I P T V Η Τηλεόραση αλλάζει!

I P T V ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Toυ Γιώργου Σ. Κακαβιάτου Πριν δέκα χρόνια, όταν ακόμη οι ευρυζωνικές τεχνολογίες DSL βρίσκονταν στα σπάργανα, ιδιοφυείς αναλυτές είχαν δει στο μέλλον! Η «αλλαγή του Νεγρεπόντε» (Negroponte s switch), πρόβλεψε ότι: «όλες οι ασύρματες επικοινωνίες θα μετατραπούν σε ενσύρματες και όλα τα ενσύρματα δίκτυα θα γίνουν ασύρματα». Ήδη έχουμε εισέλθει στην εποχή αυτής της μετάπτωσης. I P T V What is now in the air will go under the ground and, what is underground will go into the air! Negroponte s Switch ΓΤα επίγεια και δορυφορικά ραδιοδίκτυα (Ραδιοφωνία, Τηλεόραση) παραχωρούν τη θέση τους στα καλωδιακά δίκτυα υψηλών ταχυτήτων, ενώ τα τηλεφωνικά δίκτυα υποχωρούν κάτω από την πίεση της κινητής τηλεφωνίας. Τελευταίο ο- χυρό άμυνας είναι η επίγεια και δορυφορική τηλεόραση, αλλά τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα Internet, που γιγαντώθηκαν με τη βοήθεια της τεχνολογίας DSL, την απειλούν άμεσα και θανάσιμα! Μετά τη Μουσική, τον Τύπο και τις Τηλεπικοινωνίες, η Τηλεόραση είναι η επόμενη μεγάλη «βιομηχανία» που παρασύρεται στη δίνη του Διαδικτύου, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της! Ο χώρος της τηλεόρασης βρίσκεται ενώπιον σαρωτικών αλλαγών σε όλα τα επίπεδα. Τόσο στον τομέα του περιεχομένου, ό- σο και στον τομέα των συσκευών, εδώ και καιρό διαφαίνονται νέες τάσεις που θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τηλεόραση. Η τηλεόραση είναι τα τελευταία 80 χρόνια το επίκεντρο της οικιακής ψυχαγωγίας. Καθώς όμως το Internet επεκτείνεται ταχύτατα, σαρώνει παραδοσιακές τεχνολογίες που φαίνονταν ακλόνητες και ανατρέπει ισορροπίες που θεωρούνταν αιώνιες! Το τέλος της δορυφορικής τηλεόρασης; Το ADSL άλλαξε τα πάντα. Απογείωσε το Internet και ήρθε η ώ- ρα να αλλάξει και το πρόσωπο της τηλεόρασης. Αν λαμβάνετε σήμα DSL με ταχύτητες 6-8 Mbps και μένετε σε κάποιο από τα μεγάλα αστικά κέντρα, τότε μπορείτε να δείτε το αύριο της τηλεόρασης σήμερα, επιλέγοντας κάποια από τις υπηρεσίες: ConnX- TV, Cable TV, ON TV και hol TV. Προσφέρουν δεκάδες κανάλια συνεχούς ροής και περιεχόμενο κατά παραγγελία (On Demand), που μέχρι πρότινος βλέπαμε μόνο στα δορυφορικά όνειρά μας. Η ποιότητα της εικόνας βρίσκεται σε επίπεδο DVD και ήδη η Hellas-on-line (hol TV-HD) είναι σε θέση να δώσει εικόνα High Definition σε ανάλυση 1080i (!). Επιπρόσθετα, παρέχονται υπηρεσίες Διαδικτύου και Οδηγός Προγράμματος που «παντρεύονται» ιδανικά με τις τηλεοπτικές. 106 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009

Όταν είδα το Discovery Channel σε υψηλή ευκρίνεια, με ποιότητα εικόνας που ψάχνεις απεγνωσμένα στις δορυφορικές λήψεις και δεν τη βρίσκεις, δεν πίστευα στα μάτια μου. Η Ελλάδα είχε κάνει άλμα και βρέθηκε τηλεοπτικά στη σημερινή εποχή! Πρόκειται για «κοσμογονική» αλλαγή. Μπορούμε πλέον να αποκτήσουμε συνδρομητική τηλεόραση χωρίς «βαρύ εξοπλισμό» με κεραίες, καλώδια, ανυψώσεις, αζιμούθια και δύσκολες εγκαταστάσεις, αλλά και σε προσιτό κόστος. Χάνεται ίσως η μαγεία της μακρινής δορυφορικής λήψης, αλλά τα πράγματα εκλογικεύονται και γίνονται πιο προσιτά. Οι προοπτικές που ανοίγονται θα ανατρέψουν πολύ σύντομα όλους τους συσχετισμούς στο χώρο της επίγειας και της δορυφορικής τηλεόρασης. Οι μελλοντικές ε- ξελίξεις είναι εν δυνάμει απρόβλεπτες και συναρπαστικές. 1 Δύο από τα προτεινόμενα εμπορικά σήματα (logo) της IPTV. Ψηφιακός αιφνιδιασμός! Από αλλού το περίμενε η δορυφορική τηλεόραση και από αλλού το βρήκε. Την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση φοβόταν, αλλά ο ψηφιακός εχθρός εμφανίστηκε μέσα από τις «αθώες» τηλεφωνικές γραμμές! Το Internet έχει πλέον τόσο μεγάλη δυναμική στον τομέα της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας, που σύντομα θα αποτελεί το κυρίαρχο μέσο και η τηλεόραση θα περάσει στη δεύτερη θέση! Όχι, ο μέσος τηλεθεατής δεν αποφάσισε να περάσει σε ανώτερες ή πιο εγκεφαλικές μορφές ψυχαγωγίας, απλώς προστέθηκαν νέες τέτοιες μορφές και δυνατότητες - μέσω του Διαδικτύου - που μειώνουν το χρόνο που αφιερώνει στην τηλεθέαση. Εκτός όμως από την ανταγωνιστική δράση σε επίπεδο περιεχομένου, το Internet απειλεί την τηλεόραση και σε επίπεδο τεχνολογίας. Η τεχνολογία DSL φέρνει τα «πάνω κάτω» στο τοπίο της συνδρομητικής τηλεόρασης (Pay TV) και στη χώρα μας. Μέχρι σήμερα, ο μοναδικός τρόπος λήψης ποιοτικής (λέμε τώρα, μην τα παίρνετε όλα τοις μετρητοίς) τηλεοπτικής εικόνας ήταν μέσω δορυφόρου ή επίγειας ψηφιακής εκπομπής. Η Ελλάδα δεν επένδυσε ποτέ σε υποδομές καλωδιακής τηλεόρασης, λόγω έλλειψης σχεδιασμού, ανεπάρκειας οικονομικών πόρων, κοντόφθαλμης οπτικής και επαρχιακής νοοτροπίας των «αρμόδιων», μικρού μεγέθους αγοράς, αλλά κυρίως λόγω της επικρατούσας λογικής του «άσε και βλέπουμε». Έτσι, η δορυφορική τηλεόραση εξελίχθηκε σε κυρίαρχο των συνδρομητικών υπηρεσιών. Η Νova κυριάρχησε στο τηλεοπτικό στερέωμα για περισσότερο από μία δεκαετία, προσφέροντας ικανοποιητικό περιεχόμενο, αλλά μέτρια ποιότητα εικόνας. Έπαιζε όμως χωρίς αντίπαλο και δεν φρόντισε για τη βελτίωση των υπηρεσιών της. Ίσως η επερχόμενη ψηφιακή απειλή της IPTV τη συνεφέρει από τη δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία Εν τω μεταξύ, η τηλεόραση IP εμφανίστηκε στη χώρα μας με το μανδύα της «τριπλής προσφοράς». Ο όρος «triple play» είναι η εμπορική ονομασία του πακέτου που περιλαμβάνει τρεις υπηρεσίες, οι οποίες παρέχονται ταυτόχρονα μέσα από το υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο. Γρήγορο Internet (στην Ελλάδα ADSL 2+, σε άλλες χώρες VDSL), τηλεφωνία VoIP και ψηφιακή τηλεόραση. Ο συνδρομητής απαλλάσσεται από κεραίες, επίγειες και δορυφορικές, ειδικούς αποκωδικοποιητές, «μυστήριες» εγκαταστάσεις που καταλαβαίνουν και χειρίζονται μόνο οι «ειδικοί» και με ένα απλό δέκτη που δεν χρειάζεται καν εγκατάσταση και την τηλεφωνική τους γραμμή έχουν στο δέκτη τους όλα τα κανάλια, με α- πίστευτη ποιότητα εικόνας. Η υπηρεσία της συνδρομητικής τηλεόρασης δεν είναι τόσο διαδεδομένη στη χώρα μας. Το ελληνικό τηλεοπτικό κοινό επιδεικνύει μια ανεκτικότητα που πλησιάζει σχεδόν την αδιαφορία σε ό,τι αφορά στις απαιτήσεις σε ποιότητα περιεχομένου και εικόνας. Από πού να αρχίσει κανείς και