται για κάθε έναν από αυτούς τα εξής στοιχεία: το όνομα, το επίθετο, η ηλικία και η ειδικότητα, η ημερομηνία σύναψης της σχέσης εργασίας, η ομοειδής προϋπηρεσία σε άλλους εργοδότες και η οικογενειακή κατάσταση, η διάρκεια της ημερήσιας και εβδομαδιαίας εργασίας, οι ώρες έναρξης, διακοπής, διαλείμματος και λήξης της ημερήσιας εργασίας καθώς και η εβδομαδιαία ανάπαυση, και οι καταβαλλόμενες πάσης φύσεως αποδοχές. Το ένα αντίτυπο από τις ανωτέρω καταστάσεις αναρτάται με μέριμνα των επιχειρήσεων σε εμφανές σημείο του τόπου εργασίας, το δε άλλο παραμένει στο αρχείο των αρμόδιων Υπηρεσιών του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας. Σε περίπτωση μεταβολής των ανωτέρω στοιχείων, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται σε θεώρηση συμπληρωματικής κατάστασης, ανάλογης κατά περίπτωση, εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την επέλευση της μεταβολής. Όταν η εργασία διεξάγεται κατά βάρδιες, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται, πέραν 5
των ανωτέρω καταστάσεων, να συνυποβάλλουν για θεώρηση πίνακα περί της εβδομαδιαίας εναλλαγής των βαρδιών. Απασχόληση αποσπασμένων εργαζόμενων χωρίς προηγούμενη υποβολή των παραπάνω εγγράφων, δεν επιτρέπεται. Στη περίπτωση που οι όροι εργασίας και απασχόλησης καλύπτονται, μέσω της συμβάσεως, από τον εργοδότη καταγωγής τότε ο εκπρόσωπος της επιχείρησης καταγωγής ως υπεύθυνος έναντι του νόμου στην Ελλάδα υποχρεούται να τηρεί στο χώρο εργασίας τα εξής έγγραφα: - κατάσταση προσωπικού, - πρόγραμμα εργασίας, σε περίπτωση που υπάρχει απασχόληση με βάρδιες, - βιβλίο νεοπροσλαμβανομένων του ΙΚΑ (συστήματος κοινωνικής ασφάλισης), - ατομική σύμβαση εργασίας, - εκκαθαριστικά σημειώματα του μισθού και των τυχόν επιπρόσθετων αποδοχών, - παρουσιολόγια ή κάρτες παρουσίας, - βιβλίο καταγραφής των αδειών αναψυχής και - βιβλίο υπερωριών. Τα δύο πρώτα από τα προαναφερόμενα έγγραφα υποβάλλονται στην Επιθεώρηση εργασίας, το τρίτο χορηγείται από το ΙΚΑ και παραλαμβάνεται αυθημερόν. Τα υπόλοιπα τηρούνται με ευθύνη του υπεύθυνου της επιχείρησης στο χώρο εργασίας. ΚΥΡΩΣΕΙΣ Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με το ΠΔ 219/2000 προβλέπονται κυρώσεις τόσο ποινικές όσο και διοικητικές οι οποίες και επιβάλλονται από το ΣΕΠΕ Κυρώσεις προβλέπονται και στα άρθρα 16 και 17 του Ν. 2639/1998, όπως έχουν τροποποιηθεί με το Ν.3385/2005 και ισχύουν και τα οποία προβλέπουν ότι: Διοικητικές κυρώσεις 1. Στον εργοδότη που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας επιβάλλεται, με αιτιολογημένη πράξη του αρμόδιου Επιθεωρητή Εργασίας και ύστερα από πρόσκλησή του για παροχή εξηγήσεων: 6
α) Πρόστιμο για κάθε μία παράβαση, από χίλια ευρώ μέχρι τριάντα χιλιάδες ευρώ β) Προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης για χρονικό διάστημα μέχρι τριών (3) ημερών. Επίσης με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μπορεί, ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του αρμόδιου Επιθεωρητή Εργασίας, να επιβληθεί στον εργοδότη προσωρινή διακοπή της λειτουργίας για διάστημα μεγαλύτερο από τρεις (3) ημέρες ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. 2. Η πράξη επιβολής προστίμου, κατά τα ανωτέρω, κοινοποιείται με απόδειξη στον παραβάτη και το πρόστιμο αποτελεί έσοδο του Δημοσίου. Κατά της πράξης επιβολής προστίμου ασκείται προσφυγή ουσίας, μέσα σε είκοσι (20) ημέρες από την κοινοποίησή της, ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου. Η προσφυγή είναι απαράδεκτη εάν δεν κοινοποιηθεί στην αρμόδια υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε. μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την κατάθεσή της. Η άσκηση της προσφυγής έχει ανασταλτικό χαρακτήρα για το 80% του προστίμου. Από την αρμόδια υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε. βεβαιώνεται το 20% του επιβληθέντος προστίμου με την άσκηση της εμπρόθεσμης προσφυγής, το οποίο εισπράττεται από την αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (ΔΟΥ), ως δημόσιο έσοδο. Ποινικές κυρώσεις 1. Κάθε εργοδότης που παραβαίνει τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, που αφορούν στους όρους και τις συνθήκες εργασίας και συγκεκριμένα τα χρονικά όρια εργασίας ή την αμοιβή ή την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον έξι (6) μηνών ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον εννιακοσίων (900) ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές. 2. Ειδικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που προβλέπουν διαφορετική ποινική μεταχείριση εξακολουθούν να ισχύουν. Στο Σ.