«Κλιματική ή Αλλαγή: Δείκτες και Γεγονότα» του Δημήτρη Κοσμά, icsd07055@icsd.aegean.gr d και της Γεωργίας Πολυζώη, icsd07105@icsd.aegean.gr 1
Δείκτης: Επιφανειακή Θερμοκρασία Ως μέση επιφανειακή θερμοκρασία, ορίζεται η ετήσια μέση τιμή της θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης Η διαρκής αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη, αποτελεί ένδειξη του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής Αν και παρατηρούνται και πτωτικές τάσεις, η τάση είναι γενικά αυξητική Η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας πέραν των επιτρεπτών ορίων,, μπορεί να διαταράξει τα οικοσυστήματα σε όλο τον πλανήτη και να προκαλέσει σημαντικές καταστροφές στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και τη βιωσιμότητα των οργανισμών πάνω στη Γη Λόγοι αύξησης της επιφανειακής θερμοκρασίας: αέρια θερμοκηπίου, ηφαιστειακή δράση, ανθρακικά αέρια, ηλιακή δραστηριότητα η 2
Παγκόσμιος δείκτης επιφανειακής θερμοκρασίας στεριάς και θαλάσσης Θεωρώντας μια τιμή ως «φυσιολογική», οι ανωμαλίες στους παγκόσμιους δείκτες θερμοκρασίας παρουσιάζονται στην εικόνα, από το 1880 έως και το 2010 3
Παγκόσμιος δείκτης μεταβολής επιφανειακής θερμοκρασίας Στην εικόνα φαίνεται ηχρονική μεταβολή της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη, σε σχέση με τις τιμές του 1884. Παρατηρούμε πως, ειδικά στο Βόρειο Πόλο η αύξηση της θερμοκρασίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, ενώ λίγες είναι οι περιοχές που παρουσιάζουν πτώση της μέσης θερμοκρασίας τους 4
Ευρωπαϊκός δείκτης μεταβολής επιφανειακής θερμοκρασίας Στην εικόνα παρουσιάζονται οι μεταβολές της θερμοκρασίας ρ στην Ευρώπη, από το 1850 έως το 2010. Βλέπουμε τις ετήσιες αυξομειώσεις μόνο για τη στεριά, το ρυθμό μεταβολής δεκαετίας για τη στεριά μόνο, αλλά και συνδυαστικά για τη στεριά και τη θάλασσα. Όπως είναι φανερό, και στην ήπειρό μας η θερμοκρασία φαίνεται να ανεβαίνει δραματικά, ιδιαίτερα από το 1990 και μετά 5
Δείκτης: Στάθμη Θαλασσών Η γενικότερη αύξηση της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη, έχει οδηγήσει σε αύξηση της στάθμης των υδάτων των ωκεανών Η αύξηση η αυτή επηρεάζει τόσο ανθρώπινους πληθυσμούς, όσο και το φυσικό περιβάλλον (ιδιαίτερα τα υδάτινα οικοσυστήματα) Κύριες αιτίες του φαινομένου είναι η θερμική επέκταση (όσο το νερό θερμαίνεται, τόσο περισσότερο επεκτείνεται), καθώς και το λιώσιμο των πάγων Το φαινόμενο αναμένεται να λάβει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις τα επόμενα χρόνια 6
Παγκόσμιος δείκτης στάθμης θαλάσσιων υδάτων Στην εικόνα παρουσιάζεται η μεταβολή της στάθμης των θαλάσσιων υδάτων, όπως παρατηρήθηκε από μετρήσεις δορυφόρων από το 1994, έως και το 2012. Αξίζει να σημειωθεί, ότι συνολικά η στάθμη αυξήθηκε κατά 3,17 χιλιοστόμετρα μόλις σε 18 χρόνια! 7
Παγκόσμιος δείκτης μεταβολής στάθμης των θαλάσσιων υδάτων Στην εικόνα παρουσιάζεται η μέση μεταβολή της στάθμης των παγκόσμιων θαλάσσιων υδάτων σε σχέση με την επιφάνεια της Γης, όπως παρατηρήθηκε το 2009 σε σύγκριση με το 1994. 8
Δείκτης: Επιφανειακός Πάγος Η μάζα πάγου της Ανταρκτικής καλύπτει το 98% της ηπείρου, και είναι ημεγαλύτερη στον πλανήτη, ήηκαθώς περιλαμβάνει 30 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα πάγου Η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας της Γης, έχει προκαλέσει σταδιακό λιώσιμο της μάζας πάγου στην Ανταρκτική, με ρυθμό 24 κυβικά μίλια το χρόνο από το 2002 Και η άλλη μεγάλη μάζα πάγου, η Γροιλανδία, η οποία καταλαμβάνει 1.71 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσο πάει και λιώνει Μέσα σε αυτό τον αιώνα,, ηθερμοκρασία ρ στη Γροιλανδία αναμένεται να αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου, γεγονός που αν συνεχιστεί, υπολογίζεται πως θα οδηγήσει σε αύξηση κατά 1 μέτρο της επιφάνειας της θάλασσας, μέχρι το τέλος της χιλιετίας 9
Δείκτης μεταβολής επιφανειακού πάγου: Ανταρκτική Στην εικόνα παρουσιάζεται ο ρυθμός μεταβολής της συνολικής μάζας του πάγου στην Ανταρκτική, από το 2002 έως το 2010. Παρατηρούμε πως όσο εντείνεται το φαινόμενο της αύξησης ης της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας, τόσο περισσότερο συρρικνώνεται ο πάγος της Ανταρκτικής 10
