1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 ΕΙΔΗΣΕΙΣ Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Ο Υπουργός άμυνας του Ιράκ, σε συνάντησή του στη Βαγδάτη με τον ομόλογό του από την πγδμ, ανακοίνωσε ότι η χώρα του σκοπεύει να προσλάβει κατασκευαστικές εταιρείες από την τελευταία για την ανοικοδόμηση της χώρας του. Ο όμιλος Zito Vardar από το Veles, ο οποίος καλύπτει το 60% της ζήτησης σε φρέσκο κρέας στην πγδμ, εξήγαγε 500 τόνους χοιρινού στη Σερβία. Η εταιρεία Leov παρήγαγε τον πρώτο ηλιακό συσσωρευτή στην πγδμ. Η εγχώρια επωνυμία οίνων Tikves κατατάχθηκε ανάμεσα στις 30 καλύτερες επωνυμίες οίνων στον κόσμο στον κατάλογο της εταιρείας έκθεσης οίνων SIAL. Επίσης, η εταιρεία οινοποιίας Bovin πρόκειται να αρχίσει την παραγωγή κρασιού barik σε δρύινα βαρέλια. Για την παραγωγή αυτή, η εταιρεία έχει εξασφαλίσει επιχορήγηση στο πλαίσιο του προγράμματος AgBiz της USAID. Τέλος, στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, η εταιρεία Peca Komerc στο Κavadarci πρόκειται να επενδύσει 177.000 ευρώ σε κατασκευή μονάδας για τη συσκευασία σταφυλιών. 10 εταιρείες της πγδμ που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς τομείς, έχουν συμπεριληφθεί σε 5 νέους δείκτες χρηματιστηρίου που αφορούν στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια και έχουν δημιουργηθεί από την ελβετική εταιρεία Stoxx και την αμερικανική Dow Jones. Η εταιρεία Media Investment, η οποία ανέλαβε την κατασκευή του κτηρίου επιχειρηματικών χώρων Megi Business Center στα Σκόπια, ανέθεσε στην κτηματομεσιτική εταιρεία Altitlan την εμπορευματοποίηση του εν λόγω κτηρίου (διάθεση των γραφείων προς ενοικίαση ή πώληση). Ο κατασκευαστικός χώρος καταλαμβάνει έκταση 10.761 τ.μ. στο κέντρο των Σκοπίων, κατά μήκος της όχθης του ποταμού, η δε παράδοση του κτηρίου είναι προγραμματισμένη για το 2009. Επίσης, η εταιρεία Hypo Alpe Adria Leasing πρόκειται να επενδύσει στην κατασκευή επιχειρηματικού κέντρου έκτασης 13.000 τ.μ. Ξένες εταιρίες στην πγδμ επενδύσεις - εξαγορές Η βουλγαρική Bojko Drazev πρόκειται να ανοίξει εταιρεία στην πγδμ για τη δημιουργία κέντρων υδροθεραπείας (spas). Η βουλγαρική εταιρεία «Eurοhold» εξαγόρασε την εταιρεία εμπορευματικών μεταφορών και logistics της πγδμ «Makosped». H γαλλική εταιρεία «Montupet» και η σλοβενική εταιρεία πετρελαιοειδών «Petrol» πρόκειται να αναβάλουν την πραγματοποίηση των σχεδιαζόμενων επενδύσεών τους στην πγδμ. Τραπεζικά Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, η χρηματοπιστωτική κρίση στην Ισλανδία δεν πρόκειται να επηρεάσει την επένδυση της Milestone στην πγδμ. Σημειώνεται ότι η
3 ισλανδική τράπεζα έχει εξαγοράσει την Εμπορική και Επενδυτική Τράπεζα του Κουμάνοβο (ΚΙΒ) αποκτώντας το 75,9% των μετοχών της τελευταίας. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Έχει ήδη εγκαινιασθεί η σιδηροδρομική σύνδεση ανάμεσα στο λιμάνι του Μαυροβουνίου Bar και τα Σκόπια για τη μεταφορά εμπορευμάτων. Το τραίνο της γραμμής αυτής θα εκτελεί αρχικά το δρομολόγιο μία φορά την εβδομάδα, ενώ ο στόχος είναι η κίνησή του να αυξηθεί στις δύο με τρεις φορές την εβδομάδα εάν υπάρξει σχετικό ενδιαφέρον από τις εταιρείες της πγδμ. Η εν λόγω σιδηροδρομική σύνδεση πρόκειται να λειτουργήσει ανταγωνιστικά προς τη μεταφορά εμπορευμάτων μέσω του λιμένος Θεσσαλονίκης. Οικονομικές σχέσεις της πγδμ με άλλες χώρες Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, οι οικονομικές σχέσεις ανάμεσα στην πγδμ και τη Σερβία μετά την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου από την πρώτη, έχουν μέχρι στιγμής συνεχισθεί χωρίς πρόβλημα. Έτσι, δεν υπήρξε καμία επίσημη ανακοίνωση από το Βελιγράδι για λήψη οικονομικών μέτρων έναντι εταιρειών της πγδμ που συνεργάζονται με σερβικές εταιρείες, οι σιδηροδρομικές μεταφορές με τη Σερβία διεξήχθησαν βάσει του συνηθισμένου δρομολογίου και δεν σημειώθηκαν προβλήματα στις οδικές μεταφορές. Παραμένει ωστόσο αβέβαιο το πώς θα εξελιχθεί για την πγδμ η οικονομική συνεργασία της με τη Σερβία, τον μεγαλύτερο οικονομικό εταίρο της με τον οποίο η συνολική αξία των συναλλαγών ανέρχεται σε ποσό άνω του 1 δισ. δολλαρίων. Πάντως, οι επιχειρηματικές ενώσεις στην πγδμ υποστηρίζουν ότι, παρά το μη ευνοϊκό πολιτικό κλίμα ανάμεσα στις δύο χώρες, το εμπόριο μεταξύ τους θα συνεχισθεί με τον ίδιο ρυθμό. Επιπλέον, οι επιχειρηματίες της πγδμ αναμένουν ότι η αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου θα συμβάλει στη δημιουργία καλύτερων οικονομικών σχέσεων μεταξύ της χώρας τους και του τελευταίου. Μέχρι σήμερα, οι συναλλαγές με το Κοσσυφοπέδιο καταγράφονταν ως «εξαγωγές» ή «εισαγωγές» από τη Σερβία. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, ο όγκος των συναλλαγών με το Κοσσυφοπέδιο ανέρχεται στα 200 εκατ. δολλάρια (οι εξαγωγές της πγδμ προς το Κοσσυφοπέδιο ανέρχονταν στα 170-180 εκατ. δολλάρια και οι εισαγωγές της από αυτό στα 10 εκατ. δολλάρια). Πιστεύεται ότι η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου από την πγδμ θα διευκολύνει την μεταξύ τους υπογραφή διεθνών συνθηκών και θα άρει τα εμπόδια που περιόριζαν τις συναλλαγές. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, η Σερβία (μαζί με το Κοσσυφοπέδιο) συμμετέχει κατά 12,7% στο σύνολο των εμπορικών συναλλαγών της πγδμ. Κατά τα τελευταία 10 έτη οι συναλλαγές με τη Σερβία παρουσίαζαν αυξητική τάση υπέρ της πγδμ. Συγκερκιμένα, οι εξαγωγές της πγδμ προς τη Σερβία το 2007 ανήλθαν στα 639 εκατ. δολλάρια και οι εισαγωγές της από αυτήν στα 448 εκατ. δολλάρια. Μολονότι οι εξαγωγές προς τη Σερβία έβαιναν αυξανόμενες, η συμμετοχή τους στο σύνολο των εξαγωγών της πγδμ μειώθηκε το 2007 υποχωρώντας στο 19,29%. Η πγδμ και η Βουλγαρία υπέγραψαν οικονομική συμφωνία για διασυνοριακή συνεργασία. Η συμφωνία αυτή αποτελεί μέρος του προ-ενταξιακού χρηματοδοτικού οργάνου ΙΡΑ, ενώ για την υλοποίησή της θα διατεθούν μέσω του τελευταίου 6,5 εκατ. ευρώ για τα πρώτα τρία έτη. Κτηματαγορά Αυξημένη παρουσιάζεται η ζήτηση για διαμερίσματα στην πόλη των Σκοπίων, ωστόσο, σύμφωνα με τα τοπικά κτηματομεσιτικά γραφεία, ο διαθέσιμος αριθμός των προς πώληση είναι περιορισμένος. Αυτό συμβαίνει είτε διότι κάποια από τα προσφερόμενα είναι υπερβολικά ακριβά, είτε επειδή άλλα δεν διαθέτουν τα απαραίτητα πιστοποιητικά.
