㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 ΠΡΟ ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ όπου αφηγείται στον δηµοσιογράφο και στιχουργό Οδυσσέα Ιωάννου τις προσωπικές και καλλιτεχνικές Ο Θάνος kjt διαδροµές του: κιο> Αποσπάσµατα από την αυτοβιογραφία του συνθέτη, από την Πάτρα της δεκαετίας του '50 στην Αθήνα του 2011. Μικρούτσικος ην ιδέα γι' αυτό το βιβλίο τη συζητήσαµε πρώτη φορά µε τον Θάνο το 2006. Ξεκινήσαµε το 2007 και το ολοκληρώσαµε το 2011. Και τώρα πρέπει να γράψω τον πρόλογο. Που να λέει τι; Γιατί το γράψαµε; εν ξέρω ακριβώς. Φαντάζοµαι επειδή το είχαµε ανάγκη και οι δύο. Ο Θάνος, περνώντας τη στροφή των εξήντα και έχοντας "πλήρη διαύγεια", ήθελε να µιλήσει, κυρίως να θυµηθεί, και να ταξιδέψει. Εγώ το χρωστούσα. Στον εαυτό µου και στην παρέα των παιδικών µου χρόνων, που πρωτοανακαλύπταµε τη µουσική του από ένα κασετόφωνο στα σκαλάκια του Αγίου Παντελεήµονα, στην Αχαρνών. Μπήκα κι εγώ σε ένα υπέροχο ταξίδι. Κάθε του αφήγηση ήταν και µια άσκηση για το σπίτι. ιάβασα περισσότερα για το δωδεκάφθογγο του Σένµπεργκ, άκουσα το "Πελέας και Μελισσάνθη" του Ντεµπισί, ξαναδιάβασα τους "Χτίστες" του Χειµώνα, "επισκέφτηκα" τις οµορφότερες πόλεις της Ευρώπης, "περπάτησα" µαζί του τα λίγα µέτρα που χώριζαν τα καµαρίνια από τη σκηνή στη θρυλική συναυλία στον Πανιώνιο και, βέβαια, πέρασα ξανά από όλους τους δίσκους του, γράφοντας µέχρι το πρωί...» Οδυσσέας Ιωάννου (ano τον πρόλογο του βιβλίου).
㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟
㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 Γέννηση στην Πάτρα - Τα πρώτα χρόνια - Οι γονείς µου γιάννη- σχεδόν κατέρρευσε. Αµέσως µετά την είδηση έπεσε «Γεννήθηκα στις13 Απριλίου 1947 στην Πάτρα, σε ένα νεοκλασικό, το τραγούδι "Ασ' τα τα µαλλάκια σου ανακατωµένα". To Αράτου 33 και Κορίνθου. Παλιά, αστική οικογένεια, τραγουδούσαµε στην οικογένεια, στις γιορτές µας. εν καταλάβαινα που ήρθε στην Πάτρα ano τους ελφούς στις αρχές του πώς ήταν δυνατόν αυτό το τραγούδι να συνοδεύει 19ου αιώνα. Ενας πρόγονος µου, που λεγόταν Γιάννης Μικρούτσικος την είδηση της δολοφονίας του Μπελογιάννη από την κυβέρνηση -γνωστός και ως Γοργόγιαννος-, είχε ένα καΐκι Πλαστήρα. και έκανε εµπόριο, Πάτρα - Γαλαξίδι - Ιτέα. Γύρω στο 1830 «Παρά τη µικρή µου ηλικία, καταλάβαινα γιατί σι γονείς εγκαταστάθηκε στην Πάτρα. Εκανε τρία παιδιά, ένας ήταν µου ποτέ δεν κρύφτηκαν µέσα στο σπίτι. Οι συζητήσεις γίνονταν ο Αριστείδης. Αυτή είναι η πρώτη γενιά των Μικρούτσικων ανοιχτά, συµµετείχα ακούγοντας. Τότε αποκρυσταλλώθηκε στην Πάτρα. Ο Αριστείδης έκανε γιους και κόρες, ένα από τα µέσα µου µια συγκεκριµένη εκτίµηση για το ελαφρό παιδιά του ήταν ο παππούς µου ο Στέργιος. Ο παππούς πέθανε τραγούδι. Αυτό που αργότερα εξέφρασε προσφυώς ο Μίκης όταν η γιαγιά µου ήταν τεσσάρων µηνών έγκυος στον πατέρα Θεοδωράκης λέγοντας "το ελαφρό τραγούδι µάς κάνει να ξεχνάµε µου, γι' αυτό και ο πατέρας µου πήρε το ίδιο όνοµα, Στέργιος. και το