αοτόν εις όδους K~όίoυ καί εις τρίβους

------._~._--

Ί ι: \' ';.-h...

Ο γ έ Ρ ο - Α β β α κ ο ίι μ έ π ι σ τ ρέ φ ω ν ά π ό τ ό ή -. συχαστήριόν του στήν Μ.Λαυρα (1975),τρία χρόνια πρίνο άναχωρήσει γιό τους ooρανo~ς.tήν ρόβδον τήν φέρει ώς δδηγόν,λόγfj) της άσθενοος δ ρόσεώς του,καθώς καί τό μανδήλι,γιό νό σκουπίζη' τόν ΙδρQΤQ,που δπωσδήποτε τόν ένοχλοοσε νό βλέπη,έστω καί θαμπό.οι έσω δμως όφθαλμοί της Ψυχης του Πσα~ άείποτε λόμποντες,δδηγοοντες αοτόν εις όδους K~όίoυ καί εις τρίβους τqν προσταγμότων αοτοο..'!ι;, :~"

Ά 811 ακ ο ύ μ; t Ο Άνυποδητος ι \.

Ι ι 1I j

-3 θεοδωρήτοu Μοναχοϋ ΑγιορεΙτοu λ.κκλ.κουμ Ο knynoahtoc 1894-1978 Σκηνές άπό τόν ένθεον βίον τού άειμνήστου Γέροντος,δπως τίς έζησαν α~τόπται μάρτυρες καί ώς ό ίδιος διηνείται είς άναπητούς του προσκυνητάς. :.., Αγ ιον "Οροι;- Αθηνα L 198'8 ί, Ι

Ι Ι Ι ι ------ -~------ "Αύτός γνωριζει πράγμάτα,τά όποία γνωρίζουν συνήθως μόνο ΚαθηγηταΙ ΠανεπιστημLου.Αύτός μπορεί ν~ κάνη κάθε σοφό νά ντρέπεται.είναι πτωχός άλλά κατέχει περισσότερα άπ'δ~ι όλοι οι σoφoίkαίδ~ ανooόμενo~ τοό Kόσμo~.Aύτός είναι πραγματικ& φωτισμένος". N.Λoύβαρις,!Aκαδημα~κός. "θεια χάρις! Μνήμη άπέράντος ούτε ά κουσα,ούτε θά ξανακούσω". 'ι.καρμίρης. 'A_καδημα~κός. -,'~ il i 1:1 lil Ι;! il' 11 Ι! Ι'; Ι ;i! ;'! ::1 :ι, " ;Ι /~ ~::~ ~I,,~ ") f, ι ~,

π ρ Ο Λ Ε Γ Ο Μ'Ε'Ν Α..,.\.<',; τοίκων συγγραφή τοϋ βιου ένός; συγχρόνου Άγι.ορεΙτου,ό όποίος; μόλι.ς; πριν 6 χρόνι.α έ κοι.μήθτι έν KυρΙcι>,δέν άποτελεί εύκολον fpγον. Αυτό πού μας; ήνάγκασε νά σπεύσωμε κάπως; στήν προσπάθει.ά μας; αύτ:ή,ιιταν tι έ πι.θυμια μας; νά προλάβωμεν έν Cω~ δλους; δσους;έ-, γνώρι.οαν άπό κοντά τόν Γέροντα -Αββακούμ, διότι. οί πατέρες; φεύγουν καθτιμερι.νως;;,φεύγουνκαι παίρνουν μαcι τους; δλτι τήν πλουσία έμπει.ρία τοϋ παλαιού ορους;,τοϋ fχοντος; νά έπι.δείεη σnμεία μεγάλα )(.αί παλαίσματα ύπερφυη τ<ί)ν άρντισικόσμων κατου '0 άείμνηστος; Γερσ... Αββακούμ ύπηρεε fνας;,, δαυμαστός; συνδυασμός; μεγάλης; άσκτιτι.κότητος; μετά "κοινωνικης'προσφορας;,άγάπτις; δτιλαδή έ μπράκ του πρός; τόν άνθρωπον,τόν συγκεκρι.μένον dνθρωπον,είτε πρόκει.ται γιά μοναχόν,είτε γι.ά λαtκόν προσκυντιτήν. Καίτοι έκ νεόττιτός; του fλαβε πλουσζαν τήν άνωθεν χάρι.ν,δέν fπαυσε παρά ταϋτα ούδέ στ 1. γμή νά προσφέρτ.1 καίό 'ίδι.ος; τόκατά δύναμι.ν, ύ πακούσας; έκ καρδίας; εις; τήνφωνήν τού Εύαγγελίου τήν λέγουσαν:""η βασιλεια των ούρανων βιάζεται 'ΚαΙ βιασται άρπάζουσιν αύτήν"... Αμαθής; των πραγμάτων τοϋ κόσμου τούτου Cοϋσε και άνέπνεε μόνον δσα fχουν σχέσlν μέτόν ούρανόν καί τήν σω~ηρίαν μας;.7ητο ό συνετός;.fμπορός; της; παραβολης; πού έπώλησε τά πάντα προκειμένου νά άγoράσn τcίν πο λ ύ τ ι. μ ο ν μ α ΡΥα Ρ ί τ η ν,τήν άνωθεν βασlλείαν.πόσο,άλή'δεl(l,εt'ναι. σοφοί οί μαθηται τού Εύαγγελίου καί πόσον μωροί οι σοφοί καί γραμματείς; τού αιωνος τούτου! Μέ τήν άσκτιτι.ηήν του πολιτείαν έπάταεε ) κατά κράτος; τήν φι.λαυτίανκαί τόν έγωι.σμόν,άναπνέων και κατέχων μόνον τόν Χριστόν,ώς; έτόλμησε νά 'πη κάττοτε. Πολύ σύντομα fy ι. νε δ ιά τούς; συμμοναστάς; του και τούς; ττoλυdρίδμoυς; 'J:tροσκυνητάς; σύμβολο καί παράδει.γμα άσκτιτι.κότητος;, άπλόττιτος; και άγάττης;,ώστε μετά τόν θάνατόν του νά παίρνουν οι ΕένοΙ. χωμα άπα τόν τάφο τoυ,yι.~ νά τό μεταφέρουν ώς; εύλογιαεις; τήν πατρίδα τους;! Αυτό ού

-6 δέποτε ~xoύσθη ει~ τd xpovl~d τοο ηoρoυ~l. οι άλλοδαποί προσχυνηταί - έρευνηταί τόν fβλεπαν odv μιά ~ωσα διαμαρτυρία καί άντίθεσι στό περιβάλλον του,ή δψι~ τοο όποίου τoύ~ ύπενθύμι~ε τόν άγιoπρόδρoμo,τoύ~ διά Χριστόν σαλoύ~,τόν δικό τoυ~ ΦραγΚLσκο τη~ -Aσσί~η~ κα' τoύ~ άγίoυ~ των βυ~αντινων εικόνων 2. u Οταν fφευγ ε άπό τόν β ίον αύτόν ό dλλο~ μεγάλo~ ~ηλωτή~ Άγιoρείτη~,KαλλίνΙKO~ ό ΚατουναKιώτη~3,τότε dρxι~ε τά πνευματικά του παλαίσματα ό π.-αββακούμ. στnνέρημικn Βίγλα.Καί δταν ό π.ίερώνυμo~ AΙγίνη~,ό τρίτo~ μεγdλο~ άστέρα~ στό στερέωμα των παλαιοημερολογ ι των άββάδων εύρίσκετο ει~ τό ~ενίθ τtϊ~ πνευματικtϊ~ του προσφoρα~4,στήν Μ.Λαύρα έμεσουράνει τό delov τέκνον τtϊ~ Σύμη'~,άμφότεροι κρουνοί δε ία~ παρηγoρία~ διd τoύ~ -OρδoδόEoυ~ πιστoύ~. &0 άγιo~ Xρυσόστoμo~ στήν ιγ' όμιλία του στnν Γένεσιν προτρέπει τoύ~ πιqτού~ πού θέλουν ν- άποφύγουν τήν κόλασιν καί νά έπιτύχουν τη~ βασιλεία~ των ούρανων νά κοσμοονται από δύο πράγματα: "δογμάτων 6ρθότητι καί βίου έπιμελείq.ιι.'ό άε ί μνηστo~ Γέρoντα~ τό έτήρησε αύτό ώ~ κόρην 6φδαλμοϋ. Δέν άρκέστηκε στήν άτομική του dσκησι καί άρετή,ούτε στί~ πρoσευxέ~ καί τά δάκρυά του, άλλd μόλι~ άντελήφθη τήν καινοτομίαν καί αερεσιν τοα αιωνo~ μα~,άπό τό 1924 καί έetϊ~, άμέσω~ άντέδρασε πατερικ~ τφ τρόroφ,μέ άποτέλεσμα μέχρι τοα θανάτου του νά φέρη άγογγύστως τόν 6νειδισμόν καί τά~ ΠOΙKίλα~ ταλαιπωρία~ πού συνεπdγεται ή συμφώνω~ τtρό~ τάς Ιερά~ Παραδόσει~ τtϊ~-eκκλησία~ μα~ ~ωή. &Η παρουσία του ~τάν rld δλoυ~ fνα ~ωντανό κήρυγμα πού fλεγε :άγαπήσατε τόν Χριστόν γιά ν-άγαπήσετε καί τόν πλησίον. ΚαΙ άγαπα τόν 'Χριστόν μόνον αύτό~ πού έργά~εται τί~ έντολέ~ του. Καί YLd νά τί~ έργάcεται ό (διo~ άπαθω~ και ώ~ θέλει ό θεό~ xρησιμoπoιoασ~ ώ~φίλτρον τήν dσκησίν του,ή όποία τόν έfήγνιcε και έ φώτιbεν,ωστε νά έκλέγ~ πάντοτε τό εύάρεστον και τέλειον. 'Ή άλήδεια ειναι δτι πόνεσε πολύ στήν ~ωή του,fκλαυσε και έθρήνησε στήν μοναfιά του, άλλά έν τφ δακρυώδη βίφ Τ9υ αι παρακλήσε ι~ τού θεοϋ δέν fπαυσαν ούτε στιγμή νά εύφραίνουν τήν καρδ ί α του. ιι &Ο dνθρωπο~ γ εννήθηκ ε γ ι ά τήν χαρά,δχ ι γιά την θλrψι,θά πη σέ κάπoιoυ~ έπισήμoυ~ έ!ισκέπτα~ ΤΟ,υ. Γιατί παίρνει τήν χαρά του άπό τά εcδωλαi ΠιστέΨτε,πληρώνουν γιά τήν χαρά τoυ~.&h

