ΑΘΗΝΑ 49 36 ΚΩΔ. 4058 Θεσπιές Ά λ λ ο τ ε κ α ι τ ώ ρ α TPIMHNIAIA ΠOΛITIΣTIKH KAI IΣTOPIKH EΠIΘEΩPHΣH AXΑΡΝΩΝ 129 10446 AΘHNA Tηλ.: 6938420511 APIΘMOΣ ΦYΛΛOY 65 Ιούλιος - Αύγουστος - Σεπτέμβριος 2013 0,001 Ηχώρα μας στη νεώτερη ιστορία της γνώρισε πολλές οικονομικές κρίσεις οι οποίες όμως, αντιμετωπίστηκαν και ξεπεράστηκαν. Η τελευταία μεγάλη κρίση βρήκε τη χώρα να έ- χει πρωθυπουργό έναν άνδρα μέγιστο, τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Η σημερινή καπιταλιστική κρίση, όπως αρέσει να αναφέρεται από τα κόμματα της Αριστεράς, α- ντιμετωπίζεται με απλούστατες αναλύσεις και με τη γνώριμη σ εμάς τους παλαιούς στο χώρο αυτό, συναισθηματική φόρτιση. Όμως, αγαπητοί μας φίλοι, στην παγκοσμιοποιημένη εποχή μας, ό- σα διαδραματίζονται δεν α- νήκουν στον κόσμο των επιθυμιών μας. Η διαμόρφωση της πραγματικής ζωής έχει να κάνει με τις παγκόσμιες συνθήκες και τους πολλούς καταναγκασμούς. Γνωρίζουμε όλοι μας, ότι ο ανταγωνισμός των δικών μας προϊόντων, που ελάχιστα παράγουμε, δεν μπορεί να ανταγωνισθεί αυτά των ανεπτυγμένων χωρών. Η συγκρότηση ενός κοστοβόρου κοινωνικού κράτους, τις τελευταίες δεκαετίες και η δημιουργία μιας προνομιακής τάξης Δημοσίων υπαλλήλων, που διορίσθηκαν μέσα στα φαιδρά πλαίσια των πελατειακών σχέσεων ψηφοφόρου και πολιτικού, κατέρρευσε με πάταγο. Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, είναι και το υπάρχον πολιτικό προσωπικό ανεπαρκέστατο να διαχειρισθεί την κρίση και επιτρέπει την αναπαραγωγή της. Το τραγικό είναι ότι η επόμενη Βουλή, όποτε προκύψει, με μαθηματική ακρίβεια θα αποτελείται από χειρότερους και ο θεός να βάλει το χέρι του. Αγαπητέ αναγνώστη, οι φωτογραφίες και τα κείμενα ιστορικού περιεχομένου που δημοσιεύουμε στις σελίδες του περιοδικού μας, φυσικά και δεν έχουν καμιά σχέση με την κρατικοδίαιτη και παρασιτική Ελλάδα, ό- πως τη βιώνουμε την τελευταία τριακονταετία. Η φωτογραφία που δημοσιεύουμε είναι από το παζάρι της Θήβας του 1955. Κάθε τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου, οι κάτοικοι του Ερημοκάστρου έκαναν ένα μικρό διάλειμμα από τις σκληρές εργασίες των, για να επισκεφθούν το παζάρι, να ψωνίσουν και να φάνε φυσικά, γουρνοπούλα.
H αποστολή και διανομή της εφημερίδας μας Στους αποδέκτες της εφημερίδας μας «Άλλοτε και Τώρα» γνωρίζεται ότι λόγω του τριπλασιασμού των ταχυδρομικών τελών και της γενικότερης οικονομικής κατάστασης του Συλλόγου, όσοι εκ των συνδρομητών επιθυμούν να λαμβάνουν ταχυδρομικά την εφημερίδα, για το έτος 2012 και μετά, θα πρέπει να καταβάλλουν ετησίως και ονομαστικά κατ ελάχιστο το ποσό των δέκα (10) ευρώ στον λογαριασμό της Αγροτικής Τράπεζας του Συλλόγου μας 2740101621528 ή να πληρώσουν προσωπικά με απόδειξη στον ταμία του Συλλόγου μας κ. Νέρη Λάμπρο, το υπόψη ποσό της ετήσιας κάλυψης των εξόδων. Όσοι εκ των αποδεκτών επιθυμούν να λαμβάνουν την ε- φημερίδα σε ηλεκτρονική μορφή και διαθέτουν ηλεκτρονική διεύθυνση ( email ) θα πρέπει να την κοινοποιήσουν σε οποιοδήποτε μέλος της συντακτικής ομάδας. Επίσης για την ενημέρωση του ηλεκτρονικού μας αρχείου τα μέλη θα πρέπει να μας γνωρίζουν ηλεκτρονικά ή τηλεφωνικά οποιαδήποτε μεταβολή έχει γίνει στην διεύθυνση μόνιμης κατοικίας ή στην διεύθυνση αποστολής της εφημερίδας. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Σας γνωστοποιούμε ότι όσοι εκ των αναγνωστών συνδρομητών και μελών του Συλλόγου μας επιθυμούν, την προώθηση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων τους, μπορούν να διαφημιστούν στην εφημερίδα μας Άλλοτε και Τώρα μετά από τηλεφωνική συνεννόηση με τον Πρόεδρο ή τον Ταμία του Συλλόγου μας κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες ( Για τις διαφημίσεις ισχύει ειδικό καθεστώς ). ΘEΣΠIEΣ Tριμηνιαία πολιτιστική και ιστορική επιθεώρηση ΚΩΔ. 4058 ΙΔΡΥΤΕΣ: Χαράλαμπος Μελισσάρης Γιάννης Λάμπρου IΔIOKTHTEΣ KAI EKΔOTEΣ: Mέχρι το τεύχος 32: Aραχωβίτης Xαράλαμπος & Γεώργιος Aπό το τεύχος 33 και εντεύθεν Κώστας Δ. Λιάκος - Κελέπης Αχαρνών 129, 10446 Αθήνα Τηλ. 6938 420511 Συντακτική Επιτροπή Κάπρος Σωτήριος 6973557310, kaprosot@gmail.com Λάντζας Γεώργιος 6974006050, george.lantzas@gmail.com Δημητρίου Χρήστος 6983521846, xrdim@yahoo.com Κούνος Λουκάς 6976404172, ellinion@mycosmos.gr Γιάννης Λάμπρου 22620 87104 Φάνης Στάθης YΠEYΘ. TYΠOΓPAΦEIOY: N. Γ. Παπαδόπουλος E. Γιάνναρη 5, K. Πετράλωνα 11853 Aθήνα Tηλ. 210 3468268 - Fax. 210 3467155 ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Γιορτή κρεμυδιού Το Σαββάτο βράδυ στις 24 Αυγούστου 2013 πραγματοποιήθηκε στο χωριό μας η ετήσια εκδήλωση για την εορτή του κρεμμυδιού. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον Σύλλογο γυναικών Θεσπιών υπό την αιγίδα και την υποστήριξη του Δήμου Αλιάρτου και των άλλων τοπικών οργανώσεων. Ο Δήμαρχος Αλιάρτου τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση, προσφώνησε και ευχήθηκε στους δημότες ένα καλύτερο αύριο χωρίς προβλήματα. Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Πρόεδρος του Συλλόγου των εν Αθήναις Θεσπιέων ο «ΘΕΣΠΙΣ», η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «ΔΗΜΟΦΙΛΟΣ», ο Πρόεδρος του ποδοσφαιρικού Συλλόγου «ΘΕΣΠΙΑΚΟΣ», όλες οι τοπικές οργανώσεις και πλήθος κόσμου από τις Θεσπιές και τα άλλα γειτονικά χωριά. Τις εορταστικές εκδηλώσεις της βραδιάς συνόδεψε χορευτικό συγκρότημα και τοπική ορχήστρα η οποία ήταν εξαιρετική και κράτησε τους θαμώνες στην εκδήλωση μέχρι τις πρώτες πρωϊνές ώρες. Λαογραφική Εκθεση Από την Πέμπτη 22 Αυγούστου 2013 μέχρι την Κυριακή 25 Αυγούστου 2013, άνοιξε τις πύλες του στο Γυμνάσιο Θεσπιών η ετήσια Λαογραφική έκθεση, η οποία περιελάμβανε: Α.Έκθεση φωτογραφίας από εξαίρετους κατοίκους των Θεσπιών η οποία ανέδειξε και παρουσίασε απίθανες στιγμές φυσικού κάλλους και ομορφιάς με ωραιότατες φωτογραφίες και γκραβούρες των Βασιλείου Μαρίνα Δημητρίου Δημήτριος Κάπρος Θάνος Β.Έκθεση λογοτεχνική με ποητικές συλλογές και μυθιστορήματα αφηγήσεις με θέματα σύγχρονης και παλαιάς λογοτεχνίας από εξαίρετους κατοίκους των Θεσπιών,όπως είναι οι: Δημητρίου Αντώνης μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών. Καλόγρηας Σωτήριος Κούρος Αθανάσιος Μελισσάρης Ξενοφών και Στάθης Κωνσταντίνος Γ. Λαογραφική έκθεση με θέμα σπό το στάρι στο ψωμί στην οποία εκτέθηκαν με αναλυση και κατά κατηγορία όλες οι διαδικασίες άλεσης, ζύμωσης και παραγωγής όλων των προϊόντων του σταριού όπως διάφορες φόρμες ψωμιού, διάφορες πιτες, κουλούρια πρόσκλησης σε γάμους, τραχανάδες γλυκούς και ξυνούς, διάφορες χυλοπίτες και μακαρόνια, φτιαγμένα όλα με μεράκι και ζήλο από τις γυναίκες μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου γυναικών Θεσπιών. Ενίσχυσαν την εφημερίδα μας 1.Σταμάτη Ελένη...ποσό - 30 - ευρώ 2. Δημητρίου Αντώνιος...ποσό - 20 - ευρώ 3. Κάπρος Σωτήριος...ποσό - 50 - ευρώ Tο SITE του Συλλόγου www.thespis.com.gr ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 2
Ο μύλος του Αραχωβίτη στην Κανάβαρη, σε πλήρη λειτουργία. Διακρίνεται ο μετέπειτα κτίστης κ. Στάθης. Νοικοκυρά στο φούρνο, ψήνει το ψωμί ενώ η φίλη της γνέθει. Στο χώρο των αρχαίων Θεσπιών (Κάστρο) το σιτάρι συνυπάρχει με τις αρχαιότητες. Ο Μήτσος Λάμπρου στο περιβόλι του, λιπαίνει το σταροχώραφό του. Ο πρώτος γερμανικός φούρνος στο Ερημόκαστρο, όπως σχεδιάστηκε από Ρημοκαστραίο σκιτσογράφο το 1959. Ποιος θυμάται το αλώνισμα με βόδια σε αλώνι στον Ελαφόκαμπο. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 3
Η κατασκευή του αμαξιτού δρόμου που συνέδεε την εθνική οδό Θηβών - Λεβαδείας με Βάγια και Ερημόκαστρο Στα εκατοντάδες έγγραφα που μας παραχώρησε ο ευεργέτης ιστορικός Γιάννης Πέππας υπήρχε και ένας φάκελος που αφορούσε την χάραξη και ολοκλήρωση του α- μαξιτού δρόμου που συνέδεε το Ερημόκαστρο με Βάγια και Εθνική οδό. Ο δρόμος, όπως μας ενημέρωσε ο κορυφαίος αυτός Έλληνας ιστορικός, χαράκτηκε το 1884 στα χνάρια ενός αρχαίου μονοπατιού που συνέδεε τα χωριά από την αρχαιότητα έως τη χρονιά αυτή. Η χάραξη αυτή όμως, παρουσίαζε μεγάλα προβλήματα και κάθε χρόνο χρειαζόταν επισκευή, σύμφωνα με έγγραφα και διατάγματα αρμόδιων υπουργείων που παραθέτουμε. Η ολοκλήρωση της επαρχιακής οδού Βαγίων - Ερημοκάστρου Παρά την ετήσια επισκευή του επαρχιακού δρόμου Βαγίων - Ερημοκάστρου που πραγματοποιείται από το 1884 έως το 1907, το πρόβλημα α- σφαλούς διέλευσης με κάρο, ή- ταν άμεσο. Το Γενάρη του 1907 εγκρίθηκε το ανάλογο κονδύλι και ξεκίνησαν οι εργασίες κατασκευής τεχνικών έργων στον επαρχιακό αυτό δρόμο που συνέδεε τις δύο έδρες του Δήμου Θεσπιέων. Ο Γιάννης Πέππας συλλέκτης ιστορικός και συγγραφέας κορυφαίων έργων, μας έδωσε τα φώτα του, για την ιστορία του δρόμου αυτού που είναι συνδεδεμένος με τους παππούδες μας, τους πατεράδες μας και όλους εμάς που σιγά-σιγά οδεύουμε για την έκτη δεκαετία της ζωής μας. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 4
