1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 Οικονομικές πληροφορίες για την πγδμ Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της πγδμ, από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2007 η μέση τιμή του πληθωρισμού ήταν 1,7%. Η τιμή του πληθωρισμού αυξήθηκε μετρίως κατά τους τελευταίους τρεις μήνες ως αποτέλεσμα της αύξησης στις τιμές των τροφίμων. Όπως ανέφεραν αξιωματούχοι της Τράπεζας, στην αγορά ξένου συναλλάγματος συνεχίσθηκαν οι ευνοϊκές τάσεις, ενώ τα ακαθάριστα αποθέματα σε ξένο συνάλλαγμα στις 16 Νοεμβρίου σημείωσαν αύξηση 135,1 εκατ. ευρώ σε σχέση με τα τέλη του 2006. Στην τελευταία πώληση κρατικών ομολόγων της Κεντρικής Τράπεζας, η μέση τιμή του επιτοκίου ανερχόταν στα 4,74%. Συνεχίσθηκαν επίσης οι θετικές τάσεις στα αποθέματα σε ξένο συνάλλαγμα και στις πιστώσεις για τον ιδιωτικό τομέα. Τον Οκτώβριο τ.έ. σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του παρελθόντος έτους τα τραπεζικά αποθέματα αυξήθηκαν κατά 30,5% και οι τραπεζικές πιστώσεις για τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν κατά 37%. Έπειτα από το ρεκόρ που σημειώθηκε στον κύκλο εργασιών του χρηματιστηρίου της χώρας κατά τον μήνα Οκτώβριο, ο οποίος ανήλθε στα 108 εκατ. ευρώ, το Νοέμβριο η τάση επιβραδύνθηκε και ο κύκλος εργασιών μειώθηκε στα 60 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με δημοσιεύματα ωστόσο, ο δείκτης του χρηματιστηρίου της πγδμ σημείωσε ανοδική κίνηση, φτάνοντας στις 437 μονάδες ή αύξηση κατά 6,68%. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του Εμπορικού Επιμελητηρίου της πγδμ, έχει σημειωθεί ταχεία αύξηση των πιστώσεων στο τραπεζικό σύστημα αλλά βραδεία μείωση των επιτοκίων. Όπως προκύπτει, ο ανταγωνισμός στο τραπεζικό σύστημα δεν κατόρθωσε να μεταβάλει την εικόνα των τραπεζών της χώρας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Υπουργός Οικονομικών της χώρας και ο διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας της χώρας παρουσίασαν αντικρουόμενες απόψεις γύρω από το εάν θα πρέπει να μειωθούν τα τραπεζικά επιτόκια στη χώρα. Ο πρώτος πιστεύει ότι τα επιτόκια είναι ακόμη υψηλά και ότι θα πρέπει να μειωθούν τουλάχιστον κατά 2 εκατοστιαίες μονάδες, ενώ ο διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας έχει την άποψη ότι δεν μπορούν να μειωθούν περαιτέρω. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Vladimir Gligorov, μέλος του Οικονομικού Ινστιτούτου της Βιέννης, ανέφερε ότι η πγδμ παρουσιάζει υστέρηση ως προς την οικονομική της ανάπτυξη σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της περιοχής. Ο ίδιος τόνισε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη χώρα να εξασφαλίσει μεγαλύτερη εισροή ξένων επενδύσεων. Όπως ανέφερε ο κ. Viktor Mizο από την Υπηρεσία για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων της πγδμ, οι ξένες εταιρίες ενδιαφέρονται κυρίως για τον αγροτικό τομέα της χώρας, τον τομέα πληροφορικής και τη βιομηχανία αυτοκινήτων. Όπως δήλωσε η κα Pavlina Cerepnalkovska, πρώτη γενική διευθύντρια της Alpha Bank στα Σκόπια, οι ξένες τράπεζες είναι ευπρόσδεκτες στη χώρα. Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, από 1 η Ιανουαρίου 2008 το επιτόκιο για τις ομολογιακές τραπεζικές καταθέσεις θα πρέπει να υπόκειται σε 10% φορολόγηση. Ο φόρος αυτός δεν θα επιβάλλεται στους λογαριασμούς όψεως και ταμιευτηρίου. Όπως αναφέρεται ωστόσο σε δημοσιεύματα, η κυβέρνηση πρότεινε την αναβολή εφαρμογής αυτού του μέτρου για έναν χρόνο. Από την ανεξαρτησία της πγδμ μέχρι σήμερα, δεν έχει ακόμη καθορισθεί ο ελάχιστος μισθός. Τόσο οι διευθυντές των επιχειρήσεων όσο και οι επικεφαλής των συνδικάτων