πού να τελειώσει; Από το α- παράδεκτο περιεχόμενο των προγραμμάτων, τα τηλεσκουπίδια που προβάλλονται ως πρόγραμμα, τις ταινίες που έχουν διπλάσια διάρκεια λόγω ενσωματωμένων διαφημίσεων, τα απερίγραπτα δελτία ειδήσεων που προβάλλουν την ανοησία ως είδηση; Και ας μη μιλήσουμε για την ποιότητα της εικόνας. Θυμίζει προβολή κακής ποιότητας video VHS. Θολούρα, ασαφή και ξεθωριασμένα χρώματα, που θυμίζουν τεχνολογία της εποχής 1980. Θα πείτε ότι αυτό συμβαίνει επειδή έτσι τον έχει συνηθίσει η «ελεύθερη δωρεάν τηλεόραση». Και επειδή ό,τι πληρώνεις παίρνεις, είναι καιρός να αλλάξουμε νοοτροπία και να απαιτήσουμε ποιότητα, έστω και αν αυτή έρθει επί πληρωμή. Η τηλεόραση IP δεν είναι δωρεάν, επομένως θα πρέπει να έχουμε απαιτήσεις τόσο α- πό το πρόγραμμα όσο και από την ποιότητα της εικόνας που προσφέρει. Αυτή τη στιγμή παρέχονται τέσσερις υπηρεσίες IPTV στη χώρα μας. Πάντως, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή και οι αλλαγές τόσο σε τιμές όσο και σε προσφορές υπόκεινται σε συνεχείς μεταβολές. Για να πάρετε μια ιδέα, η κατάσταση έχει ως εξής: Η On Telecoms, προσφέρει εκτός του Internet και του VoIP και όλα τα ελεύθερα ελληνικά κανάλια, αρκετά δημοφιλή ξένα και την υπηρεσία On Cinema με συλλογή 1.500 κινηματογραφικών ταινιών που προβάλλονται κατά παραγγελία, με όλες τις δυνατότητες ενός DVD player (play, stop, pause, fast forward, rewind). Προσφέρει επίσης την υπηρεσία Nova IPTV, με την οποία όλα τα συνδρομητικά κανάλια της δορυφορικής πλατφόρμας Nova «παίζουν» χωρίς ειδικό δορυφορικό εξοπλισμό. 107

I P T V ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Toυ Γιώργου Σ. Κακαβιάτου Η Hellas-on-line TV προσφέρει μαζί με το internet και το VoIP, όλα τα ελεύθερα ελληνικά κανάλια, αρκετά δημοφιλή ξένα και την υπηρεσία hol video club με τεράστια συλλογή κινηματογραφικών ταινιών που προβάλλονται κατά παραγγελία. Είναι η μοναδική μέχρι σήμερα εταιρεία που προσφέρει δυνατότητα υψηλής ευκρίνειας σε ποιότητα 1080i. Η Vivodi Cable-TV, προσφέρει ανάλογες υπηρεσίες χωρίς όμως πλούσια βιντεοθήκη. Είναι η πρώτη υπηρεσία που πρόσφερε IPTV στην Ελλάδα. Προσφέρει 19 κανάλια και ταινίες κυρίως από τα στούντιο Warner Bros και Disney. Η Conn-X TV του ΟΤΕ αποτελεί την πλέον ολοκληρωμένη πρόταση. Χρησιμοποιεί κωδικοποίηση MPEG-4 και παρέχει ποιότητα εικόνας επιπέδου DVD. Η «βιντεοθήκη» της προσφέρει 200 τίτλους ταινιών, που ανανεώνονται σε μηνιαία βάση. Προσφέρει συνολικά 40 κανάλια, με προοπτική αύξησης. Ο εξοπλισμός modem/stb παρέχεται δωρεάν και έχει δυνατότητα εξόδου σήματος HDMI και scart. Ο όρος Τηλεόραση επί πληρωμή (Pay TV) ταυτίστηκε στη χώρα μας με τις συνδρομητικές υπηρεσίες της Nova και κατ επέκταση της δορυφορικής τηλεόρασης. Σήμερα που το Internet διεισδύει σε κάθε ελληνικό σπίτι με ταχύτατους ρυθμούς, μια νέα μορφή Pay TV γεννιέται. Αυτή τη φορά, μέσα από τα δίκτυα τηλεφωνίας και τις υποδομές ADSL. H ConnX-TV του ΟΤΕ, η Cable TV της Vivodi hol TV της Hellas on Line και η ON TV της ON Telecoms είναι η νέα μορφή της τηλεόρασης, που διεκδικεί μερίδιο από το χρόνο μας και το πορτοφόλι μας! IP TV και Internet TV Σήμερα οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν μια νέα και σαφώς πιο εξελιγμένη μορφή συνδρομητικής τηλεόρασης μέσω των δικτύων τηλεφωνίας, με τεχνολογία DSL. Καμιά φορά η ελληνική ολιγωρία και η ανικανότητα έχουν και θετικό αποτέλεσμα, αφού επιτρέπουν την ταχύτατη εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών, μέσω άλματος που μας πηγαίνει από το παρελθόν στο μέλλον, χωρίς να περάσουμε από το σήμερα! Κάτι παρόμοιο έγινε και με την κινητή τηλεφωνία. Από εκεί που στα μέσα του 1985 - για να πάρεις τηλεφωνική γραμμή έπρεπε να έχεις μέσο, βρεθήκαμε κατευθείαν στην ψηφιακή τηλεφωνία GSM. Μετά το Voice over IP τηλεφωνία μέσω Internet Protocol- έρχεται στη ζωή μας και το IPTV - τηλεόραση μέσω Internet Protocol. Εν προκειμένω, πρέπει να ξεχωρίσουμε το IPTV από το Internet TV, καθώς πρόκειται για διαφορετικά πράγματα. Οι υ- 2 Οι υποδομές που στηρίζουν τις υπηρεσίες IPTV είναι τα κλασικά δίκτυα ενσύρματων επικοινωνιών (τηλεφωνίας) που προσφέρουν δυνατότητες μετάδοσης Α ή V/ DSL. Στο πρώτο στάδιο, ο πάροχος της υπηρεσίας συγκεντρώνει το περιεχόμενο (Content Server) και με κατάλληλη τεχνολογία (OSS Servers) τη διοχετεύει στο δίκτυο. Τα κανάλια ροής λαμβάνονται κατά κανόνα μέσω δορυφόρου, ενώ το περιεχόμενο Θέασης επί Παραγγελία (Video on Demand) από master copies από τα κινηματογραφικά στούντιο. Αφού ψηφιοποιηθεί το υλικό με τις παραμέτρους που έχει θέσει ο πάροχος των υπηρεσιών, μεταφέρεται μέσω του Διαδικτύου στον τομέα διανομής (Switch), που διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για τη διανομή του περιεχομένου στους πελάτες που διαθέτουν τα κατάλληλα τερματικά (terminal). 108 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009

πηρεσίες του «You Tube» και «κατεβάσματος ταινιών» βασίζονται στην τεχνολογία του streaming μέσω των υποδομών του Internet. Από την άλλη, οι υπηρεσίες IPTV παρέχονται μέσω του δικτύου των παρόχων επικοινωνιών στους οποίους είμαστε συνδρομητές, εφόσον έχουμε συνδεθεί στο δίκτυό τους. Μπορεί να χρησιμοποιούμε και στις δύο περιπτώσεις την ίδια τεχνολογία (ADSL και συναφή πρωτόκολλα επικοινωνίας), αλλά στην ουσία πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις. Το IPTV βασίζεται στην αποστολή δεδομένων ήχου και εικόνας μέσα στο δίκτυο του παρόχου, με χρήση ειδικού εξοπλισμού για την αποστολή και λήψη τους, αλλά δεν μπλέκεται σε καμία περίπτωση με το Διαδίκτυο, όσον αφορά στην αποστολή του συγκεκριμένου περιεχομένου. Αν παρομοιάσουμε την πρόσβαση ADSL με ένα σωλήνα που μεταφέρει πληροφορίες, τότε στην περίπτωση του IPTV, ένα μέρος της χωρητικότητάς του δεσμεύεται για όσο διάστημα λαμβάνουμε τηλεοπτική εικόνα. Στην περίπτωση της τηλεόρασης μέσω Internet, τα δεδομένα αποστέλλονται από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη και τα λαμβάνουμε μαζί με όλα τα υπόλοιπα δεδομένα που ζητάμε την ίδια στιγμή από το Δίκτυο. Με άλλα λόγια, το IPTV είναι εγγυημένη συνδρομητική υπηρεσία, ενώ το Internet TV έχει απρόβλεπτη συμπεριφορά. 