ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 214 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο, κατά το πρώτο τρίμηνο του 214 καταγράφηκε σταθεροποίηση του βαθμού θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια παρέμεινε στο 25%, αντίθετα με τις των τραπεζών κατά το προηγούμενο τρίμηνο για αύξηση της αυστηρότητας των κριτηρίων στο 5%. Το δεύτερο τρίμηνο του 214 τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο, με το δείκτη διάχυσης 1 να ανέρχεται στο 13%. Όσον αφορά τα νοικοκυριά, το πρώτο τρίμηνο του 214, καταγράφηκε μείωση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, ενώ αντιθέτως, ο βαθμός θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων για καταναλωτικούς και λοιπούς σκοπούς παρουσίασε σταθεροποίηση. Το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό και στις δύο κατηγορίες δανείων ήταν αντίθετο με τις που καταγράφηκαν στην προηγούμενη έρευνα, αφού ανέμεναν μεγαλύτερη αύξηση του βαθμού θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων. Όσον αφορά τις για το δεύτερο τρίμηνο του 214, ο βαθμός θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων αναμένεται να παραμείνει στα ίδια επίπεδα με αυτό του πρώτου Σύνοψη αποτελεσμάτων 2 Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά - Στεγαστικά Δάνεια - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση για δάνεια Επιχειρήσεις Νοικοκυριά τριμήνου, ενώ αναμένεται μείωση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια. Ζήτηση 214Q1 Κύπρος 214Q2 () 214Q1 Zώνη του ευρώ 214Q2 () Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Χαλαρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Χαλαρότερα Χαλαρότερα Μείωση Αμετάβλητα Αύξηση Αύξηση - Στεγαστικά Δάνεια Μείωση Μείωση Αύξηση Αύξηση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Αυστηρότερα Αυστηρότερα Χαλαρότερα Μείωση Μείωση Αύξηση Αύξηση Η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις κατά το πρώτο τρίμηνο του 214 κατέγραψε μείωση, περίπου στον ίδιο βαθμό με το προηγούμενο τρίμηνο. Σε ό,τι αφορά τα δάνεια για στεγαστικούς καθώς και για καταναλωτικούς και λοιπούς σκοπούς προς νοικοκυριά η μείωση της καθαρής ζήτησης ήταν αρκετά μικρότερη με αυτή που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο. Το επόμενο τρίμηνο, η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις αναμένεται να παραμείνει αμετάβλητη σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 214. Σε αντίθεση, η ζήτηση από τα νοικοκυριά για στεγαστικούς και καταναλωτικούς και λοιπούς σκοπούς αναμένεται να μειωθεί, με το δείκτη διάχυσης και στις δύο περιπτώσεις να παραμένει στα ίδια επίπεδα με αυτά του πρώτου τριμήνου. 1 Βλέπε σημείωση στη σελίδα 1. 2 Τα αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (δηλαδή το πρώτο τρίμηνο του 214 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το δεύτερο τρίμηνο του 214), επίσης σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο.

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 Συνοπτικά αποτελέσματα για τη ζώνη του ευρώ Προσφορά Στη ζώνη του ευρώ, η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το πρώτο τρίμηνο του 214 συνέχισε την πτωτική της πορεία, όπως αναμενόταν βάσει των προσδοκιών της προηγούμενης έρευνας. Οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις κατά το δεύτερο τρίμηνο του 214 θα γίνουν χαλαρότερα. Τα κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το πρώτο τρίμηνο του 214 έγιναν σε μεγαλύτερο βαθμό χαλαρότερα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και περίπου στα ίδια επίπεδα με τις των τραπεζών. Το δεύτερο τρίμηνο του 214, οι τράπεζες αναμένουν οριακή αυστηρότητα των κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων. Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στη ζώνη του ευρώ έγιναν οριακά χαλαρότερα το πρώτο τρίμηνο του 214, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας. Σε αντίθεση με τα στεγαστικά δάνεια, το δεύτερο τρίμηνο του 214 αναμένεται ότι τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στη ζώνη του ευρώ θα καταγράψουν περαιτέρω χαλάρωση, στα ίδια περίπου επίπεδα με το πρώτο τρίμηνο. Ζήτηση Στη ζώνη του ευρώ, υπήρξε αύξηση της καθαρής ζήτησης για δάνεια προς επιχειρήσεις το πρώτο τρίμηνο του 214, σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας. Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά στη ζώνη του ευρώ επίσης κατέγραψε αύξηση μετά την μείωση που κατέγραψε και για τις δύο κατηγορίες δανείων το προηγούμενο τρίμηνο. Όπως και για τις επιχειρήσεις, η αύξηση στην καθαρή ζήτηση και για τις δύο κατηγορίες ήταν μικρότερη σε σύγκριση με τις της προηγούμενης έρευνας. Το δεύτερο τρίμηνο του 214 αναμένεται σημαντική αύξηση στην καθαρή ζήτηση για όλες τις κατηγορίες δανείων. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τις των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 Κριτήρια χρηματοδότησης: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 55 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - ζώνη του ευρώ - 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 Αναλυτικά, στην Κύπρο ο βαθμός θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις κατέγραψε σταθεροποίηση, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια να παραμένει στο 25%, αντίθετα με τις των τραπεζών για αύξηση της αυστηρότητας των κριτηρίων στο 5%. Στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων συνέβαλαν όλοι οι παράγοντες εξαιρουμένων των παραγόντων που σχετίζονται με τον ανταγωνισμό (βλ. Παράρτημα 1). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς 2

