ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Οκτώβριος 213 Συνοπτικά αποτελέσματα για την Κύπρο Προσφορά Στην Κύπρο κατά το τρίτο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε σταθεροποίηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια να παραμένει στο 38%, χαμηλότερα σε σχέση με τις της προηγούμενης έρευνας. Το τέταρτο τρίμηνο του 213 τα κριτήρια για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις αναμένεται να γίνουν αυστηρότερα, με το δείκτη διάχυσης 1 να παραμένει και πάλι στο 38%. Το τρίτο τρίμηνο του 213 καταγράφηκε για δεύτερη συνεχόμενη φορά μείωση του βαθμού θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών καθώς και καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά. Το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό και στις δύο κατηγορίες δανείων ήταν χαμηλότερο από το αναμενόμενο με βάση τις της προηγούμενης έρευνας. Όσον αφορά τις για το τέταρτο τρίμηνο του 213, όπως και στην περίπτωση των δανείων προς επιχειρήσεις, αναμένεται σταθεροποίηση στο βαθμό θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων τόσο για στεγαστικά όσο και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια. Ζήτηση Η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις καθώς και από νοικοκυριά τόσο για στεγαστικούς όσο και για καταναλωτικούς και λοιπούς σκοπούς το τρίτο τρίμηνο του 213 κατέγραψε μείωση αλλά σε αρκετά μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με το προηγούμενο Σύνοψη αποτελεσμάτων 2 Κριτήρια χορήγησης δανείων Επιχειρήσεις Νοικοκυριά - Στεγαστικά Δάνεια - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Ζήτηση για δάνεια Επιχειρήσεις Νοικοκυριά τρίμηνο. Η μείωση της ζήτησης ήταν μεγαλύτερη, μικρότερη και ίση με την αναμενόμενη για δάνεια προς επιχειρήσεις, στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια, αντίστοιχα. Το επόμενο τρίμηνο αναμένεται και πάλιν μείωση της ζήτησης για όλες τις κατηγορίες των υπό αναφορά δανείων, σε μικρότερο βαθμό από αυτόν του τρίτου τριμήνου του 213. Συνοπτικά αποτελέσματα για τη ζώνη του ευρώ Προσφορά 213Q3 Κύπρος 213Q4 () 213Q3 Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα Αυστηρότερα ζώνη του ευρώ 213Q4 () Χαλαρότερα Χαλαρότερα Χαλαρότερα Μείωση Μείωση Μείωση Αύξηση - Στεγαστικά Δάνεια Μείωση Μείωση Αύξηση Αύξηση - Καταναλωτικά και λοιπά Δάνεια Μείωση Μείωση Αύξηση Αύξηση Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το τρίτο τρίμηνο του 213 κατέγραψε περαιτέρω μείωση, σύμφωνα και με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Οι τράπεζες αναμένουν χαλάρωση των κριτηρίων χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις κατά το τέταρτο τρίμηνο του 213, για πρώτη φορά μετά το τέταρτο τρίμηνο του 29. Η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά το τρίτο τρίμηνο του 213 κατέγραψε περαιτέρω μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ελαφρώς πιο κάτω από τις 1. Βλέπε σημείωση στη σελίδα 1. 2. Τα αποτελέσματα καταγράφουν τις μεταβολές που σημειώθηκαν τους τελευταίους τρεις μήνες (δηλαδή το τρίτο τρίμηνο του 213 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο), καθώς και τις μεταβολές που αναμένεται να σημειωθούν για τους επόμενους τρεις μήνες (δηλαδή το τέταρτο τρίμηνο του 213), επίσης σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 της προηγούμενης έρευνας. Το τέταρτο τρίμηνο του 213 οι τράπεζες αναμένουν οριακή χαλάρωση των κριτηρίων για πρώτη φορά μετά το τέταρτο τρίμηνο του 21. Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στη ζώνη του ευρώ, μετά τη χαλάρωση που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο για πρώτη φορά από το τέλος του 27, τα εν λόγω κριτήρια έγιναν οριακά αυστηρότερα το τρίτο τρίμηνο του 213, σύμφωνα και με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Όπως και στην περίπτωση των στεγαστικών δανείων στη ζώνη του ευρώ, αναμένεται ότι τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα γίνουν οριακά πιο χαλαρά κατά το τέταρτο τρίμηνο του 213. Ζήτηση Στη ζώνη του ευρώ, η μείωση της καθαρής ζήτησης για δάνεια προς επιχειρήσεις το τρίτο τρίμηνο του 213 ήταν μικρότερη από αυτή του προηγούμενου τριμήνου για δεύτερη συνεχόμενη φορά. Ωστόσο, η εν λόγω μείωση ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης βάσει των προσδοκιών των τραπεζών, ενώ η ζήτηση για στεγαστικά και τα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια κατέγραψε αύξηση. Το τέταρτο τρίμηνο του 213 αναμένεται ελαφρά αύξηση στην καθαρή ζήτηση για όλες τις κατηγορίες δανείων. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Κριτήρια για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις Το Διάγραμμα 1 παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας σε σχέση με τα κριτήρια χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τις των τραπεζών, τόσο για την Κύπρο όσο και για τη ζώνη του ευρώ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 Κριτήρια χρηματοδότησης: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 55 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 Πηγή: KTK. "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Αναλυτικά, στην Κύπρο ο βαθμός θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση δανείων προς επιχειρήσεις παρέμεινε σταθερός, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των τραπεζών που δήλωσαν αυστηρότερα κριτήρια να διαμορφώνεται και πάλι στο 38%, χαμηλότερα από τις της προηγούμενης έρευνας. Στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων συνέβαλαν οι ίδιοι παράγοντες του προηγούμενου τριμήνου, ενώ στα αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου του 213 επίσης συνέτεινε και η μειωμένη ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς (βλ. Παράρτημα 1). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις, το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια παρέμεινε αμετάβλητο, σε αντίθεση με το περιθώριο για δάνεια ψηλότερου κινδύνου, το μέγεθος δανείου και τις απαιτήσεις ασφάλειας που έγιναν αυστηρότερα σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο. Επίσης, σύμφωνα με τις απαντήσεις των συμμετεχουσών τραπεζών, οι ρήτρες δανείων έγιναν αυστηρότερες σε αντίθεση με τα προηγούμενα δύο τρίμηνα που έμειναν αμετάβλητες ενώ, η διάρκεια και οι επιβαρύνσεις εκτός τόκων έγιναν αυστηρότερα στον ίδιο βαθμό με το δεύτερο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης δανείων σε επιχειρήσεις το τρίτο τρίμηνο του 213 κατέγραψε περαιτέρω μείωση (από το 5% στο 2% περίπου) και ήταν σύμφωνη με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Το κόστος που σχετίζεται με την κεφαλαιακή θέση των τραπεζών είχε κάπως μικρότερη σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 213 επίδραση προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, ενώ η ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς, η κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών, ο 2
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 ανταγωνισμός από άλλα και ο ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς συνέτειναν, όπως και το προηγούμενο τρίμηνο, προς τη χαλάρωση των κριτηρίων χορήγησης. Όσον αφορά τις για το τέταρτο τρίμηνο του 213, στην Κύπρο αναμένεται ότι τα κριτήρια θα γίνουν αυστηρότερα στον ίδιο βαθμό με το τρίτο τρίμηνο του 213, ενώ στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις θα γίνουν πιο χαλαρά για πρώτη φορά μετά το τέταρτο τρίμηνο του 29. Ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις Όσον αφορά την καθαρή ζήτηση για δάνεια από επιχειρήσεις στην Κύπρο το τρίτο τρίμηνο του 213, καταγράφηκε μείωση της ζήτησης η οποία ήταν αρκετά μικρότερη από αυτή που καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του 213 (-25% από -38%) αλλά μεγαλύτερη από την αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των τραπεζών (Διάγραμμα 2). Το τρίτο τρίμηνο του 213, η επίδραση των πάγιων επενδύσεων και των αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης προς την κατεύθυνση της μείωσης της ζήτησης αντισταθμίστηκε από τη θετική επίδραση των αναγκών αναδιάρθρωσης χρέους (βλ. Παράρτημα 1). Η μείωση της καθαρής ζήτησης για δάνεια από επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ ήταν μικρότερη από αυτή του προηγούμενου τριμήνου (-7% από -1%) (Διάγραμμα 2), για δεύτερη συνεχόμενη φορά, ωστόσο όπως και τα προηγούμενα τρίμηνα ήταν