Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ Σ Τ Ο Ι. Κ. Α.

ΚΩΝ. Δ. ΛΑΝΑΡΑ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ τ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ Ι.Κ.Α. Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ Σ Τ Ο Ι. Κ. Α. ΑΣΦΑΛΙΣΗ - ΕΙΣΦΟΡΕΣ - ΠΑΡΟΧΕΣ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ - ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ Προϋποθέσεις και διαδικασία ασφάλισης. Εξαιρέσεις ασφάλισης. Υπολογισμός και τρόπος καταβολής εισφορών. Πίνακες εισφορών. Οικοδομικές - τεχνικές εργασίες. Ασφάλιση βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Ειδικές εισφορές, επαρχιακής βιομηχανίας, επαγγελματικού κινδύνου, μαθητών - τεχνιτών κ.λπ. Παροχές ασθένειας, επιδόματα. Συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου. Υπολογισμός συντάξεων, προσαυξήσεις, επιδόματα. Εργατικό ατύχημα. Αναλυτικοί πίνακες συντάξεων. Βοήθημα τοκετού - επιδόματα μητρότητας. Ιατρική περίθαλψη, νοσοκομειακή, σανατοριακή, στο εξωτερικό. Πρόσθετες παροχές. Διαδοχική ασφάλιση. Ενστάσεις, προσφυγές. Προαιρετική, διαδοχική, παράλληλη, τυπική ασφάλιση. Ε.Τ.Ε.Α.Μ. ασφάλιση, εισφορές, συντάξεις κ.λπ. 2012

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ Όπως συνήθως συμβαίνει, μετά από την προηγούμενη έκδοσή μου η Ασφαλιστική Νομοθεσία έχει υποστεί και πάλι σημαντικές μεταβολές, όπως λ.χ. αυτές που αναφέρονται στις προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, των μητέρων με ανήλικα παιδιά, των μητέρων - πατέρων με ανάπηρα παιδιά, στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω 35ετίας και 37ετίας, στη χορήγηση - ασφάλιση ειδικής άδειας μητρότητας, στην παροχή ιατρικής περίθαλψης και καταβολή επιδόματος ασθένειας, στην επικουρική ασφάλιση του ΕΤΕΑΜ, στον τρόπο και χρόνο υποβολής των Αναλ/κών Περ/κών Δηλώσεων, στα ποσά του Ε.Κ.Α.Σ., στον υπολογισμό των συντάξεων, στη μετακίνηση των ασθενών ασφαλισμένων, στη διαδοχική ασφάλιση, στην απασχόληση των συνταξιούχων, στις εισφορές των οικοδομοτεχνικών έργων, στην ασφάλιση των υπαλλήλων του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ., Ο.Τ.Α. κ.λπ., στην τμηματική πληρωμή των εισφορών, στους χρόνους ασφάλισης, στο Εργόσημο, στην αύξηση των εισφορών ανεργίας κ.