ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΣΥΡΜΑΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΕΧΝΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΟΠΤΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΕΝΑΝΤΙ ADSL ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ του ΓΑΒΡΙΗΛ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΛΕΚΤΟΡΑΣ Β. ΣΤΥΛΙΑΝΑΚΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:../2009 ΙΟΥΛΙΟΣ 2009
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Πιστοποιείται ότι η διπλωματική εργασία με θέμα: Τεχνοοικονομική σύγκριση οπτικής δικτύωσης έναντι ADSL δικτύου. του φοιτητή του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Κυριάκου Κυριακού του Γαβριήλ (Α.Μ. 4663) παρουσιάστηκε δημόσια και εξετάσθηκε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών στις...\07\2009 -Ο- Επιβλέπων -Ο- Διευθυντής του Τομέα Λέκτορας Καθηγητής Β. Στυλιανάκης N. Φακωτάκης
Περίληψη Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η τεχνοοικονομική σύγκριση των δυο αρχιτεκτονικών, ADSL και οπτικών δικτύων και η εξαγωγή συμπερασμάτων για τα σχετικά κόστη και δυνατότητες που αφορούν τις αρχιτεκτονικές αυτές. Οι τελευταίες τεχνολογίες καθώς και οι αυξημένες απαιτήσεις σε χωρητικότητα και ταχύτητα, οδήγησαν σε λύσεις που συνδυάζουν διαφορετικά είδη τεχνολογιών,κυρίως υβριδικές τεχνολογίες, που προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες με περιορισμένο κόστος ανά bit. Για τις απαιτήσεις της εποχής η τεχνολογία FTTx (Fiber To The x) και οι διάφορες παραλλαγές της, αποτελούν πολύ υποσχόμενες τεχνολογίες πρόσβασης που προσφέρονται ως βάσεις για τη δημιουργία μεγάλων και αξιόπιστων δικτύων που μπορούν να εξυπηρετήσουν μεγάλο αριθμό πελατών. Ωστόσο, οι πλέον υποσχόμενες τεχνολογίες είναι οι τεχνολογίες FTTx, οι οποίες υλοποιούνται αποκλειστικά με οπτικές ίνες. Όπως θα δούμε σε ήδη υπαρκτά δίκτυα, τα δίκτυα αναμορφώνονται και εξελίσσονται από παλαιότερες τεχνολογίες, αναβαθμίζονται σταδιακά, χωρίς να σημαίνει ότι οι παλαιότερη τεχνολογία μένει σε αχρηστία αμέσως μετά τις αναβαθμίσεις. Γίνονται αναφορές σε περιπτωσιολογικές μελέτες που πρέπει να γίνουν ώστε να είναι όσο το δυνατό πιο εύχρηστο και προσπελάσιμο ένα δίκτυο ενός μητροπολιτικού κέντρου. Η εργασία αυτή ολοκληρώνεται με συναρτήσεις κόστους, για την ολοκλήρωση ενός τέτοιου δικτύου, που εξάγονται υλοποιούνται με χρήση του εργαλείου Matlab.
Περιεχόμενα Περίληψη Κεφάλαιο 1 ADSL 1.1 ADSL. 1 1.1.1 Μια σύντομη ιστορία των αναλογικών Μόντεμ. 1 1.1.2 Τεχνολογίες xdsl 3 1.1.3 Περισσότερο αναλυτική περιγραφή του ADSL 4 1.1.4 Πώς λειτουργεί το ADSL 5 1.1.5 Διαμόρφωση 6 1.2 ADSL2 8 1.2.1 Περιγραφή της ADSL2 8 1.2.2 Μοντέλα Αναφοράς 9 1.2.2.1 ATU Μοντέλο Λειτουργίας 9 1.2.2.2 Το Μοντέλο User Plane Protocol 9 1.2.2.3 Μοντέλο Αναφοράς Διαχείρισης 10 1.2.2.4 Μοντέλα Εφαρμογών 10 1.2.2.5. ADSL TEXNIKA ΘΕΜΑΤΑ 10 1.3 ADSL2+ 11 1.3.1 Επισκόπηση της ADSL2+ 11 1.3.2 Τεχνικές Πληροφορίες 11 1.3.3 H ADSL2+ στην Ελλάδα 13 1.3.4 Μοντέλα Αναφοράς 13 1.3.5 Δυναμική Συμπεριφορά 13 1.3.6 Σε σχέση με την ADSL2 13 1.4 VDSL 14 1.4.1 Επισκόπηση της VDSL 14 1.4.2 Μοντέλα Αναφοράς 14 1.4.2.1 Γενικά Μοντέλα Αναφοράς 14 1.4.2.2 Λειτουργικό Μοντέλο Αναφοράς 17 1.4.2.3 Μοντέλο Αναφοράς Πρωτοκόλλου 17 1.4.3 Χαρακτηριστικά Διεπαφής Μέσου Εκπομπής 17 1.4.3.1 Μέθοδος Duplexing 18 1.4.4 Γενικά Λειτουργικά Χαρακτηριστικά του υποστρώματος TPS-TC 18 1.4.4.1 Χαρακτηριστικά Διεπαφής α/β 18 1.4.4.1.1 Ροή Δεδομένων 18 1.4.4.1.2 Ροή Συγχρονισμού 19 1.4.4.2 Περιγραφή Διεπαφής (γo, γr) εφαρμογών OC TPS-TC 19 1.4.4.3 Ροή Δεδομένων 19 1.4.4.4 Ροή Συγχρονισμού 19 1.4.5 Υποεπίπεδο PMS-TC 20 1.4.5.1 Λειτουργικό Μοντέλο PMS-TC 21 1.4.5.2 Διασκεδαστής (Scrambler) 21 1.4.5.3 Διόρθωση Εμπρόσθιου Λάθους 22 1.4.5.4 Interleaving 22 1.4.6 Υποεπίπεδο PMD 23 1.4.6.1 Διαμόρφωση Πολλαπλού Φορέα 23
1.4.6.2 Συγχρονισμός 23 1.4.6.2.1 Πιλοτικοί Τόνοι 23 1.4.6.2.2 Χρονισμός Βρόγχου 23 1.4.6.2.3 Προώθηση Χρονισμού 24 1.5 Home networking Δικτύωση στο σπίτι/γραφείο. 24 1.6 ADSL ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ 25 1.7 To ADSL στην Ελλάδα 27 Κεφάλαιο 2 Οπτικές Ίνες 2.1 Από τη θεωρία στην πρακτική εφαρμογή: Μια γρήγορη ιστορία. 29 2.2 Μετάδοση του φωτός μέσω οπτικών ινών 32 2.3 Εφαρμογές 35 2.4 Σχεδιασμός Οπτικής Ίνας 37 2.5 Η δημιουργία ενός καλωδίου οπτικών ινών 47 2.6 Μετάδοση δεδομένων μέσα από οπτικές ίνες 49 2.7 Πλεονεκτήματα Oπτικών Ινών 50 Κεφάλαιο 3 FTTX 3.1. Οι τεχνολογίες FTTC/FTTB και η αρχιτεκτονική τους FTTC/FTTB 53 3.2. Η τεχνολογία FTTH 55 3.2.1 Διάταξη σημείο προς σημείο (Home run fiber, point-to-point) 55 3.2.2 Ενεργός Διαχωρισμός ή Δρομολόγηση (Active Splitting or Routing) 55 3.2.3 Παθητικός Διαχωρισμός (Passive Splitting) 56 3.2.4 Υβριδικά Συστήματα (Hybrid Systems) 57 3.2.5 Πρωτόκολλα Τεχνολογίας FTTH 58 3.2.6 Χωρητικότητα ανά Αρχιτεκτονική 59 3.2.7 Παροχή Εύρους Ζώνης 60 3.2.8 Στρατηγικές Επέκτασης Εύρους Ζώνης 60 3.2.9 Ασύρματη πρόσβαση 61 3.3 Χρήστες και εφαρμογές. 