Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΗ ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ ΜΥΡΣΙΝΗΤΖΑΝΗ, DVM, MSc ΜΑΡΙΝΑ ΟΥΚΑ, DVM
Η ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΥΛΕΡΙΚΩΝ Color-enhanced scanning electron micrograph showing Salmonella typhimurium (red) invading cultured human cells Credit: Rocky Mountain Laboratories, NIAID, NIH
Βακτήριοαρνητικόκατά gram ύοείδη :S. Enterica και S. Bongori S. Entericaυποδιαιρείταισεέξιυποείδη Σηµαντικότεροτουποείδος S. Entericaυποείδος enterica
Σηµαντικόςζωονοσογόνοςπαράγονταςµεσηµαντικές οικονοµικές επιπτώσεις σε ανθρώπους και ζώα. Περισσότεροιαπό 2400 ορότυποιζωονοσογόνου σαλµονέλλας Σαλµονέλωσηανθρώπου (τυφοειδήςπυρετός):συνήθως ήπια εµφάνιση. Μερικέςφορές:σοβαρήλοίµωξηπουθεραπεύεταιµε αντιβιοτικά
Πολυάριθµεςεστίεςτροφιµογενώνλοιµώξεων σαλµονέλλας: ευρύφάσµακατοικίδιωνκαιαγρίωνζώων, ποικιλία τροφίµων ζωικής και φυτικής προέλευσης
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 7
Μολυσµένατρόφιµαχρησιµεύουνωςπηγήµόλυνσης µε σαλµονέλλα ταεπιτραπέζιααυγά χοιρινόκρέας, κρέαςκοτόπουλουκαικρέαςτηςγαλοπούλας
ΣτηνΕΕ, S. Enteritidisκαι S. Typhimurium είναιοι ορότυποι που πιο συχνά συνδέονται µε την ανθρώπινη ασθένεια.
Ηµόλυνσηµε S. Enteritidis πιοσυχνάσυνδέεταιµε την κατανάλωση µολυσµένων αυγών και κρέατος πουλερικών, Ηµόλυνσηµε S. Typhimurium ωςεπίτοπλείστον συνδέεται µε την κατανάλωση µολυσµένου χοιρινού κρέατος ή κρέατος βοοειδών.
26/9/2014 11
Οδηγία 2003/99/ΕΚ Κανονισµός (ΕΚ) αριθ.178/2002καιτοπακέτο υγιεινής Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 Απόφαση 425/2008/ ΕΚ Απόφαση 2008/940/ΕΚ Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 12
Καν. (ΕΚ) αριθ. 2160/2003 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Τροποποιείται από: 13
Εξασφαλίζει τη λήψη κατάλληλων και αποτελεσµατικών µέτρων για την ανίχνευση και τον έλεγχο της σαλµονέλας σε όλα τα συναφή στάδια της παραγωγής, της µεταποίησης και της διανοµής, ιδίως σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής, συµπεριλαµβανοµένων των ζωοτροφών, ώστε να µειωθεί η εξάπλωσή της καθώς και ο κίνδυνος που δηµιουργεί για τη δηµόσια υγεία. 14
Η εφαρµογή Εθνικών Προγραµµάτων Ελέγχου των Ζωονοσογόνων Σαλµονελλών- Νοµική υποχρέωση των κρατών- µελών 15
Στοιχεία εφαρµογής των προγραµµάτων σε Ευρωπαϊκό και Εθνικό Επίπεδο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 17
Α.ΟΡΝΙΘΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-ΕΛΛΑ Α 2007 ΕΩΣ 2013 ΠΗΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ: ΥΠΑΑΤ-ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ- /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ Ν Νελέχθησαν % κάλυψης Νθετικών Salmonella spp 2007 282 29 10,28% 5 P 17,24 % Νθετικών σµηνών σε στοχοθετη µένους ορότυπους 5 P 17,24 % 2008 226 102 45,13% 1 0,98% 0 0% 0 2009 366 366 100% 29 7,92% 19 5,19% 1 2010 355 351 98,87% 15 4,27% 7 0,56% 5 Αριθ. Σµηνώ νπου καταστ ράφηκ αν 2 2011 2012 360 351 97,5% 9 2,56% 2 0,57% 0 357 348 97,47% 13 3,73% 3 0,86% 2 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 330 330 100% 8 2,42% 2 0,60% 2 19 2013
Α.ΟΡΝΙΘΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-ΕΛΛΑ Α 2007 ΕΩΣ 2013 ΠΗΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ: ΥΠΑΑΤ-ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ- /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ % κάλυψη Επιπολασµό ς Salmonella spp Επιπολασµός στοχοθετηµένων ορότυπων 2007 10,28% 17,24% 17,24% 2008 45,13% 0,98% 0% 2009 100% 7,92% 5,19% 2010 98,87% 4,27% 0,56% 2011 97,5% 2,56% 0,57% 2012 2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 97,47% 3,73% 0,86% 100% 2,42% 0,60% 20
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 21
