1 ΜΕΤΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

1 ΜΕΤΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Σύμφωνα με την Απογραφή Εκπομπών Αναφοράς, ο δημοτικός τομέας ευθύνεται για το 3% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας του Δήμου Πεντέλης. Ο Δήμος αναγνωρίζει ότι οι δράσεις για τη μείωση της κατανάλωσης στα δημοτικά κτίρια και εγκαταστάσεις δεν θα αποφέρει σημαντικές μειώσεις στις συνολικές εκπομπές CO 2 εντός του Δήμου. Ωστόσο, τα μέτρα και οι δράσεις που απευθύνονται στον δημοτικό τομέα παρουσιάζουν μια σειρά από πλεονεκτήματα σε σχέση με αυτά των υπόλοιπων τομέων: Ο Δήμος έχει την απόλυτη ελευθερία και ευχέρεια να παρέμβει στα δημοτικά κτίρια, στις δημοτικές υποδομές και στον δημοτικό φωτισμό. Όλα τα μέτρα και δράσεις παρουσιάζουν πολλαπλά οφέλη για τους χρήστες των υποδομών και λειτουργιών αλλά και για τον ίδιο το Δήμο, κυρίως μέσω των μειωμένων λογαριασμών ενέργειας Μέτρα και δράσεις σε δημοτικά κτίρια και υποδομές μπορούν να έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη καθώς, με την σωστή προβολή, λειτουργούν ως ορθά και βέλτιστα παραδείγματα για τους πολίτες και επαγγελματίες μίας πόλης Ως εκ τούτου, ο Δήμος έχει επιλέξει να υλοποιήσει έναν σημαντικό αριθμό από μέτρα και δράσεις σε δημοτικά κτίρια. Σελίδα 1

1.1 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 1 Περιγραφή Επιθεώρηση κτιρίων του Δήμου, ενεργειακή πιστοποίησή τους και προμελέτη εξοικονόμησης ενέργειας Χρόνος υλοποίησης 2012-2018 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 1 200.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος 2 - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό - Περιβαλλοντικό - Οικονομικό - Αξιολόγηση - Σχόλια Ο Δήμος Πεντέλης είναι υπεύθυνος για την λειτουργία και συντήρηση ενός μεγάλου αριθμού κτιρίων με ποικίλες χρήσεις, αριθμό εργαζομένων και χρηστών, ενεργειακών αναγκών, κτλ.,τα οποία καταναλώνουν το 47% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνουν οι υποδομές του Δήμου. Η επιθεώρησή των κτιρίων του Δήμου αποτελεί το πρώτο βήμα για την ενεργειακή αναβάθμιση τους, ώστε τα κτίρια να πιστοποιηθούν και να πραγματοποιηθεί προμελέτη των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε αυτά, βάσει του θεσμικού πλαισίου του ΚΕΝΑΚ. Για την ενεργειακή επιθεώρηση και πιστοποίησή εκτιμάται ένα μέσο κόστος 5.000 ανά κτίριο για 40 κτίρια. Το ενεργειακό πιστοποιητικό θα αναρτηθεί στην είσοδο των κτιρίων με στόχο την ευαισθητοποίηση των χρηστών αλλά και των επισκεπτών τους. 1 Για τον Δήμο και τα μέτρα που θα υλοποιήσει 2 Για τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα μέτρα που θα υλοποιήσουν (π.χ. οι πολίτες στον οικιακό τομέα, οι επαγγελματίες / επιχειρηματίες στον τριτογενή, κτλ) Σελίδα 2

1.2 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 2 Περιγραφή Υλοποίηση παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα δημοτικά κτίρια Χρόνος υλοποίησης 2013-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 2.455.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα / ΣΔΙΤ / Πράσινο Ταμείο Έμμεσο κόστος Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 438.264 kwh 190 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Προκειμένου, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης του Δήμου, να σχηματοποιηθεί ένα πρώτο σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης όλων των κτιρίων του Δήμου, πραγματοποιήθηκε συνοπτικός ενεργειακός έλεγχος και εκτιμήθηκε το κατά πόσο κάθε κτίριο πρέπει να προκριθεί για κάθε μία από τις παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης που ο Δήμος θεωρεί σημαντικές. Σε κάθε περίπτωση, κατά την ενεργειακή πιστοποίηση (Δημοτικά κτίρια Δράση 1) και την σύνταξη μελετών εφαρμογής θα εκτιμηθούν και τεκμηριωθούν οι ακριβείς παρεμβάσεις, καθώς και το κόστος και όφελος για τις παρεμβάσεις κάθε κτιρίου. Οι παρεμβάσεις που θεωρείται ότι θα οδηγήσουν σε σημαντικές εξοικονομήσεις είναι: Σύνδεση με δίκτυο φυσικού αερίου αντικατάσταση καυστήρα πετρελαίου με αντίστοιχο φυσικού αερίου (μείωση 24% στις εκπομπές CO 2 λόγω του μικρότερου συντελεστή εκπομπών) Αντικαταστάσεις και παρεμβάσεις στα συστήματα θέρμανσης, ψύξης και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης προκειμένου να αυξηθεί η απόδοσή τους και να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας (εξοικονόμηση 15% σε θερμική / ηλεκτρική ενέργεια) Τοποθέτηση θερμοστατικών βαλβίδων στα θερμαντικά σώματα (εξοικονόμηση 10% σε θερμική ενέργεια) Σελίδα 3

Αντικατάσταση κουφωμάτων (με νέα, διπλού υαλοπίνακα) σε όσα κτίρια έχουν κουφώματα μονού υαλοπίνακα (εξοικονόμηση 10% σε θερμική ενέργεια) Ενεργειακή αναβάθμιση κελύφους κτιρίων (προσθήκη μόνωσης), ειδικά όσων έχουν ανεγερθεί πριν το 1980 και εγκατάσταση παθητικών στοιχείων αερισμού και σκίασης στο κέλυφος (εξοικονόμηση 30% σε θερμική ενέργεια) Αντικατάσταση λαμπτήρων του λειτουργικού φωτισμού των κτιρίων με νέους, εξοικονόμησης ενέργειας και εγκατάσταση αυτοματισμών φωτισμού (π.χ. αισθητήρες κίνησης, χρονοδιακόπτες, αξιοποίηση φυσικού φωτισμού, κτλ εξοικονόμηση 10% σε ηλεκτρική ενέργεια) Αντικατάσταση λαμπτήρων του ειδικού φωτισμού των κτιρίων / εγκαταστάσεων του Δήμου με νέους, μεγαλύτερης απόδοσης (π.χ. σε ανοιχτά γήπεδα εξοικονόμηση 15% σε ηλεκτρική ενέργεια) Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται τα αποτελέσματα του προκαταρκτικού ελέγχου των κτιρίων του Δήμου Πεντέλης και οι παρεμβάσεις που προτείνονται για κάθε ένα, εκτός των κτιρίων που αφορούν τις Δράσεις 3 και 4 για τα Δημοτικά κτίρια: Σελίδα 4

Ονομασία κτιρίου Αλλαγή καύσιμου Αντικατάσταση ΣΘ/ΣΚ Θερμοστατικές βαλβίδες Αντικατάσταση Κουφωμάτων Μόνωση Λειτουργικός φωτισμός 1 ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ 2 ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ 3 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ 4 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΕΙΔΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΟ 2 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ 1 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ /1ο ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ - ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ Α.Π.Χ. (ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΛΥΚΕΙΟΥ) 2 ος ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΟ ΔΗΜΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ Ειδικός φωτισμός Σελίδα 5

Ονομασία κτιρίου Αλλαγή καύσιμου Αντικατάσταση ΣΘ/ΣΚ Θερμοστατικές βαλβίδες Αντικατάσταση Κουφωμάτων Μόνωση Λειτουργικός φωτισμός ΚΑΠΗ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ (ΚΕΝΤΡΙΚΟ) ΚΑΠΗ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α) ΚΑΠΗ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β) ΑΠΟΘΗΚΗ 1 ΔΗΜΟΥ ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ ΜΕΛΙΣΣΑΚΙ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΚΑΠΗ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Π. ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΓΑΡΟ ΔΟΥΚΙΣΣΗΣ ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ν. ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ ΚΑΠΗ ΝΕΑΣ ΠΕΝΤΕΛΗΣ = Δεν προτείνεται παρέμβαση = Προτείνεται παρέμβαση Πίνακας 1: Εκτίμηση παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης στα κτίρια του Δήμου Πεντέλης Ειδικός φωτισμός Σελίδα 6