62 Κεφάλαιο 4 Διαχείριση Οπτικών Δικτύων 4.1 Κίνητρα χρήσης Οπτικών Δικτύων 63 4.2 Τρόπος Λειτουργίας και στοιχεία δικτύου 64 4.3 Εξέλιξη Δικτύων WDM 66 -DWDM - Dense Wavelength Division Multiplexing 66 -CWDM Coarse Wavelength Division Multiplexing 69 4.4 Διαχείριση Οπτικού Δικτύου 70 4.5 Το μέλλον των Οπτικών Δικτύων (θα αφαιρεθεί ) 72 Κεφάλαιο 5 SONET και SDH 5.1 Βασικές Έννοιες 73 5.2 Δομή των δικτύων SONET/SDH 74 5.3 Ιεραρχίες επιπέδων στο SONET 76 5.4 Δομή πλαισίου SONET 77 5.4.1 STS-1 79 5.4.2 STS-N 83 5.4.3 STS-ΝC 83
5.5 SDH 84 5.5.1 ATM over SONET/SDH 85 5.5.2 Σχέση των επιπέδων του ATM και του SONET/SDH 85 5.5.3 Αντιστοίχηση cell σε πλαίσια SONET/SDH 85 5.6 IP over SONET/SDH 86 5.7 DWDM (Dense Wavelength Division Multiplexing) 87 5.8 Συμπερασμα σκεψεις 88 Κεφάλαιο 6 Περιπτωσιολογική μελέτη Οπτικού Δικτύου 6.1 Περίληψη κεφαλαίου: 89 6.2 Στρατηγικές σχεδίου δικτύων 90 6.3 Μελέτη: Οπτικό Μητροπολιτικό δίκτυο SONET/SDH πολλαπλών χρήσεων 95 Προτεινόμενη λύση Μελέτης 96 Βήμα 1. Ανάλυση απαιτήσεων 96 Βήμα 2. Προγραμματισμός χωρητικότητας 97 Βήμα 3. Ανάλυση εγκαταστάσεων ινών 102 Βήμα 4. Ανάλυση καθυστέρησης 105 Βήμα 5. ανάλυση τεχνολογίας 107 Βήμα 6. Λογική σχεδίαση 109 Βήμα 7. Φυσική σχεδίαση 113 Βήμα 8. Διάθεση UPSR/SNCP, SONET/SDH, και κυκλωμάτων Ethernet. 119 Επεκτείνοντας το δίκτυο. 119 6.5 Περίληψη 128 Κεφάλαιο 7 Μητροπολιτικό Δίκτυο 7.1 Στόχοι Μητροπολιτικού Δικτύου 129 7.2 ΕΔΕΤ (Το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας) 131 7.3 Κόμβοι του δικτύου 134 7.4 Αναλυτικά : Δίκτυο Οπτικών Ινών του Δήμου Πατρέων 136 7.5 Χάρτες όδευσης τοπολογία δικτύου. 139 7.6 Κύριο Δίκτυο. 141 7.6.1 Εξοπλισμός Ethernet Switches 145 7.6.2 Εξοπλισμός που θα εγκατασταθεί για τις ασύρματες ζεύξεις. 150 7.7 Περιγραφή σημείων που προβλέπονται για μελλοντική επέκταση 151 7.8 Το λογισμικό. 153 7.9 Η οικονομική ανάλυση του έργου 155 Κεφάλαιο 8 8.1 Μοντέλο υπολογισμού κόστους ADSL δικτύου 158 8.2 Μοντέλο υπολογισμού κόστους οπτικής δικτύωσης. 163 8.3 Κώδικας του προγράμματος. 164 8.4 Εξαγωγή γραφικών. 164 8.5 Σύγκριση 170 Παράρτημα Α Γενική περιγραφή Υλικών Παράρτημα Β Τιμές Παράρτημα Γ Πρόγραμμα υπολογισμού κόστους Βιβλιογραφία i x xiv xxvii
Κεφάλαιο 1.ADSL Η ασυμμετρική ψηφιακή γραμμή συνδρομητών (ADSL) είναι μια τεχνολογία αποδιαμορφωτών-διαμορφωτών που μετατρέπει τις υπάρχουσες διπλοζευτικές τηλεφωνικές γραμμές σε γραμμές πρόσβασης υψηλής ταχύτητας διάφορων ειδών. 1.1.1 Μια σύντομη ιστορία των αναλογικών Μόντεμ. Ο όρος μόντεμ είναι πραγματικά ένα ακρωνύμιο που αντιπροσωπεύει MOdulation/DEModulation (διαμορφωτής- αποδιαμορφωτής). Ένα μόντεμ επιτρέπει σε δύο υπολογιστές να επικοινωνήσουν με τη χρησιμοποίηση του δημόσιου τηλεφωνικού δικτύου (δίκτυο PSTN). Αυτό το δίκτυο μπορεί μόνο να μεταφέρει ήχους έτσι το μόντεμ πρέπει να μεταφράσει τις ψηφιακές πληροφορίες του υπολογιστή σε μια σειρά high-pitched sounds που μπορούν να μεταφερθούν από τις τηλεφωνικές γραμμές. Όταν οι ήχοι φθάνουν στον προορισμό τους, αποδιαμορφώνονται μετατρέπονται στην αρχική ψηφιακή πληροφορία για τον υπολογιστή που λαμβάνει την πληροφορία (εικόνα 1-1). Εικόνα 1-1 Όλα τα μόντεμ χρησιμοποιούν κάποια μορφή συμπίεσης και διόρθωσης λάθους. Η συμπίεση αλγορίθμου επιτρέπει στο συνολικό όγκο έργου να ενισχυθεί δύο έως τέσσερις φορές πέρα από την κανονική μετάδοση. Η διόρθωση λάθους εξετάζει τα εισερχόμενα δεδομένα για την ακεραιότητα τους και ζητά την αναμετάδοση ενός πακέτου όταν ανιχνεύει ένα πρόβλημα. Μια αναλυτική περιγραφή. Το δίκτυο PSTN δημιουργήθηκε με κύριο στόχο την παροχή υπηρεσιών για την μετάδοση φωνής, χωρίς όμως να περιορίζεται μόνο σε αυτήν. Με την χρήση ενός modem είναι επιτρεπτή η μεταφορά δεδομένων πάνω στο δίκτυο PSTN, πράγμα που έχει γίνει τόσο συνηθισμένο στις ημέρες μας που τείνει να εγκαταλειφθεί χάριν πιο εξελιγμένων τεχνολογιών. Τα modems παίζουν τον ρόλο μετατροπής του αναλογικού σήματος που μεταφέρεται πάνω από τις γραμμές του δικτύου, σε ψηφιακό σήμα το οποίο τροφοδοτείται στον υπολογιστικό σύστημα στο οποίο είναι διασυνδεδεμένη η συσκευή. Επίσης υποστηρίζουν την μετατροπή του σήματος από ψηφιακό σε αναλογικό ώστε αυτό να δρομολογηθεί πάνω από τις γραμμές του δικτύου, εξασφαλίζοντας έτσι ένα τυπικό μοντέλο μεταφοράς δεδομένων πάνω από τις φυσικές διασυνδέσεις. Επιτυγχάνεται κατ αυτόν τον τρόπο αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ δυο υπολογιστικών συστημάτων.