3 συμφωνούν ότι το πρόβλημα θα πρέπει να επιλυθεί, ωστόσο παρουσιάζονται απρόθυμοι να φτάσουν σε μία αμοιβαία αποδεκτή λύση. Όπως εκτιμούν τοπικά δημοσιεύματα, σε λιγότερο από έναν χρόνο οι μισθοί θα συμβαδίσουν με τις αυξανόμενες τιμές, γεγονός το οποίο θα επιφέρει εξισορρόπηση στο επίπεδο διαβίωσης στη χώρα. Μάλιστα, οι προσδοκίες είναι ότι θα αυξηθούν και οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα, καθώς αυτοί του δημοσίου έχουν αυξηθεί κατά 10%. Προς το παρόν ωστόσο, σύμφωνα επίσης με τον τοπικό τύπο, οι πολίτες της χώρας γίνονται όλο και πιο φτωχοί, λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών. Από τις προβαλλόμενες εδώ στατιστικές των Ηνωμένων Εθνών προκύπτει ότι πέρυσι η πγδμ κατείχε την 66 η θέση ανάμεσα σε 177 χώρες όσον αφορά στο επίπεδο διαβίωσης, έκτοτε όμως η χώρα έπεσε στην κατάταξη κατά 7 θέσεις. Σύμφωνα με άρθρα στον τύπο, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του επόμενου έτους θα ξεκινήσει ένα «σπιράλ» πληθωρισμού, το οποίο θα πλήξει το επίπεδο διαβίωσης. Κατά τους εμπειρογνώμονες, ο πληθωρισμός τον επόμενο χρόνο θα ξεπεράσει το προβλεπόμενο 3%. Με βάση πρόσφατη δημοσκόπηση της Στατιστική Υπηρεσία της χώρας, το «καλάθι του καταναλωτή» για τρόφιμα και ποτά της μέσης οικογένειας στις 4 Νοεμβρίου ανήλθε στα 11.309 δηνάρια, σημειώνοντας αύξηση κατά 4,6% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Οι τιμές λιανικής το Νοέμβριο 2007 αυξήθηκαν κατά 3,6% έναντι του ίδιου μήνα του προηγούμενου έτους. Αναμένεται ότι η εφετινή εξαγορά του καπνού θα γίνει από εταιρίες με υψηλή φερεγγυότητα και τραπεζικές εγγυήσεις. Αυτές οι δύο συνθήκες εξ άλλου αποτελούν και προϋποθέσεις για να χορηγηθεί σε μία εταιρία άδεια για την αγορά της εσοδείας, σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς για τον καπνό. Ολοκληρώθηκε η επισκευή της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής Spilje. Η ημερήσια παραγωγή του σταθμού θα είναι 600.000-800.000 kwh ηλεκτρικής ενέργειας. Επίσης, τέθηκε σε λειτουργία ο ανακαινισμένος υποσταθμός 110-ΚV στο Κίσεβο. Σύμφωνα εν τούτοις με δημοσιεύματα, οι ειδικοί προβλέπουν πιθανή αύξηση των τιμών της ενέργειας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα συνεδρίου για τις συγχωνεύσεις, δεν υπάρχει εμπορική επωνυμία της πγδμ, η οποία να είναι αναγνωρίσιμη στις ξένες αγορές. Συνεπώς, οι εταιρίες της χώρας θα πρέπει να οδηγηθούν σε συγχωνεύσεις, προκειμένου να στηριχθεί οικονομικά ανάλογη προσπάθεια marketing. Σύμφωνα με τις προτάσεις που υπέβαλαν οι εκπρόσωποι του Κέντρου Επιχειρηματικής Πληροφόρησης των Ρόμα στον Υπουργό Οικονομίας της πγδμ, το πρόβλημα της «ανεπίσημης οικονομίας» μπορεί να επιλυθεί και το επιχειρηματικό κλίμα της κοινότητας των Ρόμα στη χώρα να βελτιωθεί μόνο με την επανεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού, τις επενδύσεις στην επέκταση των επιχειρήσεων και τη χορήγηση δανείων με ευνοϊκούς όρους από τις τράπεζες. Οικονομική πολιτική της κυβέρνησης της πγδμ Στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας της πγδμ πρόκειται να αλλάξουν οι νόμοι που αφορούν στα πετρελαϊκά αποθέματα και τα πετρελαϊκά παράγωγα. Ως εκ τούτου, η πγδμ θα έχει πλέον τη δυνατότητα να διατηρεί τα αποθέματά της σε πετρελαϊκά παράγωγα εκτός των συνόρων της, ενώ το Γραφείο για τα Αποθέματα Εμπορευμάτων θα καταργηθεί. Στη θέση του, η κυβέρνηση της πγδμ θα ιδρύσει, όπως αναφέρουν σχετικά