O δρόμος της Κανάβαρης Σύμφωνα με πληροφορίες που μας έδωσε ο Ιωάννης Πέππας, ο δρόμος της Κανάβαρης χαράχτηκε το 1884. Την περίοδο αυτή κατασκευάσθηκαν από ντόπιους μαστόρους κυρίως από την Παλαιοπαναγιά, 40 περίπου πέτρινα γεφύρια που καταστράφηκαν σήμερα από την διαπλάτυνση. Έργα αναβάθμισης του δρόμου έγιναν επίσης και το 1891, όπου και καθιερώθηκε από το αρμόδιο υπουργείο να πραγματοποιούνται και έργα «ετήσιας συντηρήσεως». Ευχαριστούμε τον κ. Πέππα για την παραχώρηση του εγγράφου. Ο Πρωτοκoλλιτής του Επαρχείου Θηβών Βασίλειος Βαρθαλάμης Ο Βασίλειος Βαρθαλάμης από το Ρημόκαστρο, υπήρξε μαζί με τον Ευθύμιο Γκορίτσα, ένας από τους καλύτερους μαθητές στο Δημοτικό σχολείο και κατόπιν στο Ελληνικό των Θηβών. Ο Βασίλειος, μετά τις σπουδές του, διορίσθηκε γραφέας στο Επαρχείο Θηβών. Ο Ευθύμιος Γκορίτσας, εργάσθηκε ως συμβολαιογράφος αρχικά στη Θήβα και κατόπιν στην Αθήνα, όπου λειτούργησε δικό του συμβολαιογραφείο κάτω α- πό το Δημοτικό θέατρο. Τον Αύγουστο του 1985, ο Βασίλειος Βαρθαλάμης διορίστηκε με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών Πρωτοκολλητής. Η Απόφαση ανέφερε τα εξής: ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 5
Κατάρτηση Τηλεγραφικού Γραφείου και σύσταση Τηλεφωνικού, στη Δομβραίνα Το Μάρτιο του 1904, με Β.Δ. του Γεωργίου Α, καταργήθηκε το Τηλεγραφικό Γραφείο Δομβραίνας και στη θέση του συστάθηκε το Τηλεφωνικό Γραφείο. Ευχαριστούμε τον κ. Πέππα. Το Υδραγωγείο Χωστίων Η διαπλάτυνση του δρόμου της Κανάβαρης έως τα Χώστια, είναι ένα σημαντικό έργο. Πηγαίνοντας για το Σαράντι, περνάμε κάτω από το πέτρινο υδραγωγείο στην είσοδο του χωριού και πολλοί είναι αυτοί που ρωτούν πότε κατασκευάσθηκε. Απευθυνθήκαμε στον αρμόδιο ιστορικό Γιάννη Πέππα, ο οποίος αμέσως μας έδωσε τη διακήρυξη της δημοπρασίας που έγινε την άνοιξη του 1905 για την κατασκευή του έργου αυτού, που διασώζεται έως σήμερα. Η σύσταση Ταχυδρομικού Γραφείου στα Παραπούγγια Ένα διάταγμα του Υπουργείου Εσωτερικών που μας παραχώρησε ο Γιάννης Πέππας μας ενημερώνει ότι το Νοέμβριο του 1907 συστάθηκε το «Ταχυδρομικό Γραφείο Παραπουγγίων». Τον ευχαριστούμε θερμά. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 6
Οι αποθήκες και ο Αστυνομικός Σταθμός Αλυκής Βαθιά συγκινημένοι από την αγάπη που έτρεφε ο ποιητής των Θεσπιών Τάσ Τρέντζιος για την Αλυκή, θεωρήσαμε σκόπιμο να παραθέσουμε και ένα επίσημο έγγραφο που αφορά την αλαταποθήκη και το Αστυνομικό Τμήμα Αλυκής. Ευχαριστούμε θερμά τον Γιάννη Πέππα. Η σύσταση του πρώτου Τηλεφωνικού Γραφείου στο Ερημόκαστρο Πάρα πολλοί συγχωριανοί, μας ρωτούν για να πληροφορηθούν για το πότε συστάθηκε Τηλεφωνικό Γραφείο στο χωριό μας. Απευθυνθήκαμε στον ειδικό, τον Γιάννη Πέππα, ο οποίος αμέσως ανέσυρε από το συγκροτημένο αρχείο του, που αποτελείται από χιλιάδες έγγραφα, το διάταγμα το οποίο και δημοσιεύουμε. Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον εκλεκτό κ. Πέππα, για το έγγραφο που μας παραχώρησε. Η σύσταση του Ταχυδρομικού Γραφείου Παλαιοπαναγιάς Ευχαριστούμε θερμά τον Γιάννη Πέππα για την παραχώρηση του πρωτότυπου εγγράφου που αναφέρεται στη σύσταση Τ.Γ. στην Παλαιοπαναγιά, το Μάιο του 1907. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 7
