ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2008 Κέρκυρα, Τρίτη 13 Μαΐου 2008 Αγαπητέ Υποψήφιε Αγαπητή Υποψήφια Τα θέματα του φακέλου αυτού τα συναντάμε πολύ συχνά στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο καθώς και σε διάφορα επιστημονικά έντυπα. Θέτουν ένα μείζον ζήτημα και περιγράφουν βασικούς προβληματισμούς σχετικά με την κατάσταση και την πορεία του ελληνικού πληθυσμού. Τα στοιχεία της πληθυσμιακής κατάστασης που περιγράφεται σε αυτά, έτσι όπως αυτή διαμορφώνεται κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, και οι προβλέψεις για το πρώτο μισό του 21ου αιώνα απαιτούν τη δική σας κρίση και αξιολόγηση με μορφή απαντήσεων στα ερωτήματα τα οποία διατυπώνονται στο τέλος των θεμάτων. Ο διαθέσιμος χρόνος για τις απαντήσεις είναι τρεις ώρες. Σας ευχόμαστε καλή επιτυχία, Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του Μ.Π.Σ και η Επιτροπή Εξετάσεων Αγαπητέ Υποψήφιε Αγαπητή Υποψήφια Παρακαλούμε 1. να συμπληρωθούν τα στοιχεία σας στο εσωτερικό του πίνακα που ακολουθεί και 2. να καλυφθούν σωστά με τη μπλε κόλλα. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ-ΑΣ ΕΠΙΘΕΤΟ ΟΝΟΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Τ.Κ. ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΚΙΝΗΤΟ FAX E-mail ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑΣ Πίνακας Νο1:
Η φυσική κίνηση του Ελληνικού πληθυσμού ανά νομό και η φυσική μεταβολή της σε απόλυτους αριθμούς κατά το έτος 2001. Νομοί Γεννήσεις Θάνατοι Φυσική Μεταβολή ΑΤΤΙΚΗΣ 184.839 170.115 14.724 ΔΡΑΜΑΣ 4.630 5.895-1.265 ΕΒΡΟΥ 6.443 7.919-1.466 ΚΑΒΑΛΑΣ 6.593 7.883-1.290 ΞΑΝΘΗΣ 6.851 4.493 2.357 ΡΟΔΟΠΗΣ 4.925 5.737-812 ΗΜΑΘΙΑΣ 7.350 6.701 649 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 55.891 41.110 14.781 ΚΙΛΚΙΣ 3.314 4.689-1.375 ΠΕΛΛΑΣ 7.114 6.979 135 ΠΙΕΡΙΑΣ 6.287 5.632 655 ΣΕΡΡΩΝ 7.345 11.499-4.154 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 4.603 4.800-197 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 1.212 2.141-929 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 2.387 2.471-84 ΚΟΖΑΝΗΣ 7.787 7.097 690 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 2.623 2.692-69 ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 4.773 7.690-2.917 ΛΑΡΙΣΑΣ 13.852 12.907 945 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 9.019 10.448-1.429 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 5.563 7.608-2.045 ΑΡΤΑΣ 2.613 3.993-1.380 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 1.850 2.305-455 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 6.564 7.957-1.393 ΠΡΕΒΕΖΑΣ 2.259 3.060-801 ΖΑΚΥΝΘΟΥ 2.012 1.863 149 ΚΕΡΚΥΡΑΣ 4.471 5.879-1.408 ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ 1.544 2.419-875 ΛΕΥΚΑΔΟΣ 860 1.531-671 ΑΙΤΟΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ 10.394 11.574-1.180 ΑΧΑΙΑΣ 15.531 14.574 957 ΗΛΕΙΑΣ 6.431 10.039 3.608 ΒΟΙΩΤΙΑΣ 4.965 6.151-1.186 ΕΥΒΟΙΑΣ 9.593 10.966-1.373 ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ 633 1.274-641 ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ 6.532 8.527-1.995
