Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου

2011 Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου Δήμητρα Αβραμούλη ΚAΡΔΙΤΣΑ 12/1/2011

2 Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου

Η ΚΟΥΖΙΝΑ Η κουζίνα είναι ένας χώρος όπου προετοιμάζονται και μαγειρεύονται τα φαγητά. Έχει την προέλευσή του στην οικιακή εστία. Αν και η κουζίνα είναι χώρος μαγειρικής, μπορεί να είναι και το κέντρο άλλων δραστηριοτήτων, όπως το πλύσιμο των ρούχων. Μερικές φορές, είναι επίσης το καθιστικό ή η τραπεζαρία του σπιτιού. Εικόνα 1 Σύγχρονη κουζίνα Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Η εξέλιξη της κουζίνας έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη της μαγειρικής και της τεχνολογιας. Μέχρι το 18ο αιώνα, η ανοικτή εστία ήταν ο μόνος τρόπος μαγειρέματος. Άνθρωπος των σπηλαίων Οι αρχαίοι άνθρωποι έψηναν αρχικά τα φαγητά τους σε στάχτες. Αργότερα τα τύλιγαν σε φύλλα και υπήρξε γευστική πρόσθεση. Επόμενη μορφή ήταν το βράσιμο. Έβραζαν μέσα σε λάκκους, με τοιχώματα με πλάκες ειδικές, σε νερό μέσα στο οποίο έριχναν καυτές πέτρες. Αργότερα έχουμε κεραμικά σκεύη και τέλος μεταλλικά. Οι πρώτες κουζίνες, σε όλο ον κόσμο, ήταν απλές φωτιές, συνήθως σε εξωτερικό χώρο, κάτι ο οποίο συμβαίνει και σήμερα σε χώρες που έχουν ζεστό κλίμα όλο τον χρόνο. Αρχαία Ελλάδα Τα σπίτια στην αρχαία Ελλάδα ήταν συνήθως του τύπου αίθριο: τα δωμάτια ήταν γύρω από ένα κεντρικό προαύλιο. Σε πολλά το ανοικτό αίθριο χρησίμευε και ως κουζίνα. Τα σπίτια των πλούσιων είχαν την κουζίνα ως ξεχωριστό δωμάτιο, συνήθως δίπλα σε ένα λουτρό (έτσι ώστε και τα δύο δωμάτια να μπορούν να θερμανθούν από την φωτιά της κουζίνας). Σε τέτοια σπίτια, υπήρχε συχνά ένας ξεχωριστός μικρός χώρος αποθήκευσης στο πίσω μέρος της κουζίνας που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση των εργαλείων και των τροφίμων της κουζίνας. Επίσης το συχνότερο μέρος επικοινωνίας ήταν εκεί εφόσον ήταν ένα μέρος συγκέντρωσης όλης της οικογένειας. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ο κοινός λαός στις πόλεις δεν είχε συχνά δική του κουζίνα. Μαγείρευαν στις μεγάλες δημόσιες κουζίνες. Μερικοί είχαν μικρές κινητές σόμπες χαλκού. Οι πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν σχετικά καλά εξοπλισμένες κουζίνες. Στη ρωμαϊκή βίλα, η κουζίνα ενσωματώθηκε στο κύριο κτήριο ως ξεχωριστό δωμάτιο. Η εστία ήταν κοντά στο πάτωμα, έτσι ώστε κάποιος έπρεπε να γονατίσει στο μάγειρα. εν υπήρχε καπνοδόχος. Εικόνα 2 Κουζίνα με εστια και φούρνο ενός Ρωμαϊκού πανδοχείου (Mansio) στην ρωμαϊκή έπαυλη του Bad Neuenahr- 3

Ahrweiler, Γερμανία Μεσαίωνας Τα μεσαιωνικά ευρωπαϊκά σπίτια είχαν μια ανοικτή εστία κάτω από το υψηλότερο σημείο του κτηρίου. Η "Κουζίνα" βρισκόταν μεταξύ της εισόδου και της εστίας. Αντί για καπνοδόχο, αυτά τα κτήρια είχαν μια τρύπα στη στέγη μέσω της οποίας ο καπνός μπορούσε να φύγει. Εκτός από το μαγείρεμα, ήταν επίσης μια πηγή θερμότητας. Στα ιαπωνικά σπίτια, η κουζίνα άρχισε να γίνεται ένα ξεχωριστό δωμάτιο μέσα στο κύριο κτήριο εκείνη την περίοδο. Εικόνα 3 Ψήστης που γυρίζει το κρέας με το χέρι - Ιταλικό χειρόγραφο (15ος αιώνας) 1920s και 1930s Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές του 1930, οι κατασκευαστές επίπλων βρήκαν μια έτοιμη αγορά για ντουλάπια κουζίνας. τα ντουλάπια είχαν σχεδιαστεί με στόχο να αποθηκεύουν οτιδήποτε χρειάζεται για το μαγείρεμα, κάδους για το αλεύρι, τις θήκες των αυγών και τις επεκτάσεις του τραπεζιού. συχνά επίσης είχαν ξεχωριστά τμήματα σαν ψυγεία τα οποία ήταν ακόμη ασυνήθιστα. Από το 1932-34 στις ΗΠΑ, η General Electric και η Westinghouse άνοιξαν ινστιτούτα μαγειρικής. Μηχανικοί, χημικοί, αρχιτέκτονες, διατροφολόγοι και οι επαγγελματίες μάγειροι μελέτησαν όλες τις πτυχές της κουζίνας. Η διαδικασία της εργασίας ήταν επιστημονικά διερευνημένη, και με αυτό τον τρόπο άνοιξε ο δρόμος την μοντέρνα σύγχρονη κουζίνα. Εικόνα 4 Κουζίνα η επονομαζόμενη «Planned», από την Hygena τη δεκαετία του 1930 που στοίχισε 35. Υπήρχε δυνατότητα επιλογής χρώματος ή συνδυασμού χρωμάτων 1940 Στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ορίστηκαν τα τρία κέντρα εργασίας :αποθήκευσης και διατήρησης; καθαρισμού και προετοιμασίας; μαγειρέματος και σερβιρίσματος. Οι μελέτες αυτές συνεχίστηκαν στο Πανεπιστήμιο Cornell το 1950, από όπου και προέκυψε η έννοια του «τριγώνου της κουζίνας». Αυτή είναι η σχέση των τριών πιο χρησιμοποιούμενων συσκευών, δηλαδή του νεροχύτη, της κουζίνας και του ψυγείου. έγιναν επίσης συστάσεις να προβλεφθεί το ύψος των πάγκων, το κάτω μέρος των από τους νεροχύτες και να οριστεί το βέλτιστο ύψος για τα ράφια. 4

ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ & ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ Η καλύτερη φράση από αυτές που φαίνονται στην εικόνα και που ερμηνεύει τον όρο εργονομία είναι : Προσαρμόζω την εργασία στα άτομα. Στα ελληνικά «έργο» σημαίνει «εργασία» και «νόμος» σημαίνει «κανόνας». Άρα ο όρος «εργονομία» σημαίνει «ένα σύνολο κανόνων σχεδιασμού της εργασίας». Η εργονομία παρέχει μεθόδους για να εργάζεται κάποιος πιο έξυπνα και όχι πιο σκληρά αλλά και να σχεδιάζονται προϊόντα φιλικά προς τους χρήστες ώστε να διασφαλίζεται η εργασιακή τους απόδοση και ευημερία. Εργονομία είναι η μελέτη των δεδομένων εκείνων που περιβάλλουν το χώρο και κάνουν τον άνθρωπο να νοιώθει άνετα ενεργώντας ή χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του Αφή, Όραση Ακοή Γεύση όσφρησή. Ο τρόπος που ο άνθρωπος κινείται, σηκώνει φορτία, χρησιμοποιεί εργαλεία, πόμολα και διακόπτες, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να μελετάται σε βάθος κατά το σχεδιασμό ενός χώρου ή ενός προϊόντος Εφαρμογές της Εργονομίας Ο εργονομικός σχεδιασμός χρησιμοποιείται σε μια πληθώρα εφαρμογών η οποία μπορεί να αφορά όλες τις κατηγορίες δραστηριοτήτων αλλά και το σχεδιασμό τόσο του εξοπλισμού όσο και των εργασιών Βιομηχανία Υπηρεσίες 5 Θέσεις Υπολογιστών Σχεδιασμός Εργαλείων

Εργονομικός σχεδιασμός Τα διάφορα προϊόντα και οι κατασκευές σχεδιάζονται και κατασκευάζονται από τον άνθρωπο, για να εξυπηρετούν τις ειδικές του ανάγκες, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μελετώντας επομένως και ερευνώντας στοιχεία ανθρωπομετρικά και εργονομίας, προκύπτουν προδιαγραφές, τις οποίες πρέπει να πληροί το προϊόν και οι οποίες αποτελούν κατευθυντήριες γραμμές στο σχεδιασμό. Tι εννοούμε με τον όρο εργονομία ; Η εργονομία είναι ένας σημαντικός τομέας μελέτης όταν πρόκειται για σχεδίαση αντικειμένων που θα χρησιμοποιηθούν από ανθρώπους αφού εξετάζει πως το ανθρώπινο σώμα συνδέεται με το περιβάλλον του, πχ στο σπίτι, στους χώρους εργασίας. Η εργονομία αναφέρεται στην μελέτη τρόπων με τους οποίους αντικείμενα συστήματα και περιβάλλοντα μπορούν να γίνουν ασφαλή αποτελεσματικά και αποδοτικά στην χρήση τους από τους ανθρώπους. Η εργονομία μπορεί να χαρακτηριστεί και ως: μηχανική ανθρώπινου σώματος. Η επίδραση της εργονομίας στο σχεδιασμό των προϊόντων βασίζεται στις διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος. Η μη εφαρμογή αρχών της εργονομίας βασίζεται στην λογική του ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ 1 και υπονοεί ότι οι χρήστες μπορούν να προσαρμοστούν στην χρήση κακοσχεδιασμένου εξοπλισμού έστω και με υποχωρήσεις σε θέματα άνεσης ή επαγγελματικών κινδύνων. η λογική του Προκρούστη εφαρμόζεται γιατί Ο χρήστης μόνος του προσαρμόζεται Η εφαρμογή της Εργονομίας κοστίζει Ο καθένας μας είναι ειδικός στην Εργονομία Γιατί χρησιμοποιείται η λογική του Προκρούστη ; Αν οι προδιαγραφές με ικανοποιούν, ικανοποιούν και όλους τους χρήστες Οι προδιαγραφές ικανοποιούν τον «μέσο χρήστη» εν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τα όρια των διανοητικών, αισθητικών και μηχανικών ιδιοτήτων των ατόμων Τα αρνητικά επακόλουθα του κακού σχεδιασμού οφείλονται στο ότι οι σχεδιαστές καθυστέρησαν και καθυστερούν στο να χρησιμοποιήσουν ανθρωπομετρικά στοιχεία. 1. Πόσα προϊόντα ελέγχονται από τους δυνητικούς πελάτες; Οι σχεδιαστές συχνά θεωρούν λανθασμένα τους εαυτούς τους ως τυπικούς χρήστες. (Όμως η δύναμη, η κινητικότητα, η αντοχή διαφέρουν πολύ μεταξύ των δυνητικών χρηστών). Πώς μπορεί ένας νεαρός σχεδιαστής να θέσει τον εαυτό του στην θέση ενός ηλικιωμένου με αρθρίτιδα που πρέπει να σηκωθεί από ένα κάθισμα ενός ατόμου με αισθητικές ή κινητικές δυσκολίες; 2. Υπάρχει όμως ο «μέσος χρήστης»; Αν σχεδιάσουμε το ύψος μίας πόρτας για το μέσο ανάστημα οι μισοί χρήστες θα χτυπούν το κεφάλι τους, ενώ αν τη σχεδιάσουμε ως προς το μέσο πλάτος δεν θα χωράνε οι άλλοι μισοί και όχι αναγκαία τα ίδια άτομα. 3. Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και σήμερα οι διανοητικές, αισθητικές και οι μηχανικές ιδιότητες του ανθρώπινου σώματος δεν είναι ευρέως γνωστές παρά τα μεγάλα κονδύλια που έχουν διατεθεί σε έρευνα. Είναι εφικτή η ανθρώπινη προσαρμογή σε ατελές εργασιακό περιβάλλον μέσω της εκπαίδευσης. Εδώ προκύπτουν δύο δυσκολίες: ότι η εκπαίδευση είναι δαπανηρή υπόθεση και συνεπώς δεν υλοποιείται τουλάχιστον σε βαθμό που να πλησιάζει το στόχο της, και ότι δεν είναι πανάκεια γιατί ορισμένες συνθήκες δεν «συνηθίζονται». Γιατί άλλαξαν οι σχεδιαστικές απαιτήσεις ως προς τον Ανθρώπινο Παράγοντα Πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Τα Προϊόντα ήταν Απλά Τα Προϊόντα έγιναν Πολύπλοκα 1 Στην ελληνική μυθολογία, ο Προκρούστης ήταν μυθικός ληστής της Αθήνας. Το λημέρι του ήταν στην περιοχή των Μεγάρων. Προσκαλούσε κάθε διαβάτη να ξαπλώσει σε ένα σιδερένιο κρεβάτι, γνωστό ως Προκρούστειος κλίνη. Αν το θύμα ήταν ψηλό κι εξείχε από το κρεβάτι, ο Προκρούστης έκοβε το περίσσιο τμήμα του σώματός του. Αντιθέτως, αν το θύμα ήταν πιο κοντό, τότε τραβούσε τα άκρα του μέχρι να φτάσουν στο μήκος του κρεβατιού. Ο Προκρούστης συνέχιζε την αιματηρή δράση του μέχρι που τον συνάντησε ο Θησέας στο δρόμο του από την Τροιζήνα για την Αθήνα. Όντας πολύ δυνατός, κατάφερε να εξουδετερώσει τον Προκρούστη και να τον τοποθετήσει στο ίδιο του το κρεβάτι. Επειδή αποδείχθηκε μεγαλύτερος, ο Θησέας του έκοψε το κεφάλι και τα πόδια, που περίσσευαν. 6