O Κώστας Λιάκος-Κελέπης γράφει: T ο α φ ο ΐ τ ι Ο Καπετάνιος Πριν πολλά-πολλά χρόνια, ένα καλοκαίρι Αύγουστο μήνα, βρέθηκα στα Γιάννενα, στο χωριό «Μπριάνιστα» σημερινό Βασιλόπουλο, συγκεκριμένα στο πανηγύρι της Παναγιάς, στη Σιούτιστα. Εκεί πρωτογνώρισα τον Καπετάνιο! Η μυρωδιά του ψημένου κρέατος με έφερε στο χώρο που έχουν διαμορφώσει για μαγειρεία. Τον είδα να δίνει εντολές στο τσούρμο του. Τι; Και πως; Να κάνουν σ ό,τι είχε σχέση με το μεσημεριανό. Ένας από τους βοηθούς φρόντιζε τη φωτιά. Πλησιάζοντας, τον χαιρέτισα. - Γεια σου Καπετάνιε. - Γεια σου και σένα. - Είσαι του Κώστα Μανούσου; Με ρώτησε. - Ναι, του απάντησα, χαίρομαι κι εγώ. - Πώς πάει; - Μια χαρά, σε λίγο όλα θα είναι έτοιμα. Είδα ότι το ευχαριστήθηκε που τον αποκάλεσα Καπετάνιο! Έτσι μου ρθε, έτσι το πα, το συνηθίζω. - Έχεις τσιγάρο; Με ρώτησε. - Ναι, του λέω βγάζοντας το πακέτο από την τσέπη μου. Ορίστε, και το πασάρω στα χέρια του. Το πήρε, το άνοιξε, πήρε από μέσα ένα τσιγάρο και μου το ε- πέστρεψε. - Όχι, του λέω, δώσε και στους βοηθούς. Στο χαρίζω αρκεί να φτιάξεις καλό φαγητό. - Έχε μου εμπιστοσύνη. Ρε σεις, το πακέτο μας το προσφέρει το παλικάρι. - Αχ και να σ έβλεπε ο Κώστας Μανούσος, ο πεθερός σου, να μιλάς με τον Καπετάνιο! Ψιθύρισε ένας συγχωριανός. - Τι; Θα μου κόψει την καλημέρα! - Αυτό είναι το λιγότερο, ούτε ψύλλος στον κόρφο. Από την άλλη, μου γνέφανε κάτι ντερβίσια να πάω στο τραπέζι τους, κάτω από τη μουριά. Το τι πιλάφι, τι κοψίδια μας έ- στειλε, τι κρασί, τι τσίπουρο, μέχρι και σύκα σπέσιαλ. Τι είχε προηγηθεί, δεν άργησε να φθάσει στα αυτιά του Μανούσου. - Ο γαμπρός σου, έδωσε ολόκληρο πακέτο τσιγάρα στον μπήξε, στον δείξε, τον Καπετάνιο, όπως τον φωνάζει. Τούτος με λοξοκοίταξε. - Τι χάλευες εσύ με δαύτονε; Γκρίνιαξε ο Μανούσος. - Α... ωραίος άνθρωπος, είναι κουμανταδόρος στο στήσιμο του τραπεζικού! - Χαμός στο ίσιωμα! Γκρίνιαξε κοιτώντας αλλού. Εγώ αντέδρασα σαν μικρό παιδί, που δεν γουστάρει να του κάνουν παρατηρήσεις και κάνει του κεφαλιού του. Το βράδυ στην πλατεία στο «καφέ-παντοπωλείον» του Μανούσια, δεν τον πήρε το μάτι μου. - Ψύμου; ρώτησα τον Μανώλη. Πού είναι ο Καπετάνιος; - Α! το κούτσορο! Δεν βγήκε έξω; - Μπα! Η φήμη του έφθασε στη Θήβα, κράξανε κάτι δεξιοί. - Δηλαδή; - Εμείς τον ξέραμε Καπετάνιο στα μέρη μας, εσύ γιατί τον λες Καπετάνιο; - Μα έκανε κουμάντο στο φαγοπότι, δεν τον είδατε; - Ναι, ναι, πως δεν τον είδαμε, έκανε κουμάντο και εκείνο τον καιρό στο συμμοριτοπόλεμο! - Εμφύλιο, ούρλιαξα. - Εντάξει, μη θυμώνεις και σήκωσαν ψηλά τα χέρια. - Λόγω τιμής δεν ήξερα ότι είναι αριστερός. Ου - να μου χαθείτε παλιό μουρτάτες, σκυλόβρισα γελώντας και βγήκα έξω από το καφενείο. - Τι έπαθες; Γιατί παραμιλάς; Με ποιον τα χεις; Μου λέει η κυρά μου μπαίνοντας στο σπίτι. Να σημειωθεί, καφενείο-σπίτι μόλις 25 μέτρα. - Ποιο είναι το σπίτι του Καπετάνιου; - Ποιανού Καπετάνιου, του αρχιμάγειρα; - Ναι, απάντησα. Βγήκαμε έξω και μου το δειξε. - Αυτό με τη συκιά και την κληματαριά. Τι τον θέλεις; - Θέλω να μου κρατήσει ένα κλαρί από τη συκιά του να το φυτέψω το χειμώνα. Μου είπαν ότι έχει πολύ καλή συκιά. - Ναι είναι αλήθεια, όπως και του μπάρμπα Κώστα Τσάλη. Ένα λεπτό. Μπήκε μέσα στο σπίτι και γύρισε κρατώντας ένα πακέτο με καφέ και ζάχαρη. - Αυτά να του πεις, τα στέλνει η Χριστοδούλα. Σε λίγο, βρέθηκα σπίτι του, ένα σπίτι νιόκτιστο, με γυμνά τούβλα χωρίς σοβά. Ο γιος του προσπαθούσε να το τελειώσει. Χτυπώντας την πόρτα, άκουσα από μέσα εμπρός, μπαίνοντας μέσα φώναξα. - Ρε Καπετάνιε, που είσαι; Με γνώρισε! - Εδώ βλαστάρι μου, εδώ γιόκα μου. - Ρε συ! Δεν ήξερα ότι είσαι μπαρουτοκαπνισμένος. - Αλήθεια; Και πώς με είπες Καπετάνιο! - Όταν βλέπω ανθρώπους να ξεχωρίζουν, έτσι τους φωνάζω. - Να σαι καλά. - Ο Κώστας Μανούσος ο πεθερός σου, καλό και τίμιο παιδί ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 8
μα είναι δεξιός πουλάκι μου, όχι πως δεν έχει και τα δίκια του. - Άστα αυτά του λέω, ούτε εσύ ούτε ο πεθερός μου θα φτιάξετε τον κόσμο. Πρόσεξα πάνω από το τζάκι μοστράριζαν τρία κάδρα! Δεξιά οι Άγιοι Απόστολοι, αριστερά κάτι συντρόφια από τη Σοβιετική Ένωση και στη μέση ο Καπετάνιος γαμπρός και η καπετάνισσα νύφη! Τούτη τη στιγμή είχα μπροστά μου έναν ασπρομάλλη που τον βάραιναν πολλές δεκαετίες. - Λοιπόν, τούτα στα στέλνει η Χριστοδούλα. - Αχ, την ευχαριστώ πάρα πολύ, να ναι καλά. - Σ αντάλλαγμα, του πα γελώντας, θέλω μια χάρη. Μου είπαν ότι έχεις μαγκιόρα συκιά. - Βλαστάρ μου, πάρε όσα θες, γεμάτη είναι. - Ναι, θα πάρω, αλλά θέλω να φυτέψω και γω μία στο χώρο μου. Μια τέτοια σαν τη δικιά σου. Πώς θα γίνει; - Εγώ γιατί είμαι εδώ; Πες στην Κούλα την κουμπάρα σας, που κρατάει τα κλειδιά, να μου το θυμίσει και μετά είναι δουλειά δικιά μου. Ακούγοντας τη φράση «Είναι δουλειά δικιά μου», αστραπιαία με ταξίδεψε στο Ερημόκαστρο, στον μπάρμπα-κούνο, που σε παρόμοιες περιπτώσεις έλεγε: «για-πούνα-ίμε». Είπαμε πολλά, αν πέρασα καλά στο φαγοπότι, αν του άρεσαν τα κοψίδια, αν μου άρεσε το τσίπουρο που το χε φτιάξει ο ίδιος, κι άλλα, κι άλλα! Από τότε γίναμε φίλοι. Όσες φορές πήγαινα στο χωριό, έ- ψαχνε την παρέα μου και γω τη δική του κι ας διαφωνούσαμε για τα κόμματα. Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια, βρέθηκα πάλι στη Μπριάνιστα. Δεν ξεπέζεψα καλά-καλά και έτρεξα στο σημείο που του είχα δείξει να φυτέψει τη συκιά. Τι είδα! Δεν μπορώ να περιγράψω. Έλαμπε ο χώρος από ομορφιά. Η Κούλα να χει παστρέψει τα πάντα, να χει φυτέψει ντομάτες, φασολάκια, μπάμιες κ.ά. Η συκιά στη γωνιά, σαν αρχόντισσα, να κυριαρχεί γεμάτη με κάτι σύκα, άλλο πράμα! Η κυρά μου δε χόρταινε να τη βλέπει. - Πολύ ωραία άντρα μου, ε; Το ξέρω, τώρα θέλεις να πας στον Καπετάνιο! - Μπράβο, βουλωμένο γράμμα διαβάσεις, όπως έλεγε ο Τσιφόρος! - Το δέμα που είναι στο μικρό δωμάτιο, είναι για κείνον. Δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Παίρνοντας το δέμα τράβηξα για το σπίτι του. Στο χτύπημα της πόρτας, αποκρίθηκε λέγοντας: Εμπρόοος. Ανοίγοντας και μπαίνοντας μέσα, τον είδα καρφωμένο στο κρεβάτι. - Γεια σου Καπετάνιε! Με γνώρισε! - Καλωσόρισες γιόκα μου. Καλωσόρισες βλαστάρ μου. Ήταν μόνος. Ζούσε μόνος, ώρες - μέρες - χρόνια - κρατούσε τα μάτια του ανοιχτά, κατά την είσοδο του δωματίου, προσμένοντας κάθε στιγμή το μήνυμα που θα συγκλόνιζε την ύ- παρξή του. Μα τέτοιο μήνυμα που ποθούσε διακαώς από τα νιάτα του, ποτέ δεν του έφερε επισκέπτης. Παίρνοντας την καρέκλα, κάθισα κοντά στο κρεβάτι, δίνοντας το δέμα που κρατούσα στα χέρια μου. - Αυτό στο στ λενει η Χριστοδούλα και σ ευχαριστεί για τη συκιά! - Την Κούλα να ευχαριστήσει. - Αχ, αυτό το παιδί η Χριστοδούλα, να ναι καλά Παναγιά μου! Πάντα με θυμάται κι ένα δάκρυ κύλησε στο πρόσωπό του. Τα μάτια του καρφωμένα πάνω μου, με κοίταξαν εξεταστικά, ελπίζοντας μάλλον ασυναίσθητα, ν ακούσει από το στόμα μου, το φοβερό λόγο κι ας απείχε μόνο λίγα μέτρα από τον τάφο του. Τέλος, με ρώτησε ευγενικά με τη μισόσβηστη επιβλητική φωνή του. - Τι νέα; - Τι νέα να του πω, μ ένα Οκτώβρη μήνα στο έμπα του χειμώνα, εδώ πάνω στο χωριό, που βασανιζόταν. Και για να δοκιμάσω την αντίληψή του, του λέω: - Έχεις χαιρετίσματα από κάτι συντρόφια. Με κοίταξε περίεργα, χωρίς όμως να αμφισβητήσει το μεγάλο νέο. - Ας είναι καλά οι άνθρωποι, αποκρίθηκε ευχαριστημένος. Κατάλαβα πως τη στιγμή εκείνη, το λιγοστό μυαλό που του χε απομείνει, βρισκότανε σε σκοτασμό. Ως συνήθως, είπαμε πολλά. Μιλούσε «Ηπειρώτικα» και αυτό με τρέλανε. Χάζευα σαν κουτάβι, ήθελα ν ακούω λέξεις που δεν έχω στο λεξιλόγιό μου. Αυτό παθαίνω και στην Κρήτη όταν ακούω γνήσια κρητικά. Π.χ. όταν ακούω να μιλάει η κυρία Πόπη, ξαδέλφη της Ελευθερίας ή τον Γιώργο Βαβουράκη. Το άλλο πρωΐ, αχάραγα, ξαναπήγα σπίτι του, κρατώντας έ- να μικρό ταψί - «σινί» - με καθαρόπίτα, τοπική πίτα. Η Χριστοδούλα και η Κούλα, μεγάλες μαστόρισσες. Ήταν ξυπνητός και κοίταζε με τα μισοσβησμένα μάτια του την είσοδο. - Καλημέρα, είπα και περίμενα να απευθύνει τη ριζωμένη στα έγκατα, φοβερή ερώτηση. - Καλή σου μέρα γιόκα μου. Καλημέρα βλαστάρ μου. Τι νέα; - Τόσο πρωΐ τι νέα πάλι να του ξεφουρνίσω. Και επέμενα στη γελοία είδηση. Έχεις χαιρετίσματα από τα συντρόφια. Όμως το λιγοστό μυαλό του ήταν ξεκούραστο και λειτουργούσε. Κούνησε το κεφάλι του ελαφρόα και λυπημένος, έκλεισε τα μάτια. Κάτι είχε κρατήσει από τον τόσο γρήγορο καταποντισμό της Σοβιετικής Ένωσης και σαν πικρά διαψευσμένος, σχεδόν κραύγασε: - Άι τους κερατάδες, τάκαμαν σκ...!. Η πίκρα αμέτρητη, βλέποντάς τον ανήμπορο και πικραμένο, πόνεσε το στομάχι μου. - Κρίμα ρε καπετάνιε, ψιθύρισα. Κρίμα, τώρα στα στερνά σου να πιεις τέτοιο ποτήρι! Δεν με άκουσε, το πα πολύ σιγά, το άκουσε μόνο ο εαυτός μου. Αυτή τη στιγμή ανάψαμε τσιγάρο. Το χαμε ανάγκη. Ήρθα σαν βάλσαμο. Υ.Γ. Από τότε πέρασε πολύς καιρός, χρόνια, και να μαι πάλι στο χωριό. Η συκιά του Καπετάνιου θέριεψε, έχει ξεπεράσει την κολώνα της ΔΕΗ, η κληματαριά μαδημένη, το σπίτι ε- ρημωμένο, οι αράχνες σκέπαζαν τα πάντα και ο καπετάνιος δεν μου απάντησε όταν χτύπησα την πόρτα. Απογοητευμένος γύρισα σπίτι. Φτιάξε μου καφέ, παρακάλεσα. Κ. Κελέπης ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 9
Σπάνια φωτογραφία της παραλίας Αλυκής, τραβηγμένη από το σημείο που είχε την παράγκα του ο ποιητής των Θεσπιών Τασ Τρέντζιος. Κάτω από τον Ελαιώνα διακρίνεται η Αλυκή, η οποία χωρίζεται από τη θάλασσα με μια μικρή λωρίδα γης. Στην αριστερή γωνία, εκεί όπου δεσπόζει ένα μεγάλο δέντρο, ήσαν οι αλαταποθήκες και ο οικισμός του Αστυνομικού Σταθμού. Στο βάθος, κάτοικοι απ όλα τα χωριά της δυτικής επαρχίας, έστηναν τα καλοκαίρια τις αυτοσχέδιες παράγκες και έκαναν τις διακοπές τους. Ο Τασ Τρέτζιος διέσωσε αρκετές φωτογραφίες της Αλυκής, οι οποίες σήμερα, βρίσκονται στο αρχείο του ιστορικού Γιάννη Πέππα. Υλικό με πνευματικό έργο του Τασ Τρέντζιου, είχε συγκεντρώσει και ο αδελφός του Αγγελής Δήμου.. ΑΛΥΚΗ - Η αγαπημένη παραλία του Τασ Τρέντζιου Ογραφικός ποιητής των Θεσπιών, των αρχών του 20ου αιώνα, τους καλοκαιρινούς μήνες τους περνούσε στην παραλία της Αλυκής του Κορινθιακού κόλπου. Στα μέσα Ιουλίου, φόρτωνε το μουλάρι του με κουμάντα διατροφής και διαμονής και ξεκινούσε για την παραλία. Είχε μαζί του ζυμωμένο ψωμί, το οποίο το διαμόρφωνε σε φρυγανιές όταν περνούσαν οι πρώτες μέρες. Του άρεσε να λέει: Μια φέτα ζυμωτό ψωμί αλάτι, ρίγανη και λάδι. Τα τρως και βλέπεις την παλιοζωή με εντελώς καινούργιο μάτι. Στο κοφίνι είχε και δυο μεγάλα καρπούζια τα οποία έ- θαβε βαθιά στην άμμο για να είναι δροσερά και απάγγελε στίχους: Μια φέτα δροσερό καρπούζι και τυρί απ την Ξηρονομή είναι μια γεύση γλυκειά και αλμυρή που σε κάνει να λιώνεις σαν κερί. Στην Αλυκή, τότε υπήρχε ο αλαταποθηκάριος, οι εργάτες και ο Αστυνομικός σταθμός. Οι λίγοι Τσοπαναραίοι, Ξηρονομαίοι αλλά και Κουκουραίοι, είχαν μικρά περιβολάκια απ όπου και έκοβε κανένα ζαρζαβατικό ο Τάσ Τρέτζιος που ως αντίδωρο απήγγειλε στίχους: ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 10
Αγγούρι, ελιές των Δομβραινών νερό απ το Κορομπίλη είναι γεύσεις από ευλογία θεών που σου γλυκαίνουνε τα χείλη. Τους δύο περίπου μήνες, ο ποιητής έμενε σε μια πρόχειρη καλύβα που κατασκεύαζε στους λόφους απέναντι απ την Ακρόπολη της Κρεύσης. Η θέα ήταν απεριόριστη και ο Τάσ Τρέντζιος έχοντας πλέον αποκτήσει α- ποθέματα έμπνευσης, ετοιμαζόταν να επιστρέψει στο Ερημόκαστρο για να αφήσει το στίγμα του ως ένας γραφικός και άκακος ποιητής. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΥΚΗ Νιώθωντας βαθιά μέσα στην ψυχή μου τα χρώματα της φύσης και ακούγοντας εδώ πάνω στην Ακρόπολη της Κρεύσης του ιριδισμούς της δύσης του Ηλίου που χάνεται στο βάθος του Κορινθιακού, ευεργετώ την ζωογόνον φύσιν και θλίβομαι βαθέως από το ολιγόνοον της ύπαρξής μου. Κάθε καλοκαίρι, εδώ στην όμορφη αμμουδιά της Αλυκής, ευγνωμονώ το θαυμάσιο τεχνουργείον της φύσεως και την εξαίσιαν αισθητικήν της, αυτοπροσώπως. Κάθε απόγευμα παρακολουθώ την δύσην του Ηλίου και με συναρπάζουν αυτά τα εκτυφλωτικά ιριδίζοντα πεδία, ουρανού τε και γης. Συγκλονισμένος προσπαθώ να προσεγγίσω το ανερμήνευτο, να βρω εγώ ο ολιγογράμματος Τάσσος, τις αναγκαίες αυτές λέξεις για να ερμηνεύσω την ομορφιά της ξεχωριστής και όμορφης γωνιάς της πατρίδας μου. Περνώ πάρα πολλές μέρες τα καλοκαίρια μου στην Αλυκή και αλήθεια σας λέω ότι καθημερινά, το δειλινό είναι για μένα η πράυνση της ψυχής μου. Τα χρώματα στον ουρανό είναι η αχλύς της θυμόνοης ολιγότητάς μου που προσπαθώ να της δώσω λίγο νόημα, να την κάνω και αυτήν θαυμάσια. Το δειλινό αγαπητοί μου συγχωριανοί Ρημοκαστραίοι, παραμένει πάντοτε το φάρμακο για την πράυνση της ψυχής μου. Εδώ, κάτω από το Κορομπίλι, στην αμμουδιά, αυτήν την υπέροχη του Κορινιακού, εικονίζεται ά- μεσα η ομορφιά σ όλο της το μεγαλείο και δικαίως υ- πήρχε απ τα αρχαία χρόνια, ζωντάνια αλλά και πνευματικότητα σ αυτήν την ομορφιά που ουσιαστικά γειτνιάζει με το περιβόλι των Μουσών. Τ απογεύματα, κάθε καλοκαίρι, ακολουθώ τη στενή λωρίδα που χωρίζει τη θάλασσα από τη λίμνη της Αλυκής και ανεβαίνω στο μικρό ύψωμα βόρεια της Αλυκής, εκεί που ξεκινά ο δρόμος για τον Άγιο Νικόλαο. Εκεί, έχω στημένη την αυτοσχέδια παράγκα μου, η οποία με κάνει και νιώθω όπως ο Βασιλιάς. Η θέα είναι απεριόριστη και φθάνει έως την απέναντι πλευρά. Αυτή η μικρή και λιτή