λπ. Ύστερα από τα ανωτέρω, κρίθηκε ότι επιβαλλόταν να γίνει νέα έκδοση, που να είναι όχι μόνο πλήρως ενημερωμένη, αλλά συγχρόνως πιο πλούσια σε νέα θέματα και ερμηνευτικές παρατηρήσεις. Όπως και προηγουμένως, επιχειρήθηκε μεθοδική συγκέντρωση της ύλης και με απλό τρόπο ανάλυση κάθε θέματος, σύμφωνα με την οικεία διάταξη του νόμου και την ακολουθούμενη αντίστοιχα από το Ίδρυμα ασφαλιστική πρακτική. Πλέον όμως από τα ανωτέρω, συμπεριλήφθηκε η σχετική νομολογία των Διοικ. Δικαστηρίων και του Συμβουλίου Επικρατείας, με την οποία αυθεντικώς ερμηνεύθηκαν πολλές διατάξεις της κειμένης νομοθεσίας του Ιδρύματος, ώστε να δίνεται όσο είναι δυνατόν πλήρης εικόνα των θεμάτων που εξετάζονται. Παράλληλα παραθέτονται αναλυτικοί πίνακες των ποσοστών εισφορών που ισχύουν σε ολόκληρη τη Χώρα, για όλες γενικά τις κατηγορίες επιχειρήσεων και ασφαλισμένων, καθώς επίσης και πίνακες υπολογισμού των συντάξεων. Η έκδοση συμπληρώνεται με πολλές υποσημειώσεις, με τις οποίες γίνεται συσχέτιση των διατάξεων της κειμένης νομοθεσίας και της οικείας δικαστηριακής νομολογίας, για να υπάρχουν σε ένα ενιαίο και περιληπτικό κείμενο τα βασικά στοιχεία της Κοινωνικής Ασφάλισης. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει αναλυτικό αλφαβητικό ευρετήριο που καθιστά εύχρηστο το όλο έργο. Ελπίζω και η εργασία μου αυτή να αποτελέσει χρήσιμο και ωφέλιμο βοήθημα και να συντελέσει στην ευχερή γνώση των θεμάτων της Κοινωνικής Ασφάλισης. Αθήνα 2012

VI ΠΙΝΑΚΑΣ της σχετικής με το ΙΚΑ Νομοθεσίας Κυριότεροι Νόμοι και Νομοθ. Διατάγματα Α.Ν. 1846/1951 ΔΕΝ 1951 σελ. 337 ΕΕΔ 1951 σελ. 1287 Ν.Δ. 4104/1960» 1960» 651» 1960» 1153 Ν.Δ. 4202/1961» 1961» 1235» 1961» 785 Ν. 4476/1965» 1965» 746» 1965» 407 Ν. 1902/1990 ΕΑΕΔ 1990» 887 ΕΔΚΑ 1990» 700 Ν. 3050/2002» 2002» 1264 ΔΕΝ 2002» 1431 Ν. 3232/2004» 2004» 152» 2004» 273 Ν. 3655/2008» 2008» 407» 2008» 435 Ν. 3863/2010» 2010» 653» 2010» 897 Ν. 3865/2010» 2010» 811» 2010» 1023 Ν. 3896/2011» 2011» 726» 2011» 1003 Ν. 3996/2011» 2011» 866» 2011» 1089 Ν. 4024/2011» 2011» 1130» 2011» 1393 Ν. 4052/2012» 2012» 331» 2012» 362 Ν. 4075/2012» 2012» 461» 2012» 573 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΕΤΜΗΜΕΝΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Α.Ν. Αναγκαστικός Νόμος Α.Π.Δ. Αναλυτική Περιοδική Δήλωση Α.Π. Άρειος Πάγος Γ.Λ.Κ. Γενικό Λογιστήριο Κράτους Δ.Ε.Ν. Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας Δ.Λ.Ο.Ε.Μ. Διανεμ. Λογαριασμός Οικογ. Επιδομάτων Μισθωτών Δ.Σ. Διοικητικό Συμβούλιο Ε.Α.Ε.Δ. Επιθεώρηση Ασφαλιστ. και Εργατικού Δικαίου Ε.Δ.Κ.Α. Επιθ/ση Δικαίου Κοινων. Ασφάλισης Ε.Ε.Δ. Επιθεώρηση Εργατικού Δικαίου Κ.Ε.Ε.Δ. Κώδικας Επιθεώρησης Εργατικού Δικαίου N. Νόμος Ν.Δ. Νομοθετικό Διάταγμα Ν.Π.Δ.Δ. Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου Ο.Α.Ε.Δ. Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού Π.Ν.Π. Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου Π.Υ.Σ. Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου Σ.Ε. Συμβούλιο Επικρατείας Υ.Α. Υπουργική Απόφαση