Σχεδιασμός στα Μέτρα Κάθε Χρήστη Τυποποιημένος Σχεδιασμός για Ομάδες Χρηστών Μοναδιαία Ποσότητα Παραγωγής Μεγάλες Παρτίδες Παραγωγής Μικρές οι Συνέπειες Λάθους στα Σχεδιασμό Μεγάλες οι Συνέπειες Λάθους στα Σχεδιασμό Μικρές Αλλαγές Προδιαγραφών και Αραιά Εισαγωγή Νέων Προϊόντων Μεγάλες Αλλαγές Προδιαγραφών και Συχνή Εισαγωγή Νέων Προϊόντων Περιορισμένη ιακύμανση στις Παραμέτρους των Χρηστών λόγω Αγορών, Ηλικιών και Ειδικών Ικανοτήτων Μεγάλη ιακύμανση στις Παραμέτρους των Χρηστών λόγω Αγορών, Ηλικιών και Ειδικών Ικανοτήτων Λάθος παραδείγματα Ένα πολύ σαφές παράδειγμα της εφαρμοσμένης εργονομίας κατά την εργασία Η εργονομία χρειάζεται για την τυποποίηση προϊόντων, αλλά και γιατί οι ανθρωπινές διαστάσεις μεταβάλλονται συνεχώς. Επίσης οι χρήστες συνηθίζουν να αγοράζουν με βάση το κόστος, την εμφάνιση, τη μόδα. Έχουν παρατηρηθεί επίσης δυσαρέσκεια και πόνοι από τις μικρές αποκλίσεις των διαστάσεων των εξοπλισμών. Παρόλα αυτά δεν είναι δυνατόν το κάθε προϊόν να κατασκευάζεται στα μεγέθη του κάθε χρήστη. Από την άλλη πλευρά θα μπορούσε το κάθε τυποποιημένο προϊόν να κατασκευάζεται με δυνατότητα προσαρμογής στην ποικιλία των ανθρώπινων διαστάσεων. Το κόστος δεν είναι πια η μόνη παράμετρος. Οι τερματικές συσκευές είναι καλύτερες, τα καθίσματα και οι θέσεις των αυτοκινήτων βελτιώνονται, η εργονομία προσθέτει αξία στα προϊόντα και τα κάνει πιο ανταγωνιστικά. Οι καταναλωτές σταδιακά κατανοούν ότι οι πόνοι στην μέση οφείλονταν σε κακοσχεδιασμένες θέσεις εργασίας ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ Ανθρωπομετρία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την προσαρμογή στο εργασιακό περιβάλλον των γεωμετρικών διαστάσεων του ανθρώπου σε συνδυασμό με τις φυσιολογικές ικανότητές του. Tι εννοούμε με τον όρο ανθρωπομετρία; Η ανθρωπομετρία ( άνθρωπος + μέτρο ) αφορά την μελέτη και καταγραφή των διαστάσεων του ανθρώπινου σώματος δηλαδή Ύψος, Πλάτος, Βάρος, γωνία όρασης, πιάσιμο της παλάμης, οι κινήσεις και θέσεις που μπορεί να έχει το ανθρώπινο σώμα, και οι δυνάμεις που μπορεί να αντέξει, κλπ. Ανθρωπομετρία δηλαδή είναι η μέτρηση διαστάσεων του σώματος κάποιου πληθυσμού με σκοπό την εξαγωγή διαστασιολογικών προδιαγραφών για τον εξοπλισμό (μηχανήματα, εργαλεία), τα προϊόντα και τους χώρους εργασίας Οι μετρήσεις ανθρωπομετρίας αρχικά γίνονταν λόγους φυλετικούς, εθνολογικούς, διαιτολογικών συνηθειών, ανθρώπινης ανάπτυξης κ.ο.κ Οι ένοπλες δυνάμεις για ενδυματολογικούς σκοπούς. Κάποια μελέτες στο μέσον του προηγούμενου αιώνα αφορούσαν σχεδιασμό θέσεων χειρισμού οπλικών συστημάτων. Αργότερα άρχισε η εφαρμογή στο πεδίο του σχεδιασμού χώρων εργασίας ευρείας χρήσεως 7

