Τεύχος 16 / Μάρτιος 2018 Υψηλές επισκέψεις στο ΤΠΠΛ σημάδεψαν το ξεκίνημα της νέας χρονιάς. Τον Ιανουάριο υποδεχθήκαμε τον «πρώτο πολίτη της χώρας», κ. Π. Παυλόπουλο, ενώ το Φεβρουάριο έκανε την εμφάνισή του στο χώρο μας με την ομάδα του ο πολυβραβευμένος Κορεάτης σκηνοθέτης Παρκ Τσαν-γουκ! Ακόμη, σε αυτό το τεύχος εγκαινιάζουμε μια πιο αναλυτική ενημέρωση για ευρύτερα σημαντικά ζητήματα, ξεκινώντας από το κρίσιμο ζήτημα της αποκατάστασης του κτιρίου Κονοφάγου. Ο ΠτΔ στο ΤΠΠΛ Σε μια όμορφη τελετή στο Μηχανουργείο του ΤΠΠΛ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Π. Παυλόπουλος ανακηρύχθηκε στις 20/1/18 επίτιμος Park at the Park (in the dark)! πολίτης του Δήμου Λαυρεωτικής, έπειτα από ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και σε σύμπραξη με την Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής (ΕΜΕΛ). Η εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό από τον Πρύτανη του ΕΜΠ κ. Ι. Γκόλια. Ακολούθησαν χαιρετισμοί των κ.κ. Α. Βλάδου, Κ. Μάνθου και Γ. Δερμάτη, εκ μέρους της ΕΜΕΛ, και η ομιλία του Δημάρχου Λαυρεωτικής κ. Δ. Λουκά, που κατέληξε στην ανακήρυξη. Τέλος, ο ΠτΔ στην αντιφώνησή του αναφέρθηκε διεξοδικά στο βάθος και το βάρος της ιστορίας της Λαυρεωτικής, καταλήγοντας στη σημασία που έχει η προσπάθεια για «επανεκκίνηση της ζωής» που γίνεται στην περιοχή - περιοχή που ανήκει μάλιστα στις πλέον πληγείσες της κρίσηςκαι που λειτουργεί πρωτοποριακά και συμβολικά για την υπόλοιπη χώρα, στην πορεία για ένα πιο ευοίωνο μέλλον «...εμπνέοντας και εμάς τους υπόλοιπους.» Με κυριολεκτικά κινηματογραφικό τρόπο κατέφθασε το βράδυ της 9/1 στο Πάρκο ο αγαπημένος του διεθνούς κοινού και πολυβραβευμένος σκηνοθέτης (φεστιβάλ Καννών, Βερολίνου, Βενετίας) Παρκ Τσαν-γουκ (Old Boy, Η υπηρέτρια, κλπ) επικεφαλής ενός συνεργείου 30 ατόμων, εποχούμενου σε τζιπ. Στα μέσα Απριλίου ο Park Chan-wook θα βρεθεί ξανά στο Πάρκο, για τα γυρίσματα σκηνών μιας νέας τηλεοπτικής σειράς, παραγωγής του BBC. Μια από τις γνωστότερες κατασκοπικές νουβέλες του John le Carré, Η Μικρή Τυμπανίστριa, μεταφερμένη ήδη στο σινεμά (1984) αποτελεί και πάλι τη βάση του σεναρίου της σειράς, επεισόδια της οποίας θα γυριστούν στην Ελλάδα. Το ανεξάντλητο «κινηματογραφικό πλατό του Πάρκου», γίνεται τώρα διεθνές!