661 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Αντί προλόγου... Πίνακας της σχετικής με το ΙΚΑ Νομοθεσίας. Κυριότεροι Νόμοι και Νομοθετικά Διατάγματα... Πίνακας συντετμημένων λέξεων... Σελ. V VI VI ΜΕΡΟΣ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Εισαγωγή... 1 Έννοια ασφάλισης 2, Κλάδοι ασφάλισης 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΠΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Γενικά... 4 Υποχρεωτικά ασφαλισμένοι... 5 Ορισμός 5, α) Παροχή εργασίας ή υπηρεσίας 5, Ασφάλιση χρόνου ασθένειας, άδειας, στράτευσης κ.λπ. 7, Διάκριση από άλλες συμβάσεις 8, Σύμβασης μίσθωσης έργου 8, Σύμβασης εταιρείας 8, Σύμβασης παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών 9, Σύμβασης εντολής 9, Σύμβασης μεσιτείας 9, Σύμβασης αντιπροσωπείας 9, Σύμβαση μαθητείας 9, Εθελοντική απασχόληση 11, β) Παροχή εξαρτημένης εργασίας 11, Τεκμήριο εξαρτημένης εργασίας 14, Κατ οίκον εργαζόμενοι 15, Παροχή εργασίας από μέλη εταιρείας 15, γ) Παροχή εργασίας έναντι αμοιβής 16, δ) Παροχή εργασίας κατά κύριο επάγγελμα 18, ε) Παροχή εργασίας μέσα στα όρια της Χώρας 20, Ασφάλιση εργασίας στην Αλλοδαπή 21 Χρόνος υπαγωγής στην ασφάλιση... 22 Προθεσμίες - Παραγραφή δικαιώματος για αναγνώριση χρόνου ασφάλισης 24, Προθεσμία άσκησης δικαιώματος 24, Υποβολή αίτησης 26, Ασφαλιστική αντιμετώπιση 26, Κατά τη διάρκεια της εργασίας 27 Αναγνώριση χρόνου ασφάλισης... 27 Τυπική ασφάλιση... 29 Προϋποθέσεις 30

662 Πίνακας περιεχομένων Ειδικές κατηγορίες ασφαλισμένων... 32 Συνδικαλιστικά Στελέχη 32, Συνδικαλιστικές Άδειες 32, Μαθητευόμενοι 33, Μέλη Οικογένειας 33, Συγγενείς εργαζόμενοι κατ οίκον του εργοδότη 37, Ασφάλιση λοιπών συγγενών 37, Απασχόληση μελών οικογένειας σε εταιρική επιχείρηση 37, Έκτακτοι Δημόσιοι υπάλληλοι 37, Εργαζόμενοι Συνταξιούχοι 37, Α) Συνταξιούχοι Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ. και λοιπών Ασφαλ. Ταμείων 38, Εξαίρεση κλάδου Ασθένειας 38, Διαδικασία απαλλαγής 39, Εργαζόμενοι στο Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ., Οργαν. Κοινής Ωφέλειας 40, Β) Συνταξιούχοι ΙΚΑ 41, Υπολογισμός εισφορών 41, Μη ασφάλιση συνταξιούχων. Πρόστιμα 43, Ασφάλιση συνταξιούχων για ασθένεια 43, Ποσό εισφοράς 44, Ειδική εισφορά 45, Ραπτεργάτες - Απασχόληση Φασόν - Τηλεργασία 45, Οδηγοί Αυτοκινήτων 47, Χρηματιστηριακές επιχ/ σεις 49, Ιεροψάλτες 49, Ειδικοί Σύμβουλοι - Συνεργάτες Υπουργείων, Βουλευτών 50, Μαθητές Ναυτικών Σχολών 50, Επιδοτούμενοι άνεργοι 51, Οικιακοί Βοηθοί. Κατ Οίκον - Περιστασιακά Απασχ/ νοι 51, Ι. Α Κατηγορία 52, Έναρξη - Λήξη ασφάλισης 52, ΙΙ. Β Κατηγορία 53, Αμοιβή - Εργόσημο. Ασφάλιση 53, Περιστασιακά Απασχ/μενοι 54, Κλάδοι Ασφάλισης - Εισφορές 55, Ακύρωση - Επανέκδοση 56, Κυρώσεις 56, Τρόπος ασφάλισης συγγενών 56, Πολλαπλή Ασφάλιση 57, Επιστροφή εισφορών 58, Ασφάλιση χρόνου ασθένειας, άδειας, στράτευσης κ.