Εικόνα 1-2 : Σύνδεση Υπολογιστών μέσω Τηλεφωνικού Δικτύου Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση λογικής επικοινωνίας όπως αυτή φαίνεται στην ανωτέρα εικόνα είναι η εγκατάσταση του ανάλογου λογισμικού στα υπολογιστικά συστήματα, όπως πχ Web Browsers, τα οποία θα καθορίζουν την μεταφορά των δεδομένων και θα δίνουν μορφή στην επικοινωνία (συνομιλία μεταξύ χρηστών, ανταλλαγή αρχείων, πλοήγηση στον ιστό κλπ). Για την εξυπηρέτηση των αναγκών πρόσβασης των χρηστών υπολογιστών στο διαδίκτυο προσφέρεται η υπηρεσία πρόσβασης dialup. Η dialup είναι μια μορφή πρόσβασης στο Διαδίκτυο μέσω τηλεφωνικής γραμμής. Ο χρήστης χρησιμοποιεί, όπως προαναφέρθηκε, ένα modem στο υπολογιστικό του σύστημα και την τηλεφωνική γραμμή του δικτύου για να καλέσει έναν κόμβου του Παρόχου Υπηρεσιών Internet (ISP), ώστε να δημιουργήσει μια μόντεμ σε μόντεμ σύνδεση, η οποία ακολούθως δρομολογείται στο διαδίκτυο. Η dialup δεν χρειάζεται επιπλέον υποδομή πάνω στο τηλεφωνικό δίκτυο. Καθώς τηλεφωνικές εστίες διατίθενται σε όλο τον κόσμο, η dialup παραμένει χρήσιμη στους ταξιδιώτες. Η dialup είναι συνήθως η μόνη επιλογή για τις περισσότερες αγροτικές ή απομονωμένες περιοχές όπου το να έχει κανείς μια ευρυζωνική σύνδεση είναι πρακτικά αδύνατο λόγω του χαμηλού πληθυσμού και της χαμηλής ζήτησης. Μερικές φορές η dialup πρόσβαση μπορεί να αποδειχθεί μια εναλλακτική για άτομα με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες καθώς σε χώρες πλην της Ελλάδος παρέχεται δωρεάν με την τηλεφωνική γραμμή. Δυστυχώς στην Ελλάδα οι χρεώσεις καλά κραττούν. Η dialup χρειάζεται χρόνο για να δημιουργήσει μια τηλεφωνική σύνδεση (πολλά δευτερόλεπτα, κυρίως ανάλογα με την περιοχή) και να αποστείλει handshaking σήματα πριν η μεταφορά δεδομένων ξεκινήσει. Σε περιοχές με χρεώσεις τηλεφωνικών συνδέσεων, κάθε σύνδεση επιφέρει ένα αυξανόμενο κόστος. Εάν οι κλήσεις έχουν χρονοχρέωση, τότε η διάρκεια της κλήσης επιφέρει κόστος. Η πρόσβαση dialup είναι μια μη μόνιμη σύνδεση, καθώς μπορεί να τερματιστεί είτε από τον χρήστη, είτε από τον πάροχο. Συνήθως οι πάροχοι θέτουν ένα χρονικό όριο κλήσεων για να αποτραπεί η δέσμευση της πρόσβασης από μια κλήση, και αποσυνδέει τον χρήστη επιβάλλοντας επανασύνδεση μαζί με το κόστος και τις καθυστερήσεις τις οποίες αυτή συνεπάγεται. 2
Τα τελευταία 2 χρόνια η dialup τείνει να εγκαταλειφθεί προς χάριν ευρυζωνικών τεχνολογιών. Σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο έχει εγκαταλειφθεί από το 2006. Η εισαγωγή των τεχνολογιών DSL από τον ΟΤΕ Η εισαγωγή των τεχνολογιών DSL από τον ΟΤΕ είναι σχετικά πρόσφατη στην Ελλάδα. Στόχος τους είναι η παροχή υπηρεσιών, χαρακτηριστικά των οποίων είναι οι υψηλές ταχύτητες πρόσβασης στο Internet, η μόνιμη σύνδεση χωρίς χρονοχρέωση και η μετάδοση πληροφοριών γρήγορα και εύκολα. Οι τεχνολογίες DSL αναφέρονται γενικά ως xdsl, και οι κυριώτερες από αυτές είναι η ADSL, η HDSL, η SDSL και η VDSL. Ακολουθεί μια μικρή ανάλυση των τεχνολογιών πλην της ADSL, η οποία και θα αναλυθεί σε βάθος στην συνέχεια. 1.1.2 Τεχνολογίες xdsl O όρος Digital Subscriber Line (Ψηφιακή Συνδρομητική Γραμμή) ή DSL ή xdsl περιγράφει μια οικογένεια τεχνολογιών που παρέχουν μετάδοση δεδομένων πάνω από το παραδοσιακά τηλεφωνικά καλώδια. Η πιο δημοφιλής τεχνολογία DSL είναι το ADSL και η βελτιωμένη έκδοσή του, το ADSL2+. ADSL:Προέρχεται από τα αρχικά Asymmetric Digital Subscriber Line.Σε κάθε γραμμή υπάρχουν 2 ADSL modems, ένα από την πλευρά του συνδρομητή και ένα από την πλευρά της τηλεφωνικής εταιρείας. Οι ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων που επιτυγχάνει το ADSL είναι 1,5 έως 9 Mbps για download και έως 800 Kbps για upload δεδομένων. Χρησιμοποιεί τα κοινά (χάλκινα) τηλεφωνικά καλώδια που υπάρχουν ήδη στις τηλεφωνικές γραμμές. Όπως και το ISDN, περιλαμβάνει κανάλια φωνής και δεδομένων. Στην Ελλάδα θα αρχίσει να παρέχεται σε λίγο καιρό από τον ΟΤΕ (λειτουργεί ήδη σε πειραματικό στάδιο). Συνήθως απαιτείται από την πλευρά του συνδρομητή η εγκατάσταση DSL modem που θα κάνει διαχωρισμό των καναλιών φωνής και δεδομένων. DSL Lite: Παραλλαγή του ADSL υπό εξέλιξη. Ο διαχωρισμός καναλιών φωνής και