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑΣ Η παρακάτω εικόνα δείχνει ένα παράδειγμα που αποδεικνύει γιατί είναι απαραίτητη η ανθρωπομετρία. Ανθρωπομετρικά δεδομένα είναι α δεδομένα εκείνα που αναφέρονται στο ανθρώπινο σώμα και τις κινήσεις μελών ή ολόκληρου του σώματος, ονομάζονται ανθρωπομετρικά και είναι διαφορετικά για κάθε φύλο και ηλικία. Ο άνθρωπος ως χρήστης ενός προϊόντος ή χρήστης ενός χώρου, Θα πρέπει να μελετηθεί διαφορετικά, σύμφωνα με την ηλικία του ή με τις ιδιαιτερότητές του. Όταν σχεδιάζοντας προϊόντα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής: To μέγεθος του ανθρώπινου σώματος Ανθρώπινες κινήσεις Ενεργειακές απαιτήσεις Αισθητηριακές αντιδράσεις Οπτικά στοιχεία. Φινίρισμα επιφανειών Οι Ανθρωπομετρικές διαστάσεις ενός ανθρώπου, δηλαδή οι γεωμετρικές διαστάσεις του εξαρτώνται από το φύλο την ηλικία, τη φυλή, το πολιτισμικό επίπεδο (δίαιτα, περίθαλψη, διατροφή, περιρρέουσα κατάσταση, άσκηση κλπ.) και την εξέλιξη. Οι σωματικές διαστάσεις των ανθρώπων ακολουθούν κανονική κατανομή. Για λόγους οικονομίας σχεδιάζουμε για συγκεκριμένο ποσοστό του πληθυσμού-δηλαδή πελάτες για τους οποίους δεν αυξάνει υπερβολικά το κόστος σχεδιασμού. Εξαιρείται το 5% των πολύ μικρόσωμων και το 5% των πολύ μεγαλόσωμων πελατών. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Ανθρώπινες διαστάσεις. Όταν σχεδιάζουμε για ανθρώπους θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τις διαστάσεις των αντικειμένων ώστε αυτά να είναι ασφαλή και αναπαυτικά κατά τη χρήση τους. Τα περισσότερα προϊόντα κατασκευάζονται για μια μέση κατηγορία ανθρώπων. Συνήθως αποκλείονται τα δυο άκρα του στόχου (πχ μεγαλόσωμοι και μικρόσωμοι άνθρωποι που καλύπτουν το 5% ανά κατηγορία) Ο όρος τυποποίηση δείχνει ότι η σχεδίαση έχει γίνει βάση των μέσων χαρακτηριστικών. Όταν σχεδιάζουμε θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι οι άνθρωποι κινούνται με πολλούς και πολύπλοκους τρόπους. Αν ένα προϊόν προκαλεί κούραση, πόνο ή ενόχληση όταν χρησιμοποιείται σωστά τότε θεωρείται κακοσχεδιασμένο. To σχέδιο ενός χώρου εργασίας θα πρέπει να επιτρέπει στον άνθρωπο να κινείται άνετα. Παράλληλα θα πρέπει να μην απαιτεί από τον χρήστη την κατανάλωση επιπλέον ενέργειας με την πραγματοποίηση άσκοπων κινήσεων. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Ενεργειακές απαιτήσεις. Η σχεδίαση λαμβάνει υπόψη τις κινητικές και δυναμικές απαιτήσεις που θα υποβάλλει τον χρήστη (τη δύναμη - βάρος που μπορεί να σηκώσει ένα άτομο αλλά και το πόσο και πως μπορεί να κινηθεί) ώστε να μειώνεται η κούραση και μυϊκή ένταση και να αυξάνεται ο βαθμός άνεσης του χρήστη. Λαμβάνονται υπόψη η ηλικία και το φύλο του χρήστη αφού θεωρούνται παράγοντες που επηρεάζουν την αντοχή του ατόμου. Αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο το άτομο χρησιμοποιεί ένα προϊόν αφού έτσι μπορεί να αντισταθμιστεί η ακανόνιστη χρήση και η πιθανότητα λάθους. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Αισθητηριακές αντιδράσεις. To μέγεθος, το σχήμα, και η μορφή είναι καθοριστικοί παράγοντες για το κατά πόσο το αντικείμενο θα ταιριάζει με τους χρήστες: το αντικείμενο πρέπει να ταιριάζει με το ανθρώπινο σώμα ή μέρος αυτού και χρησιμοποιείται χωρίς να προκαλεί δυσφορία ή ενόχληση. Θερμότητα - ψύχος: το ανθρώπινο σώμα αντέχει ένα πολύ περιορισμένο όριο θερμοκρασιών. Τα αντικείμενα που είναι πολύ ψυχρά ή πολύ θερμά είναι άβολα στο χειρισμό τους. Επίσης υπάρχουν κάποια επίπεδα πάνω από τα οποία ο θόρυβος και οι κραδασμοί γίνονται ενοχλητικοί για τον άνθρωπο, σε σημείο κάποτε που μπορούν να παρατηρηθούν και βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό. 8

Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Οπτικά στοιχεία. Είναι πολύ σημαντικό να ταιριάζουν αρμονικά όλα τα οπτικά στοιχεία μιας σχεδίασης, Τα στοιχεία που πρόκειται να μεταδώσουν πληροφορίες με την βοήθεια συμβολών πρέπει να έχουν το κατάλληλο μέγεθος και χρώμα. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Φινίρισμα επιφανειών. Οι επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα πρέπει να έχουν το κατάλληλο φινίρισμα: άκρες ή γωνιές δεν πρέπει να είναι κοφτερές ή μυτερές, η υφή του αντικειμένου είναι πολύ σημαντική ανάλογα με τον τρόπο χρήσης (πχ αύξηση ή μείωση της τριβής). ιαδικασία σχεδιασμού εξοπλισμού με ανθρωπομετρικά στοιχεία (5 βήματα) 1. Προσδιορισμός του πληθυσμού των χρηστών-πελατών του προϊόντος 2. Προσδιορισμός των διαστάσεων του αντικειμένου (προϊόν, χώρος, θέση εργασίας κλπ.) που σχετίζονται με ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά 3. Άντληση ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών από υπάρχουσες σχετικές πηγές η μέσω νέων μετρήσεων 4. Ανάλυση των περιορισμών που επιβάλλουν τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά στον σχεδιασμό π.χ. από πλευράς ανοχών, προσπέλασης, οπτικών γωνιών, ανατομίας, κινήσεων 5. Καθορισμός κριτηρίων που καθορίζουν την αποδεκτή εναρμόνιση χρηστών και αντικειμένου Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΙΓΟΥΡΑ. Οι κύριες ανθρωπομετρικές διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος ανάμεσα σε κάθε άξονα είναι: 1. Άνω μέρος κεφαλής μέχρι την άκρη σιαγώνας. 2. Άκρη σιαγώνας μέχρι κάτω μέρος λαιμού. 3. Κάτω μέρος λαιμού έως μέση. 4. Μέση μέχρι γοφούς: 5. Ώμος μέχρι τον αγκώνα. 6. Αγκώνας μέχρι τον καρπό. 7. Από τον καρπό μέχρι το άκρα δακτύλων. 8. Από τους γοφούς μέχρι τα γόνατα. 9. Από τα γόνατα μέχρι τον αστράγαλο 10. Από τον αστράγαλο μέχρι το πέλμα ποδιού. Οι κύριες ανθρωπομετρικές διαστάσει του πλάτους του ανθρώπινου σώματος είναι: 1. To πλάτος του κεφαλιού. 2. To πλάτος των ώμων 3. To πλάτος του στήθους 4. Tο πλάτος της μέσης 5. To πλάτος των γοφών Το ποσοστό των 5% έως 95% Κάθε άνθρωπος είναι μια διαφορετική οντότητα. Αυτό είναι φανερό και στο ζήτημα του ανθρώπινου σώματος αφού κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του διαφορετικές σωματικές διαστάσεις. Οι σχεδιαστές προσπαθούν να σχεδιάσουν προϊόντα που να απευθύνονται σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και κάποιοι που είναι κατανεμημένοι στις δυο άκρες της κλίμακας μένουν εκτός στόχου των σχεδιαστών. Η προσπάθεια των σχεδιαστών είναι να καλύψουν το 90% τη κατανομής των ανθρώπων, αλλά ένα ποσοστό 10% (5%σε κάθε άκρη) δεν λαμβάνεται υπόψη στην σχεδίαση. Στις εικόνες που ακολουθούν φαίνονται κάποια παραδείγματα που αντικατοπτρίζουν ην ανάγκη οι προδιαγραφές να καλύπτουν τις ανάγκες του μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού. 9

Ράφι Ραφι Το σταθερό ράφι τοίχου στο διπλανό σχήμα είναι σχεδιασμένο για να το φτάνει κάποιος άνθρωπος που ανήκει στην κατηγορία ύψους 5%. Αυτό σημαίνει το 95% των ανθρώπων μπορεί να το φτάσει. κάθισμα Στη σχεδίαση ενός καθίσματος λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος των ανθρώπων που ανήκουν στο 95%. Αυτό σημαίνει ότι το 95% των ανθρώπων μπορεί να καθίσει στο κάθισμα. Αποκλείεται μόνο το 5% των ανθρώπων. ιαστάσεις ανθρώπινου σώματος ανδρών και γυναικών (5% - 95%) To εύρος των κινήσεων του ανθρώπινου σώματος Η ανθρωπομετρία εκτός από τις διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος, μελετά και το εύρος των κινήσεων που μπορεί να εκτελέσει το ανθρώπινο σώμα. To εύρος των κινήσεων που μπορεί να εκτελέσει το ανθρώπινο σώμα επιτρέπει τη λήψη πολλών διαφορετικών θέσεων και στάσεων. Εξάλλου ο ανθρώπινος σκελετός αποτελείται από οστά που μπορούν να περιστρέφονται. 10