Δείκτης μεταβολής επιφανειακού πάγου: Γροιλανδία Στην εικόνα παρουσιάζεται ο ρυθμός μεταβολής της μάζας πάγου στη Γροιλανδία, από το 2002 έως το 2011. Και σε αυτή την περίπτωση, η τάση είναι σαφώς πτωτική και κατ αναλογία με την αύξηση της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας του πλανήτη. Επιπλέον, λόγω μικρότερης συνολικής έκτασης σε σχέση με τον πάγο της Ανταρκτικής, ο ρυθμός εδώ είναι ακόμα ταχύτερος 11
Δείκτης μεταβολής επιφανειακού πάγου: Αρκτική Θάλασσα Σε σχέση με το μέσο όρο των ετών 1979 2000, ο όγκος του πάγου της Αρκτικής μειώνεται με ρυθμό 11.5% ανά δεκαετία. Ο ελάχιστος όγκος του πάγου επιτυγχάνεται κάθε Σεπτέμβρη, και στην εικόνα βλέπουμε τη μεταβολή του από το 1980 μέχρι το 2010. Το Σεπτέμβριο του 2010 παρατηρήθηκε ο τρίτος μικρότερος όγκος πάγου, στην ιστορία των δορυφορικών καταγραφών. 12
Δείκτης: : Συγκέντρωση CO2 Δείκτης Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα της Γης ανέρχονταν σε 392 ppm κατ όγκο το 2011, αυξανόμενη με ρυθμό 2.2% το χρόνο τις τελευταίες δεκαετίες Το αέριο αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τη φωτοσύνθεση στα φυτά, και είναι προεξέχουσας σημασίας αέριο του θερμοκηπίου, ενώ έχει πολύ σημαντικό ρόλο στην ατμόσφαιρα απορρόφηση της υπέρυθρης ακτινοβολίας Η υπερσυγκέντρωση του, όμως, έχει σημαντικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και την ισορροπία στον πλανήτη και την ατμόσφαιρα Παράγεται και από φυσικές διεργασίες (ηφαιστειακή δράση, αποσύνθεση ύθ οργανικής ύλης, αερόβιους οργανισμούς), ) αλλά η υπερσυγκέντρωσή του οφείλεται κυρίως στην εκτεταμένη βιομηχανική, αστική και αγροτική δραστηριότητα κύρια στο βόρειο ημισφαίριο 13
Παγκόσμιος δείκτης μεταβολής συγκέντρωσης CO2 στην ατμόσφαιρα Στην εικόνα παρουσιάζεται η ραγδαία αύξηση της συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα από το 2005 μέχρι σήμερα. Η τάση είναι συνεχώς ανοδική, γεγονός που αποτελεί κύριο αίτιο της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αξίζει να σημειωθεί πως η ανθρώπινη δραστηριότητα παίζει τεράστιο ρόλο στην αύξηση η της συγκέντρωσης του διοξειδίου, καθώς το 2009 το ύψος της ήταν αυξημένο κατά 39% σε σχέση ημε τα προ βιομηχανικά της επίπεδα 14
Αποτελέσματα της Κλιματικής Αλλαγής 15
Εικασίες ςγ για το μέλλον 16
Αποτελέσματα Κλιματικής Αλλαγής: Κατακρημνίσεις Προβλέψεις για τη μεταβολή του συνολικού ετήσιου και καλοκαιρινού όγκου κατακρημνίσεων στην Ευρώπη, για τα έτη 2071 2100, σε σύγκριση με τα δεδομένα 1961 1990 (σημαντική αύξηση στο βορρά σημαντική μείωση στα νότια) 17
Αποτελέσματα Κλιματικής Αλλαγής: Διαθεσιμότητα Νερού Προβλέψεις για τη μεταβολή της διαθέσιμης ποσότητας νερού κατά κεφαλή στην Ευρώπη, για τα έτη 2070 2099, σε σύγκριση με τα δδ δεδομένα 1971 2000 (σημαντική μείωση διαθεσιμότητας γενικότερα) ) 18
Αποτελέσματα Κλιματικής Αλλαγής: Επίδραση στις σοδειές Προβλέψεις για την επίδραση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής στις αγροτικές σοδειές ανάμεσα στο 2003 και το 2080 (ενισχυμένος χ μ ςο βορράς, κακές προβλέψεις για το κέντρο και το νότο άμεσο επακόλουθο της λειψυδρίας) 19
Συμπεράσματα μ Η κλιματική αλλαγή είναι μια ζωντανή διαδικασία που εξελίσσεται συνεχώς, και όλο και ταχύτερα Αίτιο της, αν και όχι κατ αποκλειστικότητα, είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα χωρίς αυτό να μειώνει τις γενικότερες φυσικές μεταβολές λόγω εξέλιξης της Γης και των φαινομένων Τα δεδομένα που συλλέγονται υποδεικνύουν ξεκάθαρα τις ανωμαλίες σε πολλούς δείκτες που επηρεάζουν την επιβίωση οικοσυστημάτων, αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητα του πλανήτη Φαινόμενα όπως καύσωνες, πλημμύρες, αφανισμός ειδών κ.λπ συνδέονται άμεσα με την κλιματική αλλαγή Οι διεθνείς οργανισμοί, αλλά και οι κυβερνήσεις πολλών κρατών του πλανήτη έχουν αναπτύξει πρωτοβουλίες δράσης έναντι στην κλιματική αλλαγή (π.χ χ European Comission) 20
Κύριες πηγές National Aeronautics and Space Administration (NASA) www.nasa.gov European Environment Agency (EEA) www.eea.europa.eu Wikipedia, the free encyclopedia en.wikipedia.org 21