3 Η τεχνολογία IPTV ξεκίνησε ουσιαστικά το 2006 και βρήκε ευνοϊκότερη αποδοχή στην Ευρώπη και την Ασία. Η θεαματική απογείωσή της, σημειώθηκε μεταξύ 2008 2009, όταν το συνολικό μέγεθος πελατών ανήλθε στα 30 εκατομμύρια. Για το 2011 αναμένεται αύξηση της τάξεως του 100% αφού οι χρήστες της υπηρεσίας αναμένεται να πλησιάσουν τα 60 εκατομμύρια. Όλοι αυτοί αποτελούν ήδη πελάτες της δορυφορικής τηλεόρασης, η οποία αναμένεται να περάσει σε δύσκολη περίοδο. Τηλεθέαση κατ αποκοπή και επί παραγγελία Η IP TV φέρνει την τηλεόραση σε νέο επίπεδο επικοινωνίας με τον τηλεθεατή και διευρύνει εντυπωσιακά τις επιλογές του στον τομέα του περιεχομένου. Εισάγει νέες έννοιες που ειδικά στην περίπτωση της χώρας μας - είναι καινούριες και άγνωστες, όπως το Pay Per View (Θέαση προγράμματος κατ αποκοπή) και το Video On Demand (Θέαση προγράμματος κατά παραγγελία). Παράλληλα, εισάγονται πρωτόγνωρες υπηρεσίες, όπως τηλεψηφοφορίες on line, Τηλεαγορές (TV Shopping), αλλά και εξελιγμένες υπηρεσίες ηλεκτρονικού οδηγού προγράμματος (EPG), που βοηθούν στην οργάνωση της τηλεθέασης και δίνουν επιπρόσθετες πληροφορίες για το περιεχόμενο. Σημαντικότατο επίσης είναι το γεγονός ότι η IPTV έχει δυνατότητα διανομής τηλεοπτικού περιεχομένου Υψηλής Ανάλυσης (High Definition) σε μαζική κλίμακα, χωρίς να απαιτεί τις επιπρόσθετες υποδομές που θέλουν οι δορυφορικές πλατφόρμες ή η επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Δυστυχώς, η Ευρώπη και πολύ περισσότερο η Ελλάδα, είναι πολύ μακριά από την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, όπου οι εκπομπές υψηλής ευκρίνειας καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα του τηλεοπτικού προγράμματος. Μέχρι να γίνει πραγματικότητα η επίγεια ψηφιακή Τηλεόραση Υψηλής Ευκρίνειας (με τους ρυθμούς που βαδίζουμε, πρόκειται μάλλον για ό- νειρο καλοκαιρινής νύχτας) και η δορυφορική Τηλεόραση Υψηλής Ευκρίνειας να αποκτήσει πανευρωπαϊκή υπόσταση από πλευράς υπηρεσιών και περιεχομένου, η IPTV αποτελεί τον πλέον α- ποτελεσματικό τρόπο θέασης περιεχομένου High Definition. Και για να διακινδυνεύσουμε μία πρόβλεψη, είναι πολύ πιθανό να ε- κτοπίσει τις ψηφιακές ασύρματες μεταδόσεις εν τη γενέσει τους. Η προσπάθεια της DIGEA και οι δορυφορικές ψηφιακές μεταδόσεις υψηλής ευκρίνειας κινδυνεύουν από έναν αντίπαλο που δεν είχαν καν φανταστεί ότι θα βρεθεί στο δρόμο τους! Ίσως ό- λες αυτές οι κινήσεις να αποδειχθούν θνησιγενείς και να μην προλάβουν καν να μπουν στον εμπορικό ανταγωνισμό. Το μόνο πρόβλημα που υπάρχει με το IPTV είναι το εύρος των διαθέσιμων γραμμών. Μόλις γίνει η εγκατάσταση γραμμών υψηλής ταχύτητας με οπτικές ίνες, το παιχνίδι έχει κριθεί. Όλοι οι υπόλοιποι ανταγωνιστές (δορυφορικές πλατφόρμες, επίγεια ψηφιακή τηλεόραση, κανάλια που δεν διαθέτουν ιδιόκτητο περιεχόμενο) ή θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες ή θα ε- κλείψουν. Το περιεχόμενο καθορίζει την εμπορική επιτυχία Όταν πληρώνεις έχεις και απαιτήσεις. Η αγορά της δορυφορικής συνδρομητικής τηλεόρασης στην Ελλάδα είναι μικρή για να καθορίσει τις εξελίξεις. Τόσο λόγω νοοτροπίας όσο και λόγω καχεξίας της αγοράς, διατηρούσε υψηλή και αποτρεπτική τιμολογιακή πολιτική και δεν κατάφερε να συνεπάρει την αγορά. Η δορυφορική τηλεόραση έχει πολλούς περιορισμούς και αυξημένο λειτουργικό κόστος, λόγω των απαιτούμενων υποδομών λήψης. Σε μικρές αγορές όπως η ελληνική, μην περιμένετε να δείτε σύντομα κανάλια με υψηλή ταχύτητα εκπομπής που θα επιτρέπει και τη μετάδοση εικόνας υψηλής ευκρίνειας. Με την IPTV όμως, η κατάσταση μπορεί να αλλάξει. Η τεχνολογία IPTV αν και απαιτεί σημαντικές επενδύσεις εκκίνησης της υπηρεσίας, έχει χαμηλό κόστος λειτουργίας, ελάχιστο κόστος προσθήκης νέων καναλιών και βελτίωσης της τεχνολογίας μετάδοσης, αλλά και πολύ χαμηλό κόστος διάχυσης της υπηρεσίας προς τους πελάτες. Το μόνο 109

I P T V ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Toυ Γιώργου Σ. Κακαβιάτου που απαιτείται είναι τηλεφωνικές γραμμές και ένα modem. Αν σε όλα αυτά προστεθεί μια έξυπνη πολιτική προσφοράς ποιοτικού και αξιοπρεπούς περιεχομένου, τότε η δορυφορική τηλεόραση πολύ σύντομα θα βρεθεί μπροστά σε μεγάλο πρόβλημα ε- πιβίωσης. Αν αξιοποιηθεί και η δυνατότητα Θέασης επί Παραγγελία (Video On Demand), τότε χωρίς να θέλουμε να κάνουμε τους προφήτες, οι μέρες της δορυφορικής τηλεόρασης είναι μετρημένες! Το Pay Per View είναι αυτήν τη στιγμή κοιμώμενος γίγαντας, που περιμένει τις κατάλληλες συνθήκες για να ξυπνήσει και να σαρώσει τις παλιομοδίτικες περιοριστικές πολιτικές τηλεθέασης. Δεν πρέπει να συγχέεται η δυνατότητα αυτή με το «κατέβασμα πειρατικών ταινιών» ή το ακατέργαστο Internet Streaming. Αυτές οι δυνατότητες έχουν μεν «το γούστο» τους, αλλά δεν προσφέρονται για ποιοτική εικόνα, έχουν προβλήματα νομιμότητας και δεν είναι πάντοτε διαθέσιμες. Όλα ξεκινούν και τελειώνουν στον τομέα του περιεχομένου. Το θέμα αυτό είναι στρατηγικής σημασίας. Η εταιρεία παροχής υ- πηρεσιών IPTV έρχεται σε συμφωνία με το κανάλι ή την εταιρεία που κατέχει τα δικαιώματα περιεχομένου και το αναπαράγει μέσα από το δικό της δίκτυο. Αν όμως πρόκειται για ελεύθερο τηλεοπτικό κανάλι, η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Τα κανάλια αυτά «παίζουν» διαφημίσεις και η τεχνολογία παρέχει πλέον τη δυνατότητα παράκαμψης αυτών των εμβόλιμων στο βασικό πρόγραμμα μεταδόσεων. Με άλλα λόγια, σιγά μην κάτσουμε να βλέπουμε διαφημίσεις, όταν μπορούμε να κάνουμε Fast Forward και να τις «ξεπεράσουμε». Κάτι τέτοιο ανατρέπει εκ βάθρων ό- λη την οικονομική νομοτέλεια της εμπορικής τηλεόρασης και μπορεί να οδηγήσει τους παραδοσιακούς τηλεοπτικούς φορείς σε χρεοκοπία. Πολύ δύσκολα, επομένως, θα δεχθούν τα κανάλια που «ζουν» από τις διαφημίσεις, να μπουν στο κύκλωμα της IPTV. Πολύ καλύτερα ταιριάζει με την ιδέα της IPTV η μετάδοση περιεχομένου κατά παραγγελία (On Demand). Υπάρχουν δύο σχετικές προσεγγίσεις εν προκειμένω. Η πρώτη θέλει τη χρήση μιας ενδιάμεσης εταιρείας που αναλαμβάνει όλη την υπόθεση και παραδίδει το περιεχόμενο προς τον πάροχο. Η διαδικασία αυτή αυξάνει το κόστος, αλλά εξασφαλίζει πλούσιο και ενημερωμένο περιεχόμενο. Αυτή την τακτική ακολουθεί για παράδειγμα ο ΟΤΕ στην πλατφόρμα Conn-X IPTV, που συνεργάζεται με την ON Demand Group και μέσω αυτής εξασφαλίζει ταινίες από όλα τα μεγάλα στούντιο - γι αυτό και διαθέτει τόσο πλούσιο και ενημερωμένο περιεχόμενο. Η δεύτερη δυνατότητα αφορά στην απευθείας προσέγγιση του παρόχου με το στούντιο παραγωγής, όπου στην αρχή περιορίζει τις επιλογές αλλά μακροπρόθεσμα χτίζει μια απευθείας σχέση που μπορεί να εξασφαλίσει αποκλειστικότητες και ταχύτατη προβολή νέων ταινιών. Από τη στιγμή που θα αποκτηθεί το πρωτογενές υλικό, πρέπει να υποστεί κάποια επεξεργασία ώστε να είναι δυνατή η μετάδοσή του μέσω της τεχνολογίας IPTV. Η επεξεργασία αυτή περιλαμβάνει τη «συμπίεση» ή transcoding του υλικού, ώστε να είναι συμβατό με τον εξοπλισμό που διαθέτει ο πάροχος και κατ επέκταση ο πελάτης. Πάντως, από πλευράς αλγορίθμων συμπίεσης, υπάρχει συνεχής πρόοδος και κάθε εξάμηνο σημειώνεται βελτίωση (μείωση) τουλάχιστον 15-20% στην απαιτούμενη ταχύτητα μετάδοσης για τη λήψη της ίδιας ποιότητας εικόνας. Αυτό σημαίνει ότι η εικόνα που απολαμβάνει ο τηλεθεατής βελτιώνεται διαρκώς. Το εν χρήσει πρότυπο συμπίεσης είναι το MPEG-4/h.264, που ή- δη χρησιμοποιείται στους δίσκους Blu-Ray, πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση (που όλο την α- κούμε και ποτέ δεν την βλέπουμε). Φυσικά, χρησιμοποιείται και το πρότυπο MPEG-2 για εκπομπές χαμηλότερης ποιότητας (επιπέδου DVD). Το απαιτούμενο εύρος ζώνης είναι 3 έως 4 Mbps για τη μετάδοση εικόνας PAL (με ανάλυση 576 διαδοχικές γραμμές, progressive ), ενώ για ανάλυση 1080 πλεγμένων γραμμών interlaced απαιτούνται τουλάχιστον 6Mbps. Η διαδικασία του υ- ποτιτλισμού είτε γίνεται απευθείας από το κανάλι είτε δεν γίνεται καθόλου. Αν το περιεχόμενο είναι ζωντανό, ο Έλληνας τηλεθεατής χωρίς γνώση ξένης γλώσσας βρίσκεται σε σημαντική α- δυναμία κατανόησης του περιεχομένου. Παράλληλα εκπέμπεται Ηλεκτρονικός Οδηγός Προγράμματος και παρέχεται η δυνατότητα άντλησης από το Internet περισσότερων πληροφοριών για το περιεχόμενο που παρακολουθεί ο θεατής. Ταυτόχρονα, υπάρχουν οι κατάλληλες ηλεκτρονικές υποδομές για τη χρέωση του πελάτη, την αυτόματη ηλεκτρονική παραγγελία του περιεχομένου και άλλες διαδραστικές εφαρμογές (παιχνίδια τηλεαγορές, ψηφοφορίες). Το σύνολο αυτών των πληροφοριών διακινείται μέσα από το Δίκτυο του παρόχου, ανάλογα με την αρχιτεκτονική που έχει επιλέξει ή αναπτύξει ο ίδιος και φτάνει στο τηλεπικοινωνιακό κέντρο με το οποίο είναι συνδεδεμένη η τηλεφωνική μας γραμμή με τη δυνατότητα ADSL. Με τον τρόπο αυτό, τα δεδομένα φτάνουν στο modem του πελάτη-τηλεθεατή. Εν προκειμένω, η διαδικασία λήψης διαφοροποιείται. Στο Internet TV ή Internet Streaming (Ψηφιακή Ροή), τα δεδομένα «ταξιδεύουν» από δίκτυο σε δίκτυο, μέσα σε ολόκληρη την παγκόσμια υ- ποδομή του Διαδικτύου, χωρίς εγγυήσεις ποιότητας, τόσο ως προς την πληρότητα των δεδομένων όσο και ως προς την ταχύτητα μετάδοσης. Επομένως, δεν υπάρχει σταθερή ποιότητα και είναι απαραίτητη η χρήση μιας ενδιάμεσης ηλεκτρονικής αποθήκης δεδομένων (buffer), που θα εξομαλύνει τα προβλήματα και θα διορθώνει τα λάθη. Η υπηρεσία IPTV αντιθέτως, αν και χρησιμοποιεί το ίδιο πρωτόκολλο μετάδοσης (TCP/IP), είναι πραγματικού χρόνου, παρακολουθείται και ελέγχεται σε σταθερή βάση από το διανομέα-πάροχο, προλαμβάνει τα λάθη