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 επιχειρήσεις, το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια και το περιθώριο για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου κατέγραψαν αύξηση. Οι όροι εφαρμογής που σχετίζονται με το μέγεθος του δανείου και τις απαιτήσεις ασφάλειας έγιναν αυστηρότερες αλλά σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Οι ρήτρες δανείων, οι επιβαρύνσεις εκτός τόκων και η διάρκεια του δανείου παρέμειναν αμετάβλητα. Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το πρώτο τρίμηνο του 214 συνέχισε την καθοδική της πορεία (από το 1,2% στο,3% περίπου), όπως αναμενόταν βάσει των προσδοκιών της προηγούμενης έρευνας. Το κόστος που σχετίζεται με την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών παρουσίασε οριακή αύξηση ενώ η πρόσβαση σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς και ο ανταγωνισμός από άλλα είχε αυξημένη επίδραση στη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων. Συγχρόνως, η κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών παρουσίασε σταθεροποίηση του βαθμού θέσπισης χαλαρότερων κριτηρίων, αντίθετα με τον κίνδυνο όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια ο οποίος συνέβαλε στην θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Τέλος, οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, οι προοπτικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες και ο ανταγωνισμός από μη και από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς συνέβαλαν συγκριτικά με το προηγούμενο τρίμηνο στη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων. Όσον αφορά τις για το δεύτερο τρίμηνο του 214, στην Κύπρο αναμένεται ότι τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις θα γίνουν αυστηρότερα σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 214, ενώ στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια θα γίνουν χαλαρότερα. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Όσον αφορά την καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο, το πρώτο τρίμηνο του 214 αυτή κατέγραψε μείωση με το δείκτη διάχυσης να παραμένει στο -13%, όπως και στο προηγούμενο τρίμηνο, παρά τις των τραπεζών για μεγαλύτερη μείωση της καθαρής ζήτησης (Διάγραμμα 2). Σε αντίθεση με το προηγούμενο τρίμηνο, το πρώτο τρίμηνο του 214, ο παράγοντας που σχετίζεται με τις ανάγκες χρηματοδότησης για την αναδιάρθρωση χρέους στις επιχειρήσεις συνέβαλε στο να παραμείνει η ζήτηση κατά βάση αμετάβλητη, ενώ ο παράγοντας των συγχωνεύσεων ή εξαγορών και αναδιαρθρώσεων σε επιχειρήσεις από αμετάβλητος κινήθηκε αρνητικά με αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης. Οι πάγιες επενδύσεις συνέβαλαν σε μικρότερο βαθμό στη μείωση της καθαρής ζήτησης (βλ. Παράρτημα 1). Στη ζώνη του ευρώ, υπήρξε αύξηση της καθαρής ζήτησης για δάνεια προς επιχειρήσεις το πρώτο τρίμηνο του 214, σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 2). Η αύξηση της καθαρής ζήτησης οφείλεται κυρίως στη θετικά σημαντική επίδραση των αναγκών χρηματοδότησης για αποθέματα και κεφάλαια κίνησης τα οποία αντιστάθμισαν, τουλάχιστον εν μέρει, την αρνητική επίδραση παραγόντων όπως οι πάγιες επενδύσεις, η εσωτερική χρηματοδότηση και η έκδοση χρεογράφων. Όσον αφορά το δεύτερο τρίμηνο του 214, στην Κύπρο, βάσει των προσδοκιών των τραπεζών που συμμετέχουν στην έρευνα, αναμένεται ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα παραμείνει αμετάβλητη. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ότι η ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει σημαντική αύξηση. 3

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Ζήτηση: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4 "αύξηση" Δάνεια προς νοικοκυριά Κύπρος - ζώνη του ευρώ - 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Στην Κύπρο ο βαθμός θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά παρουσίασε μείωση στο 13%, αντίθετα με τις των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα οι οποίες ανέμεναν μεγάλη αύξηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων (38%) κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων προς τα νοικοκυριά(διάγραμμα 3). Όπως και τα πρόσφατα προηγούμενα τρίμηνα, οι παράγοντες αντίληψης κινδύνου, δηλαδή οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών, όπως και η κατηγορία του κόστους κεφαλαίων και περιορισμών που συνδέονται με τον ισολογισμό, συνέβαλαν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, με την πρώτη κατηγορία να συντείνει στον ίδιο βαθμό με το προηγούμενο τρίμηνο προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων και την δεύτερη κατηγορία να συντείνει σε μικρότερο βαθμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά από μια περίοδο διάρκειας πέραν του ενός έτους, η άσκηση πιέσεων από τον ανταγωνισμό φαίνεται να συνέβαλε σε αύξηση της αυστηρότητας των εν λόγω κριτηρίων (βλ. Παράρτημα 2α). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες άφησαν αμετάβλητα το περιθώριο για τα συνήθη δάνεια, καθώς και τη διάρκεια του δανείου και τις επιβαρύνσεις εκτός τόκων. Σε αντίθεση, το περιθώριο για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου όπως και οι απαιτήσεις ασφάλειας και ο λόγος δανείου προς αξία ακινήτου έγιναν αυστηρότερα. Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων το πρώτο τρίμηνο του 214 έγιναν σε μεγαλύτερο βαθμό χαλαρότερα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, περίπου στον ίδιο βαθμό με τις των τραπεζών της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 3). Οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών συνέτειναν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Οι προαναφερθέντες παράγοντες αντισταθμίστηκαν από τη μείωση που παρατηρήθηκε στον ανταγωνισμό από άλλα τραπεζικά και μη ιδρύματα που επέδρασε προς την κατεύθυνση της χαλάρωσης των εν λόγω κριτηρίων. Ο παράγοντας κόστους κεφαλαίων και περιορισμών που συνδέονται με τον ισολογισμό παρέμεινε αμετάβλητος. Όσον αφορά τις για το δεύτερο τρίμηνο του 214, αναμένεται πως τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων στην Κύπρο θα γίνουν αυστηρότερα. Στη ζώνη του ευρώ, οι τράπεζες αναμένουν θέσπιση οριακά αυστηρότερων κριτηρίων σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 214. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Κριτήρια χρηματοδότησης: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - ζώνη του ευρώ - 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 4

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά Αναφορικά με τα στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο, η καθαρή ζήτηση κατέγραψε μικρότερη μείωση σε σχέση με τις των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 4). Αρνητική επίδραση στην καθαρή ζήτηση των εν λόγω δανείων κατέγραψαν όλοι οι παράγοντες εξαιρουμένων των δανείων από άλλα τραπεζικά ιδρύματα και των άλλων πηγών χρηματοδότησης. (βλ. Παράρτημα 2α). Στη ζώνη του ευρώ, η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια κατέγραψε αύξηση (περίπου 5,9% από -3,1%), αν και σε μικρότερο βαθμό από ότι αναμενόταν βάσει των προσδοκιών της προηγούμενης έρευνας. Οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών ήταν ο μόνος παράγοντας με θετική επίδραση ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες επέδρασαν αρνητικά προς την κατεύθυνση της μείωσης της ζήτησης. Το δεύτερο τρίμηνο του 214, οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν μείωση της καθαρής ζήτησης για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά, στον ίδιο βαθμό με την μείωση που παρατηρήθηκε το πρώτο τρίμηνο του έτους. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ αναμένεται σημαντική αύξηση της καθαρής ζήτησης. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Ζήτηση: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 "αύξηση" Κύπρος - ζώνη του ευρώ - 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο έγιναν αυστηρότερα το πρώτο τρίμηνο του 214 καταγράφοντας (Διάγραμμα 5) σταθεροποίηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων στο 25%, όπως και το τέταρτο τρίμηνο του 213. Το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό ήταν αντίθετο με τις της προηγούμενης έρευνας η οποία παρουσίαζε αναμενόμενη αύξηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων στο 38%. Το κόστος κεφαλαίων και οι περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, όπως και η άσκηση πίεσης από τον ανταγωνισμό, είχαν αυξημένη συνεισφορά σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο ως προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Η επίδραση των προσδοκιών σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα, της φερεγγυότητας των καταναλωτών και του κινδύνου όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια ως προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων παρέμεινε στα ίδια επίπεδα σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (βλ. Παράρτημα 2β). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες συνέχισαν να εφαρμόζουν αυξημένα περιθώρια τόσο για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου καθώς και αυξημένες απαιτήσεις ασφάλειας, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό σε σχέση με το τέταρτο τρίμηνο του 213, ενώ οι όροι για τη διάρκεια του δανείου έγιναν αυστηρότεροι στα ίδια όμως επίπεδα με το προηγούμενο τρίμηνο. Σε αντίθεση, οι επιβαρύνσεις εκτός τόκων έγιναν αυστηρότεροι σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση πάντοτε με το προηγούμενο τρίμηνο. Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων κατέγραψαν οριακή χαλάρωση το πρώτο τρίμηνο του 214 για δεύτερη φορά από το 28, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 5). Το κόστος κεφαλαίων και οι περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, ο ανταγωνισμός από μη και ο κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια είχαν κάπως μειωμένη επίδραση ως προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, ενώ ο ανταγωνισμός από 5

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 άλλα, οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και η φερεγγυότητα καταναλωτών συνέβαλαν στη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων. Στην Κύπρο, οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα γίνουν αυστηρότερα το δεύτερο τρίμηνο του 214, αν και σε μικρότερο βαθμό από αυτό που καταγράφηκε το πρώτο τρίμηνο του 214, ενώ στη ζώνη του ευρώ τα κριτήρια αναμένεται να γίνουν πιο χαλαρά, στα ίδια επίπεδα με το πρώτο τρίμηνο. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 Κριτήρια χρηματοδότησης: καταναλωτικάκαι λοιπάδάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" Κύπρος - ζώνη του ευρώ - 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά Όπως και στην περίπτωση των δανείων προς νοικοκυριά για στεγαστικούς σκοπούς στην Κύπρο, η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά κατέγραψε μικρότερη μείωση σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 6). Αρνητική επίδραση στην καθαρή ζήτηση κατέγραψαν για τα εν λόγω δάνεια οι δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών, η εμπιστοσύνη καταναλωτών, καθώς και οι αποταμιεύσεις νοικοκυριών. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6 Ζήτηση: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 "αύξηση" Κύπρος - ζώνη του ευρώ - 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 Στη ζώνη του ευρώ, καταγράφηκε αύξηση της καθαρής ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά μετά την μείωση που κατέγραψε το προηγούμενο τρίμηνο, αν και σε μικρότερο βαθμό από ότι αναμενόταν σύμφωνα με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Η αυξημένη αρνητική επίδραση των δανείων από άλλα τραπεζικά ιδρύματα αντιστάθμισε, τουλάχιστον εν μέρει, τη σημαντική βελτίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Το δεύτερο τρίμηνο του 214, στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν μείωση της ζήτησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά, στον ίδιο βαθμό με τη μείωση του πρώτου τριμήνου, ενώ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται για τη συγκεκριμένη κατηγορία δανείων αύξηση της καθαρής ζήτησης. 6

212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Παράρτημα 1. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 5 4 3 2 1-1 Κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 7 6 5 4 3 2 1 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 4 3 2 1 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 5 4 3 2 1 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 4 3 2 1 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 3 2 1 Περίθωριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 3 2 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 3 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 3 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 5 4 3 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 Ρήτρες δανείων 6 5 4 3 Διάρκεια -1-2 -3 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4-5 ζήτηση '"αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Πάγιες επενδύσεις 3 2 1-1 -2-3 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης -1-2 -3-4 -5-6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 5 4 3 2 1 Αναδιάρθρωση χρέους -1-2 -3-4 -5-6 Εσωτερική χρηματοδότηση 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Δάνεια από μη -1-2 -3-4 -5-6 Έκδοση χρεογράφων -1-2 -3-4 -5-6 'Εκδοση μετοχών Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 7

212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 Παράρτημα 2α. Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 5 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 5 Διάρκεια 6 5 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 ζήτηση "αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Καταναλωτικές δαπάνες που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 8

212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 214Q2 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 214Q1 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 Παράρτημα 2β. Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" ''πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Διάρκεια 3 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 5 5 5 5 2 4 4 4 4 1 3 3 3 3 2 2 2 2-1 1 1 1 1-2 -3 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 ζήτηση "αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Απόκτηση τίτλων -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 9

Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Απρίλιος 214 Σημειώσεις: Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf_gr/methodology_121.pdf Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων η οποία διεξήχθη τον Απρίλιο του 214 αναφέρονται στις αλλαγές που σημειώθηκαν το πρώτο τρίμηνο του 214 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις των τραπεζών για το δεύτερο τρίμηνο του 214 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά 1. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 85% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 1