δεδομένων γίνεται από την τηλεφωνική εταιρεία. Έχει μικρότερο κόστοςκαι πολυπλοκότητα από το ADSL, αλλά η ταχύτητα περιορίζεται στα 1,544 Mbps. HDSL: Από τα αρχικά High bit-rate Digital Subscriber Line. Διαφέρει από το ASDL στο ότι είναι συμμετρικό, δηλαδή έχει τις ίδιες ταχύτητες για upload και download. Δίνει ίδια ταχύτητα μετάδοσης με το T1, 1,544 Mbps. Χρησιμοποιεί δύο ζεύγη καλωδίων, δηλαδή απαιτείται η εγκατάσταση 2 τηλεφωνικών γραμμών, και μπορεί να μεταδόσει δεδομένα σε ακτίνα 4500 μέτρων χωρίς να χρειάζεται επαναλήπτης για να ενισχύει το σήμα και να το επανακατευθύνει. SDSL - Single line Digital Subscriber Line: το ίδιο με το HDSL, Σε αντίθεση με το ADSL είναι συμμετρικό και προσφέρει τον ίδιο ρυθμό μεταφοράς δεδομένων (μέχρι 2 Mbps) τόσο για τη αποστολή όσο και για τη λήψη. Ωστόσο, η μέγιστη απόσταση μεταξύ των δύο άκρων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3,5 km. Μια άλλη βασική 3
διαφορά από το ADSL είναι ότι απαιτείται η εγκατάσταση 2 τηλεφωνικών γραμμών (2 συνεστραμμένα καλώδια). RADSL - Rate Adaptive Digital Subscriber Line : παρόμοιο με το ADSL, αλλά κατάλληλο πρόγραμμα, ρυθμίζει αυτόματα την ταχύτητα μετάδοσης ανάλογα με διάφορους παράγοντες, όπως η ποιότητα της τηλεφωνικής γραμμής και η απόσταση που πρέπει να διανύσει η μετάδοση των πληροφοριών. Στις συνδέσεις RADSL, οι μεταδόσεις μπορούν να φτάσουν τα 2,2 Mbps για κατέβασμα και 1,088 Mbps για ανέβασμα. VDSL - Very High rate Digital Subscriber Line : μορφή του DSL που βρίσκεται υπό εξέλιξη και δίνει τη μεγαλύτερη, μέχρι αυτή τη στιγμή, ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων: 52 Mbps για download και 2,3 Mbps για upload με περιορισμό όμως τη μέγιστη απόσταση μεταξύ των δύο άκρων του χάλκινου αγωγού.. Σημαντικό μειονέκτημά της όμως είναι ότι λειτουργεί μόνο σε αποστάσεις μικρότερες από 1300 μέτρα. 1.1.3 Περισσότερο αναλυτική περιγραφή του ADSL: To Asymmetric Digital Subscriber Line (Ασύμμετρη Ψηφιακή Συνδρομητική Γραμμή) είναι μια μορφή DSL, δηλαδή μια τεχνολογία μετάδοσης δεδομένων που λειτουργεί πάνω σε παραδοσιακή τηλεφωνική γραμμή αλλά πετυχαίνει υψηλότερους ρυθμούς μεταφοράς από τα παραδοσιακά modem. Μετατρέπει το υπάρχον ζεύγος καλωδίων της τηλεφωνικής γραμμής σε υψηλής ταχύτητας δίαυλο επικοινωνίας διαφόρων τύπων. Εικόνα 1-3 : Σύνδεση οικιακών συσκευών διαφόρων τύπων μέσω Τηλεφωνικού Δικτύου Διαχωρίζει την υπάρχουσα γραμμή τηλεφώνου σε δύο, μία για τη φωνή και μία για τα δεδομένα. Η τεχνολογία ADSL μπορεί να λειτουργήσει μέχρι και στα 8Mbps 4
download. Στην Ελλάδα τώρα υπάρχουν υπηρεσίες που δουλεύουν στα 256Kbps/128Kbps - 2048Kbps/640Kbps αλλά οι πιο δημοφιλής συνδέσεις είναι αυτές των χαμηλών ταχυτήτων, λόγω του κόστους. Η ταχύτητα του upload είναι διαφορετική από εκείνη του download, για αυτό και λέγεται "ασσύμετρο". Το πετυχαίνει κάνοντας χρήση ανώτερου τμήματος του εύρος ζώνης του βρόγχου, εκείνου το οποίο μένει αναξιοποίητο από την κλασική τηλεφωνία (PSTN ή ISDN). Ωστόσο οι συχνότητες που χρησιμοποιεί το ADSL εξασθενούν συντομότερα από αυτές της τηλεφωνίας, με αποτέλεσμα να μπορεί να λειτουργήσει σε αποστάσεις έως 5 Χλμ. από το τηλεφωνικό κέντρο. Επιπλέον, όσο μεγαλώνει η απόσταση από το τηλεφωνικό κέντρο τόσο μειώνεται η ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων που μπορεί να επιτευχθεί από το ADSL. Χαρακτηριστικό του ADSL είναι το ότι οι ταχύτητες λήψης και αποστολής δεδομένων διαφέρουν - σε αυτό οφείλει και τη λέξη «ασύμμετρη» στο όνομά του. Για παράδειγμα, μια τυπική ταχύτητα για ADSL στην Ελλάδα είναι η 1024/256 Kbps, ενώ οι μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να επιτύχει είναι τα 8/1 Mbps. Εξελιγμένες εκδόσεις του ADSL είναι το ADSL2 και το ADSL2+, οι οποίες παρέχουν μεγαλύτερες ταχύτητες αξιοποιώντας διαφορετικά το εύρος ζώνης του καλωδίου. Η μέγιστη ταχύτητα που μπορεί να επιτύχει το ADSL2+ είναι τα 24/1 Mbps (ή τα 24/3,5 Mbps σε περίπτωση που υλοποιεί το πρότυπο ITU G.992.5 Annex M), αλλά στην πράξη πολύ λίγοι χρήστες μπορούν να συνδεθούν σε αυτές τις ταχύτητες, λόγω της απόστασής τους από το τηλεφωνικό κέντρο. 