ΦΩΚΙΔΑΣ 1.371 2.687-1.316 ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ 4.386 5.141-755 ΑΡΚΑΔΙΑΣ 3.422 6.276-2.854 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 5.981 7.225-1.244 ΛΑΚΩΝΙΑΣ 3.554 4.929-1.375 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 6.649 10.829-4.180 ΛΕΣΒΟΥ 4.780 6.663-1.883 ΣΑΜΟΥ 1.698 2.858-1.160 ΧΙΟΥ 2.141 3.194-1.053 ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ 10.728 6.197 4.531 ΚΥΚΛΑΔΩΝ 5.250 5.288-38 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 16.456 11.448 5.008 ΛΑΣΙΘΙΟΥ 3.534 4.053-519 ΡΕΘΥΜΝΗΣ 4.256 3.886 370 ΧΑΝΙΩΝ 6.860 7.353-493 ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 510.718 516.647-5.929 Πηγή: ΕΣΥΕ, Απογραφή πληθυσμού 2001 Πίνακας Νο2: Κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας ανά ηλικία 1950-2050.(σε χιλιάδες κατοίκους). Έτη 0-14 ετών 15-64 ετών 65 ετών και + 80 ετών και + Σύνολο πληθυσμού 1950 2.170 4.890 510 80 7.650 1980 2.200 6.180 1.270 221 9.870 1990 2.000 6.650 1.210 219 10.000 2000 1.890 6.610 1.500 213 10.200 2010 1.830 6.630 1.700 340 10.500 2020 1.750 6.540 1.790 412 10.400 2030 1.700 6.280 1.930 423 9.330 2040 1.660 5.950 2.020 448 10.000 2050 1.620 5.720 1.960 488 9.700 Πηγή: O. C. D. E. Πίνακας Νο3: Οι γεννήσεις στην Ελλάδα κατά σειρά γέννησης παιδιού, τα έτη 1974 και 2004. Σειρά γέννησης παιδιού Αρ. γεννήσεων Αρ. γεννήσεων Μεταβολή % 1974 2004 2004/1974
1 η 61.633 50.389-18,2 2 η 53.393 39.884-25,3 3 η 19.547 11.036-43,5 4 η 5.561 3.031-45,5 5 η 2.047 786-61,6 6 η 902 281-68,8 7 η 469 114-75,7 8 η 263 62-76,4 9 η 120 40-66,7 10+ 134 32-76,1 Σύνολο 144.069 105.655-26,7 Πολύτεκνοι 9.496 4.346-54,2 Πίνακας Νο4: Οι γεννήσεις παιδιών στην Ελλάδα 1956-2004 Έτος Αριθμός Γεννήσεις Μ.Ο. παιδιών Μέση ηλικία Μέση ηλικία Γεννήσεων 0/00 ανά γυναίκα της μητέρας της μητέρας κατά τη γέννηση κατά τη γέννηση των παιδιών του 1ου παιδιού 1956 158.203 19,7 2,32 29,32-1960 157.239 18,9 2,22 28,70 25,9 1970 144.928 16,5 2,40 27,42 25,0 1980 148.134 15,4 2,23 26,13 24,1 1990 102.229 10,1 1,40 27,18 25,5 1999 100.643 9,6 1,29 28,90-2000 103.267 9,4 1,27 29,10 27,5 2001 102.282 9,3 1,27 29,30 27,7 2002 103.570 9,4 1,27 29,40 27,9 2003 104.420 9,5 1,28 29,50 28,0 2004 105.660 9,6 1,29 29,60 28,2 Πίνακας Νο5: Ο Πληθυσμός της Ελλάδας στο μέσο των ετών 1991-2004 Έτος Άρρενες Θήλεις Σύνολο 1991 5.053.216 5.203.066 10.256.282