4 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικονομική κατάσταση στην πγδμ Πληθωρισμός αύξηση/ μείωση τιμών Νέο κύμα ανατιμήσεων παρατηρήθηκε στην πγδμ την προηγούμενη εβδομάδα. Έτσι, οι τιμές των ειδών υγιεινής αυξήθηκαν κατά 10-12% και οι τιμές του γάλακτος και των χυμών της γαλακτοβιομηχανίας της Bitola αυξήθηκαν κατά 10%. Επίσης, αναμένεται αύξηση των προϊόντων ζαχαροπλαστικής. Η Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας της πγδμ αποφάσισε να αυξήσει κατά 17,66% την τιμή του φυσικού αερίου για τα εργοστάσια και τους μεγάλους καταναλωτές, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να το προμηθεύονται πλέον στην τιμή των 30,53 δηναρίων ανά κυβικό μέτρο. Ταυτοχρόνως, η Επιτροπή αποφάσισε τη μείωση των τιμών των πετρελαϊκών παραγώγων κατά 3,21% κατά μέσο όρο. Βιομηχανική Πολιτική Συνεχίζεται η κρίση στον τομέα της μεταλλοβιομηχανίας στην πγδμ λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της πτώσης των τιμών των μετάλλων στις διεθνείς αγορές. Ως εκ τούτου, η παραγωγή της εταιρείας Feni μειώθηκε κατά 40% ενώ τέθηκαν σε υποχρεωτική αργία 190 εργαζόμενοι, δύο μηχανές της Mital Steel έχουν παύσει τη λειτουργία τους και τέθηκαν σε υποχρεωτική αργία 200 εργαζόμενοι, όπως, τέλος, σε υποχρεωτική αργία τέθηκαν και 700 εργαζόμενοι της Skopski Leguri. Μόνο η χαλυβουργία Makstil δεν έχει αντιμετωπίσει μέχρι στιγμής πρόβλημα, καθώς η τιμή του χάλυβα διεθνώς παραμένει σταθερή. Όπως δήλωσε πάντως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Zoran Stavreski ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ στη Ν. Υόρκη, στην προεδρία της οποίας εφέτος βρίσκεται ο ίδιος, η κυβέρνηση δεν πρόκειται να προς το παρόν να προσφέρει επιδοτούμενες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας ή άλλα ευεργετήματα στις μεταλλοβιομηχανίες της χώρας, καθώς η κρίση αναμένεται να ξεπερασθεί, κυρίως λόγω αυξημένης ζήτησης μετάλλων από την Ασία. Στην ίδια συνάντηση, ο κ. Stavreski δήλωσε ότι η χώρα του δεν βρίσκεται στην ανάγκη λήψης έκτακτης οικονομικής βοήθειας από το ΔΝΤ για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Πάντως, σε ότι αφορά τα προβλήματα των μεταλλοβιομηχανιών στη χώρα, τοπικά δημοσιεύματα σχολιάζουν ότι αυτά θα επιταθούν, λόγω του σχεδίου της ΕΕ να επιβάλει δασμούς στα μέταλλα προκειμένου να προστατεύσει την παραγωγή των χωρών μελών της. Αγροτική Πολιτική Η κυβέρνηση της πγδμ πρόκειται την εφετινή χρονιά να προσφέρει σε 80.000 αγρότες της χώρας επιχορηγήσεις ύψους 45 εκατ. ευρώ, ενώ το επόμενο έτος το ύψος των επιχορηγήσεων θα ανέλθει στα 70 εκατ. ευρώ. Ενέργεια Μετά την αποτυχημένη απόπειρα για πώληση του θερμοηλεκτρικού σταθμού του Negotino, η κυβέρνηση της πγδμ ανακοίνωσε τον εκσυγχρονισμό της εν λόγω μονάδας. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομίας κ. Fatmir Bisimi, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε η τελευταία να λειτουργεί και ως εργοστάσιο φυσικού αερίου. Επιπλέον, η κυβέρνηση σχεδιάζει να κατασκευάσει έναν σταθμό 300 MW που θα