1.1.4 Πώς λειτουργεί το ADSL Το ADSL χρησιμοποιεί δύο χωριστές ζώνες συχνότητας, καλούμενες οι προς τα πάνω και προς τα κάτω ζώνες. Η προς τα πάνω ζώνη χρησιμοποιείται για την επικοινωνία από τον τελικό χρήστη στο τηλεφωνικό κεντρικό γραφείο. Η προς τα κάτω ζώνη χρησιμοποιείται για την επικοινωνία από το κεντρικό γραφείο με τον τελικό χρήστη. Με τυποποιημένο ADSL, η ζώνη από 25.875 khz εως138 khz χρησιμοποιείται για την προς τα πάνω επικοινωνία, ενώ 138 khz εως 1104 khz χρησιμοποιείται για την προς τα κάτω επικοινωνία. Κάθε ένας από αυτούς υποδιαιρείται σε μικρότερα κανάλια συχνότητας 4.3125 khz. Κατά τη διάρκεια της αρχικής κατάρτισης, το ADSL μόντεμ δοκιμάζει ποια από τα διαθέσιμα κανάλια έχουν αποδεκτό λόγο σήματος προς θόρυβο. Η απόσταση μιας τηλεφωνικής συνδιάλεξης, ο θόρυβος στο καλώδιο χαλκού, ή η παρέμβαση από τους ραδιοσταθμούς AM μπορούν να εισαγάγουν τα λάθη σε μερικές συχνότητες. Με το να διατηρούμε μικρά τα κανάλια, ένα υψηλό ποσοστό λάθους σε μια συχνότητα δεν μπορεί να καταστήσει τη γραμμή ακατάλληλη προς χρήση: το κανάλι δεν θα χρησιμοποιηθεί, μόνο με συνέπεια τη μειωμένο συνολικό όγκο έργου (throughput συνολικός όγκος έργου)σε μια ειδάλλως λειτουργική σύνδεση ADSL. Οι προμηθευτές μπορούν να υποστηρίξουν τη χρήση των υψηλότερων συχνοτήτων κατ' αποκλειστικότητα στα πρότυπα. Εντούτοις, αυτό απαιτεί ταύτιση (matching) προμηθευτή-παρεχόμενου εξοπλισμού και στις δύο άκρες της γραμμής, και θα οδηγήσει πιθανώς στα ζητήματα παρεμβολής (λογομαχίας(crosstalk issues)) που έχουν επιπτώσεις σε άλλες γραμμές στην ίδια δέσμη. 5
Υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ του αριθμού καναλιών διαθέσιμων και του συνολικού όγκου έργου της σύνδεσης ADSL. Η ακριβής χωρητικότητα δεδομένων ανά κανάλι εξαρτάται από τη μέθοδο διαμόρφωσης που χρησιμοποιούμε. Ένα κοινό λάθος είναι να αποδοθεί το Α σε ADSL στη λέξη ασύγχρονη. Οι τεχνολογίες ADSL χρησιμοποιούν ένα σύγχρονο πρωτόκολλο πλαισίου για τη μετάδοση στοιχείων στο καλώδιο. Εικόνα 1-4: Κατανομή συχνοτήτων ADSL. Η παραπάνω εικόνα αποτελεί ένα πλάνο περιγραφής της κατανομής συχνοτήτων στο φάσμα. Η κόκκινη περιοχή αντιστοιχεί στο απλό τηλεφωνικό δίκτυο (PSTN), η πράσινη σε κανάλι upstream και η μπλε στο κανάλι downstream. Υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ του αριθμού των ελεύθερων καναλιών και της δυνατότητας μεταβίβασης πληροφορίας σε μια ADSL σύνδεση. Ο ακριβής αριθμός χωρητικότητας δεδομένων ανά κανάλι εξαρτάται από την μέθοδο διαμόρφωσης η οποία χρησιμοποιείται. Επίσης πρέπει να αναφερθεί ότι το Α στο ADSL δεν αφορά την λέξη asynchronous όπως συχνά πιστεύεται. Το ADSL χρησιμοποιεί ένα συγχρονισμένο πρωτόκολλο για μετάδοση στο καλώδιο. 1.1.5 Διαμόρφωση ADSL υπήρξε αρχικά σε δύο τύπους (παρόμοιες με VDSL), δηλαδή CAP και DMT. Η CAP ήταν τα de facto πρότυπα για την ανάπτυξη ADSL μέχρι το 1996,ανεπτυγμένος στα 90% ADSL εγκαθιστά στο χρόνο. Εντούτοις, το DMT επιλέχτηκε για τα πρώτα πρότυπα ITU-T ADSL, το G.992.1 και το G.992.2 (επίσης αποκαλούμενα G.dmt και G.lite αντίστοιχα). Επομένως όλες οι σύγχρονες εγκαταστάσεις ADSL είναι βασισμένες στο σχέδιο διαμόρφωσης DMT. 6
Εικόνα 1-5: Υλοποίηση χωρίς firewall. 7
Εικόνα 1-6: Υλοποίηση με firewall. ADSL2 1.2.1 Περιγραφή της ADSL2 To ITU G.992.3 είναι ένα πρότυπο του ITU (Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών), το οποίο επίσης αναφέρεται και ως ADSL2. Εναλλακτικά χρησιμοποιείται για να προεκτείνει τις δυνατότητες της βασικής ADSL, σε ρυθμούς δεδομένων των 12 Mbit/s σε κατέβασμα, και 3.5 Mbit/s σε ανέβασμα (με υποχρεωτική δυνατότητα των πομποδεκτών της ADSL2 στα 8 mbit/s κατέβασμα και 800 Kbit/s ανέβασμα). Οι πραγματικές ταχύτητες μπορεί να μειωθούν ανάλογα με την ποιότητα της γραμμής συνήθως ο πιο σημαντικός παράγοντας στην ποιότητα της γραμμής είναι η απόσταση από το DSLAM μέχρι τα μηχανήματα του πελάτη. Το ITU G.992.4 είναι ένα πρότυπο ADSL2 το οποίο δεν χρησιμοποιεί splitter. Επιτυγχάνει ρυθμούς δεδομένων στα 1,536 Mbit/s κατεβάσματος και 512 kbit/s ανεβάσματος. 8