Το νέο Δ.Σ. της ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ Με νέα σύνθεση λειτουργεί το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΑΔΠ-ΕΜΠ. Το νέο Δ.Σ. εκλέχθηκε από τη Γενική Συνέλευση, που ταυτίζεται με τη Σύγκλητο του ΕΜΠ, στις 16/2/18. Νέα τακτικά μέλη ορίστηκαν οι Καθηγητές Ι. Γκόλιας Πολ. Μηχ., Ν. Μαρμαράς, από τους Μηχ. Μηχ., Π. Κωττής, από τους ΗΜΜΥ, Ν. Μπελαβίλας, από τους Αρχ. Μηχ., Κ. Παπασπυρίδης, από τους Χημ. Μηχ., Ε. Δημοπούλου, από τους Αγρ. Τοπ. Μηχ., Δ. Καλιαμπάκος από τους Μηχ. Μετ. Μηχ., Ι. Χατζηγεωργίου, από τους Ναυπ. Μηχ. Μηχ. και Δ. Τσουκαλάς από τη ΣΕΜΦΕ. Αντίστοιχα αναπληρωματικά μέλη ορίστηκαν οι καθηγητές Κ. Σπηλιόπουλος, Ε. Κορωνάκη, Ι. Γκόνος, Κ. Καρβουντζή, Α. Τσακανίκα, Χ. Πότσιου, Δ. Δαμίγος, Ν. Βεντίκος και Α. Αραγεώργης. Στις 21/02/18 το Δ.Σ. συγκροτήθηκε σε σώμα και εξέλεξε ως νέο Πρόεδρο της ΕΑΔΙΠ τον Πρύτανη ΕΜΠ Ι. Γκόλια. Επίσης, ανανεώθηκε η θητεία του Καθηγητή Δ. Καλιαμπάκου στη θέση του Αντιπροέδρου της ΕΑΔΙΠ. Ο Πρύτανης ευχαρίστησε το απερχόμενο Δ.Σ. για τις σημαντικές επιτυχίες του ΤΠΠΛ, που έχουν ιδιαίτερη σημασία επειδή πραγματοποιούνται σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Δήλωσε δε ότι ο ίδιος αποδέχεται τη θέση του Προέδρου, δείχνοντας έτσι τη σημασία που αποδίδει η Διοίκηση του ΕΜΠ στην περαιτέρω πορεία του Πάρκου. Νέα της Έρευνας Σε δυο σημαντικά ερευνητικά έργα, στο πλαίσιο του Ένα ευρωπαϊκού προγράμματος HORIZON 2020, ταστάσεις στο ΤΠΠΛ από τη νέα χρονιά. Πρόκειται για συμμετέχει το ΤΠΠΛ. Πρόκειται για τα M3DLoC και την επέκταση του Εργαστηρίου Ημιβιομηχανικών SMARTFAN, δυο έργα στον τομέα των υλικών. Το ΤΠΠΛ Προδιαγραφών R-Nano Carbon LAB του Τομέα συμπράττει στην ανάπτυξη της πιλοτικής γραμμής Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών της Σχολής Χημικών παραγωγής, απαραίτητης για την ωρίμανση και την Μηχανικών, με επικεφαλής τον Καθηγητή Κ. Χαριτίδη. προώθηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Στις 18 Το Εργαστήριο λειτουργεί ήδη σε ένα από τα πιο Ιανουαρίου οι εταίροι του προγράμματος SMARTFAN όμορφα κτίρια του Πάρκου, στο αποκατεστημένο πραγματοποίησαν την εναρκτήρια συνάντηση στις «Νοσοκομείο», και μεταφέρει στο Πάρκο κάποιες Βρυξέλλες, στις εγκαταστάσεις της ΕΕ. μεγάλης κλίμακας ερευνητικές του δραστηριότητες. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, συζητήθηκαν λεπτομέρειες του περιεχομένου του προγράμματος και σχεδιάστηκαν οι προσεχείς τεχνικές δραστηριότητες. Το ΤΠΠΛ εκπροσωπήθηκε από τον Διευθυντή του, κ. Α. Χαδουμέλλη. ακόμη εργαστήριο του ΕΜΠ απέκτησε εγκα-