-7 χαρά δμως τού θεού δέν κοστ ί {; ε ι. τίποτα. Δέν ~χω τίποτα Δλλο παρά τόν Χριστό και τήν χαρά"!5'έτσι χωρίς νά τό δέλη άπεκάλυψε δτι. ειχε φθάσει. στά μέτρα τού άληδι.νοϋ μοναχοϋ,τού εύφραι.νομένουάπό τόν έν τ~ καρδί~ του οικοϋντα Χρι.στόν. "Ούδέποτε ειπα Ψέμμα. ~ άστεϊ:ο" ειπε Δλλοτε σέ έπι.σκέπτην του,φa.νερώνων ούτω έν τ'ο ά πλότητι του Δγνωστα στούς πολλούς παλαίσματατοϋ όσιακού του βίου. Ή συγγραφή της παρούσης βιογραφίας δέν άποβλέπει εις την προβολήν ένός νέου άγίου κατά τήν συνήδειαν των ήμερων μας. 8 Αποτελεϊ: άπότισιν χρέους πρός τόν ίλαρώτατον Γέροντα της Βίγλας πού κατήχησε ήβας τούς νεωτέρους μοναχούς νά μή χωρί{;ουμε,νά μή διασπαμε τήν όλότητα της όρδοδό~oυ' άληδείας και Παραδόσεως,άλλά νά τήν δεχώμεδα καί- νά τήν φυλάττωμεν όλόκληρη και καθαρή, μέ τά κομποσχοινια και τίς νηστεϊ:ες της, μέ τίς άγρυπνι:.ες καί τίς ~ενητεϊ:ες της,άλλά και μέ τούς fως δανάτου άγωνες της,δταν κι.νδυνεύη άπό νοδεϊ: ες καί παραχαράeεις,έ~ωτερικές ~ έσωτερι.κές, δ 'πως συμβαίνει στίς ήμέρες μας τόσο πληδωρι~ύ 8 τό μ.q.ς τό έδίδαεε ό ταπει.νός π. Αββακούμμέ fpyo καί λόγο,χωρίς φανατισμούς,μέ σταδερότητα όμολογητοϋ καί πραότητα όσίου.vολοι οι dλλοι μας μίλησαν διαφορετικά μας ειρωνεύδηκαν δταν δελήσαμε νά τόν μιμηδoύμε,μ.q.ς ήπείλησαν,δταν άρχίσαμε νά όμιλοϋμεν... -. &0 άνυπόδητος όμως Γέροντας της Βίγλας, αύτός πού άπό σύντονη σπουδή καί πόδο ειχε άφομοιώσει τούς πρό αύτοϋ γνηοίους φορεϊ:ς της 80 Ρ _ δοδόεου {;ωης και συνομιλούσε τόσο οικεία iιέ τόν θεόν,μας στήpι~ε καί μας νουδέτησε,ώστε νά μη δεχδοσμε νά πιούμε ποτέ νερωμένο τό κρασί της πίστεως,άλλά πάντοτε Δκρατο καί ά.γνό,δπ.ως fβγαινε καί τό δικό του,όταν μόνος του πατοϋσε τάσταφύλια της Μονης του.. Τού εcμεδα Ισόβια εύγνώμονες,διότι στό πρόσωπό του εcδαμε έπί τέλους τά λόγ ια νά παίρνουν σάρκα,νά γίνωνται Ψωμί φρέσκο και άγνό, ί κανό νά χορτάση 'τήν πε ίνα μας. Γ ι 8 αύτό ή άπουσία του γίνεται καδημερινως πιό αισδητή,διότιάπό τότε πού fφυγε άπό κοντά μας ή δέσιςτου παραμένει κενή,ένω ό λιμός συνεχί{;εται καί ή δίψα κορυφοσται... Τελειώνοντας αισδανόμεδα υποχρέωσιν νά εύχαριστήσωμεν θερμώς δλους; έκείνους; πού μά~ έ βοήδησαν μέ συνεργασίες,φωτογραφίεςκαί υποδεί

-8 E~ι, διά τήν όλοκλήρωσιν τοο ηαρόντo~. -Εκ των πολλων' άναφέρομεν ένδεικτικω~ τόν πανοσιολ. άρ χlμ. π.αύγουστίνον Kατσαμπ~ρην,τόν πνευματικόν τταπα-νεκτάριον άπό τόν δογ'ιον Νείλο",τόν.Λαυριώτην Ιερομόναχον π.bασιλειoν,τoύ~ άγιoρειτα~'moναxoύ~ π.σάββαν Φουντf1ν,π.ΠαΟλον άπό τήν ΒΙγλαν, π. -ΕφραΙμ και,bαρδoλoμαίoν,τoύ~ Λαυριώταc,π.Πέτρον, έκκλησιαστι κόν τοο πρωτάτου,τ'ήν άνεψιάν τοϋ Γέρoντo~ κ. Ε Ι ρ'ήνην Παντελι 00 κα Ι τoύ~ κυρ Ι oυ~ Ν. ΜπαCώνη,Ρόδιον Δημητρίου και Σά,ββαν Παπαδεμελην. Ιδιαιτέρως; ε6χαριστοϋμεν τoύ~ ~υλαβεστάτoυ~ έν Χριστφ άδελφούς;; και.λιαν f}γαπημένους; εις 8 τόν π.-αββακούμ Κ. Αρμενάκην και Σ.ΤσιτσιρΙδην, εις τoύ~ όποιους ό άειμνηστος Γέροντας fva μηνα προτοο κοιμηδεί διηγ'ήδη μεταεύ πολλων δολλων και δλον τόν έν "κόqί,.l.φ" βίον του μέχρι- της έν ~ΆγΙφ Ορει άφιεεώς τού... Εύχόμεδα ή παροοσα συγγραφή νά γινη αιτ ία νά άκολουδ'ήσουν δολλες πληρέστερες γ ιά τόν ά. λησμόνητον Γέροντα,πού μέ. τόν fνδεον' βίον του έ κόσμησε τό "περιβόλι της Παναγίας" έπί έεήκοντα σύνεχη ftn. ΕCδε αι πρεσβείαι του πρό~ τόνκύριον νά συγκρατήσουν.ftl πλέον τήν έρχομένην 6ργήν Του διά τά άφιλόδεα fpya μας.. θ Μ Σ κ ~ τ η 11 Ε Ι σ ο δ Ι ω ν 11 (Κ α Ψ ό λ α ς ) ΆγΙου Qρους,ΑΟγbυστός 1984. ~ _τιl!_ε_!-_~ Q _ε_!- _ς.. π.ρ_ Q_λ.. ~ _ν_ Q)1_ ~ _v_ ~ _v_ : 1. τό χωμα αύτό τό έδειξαν μετcx περισσηs xapfis ΓερμανοίπροσκυνηταΙ ει~ τόν όσ.μοναχόν π.πiτρον (Σκλ&βον),τόν σημερινόν έκκλησιαστικόν του Πρωτ&του,ό όπoίo~ περιχαρήs ljfis τό άνiφερε,διότι ε~χε ζήσει 50 σχεδόν έτη πλησίσv ι.',. του π. Αββακουμ. 2.IRENIΚOO, 1961,σ. 355-6... 3.KaAALVLXoS ό ήσuxsxρτήs,έκδ.'1." Μονηs παρακλήτου, Ώρωπου. 4. Ό riρων Ίερώνuμοs τηs ΑΙγίνηs, ύπό Σ.Νούση, Ά~ηναι., 19792..1 Erhart Kastner, Die Stundentrommel νοn heiligen Berg Athos,Frankfurt 1956, σ. 9 3~' 'Εκυκλοφό ρησε και iv Aγγλικ~ μεταφράσει ύπό τό-ν τίτλον: ~OυNT ATHOS: The call from sleep, London 1969. τά περί π. Άββακούμ ELs τ&s σελ. 100-109. Ί.<

,;,9,, Α'. 'Ι ε Ρ α νεοτης. πατηρ Άββακούμ,ό κατά κόσμον 'Αντώνιος Γαιτάνοςl έγεννηθη τό 1894 εις την Σύμην της Δωδεκανnσου άπό γονεί.ς μέ φόβον θεού, Γεώργ ιον κα Ι Ε ιρηνην. "Ητο δ πρωτότόκος τού εύσεβούς ζεύγους μέ τά έξης άδέλφια: Χαριτωμένην,Παναγ ιώτην,χρηστον,σπύρον,'κα Ι ΒαΌ Ι λειον. Ό'πατήρ του ητο σφουγγαρας,κατά την τότε συνηθειαν,τού τόπου. Τό καλοκαιρι τόν 4πασχολούσε τι θάλαg,qft,δπως και δλους.σχεδόν τούς άνδρες τού νησιου,τόν δέ χειμωνα "δούλευε" δυό μαγαζιά, κατά τnν μαρ'τυρ Ιαν τού ίδ Ιου π.' Αββακούμ. "Δυό μαγαζ ιά ειχε ό πατέρας μου.μετά την θάλασσα,τόν χε ι μωνα,τά δούλευε. Πήγαινε κάτω στά σφουγγάρια μέ,την πέτρα,δχι μέ την μηχανη πού ειναι τώρα. Σαράντα όργυιές πηγαινε κά1;ω. ν Αγιος άνθρωπος".. Τό "" Αντων&κη", δπως τόν άποκαλούσαν, μεγάλωσε στην γειτονιά τnς ΑεμονΙτισσας (έκ τού Πα,ναγΙα Έλεημονnτρια,Ναός των ΕΙσΟδΙων),μιά άραιοκατοικημένη,άλλά δμορφη συνοικια της:τ:ότε άνθούσης Σύμης μέ τούς 18.000, κατοικους. 'Από. μικρός ~{έζωγρηθl1" άπό τnν ένορ LaKn ζωη τού Νςχού της γε ι τονιας του πού εύρισκετο λιγα μέτρα πiό πέρα άπό τό σπιτι του. Καθημερινως αισθανότανε την άνάγκη ι νά παρευρ Ισκετα ι ' στην"παναγ Ια". Μεγαλώνοντας δρχισε νά κάνη τόν ΙεροΨάλΤl1,Ψάλλων δl1λαδη"στούς έ-' σπερινούς και τούς δρθρους των καθl1μερινων,διότι 'τις έορτές'και τις Κυριακές έψαλαν έμπειροι Ιε.ροΨάλται εις τούς ναούς τού νl1σιού. ΤΙς ΤΙμέρες έ κεί.νες πού δέν έψαλε,βοηθούσε ~τό Ιερό 'τόν λει ~oυργόν και καθοδηγούσε και τά παιδιά ~oύ ~ρχoντο νά ντυθούν "δ ιακάκ'ια", έπ ι βάλλοντα ς άπόλυτον τάξ ι ν κα Ι Ιεροπρέπε ιανκατά την ώραν της θε Ιας Αε ι τουργιας. 1. Ύπάρχει, και ή γραφή Γ α,ϊ: τ α ν ι, ό s;,άλλ' ώs; μαs; έπληρο, ι, -, ΕΙ' Π λ... ~ ν ι φορησε η ανεψι,α του Γεροντοs; κ. ι,ρηνη αντε ι,o~,αυτη α. πoτελε~ παραλλαγή του άνωτέρω άλη~οϋsέπωνύμου του.

- -10 Δ ι ηγούνται χαρακτηρ ιστ ι κως, δτ ι δταν κάποτ ε ενα άπό τά πα ιδ ιά τού Ιερού έκανε μ ιά άταξία,τό μικρό "Αντωνάκη τό ύποχρέωσε νά παραμείνη καθ'δλην τήν διάρκειά της ΛειτουργΙας γονατιστό κάτωθεν τού "χωνευτηριου" τού Ιερού! Τό άτακτο διακάκι μεγαλώνοντας έγινε φιλόλογος καί τό διηγείτο μετά πολλης νοσταλγίας τό γεγονός αύτό σέ πατριωτες του,οι δποίοι μας τό μετέφεραν. Ντυμένος μ ένα μεγάλο σακκάκι,είδος παλτού - κάτ ι δηλαδή μεταξύ λα 'ίκης κα Ι μοναχ ικης ένδυμασιας - διέφερε στήν περιβολή άπό τούς δμηλίκους του. Συχνά έκανε τό Σταυρό του και σφίγγοντας τούς δυό βραχιονές του και σκύβοντας τήν κεφαλή,έλεγε: "Τό Χριστουδάκι μου, τό Χριστουδάκι μου",πού στήν Συμιακή διάλεκτο θέλει νά πη: " '0 Κύριός μου και δ θεός μου"! Ό ίδιος έπισης διηγείτο,δτι δταν έβλεπε τό λάβαρο μέ τήν άνάστασι τού Χρ ιστού, έφλέγετο ή πα ιδ ική του καρδ ία ν'.άγκαλιάση τόν Χριστόν. Σημεία δηλαδή πού έφανέρωναν τόν μελλοντικόν μοναχόν,τόν έραστήν της tlaσιλειας τού θεού. Πολύ τού άρεσε νά πηγαινη έκδρο'μές στά έ ξωκκλήσια τού νησιού του,τά όποία ύπερέβαιναν τις δύο έκατοντάδες! Ή μητέρα του τού έβαζε σέ μ ιά σακκούλα λιγες έλιές,ψωμί καί δ,τι άλλο ύπηρχε της έποχης γιά τό γεύμα του. Στό δρόμο δμως περνούσε ά~ό λαγκάδια και βουναλάκια και συναντούσε'άρκετούς χωρικούς,και δποιος τού ζητούσε λιγοψφμιτό, ί ( Ι - - Ό Ναός των 11 ΕΙσοδΙωνΙI ό έπιλενόμενος της 11 ΈλεημονιΊτριαςll και δποψις της ένοριας του Γέροντος./