Β.ΟΡΝΙΘΕΣ ΩΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-ΕΛΛΑ Α 2008 ΕΩΣ 2013 ΠΗΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ: ΥΠΑΑΤ-ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ- /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ Ν Ν ελέγθησαν 2008 555 113 2009 650 372 2010 706 570 2011 670 448 2012 739 492 % κάλυψης 20,36 % 57,23 % 80,73 % 66,86 % 66,57 % 2013 762 472 61,94 % Νθετικών Salmonella spp 35 41 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 23 P 30,97 % 11,02 % Νθετικών σµηνών σε στοχοθετη µένους ορότυπου ς 16 P 14,15 % Αριθ. Σµηνών που καταστρά φηκαν 16 11 2,95% 12 52 9,12% 10 1,75% 10 23 5,13% 3 0,67% 2 27 5,48% 6 1,21% 6 29 6,14% 5 1,05% 5
Β.ΟΡΝΙΘΕΣ ΩΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-ΕΛΛΑ Α 2008 ΕΩΣ 2013 ΠΗΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ: ΥΠΑΑΤ-ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ- /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ Ποσοστό κάλυψης Επιπολασµός Salmonella spp Επιπολασµός στοχοθετηµέν ωνοροτύπων 2008 20,36% 30,97% 14,15% 2009 57,23% 11,02% 2,95% 2010 80,73% 9,12% 1,75% 2011 66,86% 5,13% 0,67% 2012 66,57% 5,48% 1,21% 2013 61,94% 6,14% 1,05% 24
25
ΟΡΝΙΘΙΑ ΚΡΕΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-ΕΛΛΑ Α 2009 ΕΩΣ 2013 ΠΗΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ: ΥΠΑΑΤ-ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ- /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ Ν Ν ελέγθησαν % κάλυψης Νθετικών Salmonella spp P Νθετικών σµηνών σε στοχοθετη µένους ορότυπου ς 2009 7384 6577 89,07% 19 0,28% 0 0% 0 2010 8457 8241 97,44% 28 0,33% 2 2011 7887 7810 99% 32 0,4% 12 P 0,02 % 0,15 % 2012 6608 6513 98,5% 24 0,37% 0 0% 0 2013 6305 6252 99,15% 13 0,2% 1 0,01 % Αριθ. Σµην ών που κατα στρά φηκα ν 0 0 0 27
ΟΡΝΙΘΙΑ ΚΡΕΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ-ΕΛΛΑ Α 2009 ΕΩΣ 2013 ΠΗΓΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ: ΥΠΑΑΤ-ΓΕΝΙΚΗ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ- /ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ-ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ Ποσοστό κάλυψης Επιπολασµ ός Salmonella spp Επιπολασµός Στοχοθετηµένω ν οροτύπων 2009 89,07% 0,28% 0% 2010 97,44% 0,33% 0,02% 2011 99% 0,4% 0,15% 2012 98,5% 0,37% 0% 2013 99,15% 0,2% 0,01% 28
29
ΕΤΟΣ Αριθ. Σµηνών Αριθ. σµηνών που ελέγχθηκα ν Ποσοστό κάλυψης Αριθ. θετικών σµηνών σε Salmonella spp Επιπολασµ ός Αριθ. θετικών σµηνών σε στοχοθετ ηµένους ορότυπου ς Επιπολα σµός Αριθ. σµηνών που καταστρά φηκαν 2010 4 2 50% 0 0% 0 0% 0 2011 3 1 33,3% 0 0% 0 0% 0 2012 5 5 100% 0 0% 0 0% 0 2013 4 3 75% 1 33,33% 0 0% 0 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 30
ΕΤΟΣ 2010 2011 2012 2013 Ποσοστό κάλυψης Επιπολασµός Επιπολασµό ς 50% 0% 0% 33,3% 0% 0% 100% 0% 0% 75% 33,33% 0% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 31
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 32
Αριθ. σµηνών που ελέγχθηκαν Ποσοστό κάλυψης Αριθ. θετικών σµηνών σε Salmonella spp Επιπολασµ ός Αριθ. θετικών σµηνών σε στοχοθετηµ ένους ορότυπους Επιπολασµ ός Αριθ. σµηνών που καταστράφ ηκαν 2010 14 77,77% 1 7,14% 0 0% 0 2011 53 88,2% 9 17% 0 0% 0 2012 53 88,2% 1 1,88% 0 0% 0 2013 52 96,5% 0 0% 0 0% 0 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 33
Ποσοστό κάλυψης Επιπολασµό ς Επιπολασµό ς 2010 77,77% 7,14% 0% 2011 88,2% 17% 0% 2012 88,2% 1,88% 0% 2013 96,5% 0% 0% ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 34
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 35
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣταδιακήβελτίωσητηςεφαρµογήςτωνΕΠΕΣ Σταδιακήµείωσητουεπιπολασµού τουσυνόλουτων οροτύπων σαλµονέλλας Σταδιακήµείωσητουεπιπολασµού τωνστοχοθετηµένων οροτύπων σαλµονέλλας 36
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 37
"The number of salmonellosis cases in humans decreased by 4.7 % compared with 2011. A statistically significant decreasing trend in the European Union was observed over the period 2008-2012. In total, 91,034 confirmed human cases were reported in 2012.