μεγαλύτερη της αναμενόμενης βάσει των προσδοκιών των τραπεζών. Όπως και στα προηγούμενα τρίμηνα, η μείωση της καθαρής ζήτησης οφείλεται κυρίως στη σημαντική αρνητική επίδραση των αναγκών χρηματοδότησης πάγιων επενδύσεων. Για τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο τα αποθέματα και κεφάλαια κίνησης όπως και η αναδιάρθρωση χρέους είχαν θετική επίδραση στη ζήτηση. Όσον αφορά το τέταρτο τρίμηνο του 213, βάσει των προσδοκιών των τραπεζών που συμμετέχουν στην έρευνα, στην Κύπρο αναμένεται ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει περαιτέρω μείωση, σε μικρότερο ωστόσο βαθμό από αυτό του τρίτου τριμήνου του 213. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ότι η ζήτηση δανείων από επιχειρήσεις θα καταγράψει ελαφρά αύξηση το τέταρτο τρίμηνο του 213. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Ζήτηση: δάνεια προς μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4 Πηγή: KTK. "αύξηση" 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Δάνεια προς νοικοκυριά Κριτήρια για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά Στην Κύπρο συνεχίστηκε η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο σε μικρότερο βαθμό από αυτό που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο (25% από 38%) και χαμηλότερα από τις των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 3). Όπως και τα προηγούμενα τρίμηνα, το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, οι των τραπεζών σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα και οι προοπτικές της αγοράς κατοικιών ήταν οι παράγοντες που συνέβαλαν στη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, με τους πρώτους δύο παράγοντες να ασκούν μικρότερη επίδραση το τρίτο τρίμηνο του 213 σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και τον τελευταίο παράγοντα να έχει την ίδια επίδραση προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων, πάντοτε σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 213 (βλ. Παράρτημα 2α). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες άφησαν αμετάβλητο το περιθώριο για τα συνήθη δάνεια και όπως και το προηγούμενο τρίμηνο εφάρμοσαν αυξημένο περιθώριο για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου, μεγαλύτερες απαιτήσεις ασφάλειας και διάρκεια δανείου. Στη ζώνη του ευρώ, η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων κατά 3
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 το τρίτο τρίμηνο του 213, κατέγραψε περαιτέρω μείωση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (1% από 4%), ελαφρώς πιο κάτω από τις της προηγούμενης έρευνας (Διάγραμμα 3). Σε αντίθεση με την περίπτωση της χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις στη ζώνη του ευρώ, στα στεγαστικά δάνεια το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό είχαν οριακή επίδραση προς την κατεύθυνση της θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων. Όσον αφορά τις για το τέταρτο τρίμηνο του 213, αναμένεται πως τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων στην Κύπρο θα γίνουν αυστηρότερα, με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό να παραμένει στα επίπεδα του τρίτου τριμήνου. Στη ζώνη του ευρώ οι τράπεζες αναμένουν θέσπιση ελαφρώς χαλαρότερων κριτηρίων σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο του 213, για πρώτη φορά μετά το τέταρτο τρίμηνο του 21. εμπιστοσύνης των καταναλωτών, πάντοτε σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 213. Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ, η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια κατέγραψε αύξηση (1% από -4%) για πρώτη φορά από το τέταρτο τρίμηνο του 21, λίγο πιο πάνω από τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα. Η εν λόγω μικρή αύξηση της ζήτησης εξηγείται από τις προοπτικές της αγοράς κατοικιών που ήταν ο μόνος παράγοντας που επέδρασε θετικά προς την κατεύθυνση της αύξησης της ζήτησης, αντισταθμίζοντας την, μειωμένη μεν, αρνητική δε, επίδραση όλων των λοιπών παραγόντων. Το τέταρτο τρίμηνο του 213 οι τράπεζες στην Κύπρο αναμένουν περαιτέρω μείωση της καθαρής ζήτησης για στεγαστικά δάνεια από νοικοκυριά, η οποία ωστόσο αναμένεται να είναι μικρότερη από αυτή που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ελαφρώς μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης το τέταρτο τρίμηνο του 213. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Κριτήρια χρηματοδότησης: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Πηγή: KTK. -7 Ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά Η καθαρή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο κατέγραψε μείωση σε αρκετά μικρότερο βαθμό από το δεύτερο τρίμηνο του 213 (-25% από -63%), μικρότερη και από την αναμενόμενη βάσει των προσδοκιών των συμμετεχουσών τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 4). Με εξαίρεση τις προοπτικές της αγοράς κατοικιών που συνέτειναν στη μείωση της ζήτησης στον ίδιο βαθμό με το δεύτερο τρίμηνο του 213, όλοι οι παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση της ζήτησης το προηγούμενο τρίμηνο άσκησαν μειωμένη επίδραση προς την ίδια κατεύθυνση το τρίτο τρίμηνο του 213, τα δε δάνεια από άλλα και οι άλλες πηγές χρηματοδότησης δεν είχαν επίδραση προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση (βλ. Παράρτημα 2α). Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει η μειωμένη αρνητική επίδραση της ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Ζήτηση: στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 Πηγή: KTK. "αύξηση" 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά Τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων στην Κύπρο (Διάγραμμα 5) έγιναν αυστηρότερα το τρίτο τρίμηνο του 213, για δεύτερη συνεχόμενη φορά σε μικρότερο βαθμό από αυτόν που καταγράφηκε το προηγούμενο τρίμηνο, με το δείκτη διάχυσης να μειώνεται στο 25% από το 38%, αρκετά πιο κάτω από τις των τραπεζών που είχε καταγράψει η προηγούμενη έρευνα. Το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό, καθώς και οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα είχαν μειωμένη συνεισφορά προς τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων σε αντίθεση με τη φερεγγυότητα των καταναλωτών και τον κίνδυνο όσον αφορά τη 4
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 ζητούμενη ασφάλεια που είχαν την ίδια επίδραση, πάντοτε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο (βλ. Παράρτημα 2β). Σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά, οι τράπεζες συνέχισαν να εφαρμόζουν αυξημένα περιθώρια τόσο για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια ψηλότερου κινδύνου, μεγαλύτερες απαιτήσεις ασφάλειας και αυστηρότερους όρους για τη διάρκεια του δανείου στον ίδιο βαθμό με το δεύτερο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ, τα κριτήρια χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων έγιναν οριακά αυστηρότερα το τρίτο τρίμηνο του 213, σύμφωνα με τις των τραπεζών στην προηγούμενη έρευνα (Διάγραμμα 5). Το κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό είχαν ελαφρώς αυξημένη επίδραση προς την κατεύθυνση της θέσπισης αυστηρότερων κριτηρίων, πάντοτε σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ ο ανταγωνισμός από άλλα, ο ανταγωνισμός από μη καθώς και οι σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα άσκησαν μικρή επίδραση προς τη θέσπιση χαλαρότερων κριτηρίων. Στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν ότι τα κριτήρια για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων θα γίνουν αυστηρότερα το τέταρτο τρίμηνο του 213, κατά τον ίδιο περίπου βαθμό που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο, ενώ στη ζώνη του ευρώ τα κριτήρια αναμένεται να γίνουν ελαφρώς χαλαρότερα. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 Κριτήρια χρηματοδότησης: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5-5 -1-15 Πηγή: KTK. "πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά Όπως και στις περιπτώσεις των δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις και των στεγαστικών δανείων στην Κύπρο, η καθαρή ζήτηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων από νοικοκυριά στην Κύπρο κατέγραψε μείωση, με το σταθμισμένο ως προς την ένταση των απαντήσεων καθαρό ποσοστό των συμμετεχουσών τραπεζών που δήλωσαν μείωση να μειώνεται από το -5% στο -38%, σύμφωνα με τις των συμμετεχουσών τραπεζών (Διάγραμμα 6). Η μικρότερη σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά αντικατοπτρίζεται, κατά κύριο λόγο, στη μικρότερη αρνητική επίδραση της μείωσης των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών και στη μικρότερη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6 Ζήτηση: καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 Πηγή: KTK. "αύξηση" 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 Αντίθετα, στη ζώνη του ευρώ καταγράφηκε οριακή αύξηση της καθαρής ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια από νοικοκυριά για πρώτη φορά από το δεύτερο τρίμηνο του 21, κάπως μεγαλύτερη από την αναμενόμενη με το σταθμισμένο καθαρό ποσοστό των τραπεζών να διαμορφώνεται στο 1% από το -4%. Η εν λόγω αύξηση της καθαρής ζήτησης αποδίδεται, σύμφωνα πάντα με τις τράπεζες της Ευρωζώνης που συμμετέχουν στην έρευνα, κυρίως στη μικρότερη αρνητική επίδραση των μειωμένων δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών, της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών. Το τέταρτο τρίμηνο του 213 στην Κύπρο οι τράπεζες αναμένουν μείωση της ζήτησης καταναλωτικών και 5
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 λοιπών δανείων από νοικοκυριά, μικρότερη ωστόσο από αυτή που καταγράφηκε το τρίτο τρίμηνο του 213. Στη ζώνη του ευρώ αναμένεται ελαφρώς μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης απ' ό,τι το προηγούμενο τρίμηνο. 6
211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 Παράρτημα 1. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 6 5 4 3 2 1-1 Κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 7 6 5 4 3 2 1 Κόστος που σχετίζεται με τη κεφαλαιακή θέση των τραπεζών 4 3 2 1 Ικανότητα πρόσβασης σε χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Κατάσταση ρευστότητας των τραπεζών 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από χρηματοδότηση μέσω της αγοράς 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 4 3 2 1 Προοπικές που αφορούν συγκεκριμένους κλάδους ή εταιρείες 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις 4 3 Περίθωριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 4 3 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 Μέγεθος δανείου ή πιστωτικού ορίου 6 5 4 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 Ρήτρες δανείων 6 5 4 Διάρκεια 2 2 3 3 3 3 3 1 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για δάνεια ή πιστωτικά όρια προς επιχειρήσεις 3 2 1-1 -2-3 -4-5 ζήτηση '"αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Πάγιες επενδύσεις 3 2 1-1 -2-3 Αποθέματα και κεφάλαια κίνησης -1-2 -3-4 -5-6 Συγχωνεύσεις ή εξαγορές και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων 6 5 4 3 2 1 Αναδιάρθρωση χρέους -1-2 -3-4 -5-6 Εσωτερική χρηματοδότηση 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Δάνεια από μη -1-2 -3-4 -5-6 Έκδοση χρεογράφων -1-2 -3-4 -5-6 'Εκδοση μετοχών Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 7
211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 Παράρτημα 2α. Στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" "πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 5 4 3 2 1 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 5 4 3 2 1 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 5 4 3 2 1 Λόγος δανείου προς αξία ακινήτου 6 5 4 3 2 1 Διάρκεια Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 6 5 4 3 2 1 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για στεγαστικά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 ζήτηση "αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Προοπτικές της αγοράς κατοικιών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Καταναλωτικές δαπάνες που δεν σχετίζονται με αγορά κατοικίας -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 'Αλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 8