Οι φοιτητές μας στο Πάρκο 130 περίπου φοιτητές του 6ου εξαμήνου της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ στο πλαίσιο του μαθήματος Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και της διδακτικής κατεύθυνσης «Ένταξη σύγχρονου κτιρίου σε παραδοσιακό / Ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού χαρακτήρα περιβάλλον» επισκέφθηκαν στις 5/3 το ΤΠΠΛ μαζί με τους διδάσκοντές τους, την Αν. Καθηγήτρια Δ. Νικολάου και τους Επίκ. Καθηγητές Χρήστο Δεληγιάννη, Έλενα Κωνσταντινίδου και Σ. Λάββα. H μεγάλη ομάδα παρακολούθησε παρουσίαση της ιστορίας του πρώην εργοστασίου και της πόλης του Λαυρίου, του ιστορικού της αποκατάστασης επανάχρησης του, καθώς και της σημερινής λειτουργίας του Πάρκου. Στη συνέχεια ξεναγήθηκε σε αποκατεστημένους χώρους. Επίσκεψη 15 μεταπτυχιακών φοιτητών του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Περιβάλλον και Ανάπτυξη» έγινε στο ΤΠΠΛ στις 12/3, με επικεφαλής την Καθηγήτρια Ε. Δημοπούλου. Η ομάδα, απαρτιζόμενη από ιδιαίτερα ευρύ φάσμα βασικών ειδικοτήτων, αφού παρακολούθησε μια παρουσίαση της φύσης και του ρόλου του ΤΠΠΛ, ξεναγήθηκε σε ορισμένες από τις εγκαταστάσεις του και αντάλλαξε απόψεις για τις ερευνητικές δυνατότητες που προσφέρει ο χώρος, ανάλογα με τις ειδικότητες και τα ενδιαφέροντα καθενός. Με Καφέ, ξανά Mε χαρά ανακοινώνουμε την επαναλειτουργία του καφέ, με νέα διεύθυνση, στο «κέντρο» του Πάρκου, πλάι στην αίθουσα εκδηλώσεων του Μηχανουργείου, που ξαναζωντανεύει αισθητά τους χώρους υποδοχής κοινού. Η διακριτική και ζεστή διαμόρφωση του χώρου, που απευθύνεται κυρίως σε οικογένειες, συνδιάζει το οικείο, σπιτικό, με το βιομηχανικό στοιχείο. Στην Έκθεση Ελληνικής Βιομηχανίας μια «χελώνα» σ κ λ η ρ ο ύ μ ε τ α λ λ ι κο ύ αργυρούχου μολύβδου, μορφής δηλαδή εμπορ ι κο ύ π ρ ο ϊ ό ν τ ο ς τ η ς πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (ΓΕΜΛ), έναν τροχήλατο χυτοσιδηρό τύπο χύτευσης (καλούπι) καθώς και δυο μικρές «χελώνες» -δείγματα προϊόντος, συμμετέχει η ΓΕΜΛ δια του ΤΠΠΛ -σύμφωνα με τη μουσειολογική μελέτη- σ την Έκθεση Ελληνικής Βιομηχανίας που πραγματοποιεί η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων και το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου με τίτλο: «160 ΧΡΟΝΙΑ MADE IN GREECE Β ι ο μ η χ α ν ί α, π ρ ω τ ο π ο ρ ί α, κ α ι ν ο τ ο μ ί α» από τις 18 Ιανουαρίου έως τις 25 Μαρτίου.