-11 ~δινε εύχαρίστως. Μιά,μέρα είχε πάει πολύ μακρυά, στόν "υαγιο θεολόγο",δύο καί πλέον ώρες άπό τό σπ Ι τ ι του.' Αφού, μετά τό άναμα των κανδηλ ιων, προσευχήθηκε άρκετή ώρα,ύστερα ~νoιωσε νά πεινάη και αύθόρμητα πηγε πρός τήν σακκούλα του,λησμονώντας δτ ι στόν δρόμο τήν είχε άδε ιάσε ι μο ιράζοντας τό περ ιεχόμενό της στούς διαφόρους χωρ ικούς πού συνήντησε. Γυρ Ιζοντας τότε στήν θέσι του τό μάτ ι του έπεσε πρός τό παραθύρ ι τού να takou, δπου βλέπε ι f να κομμάτι ΨωμΙ πού άχνιζε,σάν νά είχε βγη πριν λίγη ώρα άπό τό φούρνο! Τό ~φαγε εύχαριστώντας τόν θεόν άπό τήν καρδιά του. Ή Συμιώτισα οικοδέσποινα κ. Κυρά Νικολή διηγείται ώς έξης,πώς 1i μητέρα της ΕΙρήνη άπέκτησε τό πρωτο της παιδι. ", Η μητέρα μου δταν παντρεύτηκε δέν άπέκτησε πα ιδ Ι. Κα Ι πηρε π ιά τήν άπόφαση δτ ι δέν θ' άποκτούσε. Τό ' Αντωνάκη τότε ηταν 1 Ο - 11 'περ Ιπου χρόνων και πήγαινε συχνά στό σπιτι της μητέρας μου και της ~λεγε: "Ρηνάκι πάρε μιά εικόνα τού'άι ΦανούΡl1". ΚαΙ έκεινη τού άπαντούσε: "Φύγε 'Αντωνάκη,δέν θέλω εικόνα". Τό Άντωνάκη δμως έπέμενε. Μιά μέρα της λέε ι: "παρε τήν ε Ικόνα τού "Αι ΦανούΡl1 και θά δης,θ' άποκτήσης γυιό και θά τόν ό νομάσl1ζ Φανo~pη"."Eτσι και ~γινε! πηρε μιά εικονιτσα και μετά άπό λιγο χρονικό διάστημα διεπιστωσε δτ ι ητο έγκυος και έγέννl1σε γυ ιό πού τόν ώ νόμασε ~Φανoύpl1,γιά νά άκολουθήσουν: έγώ (1i Κυρά), ή ΕύαγγελΙα,δ Γιάννης και δ ΒασΙλl1ς". Μεγαλώνοντας έγινε βοηθός άγιογράφου. Τό μόνο πού του έiι:έ.τpεπε νά κάνη δ πρωτος τού μάστορας ηταν νά' τριβη τά χρώματα. Αυτός δμως στό σπιτι του "δούλευε τά χρώματα και έφιαχνε. σχέδια"., Αργότερα θά τόν βοl1'θήσl1 πολύ 1i τέχνη του αύτή νά πραγματοποιήσl1 τούς Ιερούς του πόθους. υο ταν κάποτε δ μάστοράς του πηγε στήν Ρόδο γιά έργασια, δ 'Αντώνιος συνέχισε τήν τέχνl1 κοντά στόν παπα-νικόλα τόν Δρομέον,δ δποίος Τίτο Ικανός τεχνιτl1ζ και ζητούσε 'κάπο ιον νά του παραδώση τά μυστ ικά της ά γ ιογραφ Ιας, μ ιά κα Ι έβλεπε δτ ι τό τέλος του πλησίαζε. "ΠράγματΊ,αύτός μου παρέδωκε τήν τέχνη", διηγείται, δ π. 'Αββακούμ. "υολα τά σώματα τά ~Kα- ' να ένώ,δχι δμως τό πpόσωπoν~. Μετά άπό τρείς σχεδόν μηνες δ παπα-νικόλας έκοιμήθη.'ο 'Αντώνιος συνέχισε μόνος του νά άσκηται,καί σύντομα άρχισε νά πωλη τά έργα του πρός 25 δραχμές τό "κομμάτι". ΚαΙ έλεγε μέ καμάρ ι': ", Απ' έκεϊ έβγαλα 25 μετ ζ Ι τ ια. Τέσσερα μετζ ί

ι ι τια -12 χάνουν μιά λιρα ToυριcΙας". Τό έργαστnι,ι του ητο. στόν "όντα" πού :uπηρχε στό περιβολο'της ΛεμονΙτισσας. Έκεί τόν εδρ Lσχαν τά πα ιδ ιά τnς γε ι τον LQC; πού πήγα Lναν '\ά τ'όν θαυμάσουν έργαζόμενον. Αύτός μαζ Ι μέ τnν καλή συζnτησι τούς έδινε και χρώματα γιάν'άσχολο'ϋνται και αύτά μέ τήν άγιογραφια. Σάν άvlογράφος,φυσl:ιcά πο-. λύ νέος,δέν άφησε έργα τέχνης,άλλά πιστεως.μέ ά πλότητα πού έμπνέει ειναι ζωγραφlσμένες οι πιό πολλές του εικόνες,οι δποίες σχεδόν δλες Ιστορούν τόυ.νεοφανή -Αγιον Φανούριον τόν θαυματoυργό~τόν προστάτην του &γι9ν. Ι ι! 1,ι 1[1 ~ Η φορητή εικόνα του προσκuνηταριοu τοϋ 11 ΑγΙοu ΦανοuρΙούlεΙς Σύμην ΔωδεKαν~σou,έργον του άειμνήστοu Γέροντος.

.,-13, Β: Θεια,, οπτασια j " ιγά-σιγά ό κόσμος fμαθε δτι ό 'Αντώνιος fγινε πιά άγιογράφος. ΟΙ παραγγελιες του δρχισαν νά πληθαινουν. Μιά μέρα τόν,έπεσκέφθησαν οι έπιτροποι τnς ΆγΙας ΕΙρήνης,πού ειναι στό λιμανάκυ,και τόν παρα =1 κάλεσαν νά τούς κάνη ττιν έικόνα τού," ΑγΙου ΦανουρΙου διά τόν Ναόν,ώστε νά γινη i'διμάρτυρος". Μέ χαρά άνέλαβε τnν παραγγελια και σέ λιγο καιρό τήν πηγε ό ίδιος τnν εικόνα στόν Ναόν."Έκεϊ,διηγεϊται,μού ηλθε fνας fρωτας νά κάνω ΙδιαΙτερα τόνναγιον Φανούριον". Ίό νά γ Ινη δμως κανε Ις κτnτωρ ένός Ναού ειναι fνας λόγοςύιά νά γινη αύτό πράξις και fpγο καί μάλιστα μέ τις οικονομικές δυνατότητεςτού νεαρού άγιογράφου μας,ητο κάτι έξαιρετικά δύσκολο,τό σχεδόν άδύνατον. Μιά νύκτα, και ένώ ειχε ά ποκο ιμηθη ύπολογ Ιζοντας μέ τό νού του τ Ις δ ιαστάσε ις τού Ναού, βλέπε ι στόν ύπνο του τόν V Αγ ιον Φανούριον,άχριβώς δπως ητο ζωγραφισμένος ειςτήν 'Εκκλησίαν πού ύπηρετούσε. "Βγηκε ό ναγιος άπό τήν εικόνα καί γινεται ζωντανός,μέ πιάνει ά~ό τό χέρι και μέ πηγε στόν τόπο πού πρέπει νά γινη Τι ΈκκλησΙα του. Έδώ θά μέ κτισης,μού ειπε"."η περιοχή πού τού έδειξε ητα fva "λαγκαδάκι σάν τήν ΒΙγλα τού "Αγίου 'Όρους,άλλά' πόλύ πιό όπήνεμο". Ίό δνε ιρό του δέν τό φανέρωσε πουθενά'μόνο ρώτησε τήν θειά του σέ ποιόν άνήκει αύτό τό χωράφι. - ΕΙναι τού Μαριού της Σμαραγδιας,ηταν Τι άπάντησις. Χωρ Ις άργοπορ Ια τήν έπεσκέφθη κα Ι της ζήτησε ν άγοράση τό χωράφι. ΈκεΙνη δμως fφερνε άντιρρήσεις,καιτοι τ~ς φανέρωσε δτι ειναι θέλημα τού "ΑγΙου. Ό Άντώνιος έφυγε δπρακτος και λυπημένος. ' Σέ λίγες μέρες Τι Ιδιοκτήτρια βλέπει στόν 'ύπνο της τόν V Αγιον Φανούριο.ν νά της λέη σέ αύ-: στηρό τόνο: ' 1 "Αύρ ιο νά πάς στήν Δημqρχ ιά νά τ,ού ' κδνης

-14 τό χωράφι"! "Τρόμος Kα~ φόβος έπιασε τήν Μαρία", διηγείται ό π. Άββακούμ.WΕτσι τόν Άπρίλιο τού 1912 τό χωράφι &λλαζε Ιδιοκτήτη. Ή τοποθεσία έ καλείτο άπό τούς ντόπιους "Νημουράκι" και άπείχε μια περιπου ώρα άπό τήν χώρα,τήν πρωτεύουσα δηλαδή της Σύμης.~Hταν κοντά σέ κάτι περιβόλια,άλλά &σκαφτο και άγριο 150 περιπου χρόνια. "Τότε έκανα μιά καβάκα,fνα προσκυνητάρι, ίσα νά χωράη fva &νδρα σκυφτό μέ μιά εικόνα τού άγ ίου μέσα, μ ιά άλλη της Άγ ίας Τρ ιάδος, της Παναγίας κλπ." ~Hταν ή ταπεινή άπαpχτl τού ναόδρίου πού θ' άκολουθούσε κατόπ ι ν. Μερ ικές γυναίκες,κατά ττlν τότε εύλαβη συνήθεια τού τόπου και γενικως όλων των νησιών μας, κάθε Σάββατο έσπέρας κα Ι τ Ις παραμονές των έορτων πτlγαιναν και &ναβαν τά κανδήλια στά έρημοκκλήσια τού νησ ιού. Κάποτε,πηγα Ινοντας ν' άνάψουν τήν κανδήλα τού Άγίου Βασιλείου είδαν και τό όλόλευκο προσκυνητάρι τού Άντωνίου. "Δέν πάμε καί στόν -Αι Φανούρη,είπαν.Άπό τότε βούϊξε ό κόσμος" διηγείται χαμογελώντας παιδικά ό γέρο Άββακούμ. Ό ''Αγ ιος Φανούρ ιος έτέθη εις τόν κατάλογον των έρημοκκλησιων καί &ρχισε νά δέχεται συχνούς έπισκέπτας. VΩσπου ηλθε ή ώρα της δοκιμασιας. -~, Γ: ~o πειρασμος σμός δέν άντεξε περισσ6τερο... VΕνα πρωι, υό σχεδόν μηνες κράτησε τό προσκύνημα και τ6 άναμα της κανδήλας τού Άγίου Φανουi ρίου άπό τίς εύλαβείς χωριανές.ό πειρα.'!.1, _ ένω ό Άντώνιος καθάριζε,ώς συνήθως, τήν γύρω άπό τό προσκύνημα περ ιοχή, βλέπε ι κάπο ιον ράσοφόρο ν'άνέρχεται γοργά τήν όμαλή άνηφόρα τού προσκυνήματος. Στήν άρχή δέν διέκρινε ποιός ητο, άλλά σέ λίγα λεπτά ή δυνατή του δρασις είχε άναγνωρίσει τόν άνερχόμενον ητο ό άρχιερατικός έπίτροπος,ό γνωστός σ' όλο τό νησί παπα-κρητικός. Λεπτή άνησυχία καί μιάάνατριχιλα διεπέρασε τό κορμί τ6ύ νεαρού άγιογράφου. Μπά,τί νά θέλη τέτοια ώρα ένας έπίσημος άνθρωπος σάν αύτόν μέσα στά ξερά χωράφια; Άσφαλως θ'άνέβαινε γιά τόν vaylo Φανούριο! Προτού προλάβη νά σκεφθη περισσότερα, ό βιαστικός έπισκέπτης του είχε πλησιάσει πιά τήν