1.2.2 Μοντέλα Αναφοράς Παρακάτω αναφέρονται τα βασικά μοντέλα τα οποία χρησιμοποιούνται στην τεχνολογία της ADSL2. 1.2.2.1 ATU Μοντέλο Λειτουργίας Η παρακάτω εικόνα δείχνει τα λειτουργικά τμήματα και τις διεπαφές ενός ATU-C και ενός ATU-R. Δείχνει την βασικότερη λειτουργία του ATU-R και του ATU-C. Κάθε ATU περιέχει τόσο έναν τομέα ανεξάρτητο από την εφαρμογή και έναν τομέα ο οποίος αναφέρεται αποκλειστικά στην εφαρμογή. Ο πρώτος τομέας αποτελείται από τα επίπεδα PMS-TC και PMD, ενώ ο δεύτερος τομέας τομέας περιορίζεται στο επίπεδο TPS-TC. Οι λειτουργίες διαχείρισης οι οποίες ελέγχονται τυπικά από το διαχειριστικό σύστημα του χειριστή (EMS ή NMS), δεν φαίνονται στο παρακάτω σχήμα. Αυτές παρουσιάζονται σε επόμενο σχήμα (εικόνα 3), το οποίο και παρέχει μια υψηλότερου επιπέδου επισκόπηση η οποία περιλαμβάνει την διεπαφή του διαχειριστή. 1.2.2.2 Το Μοντέλο User Plane Protocol Εικόνα 1-7 Το μοντέλο User Plane Protocol, το οποίο και φαίνεται στην παρακάτω εικόνα, είναι μια εναλλακτική παρουσίαση των πληροφοριών της εικόνας 1. Με την παρουσίαση της παρακάτω εικόνας δίνεται έμφαση στο ότι το παρόν πρωτόκολλο είναι αυστηρά χωρισμένο σε επίπεδα. 9
1.2.2.3 Μοντέλο Αναφοράς Διαχείρισης Εικόνα 1-8 Το Μοντέλο Αναφοράς Διαχείρισης φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Αυτό το πρωτόκολλο συμπεριλαμβάνεται στην εισαγωγή μας, για να δωθεί έμφαση στις ξεχωριστές λειτουργίες οι οποίες παρέχονται από το MPS-TC και το TPS-TC. 1.2.2.4 Μοντέλα Εφαρμογών Εικόνα 1-9 Τα μοντέλα Εφαρμογών για το G.992.3 βασίζονται πάνω στις γενικές ρυθμίσεις αναφορών οι οποίες περιγράφονται στο 6.1/G.995.1 [B1]. Υπάρχουν τέσσερα ξεχωριστά μοντέλα αναφορών, ένα για κάθε υπηρεσία δεδομένων ADSL. Αυτά είναι: απλή υπηρεσία δεδομένων ADSL, υπηρεσία δεδομένων ADSL με προϋπάρχουσα POTS υπηρεσία, υπηρεσία δεδομένων ADSL με προϋπάρχον ISDN, και υπηρεσία Voice over ADSL. 1.2.2.5. ADSL TEXNIKA ΘΕΜΑΤΑ Ελεγχοι που γίνονται πριν γίνει μια εγκατάσταση ADSL : Μήκος γραμμής Πρέπει να είναι γνωστή η απόσταση από τον παροχέα. Υπάρχουν κάποιες μέγιστες αποστάσεις που πρέπει να μη ξεπεραστούν ώστε να είναι δυνατή η εγκατάσταση του ADSL. Αυτές διαφέρουν ανάλογα το προιόν που εξετάζουμε ( όσον αφορά την ταχύτητα ). Σύμφωνα με τα τελευταία πρότυπα 10
για ταχύτητες στα 2Mbps πρέπει να βρισκόμαστε σε απόσταση μικρότερη των 3,5 Km ενώ για 1Mbps σε απόσταση περίπου 6km Απώλειες γραμμής Πρέπει να είναι γνωστό αν η γραμμή έχει την κατάλληλη ποιότητα για ADSL. Η απώλειες δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 41db και 60db για ταχύτητες 2mpbs και 1mbps αντίστοιχα. Αυτά τα στοιχεία βγαίνουν με μαθηματικούς τύπους, στην πράξη μπορούν να διαφέρουν. Για ταχύτητες μικρότερες του 0,5Mbps θεωρητικά δεν υπάρχει όριο. Χωρητικότητα Χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί η ποιότητα της γραμμής και πρέπει να είναι κάτω από 160nF. APTS Αυτό το test χρησιμοποιεί ειδικό λογισμικό πάνω στο hardware του DSLAM και μετρά την εξασθένιση κατα μήκος της γραμμής. Είναι δυνατή η εγκατάσταση ADSL όταν η γραμμή έχει DACS. Όταν η γραμμή έχει DACS ( μια συσκευή που μοιράζει ένα ζεύγος καλωδίων σε δύο γραμμές ) πρέπει να απομακρυνθεί. Αυτό μπορεί να καθυστερήσει λίγο την ολοκλήρωση της διαδικασίας αλλά εφόσον η γραμμή περνά και τα υπόλοιπα τεστ είναι δυνατή η εγκατάσταση ADSL. Η λειτουργία ενός micro-filter. Ένα μικρο φίλτρο παίρνει ένα σήμα τηλεφώνου/adsl και το διαχωρίζει σε δύο διαφορετικά σήματα. Η υποδοχή τηλεφώνου στο φίλτρο είναι σχεδιασμένη ώστε να περιορίζει τις συχνότητες σε αυτές που μπορεί να χρησιμοποιήσει το τηλέφωνο. Η δεύτερη υποδοχή είναι του ADSL όπου και περνούν οι υψηλές ταχύτητες. Όλα τα νούμερα είναι ενδεικτικά των τελευταίων εξελίξεων και όχι αυτά που ίσως είναι σε πραγματικές συνθήκες στην Ελλάδα. Για αυτό πρέπει να απευθυνθούμε στον πάροχό μας για περισσότερες λεπτομέρειες ADSL2+ 1.3.1 Επισκόπηση της ADSL2+ Το ITU G.992.5 είναι ένα πρότυπο ITU το οποίο αναφέρεται συχνά και ως ADSL2+ ή ADSL2Plus. Εμπορικά αξίζει να αναφερθεί η maximum θεωρητική ταχύτητα κατεβάσματος των 24 Mbit/s. 1.3.2 Τεχνικές Πληροφορίες H ADSL2+ προεκτείνει την δυνατότητα της βασικής ADSL με το να διπλασιάζει τον αριθμό των bits κατεβάσματος. Οι ρυθμοί δεδομένων μπορούν να φτάσουν εως και τα 24 Mbit/s κατέβασμα, και 1 Mbit/s ανέβασμα, ανάλογα με την απόσταση του DSLAM από το σπίτι του πελάτη. 11