Αρχές σχεδιασμού χώρων εργασίας ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Η διαδικασία σχεδιασμού μιας κουζίνας μπορεί να γίνει σε φάση οικοδόμηση μιας οικείας, ή να προκύψει μετά την περάτωση της οικίας είτε επειδή ο ιδιοκτήτης θέλει να προσθέσει κάτι καινούργιο στην κουζίνα ή θέλει να την αναδιαμορφώσει. Προκύπτουν όμως τα εξής ερωτήματα : Θα πρέπει να περπατήσω πολύ για να ανεφοδιάσω με νερό μια κατσαρόλα που έχω στη φωτιά; Θα έχω αρκετό χώρο για τεμαχίσω, πλύνω, κόψω και ότι άλλο χρειάζεται για να προετοιμαστούν τα γεύματα; Θα έχω χώρο για την αποθήκευση του ελαιολάδου κοντά στο φούρνο ή θα πρέπει να διασχίσω όλο το δωμάτιο για να το πάρω; Θα μπορούν να εργάζονται δύο ή περισσότερες μάγειρες με άνεση στο χώρο χωρίς να πέφτουν συνέχεια ο ένας πάνω στον άλλο ; Θα είμαι σε θέση να ξεπλύνω εύκολα πιάτα και να τα βάλω και στο πλυντήριο πιάτων; Προτιμώ μια περιοχή ή ξεχωριστά τις εστίες και το φούρνο; Χρειάζομαι ένα νεροχύτη για πλύσιμο και έναν νεροχύτη καθαρισμό; Χρειάζομαι ένα χώρο φαγητού στην κουζίνα; ΙΑΤΑΞΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Ανεξάρτητα απο το στυλ,το μπάτζετ ή το χώρο κάθε διάταξη κουζίνας θα μπορούσε να σχεδιαστεί γύρω από το όπως οι ειδικοί το αποκαλούνε Χρυσό Τρίγωνο. Αυτό περιλαμβάνει το κύριο χώρο εργασίας- ψυγείο,νεροχύτη και κουζίνα- κοντά το ένα με το άλλο τοποθετημένα στις 3ις πλευρές ενός τριγώνου. Ανεξάρτητα από το μέγεθος της κουζίνας, αυτές οι ζώνες δραστηριοτήτων θα μπορούσαν να είναι όχι περισσότερο από 3.5 μέτρα για κάθε πλευρά του τριγώνου ώστε να μπορείς να μετακινηθείς εύκολα ανάμεσα τους και όχι λιγότερο από 6 με 7 μέτρα για το συνολικό μήκος όλων των πλευρών του τριγώνου. 11

Οι γνωστά σχέδια κουζίνας είναι : Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο L ιπλό L, U G-σχήμα. Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Πλεονεκτήματα o Εξαιρετικά φτηνό περιορισμένος χώρος σημαίνει και μικρότερο κόστος. o Εύκολο να υλοποιηθεί o Συμπαγής σχεδιασμός - η σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά είναι ο καλύτερος τρόπος να δημιουργηθεί χώρος στο υπόλοιπο χώρο της κουζίνας, εάν χρειάζεται ένα τραπέζι ή για άλλες χρήσεις o Καλή ροή εργασιών- διατηρείται τις βασικές διαδικασίες μαγειρέματος μέσα σε λίγα μέτρα Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο Πλεονεκτήματα o o o o Κατάλληλο για ορθογώνιο χώρο Αποτελεσματικό για ένα μικρό χώρο κουζίνας Μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε μήκος Μπορεί εύκολα να διαιρέσει την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας Μειονεκτήματα 12

o o o o Μέσω της κίνησης μπορεί να προκαλέσει συμφόρηση εν είναι αποτελεσματικό για μεγάλες κουζίνες εν είναι καλό για πολλούς μάγειρες εν λειτουργεί καλά για ανοικτά σχέδια σπιτιών ιάταξη L Είναι από τους διαδεδομένους σχηματισμούς κουζίνας. Η κουζίνα εκτίνεσαι κατά μήκος δύο τοίχων Πλεονεκτήματα σχεδιασμού κουζίνας σε διάταξη L o Κατάλληλη για γωνιακούς χώρους o Αποτελεσματική για τις μικρές και μεσαίους χώρους κουζίνας o Μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε μήκος o Μπορεί εύκολα να διαιρούν την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας o εν δημιουργεί θέματα κίνησης ώστε διαταράξουν τις ζώνες εργασίας o Μια τραπεζαρία (δηλαδή τραπέζι και καρέκλες), μπορεί εύκολα να προστεθεί σε αυτή τη διάταξη Μειονεκτήματα εν είναι κατάλληλος σχεδιασμός για μεγάλες κουζίνες εν είναι κατάλληλος για πολλούς μάγειρες ιάταξη ιπλό L 13

ιάταξη U Πλεονεκτήματα διάταξης U o Αποτελεσματική για ένα μικρό, μεσαίο ή μεγάλο χώρο κουζίνας o Μπορεί εύκολα να διαιρεί την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας o Η κυκλοφορία δεν διαταράσσει τις ζώνες εργασίας o Ευρύ "U" μπορεί να υποστηρίξει μια νησίδα Μειονεκτήματα Κουζίνα διάταξης U o εν είναι αποτελεσματικό για μεγάλες κουζίνες χωρίς μια νησίδα o εν είναι αποτελεσματικό για την κουζίνα κάτω από 10-πόδια μήκος o Τα χαμηλά γωνιακά ντουλαπάκια έχουν δύσκολη πρόσβαση ιάταξη G Σύνθεση κουζίνας με νησίδα 14

Συμβουλές κατά την σχεδίαση Το πλυντήριο δίπλα από το νεροχύτη διευκολύνει να καθαρίζετε τα πιάτα και να τα βάζετε στο καλάθι, αποφεύγοντας λεκέδες στη διαδρομή. Ο φούρνος σε ψηλή θέση είναι πολύ πιο άνετος και πολύ πιο ασφαλής αφού τα παιδιά δεν έχουν πρόσβαση στο φούρνο Βάλτε τα εξαρτήματα που χρησιμοποιείτε πιο συχνά σε ένα συρτάρι δίπλα από τον φούρνο και τις εστίες Μην τοποθετείτε μια βρύση μπροστά από ένα παράθυρο που ανοίγει προς τα μέσα. Μην βάζετε συρτάρια στις γωνίες καθώς μπορούν να καταστρέψουν πόρτες και χερούλια ή να εμποδίσουν πλαϊνά ντουλάπια. Μην βάζετε την κουζίνα ή το φούρνο δίπλα στον τοίχο. Θα χάσετε χώρο και θα λερώνετε τον τοίχο. 15