-15 καβάκα του. ΧωρΙς κ&ν νά τόν χαιρετίσn, έσκυψε, μπτϊκε στό ΠΡοσκυνnτάΡΙ και dρχισε νά ξεκρεμα μιάμιά τις εικόνες. Άφού τις μάζεψε, έκανε δυό βnματα πισόπλα~α και βγτϊκε και πάλι άπό τό ΠΡοσκυνnμα, και στρεφόμενος πρός τόν άμιλητο K~Ι ταραγμένο Άντώνιο τού λέει: - πως κάνεις τέτοια πράγματα,χωρις νά ρωτήσης τόν Δεσπότη και μένα; - Μού έμφανισθηκε ό -Αγιος. Κάνε καλά μέ τόν -Αγιο,άπάντησε δ Άντώνιος ταραγμένος. ΧωρΙς &λλη άπόκρισι δ παπα-κρητικόςμέτίς εικόνες στά χέρια &ρχισε νά κατεβαινη πρός τήν πόλι,μουρμουριζοντας: "- Νά μήν ξανάλθης έδω. θά τά πω δλα στό Δεσπότn"., "ΠικρΙα,διnγείται ό γερο Άββακούl1καΙλύ. nn μέ γέμισε αύτό τό πραγμα. Έγώ δμως παρακαλούσα τόν θεόν και τόν -Αγιον. ΤΙ θά κάνω ναγιε;μού λέε ι: νά έτο ιμάζεσα ι έσύ μάζευε τά χρήματά σου νά πάρης άσβέστn,πέτρες". νολο τό καλοκαιρι πέρασε χωρις ό Άντώνιος ν'άνέβn στό άγαπnμένο του ΠΡοσκυνnμα. Φοβήθnκε μήπως τόν πιάσουν οι dνθρωποι τού Δεσπότη,καΙ δέν μπορέση νά έκτελέση τις έντολές τού ΆγΙου. ΟΙ γυναίκες δμως συνέχιζαν νά πηγαινουν και νά θυμιάζουν,διότι ή καβάκα ηταν στή θέσι τnς. Αυτά τά μάθαινε δ Άντώνιος άπό τις ίδιες, άλλά τις έβλεπε και αύτός,διότι συχναζε σάν έρnμιτης στά γυρω παρεκκλήσια ττϊς περιοχτϊς,άφού δπως είπαμε,ηταν γεμάτο τό νησάκι τους άπ αύτά. Δεκέμβριο τού 1912 άρχιζει μέ τό λοστάρι νά βγάζn πέτρες γ ιά τόν Ναόν, κα Ι νά μαζευη Τ ό κοκκινόχωμα που ηταν κάτω άπ' αυτές γιά τό χτισιμο. Άγόρασε και 10 καντάρια άσβέστη και τόν άνέβαζε λιγο-λιγο κάθε πρωι πού άνέβαινε γιά δουλειά.wανο ιξε 2-3 λάκκους και τόν fλυωσε. νενα μεγάλο θάρρος ε[χε ~υpιεύσειτόν νεαρό κτήτορα καί ούτε έ σκέπτετο πιά τους άνθρώπους της ΜnΤΡοπόλεωςΏάρχιερατικός ουτε τόν ξάναενόχλnσε. πως δμως νά τό κάνη αυτό ό παπα-κρητικός; Τρείς μηνες σχεδόν μετά τό ξήλωμα των εικόνων τού ΆγΙου ΦανουρΙου,τά δυό του πρωτοπαίδ ια, παλ ικάρ ια ίσαμε έκε ί πάνω πού ζουσαν στήν Άμερική,πέθαναν αιφνιδίως, χωρις νά μπορέσουν νά κάνουν τ ίποτα ο Ι γ ιατρο Ι! Μαύρο πένθος γέμισε τό σπίτι τού άpχιεpατιk~ύ.πιkpία άβάστακτn καί πρωτόγνωρη.νολοι τόν- λυπήθηκαν, άκόμn κα Ι ο Ι γυναίκες πού προσκυνούσαν τόν V Αγιο Φανού ΡΙΟ,καΙτοι κάποια δέν &ντεξε και τό ε[πε: "Διότι έμπόδισε τόν -Αγιον Φανούριον τά fπαθε αυτά... "

:1'': ~: ; :1-16, ι Δ'. Τά εγκαινια i. ρχές Μαρτ Ιου τού 1913 δ τόπος γυρω άπό τόν..ιιαγιον Φανόυριον είχε γεμισει ύλικά πέτρες, χωμα, σαν Ιδ ια,άσβέστη. ~ Ο' Αντών ιοςδέν χόρτα ι νε νά τά βλέπιι. Δέν ελε ιπαν π ιά πα - - ρά τά έπιδέξ ια χέρια πο'6 θά τά δουλευαν γ ιά νά τά κάνουν ΙΌ ίκον θεού". Στ Ις 9 Μαρτ Ιου, άντι με ρα των 'Αγ Ιων τ εσσαράκοντα, στό μαγαζ Ι τού πατέρα του, μετά ττιν θ. Αε ι τουργ Ια, εύρ Ισκε ι τους άνθρώπους που ζητούσε τρε ίς μάστορες κα Ι fνας έργ<χτης γ'ιά τήν λάσπη. Η μεγάλη στιυμτι είχε φθάσει! -Ελειπε δμως κάτι άκόμη που δ νεαρός άγιογράφος τό θεωρούσε πολυ άπαρ~ιτητo. Ή εύχή τού πατέρα του νιά τήν εναρξι τού εργου. 'ιιο ταν εκανε τήν σχετικt1 έρώτησι στόν πατέρα του n άπάντησι πού ελαβε,nταν κάθε dλλο παρά ένθαρρυντική. - -Ασε μας στά χάλια μας μή μας βάζης σέ μπελά., - Βρέ πατέρα μού φανερώθηκε δ ''Αγ ιος,τού ε λεγε' δ Αντών ιος. Μόνο ττιν εύχή σου θέλω. Ο ί μάστοροι είναι fτοιμοι. Σκέφθηκε ~ρα πολλή και τελικως γυρνώντας πρός τήν γυναίk~ του είπε: - -Ας τού δώκουμε τήν εύχή νά δούμε τι θά κάνη. ΠΤΙγα ι νε', πα ιδ Ι μου, νά σέ φωτ Ιση δ θεός κα Ι ό ιιαγιος. 'Μέ τήν εύχή μου! Μετά δυό μέρες στό λαγκαδάκι τού ~AγΙoυ ΦανουρΙου,μπροστά στους έργάτες' και τόν Άντώνιον, άνττιχησε ζωη ρά n φωντί τού Παρ ιανού ' ίερομονά 'χουμελετιου:"'επι Σέ τοινυνκαι nμείς στιμερον, τόν θεμελιούντα την γην έπι τήν άσφάλειαν αύτης, τόν Ναόν τούτον της δόξης Σου έδράζομεν,κυριε,και Σέ Ικετεύομεν και παρακαλούμεν.. Στερέωσον και ji; Ι' -,11

;. r..~ -17 τόν οίκον τούτον εις αιώνα αιώνος.. " Κατόπιν δφού έχδραξε τόν λίθον που τού πρόσφερε δ Άντώνιος μέ τό σημείον τού ζωσποιού Σταυρού, τόν fθεσε εις τδ θεμέλια έπ ιλέγων: "Έπ ί τήν άσδλευτον,χριστέ,πέτραν των έντολών Σου, τήν 'Εκκλησίαν Σου στερέωσον". Ό Μδστρο Κώστας dpx ισε τό κτ ίσιμο μέ τους βοηθους του δλο κέφι.τήν τέταρτη ήμέρα τά τείχια τού ναοδρίου είχαν φθάσει στό ~Ψoς που θά έπρεπε νά τεθfl δ θόλος.έκεί σταμάτησαν. Κατέβηκαν στά σπίτια τους καί έφτιαξαν τδ καλουπια γιά τήν καμάρα. ' Εν τiί'> μεταξύ δ ' Αντών ιος έφρόντ ισε ν' άγοραση 100 μόδια Σαντορινιό χωμα άπαραιτητο γιδ τόν θόλο τού Ναού. Ή δεύτερη έπιχειρησις είχε ώς δ-. ποτ έλεσμα τό δποτ ελε Ιωμα τού κτ ίσμα-τος. 'Έλε ιπε τώρα τό τέμπλον και 1'1 διακόσμησις γενι"ά ή έσωτερική. Αυτά δμως δέν θ'άργήσουν νά γινουν,μιά και δ κτήτωρ ητάν φιλεργος και,ζτιλωτής. Τόμεγδλοεμπόδιο γιδ τήν άξιοποίη'σι δλης αυτnς τflς' προσπαθείας ητο ή άπαγόρευσις τόύ άρχιερατικού και συνεπώς ή μή δυνατότης νά γι νη άγ ιασμός δ ιά τήν κανονικήν λειτουργιαν τού ναοδριου.. Μέ τήν tλπ-ιδα εις τόν eεόνκα ι τόν ''Αγ ιον δ 'Αντώνιος δέν' άπέκαμε. Μέ τnν συνεχfl έργάσια του πλπ ιζε νά ο Ικονομ Ιση συντόμως τδ fξοδα που έ λε ιπαν, ώστε τό κτ ίσμα'- νά λδβη τήν τελ ικήτου μορφή. Τδ ύπόλοιπα θδ τ~ τακτοποιούσε ό "Αγιος. ΚαΙ τό νέον θαύμα δέν dργησε νά γινη!. Μιά μέρα έπι6τρέφοντας κουρασμένος άπό τά χωράφια συνανίήθηκε μέ τόν παπα-σωτήρη. -WΕμαθεςτά νέα,'αντώνιε; Τόν "Αγιο Φανούριον θά σού τόν έγκαινιδσουν των 'ΑγΙων Πάντων. Νά έτοιμδσης! > - 'Ποιδ ή αιτια; έρωτα δλος άνωνία δ Άντώνιος. - Νδ,ό άρχιερατικός και ό Δήμαρχος σκέφτηκαν νδ έγκαινιάσουν τόν "Αγιον Φανούριον και έπι τη εύκα ιρ Ιςι νά πουλn σουν στήν συγκέντρωσ ι τού κόσμoυ και τίς όμολογιες γιά τό νέο βαπόρι που γίνεται στό ΠεΙΡαια.WΕτσι θά γίνουν δυό καλά. Μόνο δπορούσαν dv θά τό δεχθfl ό νο ικοκυρης. '. - ΚαΙ δσα μού δώσουν οι γυναίκες δικά μου, θά τά δώσω και κείνα,ητο ή άπάντησις τού άφιλάργυρου άγιογρδφου. Πρώτη ΊουΥΙου 1914. Μιά κοσμοθάλασσα έ χει περικυκλώσει τόν "Αγιο Φανούριον.Χιλιάδεςπιστοί έτίμησαν τά εγκαίνια (άγιασμόν). ΤΡLάκοντα άρτοι διενεμήθησαν εις τούς προσκυνητάς μετά τήν

-18 θ.λειτουργιαν. Ίά σκεύη τού Ιερού,τόν πολυέλαιον,τά λάβαρα,φανάρια κ-λ.π. τά είχε δανεισθη όάντώνιος άπό τήν "ΛεμονΙτισσα",διότι δέν είχε άποκτήσει δικά του. Συνεχώς κουβαλούσε νερό γιά τόν κόσμο. Στό τέλος πέρασαν δλοι και τόν συνεχάρησαν προσωπικώς. ΟΙ γυναίκες τού έβαζαν συνεχώς στά. χέρια και στις τσέπες εύλογιες. ΜάζεΨε 60 μετζίτια,τά όποία μαζι μέ 5-6 Ιδικά του τά πρόσφερε εύλογια στήν έρανική έπιτροπή γιά τό πλοίο!γι' αύτόν έφθανε και περισσευε ή Ψυχική ΙκανοποΙησις πού δοκιμασε.έκεινη τήν ήμέρα. Μεσημέρι πιά άρχισε ό κόσμος νά σκορπα πρός τήν χώρα,ένώ ό Άντώνιος παρέμεινε μόνος κοντά στόν προσφιλη ναγιο του. Δυό μηνες προτού'κο ιμηθη θά δ ιηγε ί τα ι: " Έγώ έμεινα έπάνω μόνος. Χαρά και άγαλλιασις... " Τό προσκύνημα-έξωκκλήσι. ιι 'Άγι.ος ΦανούριοςΙΙ,έργον των νεανικων χρόνων του π. Άββακούμ. Τό κτιριον είς τό δεξιόπροσετέθη όργότερον. +*~+**+*t*+*+*+*t* * * * * * * * +** * * +d*+** * * * +* * t* *+*+*+* * *d*-* *+** * +* * d* *+ $(i) * $ **** $θ) θ)..**** φθ) θ)φ *** *. θ)$ **** φθ) θ)φ **** φ θ)φ **** φ (j)'$ * ** * ** + ** ** + ** ** + ** ** + ** ** + ** ** + ** ** 11 +++ * * +++ * * +++ * * +++ * * +++ * * +++ * * + ο + 0+ + + + Ι ** ** ** ** ** ** + ** ** ** ** ** ** ** ** j

Ι j -19 \. Ε: «Καί έμελέτων έν ταίς έντολαίς 'σου, ας ήγάπησα σφόδρα?) :. πως γίνεται φανερόν άπό τις προφορ.ικές διηγήσεις τού π. Άββακούμ μετά τά έγκαίνια τού ναώδριου όλη τήν ~μέpα του τήν διήρχετο στόν ναγιο Φανούριο. Ή ήσυχία και ή ~pημoς ητο.τό φυσικόν περιβάλλον πού άνέπαυε τήν άπλη καί άθώα Ψυχή του. Τά γράμματά του,όπως είπαμε στήν άρχή,ησαν όλιγα,γι'αύτό και τόν περισσότερον χρόνον τόν άφιέρωνε στήν προσευχή,στις άκολουθιες του. Μελέτη ΆγΙας Γραφης κα ί Πατέρων δέν είχε γνωρ Ισε ι μέχρ Ι τήν ώρα πού ύπηρέτησε γι'αύτό ό πειρασμός! 'Όντως,"τοίς αγαπωσι τόν θεόν πάντα συνεργεί εις άγαθόν".. νενα 1icruxo άπόγευμα έπ ισκέφθηκαν τό ήσυχαστήρ ιό του δυό μαθητα ί τού σχολαρχε ίου,οί όπσίοι χωρίς πολλές περιστροφές άρχισαν νά λένε στόν Άντώνιο λόγους άσεβείας καί άθεtας.ποιός ξέρει πιό ρυπαρό ~ντυπo είχαν διαβάσει,ώστε νά φθάσουν σέ τέτοια κατάπτωσι μέσα στήν νειότη τους:ο πειρασμός τούς χρησιμοποίησε τώρα γιά νά ταράξη τήν 1icruxn και γαλήνια Ψυχή τού Άντωνίου,μιά καί δέν μπόρεσε ό ίδιος διά της φαντασίας νά μολύνη τήν καρδίαν καί τόν νούν τού άγαθού και νεαρού κτήτορος.ή άντίδρασις έκ: μέρους του ύπηρξε άμεσος. - Παλιάνθρωποι,τούς λέει,είσθε καί τού Σχολαρχείου. ΤΙ λέτε; Είσθε άθεοι! Δέν φοβασθε γιά τις λέξεις αύτές; Δέν ντρέπεσθε; - ~Eτσι μας.λέει ό λογισμός,τού άπήντησαν έκείνοι. - Ό λογισμός είναι πλανεμένος. Γρουσούζηδες.,παλιόνθρωποι. ΜΠΡός,fξω δπ' έδ&. "τι νά κάνω,λοιπόν,θά βρω και αλλους τέ

Ι! ; Ι -20 τοιους" σκέφθηκε δ άγαθός έρημιτης και άμέσως ά ποφασιζει νά ζητnση τnν βοnθεια τού παπα-μελετίου, τού ίερομονάχου,δ δπο ίος ητο 1Ca Ι "ύποψnφ ιος δεσπότης" 1Cατά τούς λόγους. τού π.' Αββα1Cούμ. Έκείνος τόν έστειλε άμέσως σέ 1Cάτι πλουσιους χωριανούς τους νά προμηθευτη δύο Παλαιές Δ ιαθn1cε,ς 1Ca Ι αρχ ισαν άμέσως τά μαθnματα :Ερμηνε Ια ~Ιάπoμνημόνευσι δλο1cλnρων κεφαλαιων,ένω'παραλλnλως τόν έδιδασ1cε 1CaL στοιχεία ΓραμμαΤΙ1Cης. νολος έπιθυμια 1CaL διψα γιά τnν γνωσι τών θειων εύρn1cε τώρα τήν εύ1cαιρια νά' ξεδιψάση στόν λόγον τού θεού. ΠρωΙ 1CaL βράδυ άπό τότε θά τόν ευρισ1cες μέ τά άγια βιβλία στ~ χέρια,ώστε νά έφαρμοσθη 1CαΙ'σ'αύτόν τό ΨαλμΙ1Cόν: "Μα1Cάριος άνήρ δς ού1c έπορεύθη έν βουλό άσεβών... άλλ'~ έν τφ νόμ~ ΚυρΙου τό θέλημα αύτού και έν τφ νόμ~ αύτού με-, λετήσε ι ήμέρας 1CaL νυκτός".. Μέ εύγνωμοσύνη 1CaL άπλόττίτα θά διτίγείται λιγες μέρες πρίν 1Cοιμηθη,δτι δ π.μελέτιος στάθη 1Cε ό πρώτος του δάσκαλος στά θεία γράμματα. "'Ε 1Cείνος μού τά έμαθε" έλέγε χαρα1cττίριστι1cά. "Άπό τότε,δλτί ή θεια ΧάριςΙ' Τά ξέρω δλα άπ' έξω!καίτήν καινή,άστα πιά.'έτσι ~μoυν fτοιμος1cnρυ1cας1cαί1cnρυττα στόν 1Cόσμο πριν νά έλθω έδω ά1cόμα". νο ταν δέ τό 1975 δυό νεαροι φοιττίται τόν προέτρεψαν νά βγη στόν 1Cόσμο' νά 1CΤΊρύξΤΊ,ώστε νά ώ φεληθούν 1CaL αλλοι,dφού έχει τέτοιο χάρισμα και τάλαντο, τούς άπnνττίσε μέ άπλότητα 1CaL σoβαρότη~ τα: "Τά 1CΤΊρύγματα τά f1cava στήν νεότητά μου".και συνέχισε,δτι τώρα πρέπει νά προσεύχεται γιά δ λους,1cαι τού άρ1cούν οι 30 1CaL 40 πολλάκις πού τόν έπ ισ1cέπτοντα ι 1Cαθημερ ι νως, Ιδ Ιως τόκαλοκα Ιρ Ι,προκειμένου νά τόν συμβουλευθούν. ' Τήν δόξα τού 1Cόσμου τήν άπέφευγε συστηματικώς. Γ~ αύτό άλλως τε δέν βγη1cε άπό τό Ορος ούτε μια φορά,φοβούμενος τήν βλάβη των έπαινων, καθώς ό ίδιος τό έξωμολογήθη στόν άγαπητό του' π. Έφραίμ,τόν έκκλησιαστικόν της Λαύρας., 1 ) " f'.

-21,1' ;',1 i Σ Τ: (Η έκ του.κόσμου άναχώρησις. Ji πό " γραφιίcές του άναμνήσε ις, έννοώντας δτ ι ΊCα τό 1914 μέχρι τό 1919 Π συνεχnς τού 'ΑντωνΙου φροντις ητο ό "-Αγιος Φανούριος. "Κάθε μέρα παπάς" λέε ι ίcάπoυ στις β ιο,,'''- - θημερινως θά ειχε θ.λειτουργια 1i tσπερινόν. Πόση άληθως φλόγα άγάπης πρός τόν θεόν θά πρέπη νά έκρύπτετο εις τά ~εανιίcά στήθη τού νέαρού νησιώτη! Η λατρε Ια τού θεού τόν fτρεφε'πσυν Όμ ιλ Ια του μέ' τόν θεόν ητο γ ι' αύτόν ίcάτ ι τό άναγ ΊCαίOν και φυσιίcόν,δπως Π τροφή ΊCαΙ τό νερό γιά τό σωμα. Σύντομα δμως ηλθε ΊCαΙ ή μεγάλη στιγμή γιά τήν άναχώρησι. Ο άετός δέν μπαρούσε πλέον νά, ά ναπαυθη στήν ΙδιωΤΙΊCή του δσίcησι και εύσέβεια'έπεθύμε ι νά δoίc ιμασθfj "άθλων νομ Ιμως", δπως μας παρέδωίcαν ο ί αγ ιο L Πατέρες~, έν 'ύπαίcoη ΊCα Ι μακράν τού κόσμου, στήν ήσυχ Ια τfjς έρήμου, ττίν μητέρα ίcα Ι τροφόν δλων των μεγάλων Ψυχων.. ΤτΊν πρώτην του γνωρ ιμ Ια μέ τόν μοναχ ισμόν τήν δφειλει σέ μια μοναχή της Σύμης,1'1 όποια έπέδρασε ση μαντ Ιίcως στήν ζωή του. Δ ιηγε ί το ό Ιδ ιος, δτι ΊCατά ττίν άναίcoμιδτίν των λε~ψάνων της παρετn.ρησε "έξαισια ευωδια στά δστα της". Αυτή ειναι ή ΌρθοδοξΙα μας 'γεύσις ουρανού πού άπόίcταται μέ άσίcησι ίcαι άγιασ~όν ίcαι μεταδίδεται μέ τό παράδειγμα κυριως,δπως τό δναμα δυό ίcεριων~ή δντως ίερά νεότης τού ΆντωνΙου,ή όποια έίcύλισε άνάμεσα στιc θ.λειτουργιες,τήν ά γιογραφια,τις έίcδρoμές στά έρημοίcίcλnσια, άνάμεσα.δηλαδτί στήν χάρι των ΜυστηρΙων,στήν ευωδια τού θυμιατού,τών λουλουδιων τού άγρoϋ'ίcαι 'τfjς θαλάσσης,προεδτίλωνε ττίν μέλλουσα χαρισματιίcτί ζωτί του. ΑυττΊν ττίν γεύσιν τού ίερού θ' αυξτίση άργότερα σττί~ μoναχιίcή τ~υ ζωή ΊCαΙ θά τήν μεταδιδη αυθόρμητα και άπλόχερα στούς πολυαριθμους έ πισκέπτας ΊCαΙ θαυμαστάς του'γεύσι άπλότητος,μυσταγωγ Ιας ΊCα Ι προσευχτίς, γεύσ ι ά.σίci}σεως ΊCα Ι ζήλου διά τά θεία,τό περιβάλλον δηλαδή στό όποίο άνεπαύετο ΊCαΙ ΊCOλυμβOύσε νοερως ό μυστιίcός δελφιν τfjς Μ.Λαύρας. ". Τό ΊCαλOKα Ιρ ι τού 1919 άναχωρε ί. δ ιά τά 1 ----, ========----~-====------