και παρέχει εγγύηση ποιοτικής λήψης. Για να γίνει αυτό, δεσμεύεται ένα τμήμα της γραμμής μετάδοσης και το υπόλοιπο αποδίδεται για παράλληλη χρήση Internet. Είναι επομένως αυτονόητο ότι πρέπει να υπάρχει σημαντικό εύρος ζώνης της γραμμής, ώστε να «τα χωράει όλα». Για το λόγο αυτό, ο ΟΤΕ επιλέγει να δίνει το Conn-X TV σε συνδρομητές που λαμβάνουν σε ταχύτητες άνω των 8 Mbps, ενώ η hol για την πρόσφατη υπηρεσία hol-tv σε υψηλή ευκρίνεια απαιτεί τουλάχιστον 12Μbps. Στην υπηρεσία IPTV δεν υπάρχουν περι- 110 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΑ ΝΕΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009

θώρια για λάθη, αφού όπως είπαμε είναι real time και τα σφάλματα λήψεως εμφανίζονται σαν τυχαία macroblock ή σαν σκάλωμα και πιξελάρισμα στην εικόνα, όπως στη δορυφορική τηλεόραση. Το μειονέκτημα αυτό δεν παρατηρείται στην απλή ιντερνετική λήψη, γιατί εκεί επιτρέπονται επαναλήψεις των λανθασμένων ψηφιακών τμημάτων, με αντίστοιχη πτώση της ταχύτητας μετάδοσης. Το τελευταίο τμήμα της λήψης από το modem προς τον αποκωδικοποιητή (set top box) είναι απλό. Αφού τα δεδομένα εικόνας καταλαμβάνουν ειδικό ξεχωριστό τμήμα στην ψηφιακή ροή διοχετεύονται στο δέκτη και αποκωδικοποιούνται ταχύτατα και χωρίς λάθη. Συνήθως modem και δέκτης αποτελούν μια ολοκληρωμένη μονάδα, που έρχεται έτοιμη και παραμετροποιημένη α- πό τον πάροχο της υπηρεσίας. Το μόνο που πρέπει να συνδεθεί είναι το τηλεφωνικό καλώδιο και το καλώδιο HDMI ή Scart με την τηλεόραση. Κι όμως, στην Ελλάδα προσφέρεται Τηλεόραση Υψηλής Ευκρίνειας Από αλλού περιμέναμε την υψηλή ευκρίνεια και από αλλού μας ήρθε! Παρά τις συνεχείς εξαγγελίες περί ψηφιακής τηλεόρασης, διαμάχης MPEG-2 ή 4, διαβεβαιώσεις ότι θα πρέπει να περιμένουμε πράγματα και θαύματα στη νέα μορφή επίγειας τηλεόρασης, τίποτα δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής. Από την άλλη, το δορυφορικό μέτωπο βρίσκεται σε βραδύτατη εισαγωγή περιεχομένου υψηλής ευκρίνειας, που αφενός κοστίζει ακριβά, αφετέρου πρέπει να βάλεις μέσο για να προμηθευτείς τις κατάλληλες κάρτες. Και ως εκ θαύματος, η Hellas-on-line (hol) χωρίς ιδιαίτερη διαφήμιση, αφού είναι σίγουρη για την αποδοχή και την ποιότητα της νέας υπηρεσίας που παρέχει, προσφέρει τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας και στη χώρα μας! Ήδη οι συνδρομητές με δυνατότητα συγχρονισμού ADSL μεγαλύτερη από 12 Mbps, μπορούν να α- πολαύσουν εικόνα High Definition. Το Transport Stream για την υπηρεσία HD είναι γύρω στα 6Mbps και προσφέρει εικόνα 1080i, με ποιότητα που δεν έχουμε ξαναδεί σε ελληνικό εμπορικό φορέα. Υποστηρίζει εγγραφές σε σκληρό δίσκο (!), διαθέτει εξαιρετικό Οδηγό Προγράμματος και το μενού έχει ταχύτατη απόκριση. Η υπηρεσία της hol ανοίγει πράγματι νέους δρόμους και καταλαμβάνει όλους τους υπόλοιπους φορείς εξ απήνης. Πιστεύουμε ότι θα λειτουργήσει ως καταλύτης στην εξέλιξη παρόμοιων υπηρεσιών. Επιτέλους θα «ταρακουνήσει» όσους μπορούν να την ανταγωνιστούν και θα θέσει στο περιθώριο όσους θέλουν αλλά δεν μπορούν, κι όμως συνεχίζουν να μας ταλαιπωρούν με συνεχείς εξαγγελίες που ουδέποτε υλοποιούνται.