1.3 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 3 Περιγραφή Υλοποίηση παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας στα δημοτικά κτίρια Πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ & ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ, Ευρωπαϊκά προγράμματα για την εξοικονόμηση ενέργειας Χρόνος υλοποίησης 2010-2015 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 1.640.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα / Ευρωπαϊκά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 302.345 kwh 131 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Επιπρόσθετα από τα κτίρια που αναφέρονται στην προηγούμενη δράση, ο Δήμος Πεντέλης έχει εξετάσει αναλυτικότερα την ενεργειακή αναβάθμιση 7 σχολικών κτιρίων, για τα οποία έχει εκπονηθεί και μελέτη για την ενεργειακή αναβάθμιση τους. Τα κτίρια επιλέχτηκαν λόγω της χαμηλής ενεργειακής απόδοσης τους και της υψηλής επισκεψιμότητας / χρήσης τους, κατόπιν εξέτασης του συνόλου των υφιστάμενων δημοτικών κτιρίων του Δήμου Πεντέλης,. Από τις προτεινόμενες παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, σύμφωνα με το ποσοστό εξοικονόμησης ενέργειας που υπολογίστηκε στην εκάστοτε μελέτη που εκπονήθηκε, εκτιμάται ενεργειακό όφελος 326 ΜWh/έτος. Ο Δήμος Πεντέλης έχει ήδη υποβάλει αίτηση χρηματοδότησης για επιλεγμένες παρεμβάσεις που αναμένεται να οδηγήσουν σε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα θα βελτιώσουν την θερμική και οπτική άνεση των κτιρίων. Σύμφωνα με τα Τεχνικό Δελτίο Προτεινόμενης Πράξης: 1ο Ν.Γ. Πεντέλης και 1ο Δ.Σ. Νέας Πεντέλης Στα δυο αυτά κτίρια θα προστεθεί θερμομόνωση στο περιμετρικό κέλυφος και την οροφή / δώμα του κτιρίου, θα αντικατασταθούν τα κουφώματα, θα αντικατασταθεί το σύστημα καυστήρα / λέβητα, θα τοποθετηθούν θερμοστατικές βαλβίδες και νέοι κυκλοφορητές στο σύστημα θέρμανσης, θα τοποθετηθεί μηχανικός εξαερισμός στις αίθουσες και θα αντικατασταθούν τα Σελίδα 7

φωτιστικά σώματα με νέα εξοικονόμησης ενέργειας. Τέλος, για τα κτίρια αυτά θα εκδοθούν πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης πριν και μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων. 1ο - 6ο Δ.Σ. Μελισσίων, 2ο Δ.Σ. Μελισσίων, Κρυστάλλειο Δ.Σ. Πεντέλης και 1ο Γυμνάσιο Μελισσιών Συνοπτικά οι επεμβάσεις που αποσκοπούν στην βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων αυτών αφορούν ανά περίπτωση: στη θερμική μόνωση της οροφής των κτιρίων, την εξωτερική θερμομόνωση του κατακόρυφου (περιμετρικού) κελύφους, την αντικατάσταση των κουφωμάτων και υαλοστασίων, την αντικατάσταση του λέβητα πετρελαίου, τη μόνωση των σωληνώσεων διανομής, την τοποθέτηση θερμοστατικών βαλβίδων και κεφαλών στα θερμαντικά σώματα, την αντικατάσταση κυκλοφορητών του δικτύου διανομής, την εγκατάσταση μηχανικού αερισμού με εναλλάκτη ανάκτησης θερμότητας, την αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων και των υφιστάμενων λαμπτήρων πυρακτώσεως. Επιπλέον, θα υλοποιηθούν παρεμβάσεις στους περιβάλλοντες χώρους, τριών εκ των τεσσάρων κτιρίων, που περιλαμβάνουν δενδροφυτεύσεις και χρήση ψυχρών υλικών. έλος, για τα κτίρια αυτά θα εκδοθούν πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης πριν και μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων. Παράλληλα προβλέπονται δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και των δημοτικών υπαλλήλων, με στόχο την σταδιακή αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράς και την υιοθέτηση μιας ορθολογικής ενεργειακής συμπεριφοράς τόσο των χρηστών των κτιρίων (δημοτικοί υπάλληλοι, μαθητές, εκπαιδευτικό προσωπικό, βοηθητικό προσωπικό κτλ.) όσο και όλων των πολιτών στην καθημερινή τους ζωή. Μέσω του προγράμματος ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ I και ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ ο Δήμος Πεντέλης έχει ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση 1.066.318 για 2 έργα («Εξοικονόμηση ενέργειας Μελισσίων» και «Παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο 1 ο Ν.Γ. Πεντέλης & στο 1 ο Δ.Σ. Νέας Πεντέλη») Ένα μεγάλο μέρος του ποσού αυτού αφορά στην υλοποίηση παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας για το 1 ο Ν.Γ. Πεντέλης, το 1 ο Δ.Σ. Νέας Πεντέλη, το 1 ο Γυμνάσιο Μελισσιών και το 2 ο Δ.Σ. Μελισσίων,την φύτευση του δώματος και την σύνδεση με φυσικό αέριο στον Α Βρεφονηπιακό Σταθμό Μελισσίων. Σελίδα 8

1.4 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 4 Περιγραφή Επεμβάσεις στο Διασχολικό αθλητικό κέντρο και στο Κλειστό Γυμναστήριο Μελισσίων Χρόνος υλοποίησης 2014-2018 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 320.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 377.950 kwh 154 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Το Διασχολικό Αθλητικό Κέντρο Μελισσίων και το Κλειστό γυμναστήριο Μελισσίων είναι δύο κτιριακά συγκροτήματα με μεγάλες απαιτήσεις σε ηλεκτρική και θερμική ενέργεια και τα οποία καταναλώνουν περίπου το 30 % της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας των Δημοτικών κτηρίων. Για το λόγο αυτό και επειδή ως κτίρια χρησιμοποιούνται από έναν σημαντικό αριθμό δημοτών και συνεπώς μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στην προβολή των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας του Δήμου, ο Δήμος σχεδιάζει μια σειρά από επεμβάσεις στις ηλεκτρομηχανολογικές (Η/Μ) εγκαταστάσεις αυτών των κτιρίων. Στο Διασχολικό Αθλητικό κέντρο ο Δήμος σχεδιάζει να λάβει τα παρακάτω μέτρα: 1. Εγκατάσταση ηλιοθερμικού συστήματος παραγωγής ζεστού νερού χρήσης για την υποστήριξη κυρίως το δικτύου θέρμανσης του νερού της πισίνας. Θα τοποθετηθούν στα ελεύθερα δώματα ηλιακοί συλλέκτες συνολικής επιφάνειας 100 m 2 και οι οποίοι θα τροφοδοτούν δεξαμενές αποθήκευσης θερμότητας συνολικού όγκου 500 m 3. Το ηλιοθερμικό σύστημα θα παράγει ζεστό νερό χρήσης και εκτιμάται ότι θα εξοικονομεί 54.500 KWh/έτος θερμική ενέργεια ετησίως με αντίστοιχη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων κατά 15 tco 2 /έτος. 2. Εγκατάσταση γεωθερμικού συστήματος κλειστού κυκλώματος για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. Ο γεωθερμικός εναλλάκτης θα εγκατασταθεί στον περιβάλλοντα χώρο του Σελίδα 9