i, -22 εροσόλυμα,γιά νά μονάση στήν ξακουστή Μονή τού 'Αγ ίου Σάββα. Ή δ ίψα του γ ιά τόν θεόν τόν τραβούσε πρός τά μεγάλα κεφαλάρια της άσκητικης πολιτείας,έ-κεί δπου έπίγειοι άγγελοι ύμνησαν τόν θεόν έν ύπακοή καί θλίψει καί άσκήσει πολλή. Ή πρώτη του στάσις ητο ή Ρόδος,προκειμένου νά τακτοποιήση τά χαρτιά του. Μιά άνωμαλία τού καιρού γίνεται αίτία νά παραμείνη κοντά στόν τότ ε Μη τ ροπολ ί τη Απόστολο έπ ί ενα χρόνο." 'Έσκαβα στόν κηπο,βοηθούσα στά άρχιερατικά τόν Δεσπότη διηγείται στήν προφορική αύτοβιογραφία του. Τέλος ήλθε και ή ώρα της άναχωρήσεως,άλλά'πού χρήματα; Ό άνάργυρος άσκητής προτού φύγη άπό τό νησί του τά είχε δώσει σλα εύλογία γιά τό δμολογιακό δάνε ιο. Μακάρ ιες Ψυχές, πού φανερά δε ίχνουν δτ ι σ ποιος άγαπά είλικρινά τόν θεόν,μόνον αύτός μπορεί ν'άγαπήση,παρόμοια καί τόν άνθρωπο, KgL τήν πατρ ίδα του, κα ί ό, τ ι εύγενές κα Ι ώρα ίο. Ή θε ία όμως πρόνοια άγρυπνούσε... Μερικοί πιστοί είχαν πληροφορηθη ότι δ νεαρός κηπουρός τού έπισκόπου γνωρίζει νά ζωγραφίζη είκόνες.wετσι τόν παρακαλούν ν' άναλάβη τήν άγιογράφησι τού άγίου Νικολάου και της Άγίας Ά ναστασιας~ώς και μερικές άλλες μικροτέρου μεγέθους. Ή άμο ιβή του θά ή το 4 Ο μετζ Ι τ ια. "'Όσα έδωκα έλεη μοσύνη δ ιπλά ~α ί τρ ίδ ιπλα", έπεξηγε ί μέ καμάρι δ γερο Άββακούμ.WΕτσι όταν μπηκε στό καράβι γιά τ~ 'Ιεροσόλυμα είχε πλέον των χιλίων δραχμων μαζί του. 'Όταν τό πλοίο άραξε στήνίόππη δ καπετάνιος ζήτησε νά δη τά χαρτιά τού ΆντωνΙου.Δυστυχως ησαν άκατάλληλα! Δέν μπορούσε νά κατέβη,διότι δέν είχε πάρει τήν άπαραίτητη βίζα άπό τόάγ~ γλικό προξενείο της Ρόδου,μιά πού τήν έποχή έκεινη δλη σχεδόν ή Μ. Άνατολή ήτο Βρεττανική άποικι~wετσι άναγκάζεται νά προχωρήση πρός τήν Άλεξάνδρεια.Άνήμερα τού Πάσχα κατέβηκε στό λιμάνι της. Έπειδή τόν είδαν δτι δέν έχει τροφές ~αζι του,τό είπαν στόν πατριάρχη Φώτιο καί έκείνος τού έστειλε 15 αύγά καί τρία Ψωμιά μέ άναγνώστη του. Τό ίδ ιο βράδυ άναχώρησε δ ιά τό Τρ ιέστ ι μέ αύστριακό πλοίο.vοταν πλησιασαν τήν Κρήτη,άκουσε τούς'ναύτες νά λέγουν: Κάντια,Κάντια.Ρωτώνταςτόν καπετάνιο,δ δποίος έγνώριζε έλληνικά, έμαθε ότι είναι ή Κρήτη και τούς παρακάλεσε νά τόν ξεμπαρκάρουν έκε ί. Τό πλο ίο σταμάτησε στό Ήράκλε ιο κα Ι έτσι δ Άντώνιος τήν ίδια μέρα έπεσκέφθη τόν Μη τροπολιτη Τίτο. Άμέσως έγινε άγαπητός άπό τόν έ ι.., ~;

r, -23 πίσκοπον,ό όποϊος μάλιστα ήθέλησε νά τόν στείλη στό Μοναστήρι της 'Αγκαράθου,δπου καιέκεϊνοςείχε γίνει μοναχός. Ίά παιδιά όμως της γειτονιάς έ ξήγησαν στόν 'Αντώνιον ότι έκεί μόνον Σαββατοκύριακο θά φορα τά ράσα του, διότι τίς λοιπές ήμέρες οί μοναχοί δουλεύουν μέ βράκες και σκούφους στά χωράφια. Ό ύποψήφιος μοναχός δέν πληροφορείται δτι τοη ταιριάζε~ μια τέτοια ζωή καί δέν & ποφασιζει. 'Επάνω στόν &γωνα των λογισμων τομ τόν πλησι~ζει ~νας γερο-κρητικός και τοη λέει: - ΓιατΙ δέν πάς στό υαγιον Ορος; - Κα ί πως νά πάω στό U Αγ ιον Ορος,ρωτά όλος &γωνία ό 'Αντώνιος. υο ταν τοη έξήγησε έκείνος έ σκίρτησε.&πό χαρά,τόν άγκαλιάζει και τοη δίδει καί 50 δραχμές εύλογια. Σημειωτέον δτι στήν Κρήτη άρχισε και τά πρωτα ύπαίθρια κηρύγματά του,διότι είχε πολύ ζηλο διά τήν βοήθεια των άδελφων του. Στόν κ&σμο μιλοησε πολύ άπλα μέ παραδείγματα και άγιογραφικά κείμενα πού έρμήνευε μέ έντυπωσιακά άφωμοιώσιμο τρόπο. Μεταξύ των άλλων ~λεγε σάν παράδειγμα πρός άποφυγήν,ώρισμένα γεγονότα &πό τά ταξίδ ια του. Στό πρωτο του κήρυγμα, στόν "κηπο τών τρ ιων καμαρων"', είπε μεταξύ των άλλων:,,' Επε ιδή δέν βρέθηκε κανένας νά μέ συμβουλεύση,ότι ώφειλα πρωτα νά τακτοποιήσω τά χαρτιά μου στό 'Αγγλικό Προξενεϊο,δέν μπόρεσα νά φθάσω στά 'Ιεροσόλυμα, στήν Μονή τού "Αγίου Σάββα,δπως είχα σκοπό.wετσικαίό καθένας άπό σας, άν δέν τακτοποιήσε ι τά χαρτ ιά του άπ' έδω,δέν θά φθάση στήν άνω "Ιερουσαλήμ". Μόλις λοιπόν ~Kλινε ό λογισμός του διά τήν &ναχώρησι πρός τό ίερό βουνό τοη WΑθωνος, ή Ψυχή του ήρέμησε τελείως."μόλις είπα διά τό"άγιον -Ορος,δλα δεξιά.βρέ έκεϊνο,βρέ έκεϊνο,δλα χαρά.βρίσκω και τόν &δελφό μου στόν Πειραιά". Στήν 'Αθήνα άνέβηκε γιά λίγο,δπου τοη έ δόθη ή εύκαιρία νά κηρύξη καί πάλι τόν λόγον τοη θεοη. Έπειδή όμως είχε μακρυά μαλλιά και γενειάδα καί έφαίνετο ώς μοναχός,έκλήθη εις &νάκρισιν άπό τήν 'Αρχιεπισκοπή."Ο πρωτοσύγκελλος τόν διέταξε τό συντομώτερον ν' ~ναχωpήση διά τήν Μονήν της άρεσκείας του,διότι τοη έφάνη ύποπτος:ο 'Αντώνιος ύπήκουσε εύχαρίστως,διότι ούδέν τοη κόσμου τερπνόν τόν τραβούσε. Έπιθυμοησε δσο τό δυνατόν συντομώτερα ν'άρχίση τήν νέαν του ζωή,αύτή πού θά τόν έχαρίτωνε καί διά τού &γγελικοη σχήματος θά τόν μεταμόρφωνε είς στρατιώτην Χριστού, στρατιώτην ~ης Βασιλείας τοη θεοη.

ι -24 i Ζ '.' ~A γ ι ο Ρ ε ι' τ η ς θι.νόπωρο τοϋ 1920,σέ ήλι'κια 26 έτών ό - ' Άντώνιος φθάνει μέ πλοίο είς τό ναγιον.'όρος 'Κα Ι μάλ ιστα εις τό" Ι ερ6ν' αύτού, τf)ν --- 'Ιεράν Μονήν MεγίστηςΆαύρας.~H ψυχή του μαγνητίζεται 'Κυριολε'Κτι'Κά άπό τό έπιβλητι'κόν φυσι'κόν περιβάλλον 'Καί τόν μυστι'κόν πλοϋτον τών Ιερών aκολουθιών. Συναισθηματική 'ΚαΙ 'Καθαρά φύσις ώς ητο άντελf)φθη άμέσως δτι βρτί'κε αύ~ τό,πού ποθοϋσε ή Ψυχή του.wανετα 'ΚαΙ ~pεμα άφομοιώθη'κε μέ τήν' τάξι 'ΚαΙ ~ν ρυθμό ττίς νέας' του ζωης, χωρ Ις "λού ισμούς",πού βασαν Ιζουν συνήθως τούς άρχαρίους,μορφωμένουςκα Ι άπλούς... Ή μεγαλοπρέπε ια 'Κα ί άπλότης 'ΚΤ ισμάτων 'Κα Ι φύσεως πού συνθέτουν τόν Ιερόν χώρον τοϋμοναστηριου ησαν δλλως τε συγγενη ~ΤQιχεία τfiς 6πάρξεως τού ΆντωνΙου,γιατΙ kal όιδιος ηταν φύσειάπλός και άπέριττος,συγχρόνως δμως και μεγαλοπρεπf)ς,ώς θέσε ι υ Ιός θεοϋ μέ πλfίθoς χαρ Ισματα, τά όπο ια ώς καλός οικονόμος "εύαγγελικώς" θά έπολλαπλασιαζε μετ' όλιγον., Δυο-τρεις έβδομάδες παρέμεινε ώς φιλοξενούμενος εις τό άρχονταρ Ικ ι ττίς ΜονΤίς, γ ιά νά γνωριση 'ΚαΙ νά τόν γνωρισουν,πρόσωπα 'ΚαΙ πράγματα,μέ τά όποια θά fπρεπε τού λοιπού νά ζήση μαζι τους. Μάλιστα τότε ή Λαύρα ειχε 160 περιπου μοναχούς' έντός κα Ι 6πέρ τούς πεντακορ Ιους εις τάς Σ'Κπτας χα Ι ΚελλΙα της,και συνεπώς ή έπιλογή γιά τήν πρόσλη ΨΙ νέων μοναχών ητο όπωσδήποτε αύστηρή. "Ενα πρωινό ό μοναχός Όρέστης,ό όποιος έ κτελούσε τό δ ιακόνημα τού κληττίρος, τόν καλεί νά παpoυσιασθfί ένώπιον ττίς ΈπιτροπΤίς. Άπό τούς σεβασμιους Γέροντες πού τήν άποτελούσαν, έπληροφορήθη δτι ένεκριθη ή α[τησις του και τόν έδέχοντο ώς δ ό κ ι μ ο ν άδελφόν της Μονης κα Ι δτ ι τού λο ι":' πού θά έκτελούσε τόδιακόνημα τού παρατραπεζάρη, βόηθός δηλαδή τού τρα~εζάρn,πού:ηταν τότε ό γε

-25 "Άνω: Κάτω: Ι.Μονή Μ.Λαύρας. ΕΙς τό μέσον περιπου της δεξιος πτέρυγος εύρισκετο τό κελλιον του Γέροντος. Η τράπεζα της Μονης,δποU έπι 30 tτη ύπηρέτησε,ώς.ιάρχ ι τρ Ικλ ινος, ό άλησμόνητό,ς.. π. ' Αββακούμ.