5 λειτουργεί με άνθρακα. Τέλος, έως τα τέλη του μήνα πρόκειται να προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός για την επιλογή αναδόχων για το τρίτο πακέτο κατασκευής μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανοικοδόμηση και την Ανάπτυξη (EBRD) εξετάζει το ενδεχόμενο παραχώρησης πιστώσεων ύψους 60 εκατ. ευρώ για επενδύσεις ιδιωτικών εταιρειών στα Δυτικά Βαλκάνια στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τουρισμός Ο αριθμός των τουριστών και των διανυκτερεύσεων στην πγδμ τον Αύγουστο αυξήθηκε κατά 16,3% και 13,2% αντιστοίχως σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του παρελθόντος έτους. Οικονομική Κατάσταση Άλλο Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της πγδμ, το λιανικό και χονδρικό εμπόριο στη χώρα παρουσίασε ραγδαία άνοδο το δεύτερο τρίμηνο του έτους σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2007. Συγκεκριμένα, το διάστημα Απριλίου-Ιουνίου 2008 το λιανικό εμπόριο ξεπέρασε τα 380 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 15,1% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο 2007. Το χονδρικό εμπόριο τους ίδιους μήνες έφτασε στα 600 εκτα. ευρώ, αυξημένο κατά 23% σε σύγκριση με τιην ίδια περίοδο του παρελθόντος έτους. Μέχρι στιγμής στην πγδμ έχουν εκδοθεί και χρησιμοποιούνται άνω του 1 εκατομμυρίου κάρτες πληρωμής (πιστωτικές και άλλες). Η μεγαλύτερη έως τώρα πτώση (18,4%) σημειώθηκε στο χρηματιστήριο των Σκοπίων την προηγούμενη εβδομάδα. Οι εταιρείες με τη μεγαλύτερη πτώση στις τιμές των μετοχών τους ήσαν οι Teteks, Fersped και Beton. Ο κύκλος εργασιών του χρηματιστηρίου την προηγούμενη εβδομάδα ανήλθε στα 10 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 7 εκατ. ευρώ αφορούσαν στις συναλλαγές σε κρατικά ομόλογα. Αυτήν την εβδομάδα ωστόσο, το χρηματιστήριο των Σκοπίων ακύρωσε τους περιορισμούς στις διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών (έως +/-5% αντί +/-10%) που είχαν επιβληθεί την προηγούμενη εβδομάδα, έπειτα από τη δραματική πτώση του δείκτη ΜΒΙ-10, καθώς αυτήν την εβδομάδα ο εν λόγω δείκτης σημείωσε άνοδο κατά 2,58%. Μειωμένη ρευστότητα αντιμετωπίζουν οι χρηματοπιστωτικοί οίκοι στην πγδμ λόγω του μειουμένου κύκλου εργασιών στο χρηματιστήριο της χώρας. Η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει πλήξει και τα επενδυτικά ταμεία στην πγδμ, ενώ τα διευθυντικά τους στελέχη εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι προς το παρόν αποτελούν τα ασφαλέστερα ιδρύματα για επενδύσεις χρημάτων. Οικονομική πολιτική στην πγδμ Τραπεζικά Νομισματικά O Υπουργός Οικονομικών της πγδμ κ. Slavevski συναντήθηκε στην Ουάσιγκτον με εκπροσώπους της Raiffeisen Bank, προκειμένου να εξετασθεί η πιθανότητα εισόδου της εν λόγω τράπεζας στην πγδμ. Επίσης, ο κ. Υπουργός ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση θα εκδώσει νέα σειρά ευρω-ομολόγων, με σκοπό την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.