λπ. 59, Χρόνος Ασθένειας 60, Εισφορές 61, Χρόνος Άδειας 62, Επίδομα Άδειας 65, Χρόνος Στράτευσης 66, Προϋποθέσεις για αναγνώριση 67, Αρμόδιος Οργανισμός για αναγνώριση. Προθεσμία 68, Εξαγορά - Καταβολή εισφοράς 69, Χρόνος Εθνικής Αντίστασης, αιχμαλωσίας, ομηρείας κ.λπ. 72, Χρόνος Απουσίας από εργασία 72, Χρόνος Διαθεσιμότητας 73, Εξαιρέσιμες Εορτές - Αργίες 73, Άκυρη Απόλυση. Πτώχευση εργοδότη. Επίσχεση εργασίας 73, Υποχρέωση αναγγελίας οικειοθελούς αποχώρησης μισθωτού 74, Ποσό Προστίμου 75, Γεωπόνοι εκτιμητές Ο.Γ.Α. 76, Αλωνιστικές Επιχειρήσεις 77, Πλασιέ - Παραγωγοί πωλήσεων 77, Εταίροι Θιάσων 78, Μέλη Αστικών Συν/ σμών 79, Υδρονομείς 80, Εμπειρογνώμονες Καπνού (καπνομεσίτες) 80, Μίσθωση Έργου 81, Καθηγητές Φροντιστηρίων 82, Γεωργικές, Αλιευτικές, Κτηνοτροφικές κ.λπ. εργασίες 83, Παράλληλη ασφάλιση στον Ο.Γ.Α. και Ι.Κ.Α. 86, Τυροκομεία 87, Ρητινοσυλλέκτες 88, Δασεργάτες 89, Προσωπικό διπλ/κών αντ/πειών ξένων Κρατών 91, Αθλητές, Ποδοσφαιριστές, Προπονητές 92, Προπονητές 93, Διοικητές, Υποδιοικητές, Πρόεδροι Ν.Π.Δ.Δ. και Οργαν. Κοινής Ωφέλειας 93, Πρόεδροι, Διοικητές Ασφαλ/κών Οργανισμών 94, Ξενοδοχειακές Επιχ/σεις 95, Φοιτητές, Σπουδαστές

Πίνακας περιεχομένων 663 Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι., Ι.Ε.Κ., Τ.Ε.Ε. 95, Υπότροφοι Σπουδαστές 96, Ιατροί 97, Ασφαλ/κές εταιρείες, υπάλληλοι, παραγωγοί, ασφαλ/σίτες 97, Συγγραφείς, Καλλιτέχνες, Μουσικοί, Ηθοποιοί, Τραγουδιστές κ.λπ. 99, Μαθητές Σχολών Τουριστικής Εκπαίδευσης 101, Σπερματεγχύτες 101, Προσωπικό ΕΛ.ΤΑ. 102, Καθαρίστριες Δημοσίου - Ν.Π.Δ.Δ. 102, Ορκωτοί Λογιστές κ.λπ. 102, Ορκωτοί Εκτιμητές 103, Αυτοκινητιστές - Ιδιοκτήτες Αυτοκ/των 104, Ξεναγοί 104, Αλλοδαποί 105, Ι. Γενικά 105, ΙΙ. Ειδικές περιπτώσεις 106, Προσωπικό Δακοκτονίας 107, Προσωπικό Ν.Ε.Λ.Ε. 108, Προσωπικό Ο.Τ.Ε. 108, Τρόφιμοι Ιδρυμάτων Απροσάρμοστων Παιδιών 109, Αποκλειστικές Νοσοκόμες 109, Φυλακισμένοι εργαζόμενοι 110, Προσωπικό Ο.Σ.Ε. 110, Ιερόδουλες 111, Εταιρείες Προσωρινής Απασχ/σης (Ε.Π.Α.) 111 Οικοδομικές - Τεχνικές Εργασίες... 