4 δημοσιεύματα, Υπηρεσία για Αποθέματα Εμπορευμάτων και Γραφείο για τη διαχείριση των υποχρεωτικών αποθεμάτων σε πετρελαϊκά παράγωγα. Τα σχέδια νόμων που προβλέπουν αυτές τις αλλαγές πρόκειται να κατατεθούν σύντομα στο κοινοβούλιο της χώρας προς έγκριση, όπως δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών της χώρας. Βάσει των προβλεπόμενων τροποποιήσεων, η κυβέρνηση θα μπορεί να διατηρεί τα αποθέματα σε πετρελαϊκά παράγωγα οπουδήποτε στην ΕΕ. Οι κτηνοτρόφοι της πγδμ ζήτησαν από την κυβέρνηση της χώρας να επιδοτήσει την προμήθεια ζωοτροφών που χρειάζονται για τα βοοειδή καλύπτοντας το 30% του ποσού που δαπανούν κάθε χρόνο για τη σχετική αγορά. Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, στην προσπάθειά της να ανταποκριθεί στο αίτημα των κτηνοτρόφων, η κυβέρνηση αποφάσισε να εγκρίνει την ελεύθερη εισαγωγή ζωοτροφών για βοοειδή από όλες τις χώρες και όχι μόνον από εκείνες με τις οποίες έχει υπογράψει συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου. Νέο νόμο ετοιμάζει η κυβέρνηση της πγδμ για τις ομάδες άσκησης παρασκηνιακής πίεσης (lobbying). Ο πρωθυπουργός της πγδμ συνοδεία υπουργών παρουσίασε, στις 6 τ.μ., τις οικονομικές ευκαιρίες που παρουσιάζει η χώρα του σε 200 σημαντικούς επιχειρηματίες και πολυεθνικές εταιρίες στη Στουτγάρδη και το Μόναχο. Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των συμμετεχόντων στο επιχειρηματικό συνέδριο για την ανανέωση των σχέσεων πγδμ και Τουρκίας, το οποίο διεξήχθη στα Σκόπια, οι τουρκικές εταιρίες εκδηλώνουν αυξανόμενο ενδιαφέρον για ενίσχυση της συνεργασίας με τις εταιρίες της χώρας. Οι κύριοι τομείς του ενδιαφέροντός τους είναι ο αγροτικός και ο κατασκευαστικός, ενδιαφέρον ωστόσο υπάρχει και για εξοικείωση με τις επενδυτικές συνθήκες της πγδμ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι εμπορικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες συνεχώς αυξάνουν, όπως όμως και το εμπορικό έλλειμμα σε βάρος της πγδμ. Έτσι, το πρώτο οκτάμηνο του 2007 οι εμπορικές ανταλλαγές ανήλθαν σε 130 εκατ. δολλάρια και το έλλειμμα της πγδμ σε 66 εκατ. δολλάρια. Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της πγδμ κ. Crvenkovski σε κινεζικό πρακτορείο ειδήσεων κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Κίνα, οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες βρίσκονται σε ιδιαιτέρως υψηλό επίπεδο, ενώ στο μέλλον αναμένεται ότι θα αυξηθούν η οικονομική συνεργασία και οι επενδύσεις. Ο ίδιος επίσης ανακοίνωσε την πιθανότητα πώλησης προϊόντων της χώρας του στην Κίνα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Αλβανία θα κατασκευάσει τη σιδηροδρομική γραμμή στα ανατολικά της σύνορα με την πγδμ, ενώ, όπως δήλωσε ο Αλβανός πρόεδρος, ελπίζει ότι η πγδμ θα κατασκευάσει τη σιδηροδρομική της γραμμή προς τη Βουλγαρία και θα ολοκληρώσει τον Διάδρομο 8. Πραγματοποιήθηκε πρόσφατα επιχειρηματικό συνέδριο ανάμεσα σε επιχειρηματίες της πγδμ και της Ρουμανίας. Οι ρουμάνοι επιχειρηματίες δήλωσαν ότι χρειάζονται 150.000 οικοδομικούς εργάτες ως αποτέλεσμα της οικοδομικής άνθησης στη χώρα τους και των αναμενόμενων επενδύσεων. Επίσης απηύθυναν ανοιχτή πρόσκληση σε κατασκευαστικές εταιρίες της πγδμ να εργασθούν στη Ρουμανία, τονίζοντας τον επαγγελματισμό τους και τη μακροχρόνια εμπειρία τους.