It is assumed that the observed reduction in salmonellosis cases is mainly a result of the successful Salmonella control programmes in poultry populations. Most Member States met their Salmonella reduction targets for poultry, and Salmonella is declining in these animal populations. In foodstuffs, Salmonella was most often detected in fresh broiler meat. The food categories with the highest proportion of products not complying with the European Union Salmonella criteria were minced meat and meat preparations, meat products, as well as live bivalve molluscs.
ΕΤΟΣ ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ S.Enteritidis S.Typhimurium ΑΛΛΟΙ ΟΡΟΤΥΠΟΙ 2007 749 170 15 2008 825 168 9 2009 404 60 5 2010 299 35 3 2011 480 140 64 2012 595 79 47 2013 403 59 44 5 S. Arizona, 15 S. Group B,5 S. Group C, 22 S. Group D, 6 S. Havana, 1 S. Infantis, 2 S. Munchen, 6 S. Paratyphi, 3 S. Paratyphi A, 3 S. Paratyphi B, 6 S.Typhi, 4 S. Virchow, 485 S. spp 4 S. Arizona, 1S. Bardo,10 S. Group B,12 S. Group C, 14 S. Group D, 6 S. Havana, 1 S. Infantis, 2S. Oranienburg, 0 S. Paratyphi, 3 S. Paratyphi A, 0 S. Paratyphi B, 8 S.Typhi, 4 S. Virchow, 593 S. spp 35 S.Arizonae, 1S.Bovis morbificans, 5 S. Group B, 4 S. Group C, 16 S. Group D, 308 Salmonella spp,3 S. Arizonae,2 S.Mbandaka, 1S. Dublin, 1S. Lomita, 254 Salmonella spp.. 9 S. Bovis morbificans, 6 S.Muenster, 6 S.Newport,5 S.Thyphi, 250Salmonella spp 10 S.Bovis morbificans,4s. Infantis,4 S.Kambole,9 S.Newport, 27 Subsp I Enterica,415 Salmonella spp 8 Monophasic Typhimurium 4 5 I, 5 S.Bovismorbificans, 3S.Bredeney, 4 S.Kambole, 7 SubspI Enterica, καιάλλα 273 από διάφορους ορότυπους Salmonella spp). ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 40
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 41 ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Απόταανθρώπιναπεριστατικάσαλµονέλλωσηςυψηλά επίπεδααντίστασηςκαταγράφηκανστηναµπικιλλίνη, σουλφοναµίδες και τετρακυκλίνες ενώηαντίστασηστιςκεφαλοσπορίνεςτρίτηςγενιάςκαι φθοριοκινολόνεςπαρέµεινεσεχαµηλάεπίπεδα.
Σταπεριστατικάσαλµονέλλωσης από πτηνά, χοίρους, βοοειδή και το κρέας τους, ανιχνεύθηκε συχνά µικροβιακή αντοχή στην αµπικιλλίνη, τετρακυκλίνες και σουλφοναµίδες ενώηµικροβιακήαντοχήστιςκεφαλοσπορίνεςτρίτης γενιάςήτανγενικάχαµηλή.
Υψηλάέωςπολύυψηλάεπίπεδαµικροβιακήςαντοχής στις (φθορο) κινολόνες ανιχνεύθηκαν στις περιπτώσεις αποµόνωσης Salmonella από γαλοπούλες, όρνιθες και κρέας κοτόπουλων κρεατοπαραγωγής
Πολυανθεκτικότητακαισυν-ανθεκτικότητασε κρίσιµης σηµασίας αντιµικροβιακά από αποµονώσειςσαλµονέλλαςτόσοσεανθρώπους, όσοκαισεζώα. Κάποιοιοροτύποισαλµονέλας (απόζώα) (κυρίως S.Kentuckiκαι S. Infantis) ήτανανθεκτικάσε υψηλά επίπεδα της σιπροφλοξασίνης.
Quinolones / fluoroquinolones 3 rd / 4 th generation cephalosporins
ΕυρωπαϊκήστρατηγικήελέγχουτηςΑΜΑ 7 περιοχέςδράσεις : µίααπόαυτέςείναιηπρόληψη των µικροβιακών µολύνσεων και της εξάπλωσής τους
Νέα Ευρωπαϊκήνοµοθεσίαγιατηνεναρµονισµένη παρακολούθηση της ΑΜΑ στα ζώα και στα τρόφιµα Απόφαση 2013/652/EU
Ευχαριστώγιατηνπροσοχήσας! ΠολλέςευχαριστίεςσταΤµήµαταΚτηνιατρικήςτων Π.Ε που διενεργούν τον επίσηµο έλεγχο. ΠολλέςευχαριστίεςστοΕΕΑΣκαιτακτηνιατρικά εργαστήρια Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης Πολλέςευχαριστίεςσταιδιωτικάεργαστήριαπου συµµετέχουν στα ΕΠΕΣ και στους υπευθύνους των πτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων. www.minagric.gr