παράγκα, έχει μεγάλα σχέδια για το μέλλον. Θέλει να γίνει ένα σπίτι, μ ένα δεύτερο μικρότερο, όπου θ αγναντεύει την Αλυκή, την αλαταποθήκη και την Ακρόπολη της Κρεύσης στο βάθος. Εκεί αγαπητοί μου, θα μπορώ να απολαμβάνω την παραλία και να γράφω ακόμα και στίχους με ομοιοκατάληξη, συνθέτοντας τις λέξεις που θα βγαίνουν άμεσα απ την ψυχή μου. Στίχοι που θα περιγράφουν τη ζωή και την ομορφιά της, μακριά από εγωϊσμούς και ιδιοτελείς σκοπούς. Τασ Τρέντζος Δήμου Αλυκή Αύγουστος 1909 Η ίδρυση του Ελληνικού Σχολείου Δομβραίνης Μέχρι τον Οκτώβριο του 1907, στο κεφαλοχώρι του Δήμου Θίσβης Δομβραίνα, λειτουργούσε μόνο Δημοτικό Σχολείο. Τη χρονιά αυτή, με Βασιλικό Διάταγμα συστάθηκε και Ελληνικό σχολείο. Ευχαριστούμε θερμά τον ιστορικό, συλλέκτη και Στρατηγό Γιάννη Πέππα, για την παραχώρηση του εγγράφου που παραθέτουμε. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 11
Η καθημερινή ζωή στις Αρχαίες Θεσπιές μέσα από επιχρωματισμένους πίνακες της συλλογής Τάσου Τρέντζιου Οι επιχρωματισμένοι πίνακες, με σκηνές από την καθημερινότητα στις αρχαίες Θεσπιές, είναι αισθητικά αριστουργήματα και ασφαλώς δεν θα αποδοθούν άριστα ως ασπρόμαυρες στην εφημερίδα μας. Όμως, σκοπεύουμε αργότερα να τις εκθέσουμε σε μια έκθεση στο χωριό μας. Ας απολαύσουμε το υλικό αυτό της συλλογής Τάσσου Τρέντζιου. Η Φρύνη των Θεσπιών, υπήρξε η μούσα του Πραξιτέλη όπου εμπνεύστηκε δημιουργώντας τα σημαντικά και διαχρονικά έργα πλαστικής που παραμένουν αναντικατάστατα. Θεατρική παράσταση στις Θεσπιές τον 5ο π.χ. αιώνα. Το θέατρο βρισκόταν στη βόρεια πλευρά της πόλης, στην πλαγιά όπου είναι σήμερα τοποθετημένο το μνημείο ΚΕΛΕΠΗ. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι Θεσπιείς αγαπούσαν πολύ το θέατρο. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 12
Εργαστήριο προϊόντων αγγειοπλαστικής στις Θεσπιές. Διακρίνονται Ταναγραίες, παιχνίδια και διάφορα άλλα διακοσμητικά προϊόντα. Ασκληπιείο στις Θεσπιές. Λειτουργούσε στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα η Κρήνη στο Χαρβάτι. Διασώζονται α- κόμη στο χώρο αυτό τα ερείπια χριστιανικού ναού σε πολύ καλή κατάσταση. Αγροτικές και ποιμενικές εργασίες έξω από τα τείχη των αρχαίων Θεσπιών. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 13
Εκεί που γεννιούνται τα όνειρα... Εκεί, στις πλαγιές του Ελικώνα, πάνω από την Άσκρη όπου απλώνεται η Κοιλάδα των Μουσών, γεννιούνται τα όνειρα του κορυφαίου Ασκραίου ιστορικού Γιάννη Πέππα για την αξιοποίηση του χώρου προς όφελος της ανάπτυξης και της προόδου των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Η Άσκρη είναι ένα χωριό με πλούσιο παρελθόν αλλά και απίστευτα νεανικό παρόν, που παρ όλο που πολλοί διαμένουν στην Αθήνα, την επισκέπτονται σε κάθε ευκαιρία. Ο Γιάννης Πέππας, «ένας κισσός πάνω από την Ιπποκρήνη», σκέπτεται ότι το σεργιάνι στις πηγές, στα αιωνόβια δένδρα, στις αρχαιότητες που διασώζονται, με ποδήλατο ή πεζοί, θα είναι μια απίστευτα γοητευτική εμπειρία και μια ξεχωριστή και πολύ ιδιαίτερη βουνίσια νότα στην ιστορία και στο παρόν της κοιλάδας. Ο ίδιος σκοπεύει να προχωρήσει σε μια πρωτοβουλία αξιοποίησης των σημαντικών πέτρινων κτισμάτων που διασώζονται στην Ασκρη και είναι εγκαταλελειμμένα, εντάσσοντάς τα στο ΕΣΠΑ, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα JESSICA και στην Ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύσεων, ώστε να εξασφαλισθεί η χρηματοδότησή τους και η μετατροπή τους σε εκθεσιακούς χώρους, Μουσεία και πολιτιστικούς χώρους. Στηρίζουμε την προσπάθεια του οραματιστή Γιάννη Πέππα και του δηλώνουμε ότι θα του παραχωρήσουμε συγκροτημένες συλλογές όπως αυτή, με τα πρωτότυπα χαρακτικά των Μουσών που ανάγονται στο 17ο, 18ο και 19ο αιώνα. Παρακολουθώ τους στοχαστικούς περιπάτους του Γιάννη Πέππα και Χρήστου Λυμπέρη, στην Κοιλάδα και διακρίνω τους τόνους του φωτός που τους ακολουθεί, αφού η συννεφιά με τη λιακάδα, εναλλάσσονται τώρα το φθινόπωρο, σκιάζοντας πότε τα δένδρα, τα μονοπάτια, τις κρήνες και πότε τις αρχαιότητες της μεγαλοπρεπούς Κοιλάδας των Μουσών. Τους ζηλεύω και θεωρώ ότι πιο γοητευτικό είναι στις μέρες μας, να περιπλανιέσαι στην Κοιλάδα υπό την σκιάν του Ελικώνος και να απολαμβάνεις την ιερή της ηρεμία. Μ.ΤΣ. 12 χρόνια «Θεσπιές» ΘΕΣΠΙΕΣ Απρίλιος 1997 - Δεκέμβριος 2009 Τεύχη 1-50 50 Αποκτήστε τον επετειακό τόμο των 50 τευχών των «ΘΕΣΠΙΩΝ»(δερματόδετο) Περίοδος Απρίλιος 1997 - Δεκέμβριος 2009 1000 περίπου φωτογραφίες και λαογραφικά αναγνώσματα Παραγγελίες στα τηλέφωνα: 210 3468268-6945373001 e-mail:desmosekdoseis@gmail.com ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 14