112 Έκταση εφαρμογής 113, Ασφαλιζόμενα Πρόσωπα 114, Εργολάβοι - Υπεργολάβοι 115, Υπόχρεοι Εργοδότες 115, Υποχρεώσεις εργοδοτών 116, Αναγγελία έναρξης έργου 117, Απογραφή Εργοδότη 118, Αναγγελία αλλαγής στοιχείων 119, Χορήγηση άδειας οικοδομικών εργασιών 119, Καταβολή Εισφορών 120, Υπολογισμός Εισφορών 120, Ποσοστά εισφορών 121, Εισφορές Επικουρικού Ταμείου 123, Ποσοστά εργατικής δαπάνης 123, Α. Ιδιωτικά Οικοδομικά Έργα 123, Έννοια Όρων 124, Τρόπος υπολογισμού 125, Β. Ιδιωτικά Τεχνικά Έργα 138, Γ. Δημόσια Έργα 138, Ι. Εργασίες θεωρούμενες ως οικοδομικές 139, ΙΙ. Εργασίες μη θεωρούμενες ως οικοδομικές 144, Αρμόδια όργανα και διαδικασία καθορισμού εργατικής δαπάνης 162, Υπολογισμός εισφορών 163, Τρόπος πληρωμής εισφορών. Προκαταβολή 165, Εξαιρέσεις έργων Δημοσίου κ.λπ. 167, Χρόνος πληρωμής εισφορών. Πρόσθετα τέλη 167, Εκκαθάριση Λογ/σμού Εισφορών 168, Μεταβολή σχεδίου - Διακοπή εργασιών 169, Προσωπική απασχόληση 169 Μηχανογραφικό Σύστημα Ασφάλισης... 171 Αναλυτική Περιοδική Δήλωση 172, Έκθεση Ελέγχου 172, Απεικόνιση Ασφάλισης 173, Αποδεικτικό Απασχόλησης 173, Πληρωμή Εργολάβων Δημοσίου κ.λπ. 174 Δώρο Εορτών Εργατ/τών Οικοδόμων (Ε.Λ.Δ.Ε.Ο.)... 175 Εισφορά 175, Πληρωμή 176, Παραγραφή δικαιώματος 177 Προαιρετική ασφάλιση... 177 Α. Παλαιοί ασφαλ/νοι 177, α) Διακοπή ασφάλισης 178, β) Πραγματοποίηση ορισμένου αριθμού ημερών εργασίας 178, γ) Μη ύπαρξη συντάξιμης αναπηρίας 180, δ) Υποβολή αίτησης. Προθεσμία 180, Έκταση ασφάλισης 180, Εισφορές 181, Διακοπή - Ανα-

664 Πίνακας περιεχομένων στολή προαιρετικής ασφάλισης 182, Β. Νεοασφαλισμένοι 182, Μακροχρόνια Άνεργοι 183, Κλάδοι ασφάλισης 184, Ασφαλ/νοι ενταχθέντων στο Ι.Κ.Α. Ασφαλ. Οργανισμών 185, Αυτασφάλιση 186, Αυτασφάλιση Απολυομένων 186 Φορτοεκφορτωτές - Εκδοροσφαγείς... 187 Φορτοεκφορτωτές 187, Εκδοροσφαγείς 188 Ασφάλιση μέσω Σωματείων, Συνεταιρισμών ή Συνεργατικών ορισμένων κατηγοριών μισθωτών... 188 Ασφάλιση παρεχόντων εργασία σε μη σταθερό εργοδότη ή σε πολλούς εργοδότες... 189 Αυτοτελώς απασχολούμενοι ελεύθεροι και ανεξάρτητοι επαγγελματίες... 190 Εφημεριδοπώλες - Πωλητές Λαϊκού Λαχείου... 191 Εφημεριδοπώλες 191, Πωλητές Λαϊκού Λαχείου 192 Πρόσωπα εξαιρούμενα της Ασφάλισης... 193 1. Δημόσιοι υπάλληλοι κ.λπ. 193, Α. Χρονική περίοδος από 1.1.2011 193, Β. Χρονική περίοδος μέχρι 31.12.2010 195, Συμπλήρωση 5ετούς υπηρεσίας 197, Προαιρετική ασφάλιση 198, 2. Μετακλητοί δημόσιοι υπάλληλοι 199, 3. Ιερείς κ.λπ. 199, 4. Ασφαλισμένοι σε άλλα Ασφαλ. Ταμεία 199 Επιλογή Ασφαλ. Φορέα... 200 Έκταση επιλογής - ασφάλισης 202, Προαιρετική Ασφάλιση 203 Παράλληλη Ασφάλιση... 204 α) Πρόσωπα ασφαλισμένα σε Ταμεία ασφαλίζοντα μόνο μισθωτούς 204, β) Ασφαλισμένοι σε Ταμεία ασφαλίζοντα αυτοτελώς απασχολούμενους 204, γ) Ασφαλισμένοι σε Ταμεία ασφαλίζοντα μισθωτούς και αυτοτελώς απασχολούμενους 204, δ) Ασφαλισμένοι σε Ταμεία ασφαλίζοντα ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα 205, ε) Παράλληλη ασφάλιση στον Ο.