211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 213Q4 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 211Q4 212Q1 212Q2 212Q3 212Q4 213Q1 213Q2 213Q3 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 Παράρτημα 2β. Καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά από ΝΧΙ στην Κύπρο (δείκτης διάχυσης) (Α) Προσφορά - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τα κριτήρια των τραπεζών για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 5 4 3 2 1-1 κριτήρια ''πιο αυστηρά" ''πιο χαλαρά" 6 5 4 3 2 1 Κόστος κεφαλαίων και περιορισμοί που συνδέονται με τον ισολογισμό 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από άλλα 6 5 4 3 2 1 Ανταγωνισμός από μη 6 5 4 3 2 1 Προσδοκίες σχετικά με τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα 6 5 4 3 2 1 Φερεγγυότητα καταναλωτών 6 5 4 3 2 1 Κίνδυνος όσον αφορά τη ζητούμενη ασφάλεια Όροι εφαρμογής για τη χορήγηση καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά 6 Περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια 6 Περιθώριο των τραπεζών για δάνεια ψηλότερου κινδύνου 6 Απαιτήσεις ασφάλειας 6 Διάρκεια 3 Επιβαρύνσεις εκτός τόκων 5 5 5 5 2 4 4 4 4 1 3 3 3 3 2 2 2 2-1 1 1 1 1-2 -3 (Β) Ζήτηση - Κύριοι παράγοντες που επηρέασαν τη ζήτηση για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6 ζήτηση "αύξηση" -1-2 -3-4 -5-6 Δαπάνες για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών -1-2 -3-4 -5-6 -7-8 Εμπιστοσύνη καταναλωτών -1-2 -3-4 -5-6 Απόκτηση τίτλων -1-2 -3-4 -5-6 Αποταμιεύσεις νοικοκυριών 3 2 1-1 -2-3 Δάνεια από άλλα -1-2 -3-4 -5-6 Άλλες πηγές χρηματοδότησης Σημείωση: στις περιπτώσεις που δεν διακρίνονται ιστογράμματα ο δείκτης διάχυσης είναι στο για το συγκεκριμένο τρίμηνο και μπορεί να υποδηλοί (1) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο, (2) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (3) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 9
Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Οκτώβριος 213 Σημειώσεις: Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια ποιοτική έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις στη ζώνη του ευρώ και βασικός της στόχος είναι η βελτίωση της πληροφόρησης για τις συνθήκες χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ. Το ερωτηματολόγιο της έρευνας απευθύνεται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των τραπεζών της κάθε χώρας της ζώνης του ευρώ και καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων για το δανεισμό στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τα κριτήρια για την έγκριση των δανείων, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστώσεων καθώς και την αξιολόγηση των τραπεζών για τις συνθήκες που επηρεάζουν τη ζήτηση των δανείων. Περαιτέρω πληροφορίες θα βρείτε στην περιγραφή της μεθοδολογίας της εν λόγω έρευνας http://www.centralbank.gov.cy/media/pdf_gr/methodology_121.pdf Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων η οποία διεξήχθη τον Οκτώβριο του 213 αναφέρονται στις αλλαγές που σημειώθηκαν το τρίτο τρίμηνο του 213 σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και στις των τραπεζών για το τέταρτο τρίμηνο του 213 όσον αφορά τα κριτήρια και τη ζήτηση δανείων ή πιστωτικών ορίων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά 1. Επισημαίνεται ότι τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται στις απαντήσεις των τραπεζών που συμμετέχουν στην εν λόγω έρευνα και εκφράζουν τη δική τους αντίληψη για τη χρηματοδοτική αγορά. Τα αποτελέσματα δεν αντιπροσωπεύουν εκτιμήσεις ή συμπεράσματα της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. 1. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας για την Κύπρο δεν είναι σταθμισμένα ως προς το μερίδιο αγοράς της κάθε τράπεζας που λαμβάνει μέρος στην έρευνα, επομένως οι απαντήσεις όλων των συμμετεχόντων έχουν την ίδια βαρύτητα. Η έρευνα καλύπτει περίπου το 85% της αγοράς χορηγήσεων στην Κύπρο που δίνονται σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ζώνης του ευρώ. Για την ανάλυση των συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων της Κύπρου και της ζώνης του ευρώ χρησιμοποιείται ο δείκτης διάχυσης (diffusion index). Σημειώνεται ότι ο δείκτης διάχυσης στο μπορεί να υποδηλοί (α) ότι δεν σημειώθηκε μεταβολή από το προηγούμενο τρίμηνο (β) ότι οι απαντήσεις των τραπεζών αντισταθμίζονται μεταξύ τους ή (γ) ότι για τη συγκεκριμένη ερώτηση δεν διατίθενται στοιχεία. 1