λαϊκό τραγούδι να θυµόµαστε". To ελαφρό τραγούδι Στα χρόνια τους έφτιαξαν ένα εργαστήριο, που αργότερα δεν το θεωρώ σπουδαία τέχνη, ανεξάρτητα από το αν εξελίχθηκε σε εργοστάσιο ζυµαρικών. To εργοστάσιο υπηρετήθηκε από ορισµένους µάστορες, όπως ο Αττίκ, ο Γιαννίδης, χρεοκόπησε το 1937. Ηταν µια αστική, συντηρητική οικογένεια. ο Σουγιούλ, ο Χαιρόπουλος και αργότερα ο πραγµατικά Ηταν σκάνδαλο που ο πατέρας µου, ως φοιτητής Μαθηµατικών ιδιαίτερα ταλαντούχος Κώστας Καπνίσης. Ηταν ταλαντούχοι την περίοδο 1932-1936, επέστρεψε στην Πάτρα και µε γνώσεις, αλλά υπηρέτησαν την ελαφρότητα, και ως κοµµουνιστής. Ηταν ένας από τους λίγους δακτυλοδεικτούµενους τα πράγµατα στη ζωή µας -πόσω µάλλον εκείνες τις εποχέςδεν κοµµουνιστές στην Πάτρα εκείνη την εποχή, πρέπει να αντιµετωπίζονται µε τόση ελαφρότητα.» ένας "δικός τους" που αλλαξοπίστησε.» 21η Απριλίου 1953. Η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη «Ο πατέρας µου ήταν πολύ ανήσυχος εκείνες τις µέρες. Ενα πρωί, γύρω στις 6.30, ακούω θόρυβο από το σαλόνι. Σηκώνοµαι και τον βλέπω καθισµένο να ακούει ραδιόφωνο. Επαιζε κάτι στρατιωτικά εµβατήρια. Σε λίγα λεπτά διακόπτεται η µουσική και ο εκφωνητής λέει: "Σήµερον, ώρα 4 και 12 πρωινήν, εκτελέστηκε ο κοµµουνιστής Νικόλαος Μπελογιάννης". Ο πατέρας µου -που είχε γνωρίσει προσωπικά τον Μπελο «Η 21η Απριλίου 1967 ξηµέρωσε µε τον τρόπο που όλοι γνωρίζουµε. Μας ξύπνησε η µητέρα µου, η οποία άκουγε εµβατήρια στο ραδιόφωνο. Από το µπαλκόνι είδαµε ένα τανκ να περνάει από την Πατησίων. Κατέβηκα αµέσως στο δρόµο και άρχισα να κατεβαίνω την Κεφαλληνίας. Στην ίδια οδό, mo χαµηλά, έµενε και ο Λοΐζος. Συναντηθήκαµε στο δρόµο, σαν χαµένοι. Θυµάµαι τον Μάνο να µου λέει: "Τι ατυχία είναι αυτή; ηλαδή, δεν θα γίνει απόψε η συναυλία;". Ο Μά- «Γράφω και εκδίδω τα έργα µου. To Θεωρώ πολιτική στάση. εν είµαι από εκείνους που θα αποσυρθούν σε µια επαρχία και θα σιωπήσουν.» 58 Κ
㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 l. Με τον πατέρα του, Στέργιο, στην πάτρα, το 1955 - σε ηλικία 8 ετών. 2. Με τον πατέρα του και τον αδελφό του Ανδρέα (δεξιά), στα µέσα της δεκαετίας του '60. 3. Με τον Γιάννη Ρίτσο, σε µία από τις πρώτες µεγάλες συναυλίες της µεταπολίτευσης, στο γήπεδο του Πανιωνίου. 4. Με τον Οδυσσέα Ελύτη και τον Μάνο Χατζιδάκι στο ιεθνές Φεστιβάλ Πάτρας, το 1988. vos δεν ήταν αφελής. Αυτή η φράση όµως εκφράζει όλο το ξάφνιασµα και το µούδιασµα εκείνης τπε µέρας, αλλά και τη σιγουριά µας πως αυτό που συνέβη το πρωί θα τελειώσει µέχρι το βράδυ. εν πιστεύαµε ότι ήταν δυνατόν να στεριώσει δικτατορία στην Ελλάδα.» Για το «Σταυρό του Νότου» «Η πρώτη αντίδραση του Πατσιφά δεν ήταν ενθαρρυντική, γιατί δεν του άρεσε ο Καββαδίας ως ποιητής, παρ' όλα αυτά µου έδωσε το πράσινο φως να µπω στο στούντιο και να ηχογραφήσω τα τέσσερα καινούργια τραγούδια. Αισθάνθηκα πως µου το έκανε ως χάρη, κάτι που αργότερα το παραδέχτηκε και ο ίδιος κατά τη διάρκεια της πρώτης ακρόασης του δίσκου. "Σε αγαπάω πολύ και σε πιστεύω, αλλά αυτόν τον δίσκο θεώρησε τον ένα δώρο από µένα. εν πρόκειται να πουλήσει ούτε χίλια αντίτυπα!" εν ήταν όµως µόνο ο Πατσιφάς που είχε εκείνη την άποψη, αλλά και πολλοί δικοί µου άνθρωποι, φίλοι, ακόµη και ο αδερφός µου. «Ολες σχεδόν οι κριτικές που γράφτηκαν στον Τύπο χαρακτήρισαν το "Σταυρό του Νότου" µια ατυχή παρένθεση στη δηµιουργική µου πορεία. Στην "Καθηµερινή" -στην οποία είχαν γραφτεί διθύραµβοι για την "Καντάτα για τη Μακρόνησο"- γράφτηκε πως ο "Σταυρός του Νότου" είναι ένας πληκτικός δίσκος και κατέληγε: "Ευχόµαστε στον ταλαντούχο συνθέτη να τον ξεχάσει το συντοµότερο δυνατό"»... Ο θάνατος του Μάνου Χατζιδάκι «Εκείνο το απόγευµα, του θανάτου του, µε ειδοποίησαν στο υπουργείο πως ένα ασθενοφόρο µεταφέρει τον Χατζιδάκι στο Γενικό Κρατικό. Εφτασα στο νοσοκοµείο, έπεσε ο γιος του στην αγκαλιά µου κλαίγοντας, κοιτάω δεξιά και βλέπω µέσα από µια ανοιχτή πόρτα τον νεκρό Μάνο Χατζιδάκι, γυµνό, ανάσκελα επάνω σε ένα τραπέζι! Βρίζοντας θεούς και
㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 㧟 Με τις κόρες του: τη χορεύτρια Κωνσταντίνο (αριστερά) καιτη χορογράφο Σεσίλ. «Εχω Καρρά, Βανδή και ηµουλά!» «To 1998 ηχογραφήσαµε ένα δίσκο µε τη µεγάλη µας ποιήτρια Κική ηµουλά. Η ηµουλά απάγγειλε ποιήµατά της, ενώ εγώ έγραψα οκτώ κοµµάτια για πιάνο που ακούγονταν εµβόλιµα στις απαγγελίες της. Ο δίσκος έτυχε ιδιαίτερα εγκωµιαστικής αποδοχής από τις εφηµερίδες, όµως δεν είχε την ανάλογη πορεία στα δισκοπωλεία, κυρίως λόγω της αδυναµίας της ΕΜΙ να προωθήσει ένα προϊόν που ήταν έξω από τη δαίµονες, πήρα ένα σεντόνι και τον σκέπασα. Σε λίγη ώρα έκανα λογική της. Οι πωλητές πήγαιναν στα δισκοπωλεία και έλεγαν: τη δηµόσια ανακοίνωση του θανάτου του. "Εχω Καρρά, Βανδή και ηµουλά!".» «Κάποια στιγµή µε πλησίασε ο γιος του και µου είπε πως µία από τις τελευταίες επιθυµίες του Μάνου ήταν να µην παραστούν Για τον Γιώργο Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ στην κηδεία του δηµοσιογράφοι, κάµερες και πολιτικοί. «Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν είχε ποτέ καµία σχέση µε το Γνωρίζοντας τη φιλία που τον συνέδεε µε τον Κωνσταντίνο πελατειακό σύστηµα που µαστίζει χρόνια την Ελλάδα. Από Καραµανλή και ξέροντας πως ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε τη δεκαετία του '80 ήδη, το γραφείο του ήταν πάντα κλειστό ήδη ζητήσει να πληροφορηθεί τον τόπο και την ώρα της κηδείας, σε οποιοδήποτε ρουσφέτι. Είχε πάντα πολύ προοδευτικές βρέθηκα σε δύσκολη θέση. Πώς θα ανακοίνωνα στον απόψεις σε µια σειρά από ζητήµατα, όπως τα θέµατα των µειονοτήτων Πρόεδρο της ηµοκρατίας και στον πρωθυπουργό ότι δεν θα ή των ναρκωτικών. Πώς φτάσαµε τώρα στο σηµείο παραστούν στην κηδεία; Ο Γιώργος επέµενε, ήθελε -πολύ σωστά- ένας άνθρωπος µε αυτά τα χαρίσµατα και µε προσωπική ακεραιότητα να σεβαστεί την επιθυµία του Χατζιδάκι.» να είναι εκείνος που βουλιάζει τη χώρα! Η οποία χώρα, βέβαια, ξεκίνησε να βουλιάζει επί Σηµίτη -µε την ψευδεπίγραφη Ο θάνατος του πατέρα µου ανάπτυξη, τη βίαιη εισαγωγή µας στο ευρω και «Με ειδοποίησαν πως τον πηγαίνουν στο νοσοκοµείο "Σωτηρία". το θρίαµβο της διαφθοράς-, συνέχισε επί Καραµανλή να πηγαίνει Η κατάσταση ήταν πολύ σοβαρή. Μου παραχώρησαν ολοταχώς στον γκρεµό και έφτασε στα χέρια του Παπανδρέου έναν µικρό χώρο µέσα στο νοσοκοµείο, ώστε να είµαι όσο το ηµιθανής, προσµένοντας τη σωτηρία της. δυνατόν περισσότερες ώρες κοντά του, ενώ παράλληλα, µέσω «Οµως το ΠΑΣΟΚ ήταν πια τόσο σοσιαλιστικό, όσο και το της γραµµατέως µου στο υπουργείο, προσπαθούσα να διεκπεραιώσω Εργατικό Κόµµα στην Αγγλία και τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά τα επείγοντα. Μου έκανε πολύ καλό εκείνη n περίοδος κόµµατα που υπερθεµάτιζαν υπέρ της επέµβασης στο -αρκετές εβδοµάδες- που ήµουν κοντά του. Είχαµε αποξενωθεί, Ιράκ και των βοµβαρδισµών στη Γιουγκοσλαβία. (...) Αν έχουν λόγω δουλειάς, και είχα ενοχές. λίγη τσίπα, θα πρέπει τουλάχιστον να σταµατήσουν να αυτοαποκαλούνται»την τελευταία µέρα του, αφού µας είχε προετοιµάσει ο γιατρός σοσιαλιστές. Προχτές έβλεπα τον υπουργό πως έφτανε το τέλος, καθίσαµε στις δύο πλευρές του κρεβατιού Οικονοµικών στην τηλεόραση να χαµογελάει προσπαθώντας του µαζί µε τον Ανδρέα, κρατώντας του εγώ το δεξί χέρι να µας δώσει κουράγιο. εν θέλω κανένα κουράγιο από και ο Ανδρέας το αριστερό. Πήρε δύο βαθιές ανάσες και πέθανε. τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου! Θέλω να βγαίνει µε µάσκα, Εχω ακόµη, µετά τόσα χρόνια, την αίσθηση του χεριού να µη βλέπω καν το πρόσωπο του! εν θέλω να βλέπω κανέναν του µέσα στο χέρι µου...» τους. Λυπάµαι µόνο για ορισµένους που τους γνώρισα σε άλλα χρόνια και σι οποίοι είχαν κάτι µέσα τους...» Αντίσταση ενάντια στη χυδαιότητα «Καµιά φορά, όταν µε ρωτάνε τι κάνω αυτόν τον καιρό και τους απαντάω "γράφω ένα έργο σε ποίηση του Λόρκα ή ένα έργο για κουαρτέτο εγχόρδων", µου λένε: "Και τι είναι αυτό που κάνεις; Αντίσταση;". Βεβαίως και είναι αντίσταση, ενάντια ««ΙΙΕΑΙ ΙΙΙΑΝΜ,Υ στη χυδαιότητα, προσπαθείς να διατηρήσεις την ανθρωπιά οθανοσ σου, να συνοµιλήσεις σε ένα επίπεδο µε κάποιους ανθρώπους. «i ο ΜΙΚΡΟΥΤΣΙΚΟΣ ΜΙΑAYTOBiur-... Ui Είναι άµυνα στη σύγχρονη σκληρή καπιταλιστική βαρβαρότητα. Γράφω και εκδίδω τα έργα µου. To θεωρώ πολιτική στάση. εν είµαι από εκείνους που θα αποσυρθούν σε µια επαρχία και θα σιωπήσουν. Αυτή την επιλογή τη σέβοµαι, αλλά τη θεωρώ εύκολη. To δύσκολο είναι να µείνεις εδώ και να * προσπαθείς συνέχεια να δηµιουργείς και να συµµετέχεις µε τους όρους σου. εν το πετυχαίνεις πάντα, πολλές φορές εµπλέκεσαι µε την εξουσία, γίνεσαι ο ίδιος εξουσία, προσπαθώντας να συµβάλεις σε κάτι που θεωρείς πως πρέπει να γίνει, πέφτεις από το σχοινί, σηκώνεσαι και συνεχίζεις. Μια σχοινοβασία είναι και, όσο ξαναστέκεσαι στα πόδια σου, νικάς.» info: «Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος αυτοβιογραφία µέσα από 24 - Μια συναντήσεις», εκδόσεις Πατάκη, 456 σελίδες, τιµή-. 18,50