5 Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η Υπουργός Εργασίας της Βουλγαρίας δήλωσε ότι η χώρα της θα ανοίξει την αγορά εργασίας της σε όλους τους πολίτες της πγδμ που αποφοίτησαν από βουλγαρικά πανεπιστήμια. Όπως εξήγησε η ίδια, στη Βουλγαρία παρατηρείται έλλειψη εργατικού δυναμικού μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Η σημαντική οικοδομική εταιρία Granit των Σκοπίων θα συνεχίσει τις εργασίας της στην κροατική αγορά. Η εταιρία θα κατασκευάσει 9 χιλιόμετρα του αυτοκινητοδρόμου Zagreb- Sisak. Το έργο πρόκειται να στοιχίσει 28,4 εκατ. ευρώ. Η εταιρία Gisdata DOOEL των Σκοπίων, μαζί με τη Gisdata του Zagreb και την CCS των Τιράνων κέρδισαν το διαγωνισμό στην Αλβανία για την προσφορά λογισμικού και τεχνικών λύσεων για τη νομιμοποίηση των αυθαίρετων κτιρίων στη χώρα. Τραπεζικός Τομέας Η βουλγαρική τράπεζα Alpha Bank Financial Holding, η οποία έχει καταστεί ο κύριος ιδιοκτήτης της International Private Bank με έδρα τα Σκόπια, πρόκειται, σύμφωνα με δημοσιεύματα, να αυξήσει το κεφάλαιο της τελευταίας κατά 3 εκατ. ευρώ έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Επίσης, σχεδιάζει να επενδύσει 1,5-3 εκατ. ευρώ στην ανάπτυξη κατά τα επόμενα πέντε χρόνια. Η Alpha Bank Financial Holding εξαγόρασε το 98,3% της International Private Bank τον προηγούμενο μήνα για 8 εκατ. ευρώ. Το περιοδικό The Banker ανακήρυξε την Tutunska Banka ως την τράπεζα της πγδμ για το έτος 2007. Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Η νέα γαλακτοβιομηχανία Swedmilk Makedonija, σουηδικών συμφερόντων, άρχισε επισήμως τη λειτουργία της την 1 η Δεκεμβρίου. Στην κατασκευή του εργοστασίου επενδύθηκαν 18 εκατ. ευρώ, στην επιχείρηση απασχολούνται προς το παρόν εβδομήντα άτομα, ενώ ο αριθμός τους πιθανόν να αυξηθεί κατά τριάντα. Τα προϊόντα της εταιρίας θα διατίθενται στις αγορές της Βουλγαρίας, του Κοσόβου, της Ελλάδος και της Γαλλίας. Διαψεύδει η Johnson Matthey τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης της πγδμ για επενδύσεις της εταιρίας στην Ζώνη Ελευθέρου Εμπορίου στο Bunardzik ύψους 150 εκατ. ευρώ και πρόσληψη 600 ατόμων. Αντιθέτως, όπως δήλωσε η εταιρία, οι επενδύσεις της στην πγδμ θα ανέλθουν σε 48 εκατ. ευρώ, ενώ πρόκειται να προσλάβει 100 άτομα. Δημοσιεύματα παρουσίαζαν την εταιρία Ge Netherlas με έδρα το Άμστερνταμ ως τον δυνητικό αγοραστή του εργοστασίου Alumina της πγδμ, καθώς, σύμφωνα με τις πληροφορίες τους, στο άνοιγμα των προσφορών του διεθνούς διαγωνισμού υπέβαλε προσφορά ύψους 19.000.027 ευρώ. Σύμφωνα ωστόσο με άλλα δημοσιεύματα, η Alumina εξαγοράσθηκε από την ισραηλινή εταιρία Gazit-Globe για 19 εκατ. ευρώ. Η πώληση του εργοστασίου πραγματοποιήθηκε τελικά έπειτα από πέντε ανεπιτυχείς διαγωνισμούς. Η ισλανδική χρηματοπιστωτική κοινοπραξία MILESTONE εξαγόρασε την Kumanovo Investment Bank, μία μικρού μεγέθους τράπεζα της χώρας. Η MILESTONE, η οποία είχε καταβάλει προηγουμένως 7 εκατ. ευρώ στην Κεντρική Τράπεζα της πγδμ ως εγγύηση για την εξαγορά, κατέχει πλέον το 71,5% των μετοχών της τράπεζας ΚΙΒ, ενώ, σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα, στις επόμενες δύο εβδομάδες σκοπεύει να αποκτήσει και τις υπόλοιπες μετοχές της τράπεζας.