-26 ρο-γαλακτίων.'αφού έβαλε μετάν~ια στόν προϊστάμενόν του καί τούς έπιτρόπους άρχισε μέ ένθεον ζηλον νά υπηρετη,δπου έτάχθη. Κα ί έδω ή "προσγε ί ωσις" ητο όμαλωτάτη,χωρίς γογγυσμούς καί άντιρ_ P~σεις. "Ολα τού έφαίνοντο ~pαiα,ειpηνιkά,άπoλύτως ταιριαστά γι'αύτόν. Περιγράφων σέ προσφιλεστάτους του προσκυνητάς,λίγες μέρες πρό τού θανάτου του,τά αισθ~ματα των άλησμoν~των έκείνων ήμερων,θά άναφων~ση: "Τί χαρά fjταν,λοιπόν,τι άγαλλιασις; Τί παράδεισος; Δέν μπορω πιά νά σας λέω παραπάνω"!είχε βρη ό άοίδιμος αύτό πού έπόθει ή Ψυχ~ τoυ,γ~' αύτό κα Ι έσκ Ιρτα ένθους μετά άπά 58 έτη έπ Ι τfj ά ναμν~σει των στιγμων έκεινων!μακάριαι ΨυχαΙ, ρακοφορούσαι και πένητες,πολλουςδμως πλουτιζουσαι και έκ των ρακίων της άμαρτίας άπαλλάττουσαι... Μετά άπό δοκιμή ένάς χρόνου,μέσα στόν ό ποιον έδειξε άπόλυτη υπακοή καί καρτερία,ή Σύνα~. ξις της Μονης άποφασίζει νά καρη μοναχός.τό όνομα που τού διδουν κατά τ~ν κουρά τουέίναιάββακούμ,τό όποιον στ~ν ΈβpαϊK~ σημαινει:άγκαλιά,άγκαλιάζω,και μ'αύτό πλέον θά γινη γνωστός έντός και έκτός τού Άγίου Ορους.Καί όντως ό π. Άββακούμ μετ' όλιγον θά έγίνετο δι' δλην τ~ν άδελφqτητα μιά άγκαλιά παρηγορίας,διότι είχε τό χάρισμα της παpαkλ~σεως άφθονον. Πολύ σύντομα νεαροι καί παλαιοί μοναχοί θά βρίσκουν κοντά του λόγον άληθείας καί παρακλήσεως,εκφρασι ζώσης άγάπης καί χριστιανικού ένδιαφέροντος,άπό μιά καρδιά γεμάτη συμπάθεια και άπλότητα. Αύτό θά γινη άργότερον και γιά τούς πολυπληθεις θαυμαστάς του,οι όποιοι κατά δεκάδες θά τόν έπισ'ί<έπτονται καθημερινώς Υιά νά βρούν στάλόγια του βάλσαμο παρηγορίας καί έ νισχυσι στόν άγωνα της qρετης.ή άγάπη του άγκάλιαζε άβιάστα τούς πάντας,διότι είχε προηγουμένως ό ίδιος αγκαλιάσει τόν θεόν,τήν πηγ~ν πάσης δυνάμεως και παpαkλ~σεως.

-27 Η: Άγωνιστής της άληθείας ά χρόνια κυλούσαν γοργά και ό δούλος τού θεού Άββακούμρλος χαρά καί ένεργητικότητα, σκορπούσε τρ ι γύρω του α ίσ ιοδοξ Ια κα Ι αύταπαρνήσεως και έγκρατει - ας. V Ωσπου fφθασε ή ώρα νά δοκ ι μασθη σκλη ~ άγάπη,πνεύμα ρά,δχι μόνο δ Ιδιος,άλλά και όλόκληρο τό περιβό-. λι της ΠαναγΙας,δπως πριν διακόσια περιπου χρόνια μέ τά Κολλυβαδ ικά.αύτή τή φορά ή δοκιμd'σια ητο μεγαλυτέρα και συνετάραξε σέ λίγους μηνες όλόκληρο τό Ιερό βουνό, άπό τήν Λαύρα τού' Α γιου 'Αθανασίου μέχρι τό μικρότερο καλύβι της 'Αθωνικης έρήμου. ΤΙ είχε συμβη;. Τό Οίκουμενικόν Πατριαρχείο έν συνεργασί~ μετά της Ελλαδ ικης Έκκλησίας άπεφάσιοαν τόν Μάρτ ιον τού 1924 νά έφαρμόσουν τό νέον παπ ικόν τiμερολόγιον,παρά τις fγγραφες άντιδράσεις των άλλων Όρθοδόξων Έκκλησιών κα Ι τά άντ ιθέτως έντελλόμενα όπό της ΈκκλησΙας.Ή άγιορειτική συνείδησις άντέδρασε τότε άκαριαίως. Μέ μιά φωνή,δλοι οι πατέρες,μοναστηριων,σκητωνκαί ΚελλΙων είπαν τό δ χ ι στήν άντ ικανον ικήν αύτήν κα ι.νοτομ Ιαν και ήρνήθησαν νά όπακούσουν στήν προσταγή τού ΠατριαρχεΙου. Αύτή ητο τi πρώτη φάσις της άντιδράσεως,ή όποια καθημερινως έλάμβανε και διαφορετικάς διαστάσεις,λόγω της ρευστότητος των γεγονότων και των διαφόρων διαδόσεων περι συγκλήσεως Πανορθοδόξου Συνόδου πρός έπιλυσιν τού θέματος κ.λ.π. Ή δευτέρα φάσις προεκλήθη διά τόν έξης λόγον: 'ΙκανοΙ έκ των πατέρων τού Ορους,μετά τήν έφαρμογήν της καινοτομιας,άπεφάσισαν νά διακόψουν τό μνημόσυνον τού έπισκόπου των,δηλαδή τού πατριάρχου, και νά μή κοινωνούν.πλέον μετά τού Πατριαρχείου. και μέ δσες ΈκκλησΙες έδέχθησαν τήν καινοτομίαν,~ συνέχισαν τήν κοινωνιαν των μετά των καινοτόμων.οι περισσότεροι έκ των, Μοναχων δέν συνεφώνησαν μέ αύτό τό μέτρον,και έτσι προτίλθενήδιαιρεσις,ή όποια συνεχιζεται μέχρι σήμερα καί μάλι

-28 στα πλέον έντονος., Από την Movnv της Μ.Λαύρας άντέδρασαν κατ' άρχάς 24' Ιερομόναχοι κα Ι μοναχο Ι, μεταξύ τών όπο ί ων ητο καί ό πσύχιος π. 'Αββακούμ. Ή άντιδρασιςύπηρξε ζωηρά,μέ φωνάς καί διαμαρτυρίας εις τηναύλnν της Μονης. Ο τόπος της γαλήνης και ηρεμιας.είχε άρχισει νά δοκιμάζεται σκληρά. Ο π.' Αββακούμ έκλε Ισθη ε ίς τό κελλ Ιον του καί μέ τό κομβοσχοίνι του προσηύχετο συνεχώς,ώστε ό Θεός νά δώση και πάλι τήν ειρήνη Του εις τό δοκ ιμαζόμενον 'Όρος. Ο ί διαμαρτυρηθέντες πατέρες, μή δεχόμενο ι τό μνημόσυνον τού -πατρ ιάρχου,ένώ παρέμειναν έργαζόμενοί ώς και πρώτα είς τήν Μονήν, έκκλησιάζοντο Ιδιαιτέρως εις παραχωρηθέν μεγάλο παρεκκλήσιον,μη συμπροσευχόμενοι.μετά των λοιπών πατέρων.ό π.άββακούμ tξωρίσθη δt' όλιγον εις τό σπι;λα ιον τού Αγ Ιου Αθανασ Ιου στήν Β Ι γλαν,διά νά κληθη και πάλιν εις τήν Μονήν,καθότι ή άντιδpα~ σις του ύπηρξε εύγενής,ό Ιδιος δέ ητο πολύ άγαπητός στούς πατέρας.τότε τού άνετέθη και τό διακόνημα τοϋ νοσοκόμου,δεδομένου δτι n Μονή διέθετε εύρύχωρον νοσοκομείον διά τούς όπωσδήποτε πολυπληθείς γηραιούς και άσθενεiς 'μοναχούς της.. Μέ ζηλον πολύ άνέλαβε και πάλι τό νέο του διακόνημα,ύπηρετων τούς άσθενείς του άκούραστα καί νυχθημερόν. Τό δέ σπουδαιότερον είναι,δτιδέν παρέλε ιπε μαζ Ι μέ τις ύπηρεσιες του νά τούς προσφέρη και τόν λόγον τού'θεοϋ διά καταλλήλων άναγνώσεων πρός παρηγορ Ιαν κα Ι δντως Ψυχαγωγ Ιαν των. ΈπΙ έπτάμησι ετη ύπηρέτησε στό νοσοκομείον,έπιδειξας άπαράμιλλον ζηλον και ένεργη.τικότητα Ια. ΚαΙ έδω δμως δ.πειρασμός τόν παραμόνευε, μέ άποτέλεσμα,λόγω άκριβως των παραδοσιακων του φρονημqτων περι πμερολογιου νά δδηγηθη και πάλιν εις τήν έξοριαν,είς τό σπήλαιον τοϋ ΆγΙου 'Αθανασίου. Πολύ σύντομα δμως ~γέpθησαν διαμαρτύριαι έκ μέρους των άσθενων,διότι δ άντιkα~αστά~ης του Ια. EΙ~ μιαν άχό ΤB~ σ~ανια~ έx~στoλά~ του ~ρό~ τόν άδελ, 'λ ' φον του Bασ~ ε~oν,ύραφε~:. "Μόθε και τοοτο άδελφε μου ΒασΙλειε εις :ι:ό ΜοναστΙ;ριόν μα~ μέσα υπάρχει νοσοκομείον μέγα και έχρημάτισα άρχινοσοκόμος έπτόμησι χρόνους και πολλά θαύματα ειδα. ΚαΙ άπό τούς όσθενείς,δσοι fxouv τήν έλπιδα τους εις τόν Χριστόν και εις τήν ΠαναγΙαν,δλοι καλά γινονται.και δσοι fxouv εις τά φάρμακα και ε.ις τός ένέσεις καλόν δέν βλέπουν. Τάς ευχός νά ζητητε πάντοτε όπό τούς στρατιώτάς τοο ΧριστοΟ.

-29 " Λ.. '~,'... ~.I! ~,,~ " Τό σπ~λαιoν του ΆγΙου ΆθανασΙου είς τ~ν ΒΙγλαν,δπου δις έξωρισθη ό Γέροντας. Ή κάθοδος είς αύτό γινεται διά κλιμακος,ή όποια fχει 220 περιπου σκαλοπότια.