Γ.Α. και Ι.Κ.Α. 205, Συνέπειες παράλληλης ασφάλισης 205 Πολλαπλή ασφάλιση κλάδου Ασθένειας... 206 Δικαιούχοι επιλογής 207, Διαδικασία επιλογής 208 Ειδικές εξαιρέσεις ασφάλισης... 208 1. Ανήλικοι απολυθέντες από Σωφρονιστικά ή Αναμορφωτικά Καταστήματα 208, 2. Αγροφύλακες 209, 3. Αναγκαστικοί διαχειριστές επιχ/σεων 209, 4. Μέλη Δ.Σ. Αγροτικών Συν/σμών 209, 5. Μέλη Εταιρείας 209, Κλάδοι ασφάλισης 211, 6. Σπουδαστές Ανωτάτων Τεχνικών Σχολών 212, 7. Δικηγόροι 212

Πίνακας περιεχομένων 665 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ Τυπικές διατυπώσεις ασφάλισης... 212 Απογραφή ασφαλισμένων... 213 Διαδικασία απογραφής 214, Α.Μ.Κ.Α. 215 Ασφαλιστικά Βιβλιάρια... 215 Έκτακτη Περίπτωση 217, Ανακεφαλαίωση ασφαλ. βιβλιαρίων 218, Γνώση ασφαλ. στοιχείων. Διαδικασία 218. Αμφισβήτηση περιεχομένου Α.Α.Λ.Α. 219, Μεταβολή - Διόρθωση στοιχείων ασφαλισμένου 220, Απώλεια - Καταστροφή ασφαλ. βιβλιαρίου κ.λπ. 221 Καταβολή εισφορών... 222 Εργοδότες - Υποχρεώσεις εργοδοτών... 222 Ορισμός 222 Υποχρεώσεις Εργοδοτών... 224 Απογραφή Εργοδοτών... 225 Κυρώσεις 226, Αναγγελία Μεταβολής Στοιχείων 226, Έλεγχος Επιχειρήσεων 227 Ειδικό Βιβλίο Καταχώρισης Νεοπροσλαμβανόμενου Προσωπικού... 228 Υποχρεώσεις εργοδοτών 228, Επιβολή Προστίμου 230, Ανάλυση περιπτώσεων 232, Απώλεια Ειδικού Βιβλίου - Συνέπειες 233, Εκκαθαριστικά Σημειώματα Αποδοχών 234, Έλεγχος Εμπορικών Βιβλίων - Στοιχείων Εφορίας 235, Έλεγχος Εφορίας 236 Ευθύνη εργοδοτών για μη ασφάλιση μισθωτών... 236 Καταβολή Εισφορών... 237 Νομική φύση της εισφοράς 237, Μη καταβολή εισφορών και επίδραση στις παροχές 238, Υπόχρεος για καταβολή εισφορών 238, Προσωπική ευθύνη διοικούντων νομικά πρόσωπα 241, Εισφορές Μαθητευομένων - Συνταξιούχων 242, Παρακράτηση εργατικής εισφοράς εντός διμήνου 242, Πληρωμή εργατικής εισφοράς από εργοδότη. Συνέπειες 244, Βεβαιώσεις ασφαλ. ενημερότητας 244 Τρόπος Καταβολής Εισφορών... 245 Αναλυτική Περιοδική Δήλωση... 245 Εξαιρέσεις 246, Μισθολογικές Περίοδοι 246, Στοιχεία Α.Π.Δ. 247, Έλεγχος Δηλωθεισών - Καταβληθεισών Εισφορών 247, Τρόπος συμπλή ρωσης Α.Π.Δ. 248, Τύπος - Διακρίσεις της Α.Π.Δ. 250, Τρόπος Υποβολής 250, Χρόνος Υποβολής 252, Τροποποιήσεις - Μεταβολές στοιχείων Α.Π.Δ. 254, Κυρώσεις 255, Τρόπος Καταβολής Εισφορών 257 Προθεσμία Καταβολής Εισφορών... 258 Αναδρομική αύξηση αποδοχών 259, Άκυρη απόλυση 260