6 Όπως αναφέρουν δημοσιεύματα, η ESM-EVN αρνείται τις κατηγορίες της κυβέρνησης ότι δεν προέβη στις συμφωνηθείσες επενδύσεις ύψους 35,5 εκατ. ευρώ. Αντιθέτως, οι εκπρόσωποί της υποστήριξαν ότι η εταιρία έχει μέχρι στιγμής επενδύσει 40 εκατ. ευρώ για τη βελτίωση του συστήματος διανομής, ενώ, σύμφωνα με τους ίδιους, τον επόμενο χρόνο πρόκειται να επενδύσει άλλα 33,3 εκατ. ευρώ. Ορκωτοί λογιστές πρόκειται να εκτιμήσουν εάν η εταιρία έχει πραγματοποιήσει τις επενδύσεις στις οποίες υποχρεούται βάσει της συμφωνίας με την κυβέρνηση. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το Υπουργείο Οικονομίας πρόκειται να συστήσει ομάδα εργασίας το οποίο θα εξετάσει όλα τα έγγραφα που αφορούν στις επενδύσεις της ESM και, εάν διαπιστωθεί ότι η EVN επένδυσε λιγότερα από 35,5 εκατ. ευρώ στην ESM, θα της επιβληθούν κυρώσεις. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Σύμφωνα με δημοσιεύματα, δεν έχει υπάρξει ακόμη επίσημη ανακοίνωση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην κυβέρνηση της πγδμ και την ΟΚΤΑ για την αποζημίωση ύψους 53,4 εκατ. δολλαρίων που έχει επιδικασθεί στην τελευταία, παρ όλο που η πρώτη είχε δηλώσει ότι οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινούσαν στα τέλη του Νοεμβρίου. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, η κυβέρνηση έχει αναπτύξει μία πλατφόρμα για τις συνομιλίες της με την ΟΚΤΑ για θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Σύμφωνα επίσης με κυβερνητικές πηγές, η κυβέρνηση διαθέτει αρκετά επιχειρήματα όσον αφορά στο συγκεκριμένο θέμα, τα οποία βασίζονται στη νομοθεσία της χώρας. Διεθνείς διαγωνισμοί Η εταιρία ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας ELEM προκήρυξε διεθνή διαγωνισμό για την πώληση του ξενοδοχείου Molika στο εθνικό πάρκο στο όρος Pelister. Οι εργαζόμενοι στο ξενοδοχείο, όπως και τα μέλη της αντιπολίτευσης του δημοτικού συμβουλίου της Bitola αντιτίθενται στην απόφαση αυτή. Πρόκειται επίσης να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός για μία από τις μεγαλύτερες, κατά το παρελθόν, εταιρίες παραγωγής αρτοσκευασμάτων, της Zito Bitola. Η απόφαση ελήφθη με το πέρας των διαδικασιών πτώχευσης. Το συνολικό χρέος της εταιρίας ανέρχεται στα 12 εκατ. ευρώ, ενώ, για να διασφαλισθούν τα κεφάλαια της εταιρίας, όπως αναφέρουν σχετικά δημοσιεύματα, όλα τα οικοδομήματα που της ανήκουν, θα βρίσκονται υπό συνεχή εγγύηση. Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο για τις δημόσιες προμήθειες της πγδμ, από 1 ης Ιανουαρίου η κυβέρνηση της χώρας θα μπορεί να προμηθεύεται αγαθά και υπηρεσίες αξίας έως και 5.000 ευρώ χωρίς προκήρυξη διαγωνισμού. Επίσης, η προθεσμία για τις διαδικασίες των διαγωνισμών θα μειωθούν από 52 σε 26 ημέρες. Η Δευτεροβάθμια Επιτροπή αποδέχθηκε τις προσφυγές και των 25 εταιριών, των οποίων οι προσφορές στον διεθνή διαγωνισμό για τα φαρμακευτικά είδη είχαν απορριφθεί, λόγω θεωρούμενων τεχνικών παραλήψεων σε αυτές.