ι Ι ~!,,..,, i i -30-, δέν μποροϋσε νά τόν μιμηθη είς τό πολύμοχθον έργον τη ς δ ιακον Ιας των άσθ ενων, άφοϋ, ώς γνωστόν, ό π. Αββακούμ ητο σύν τοίς dλλoις καί πολύ δυνατός σωματικως,οδδέποτε αίσθανόμενος κούρασιν. WΕτσι,παΡακλnσει των άσθενων,έπανηλθε και πάλιν συντόμως είς τό διακόνημά του,γενόμενος'δεκτός μετά ένθουσιασμοϋ άπό τούς άσθενείς και τούς άγαπωντας αδτόν πατέρας της Μονης.. 'Αρχάς τού 1927 ή Movn της Λαύρας ήθέλησε νά δώση fva τέλος εις τήν συνεχιζομένην διάστασιν της άδελφότητος.πρός έπιτυχιαν αδτού έκάλεσε έγγράφως τόν Πολιτικόν Διοικητnν νά προεδρεύση της συνεδρ Ιας της Γεροντ Ιας της, ε ίς τnν όπο Ιαν θά άνεκρινετο διά μιαν άκόμη φοράν τό θέμα των ζηλωτων πατέρων. Προτάσει τού ζηλωτού Ιατρού π. Ά θανασ Ιου (Καμπανάου) έ ξ ελέγη ώς άντ ιπρόσωπος των ζηλωτων της Μονης ό π.' Αββακούμ,ό όποίος τnν ώ ρ ισμένην ή μέραν κα Ι ώραν παρουσιάσθη εις τό Συνοδικόν της Μονης,δπου παρευρισκοντο οί Γεροντάδες μετά τοϋ Διοικητού. Είς έρώτησιν τού Διοικητού: - ΔιατΙ,πάτερ,άπεσκιρτnσατε της άδελφότητος και έφέρατε τήν άναρχιαν είς τήν Μονήν και δέν συμπροσεύχεσθε μετά των άλλων πατέρων; ό π.~ββακούμ μέ πραότητα και ταπεινωσιν άπήντησεν. -' Κύριε,Διοικητά,εχετε μελετnσει τούς 'Ιερούς Κανόνας τού Πηδ~λΙoυ; - Τ Ι γράφε ι τό Πηδάλ ιον, πάτερ, άπήντησεν,6 Διοικητnς. - 'Αφού άγνοείτε τό περιεχόμενόν του, διαβάστε το πρωτα και κατόπιν έλατε νά μας κρινετε. 'Η άrtάντησις του έκριθη όπό της tεροντιας ώς περιφρόνησις της Άρχης και έξωρισθη είς τήν 'Ι,Μονήν Ξηροποτάμου.νΕτσι ό πτωχός Άββακούμ ά πεμακρύνετο διά τριτην φοράν της μετανοιας του! Μετά δ Ιμηνον περ Ιπου, έπε ιδή έπανηγύρ ιζε ή Μονή της έξορ ίας του (9 Μαρτ ίου), προσεκλήθη νά παραστη ε ίς τήν άγρυπνιαν και ό Πολιτικός Διοικητής,ό όποίος άμέσως μετά τήν άγρυπνιαν άνεχώρησε έπειγόντως διά ήμιόνου πρ6ς Καρυάς. Τότε ό π. Άββακούμ βρηκ έ τήν εδκα ιρ ία, π ιάνωντας τόν χαλ ι νό τού ζώου κα ί περ ιπατων πλησίον αδτού, νά τού έπεξηγη μέ τόν χαρισματούχο τρόπον του,διατι άντέδρασαν οί Πατέρες τού Άγίου -Ο ρους στnν ήμερολογιακή καινοτομία καί τί λέγουν περί αδτης της δικαίαςάντιδράσεώς των τά κε Ιμενα της Εκκλησίας:Η άπλότης του, ή μεγάλη γνωσ ις,του της, Αγ ίας Γραφης κα ί τό_πα ι δικόν και ένθουσιωδες 'είς τήν όμιλιαν του, έπεισαν άμέσως τόν Δ 1..0 ικηττiν,οτ ι 'πρόκε ι τα ι περ Ι άγνού

-31 Ιδεολόγου καί έναρέτου άνδρός. Μόλις fφθασε στίς Καρυές έζήτησε άμέσως νά γίνη άνάκλησις της έξορίας του. 'Έτσι μετ' όλιγας ήμέρας τόν έδέχετο Ί:CαΙ πάλι στήν άγκαλιά της ή Μ.Λαύρα. Μετά τήν έπιστροφήν του δμως, έπειδή οι συναγωνισταί του ζηλωταί πατέρες της Λαύρας είχαν σχεδόν δλοι φύγει έξ αυτης,άλλοι έκουσίως καί άλλοι στανικως,μερικοί δέ πού άπέμειναν ήκολούθησαν τό Καθολ ικόν, δέν άνεπαύθη κα ί άνεχώρησε μετά τινος έναρέτου παραδελφού του ζηλωτού,όνόματι Γελασίου,καί έγκατεστάθησαν προχείρως είς τήν περιοχήν τfjς άσκητικης Βίγλας. Έκεί δρχισαν καί τήν οικοδομήν τού ναοδρίου τού Άγίου Φανουρίου, ρυθμίζοντες συγχρόνως καί τήν γύρω τον Ναού περιοχήν διά τήν οικοδομήν τού μελλοντικού Κελλίου.Τό 1939 δμως ό π.γελάσιος άφηκε τόν π. Άββακούμ διά νά γηροκομήση τόν ε Ις βαθύ γηρας ευρ ισκόμενον μόνον του Γέροντα Μοναχόν Γαβριήλ,δνδρα μεγάλης ά ρετης,ό όποίος είχε ώραίον Κελλίον εις τήν περιοχήν της Βίγλας έπ' όνόματι των "Είσοδίων".Είς τό ναοδρ ιον τοϋ Κελλ ίου αυτού έγ ι νε μεγαλόσχημος περί τό 1942 ό π.άββακούμ όπό τόν παραδελφόν του Γελάσιον. Τώρα είς τό Κελλίον αυτό άσκοϋνται οι ευλαβέστατοι ζηλωταί πατέρες Γαβριήλ και π. Παύλος,ό υποτακτικός του. ΗΕτσι ή άγάπη του διά τάς παραδόσεις της Έκκλησίας,ή άνιδιοτελής καί άγνή,ή υπεράνω κόπων και ταλαιπωριων προτιμωσα τήν διακράτησιντού θείου θελήματος,fγινε αίτια νά έξέλθη εις τήν ε ρημον της Βίγλας,ή όποία τού έδωροφόρllσε- μέ τήν σειρά της τόσα πνευματικά άγαθά,όμού βεβαίως μετά των πικρίδων αύτης και Ιδρώτων... νοταν δέ κάποτε τόν έρώτησε ένας πολύ άγαπητός του Λαυριώτης Μοναχός,ό π. ΈφραΙμ,γιατί έγινε ζηλωτής,ή ά πάντησίς του ητο συγκλονιστική είς είλικρίνειαν και ρεαλισμόν:"διότι θά μού ζητήση λόγον ό θεός θά μοϋ πη:άββακούμ,έσύ πού έγνώριζες τόν νόμον της 'Εκκλησίας,πως τόν κατεπάτησες;" Σημειωτέον δτι τό νέον ήμερολόγιον έχαρακτήριζε ώς "θυσία τού Κάϊν". Παρ' δλην δμως αυτήν τήν αύστηρότητα πού κρατούσε ό ίδ ιος, στούς δλλους ητο πολύ έπ ιε ικής, ούδέποτε δηκτικός,σεβόμενος τήν προσωπικήν έλευθερ Ιαν κα ί γνώμην. Ή τήρησις τού χρυσού αυτού κανόνος εγ ι νε α ί τ ία νά παpεξηγηθfί άπό πολλούς συναδέλφους του ζηλωτάς,οί όποίοι μή δυνάμενοι νά προχωρήσουν ~έρα τού γράμματος καί τού φαινομένου,έπεθύμουν νά τυποποιήσουν τήν συμπεριφοράν

-32 και τό-ηθος έκάστου ζηλωτού,πρός άποφυγήν "παρα - φωνιων "... Δι αύτούς ητο παραφωνια δταν μερικές φο ρές ό γερο- Αββακούμ άντεπέδιδε τόν άσπασμόν σέ μερικούς νεοημερολογιτας έπισκόπους ~ Ιερείς, οι όποίοι πp~τoι α~τoι έσπευδον νά τόν χειροφιλή σουν. Αγνοούσαν δμως δτι κάτω άπό τό φαινομενι κόν τραχύ και άγροίκον της παρουσιας τού π.άββα κούμ έκρύπτετο μιά ψυχή παιδική,άπλή,-εύγενής,δλο άγάπη,ή όποια διέθετε ίδικά της μέτρα συμπεριφο ρας,τά όποία έν~ δέν πρόδιδαν τήν ούσιαν,έθυσια ζον μόνον τόν τύπον μέ τελικ6ν και πάλιν σκοπόν τήν διακονιαν της ούσιας,έπι ΤQ έλπιδι της προσελκύ σεως τού άσπαζομένου διά της όδού της μετριοπα θειας και οίκονομιας. Κάτ ι παρόμο ιον συνέβη άναφορ ικως πρός τήν συμπερ ιφοράν του άπέναντ ι των συνασκητων κα Ι έπ ι σκεπτών του.πολλάκις,μας είπαν,τόν είδαν νά θυ-. Ι μώνη και νά έκφράζεται μέ κινήσεις άνάρμοστες δι' άσκητήν. Δέν ήθέλησαν δμως ποτέ νά έξετάσουν μή f πως αύτά άποτελούσαν είλικρινείς,άνυπόκριτες φωτογραφίες τού χαρακτηρος τού π. Άββακούμ,ό όποί i. -. '.; 1 ος όπως τό παιδί,ένω θά φωνάξη σέ μιά στιγμή και r,ίσως και θά βρίση,τήν έπομένη άγκαλιάζει τό ίδιο ι'.!.'.".'. πρόσωπο καί τό προσκαλη νά συνεχισουν τό παιχνι [ δι,χωρις κάν νά θυμηθη τι είχε συ~ιβη πρό στιγμης! Στόν π. Άββακούμ δέν μπόρεσε νά βρη τό Ι πον ό φορμαλισμός,ή ύποκρισια τού τύπου' και της έτικέττας,τά όποία στήν πραγματικότητα άποτελοϋν ώραια ταφόπλακα γέμουσα κάτωθεν της όστέων και πάσης άκαθαρσιας... Ό γερο-'αββακούμ ητο ό αύτός έξω κα ί έσω. Ή άσκητική του άγωγή,ή πολλάκις μέχρις αίματος έγγισασα,τού είχε άφαιρέσει ή μαλλον δέν είχε ά φήσει νά δημιουργηθούν δλες αύτέςοιμανούβρεςτων λεπτοτήτων κα ί άβροφροσυνων,τά έξωτερ ικά αύτά και περιφερειακά στολίδια της διαγωγης μας,μέ άποτέλεσμα νά άποστρέφεται άκαρ ια ίως, ί.σως κα ί ένστ ι κτωδώς, κάθε"'τ ι τό περ ισσόν κα ί έσφαλμένον,όπως θά έκανε ένας λοκ ίας στούς στρατ ιωτες του έν κα ιρ4> μάχης. 0 άσκητής της Βίγλας εύρίσκετο συνεχώς έν πoλεμιk~ έγρηγόρσει,ή όποία έκανε &λλους πατέρας τού άρχαίου μοναχισμού νά όμιλοϋν μόνοι τους ή καί νά χειρονομοϋν,πραγμα γιά τούς πολλούς... άλλόκοτον καί σκανδαλώδες.. Γ~ αύτό ώμιλοϋσε και ζωηρά,πολλάκις και άπότομα,διακόπτοντας χωρίς οίκτον τόν όμιλητήν