κολυμβητηρίου σε μία συνολική ελεύθερη επιφάνεια 1000 m 2.H ισχύς της γεωθερμικής αντλίας θα είναι 30 KW αποδίδοντας 75.000 KWh ετησίως με αντίστοιχη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων κατά 15,2 tco2. 3. Εγκατάσταση κλιματιστικής μονάδος,παροχής αέρα 6120 m 3 /h, με εναλλάκτη ανάκτησης ενέργειας (συντελεστής ανάκτησης 75%) που θα εξυπηρετεί τους χώρους ενόργανης γυμναστικής. 4. Εγκατάσταση αυτόματου συστήματος ελέγχου (BMS) των Η/Μ εγκαταστάσεων. Με το σύστημα αυτό θα καταστεί δυνατή η γραμμική ρύθμιση και προσαρμογή του συστήματος θέρμανσης του νερού της πισίνας και κλιματισμού των εσωτερικών χώρων του αθλητικού κέντρου στις απαιτούμενες συνθήκες λειτουργίας του κολυμβητηρίου και του κτιρίου με έμφαση στις περιόδους μερικού φορτίου. Το σύστημα θα ελέγχει το ηλιοθερμικό σύστημα και την γεωθερμική αντλία ώστε να ελαχιστοποιείται η παραγωγή ζεστού νερού από τους λέβητες. Θα ρυθμίζει τις θερμοκρασίες προσαγωγής νερού και αέρα κλιματισμού σύμφωνα με τις εξωτερικές συνθήκες περιβάλλοντος,τις συνθήκες σχεδιασμού λειτουργίας του κτιρίου και τις απαιτήσεις σε ποιότητα αέρα. Την περίοδο του καλοκαιριού αλλά και τις ενδιάμεσες εποχές,θα εκτελείτε αυτόματα πρόγραμμα φυσικού δροσισμού (free cooling) του κτιρίου κατά τις νυκτερινές ώρες ή και κατά τις ώρες λειτουργίας του κτιρίου ανάλογα με τις εξωτερικές συνθήκες περιβάλλοντος. Με τον έλεγχο της ποιότητας αέρα θα εξασφαλίζεται η παροχή ποσότητας νωπού αέρα σύμφωνα με τον αριθμό ατόμων που δραστηριοποιούνται στο χώρο που εξυπηρετεί η κάθε κλιματιστική μονάδα. Το σύστημα BMS θα ελέγχει και την εγκατάσταση φωτισμού με χρονοπρογράμματα, αλλά και ρύθμιση της έντασης φωτισμού, όπου η υπάρχουσα εγκατάσταση υποστηρίζει τέτοια εφαρμογή. Στο κτίριο θα τοποθετηθούν μετρητές ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας για την καταγραφή των πραγματικών καταναλώσεων σε καθημερινή βάση. Το σύστημα θα προσφέρει δυνατότητα εποπτείας και χειρισμού της εγκατάστασης κεντρικά από υπολογιστή όπου θα μπορούν να γίνονται και οι καταγραφές των παραμέτρων του συστήματος για περαιτέρω επεξεργασία. Με την εγκατάσταση του συστήματος BMS μετά την εφαρμογή των μέτρων (1) και (2),σε συνδυασμό και με το μέτρο (3), επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενέργειας κατά 20% με αποτέλεσμα την μείωση της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει το κτίριο κατά 203.116 KWh/έτος και 83,9 tco2/έτος. Για την εφαρμογή των μέτρων της δράσης θα γίνει μία αρχική ενεργειακή επιθεώρηση και μελέτη για τον ακριβή προσδιορισμό του τεχνικού αντικειμένου. Στο κλειστό γυμναστήριο Μελισσίων ο Δήμος σχεδιάζει την αντικατάσταση των προβολέων που καλύπτουν το γήπεδο καλαθοσφαίρισης συνολικής ισχύος 58 KW με προβολείς λαμπτήρων LED Σελίδα 10

συνολικής ισχύος 12 KW. Οι προβολείς με LED θα έχουν τη δυνατότητα γραμμικής προσαρμογής της απόδοσής τους σε σχέση με τον εξωτερικό φωτισμό. Με το μέτρο αυτό εκτιμάται μείωση της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και των εκπεμπόμενων ρύπων κατά 30.420 KWh/έτος και 35,0 tco2/έτος αντιστοίχως. Για την εφαρμογή των μέτρων της δράσης θα εκπονηθεί και η σχετική μελέτη εφαρμογής για τον ακριβή προσδιορισμό του τεχνικού αντικειμένου. Σελίδα 11

1.5 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 5 Περιγραφή Εφαρμογή συστήματος καταγραφής της κατανάλωσης ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας στα δημοτικά κτίρια Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 90.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 174.701 kwh 104 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Ο Δήμος αναγνωρίζοντας τη μεγάλη σημασία αλλά ταυτόχρονα και δυσκολία στην καταγραφή της πραγματικής ενέργειας που καταναλώνουν τα κτίρια που διαχειρίζεται, και για τη δημιουργία μιας αξιόπιστης βάσης ενεργειακών δεδομένων, έχει σκοπό να εγκαταστήσει στα κτίρια του ηλεκτρονικούς μετρητές, οι οποίοι θα καταγράφουν την καταναλισκόμενη ηλεκτρική και θερμική ενέργεια. Οι μετρητές θα μεταφέρουν μέσω του τηλεπικοινωνιακού δικτύου τις καταγραφές τους σε κεντρικό υπολογιστή στο κτίριο του Δημαρχείου, όπου θα υπάρχει η βάση των ενεργειακών δεδομένων των δημοτικών κτιρίων και θα γίνεται η ανάλυση και η επεξεργασία τους. Με την υλοποίηση του συστήματος καταγραφής της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων σε πραγματικό χρόνο ο Δήμος θα πετύχει τα εξής: 1. Απόκτηση βάσης ενεργειακών δεδομένων με στοιχεία πραγματικής κατανάλωσης. Η βάση αυτή θα χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό του ενεργειακού αποτυπώματος των δημοτικών κτηρίων κατά την υποβολή αναφοράς, για την πρόοδο και την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης και του Συμφώνου των Δημάρχων. Επίσης ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα μπορούν να εξάγονται συμπεράσματα για την πορεία εφαρμογής και τα αποτελέσματα των επιμέρους δράσεων. 2. Θα γίνεται έγκαιρη διαπίστωση διαρροών (πετρελαίου ή Φ.Α) ώστε να γίνεται άμεση αποκατάστασή τους. Σελίδα 12

3. Περιορισμό στο ελάχιστο της μη ορθολογικής χρήσης των κτιρίων (λειτουργία κλιματισμού ή φωτισμού εκτός ωραρίου λειτουργίας του κτιρίου, ασυμβατότητα μεταξύ παραγόμενης θερμικής ενέργειας και κατανάλωσης καυσίμου κλπ). 4. Θα υπάρχει η δυνατότητα επιβράβευσης του διαχειριστή κτηρίου, όπου ανεξάρτητα των μέτρων που θα εφαρμόζει ο Δήμος, θα πετυχαίνει μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας και παράλληλα ευαισθητοποίηση όλων των διαχειριστών προς την κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας ως υποχρέωση και ευθύνη. 5. Εξαγωγή γρήγορων και αξιόπιστων συμπερασμάτων για την ανάγκη διορθωτικών παρεμβάσεων ή αλλαγή στην προτεραιότητα εφαρμογής των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας που αφορούν στα δημοτικά κτίρια. Η εγκατάσταση μετρητών ενέργειας δρώντας στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού χρήσης των κτηρίων, εκτιμάται ότι θα έχει αποτέλεσμα την εξοικονόμηση ενέργειας κατά 5% και θα προσφέρει τη δυνατότητα καταγραφής της πραγματικής ενέργειας που καταναλώνει κάθε κτίριο. Το συνολικό κόστος εγκατάστασης των μετρητών ενέργειας μπορεί να μειωθεί σε συνεργασία με τη ΔΕΗ η οποία έχει ξεκινήσει πρόγραμμα εγκατάστασης έξυπνων μετρητών ενέργειας σε μεγάλους καταναλωτές. Σελίδα 13

1.6 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 6 Περιγραφή Εφαρμογή προγράμματος Προληπτικής Συντήρησης των Η/Μ εγκαταστάσεων των κτιρίων Χρόνος υλοποίησης 2014-2018 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 35.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 331.931 kwh 197 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Η εφαρμογή προγράμματος Προληπτικής Συντήρησης των Η/Μ εγκαταστάσεων που εξυπηρετούν τα κτίρια αποσκοπεί στην βελτιστοποίηση του βαθμού απόδοσης τους σε όλη τη διάρκεια του έτους και άρα την μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας (εξοικονόμηση 10% σε θερμική και ηλεκτρική ενέργεια). Η εφαρμογή της Προληπτικής Συντήρησης θα υποστηρίζεται από κατάλληλο λογισμικό όπου θα καταχωρηθεί ο εξοπλισμός των Η/Μ εγκαταστάσεων κάθε κτιρίου. Με τη βοήθεια του λογισμικού και μέσα από την ιστοσελίδα του Δήμου θα μπορούν να ενημερώνονται οι διάφορες υπηρεσίες του Δήμου αλλά και ο πολίτης για τις προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης των κτιρίων. Παράλληλα με το ενεργειακό όφελος ο Δήμος θα αποκτήσει καλύτερο έλεγχο διακίνησης των ανταλλακτικών και θα μειωθεί σταδιακά ο αριθμός των βλαβών και το κόστος της ετήσιας συντήρησης. Επιπρόσθετα θα υπάρχει πλέον μια ενιαία βάση δεδομένων για τα κτίρια και τις υποδομές που διαχειρίζεται ο Δήμος με δυνατότητα ανάλυσης και επεξεργασίας των δεδομένων. Το πρόγραμμα προληπτικής συντήρησης μπορεί να συμπεριλάβει και τον στόλο των δημοτικών οχημάτων. Σελίδα 14

1.7 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΔΡΑΣΗ 7 Περιγραφή Εκστρατεία ενημέρωσης για την εξοικονόμηση ενέργειας στα δημοτικά κτίρια Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 14.000 (7 x 2.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 28.000 kwh 15 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Σε συνέχεια των δράσεων για τα δημοτικά κτίρια και προκειμένου να μεγιστοποιήσει τα αποτελέσματα από αυτές, ο Δήμος θα αναλάβει εκστρατεία ενημέρωσης των δημοτικών υπαλλήλων, με ιδιαίτερη έμφαση στο πως τα κτίρια, οι παρεμβάσεις στα κτίρια και ο εξοπλισμός του Δήμου μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τον ενεργειακά βέλτιστο τρόπο. Η εξοικονόμηση ενέργειας έχει υπολογιστεί βάση του τύπου: ES = y*n*ar *in*espp όπου, y: έτη εφαρμογής της δράσης, n: αριθμός άμεσα συμμετεχόντων στην δράση, AR: ποσοστό ευαισθητοποίησης άμεσα συμμετεχόντων, in: συντελεστής έμμεσα συμμετεχόντων στην δράση (που επηρεάστηκαν μετά την δράση), και ESPP: εξοικονόμηση ενέργειας ανά συμμετέχοντα (kwh). Υπολογισμός: ES = 7 * 100 * 0.2 * 1 * 200 kwh/yr = 28.000 kwh/yr Σελίδα 15

1.8 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ Περιγραφή Αντικατάσταση λαμπτήρων οδοφωτισμού Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 410.000 (370.000 + 40.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα / ΣΔΙΤ Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 1.423.093 kwh 1.635 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας για τον οδοφωτισμό Αξιολόγηση - Σχόλια Ο δημοτικός φωτισμός αποτελεί έναν τομέα όπου μπορεί να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας χωρίς μεγάλο κόστος ή εργασία με την αντικατάσταση των υφιστάμενων λαμπτήρων / φωτιστικών με εξοικονόμησης ενέργειας. Η αντικατάσταση αυτή μπορεί, για λόγους οικονομίας, να γίνει κατά περίπτωση, με την προμήθεια των αντίστοιχων νέων λαμπτήρων / φωτιστικών, μέσω του ετήσιου προϋπολογισμού του Δήμου. Συνεπώς, να γίνεται αντικατάσταση κάθε φορά που ένας λαμπτήρας καίγεται ή όταν λόγω ενός έργου (π.χ. πεζοδρόμηση) οι υποδομές μίας οδού ή δημόσιου χώρου ανακαινίζονται ή αντικαθίστανται κλπ. Στη δράση αυτή προτείνεται η αντικατάσταση των λαμπτήρων ατμών Hg 250W με λαμπτήρες Metal Halide 150W και ατμών Hg 125W με λαμπτήρες Metal Halide 70W. Σε κάθε περίπτωση, οι τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου θα παρακολουθούν τις τεχνικές εξελίξεις για λύσεις και εφαρμογές που μπορεί να σχετίζονται με: Νέους τύπους λαμπτήρων με ακόμη μικρότερη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας (σε σχέση με τις προτεινόμενες αντικαταστάσεις) για ίδιες τιμές φωτεινότητας και προδιαγραφές ασφάλειας. χρώματος και οπτικής άνεσης Νέους ανακλαστήρες ή καλύμματα Τεχνολογίες δημοτικού φωτισμού με χρήση ΑΠΕ Τεχνολογίες ρύθμισης της έντασης του δημοτικού φωτισμού Σελίδα 16

Συμπληρωματικά με την απλή αντικατάσταση φωτιστικών / λαμπτήρων προβλέπεται να εκπονηθεί μελέτη φωτισμού για το σύνολο των αναγκών του δημοτικού φωτισμού του Δήμου. Με αυτόν τον τρόπο, εκτός της εξοικονόμησης ενέργειας. θα διασφαλιστούν οι συνθήκες ασφάλειας και οπτικής άνεσης που επιβάλλουν οι σχετικοί Ευρωπαϊκοί και εθνικοί Κανονισμοί και Οδηγίες. Με την εκπόνηση μίας μελέτης φωτισμού αναμένεται να: Κατηγοριοποιηθούν οι λεωφόροι, οδοί και δημόσιοι χώροι του Δήμου με βάση την χρήση τους και να οριστεί το κατάλληλο επίπεδο φωτισμού για αυτούς Μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας σε περιπτώσεις υπερφωτισμένων χώρων Αυξηθεί η ασφάλεια σε περιπτώσεις υποφωτισμένων χώρων Μειωθεί η φωτορύπανση που προκαλείται από το δημοτικό φωτισμό με χρήση σύγχρονων φωτιστικών σωμάτων Στη μελέτη αναμένεται να διατυπωθεί και η υλοποίηση ενός μικρού αριθμού πρότυπων / πιλοτικών έργων (1-2 έργα) τα οποία θα βοηθήσουν να μελετήσει ο Δήμος νέες τεχνολογίες ελέγχου και διαχείρισης του δημοτικού φωτισμού. Ενδεικτικά αναφέρονται: Εγκατάσταση συστήματος ρύθμισης της έντασης του φωτισμού ή μερικής λειτουργίας ανάλογα την ώρα της ημέρας και τη χρήση της οδού Εγκατάσταση συστήματος τηλεχειρισμού και τηλεμετρίας του δημοτικού φωτισμού Σελίδα 17

1.9 ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ Περιγραφή Επιμόρφωση τμήματος προμηθειών για πράσινες προμήθειες και χρήση περιβαλλοντικών προδιαγραφών για προϊόντα που καταναλώνουν ενέργεια Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 5.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 79.606 kwh 91 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των κτιρίων του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Το προσωπικό του Δήμου που ασχολείται με την σύνταξη προδιαγραφών για προμήθειες προϊόντων ή αναθέσεις υπηρεσιών, διενέργεια διαγωνισμών και διαδικασιών προμηθειών καθώς και γενικότερα οι υπάλληλοι που εμπλέκεται σε κάποιο στάδιο των προμηθειών του Δήμου θα επιμορφωθούν για τον τρόπο με τον οποίο εντάσσονται οι πράσινες προδιαγραφές σε μία τεχνική περιγραφή / προκήρυξη, σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Εκτιμάται ότι η συγκεκριμένη δράση θα επιφέρει μία μείωση 5% στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα δημοτικά κτίρια. Σελίδα 18

2 ΜΕΤΡΑ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ Σύμφωνα με την Απογραφή Εκπομπών Αναφοράς, ο Οικιακός τομέας ευθύνεται για το 49% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας του Δήμου, ενώ ο Τριτογενής ευθύνεται για το 19% της κατανάλωσης ενέργειας. Το περιθώριο παρέμβασης του Δήμου στα ιδιωτικά κτίρια είναι πολύ μικρό. Παρ όλα αυτά, ο Δήμος Πεντέλης θα επιδιώξει την: Προβολή των προσπαθειών στα δικά του κτίρια, ως δράση ευαισθητοποίησης. Κινητοποίηση και συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων του οικιακού και τριτογενή τομέα για την προώθηση και την υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας και αειφόρου ανάπτυξης. Προβολή και προώθηση μέτρων / παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας που μπορούν να υλοποιήσουν / εφαρμόσουν οι δημότες και επαγγελματίες της πόλης Μελέτη και αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που δίνονται στον Δήμο στα πλαίσια του παρόντος εθνικού θεσμικού πλαισίου Σελίδα 19

2.1 ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗ 1 Περιγραφή Δημιουργία άτυπης δομής με εμπλεκόμενους φορείς του Δήμου και δημιουργία υποσέλιδος για το Σύμφωνο των Δημάρχων και τις Δράσεις του Δήμου Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 35.000 (7 x 5.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό - Περιβαλλοντικό - Οικονομικό - Αξιολόγηση - Σχόλια Ένα σημαντικό βήμα για την ανάδειξη του Δήμου σε πόλο συντονισμού και διάχυσης πληροφορίας για θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος είναι η κινητοποίηση και συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων του οικιακού και τριτογενή τομέα σε μία άτυπη δομή (φόρουμ). Σκοπός του φόρουμ, το οποίο θα συνεδριάζει 1-2 φορές το χρόνο, κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου, είναι η ενημέρωση των φορέων για τις πολιτικές και δράσεις που ο Δήμος σκοπεύει να υλοποιήσει στο πλαίσιο του Συμφώνου των Δημάρχων. Παρότι οι συναντήσεις του φόρουμ δεν έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα, μπορούν να αποτελέσουν μία ευκαιρία ώστε να: Γίνει διαβούλευση μεταξύ Δήμου και εμπλεκόμενων φορέων για τους στόχους και την υλοποίηση των δράσεων που ο Δήμος προγραμματίζει στα πλαίσια του Συμφώνου των Δημάρχων. Ενημερωθεί ο Δήμος για τις ανάγκες και τις προτεραιότητες των εμπλεκόμενων φορέων όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας, την ανάπτυξη συστημάτων ΑΠΕ και τη μείωση των εκπομπών CO 2 Εμπεδωθεί μία κοινή στάση συνεργασίας και προωθηθεί αποτελεσματικότερα η διαδικασία του Συμφώνου των Δημάρχων σε όλους τους πολίτες του Δήμου Πεντέλης. Επίσης, ο Δήμος Πεντέλης πρόσφατα δημιούργησε μια ηλεκτρονική ενημερωτική πλατφόρμα για τους πολίτες και τους επιχειρηματίες του Δήμου. Πρόκειται για υποσέλιδα στην ιστοσελίδα του Σελίδα 20

Δήμου για το Σύμφωνο των Δημάρχων, που αποσκοπεί στην διάχυση πληροφοριών για τις δράσεις του Δήμου και στην παροχή πληροφοριών σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την αειφόρο μετακίνηση. Σελίδα 21

2.2 ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗ 2 Περιγραφή Εκστρατεία ενημέρωσης για την αντικατάσταση λαμπτήρων / Δράσεις διανομής λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 110.000 Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Χαμηλό Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 4.683.000 kwh 5.381 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των κατοίκων και επαγγελματιών του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Ο Δήμος θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί το μεγάλο περιθώριο εξοικονόμησης ενέργειας που υπάρχει στα κτίρια του οικιακού και τριτογενή τομέα από απλές παρεμβάσεις στον λειτουργικό φωτισμό. Ως εκ τούτου, θα πραγματοποιηθούν δράσεις ενημέρωσης αλλά και δράσεις διανομής λαμπτήρων ώστε να αντικατασταθούν οι ενεργοβόροι λαμπτήρες με λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας, αλλά και με άλλους λαμπτήρες φιλικούς προς το περιβάλλον (π.χ. λαμπτήρες LED). Η εξοικονόμηση ενέργειας έχει υπολογιστεί βάση του τύπου: ES = y*n*ar *in*espp όπου, y: έτη εφαρμογής της δράσης, n: αριθμός άμεσα συμμετεχόντων στην δράση, AR: ποσοστό ευαισθητοποίησης άμεσα συμμετεχόντων, in: συντελεστής έμμεσα συμμετεχόντων στην δράση, και ESPP: εξοικονόμηση ενέργειας ανά συμμετέχοντα (kwh). Υπολογισμός: ES οικιακός = 7 * 4000 * 0.3 * 2 * 200 kwh/yr = 3.360.000 kwh/yr ES τριτογενής = 7 * 350 * 0.3 * 1 * 1800 kwh/yr = 1.323.000 kwh/yr Έχει εκτιμηθεί ότι θα δαπανηθεί 5 ανά λαμπτήρα για 15.000 λαμπτήρες συν το κόστος της εκστρατείας ενημέρωσης / προβολής. Η απευθείας συνεννόηση με τις εταιρείες λαμπτήρων μπορεί ακόμη και να διπλασιάσει τον αριθμό λαμπτήρων που θα μοιραστούν σε αυτή τη δράση. Σελίδα 22

2.3 ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗ 3 Περιγραφή Εκστρατεία ενημέρωσης για τα οφέλη από την εξοικονόμηση ενέργειας μηδενικού, χαμηλού και μέσου κόστους Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 175.000 (7 x 25.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι/ Εθνικά προγράμματα Χαμηλό / Μέσο Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 18.144.000 kwh 12.164 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κατοίκων και επαγγελματιών του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης (έως το 2020), ο Δήμος θα οργανώσει μια σειρά από εκστρατείες ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης για τους πολίτες, τους επαγγελματίες και τους επισκέπτες του Δήμου. Ο Δήμος θα εκδώσει οδηγούς, φυλλάδια ή όποια έντυπα κριθούν απαραίτητα και / ή θα διοργανώσει εκδηλώσεις προκειμένου να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν οι πολίτες και οι επισκέπτες του Δήμου σε λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας. Έμφαση θα δοθεί στα οφέλη (οικονομικά και περιβαλλοντικά) που έχει η αλλαγή ενεργειακής συμπεριφοράς και η υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας μηδενικού, χαμηλού και μέσου κόστους. Μεγάλο τμήμα της δράσης αυτής θα περιλαμβάνει τον πληθυσμό που εμπλέκεται στον τομέα της εκπαίδευσης (μαθητές, γονείς, δάσκαλοι κλπ). Στον τριτογενή τομέα. ο Δήμος θα επιδιώξει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των επιχειρηματιών της περιοχής για τα άμεσα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από την υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας μηδενικού, χαμηλού και μέσου κόστους καθώς και από την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράς των ιδιοκτητών και εργαζομένων των επιχειρήσεων. Ο Δήμος θα επιδιώξει την συνεργασία των σχετικών εμπλεκόμενων φορέων του Δήμου, όπως τεχνικών και οικοδομικών εταιρειών, καταστημάτων και επαγγελματιών ειδών θέρμανσης / Σελίδα 23

ψύξης / ηλεκτρικών συσκευών για: Την καλύτερη ενημέρωση / ευαισθητοποίηση των πολιτών Την δημιουργία συνεργασιών των πολιτών και των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στο Δήμο Την ενίσχυση και τόνωση των επαγγελματιών και καταστημάτων του Δήμου. Επίσης, ο Δήμος θα επιδείξει τις παρεμβάσεις που υλοποιεί στα δημοτικά κτίρια, εγκαταστάσεις και φωτισμό και θα αναδείξει την ωφελιμότητά τους. Αναμένεται ότι, με αυτόν τον τρόπο, οι πολίτες και επαγγελματίες του Δήμου θα: εμπεδώσουν την ενεργειακή / κλιματική πολιτική του Δήμου οικειοποιηθούν τις τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και ΑΠΕ, ειδικά όταν αυτές ενσωματωθούν σε δημόσια κτίρια εκπαίδευσης, αθλητισμού και κοινωνικής πρόνοιας βεβαιωθούν για την αξία των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας επιβεβαιώσουν την απόσβεση που μπορεί να επιτευχθεί στην αρχική επένδυσή μίας παρέμβασης εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και την βελτίωση στις συνθήκες διαβίωσης Η εξοικονόμηση ενέργειας έχει υπολογιστεί βάση του τύπου: ES = y*n*ar *in*espp όπου, y: έτη εφαρμογής της δράσης, n: αριθμός άμεσα συμμετεχόντων στην δράση, AR: ποσοστό ευαισθητοποίησης άμεσα συμμετεχόντων, in: συντελεστής έμμεσα συμμετεχόντων στην δράση (που επηρεάστηκαν μετά την δράση), και ESPP: εξοικονόμηση ενέργειας ανά συμμετέχοντα (kwh). Υπολογισμός: ES οικιακός = 7 * 4000 * 0.2 * 2 * 1200 kwh/yr = 13.440.000 kwh/yr ES τριτογενής = 7 * 350 * 0.2 * 2 * 4800 kwh/yr = 4.704.000 kwh/yr Σελίδα 24

2.4 ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗ 4 Περιγραφή Εκστρατεία ενημέρωσης και προώθηση εθνικών προγραμμάτων Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 35.000 (7 x 5.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Μέσο / Υψηλό Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 8.970.000 kwh 4.830 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας των κατοίκων και επαγγελματιών του Δήμου Αξιολόγηση - Σχόλια Ο Δήμος Πεντέλης θα επιδιώξει μέσω δράσεων ενημέρωσης και προβολής εθνικών προγραμμάτων, όπως το «ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ» και «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ» να υλοποιηθούν εντός του Δήμου παρεμβάσεις σε 1200 κτίρια / κατοικίες με στόχο εξοικονόμησης περίπου 40% επί της τελικής ενέργειας που καταναλώνουν (εκτιμώμενη εξοικονόμηση ενέργειας ανά κτίριο / κατοικία 65 kwh/m 2 /έτος). Το πρόγραμμα «ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ» 3 του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), αποσκοπεί στο να μειώσει την ενεργειακή κατανάλωση και το ενεργειακό κόστος των ελληνικών νοικοκυριών και των επαγγελματικών κτιρίων, καθώς και να αυξήσει την οικονομική δραστηριότητα στον κατασκευαστικό τομέα και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Εξασφαλίζοντας προϊόντα υψηλών προδιαγραφών και σημαντικές εκπτώσεις στους πολίτες που θα προχωρήσουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων τους, το «ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ» προβλέπει 3,100,000 ενεργειακές παρεμβάσεις στον κτιριακό τομέα. Οι κύριες επεμβάσεις που προβλέπονται σε κατοικίες είναι: αντικατάσταση υαλοπινάκων με νέα υψηλών προδιαγραφών (low-e). αντικατάσταση κουφωμάτων. 3 http://www.ktizontastomellon.gr/ Σελίδα 25

εγκατάσταση μόνωσης στην πρόσοψη, το δώμα κ.ά. εγκατάσταση ψυχρών οροφών στις ταράτσες. αντικατάσταση συμβατικών συστημάτων θέρμανσης με συστήματα υψηλής απόδοσης. εγκατάσταση κεντρικών θερμικών ηλιακών συστημάτων. Οι κύριες επεμβάσεις που προβλέπονται σε επαγγελματικά κτίρια είναι: εγκατάσταση συστημάτων ψύξης, θέρμανσης, αερισμού με συστήματα υψηλής απόδοσης. αντικατάσταση των συστημάτων τεχνητού φωτισμού με νέα συστήματα χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. αντικατάσταση / εγκατάσταση προηγμένων συστημάτων ενεργειακού ελέγχου. αντικατάσταση προσόψεων με ολοκληρωμένα συστήματα κουφωμάτων και υαλοπινάκων υψηλών προδιαγραφών. εγκατάσταση μόνωσης στο κέλυφος των κτιρίων. Το πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ» 4 στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, παρέχοντας κίνητρα στους πολίτες. Επιλέξιμες κατοικίες είναι το σύνολο των μονοκατοικιών, πολυκατοικιών και μεμονωμένων διαμερισμάτων που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης χαμηλότερη ή ίση των 2.100 /τ.μ. και έχουν καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ. Κατηγορία Ωφελούμενων Α1 Α2 Α3 Ατομικό Εισόδημα 12.000 40.000 60.000 Οικογενειακό Εισόδημα 20.000 60.000 80.000 70% Επιχορήγηση 35% Επιχορήγηση 15% Επιχορήγηση Κίνητρο 30% Άτοκο Δάνειο (εως 31/12/2015) 65% Άτοκο Δάνειο (εως 31/12/2015) 85% Άτοκο Δάνειο (εως 31/12/2015) Η εξοικονόμηση που επιτυγχάνεται από τις παρεμβάσεις του προγράμματος πρέπει να αντιστοιχεί σε αναβάθμιση μιας ενεργειακής κατηγορίας ή στο 30% της ενεργειακής κατανάλωσης του κτιρίου αναφοράς. Οι επιλέξιμες παρεμβάσεις αφορούν σε: Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κέλυφος του κτιρίου συμπεριλαμβανομένου του δώματος / στέγης και της πιλοτής. Αντικατάσταση κουφωμάτων και τοποθέτηση συστημάτων σκίασης. Αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού χρήσης. 4 http://exoikonomisi.ypeka.gr/ Σελίδα 26

2.5 ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗ 5 Περιγραφή Δενδροφύτευση του Πεντελικού Όρους Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος - Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό - Περιβαλλοντικό - Οικονομικό - Αξιολόγηση - Σχόλια Ο Δήμος Πεντέλης σκοπεύει να διοργανώσει δενδροφύτευσεις στο Πεντελικό Όρος. Παρόλο που δεν θα εξοικονομηθεί ενέργεια από την δράση αυτή, τα δένδρα απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και λειτουργούν ως «αποθήκες άνθρακα». Επιπρόσθετα, οι δενδροφύτευσεις ενισχύουν σε μεγάλο βαθμό την ευαισθητοποίηση των πολιτών για το περιβάλλον και βελτιώνουν το μικροκλίμα και την ποιότητα ζωής της περιοχής. Συνεπώς, η δράση αυτή αναμένεται να συνδυαστεί με δράσεις ενημέρωσης και προώθησης της εξοικονόμησης ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Σελίδα 27

3 ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Σύμφωνα με την Απογραφή Εκπομπών Αναφοράς, οι δημοτικές και οι ιδιωτικές μεταφορές ευθύνονται για το 0,2% και το 28,1% αντίστοιχα, της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας του Δήμου Πεντέλης. Ο Δήμος αναγνωρίζει ότι οι δράσεις για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου από το στόλο δημοτικό οχημάτων δεν θα αποφέρει σημαντικές μειώσεις στις συνολικές εκπομπές CO 2 εντός του Δήμου. Ωστόσο θα οδηγήσουν μεσοπρόθεσμα σε μείωση των λειτουργικών εξόδων του Δήμου. Επίσης, η σωστή προβολή των δράσεων και αποτελεσμάτων που σχετίζονται με τα δημοτικά οχήματα μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και οδηγό για τους πολίτες και επαγγελματίες της πόλης και να αποδείξει ότι από τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στις μεταφορές προκύπτει άμεσο οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος. Ο Δήμος δεν έχει μεγάλες δυνατότητες για παρεμβάσεις στις δημόσιες (πλην δημοτικών) και ιδιωτικές μεταφορές όσον αφορά τα οχήματα, την επιλογή χρήσης και την συμπεριφορά οδήγησης εντός των ορίων του Δήμου. Εντούτοις, έχει αναγνωρίσει μέτρα τα οποία μπορεί να εφαρμόσει ώστε να ασκήσει επιρροή προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές CO 2 και να εξοικονομηθούν πολύτιμοι πόροι από την μειωμένη χρήση των ιδιωτικών κυρίως οχημάτων. Σελίδα 28

3.1 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 1 Περιγραφή Χρήση υψηλότερων μιγμάτων βιοκαυσίμου από δημοτικά οχήματα Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος - Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό - Περιβαλλοντικό 3 tco 2 /έτος Οικονομικό - Αξιολόγηση - Σχόλια Στις αρχές του 2013, έγινε διαθέσιμο και στην Ελλάδα το καύσιμο Β7, το οποίο είναι πετρέλαιο κίνησης, αποτελούμενο από αυτούσιο βιοντίζελ σε ποσοστό που φτάνει το 7%. Το Β7, διατίθεται από κάθε αντλία σε οποιοδήποτε πρατήριο υγρών καυσίμων εντός της ελληνικής επικράτειας. Η ανάμειξη, γίνεται είτε από τα διυλιστήρια είτε από τις εταιρίες που εισάγουν πετρέλαιο κίνησης, πριν τη διάθεση του στη χονδρική εγχώρια αγορά. Συνολικά, προτείνεται η χρήση πετρελαίου με 7% βιοντίζελ από τα δημοτικά οχήματα. Επίσης ο Δήμος θα εξετάσει την μετατροπή οχημάτων πετρελαίου για χρήση υψηλών μιγμάτων βιοκαυσίμου (Β20 Β100). Σελίδα 29

3.2 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 2 Περιγραφή Αντικατάσταση δημοτικών οχημάτων με οχήματα φυσικού αερίου και υβριδικά ή ηλεκτρικά οχήματα Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος Πηγή χρηματοδότησης Κόστος απόκτησης οχημάτων Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό - Περιβαλλοντικό Οικονομικό 6 tco 2 /έτος Διαφορά στην τιμή καυσίμου Αξιολόγηση - Σχόλια Η αγορά οχημάτων φυσικού αερίου, διπλού καυσίμου (φυσικό αέριο και βενζίνη) ή υβριδικών (ηλεκτρισμός και βενζίνη) μπορεί να προωθηθεί κατά την αντικατάσταση υφισταμένων οχημάτων, μετά το τέλος ζωής τους. Η ενεργειακή και οικονομική αποδοτικότητα των νέων οχημάτων για τον συνολικό χρόνο ζωής τους, είναι τεκμηριωμένη και αποδεδειγμένη από τους ίδιους τους κατασκευαστές των οχημάτων. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αιτιολογηθεί η απόφαση αγοράς τέτοιων οχημάτων από το Δήμο η οποία θα πραγματοποιηθεί με διαδικασίες πράσινων προμηθειών. Συνολικά προτείνεται η αντικατάσταση 3 βαρέων οχημάτων πετρελαίου και 3 βενζινοκίνητων οχημάτων. Έχει γίνει η παραδοχή ότι δεν υπάρχει εξοικονόμηση καυσίμου (σε μονάδες ενέργειας) από την αντικατάσταση των οχημάτων μετά το τέλος ζωής τους. Σελίδα 30

3.3 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 3 Περιγραφή Υιοθέτηση και εκπαίδευση οδηγών δημοτικών οχημάτων στην οικολογική οδήγηση Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 14.000 (7 x 2.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 171.985 kwh 42 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από την μειωμένη κατανάλωση καυσίμου Αξιολόγηση - Σχόλια Η οικολογική οδήγηση (eco-driving) είναι ένας έξυπνος τρόπος οδήγησης, ο οποίος συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου, στη μείωση των εκπομπών CO 2, καθώς και στον περιορισμό των τροχαίων ατυχημάτων. Αφορά την συντήρηση και χρήση οχημάτων και την οδηγική συμπεριφορά.. Ο Δήμος θα προχωρήσει στην υιοθέτηση της οικολογικής οδήγησης και την εκπαίδευση όλων των οδηγών δημοτικών οχημάτων και άλλων εμπλεκομένων (γραφείο κίνησης. υπηρεσία συντήρησης. οδηγοί). Ενδεικτικά, αναφέρονται παρακάτω κάποιες από τις πρακτικές οικολογικής οδήγησης: Σωστή χρήση κιβωτίου ταχυτήτων (οδήγηση σε χαμηλό αριθμό στροφών κινητήρα) Συνετή οδήγηση (ήπιες επιταχύνσεις, ήπιες επιβραδύνσεις κ.α.) Αποφυγή περιττού βάρους / περιττών αεροδυναμικών εμποδίων (π.χ. σχάρα) Τακτικός έλεγχος πίεσης ελαστικών Τακτική συντήρηση του οχήματος Σβήσιμο κινητήρα στις στάσεις (αναμονή, φόρτωση, κτλ.) Για το Σχέδιο Δράσης έχει γίνει η παραδοχή ότι με την υιοθέτηση της οικολογικής οδήγησης μπορεί να επιτευχθεί εξοικονόμηση καυσίμου 10%. Σελίδα 31

3.4 ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 4 Περιγραφή Μελέτη και σχεδιασμός δράσεων για την αποτελεσματικότερη διαχείριση του δημοτικού στόλου Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 30.000 Πηγή χρηματοδότησης Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό Οικονομικό 154.786 kwh 38 tco 2 /έτος Εξοικονόμηση χρημάτων από την μειωμένη κατανάλωση καυσίμου Αξιολόγηση - Σχόλια Υπάρχουν γενικότερες δράσεις που αφορούν στην διαχείριση ενός στόλου οχημάτων και στον τρόπο αξιοποίησης και οδήγησής τους, προκειμένου να επιτευχθεί η αποδοτικότερη χρήση των οχημάτων του στόλου. Ο Δήμος θα μελετήσει ποια συγκεκριμένα μέτρα ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες του και θα σχεδιάσει την υιοθέτηση και εφαρμογή τους. Ενδεικτικά, αναφέρονται: Δημιουργία κουλτούρας εξοικονόμησης στους υπαλλήλους του Δήμου / Θεσμοθέτηση στόχων εξοικονόμησης και επιβράβευση υπαλλήλων που συνεισφέρουν σε αυτούς Εγκατάσταση συστημάτων GPS στα οχήματα του στόλου προκειμένου να επιτευχθεί ο καλύτερος προγραμματισμός, έλεγχος και αποτίμηση των δρομολογίων και της κατανάλωσης καυσίμου των οχημάτων Απογραφή των δημοτικών αναγκών και τακτικών δρομολογίων των οχημάτων και επαναπρογραμματισμός των δρομολογίων με κριτήριο την μείωση των διανυθέντων χιλιομέτρων και την εξοικονόμηση καυσίμου. Αποτέλεσμα τέτοιου προγραμματισμού (σύμφωνα με αντίστοιχες ευρωπαϊκές πρακτικές) μπορεί να είναι η αλλαγή της ώρας συλλογής των απορριμμάτων με πιθανή επιμήκυνση των δρομολογίων, η συλλογή των απορριμμάτων κάθε δύο ημέρες αντί καθημερινώς, η συλλογή ογκωδών αντικειμένων μόνο κατόπιν τηλεφωνικών ραντεβού, η χρήση μοτοποδηλάτων για υπηρεσιακές ανάγκες εντός της πόλης, κ.α., Σελίδα 32

Έχει γίνει η παραδοχή ότι από την αποτελεσματικότερη διαχείριση του στόλου των οχημάτων του, ο Δήμος θα εξοικονομήσει 10% από την κατανάλωση καυσίμου των οχημάτων που θα χρησιμοποιεί, μετά την υιοθέτηση της οικολογικής οδήγησης. Σελίδα 33

3.5 ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 1 Περιγραφή Εκστρατεία ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης των πολιτών του Δήμου Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 70.000 (7 x 10.000 ) Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Χαμηλό / Μέσο / Υψηλό Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό 21.392.000 kwh 5.333 tco 2 /έτος Οικονομικό Εξοικονόμηση χρημάτων από την μειωμένη χρήση οχημάτων / μειωμένη κατανάλωση καυσίμου Αξιολόγηση - Σχόλια Ο Δήμος θα οργανώσει μια σειρά από εκστρατείες ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης για τους πολίτες για τις σύγχρονες δυνατότητες και τα οφέλη των οχημάτων με εναλλακτικά καύσιμα, οχημάτων με διπλό καύσιμο ή υβριδικών οχημάτων. Στις εκστρατείες / δράσεις αυτές, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις αρχές της οικολογικής οδήγησης (eco driving) που μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν τόσο από τους οδηγούς σύγχρονων επιβατικών αυτοκίνητων όσο και από τους επαγγελματίες οδηγούς φορτηγών και λεωφορείων, και στα οφέλη από την υιοθέτηση της οικολογικής οδήγησης. Επίσης, θα προωθηθεί η μειωμένη χρήση των ιδιωτικών οχημάτων για μικρές αποστάσεις εντός της πόλης και η υιοθέτηση πρακτικών αειφόρου μετακίνησης (π.χ. ΜΜΜ, ποδήλατο, περπάτημα) Παράλληλα, θα τονιστούν οι προσπάθειες / δράσεις του Δήμου στα πλαίσια του Συμφώνου των Δημάρχων για τα δημοτικά οχήματα, καθώς και τα αποτελέσματα των δράσεων αυτών, όπως η μειωμένη κατανάλωση καυσίμου, οι μειωμένες εκπομπών CO 2 και τα μειωμένα έξοδα από τις μεταφορές. Τέλος, από το Δήμο, θα επιδιωχθεί η ενεργή προώθηση και υλοποίηση εθνικών πολιτικών που περιγράφονται σε κείμενα πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης (ειδικά στο 1 ο και 2 ο Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Απόδοσης, κατά την Οδηγία 2006/32/ΕΚ), όπως: Η ανάπτυξη αστικών σχεδίων κινητικότητας και την βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών Σελίδα 34

Η ενεργειακή σήμανση των νέων οχημάτων και η σύνδεση φορολογίας και εκπομπών CO 2 Η δράση αυτή αναμένεται να οδηγήσει σε εξοικονόμηση από την μειωμένη χρήση οχημάτων, την μειωμένη κατανάλωση καυσίμου στις μεταφορές και την αντικατάσταση παλαιών οχημάτων στον οικιακό και τριτογενή τομέα, η οποία έχει υπολογιστεί βάση του τύπου: ES = y*n*ar *in*espp όπου, y: έτη εφαρμογής της δράσης, n: αριθμός άμεσα συμμετεχόντων στην δράση, AR: ποσοστό ευαισθητοποίησης άμεσα συμμετεχόντων, in: συντελεστής έμμεσα συμμετεχόντων στην δράση, και ESPP: εξοικονόμηση ενέργειας ανά συμμετέχοντα (kwh). Υπολογισμός: ES βενζίνη = 7 * 4500 * 0.2 * 2 * 1200 kwh/yr = 15.120.000 kwh/yr ES πετρέλαιο = 7 * 700 * 0.2 * 1 * 6400 kwh/yr = 6.272.000 kwh/yr Σελίδα 35

3.6 ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 2 Περιγραφή Μελέτη αστικής κινητικότητας και υλοποίηση προβλεπόμενων έργων / παρεμβάσεων Χρόνος υλοποίησης 2014-2020 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος 50.000 Πηγή χρηματοδότησης Έμμεσο κόστος Ίδιοι πόροι / Εθνικά προγράμματα Χαμηλό Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό Περιβαλλοντικό 26.954.695 kwh 6.712 tco 2 /έτος Οικονομικό Εξοικονόμηση χρημάτων από την μειωμένη χρήση οχημάτων / μειωμένη κατανάλωση καυσίμου Αξιολόγηση - Σχόλια Το μέτρο αφορά τη μελέτη και υλοποίηση έργων / παρεμβάσεων εντός του Δήμου για την αύξηση χρήσης των δημόσιων συγκοινωνιών και των εναλλακτικών μέσων μεταφοράς. Σκοπός είναι η μείωση της χρήσης ιδιωτικών μέσων μεταφοράς. Σαν πρώτο βήμα, ο Δήμος Πεντέλης θα συντάξει μία μελέτη αστικής κινητικότητας και θα προτείνει έργα και παρεμβάσεις που θα οδηγήσουν στην δημιουργία επιπλέον υποδομών / αναμόρφωση των ΜΜΜ του Δήμου, εισαγωγή / προώθηση εναλλακτικών μέσων μεταφοράς, αποτροπή / μείωση των μετακινήσεων με ΙΧΕ, βελτίωση του περιβάλλοντος για πεζοπορία / ποδηλασία, κτλ. Στη συνέχεια, ο Δήμος θα επιδιώξει την μεγαλύτερη δυνατή ένταξη και υλοποίηση των μέτρων σε εθνικά / περιφερειακά προγράμματα χρηματοδότησης αλλά και την υλοποίηση μικρών / συμπληρωματικών έργων από ιδίους πόρους του Δήμου. Με την τη μελέτη κινητικότητας και τα συνεπακόλουθα έργα θα επιδιωχθεί η αποφυγή 3 στις 20 μετακινήσεις με ΙΧΕ βενζίνης εντός του Δήμου. Σημειώνεται ότι το κόστος των προτεινόμενων μέτρων και παρεμβάσεων θα εκτιμηθεί μετά την σύνταξη της μελέτης αστικής κινητικότητας. Σελίδα 36

3.7 ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΔΡΑΣΗ 3 Περιγραφή Προώθηση βιοκαυσίμων σε εθνικό επίπεδο Χρόνος υλοποίησης 2015-2016 Κόστος δράσης Άμεσο κόστος - Πηγή χρηματοδότησης - Έμμεσο κόστος - Όφελος εφαρμογής Ενεργειακό - Περιβαλλοντικό 84 tco 2 /έτος Οικονομικό - Αξιολόγηση - Σχόλια Η υλοποίηση κεντρικών πολιτικών επηρεάζει εμμέσως και τις εκπομπές CO 2 εντός του Δήμου σε ποσοστό ανάλογο των εθνικών ή περιφερειακών στόχων που έχουν τεθεί. Ένας από τους εθνικούς στόχους είναι η προώθηση των βιοκαυσίμων. Στις αρχές του 2013, έγινε διαθέσιμο και στην Ελλάδα το καύσιμο Β7, το οποίο είναι πετρέλαιο κίνησης, αποτελούμενο από αυτούσιο βιοντίζελ σε ποσοστό που φτάνει το 7%. Το Β7, διατίθεται από κάθε αντλία σε οποιοδήποτε πρατήριο υγρών καυσίμων εντός της ελληνικής επικράτειας. Η ανάμειξη, γίνεται είτε από τα διυλιστήρια είτε από τις εταιρίες που εισάγουν πετρέλαιο κίνησης, πριν τη διάθεση του στη χονδρική εγχώρια αγορά. Αυτό σημαίνει ότι, στο άμεσο μέλλον, θα γίνεται χρήση πετρελαίου με 7% βιοντίζελ. Επομένως, ο συντελεστής εκπομπών για το πετρέλαιο κίνησης θα μεταβληθεί με βάση τον τύπο: F diesel new = PCD * F diesel + PBD * 0 όπου οι μεταβλητές παίρνουν τις τιμές: PCD = 93%, F diesel = 0,267, PBD = 7%. Σελίδα 37

4 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Η Ε.Ε., εκτός της εξοικονόμησης ενέργειας, έχει θέσει στόχο και για την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ώστε αυτή να καλύπτει το 20% της καταναλισκόμενης ενέργειας έως το 2020. Στην Ελλάδα, το πλαίσιο για την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας από ΑΠΕ ορίζεται από τους Νόμους 3851/2010 για την «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», 3889/2010 «Χρηματοδότηση Περιβαλλοντικών Παρεμβάσεων, Πράσινο Ταμείο, Κύρωση Δασικών Χαρτών» και 4062/2012 «Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ Προώθηση της χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ» καθώς και πλήθος Υπουργικών Αποφάσεων της αντίστοιχης περιόδου. Ο Δήμος, λαμβάνοντας υπόψη τον χαρακτήρα της περιοχής, σκοπεύει να αναδείξει και να προωθήσει την εγκατάσταση και χρήση ΑΠΕ μέσω δραστηριοτήτων ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης τόσο στον οικιακό όσο και στον τριτογενή τομέα ώστε να: Δώσει το παράδειγμα και να στηρίξει τις προσπάθειες ανάπτυξης μονάδων παραγωγής ΑΠΕ Βοηθήσει στην παροχή πληροφοριών στους εμπλεκόμενους φορείς Προωθήσει ενεργά δράσεις που σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ. Σελίδα 38