Η ADSL2+ είναι ικανή να διπλασιάσει το φάσμα συχνοτήτων των τυπικών ADSL συνδέσεων από 1.1 Mhz σε 2.2 Mhz. Αυτό διπλασιάζει τους ρυθμούς δεδομένων κατεβάσματος του προηγούμενου προτύπου ADSL2 των 12 Mbit/s, αλλα όπως και τα προηγούμενα πρότυπα, θα εκφυλιστεί από την κορυφαία ταχύτητά του μετά από μια συγκεκριμένη απόσταση. Επίσης η ADSL2+ επιτρέπει το «δέσιμο» των θυρών. Αυτό συμβαίνει όπου πολλαπλές θύρες παρέχονται φυσικά στον τελικό χρήστη, και το συνολικό εύρος ζώνης είναι ίσο με το άθροισμα όλων των παρεχόμενων ports. Έτσι, εάν δυο γραμμές δυνατότητας 24 Mbit/Sec δεθούν, το τελικό αποτέλεσμα θα είναι μια σύνδεση ικανή για ταχύτητες εως και 48 Mbit/s. Παρ όλα αυτά αυτή η λειτουργία δεν περιλαμβάνεται από όλους τους παρόχους DSLAM. 12
1.3.3 H ADSL2+ στην Ελλάδα Από τον Ιανουάριο του 2007, οι περισσότεροι πάροχοι DSL στην Ελλάδα άρχισαν να προσφέρουν ADSL2+ από τα ιδιωτικά δίκτυά τους. Αυτοί είναι: Forthnet Προσφέρει Double Play υπηρεσίες. Έως 24 Mbit/s κατέβασμα και 1 Mbit/ s ανέβασμα. Hellas Online Παρόμοιο με την Forthnet Lannet Προσφέρει Υπηρεσίες Triple Play, ταχύτητες παρόμοιες με την Forthnet Net One Προσφέρει Υπηρεσίες Double Play, ταχύτητες παρόμοιες με την Forthnet. OnTelecoms Προσφέρει Triple Play υπηρεσίες (όλα σε ένα) μέχρι και 16 Mbit/s κατέβασμα, 512 kbit/s ανέβασμα Tellas Προσφέρει υπηρεσίες παρόμοιες με την Forthnet Vivodi Προσφέρει Triple Play υπηρεσίες (CableTV) μέχρι και 20 Mbit/s κατέβασμα. Vodafone Προσφέρει Double Play υπηρεσίες ( Vodafone Double Play Plus ) ταχύτητες παρόμοιες με την Forthnet OTE Προσφέρει υπηρεσίες Double Play ( conn-x TALK ) ταχύτητες παρόμοιες με την Forthnet. 1.3.4 Μοντέλα Αναφοράς Τα μοντέλα Αναφοράς που χρησιμοποιεί η ADSL2+ είναι ίδια με τα μοντέλα αναφοράς που χρησιμοποιεί η ADSL2. 1.3.5 Δυναμική Συμπεριφορά Η Δυναμική Συμπεριφορά της ADSL2+ είναι ίδια με την δυναμική συμπεριφορά της ADSL2. 1.3.6 Σε σχέση με την ADSL2 Η ADSL2+ διπλασιάζει το εύρος ζώνης κατεβάσματος, κατά συνέπεια αυξάνοντας το ρυθμό δεδομένων πάνω σε τηλεφωνικές γραμμές εντός 9 κιλοποδιών. Ενώ τα δυο πρώτα μέλη της οικογένειας προτύπων ADSL2 (G.992.3 και G.992.4) προσδιορίζουν μια συχνότητα κατεβάσματος μέχρι 1.1 Mhz και 552 khz αντίστοιχα, η ADSL2+ προσδιορίζει μια συχνότητα κατεβάσματος μέχρι 2.2 Mhz. Το αποτέλεσμα είναι μια σημαντική αύξηση σε σχέση με τον ρυθμό δεδομένων πάνω σε πιο κοντινές γραμμές. H ADSL2+ επίσης προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο λειτουργίας ο οποίος διπλασιάζει το εύρος ζώνης για ανέβασμα, το οποίο θα οδηγήσει σε διπλασιασμό και του ρυθμού δεδομένων ανεβάσματος. 13
Εικόνα 1-10: η ADSL2+ διπλασιάζει το εύρος ζώνης που χρησιμοποιείται για δεδομένα Εικόνα 1-11: η ADSL2+ διπλασιάζει τον μέγιστο ρυθμό δεδομένων VDSL 1.4.1 Επισκόπηση της VDSL Η VDSL ή αλλιώς VHDSL (Very High Speed DSL) είναι μια DSL τεχνολογία η οποία προσφέρει γρηγορότερο ρυθμό μεταφοράς δεδομένων πάνω από ένα μονό συνεστραμμένο ζεύγος χάλκινων καλωδίων. Αυτές οι γρήγορες ταχύτητες σημαίνουν ότι η VDSL είναι ικανή να υποστηρίξει νέες υψηλού εύρους ζώνης εφαρμογές, όπως η HDTV, καθώς και τηλεφωνικές υπηρεσίες (Voice over IP) και γενική πρόσβαση στο Internet, πάνω από μια μονή σύνδεση. Η VDSL εγκαθίσταται πάνω σε ήδη υπάρχοντας καλώδια χρησιμοποιώντας POTS (Plain Old Telephone System) και χαμηλής-ταχύτητας DSL συνδέσεις. 14
Τα συστήματα VDSL2 δεύτερης γενιάς (ITU-G.993.2) υλοποιούν εύρος ζώνης εώς και 30 Mhz για να παρέχουν ρυθμούς δεδομένων μέχρι 100 Mbit/s ταυτόχρονα για ανέβασμα και κατέβασμα. Το μέγιστο διαθέσιμο bit rate επιτυγχάνεται σε ένα εύρος περίπου 300 μέτρων. Στην παρούσα φάση, η καθιερωμένη VDSL χρησιμοποιεί έως και 7 διαφορετικές μπάντες συχνοτήτων, πράγμα το οποίο επιτρέπει επιλογή του ρυθμού δεδομένων μεταξύ ανεβάσματος και κατεβάσματος ανάλογα με την ποιότητα υπηρεσίας που παρέχεται και τους περιορισμούς του φάσματος. Η VDSL πρώτης γενιάς προσδιόριζε τόσο QAM (Quadrature amplitude modulation) Διαμόρφωση Τετραγωνικού Εύρους όσο και DMT (Discrete Multi-Tone modulation) Διαμόρφωση Διακριτού Πολλαπλών-Τόνων. Το 2006, η ITU-T προσδιόρισε επακριβώς την τεχνολογία της VDSL στο G.993.2, το οποίο όμως περιλαμβάνει μόνο την διαμόρφωση DMT για την VDSL2. 1.4.2 Μοντέλα Αναφοράς 1.4.2.1 Γενικά Μοντέλα Αναφοράς Η παρακάτω εικόνα δείχνει την διαμόρφωση αναφοράς που χρησιμοποιείται στο G.993.1. Κατ ουσία είναι μια Ίνα προς την Αρχιτεκτονική Κόμβου με μια Μονάδα Οπτικού Δικτύου (ONU Optical Network Unit), η οποία βρίσκεται στο ήδη υπάρχον δίκτυο μεταλλικής πρόσβασης. Το πρώτο μοντέλο αρχιτεκτονικής καλύπτει τον τύπο εγκατάστασης Ίνα-ΠροςΓραφείο (FFTCab Fibre-to-thecabinet). Το δεύτερο μοντέλο αρχιτεκτονικής καλύπτει τον τύπο εγκατάστασης Ίνα-προς-Ανταλλαγή (Fibre-to-the-exchange FTTEx). Τα ήδη υπάρχοντα καλώδια συνεστραμμένου ζεύγους μεταλλικής πρόσβασης χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν τα σήματα από και προς τις εγκαταστάσεις του πελάτη. Εικόνα 1-12 : το Γενικό Μοντέλο Αναφοράς 15
Η διαμόρφωση παρέχει δύο ή τέσσερα μονοπάτια δεδομένων με bit rate ελεγχόμενο από τον διαχειριστή δικτύου, τα οποία αποτελούνται από ένα ή δυο καλώδια αφιερωμένα στο κατέβασμα, και ένα ή δυο αντίστοιχα αφιερωμένα στο ανέβασμα δεδομένων. Ένα μονοπάτι προς κάθε κατεύθυνση μπορεί να είναι είτε υψηλής καθυστέρησης ή χαμηλής καθυστέρησης. Τα διπλά μονοπάτια προς κάθε κατεύθυνση παρέχουν ένα μονοπάτι για κάθε τύπο. Η διαμόρφωση διπλής καθυστέρησης γενικά θεωρείται ότι είναι ένα ελάχιστο, το οποίο είναι ικανό να παρέχει ένα επαρκές σύνολο υπηρεσιών, παρ όλο που υπάρχουν οργανισμοί που υποστηρίζουν τόσο το μοντέλο απλής καθυστέρησης με προγραμματιζόμενη καθυστέρηση, και άλλες που απαιτούν περισσότερα από δυο μονοπάτια/καθυστερήσεις. Το μοντέλο υποθέτει ότι ένας έλεγχος Διόρθωσης Εμπρόσθιου Λάθους (FEC Forward Error Correction) θα χρειάζεται για ένα τμήμα του φορτίου και ότι παρεμβολή σε βάθος θα χρειαστεί για να παρέχει επαρκή προστασία ενάντια στον προκαλούμενο θόρυβο. Το μοντέλο εισάγει service-splitter λειτουργικά μπλοκ να υποστηρίζουν την διαμοιραζόμενη χρήση του φυσικού μέσου για VDSL και είτε POTS είτε ISDN-BA. Η λογική πίσω από αυτό είναι ότι οι διαχειριστές δικτύου θα είναι κατά συνέπεια ελεύθεροι να αναπτύξουν το δίκτυό τους κατά έναν ή δύο τρόπους: πλήρης αντικατάσταση ή επικάλυψη. Ένας ενεργός Τερματισμός Δικτύου (ΝΤ) παρέχει τερματισμό του συστήματος μετάδοσης VDSL από σημείο-σε-σημείο (point-to-point) και παρουσιάζει ένα προτυποποιημένο σύνολο από Διεπαφής Δικτύου Χρηστών (UNIs) στις εγκαταστάσεις του χρήστη. Το NT παρέχει στον διαχειριστή συστήματος την δυνατότητα να ελέγξει την λειτουργία του συστήματος μέχρι και τις εγκαταστάσεις του πελάτη, κατ απαίτηση όταν συμβεί κάποια συνθήκη σφάλματος ή μέσω νυχτερινής δρομολόγησης. Αναμένεται ότι η VDSL θα εξυπηρετήσει εφαρμογές κατά την μεταφορά μέσω διαφόρων πρωτοκόλλων. Για τις διαφορετικές λειτουργικές απαιτήσεις κάθε εφαρμογής, θα πρέπει να ενημερώνεται το επίπεδο TPS-TC. Οι υπηρεσίες της VDSL θα πρέπει να συνυπάρχουν χωρίς να παρεμποδίζει η μια την άλλη, και μαζί με τις υπηρεσίες στενής ζώνης (narrow band) πάνω στο ίδιο ζεύγος. Η αποτυχία σε κάποια από τις παρεχόμενες υπηρεσίες της VDSL ή κάποιο σφάλμα κατά τον Τερματισμό Δικτύου (NT) δεν θα επηρεάζει καμία από τις υπηρεσίες στενού εύρους. Αυτό θα πρέπει να υπονοεί ότι το φίλτρο του splitter είναι παθητικής φύσεως και δεν απαιτεί εξωτερική ισχύ ώστε να παρέχει χωρισμό των συχνοτήτων της VDSL και των σημάτων στενής ζώνης. Το POTS (Plain Old Telephone System), εάν είναι υπαρκτό, θα συνεχίζει να λαμβάνει ισχύ από τον υπάρχοντα κόμβο ανταλλαγής. Απαιτείται ένα DC μονοπάτι από τον τοπικό κόμβο ανταλλαγής ως το τηλέφωνο του πελάτη. Παρομοίως, ένα DC μονοπάτι απαιτείται για ISDN-BA ώστε να παρέχεται απομονωμένη ισχύς, η οποία να τροφοδοτεί το NT του ISDN-BA. Τα POTS και ISDN-BA δεν μπορούν να συνυπάρχουν ταυτόχρονα πάνω στην ίδια ζώνη προς το παρόν. Οι διαχειριστές δικτύου θα πρέπει να παρέχουν είτε το ένα είτε το άλλο, αλλά όχι και τα δυο πάνω από ένα μονό ζεύγος. Επίσης μπορούν να επιλέξουν να παρέχουν VDSL πάνω από γραμμές πρόσβασης χωρίς υπηρεσίες στενής ζώνης. Η NT ευρείας ζώνης δεν απαιτείται να λαμβάνει ισχύ απομονωμένα. 16