666 Πίνακας περιεχομένων Πρόσθετα Τέλη... 260 Περιπτώσεις απαλλαγής από πρόσθετα τέλη 261 Ειδική Πρόσθετη Επιβάρυνση Εισφορών... 262 Υπολογισμός Εισφορών... 263 Ασφαλιστικές κλάσεις - Τεκμαρτά Ημερ/σθια 264, Πλήρης απασχόληση 266, Μερική απασχόληση 266, Δώρα (Επίδομα) Εορτών Χριστουγέννων-Πάσχα 267, Συνυπολογισμός Επιδ/τος Άδειας 269, Επίδομα Ισολογισμού 270, Αναδρομικές Πρόσθετες αποδοχές 271, Επίδομα Άδειας 272, Αναδρομική αύξηση αποδοχών 272, Αμειβόμενοι με κυμαινόμενες αποδοχές 272 Ποσοστά Εισφορών... 276 Εισφορές Μικτής Ασφάλισης... 277 Πρόσθετες Ειδικές Εισφορές... 281 Μειώσεις Εισφορών... 283 Επαρχιακές βιομηχανίες, βιοτεχνίες, μεταλλεία 283, Παραμεθόριες Επιχ/σεις 283, Εξαγόμενα στην αλλοδαπή βιομηχανικά και μεταλλευτικά προϊόντα 284, Ανήλικοι, Μαθητές Τεχνίτες, Σπουδαστές Τεχνικών Σχολών κ.λπ. 284, Ι. Ανήλικοι 284, ΙΙ. Μαθητές Τεχνίτες - Σπουδαστές Τεχνικών Σχολών 285, ΙΙΙ. Ασφάλιση απασχολουμένων στο πλαίσιο ειδικών προγραμμάτων του Ο.Α.Ε.Δ. 286, Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις 287, Υπάλληλοι Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α. κ.λπ. 292 Ειδικές Εισφορές... 292 Εισφορά Επαγγελματικού Κινδύνου... 292 Εξαιρέσεις 293, Υπόχρεοι εργοδότες 293 Εισφορά Λ.Α.Ε.Κ... 297 Εισφορά Λ.Π.Ε.Α.Ε... 298 Εισφορά Ε.Κ.Λ.Α... 298 Βαριά - Ανθυγιεινά Επαγγέλματα... 299 Πρόσθετη Εισφορά 299, Ειδικές Εισφορές 300, Έκταση εφαρμογής 300, Πρόσκαιρη απασχόληση. Άδεια. Ασθένεια 301 Πίνακας Βαρέων - Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων... 301 Ασφαλιστική κάλυψη εργαζομένων σε διαγραφέντα του Κανονισμού επαγγέλματα 313 Αεροπορικές Επιχειρήσεις... 314 Ε.Τ.Ε.Α.Μ. - Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλ. Μισθωτών... 317 Ασφαλιζόμενα πρόσωπα 318, Αναδρομική Ασφάλιση 319, Πολλαπλή ασφάλιση 319, Εσφαλμένη ασφάλιση 320, Εισφορές 320, Προαιρετική ασφάλιση 321, Χρόνος στράτευσης 322 Παροχές Σύνταξης... 322

Πίνακας περιεχομένων 667 Χρονικές Προϋποθέσεις 322, Σύνταξη από ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια 325, Ποσό σύνταξης - Υπολογισμός 325, Α ) Σύνταξη Γήρατος ή Αναπηρίας 325, Β ) Σύνταξη αναπηρίας από εργατ. ατύχημα ή επαγγ. ασθένεια 326, Γ ) Σύνταξη θανάτου 326, Μερικώς εργαζόμενοι 326, Κατώτατα όρια 326, Συντάξιμες αποδοχές 327, Μειώσεις συντάξεων 327, Αύξηση συντάξεων 328, Λήξη σύνταξης, αναστολή κ.λπ. 328, Άσκηση δικαιώματος. Έναρξη καταβολής σύνταξης 329, Πίνακες συντάξεων 330, Διαδοχική Ασφάλιση 332, Ειδική εισφορά 336 Εισφορά Εργατικής Εστίας... 336 Υπόχρεοι εισφοράς 337, Υπολογισμός εισφοράς - Καταβολή 337, Εξαιρέσεις 337 Έννοια Μισθού... 338 Ημερήσιος Μισθός 338, Παροχές θεωρούμενες μισθός 341, Παροχές που δεν θεωρούνται μισθός 343, Ειδικές περιπτώσεις 346 Ημερήσιος μισθός - Ημέρες εργασίας... 347 Α. Πλήρης απασχόληση 347, Αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό 347, Αμειβόμενοι με ημερομίσθιο κ.