Αφήστε τουλάχιστον 60 cm επιφάνεια εργασίας, ανάμεσα στο νεροχύτη και στη κουζίνα Αφήστε τουλάχιστον 50 cm ανάμεσα στη κουζίνα και σε όλα τα ντουλάπια. Αφήστε τουλάχιστον 40 cm (50 cm εάν είναι δυνατόν) σε κάθε πλευρά της κουζίνας. Οι διαστάσεις των επίπλων-συσκευών κουζίνας Για το σχεδιασμό της κουζίνας, απαιτείται η στοιχειώδης γνώση των βασικών διαστάσεων των ηλεκτρικών συσκευών, του εξοπλισμού και των επίπλων κουζίνας. Στις συσκευές ανήκουν το ψυγείο, η κουζίνα, το πλυντήριο πιάτων κλπ. Στα έπιπλα κατατάσσεται το τραπέζι, οι καρέκλες, ο καναπές, τα ράφια, ο πάγκος της κουζίνας, τα α ντουλάπια κλπ. Παρακάτω παρουσιάζονται οι τυπικές διαστάσεις του κοινού εξοπλισμού για το χώρο της κουζίνας. 16

17 Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου

Ο ΠΑΓΚΟΣ ΤΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Ο πάγκος της κουζίνας εκτίθενται καθημερινά σε δεκάδες καταπονήσεις όπως στην υγρασία, στα κοφτερά μαχαίρια, στη θερμότητα, στα μικρόβια και σε κάθε είδους εργασίες. Εκτός όμως από λειτουργικός και ανθεκτικός, ο πάγκος της κουζίνας πρέπει να είναι αισθητικά άψογος και ταιριάζει στο ύφος των υπόλοιπων στοιχείων της κουζίνας. Υπάρχουν πολλά υλικά τα οποία βρίσκουν εφαρμογή στην κατασκευή πάγκων και το κάθε υλικό έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά του. Υλικά Πάγκου ΕΠΙΛΟΓΗ Α: ΠΑΓΚΟΣ ΑΠΟ ΞΥΛΟ Το ξύλο είναι ένα πολύτιμο και ζεστό υλικό, που ανάμεσα στις δεκάδες εφαρμογές του μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και για πάγκος κουζίνας. Τα πλεονεκτήματα του ξύλινου πάγκου είναι τα εξής: Είναι οικολογικό, φιλικό στο περιβάλλον και ανακυκλώσιμο υλικό. Τοποθετείται εύκολα και μπορεί να επισκευαστεί. Έτσι κάθε είδους γρατζουνιές και οι μικροβλάβες μπορούν να εξαφανιστούν με λείανση της επιφάνειας του ξύλου. Συνδυάζεται ιδανικά με ξύλινα έπιπλα και κουφώματα. Παρέχει μια βολική, ενσωματωμένη περιοχή για τον τεμαχισμό και την προετοιμασία των τροφίμων. Τα μειονεκτήματα του είναι ότι: Είναι ευαίσθητο στην υγρασία και τη θερμοκρασία. Επιρρεπείς στις ζημιές από νερό και γι 'αυτό δεν πρέπει να τοποθετούνται κοντά στο νεροχύτη χωρίς να έχουν υλικά στεγανοποίησης. Απαιτεί συχνό βερνίκωμα με ειδικά προϊόντα κατάλληλα για τρόφιμα. Απαιτεί συχνό και σχολαστικό καθάρισμα. Ενδέχεται κάποια οξέα φρούτων να καταστρέψουν το ξύλο και να αφήσουν σημάδια. Οι βαθιές χαρακιές και βλάβες δεν μπορούν εύκολα να επισκευαστούν. Εικόνα 5 πηγή φωτο: http://www.butcherblock.com/detail/maple-butcherbloclk-countertops-23/ Εικόνα 6 Σχεδιασμένο από Κουζίνες από τη Stephanie, Grand Rapids, MI 18

ΕΠΙΛΟΓΗ Β: ΠΑΓΚΟΣ ΑΠΟ LAMINATE Οι πάγκοι από Laminate είναι εξαιρετικά οικονομικοί, καθαρίζονται εύκολα και διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και μοτίβων. Οι πάγκοι από Laminate είναι σχεικά οικονομικοί, καθαρίζονται εύκολα και διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και μοτίβων. Το πιο συνηθισμένο υλικό που χρησιμοποιείτε για πάγκους κουζίνας, είναι το laminate (high presoure laminate- βακελίτης, φορμάικα) το όποιο είναι ένα συνθετικό υλικό που αποτελείται από πολλές στρώσεις: πολλαπλά φύλλα χαρτιού κραφτ (όπως αυτό που χρησιμοποιείται στις σακούλες των παντοπωλείων), ένα διακοσμητικό χαρτί και μια πλαστική επικάλυψη μελαμίνης. Quick tip: εάν πρέπει να δουλέψετε με έναν περιορισμένο προϋπολογισμό μπορείτε να καλύψετε ένα μικρό χώρο της κουζίνας σας, όπως είναι μια νησίδα, με την επιθυμητό υλικό, και να χρησιμοποιήσετε ένα συμπληρωματικά laminate σαν βασικό υλικό για τις περιμετρικές επιφάνειες. Τα πλεονεκτήματα του πάγκου απο Laminate είναι: Το κόστος του είναι σχετικά χαμηλό. Εύκολη συντήρηση. Καθαρίζεται απλά και εύκολα με σαπούνι και νερό. Έχει ανθεκτικότητα στη θερμότητα, στους λεκέδες και στις γρατζουνιές. Παράγεται σε εκατοντάδες χρώματα και σχέδια και ποικίλα τέρματα. Ορισμένα σχέδια αντιγράφουν την εμφάνιση του γρανίτη, την πέτρα και το ξύλο, μεταξύ άλλων, και παρέχει την ζητούμενη εμφάνιση σε μια σχετικά καλή τιμή. Τα μειονεκτήματα είναι: Ενώ υπάρχει ανθεκτικότητα στις γρατζουνιές και στη θερμότητα εντούτοις μπορούν να προκληθούν βλάβες από καυτές κατσαρόλες και τηγάνια και από πολύ κοφτερά μαχαίρια. Οι βαθιές χαρακιές και τα καψίματα δεν μπορούν να επισκευαστούν. Τα ζεστά αντικείμενα και το νερό μπορούν να προκαλέσουν σπάσιμο των επιπέδων. Τα χονδρό κραφτ χαρτί αφήνει μια σκοτεινή γραμμή στα άκρα, εκτός και εάν πηγαίνει από τοίχο σε τοίχο ή είναι στολισμένο με ένα διακοσμητικό υλικό, όπως το ξύλο ή ο ανοξείδωτος χάλυβας. εν μπορείτε να το καθαρίσετε με λειαντικά. Εικόνα 7 πηγή φωτο: http://www.countertop.com/ Επιλογή Γ: Πάγκος από μάρμαρο η γρανίτη Το μάρμαρο και ο γρανίτης είναι φυσικές πέτρες. Ο πάγκος από ένα τέτοιο υλικό είναι ανθεκτικός και αντέχει σε πολλών ειδών καταπονήσεις. Παρόλο που οι χρωματικές επιλογές είναι περιορισμένες εντούτοις η κάθε επιλογή είναι μοναδική εξαιτίας της φυσικότητας και μοναδικότητας του κάθε κομματιού. Βέβαια τα δυο αυτά υλικά είναι από τα ακριβότερα αφενός επειδή είναι φυσικά υλικά και αφετέρου επειδή πρέπει να βρεθούν μεγάλα κομμάτια μαρμάρου ή γρανίτη. Μια οικονομικότερη λύση είναι η τοποθέτηση πλακιδίων, κατασκευασμένων από μικρότερα κομμάτια μαρμάρου ή γρανίτη. Τα πλεονεκτήματα ενός πάγκου από μάρμαρο ή γρανίτη είναι: 19