/ αφιερωμα Γιατί καθυστερεί το έργο απορρύπανσης του κτιρίου Κονοφάγου; Οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία από το κτίριο Κονοφάγου είναι γνωστοί, τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στην Πολιτεία. Μάλιστα, στο αφιέρωμα «Η Συμβολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στο Λαύριο του 21ου αιώνα», που εξέδωσε το ΕΜΠ το 2015, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 150 χρόνων της πόλης, αναφέρεται ως ένα στρατηγικής σημασίας περιβαλλοντικό πρόβλημα για όλη την περιοχή (Δ. Καλιαμπάκος, Στρατηγική αντιμετώπισης του περιβαλλοντικού προβλήματος του Λαυρίου). Πολυάριθμες δε υπήρξαν και οι ανοιχτές ενημερωτικές εκδηλώσεις για το πρόβλημα. Γιατί, όμως καθυστερεί, 10 ολόκληρα χρόνια μετά τη διάγνωση ενός τόσο σημαντικού προβλήματος η αντιμετώπισή του; Και που βρισκόμαστε σήμερα; Συνοπτικό ιστορικό Εδώ και δεκαετίες ήταν γνωστό το πρόβλημα της ρύπανσης του κτιρίου Κονοφάγου, μιας που αυτό αποτελούσε το κτίριοφίλτρο των επικίνδυνων αερίων της μεταλλουργικής δραστηριότητας. Η ακριβής διάσταση του προβλήματος όμως, δόθηκε το 2008, όταν ομάδα ερευνητών του ΕΜΠ, με επικεφαλής τον καθηγητή Δ. Καλιαμπάκο, μπήκε στο κτίριο, έκανε συστηματική δειγματοληψία και διαπίστωσε τα σοβαρά προβλήματα ρύπανσης, αλλά και ευστάθειας, που καθισ τούσαν την περίπτωση όχι μόνο σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα, αλλά και πρόβλημα δημόσιας ασφάλειας. Από τότε ξεκινά η σκληρή μάχη για το έργο αποκατάστασης του Κτιρίου Κονοφάγου, οι σημαντικότεροι σταθμοί της οποίας δίνονται συνοπτικά παρακάτω: Τον Δεκέμβριο του 2008, ολοκληρώθηκε από τη ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, παραδόθηκε και εγκρίθηκε από τη Διαχειριστική Αρχή του ΕΠΑΝ η «Προμελέτη απορρύπανσης- αποκατάστασης Κτιρίου Κονοφάγου στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (Τ.Π.Π.Λ.)» Το 2011, μετά από συντονισμένες ενέργειες ΕΜΠ και ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, κατατέθηκε πρόταση με αντικείμενο την α) Απορρύπανση Αποκατάσταση Κτιρίου «Κονοφάγος» και β) τη Συλλογή, Μεταφορά και Αποθήκευση Επικίνδυνων Αποβλήτων στον ειδικά διαμορφωμένο Υπόγειο Χώρο του Τ.Π.Π.Λ. Το 2012, έργο εντάχθηκε με την 3737/1043/A2/12-7-2012 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, με το σύστημα «Μελέτη-Κατασκευή» και προϋπολογισμό 1.600.000, έναν προϋπολογισμό ανεπαρκή για την κάλυψη των αναγκών του έργου, λαμβανομένης υπόψη της πολυπλοκότητας και του ειδικού χαρακτήρα του. Τον Ιούνιο του 2013, το έργο δημοπρατήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του ΕΜΠ. Ο διαγωνισμός κατέστη άγονος, εξαιτίας της μη προσέλευσης υποψηφίων αναδόχων. Τον Φεβρουάριο του 2014 o διαγωνισμός επαναλαμβάνεται, υποχρεωτικά από τον νόμο. Για τον ίδιο λόγο κατέστη, επίσης, άγονος. Κατά τα έτη 2014-2015, η ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, ως κύριος του έργου, κάνει συνεχείς ενέργειες για την αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού του έργου (2.500.000 ) και την ένταξή του στο νέο ΕΣΠΑ. Με συνεχείς επιστολές (2913/239/7-32014, 3699/4-4-2014, 3761/8-7-2014, 3808/11-9-20143818/30-9-2014, 3855/15-12-2014) και συναντήσεις της η ΕΑΔΙΠ ΕΜΠ προσπαθεί να μην μπει το έργο σε δεύτερη προτεραιότητα σε μια εξαιρετικά δυσμενή συγκυρία. Μάλιστα με την 3907/6-4-2015 επιστολή της, απευθύνεται στον Πρύτανη του ΕΜΠ, στο Δήμαρχο Λαυρεωτικής, στα Υπουργεία Οικονομίας, Υποδομών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στην Περιφέρεια Αττικής, στον Αντιπεριφερειάρχη Ανατολικής Αττικής, προκειμένου να τονίσει για μία ακόμη φορά τον κατεπείγοντα χαρακτήρα του Έργου. Ο Πρύτανης του Ε.Μ.Π. και ο Δήμαρχος Λαυρεωτικής, αφού παρέλαβαν την ως άνω επιστολή, απέστειλαν επιστολές (28/04/2015 και 65827/4/15, αντίστοιχα ) προς τη ΓΓΒ, ζητώντας, επίσης, την άμεση ένταξη του Έργου στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Αφού ξεπεράστηκαν απίθανα γραφειοκρατικά κωλύματα (όπως για παράδειγμα το ερώτημα αν το έργο "υπονομεύει τον υγιή ανταγωνισμό"!) το έργο εντάχθηκε, μετά από πρόσκληση των αρμοδίων Υπηρεσιών (25/4/2016) και κατάθεση Πρότασης (16/6/2016) προς χρηματοδότηση, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014 2020, στις 20/1/2017 με προϋπολογισμό 2.500.000, ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου.