6 Η Stopanska Banka, θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, αύξησε τα στεγαστικά επιτόκια, ενώ έχει επίσης ήδη αυξήσει τα επιτόκια καταναλωτικών δανείων και πιστωτικών καρτών. Οικονομική Πολιτική - Άλλο Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της πγδμ κ. Zoran Stavreski και ο υπουργός οικονομικών κ. Trajko Slavevski, στο πλαίσιο συναντήσεών τους με εκπροσώπους της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, προσπαθούν να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση νέων προγραμμάτων για τη χώρα τους. Ως εκ τούτου, συζητήθηκαν μεταφορές χρημάτων για κοινωνική βοήθεια για τις πιο επαπειλούμενες οικονομικά οικογένειες στην πγδμ, ενώ, κυρίως, συμφωνήθηκε να λάβει η τελευταία από την Παγκόσμια Τράπεζα 30 εκατ. ευρώ για ανάπτυξη των υποδομών και 15 εκατ. ευρώ για την κατασκευή μιας μακράς ενεργειακής γραμμής που θα συνδέει τη χώρα με τη Σερβία. Επίσης, συζητήθηκε με τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων η επένδυση από την Τράπεζα στα προγράμματα που αφορούν στη λεκάνη άνθρακα Brod- Gneotino και στον Διάδρομο 10. Ακόμη, ο κ. Slavevski συναντήθηκε με εκπροσώπους της Raiffaisen Bank και συζήτησε μαζί τους τη χρηματοδότηση προγραμμάτων στη χώρα του. Σύμφωνα με τον κ. Υπουργό, η είσοδος της Raiffaisen στην αγορά της πγδμ θα ολοκληρώσει το υψηλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας του τραπεζικού τομέα της τελευταίας. Τέλος, ο κ. Slavevski συναντήθηκε με εκπροσώπους της City-group και ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του εξετάζει την πιθανότητα νέας κυκλοφορίας Ευρωομολόγων εγγεγραμμένων στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, αλλά προς το παρόν οι συνθήκες που δημιουργεί η παγκόσμια οικονομική κρίση δεν είναι οι πλέον ευνοϊκές για άμεση υλοποίηση του σχεδίου αυτού. Ο κ. Slavevski, έπειτα από τις συναντήσεις που είχε με αξιωματούχους του ΔΝΤ, δήλωσε ότι η πγδμ και ο εν λόγω διεθνής οργανισμός δεν πρόκειται να συνάψουν νέα συμφωνία, ωστόσο θα διατηρηθεί η συνεργασία τους. Εξωτερικό Εμπόριο Όγκος Συναλλαγών Εμπορικό Ισοζύγιο Όπως ανακοίνωσε η Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ, το εμπορικό έλλειμμα της χώρας αυτή τη στιγμή ανέρχεται στα 2 δισ. δολλάρια. Σύμφωνα με την ίδια Υπηρεσία, το υψηλό έλλειμμα οφείλεται κυρίως στις τιμές του πετρελαίου και στις εισαγωγές ενέργειας που πραγματοποιεί η πγδμ. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι έως το τέλος του έτους το έλλειμμα θα φτάσει στο επίπεδο ρεκόρ των 3 δισ. δολλαρίων. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ Η κυβέρνηση πρόκειται να τροποποιήσει τον διεθνή διαγωνισμό που προκηρύχθηκε για την προμήθεια 100 διώροφων λεωφορείων, ανεβάζοντας τώρα τον αριθμό τους στα 300. Η όλη επένδυση ανέρχεται στα 100 εκατ. ευρώ. Ο διεθνής διαγωνισμός για την κατασκευή των περιφερειακών και επαρχιακών οδών της πγδμ, ο οποίος θα διενεργούταν με επιχορήγηση ύψους 34 εκατ. ευρώ της Παγκόσμιας Τράπεζας, πρόκειται να αναβληθεί λόγω της χαμηλής ποιότητας των υποβληθέντων προγραμμάτων από τους εμπλεκόμενους δήμους.