Έχουν ασύγκριτη ανθεκτικότητα σε χαρακιές και καψίματα. Καθαρίζονται εύκολα και απλά. εν αλλοιώνονται σχεδόν καθόλου στο χρόνο. Τα μειονεκτήματα είναι Το έπιπλο που στηρίζει ένα τέτοιο πάγκο πρέπει να είναι πολύ καλά κατασκευασμένο γιατί το μάρμαρο και ο γρανίτης είναι πολύ βαριά υλικά. Αν η πέτρα είναι πορώδης χρειάζεται ειδικό πέρασμα με βερνίκι και μάλιστα συχνό. Είναι ίσως η πιο ακριβή επιλογή ανάμεσα στα διατιθέμενα υλικά για πάγκους κουζίνας. Επιλογή : Από τεχνητά, συμπαγή υλικά Πολλά τεχνητά υλικά μιμούνται το μάρμαρο και τον γρανίτη ή δίνουν ένα τελείως πρωτότυπο αισθητικό αποτέλεσμα, όπως το Corian η το ακρυλικό. Τα υλικά αυτά, αν και διαφέρουν πολύ στις ιδιότητές τους, έχουν γενικά πολλά κοινά πλεονεκτήματα όπως, ιατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και σχεδίων. Μπορούν να διαμορφωθούν ελεύθερα σχηματίζοντας δύσκολες καμπύλες. Πολλές φορές και ο ίδιος ο νιπτήρας κατασκευάζεται από το ίδιο υλικό. εν είναι πορώδη. Έχουν μεγάλη αντοχή στις καταπονήσεις. Τα μειονεκτήματα τους είναι Το κόστος τους είναι μεγάλο και σχεδόν είναι το ίδιο με αυτό της αληθινής πέτρας. Ενδέχεται να χάσουν το χρώμα τους αν εκτεθούν στη θερμότητα (βέβαια αυτό εξαρτάται και από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε υλικού). Είναι πιο μαλακά και ευαίσθητα από την αληθινή πέτρα. 20

Επιλογή Ε: Πάγκος από Χαλαζία Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Οι πάγκοι από χαλαζία κατασκευάζονται κατά 93% από θρυμματισμένο χαλαζία και στο υπόλοιπο προστίθεται χρώμα και ρητίνες. Τα πλεονεκτήματα αυτών των υλικών είναι: Έχουν μεγάλη ανθεκτικότητα σε κάθε είδους καταπονήσεις όπως γρατζουνιές και θερμότητα. Είναι μη πορώδη. ιατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων. εν χρειάζονται γυάλισμα ή βερνίκωμα. Είναι ευέλικτα στη μορφοποίηση. Τα μειονεκτήματα είναι: Το υψηλό κόστος που φτάνει σχεδόν αυτό της αληθινής πέτρας. Η όχι και τόσο φυσική όψη τους. Επιλογή ΣΤ: Από Ανοξείδωτο ατσάλι (Inox) Στις σύγχρονές κουζίνες το ανοξείδωτο ατσάλι έχει βρει δεκάδες εφαρμογές, όπως στις συσκευές μαγειρέματος, στις ηλεκτρικές συσκευές, στα χερούλια και στις λεπτομέρειες κλπ. Πλέον συναντάται και σε μεγαλύτερες επιφάνειες όπως στον πάγκο της κουζίνας ή σε τμήματα επίπλων. Τα πλεονεκτήματα του υλικού είναι: Έχει σκληρότητα και μεγάλη ανθεκτικότητα σε λεκέδες και υψηλές θερμοκρασίες. εν οξειδώνεται, δηλαδή δεν σκουριάζει όπως τα περισσότερα μέταλλα. ε χρειάζεται βερνίκωμα η άλλες επαλείψεις. Τα μειονεκτήματα είναι: Όλες οι χαρακιές φαίνονται έντονα. Θα πρέπει να καθαρίζεται με απαλά καθαριστικά γιατί αλλιώς κινδυνεύει να γρατσουνιστεί. Κάτω από το μεταλλικό φύλλο θα πρέπει να υπάρχει σταθερό υπόστρωμα διαφορετικά το μεταλλικό φύλλο θα βαθουλώσει και θα υποχωρήσει. 21