/ αφιερωμα Που βρισκόμαστε σήμερα; Σήμερα, 14 ολόκληρους μήνες μετά την ένταξη του έργου, η διενέργεια του διαγωνισμού και η δημοπράτηση του Έργου είναι ακόμη αδύνατη, λόγω προβλημάτων που προκύπτουν από την ψήφιση του νέου νόμου περί Δημοσίων Έργων (Ν. 4412/2016). Πιο συγκεκριμένα, με δεδομένο ότι η δημοπράτηση του έργου προβλέπεται να πραγματοποιηθεί με το σύστημα «Μελέτη-Κατασκευή» (πλέον ονομάζεται «Σύστημα με Αξιολόγηση Μελέτης»), τα μέλη της Επιτροπής του Διαγωνισμού θα πρέπει να επιλεγούν μέσα από ειδικό ηλεκτρονικό μητρώο, όπως ορίζει η περ.η της παρ.8 του Άρθρου 221 του Ν. 4412/2016. Δυστυχώς, μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το ηλεκτρονικό μητρώο, το Ε.Μ.Π. και η ΕΑΔΙΠ/ΕΜΠ δεν δύνανται να δημοπρατήσουν το Έργο (αρ. 376 παρ. 10/Ν.4416/2016). Για να φτάσουμε μέχρις εδώ η ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ και το ΕΜΠ έχουμε δώσει σκληρό αγώνα. Όχι μόνοι μας. Η βοήθεια πολιτικών και κοινωνικών παραγόντων (πού όταν τα καταφέρουμε θα αναγνωρίσουμε και επωνύμως τη συμβολή τους) και, κυρίως, η στήριξη των πολιτών του Λαυρίου ήταν πολύτιμη. Αλλά, σήμερα η αγωνία να γίνει επιτέλους- το έργο, κυριαρχεί. Στη φάση αυτή, δεν έχουμε παρά να καλέσουμε, για μια ακόμη φορά, όλους όσους αναγνωρίζουν την κρισιμότητα του προβλήματος να συμπαραταχθούν, ώστε η Πολιτεία να λύσει ΑΜΕΣΑ τα προβλήματα που εμποδίζουν την εκτέλεση του Έργου. Με την ευκαιρία, για μια ακόμη φορά, δηλώνουμε ότι ο ειδικός Υπόγειος Χώρος στο ΤΠΠΛ είναι κατασκευασμένος για να φιλοξενήσει αποκλειστικά και μόνο τα επικίνδυνα απορρίμματα που υπάρχουν εντός του Πάρκου. Άλλωστε, εκτός από τον «λόγο τιμής», με τον οποίο οι άνθρωποι του ΕΜΠ έχουν δεσμευτεί, αυτό αναφέρεται ρητά και στη Μελέτη του Έργου. Εξάλλου, και τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του χώρου δεν επιτρέπουν κάτι διαφορετικό. Το μόνο θέμα λοιπόν τώρα, είναι να ολοκληρωθεί με την αποκατάσταση του κτιρίου Κονοφάγου η γιγαντιαία προσπάθεια της απορρύπανσης που ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια.