Mαρία Ντούρου - Ηλιοπούλου Καθηγήτρια Ιστορίας Μέσων και Νεωτέρων Χρόνων Διεύθυνση: Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου 15784, 4ος όροφος Τηλέφωνο: 2107277437 Fax: 2107248979 E-Mail: mdourou@arch.uoa.gr Eπιστημονικά ενδιαφέροντα: Η λατινοκρατία στην Ελλάδα, κυρίως η παρουσία και οι δραστηριότητες των Φράγκων, Βενετών, Γενουατών, Καταλανών, Φλωρεντινών στον ελληνικό χώρο μετά τη τέταρτη σταυροφορία. Μαθήματα: (ΙΙ12) Eπισκόπηση της Μεσαιωνικής Ιστορίας της Δύσεως (5ος-15ος αιώνας) (υποχρεωτικό κορμού). Υπάρχει ιστοσελίδα με αναλυτικό διάγραμμα και βιβλιογραφία. (II22) Mεσαιωνική Ιστορία της Δύσεως Β (12 ος -15 ος αι.). Παπική πολιτική και σταυροφορίες (υποχρεωτικό κατεύθυνσης). - (ΙΙ117) Mάθημα επιλογής για την Ιβηρική Χερσόνησο (Reconquista) e.class Προπτυχιακό Σεμινάριο (ΣΙ51) Λατινοκρατούμενες περιοχές του ελληνικού χώρου (1204 έως τον 15ο αιώνα). Μεταπτυχιακό σεμινάριο : Η ανατολική Μεσόγειος την περίοδο των σταυροφοριών. Δυτικές δυνάμεις (Φράγκοι, Βενετοί, Γενουάτες, Αραγώνιοι), Λατινικές ηγεμονίες (Θεσμοί-Κοινωνία-Οικονομία, 12ος-15ος αιώνας) Ερευνητικά προγράμματα - Ερευν. Πρόγραμμα Καποδίστριας : Λατινικός εποικισμός στη Ρωμανία, 13ος- 14ος αι.. - Πυθαγόρας Ι (σε συνεργασία με την Α.Κόλια-Δερμιτζάκη και Τρ. Μανιάτη- Κοκκίνη): Bυζαντινός και Δυτικός κόσμος: Αντιπαραθέσεις και αλληλεπιδράσεις από τον 11ο ώς τον 15ο αιώνα. - Πυθαγόρας ΙΙ (σε συνεργασία με τη Ν. Γιαντσή): Η Μεσόγειος κατά την εποχή των σταυροφοριών με έμφαση στους θεσμούς, την κοινωνική πρόνοια και την οικονομία. (Παρουσίαση του Προγράμματος στην Στ Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ελλάδος και Κύπρου, Αθήνα, 22-25 Σεπτ. 2005).
- Εξωτερική πολιτική των Αραγωνίων ηγεμόνων στην Μεσόγειο ( Αρχείο της Καγκελαρίας του Αραγωνικού Στέμματος στη Βαρκελώνη) (υποψ. διδ. Σ. Μοσχονάς). - Ψηφιοποίηση δημοσιευμένου και ανέκδοτου αρχειακού υλικού για τη λατινοκρατία στη Ρωμανία (σε συνεργασία με την Α. Παπαδία και την Α. Κωνσταντινίδη). ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ - «Οι βενετοτουρκικές συγκρούσεις των χρόνων 1695 και 1696 στη Χίο και την Πελοπόννησο. Μια αδημοσίευτη πηγή για τα γεγονότα», Χιακά Χρονικά 13 (1981), 4-39. - «Η έκθεση του καπετάνιου Gaspar Rhenerius (1563). Στοιχεία για τη βενετοκρατούμενη Κρήτη και ιδιαίτερα για το Χάνδακα», Παρουσία 1 (1982), 138-163. - Η ανδεγαυική κυριαρχία ση Ρωμανία επί Καρόλου Α (1266-1285), Διδακτορική Διατριβή, Βιβλιοθήκη Σ. Σαριπόλου, Αθήνα 1987. - «Πρεσβεία των κατοίκων του βενετοκρατούμενου Χάνδακα στα μέσα του 16ου αιώνα (1561)», Στ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, Χανιά, 24-30 Αυγούστου 1986, Παρουσία 5 (1987), 355-397. - «Το φεουδαρχικό ιππικό της Κρήτης στις αρχές του 17ου αιώνα», Παρουσία 6 (1988), 299-339. - «Ο Χάνδακας στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα από ανέκδοτες εκθέσεις Βενετών αξιωματούχων», Παρουσία 7 (1989), 7-61. - «Στοιχεία για την τάξη των φεουδαρχών της Κρήτης στις αρχές του 17ου αιώνα», Αφιέρωμα στον πανεπιστημιακό δάσκαλο Β.Σφυρόερα, Αθήνα 1992, 87-95. - «Οι Καταλανοί στις Κυκλάδες τον 14ο αιώνα», Α Κυκλαδολογικό Συνέδριο, Ανδρος 5-9 Σεπτεμβρίου 1991, Επετηρίς Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών 14 (1991-1993), 227-232. - «Η ανδεγαυική παρουσία στο πριγκιπάτο Αχαίας και στην Κέρκυρα τα πρώτα χρόνια του Καρόλου Α (1289-1300)», Εώα και Εσπέρια 1 (1993), 45-59. - «Καταλανική παρουσία στην Κρήτη τον 14ο αιώνα», Ζ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, Ρέθυμνο, Αύγουστος 1991, Πρακτικά, Ρέθυμνο 1995, 587-592. - «Οι Δυτικοί στη βενετοκρατούμενη Ρωμανία (Κρήτη, Μεθώνη, Κορώνη) από το 1261 ως το 1386. Μια γενική επισκόπηση», Θησαυρίσματα 27 (1997), 37-64. - «Les Albanais dans la seconde moitie du XIIe siecle d apres les documents angevins», Διεθνές Συμπόσιο: Οι Αλβανοί το Μεσαίωνα, Αθήνα 3-5 Μαϊου 1996, Πρακτικά, Αθήνα 1998, 235-240. - Les etrangers latins en Romanie angevine sous Charles I (1266-1285), ΙΘ Διεθνές Βυζαντινολογικό Συνέδριο, Κοπεγχάγη, 18-24 Αυγ. 1996, Βyzantinoslavica 59 (1998), 65-70. - H Φραγκοκρατία στην Ελλάδα στο Β τόμο Ελλάς. Η ιστορία και ο πολιτισμός του ελληνικού Εθνους από τις απαρχές μέχρι σήμερα της εγκυκλοπαίδειας Πάπυρος, Αθήνα 1998, 13-15. - «The catalan duchy of Athens and the other latin powers in Greece (1311-1388)», L Avenc, revista d Historia 213 (1997), 52-55, ανατ. στα Εώα και Εσπέρια 4 (1999-2000), 87-92.
- «Η πειρατεία στις ανδεγαυικές κτήσεις της Ρωμανίας στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα», Ι Συμπόσιο Ιστορίας και Τέχνης από το Μονεμβασιώτικο Ομιλο, Μονεμβασία, 20-22 Ιουλίου 1997, Πρακτικά, Εστία 2003, 56-65. - «Διοικητικές και κοινωνικές δομές στην ανδεγαυική Κέρκυρα επί Καρόλου Α (1266-1285)», Στ Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο, Ζάκυνθος, 23-27 Σεπτεμβρίου 1997, Πρακτικά, Αθήνα 2001, Β, 31-39. - «Προσέγγιση στην οικονομική πολιτική του Καρόλου Α του Ανδεγαυού στη Ρωμανία. Οργάνωση εμπορίου- εμπορικοί σταθμοί- νόμισμα», Διεθνές Συμπόσιο: Χρήμα και Αγορά στην εποχή των Παλαιολόγων (13ος-15ος αι.), Χαλκίδα, 22-24 Μαίου 1998, Πρακτικά, ΕΙΕ Αθήνα 2003, 49-58. - «Εγκαταστάσεις Δυτικών σε λατινοκρατούμενες περιοχές τον 13ο και 14ο αιώνα. Προσέγγιση στο πρόβλημα του εποικισμού του ελληνικού χώρου», Γ Πανελλήνιο Συμπόσιο Γενεαλογικής και Εραλδικής Επιστήμης, 29 Οκτ.-1 Νοεμ. 1998, Δελτίο Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος, Αθήνα 2001, 97-104. - «Τhe oriental policy of Charles I and angevin settlement in Romania. A model of medieval colonialism», 5th International conference of the Society for the Study of the Crusades and the Latin East, Jerusalem and Acre, 13-18 Ioυλίου 1999, Βυζαντινά 21 (2000), 279-286. - Οι Βυζαντινοί στο φραγκικό πριγκιπάτο της Αχαϊας. (Το Βυζάντιο και οι Ξένοι, 3), Ιδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 2000. - «Colonisation latine en Romanie. Le cas de la principaute franque de Moree (XIII- XVe s). Influences et survivances», Κ Διεθνές Βυζαντινολογικό Συνέδριο, Παρίσι, 19-25 Αυγ. 2001, Byzantinische Forschungen, 28 (2004), 119-130.. - «Oι Ιωαννίτες ιππότες και το πριγκιπάτο της Αχαϊας», Διεθνές Συμπόσιο, Ο μοναχισμός στην Πελοπόννησο από τον 4ο μέχρι τον 15ο αιώνα, Αίγιο, 5-6 Μαίου 2000, Πρακτικά, EIE, Aθήνα 2004, 309-318. - «Θεσμικά μορφώματα και κοινωνικές συσσωματώσεις στις φραγκοκρατούμενες περιοχές της Ρωμανίας. Το παράδειγμα της Κέρκυρας και του πριγκιπάτου της Αχαϊας», Ζ Πανιόνιο Συνέδριο, Λευκάδα, 26-30 Μαίου 2002, Πρακτικά, Αθήνα 2004, 435-443. - Το φραγκικό πριγκιπάτο της Αχαίας (1204-1430). Ιστορία. Οργάνωση. Κοινωνία, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2005.. - «Αραγώνιοι και Καταλανοί στην ανατολική Μεσόγειο το 13ο και 14ο αιώνα», Κλητόριον εις μνήμην Νίκου Οικονομίδη, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2005, 73-80. - «Δ Σταυροφορία. Προετοιμασία της κίνησης και παρέκκλιση των στόχων» Η Δ Σταυροφορία και ο ελληνικός κόσμος, ΕΙΕ, Αθήνα 2008, 115-129. Περίληψη δημοσιεύθηκε στα Ιστορικά της Ελευθεροτυπίας, στις 26 Μαίου 2005. - «Λουσινιάν και Ανδεγαυοί στην ανατολική Μεσόγειο το δεύτερο μισό του 13ου αιώνα», Ανακοίνωση στη Ε Συνάντηση Βυζαντινολόγων Ελλάδος και Κύπρου, Κέρκυρα, 3-5 Οκτωβρίου 2003, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών 37 (2005-2006), 39-45. - «Αραγώνιοι, Ανδεγαυοί και Βενετοί λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης», Διεθνές Συνέδριο: Κωνσταντινούπολη: 550 χρόνια από την Αλωση, Γρανάδα, 4-6 Δεκεμβρίου 2003, Πρακτικά, Γρανάδα 2006, 29-34. - Allusions of the fourth crusade in the latin sources of the 13th and 14th century, Διεθνές Συμπόσιο για την Δ Σταυροφορία, Ανδρος, Μάϊος 2004, Πρακτικά, 237-243. - «The Albanians in Romania according to latin sources of the 13th and 14th century», IX Congres International d Etudes Sud-Est Europeennes, Τίρανα, 30 Αυγ.- 3 Σεπτ. 2004, Ιnterbalkanica. Rapports des Congres, Athenes 2006, 127-133.
- «Δυτικοί θεσμοί στο πριγκιπάτο της Αχαϊας», Διεθνές Συνέδριο: Η Πελοπόννησος μετά την Δ Σταυροφορία, Μυστράς, 1-3 Οκτ. 2004, Πρακτικά, Αθήνα-Μυστράς 2007, 1-9. - Η Φραγκοκρατία στο Διαδίκτυο, Επιστημονική υπεύθυνη του Προγράμματος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (http://www.e-history.gr) - Latin colonialism in the Eastern Mediterranean during the crusades, 20th International Congress of Historical Sciences (CISH), Sydney, 3-9 Ιουλίου 2005, The Society for the Study of the Crusades and the Latin East Peoples and Cultures of the Levant in the age of the Crusades, Καπετάνιος και Λόγιος. Μελέτες στη μνήμη του Δημήτρη Πολέμη, Ανδρος 2009, 93-101. - Latin presence in Romania and its Process of Hellenisation, CISH, Sydney, 3-9 Ioυλίου 2005, International Association for the Study of South-East Europe Politique et culture: facteurs d association, facteurs de dissociation, Interbalkanica, Rapports des Congres, Athenes 2006, 221-227.. - «Οι Δυτικοί στην Πελοπόννησο μετά την Δ Σταυροφορία. Το παράδειγμα της βαρονίας Πατρών», Ζ Διεθνές Συνέδριο Πελοποννησιακών Σπουδών, Πύργος, 11-17 Σεπτ. 2005, Mνημοσύνη 16 (2003-2005), 232-240.. - «Λατινικός εποικισμός στον ελληνικό χώρο μετά την Δ σταυροφορία», Δ Πανελλήνιο Συνέδριο Εραλδικής και Γενεαλογικής Επιστήμης, Αθήνα, 4-6 Νοεμβρίου 2005, Mοίρα και Μύρα, Τιμητικός Τόμος για την Σταυρούλα. Λαμπροπούλου, Αθήνα 2011, 183-190. - «The presence of the Aragonese in Romania based on 14th-century Aragonese documents», 21st International Congress of Byzantine Studies, London, 20-26 August 2006, Eώα και Εσπέρια, 7 (2008), 47-55. - «O Antoni Rubio i Lluch ως ιστοριογράφος και η συμβολή του στη μελέτη των Καταλανών στην Ελλάδα τον 14ο αιώνα», Στρογγυλή Τράπεζα για την 150η επέτειο από τη γέννηση του Α. Rubio i Lluch, Aθήνα, 3 Νοεμ. 2006, Εώα και Εσπέρια, 7 (2008), 129-135. - «Αρχειακές μαρτυρίες για τους δυτικούς στη φραγκοκρατούμενη Κύπρο», Δ Διεθνές Κυπρολογικό Συνέδριο, Λευκωσία, 29 Απριλίου-3 Μαΐου 2008. Επετηρίδα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, 37 (2013-14), Λευκωσία 2015, 79-86. - «Η λατινική εκκλησία των Νέων Πατρών την περίοδο των Καταλανών (1318-1388)», Ανάτυπο από τον τόμο Η Υπάτη στην εκκλησιαστική ιστορία, την εκκλησιαστική τέχνη και τον ελλαδικό μοναχισμό, Υπάτη, 8-10 Μαΐου 2009, Αθήνα 2011, 313-321. - «Πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές δομές στα σταυροφορικά κράτη της ανατολικής Μεσογείου», Επιστημονικό Συμπόσιο: Ο σκοτεινός Μεσαίωνας, Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη, ΕΙΕ, 16-17 Μαρτίου 2007, Πρακτικά, Aθήνα 2010, 189-201. - «Ειδήσεις για τους Δυτικούς στα νησιά του Αιγαίου (13ος-14ος αιώνας)», Διεθνές Συνέδριο για το Δουκάτο του Αιγαίου, Νάξος, 6-8 Ιουλίου 2007, Πρακτικά, Ακαδημία Αθηνών/Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2009, 73-85. - «Οι Ανδεγαυοί της Σικελίας και του πριγκιπάτου της Αχαϊας» Ελληνο-Ιταλικό Συνέδριο, Αχαία και Νότιος Ιταλία, Αίγιο 6-9 Ιουλίου 2006, Πρακτικά, Αθήνα 2011, 298-305. - «Το βουργουνδικό δουκάτο των Αθηνών» Διεθνής Επιστημονική Συνάντηση για το Δουκάτο των Αθηνών, Αθήνα 6-8 Νοεμβρίου 2006, Eώα και Εσπέρια 8 (2008-2012). - «Μαρτυρίες δυτικών πηγών του 13ου και 14ου αιώνα για τα νησιά του Ιονίου», Η Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο, Κύθηρα, 21-25 Μαΐου 2006, Πρακτικά, τ. 3, Κύθηρα 2009, 417-423.
- Latin settlement (Franks, Catalans and Italians) in Romania after the 4th crusade, υπό δημοσίευση στο συλλογικό τόμο: The Mediterranean. History. Culture. Civilization. - «Οι σταυροφορικές ηγεμονίες στην Ρωμανία. Πολιτικές και θεσμικές πραγματικότητες (13 ος -15 ος αι.)». Εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2012. - «Οι Καταλανοί του δουκάτου των Αθηνών και οι σχέσεις τους με τους Φράγκους», Η καταλανο-αραγωνική κυριαρχία στον ελληνικό χώρο. Επετειακός τόμος για τα 700 χρόνια από την έναρξη της καταλανο-αραγωνικής παρουσίας στην Αθήνα, Ινστιτούτο Θερβάντες, 14 Μαρτίου 2011, Πρακτικά 7-22, Αθήνα 2012, 7-22. - Oι δυτικοί στη Ρωμανία (13ος-15ος αι.). Μια ερευνητική προσέγγιση, Εκδόσεις Κοράλι, Αθήνα 2013. - «Η σταυροφορική ιδεολογία των Αραγωνίων στην ανατολική Μεσόγειο», Ανοιχτοσύνη, Μελέτες προς τιμήν της Καθηγήτριας Βασιλικής Παπούλια, Θεσσαλονίκη 2012, 23-328. - «Η πνευματική ζωή των Λατίνων στις σταυροφορικές κτήσεις της Ρωμανίας (13-15 ος αι.)», Αureus, Τιμητικός τόμος για τον Καθηγητή Ευάγγελο Χρυσό, Αθήνα 2014, 631-636. - Intercultural contacts in the crusader states of Romania (13th-15th centuries), The presence and contribution of the (Eastern) Roman Empire in the formation of Europe, International Conference of the European Public Law Organization (EPLO), Athens, 18-19 April 2013. Υπό δημοσίευση στα Πρακτικά. - «Οι φεουδαρχικοί πόλεμοι και οι επιπτώσεις στην κοινωνία της φραγκοκρατούμενης Ρωμανίας (13ος-14ος αι.)», Ιστορίες πολέμου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Μια προσέγγιση στη διαχρονία, Διεθνές επιστημονικό συνέδριο με αφορμή τα 100 χρόνια από τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-13), Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Αθήνα, 7-9 Νοεμβρίου 2013. Υπό δημοσίευση στα Πρακτικά. - The image of Greco in latin sources of the 13th and 14th century, To Bυζάντιο και η Δύση. Αντιλήψεις και Πραγματικότητα (12ος-15ος αι.), Διεθνές Συνέδριο του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας- Τομέας Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 5-6 Σεπτεμβρίου 2014. Υπό δημοσίευση στα Πρακτικά. - «Λατινικές δυνάμεις στον ελληνικό χώρο την περίοδο των σταυροφοριών. Όψεις καθημερινής ζωής», Ομιλία επ ευκαιρία της 441ης Επετείου της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, 9 Οκτωβρίου 2012. - H Reconquista της Ιβηρικής Χερσονήσου», Εβδομάδα μελέτης Μεσαιωνικής Ιστορίας της Μεσογείου επ ευκαιρία της 442ης Επετείου της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου, 7 Οκτωβρίου 1571, Ναύπακτος 5-13 Οκτωβρίου 2013. - «Η εξέλιξη της πόλης στη μεσαιωνική Δύση», Ημερίδα «Δημοκρατία και πόλη», Πάντειο Πανεπιστήμιο. Αssociation Europeenne des Enseignants, Πάντειο, 24 Απριλίου 2015. «Σχέσεις των Αραγωνίων και των Ανδεγαυών μέσα από έγγραφα του Αρχείου του Αραγωνικού Στέμματος», Α [Η ] Συνάντηση Ελλήνων Βυζαντινολόγων, Αθήνα, 16-18 Δεκεμβρίου 2015. Εώα και Εσπέρια, 9 (2016). «Η πρόσληψη του πριγκιπάτου της Αχαίας στη νεότερη λογοτεχνία», Μνήμης Χάριν, Διημερίδα για τον Νίκο Μπιργάλια, Αθήνα, 7-8 Ιανουαρίου 2016. Υπό δημοσίευση στα Πρακτικά.
-«Φραγκικές επιρροές και επιβιώσεις στη Ρωμανία. Στόχοι της έρευνας και προοπτικές στη μελέτη της πρώιμης λατινοκρατίας», Ημερίδα Μεσαιωνικής Ιστορίας, ΣΦΑ και ΕΕΣΜΝΕΔ, Αργος, 25 Ιουνίου 2016. - «Η μεσογειακή πολιτική των Ανδεγαυών και των Αραγωνίων στον 14 ο αιώνα. Η μαρτυρία των πηγών», 23 ο Διεθνές Βυζαντινολογικό Συνέδριο, Βελιγράδι, 22-27 Αυγούστου, 2016.. - Βενετοί και Φράγκοι στη Ρωμανία. Αρχειακά Τεκμήρια, Classica et Varia, Ηρόδοτος, Αθήνα 2016. - «Βυζάντιο και Δύση (1258-1328)». Κεφάλαιο στον 5 ο τόμο (1081-1453) του συλλογικού έργου Βυζάντιο. Ιστορία και Πολιτισμός. Ερευνητικά πορίσματα (επιστημονική διεύθυνση Τ. Λουγκής), Ηρόδοτος (υπό δημοσίευση).