ΕΠ.Ε μπορούν να προσφεύγουν και οι εργαζόμενοι και /ή οι εκπρόσωποί τους, ευθέως αλλά και μέσω των διαδικασιών της εργατικής διαφοράς ή της τριμερούς εκπροσώπησης, 7
Δικαστική αρμοδιότητα Ανεξάρτητα από το δίκαιο που διέπει τη σχέση εργασίας διαφορές που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν στους όρους εργασίας των αποσπασμένων εργαζόμενων δύναται να επιλυθούν και από τα Ελληνικά Δικαστήρια, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Το ότι τα διαθέσιμα μέτρα δεν ευνοούν τις διακρίσεις καταδεικνύεται από το γεγονός ότι στην ελληνική έννομη τάξη οι αποσπασμένοι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται όπως και οι λοιποί εργαζόμενοι και δεν υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ αποσπασμένων και μη εργαζομένων (η μόνη διαφοροποίηση έγκειται στην προσωρινότητα της απασχόλησης). Επιπλέον, τα εν λόγω μέτρα είναι απολύτως δικαιολογημένα και μάλλον επιβεβλημένα, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα ελάχιστο επίπεδο προστασίας των εργαζομένων αυτής της κατηγορίας. ΓΡΑΦΕΙΑ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ Έχουν οριστεί οι παρακάτω υπηρεσίες ως γραφεία διασύνδεσης στη χώρα μας: Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Γενική Διεύθυνση Εργασίας Δ/νση Όρων Εργασίας Τμήμα Ατομικής Σύμβασης Contact persons:δέσποινα Πανταζίδου, Βενετσιάνα Γαρυφαλάκη Πειραιώς 40 10182 Αθήνα Τηλ.: +30 210 5295203 Fax: +30 210 5295186 Email: sarav02@otenet.gr Ιστοσελίδα: www.ypakp.gr Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Γενική Διεύθυνση Συνθηκών Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία Contact Person : Βασίλειος Γιαννακόπουλος Επικούρου 29 Αθήνα 8
τηλ: +30 210 3214436 Fax: +30 210 3214294 email: grhsa@otenet.gr Ιστοσελίδα: www.ypakp.gr Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας Κεντρική Υπηρεσία Contact persons: 1)Ολυμπία Τούμπα (Δ/νση Διοικητικής και Τεχνικής Στήριξης, Τμ. Νομικής Υποστήριξης) Τηλ.: +30 210 3748822 +30 210 3748743 Fax: +30 210 3748744 2)Χρυσούλα Τουφεκούλα (Δ/νση Προγραμματισμού και Συντονισμού Τεχνικής και Υγειονομικής Επιθεώρησης ) Τηλ: +30 210 3748711 Fax: +30 210 3215716 Δραγατσανίου 8 10110 Αθήνα Email: ypersepe@otenet.gr Ιστοσελίδα: www.ypakp.gr Liaison offices Information on legislation applicable to undertakings, which, for a limited period of time, post workers to the territory of another Member State, can be obtained at the following address: Ministry of Employment and Social Protection Directorate-General for Employment Directorate for Employment Conditions Individual Labour Contracts Section Contact Persons: Despoina Pantazidou, Venetsiana Garifalaki Pireos 40 10182 Athens, Greece Tel. +30 210 5295203 Fax.+30 210 5295186 9
Email:sarav02@otenet.gr Website: http://www.ypakp.gr/index.cfm?level1=2&level2=2&level3=0&level4=0&lev el5=0&level6=0 Ministry of Employment and Social Protection Directorate-General for Employment Conditions Contact Person: Vasilios Giannakopoulos Epikourou 29 Athens, Greece Tel.+30 210 3214436 Fax. +30 210 3214294 email: grhsa@otenet.gr website : www.ypakp.gr Information can also be obtained at: Labor Inspectorate Body Contact Person: 1)Olympia Toumpa (Directorate of Administrative and Technical Support, Dept. Of Legal Support) Tel. +30 210 3748822 +30 210 3748743 Fax. +30 210 3748744 2)Chrisoula Toufekoula (Directorate of Programming, Planning and Co-Ordination of Inspections of the Technical and Hygiene Labour Inspectors) Tel: +30 210 3748711 Fax: +30 210 3215716 Dragatsaniou 8 10110 Athens, Greece Email : ypersepe@otenet.gr Website : www.ypakp.gr 10