1992 5.117.889 5.251.939 10.369.828 1993 5.171.956 5.293.578 10.465.534 1994 5.220.271 5.332.761 10.553.032 1995 5.264.063 5.370.328 10.634.391 1996 5.303.330 5.405.820 10.709.150 1997 5.337.781 5.438.750 10.776.531 1998 5366.820 5.468.090 10.834.910 1999 5.389.881 5.492.726 10.882.607 2000 5.406.043 5.511.414 10.917.457 2001 5.421.043 5.528.910 10.949.953 2002 5.439.332 5.548.227 10.987.559 2003 5.456.496 5.567.036 11.023.532 2004 5.475.529 5.586.206 11.061.735 Κείμενο Νο1: «Ακολουθώντας το μοντέλο που μας κληροδότησαν οι αρχαίοι φιλόσοφοι, ορισμένες κυβερνήσεις πίστευαν για καιρό ότι, για να αλλάξουν οι συμπεριφορές, αρκούσε η επιβολή περιοριστικών ή θετικών νόμων: περισσότερα παιδιά, μετανάστευση, γάμος σε νεαρή ή μεγαλύτερη ηλικία, κ.λπ. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, π.χ., είχαν ως ιδανικό μία πόλη ο αριθμός των κατοίκων της οποίας θα παρέμενε σταθερός και όπου οι γάμοι, οι γεννήσεις και οι μεταναστεύσεις θα ελέγχονταν από τους διοικούντες. Οι τελευταίου θα ευνοούσαν ορισμένες γεννήσεις και θα καταδίκαζαν άλλες..οι ιδέες αυτές επαναλήφθηκαν και αναπαράχθηκαν από ορισμένες κυβερνήσεις και θεωρητικούς της σύγχρονης εποχής. Στη Γαλλία, ο Κολμπέρ (1666) επιχείρησε να ενθαρρύνει τη γεννητικότητα καταβάλλοντας χρηματικά ποσά στους ευγενείς πατέρες που είχαν τουλάχιστον δέκα παιδιά και ευνόησε τη μετανάστευση πληθυσμών προς τη Νέα Γαλλία (γαλλικό Καναδά). Το 1798, ο Άγγλος πάστορας Μάλθους.. υποστηρίζει ότι η μόνη λύση διαφυγής από τον υπερπληθυσμό είναι ο γάμος σε μεγαλύτερη ηλικία και η αγνότητα, έτσι ώστε να έχουμε μόνο τον αριθμό των παιδιών που μπορούμε, σε ατομική βάση, να θρέψουμε.. Αργότερα, ο Βρετανός Φράνσις Γκάλτον αναπτύσσει τη θεωρία περί ευγονικής: αυτό που έχει σημασία για την ευημερία του πληθυσμού είναι η ποιότητα και όχι ο αριθμός των ατόμων.. Τον 20ό αιώνα, κράτη όπως η ναζιστική Γερμανία, η Ιαπωνία ή η φασιστική Ιταλία εφάρμοσαν πολιτικές που αποσκοπούσαν στην αύξηση του πληθυσμού.. Σε αυτή την τελευταία π.χ., παρά το γεγονός ότι ο Μουσολίνι επέμεινε σε μία πολιτική αύξησης των γεννήσεων, σήμερα η Ιταλία συγκαταλέγεται σε ότι αφορά τις γεννήσεις, όπως άλλωστε και η Ελλάδα, στην αποκαλούμενη «περίπτωση της νοτίου Ευρώπης και της Ιαπωνίας», με 1,3 παιδιά ανά γυναίκα...». Πηγή: C. Rollet, εκδ. Larousse : «Ο πληθυσμός του πλανήτη, 6,5 δις σήμερα, αύριο πόσα;» ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Με βάση τους πίνακες που αφορούν πτυχές της κατάστασης του πληθυσμού στην Ελλάδα κατά τα τελευταία έτη, τις απεικονίσεις και το κείμενο (τα οποία θα πρέπει αρχικά να αναλυθούν και να σχολιασθούν), να διατυπώσετε και να τεκμηριώσετε, στη συνέχεια, τις εκτιμήσεις σας γι' αυτή την πορεία του πληθυσμού κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Να αναφερθείτε επίσης στις πιθανές συνέπειες και την επίδραση αυτής της κατάστασης στη μελλοντική δημογραφική πορεία του τόπου καθώς και στις ενδεχόμενες επιπτώσεις της στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.