Ο αυτοσχέδιος θησαυρός της προφορικότητας του Κ. Κελέπη Αγαπητοί αναγνώστες του εντύπου, πάνε 15 χρόνια απ όταν πρωτοδιάβασα στα πρώτα φύλλα του «ΘΕΣΠΙΕΣ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ», που εξέδιδε τότε ο Χάρης Μελισσάρης, ένα από τα πρώτα κείμενα της σειράς Τ αφοΐτι, που έγραφε ο Κώστας Λιάκος (Κελέπης). Το διάβασα και μετά το ξαναδιάβασα και πάλι, φυσικά και ενθουσιάστηκα. Ο Κώστας ο Κελέπης, φίλος εδώ και μια δεκαπενταετία πλέον και σημερινός εκδότης του εντύπου, μεγάλωσε στο μεταπολεμικό Ρημόκαστρο, στα δύσκολα αυτά μετεμφυλιακά χρόνια. Παιδί και αυτός της ένδειας, αναγκάστηκε ανήλικος α- κόμη, να εγκαταλείψει το χωριό για να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή στην πρωτεύουσα. Δούλεψε σκληρά, πρόκοψε στον τομέα του, απέκτησε οικογένεια, γνωριμίες με την πνευματική Ελίτ του τόπου εκείνα τα χρόνια, χρήματα, περιουσία, μα πάνω απ όλα, ρούφηξε τη ζωή απ το μεδούλι της. Η αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα του, τις ιστορικές Θεσπιές, τον συνόδευε πάντοτε και ο ίδιος προσέφερε ως ελάχιστο αντίδωρο, τα μέγιστα των δυνατοτήτων του στηρίζοντας κάθε προοδευτική πρωτοβουλία. Διανύοντας τώρα πλέον, την τρίτη ηλικία, με τα γραπτά του στο έντυπο που είναι εκδότης, μεταφέρει σ όλους εμάς τους αναγνώστες, εμπειρίες από το χωριό των νεανικών του χρόνων αλλά και στιγμιότυπα από την καθημερινότητα των μετέπειτα. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί αγαπητοί μου φίλοι, δεν είναι αυτή η γνωστή ξύλινη, όπως την ο- νομάζουμε, ούτε καν η λογιότατη, αλλά αυτός ο βιωματικός αυτοσχέδιος θησαυρός της προφορικότητάς μας, όπου η κάθε λέξη είναι και ένα πολύτιμο ακριβό μέταλλο εναλλασσόμενου χρυσού, διαμαντιού, μαργαριταριού, ασημιού και πάει λέγοντας. Ο Κώστας Λιάκος ο Κελέπης, όπως του αρέσει να τον αποκαλούν, μας μεταφέρει μαγευτικές εικόνες από το μεταπολεμικό χωριό αλλά και οριακές καταστάσεις α- πό την καθημερινή ζωή των κατοίκων των Θεσπιών, περιγράφοντας με απίστευτη γλαφυρότητα, ένα βίο δύσκολο, μια ζωή σκληρή, όπου λειτουργούν αυστηροί κανόνες, διάτρητη αρκετές φορές από ταπεινωτικές ταξικές παρεμβάσεις, γεμάτες όμως από μια εσωτερική ανωτερότητα ανθρώπων, που σε όποια κοινωνική τάξη και ν ανήκουν, στηρίζονται πάνω απ ό- λα, σε αρχές και αξίες. Αγαπητοί αναγνώστες, όσο περνούν τα χρόνια και διανύοντας πλέον το 58ο έτος της ηλικίας μας, διαπιστώνουμε ότι ορισμένα πράγματα θέλουν τον καιρό τους και φυσικά την συνεπικουρία της ε- μπειρίας, για να τα καταλάβεις. Οι πέτρινες κεραμοσκεπείς κατοικίες με τις α- σβεστωμένες αυλές τους, τα καφενεία, η ταβέρνα, τα μπακάλικα, το κυριακάτικο φαγητό που περιείχε κρέας, τα προξενιά, τα παιχνίδια που ήσαν αυτοσχέδια, η ξενιτιά, η δουλειά στα χωράφια, τα γλέντια, ο έρωτας αλλά και όλα αυτά που συγκροτούν αυτό που ονομάζουμε καθημερινότητα στα δύσκολα αυτά χρόνια, ο Κώστας Κελέπης με τα γραπτά του Στ αφοΐτι, μας τα μεταφέρει νοσταλγικά και τα διασώζει στις σελίδες του περιοδικού μας. Σε μια εποχή που ο λόγος, προφορικός ή γραπτός, έχει καταντήσει να είναι συνώνυμος με τη βρισιά, την απαξίωση και τη φαιδρότητα, οι λέξεις που συγκροτούν τα κείμενά του, λάμπουν σαν το διαμάντι. Ελπίζω να βρεθεί λίγος χρόνος απ τις πολλές δραστηριότητες, που δυστυχώς με έχουν εγκλωβίσει, ώστε να συγκεντρώσω όλο αυτό το υλικό και να το εκδώσω σ έναν τόμο για να δοθεί φυσικά ως δώρο στους κατοίκους του χωριού και στους αναγνώστες του Κελέπη. Γ.Λ.Λ. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 15
Φωτογραφικό οδοιπορικό Αλώνισμα στην Παλαιοπαναγιά. Οργώνοντας με τα μουλάρια... Ο γάιδαρος φορτωμένος με σανό. Αλωνίζοντας με το «δικούλι». Θέρισμα με δρεπάνια στη θέση Βαρβάρα. Η πρώτη αλωνιστική συγκέντρωσε κατοίκους από το Ερημόκαστρο και το Κασκαβέλι. ΘEΣΠIEΣ Άλλοτε και τώρα TEYXOΣ 65 16