λπ. 349, Β. Μερική απασχόληση. Μειωμένο ωράριο εργασίας 350, 1η περίπτωση 350, 2η περίπτωση 351, 3η περίπτωση 352, 4η περίπτωση 352, Απόδειξη απασχόλησης. Υποχρέωση αναγγελίας 352, Πολλαπλή απασχόληση 353, Υπερωριακή εργασία 353, Πενθήμερη Εργασία 353, Πρόσθετες ομάδες εργασίας (4η βάρδια) 354, Εργατοτεχνίτες Οικοδόμοι 355, Αμειβόμενοι με κυμαινόμενες αποδοχές 355, Αμειβόμενοι με ποσοστά, κατ αποκοπή, κατά τεμάχιο κ.λπ. 356 Χρόνοι Ασφάλισης... 356 Πράξεις Επιβολής Εισφορών... 364 Σύνταξη Π.Ε.Ε. 364, Αρμοδιότητα 366, Επιβολή Πράξης Εισφορών κατά κρίση 366, Επίδοση Π.Ε.Ε. 367, Απόδειξη Επίδοσης 368, Π.Ε.Π.Τ. 369, Π.Ε.Π.Ε.Ε. - Π.Ε.Α.Π. 369 Αρμοδιότητα Οργάνων Ι.Κ.Α... 369 Ενστάσεις (Αιτήσεις Θεραπείας)... 371 Τρόπος υποβολής 372, Εξέταση ένστασης - Κλήτευση διαδίκων 373, Αποτελέσματα ένστασης 374, Κοινοποίηση αποφάσεων Τ.Δ.Ε. 376, Αίτηση Αναθεώρησης 376 Προσφυγές (Διοικ. Πρωτοδικεία)... 377 Χρόνος υποβολής 377, Διαδικασία Προσφυγής 378, Αποτελέσματα Προσφυγής 379, Υποβολή Έφεσης 380, Αρμοδιότητα τακτικών δικαστηρίων 380, Ανάκληση Διοικητικών Πράξεων 380 Είσπραξη καθυστερούμενων εισφορών... 382

668 Πίνακας περιεχομένων Α. Εκούσια Είσπραξη 382, Τμηματική καταβολή εισφορών 382, Αίτηση - Παράβολο 383, Ρύθμιση οφειλής 383, Εκπτώσεις 385, Απώλεια ρύθμισης 385, Ειδικές περιπτώσεις 385, Β. Αναγκαστική Είσπραξη 386, Προνομιακή κατάταξη απαιτήσεων 387 Ποινική Ευθύνη Εργοδοτών (Μηνύσεις)... 387 Ευθύνη Νομικών Προσώπων 390, Μη υποβολή μήνυσης 391, Ανάκληση μήνυσης 391 Επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών... 392 Παραγραφή απαιτήσεων 393, Ακύρωση Πράξης Εισφορών 394, Δολία Ασφάλιση 394 Παραγραφή Εισφορών... 394 Α. Χρονική περίοδος από 1.1.2002 394, Δημόσιο 397, Β. Χρονική περίοδος μέχρι 31.12.2001 397, Αναστολή - Διακοπή παραγραφής 398, Αναστολή παραγραφής 398, Διακοπή παραγραφής 399, Έννοια 399, Επίδοση Καταλογιστικών Πράξεων Εισφορών 400 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΟΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Γενικά 401, Αξίωση προς παροχή 401 Θετικές προϋποθέσεις... 402 α) Ασφαλιστική ικανότητα 402, β) Επέλευση ασφαλ. περίπτωσης 402 Αρνητικές προϋποθέσεις... 402 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ Ιατρική Περίθαλψη... 403 Χρονικές προϋποθέσεις για ιατρική περίθαλψη 404, Δικαιούχα Πρόσωπα 408, Διάρκεια ασφαλ/κής ικανότητας 412, Συντήρηση - Συμβίωση 412, Τόπος-Τρόπος παροχής ιατρικής περίθαλψης 412, Παρακλινικές εξετάσεις 414, Φαρμακευτική περίθαλψη 414, Συμμετοχή ασφαλισμένων 415, Κλήση μη συμβεβλημένου ιατρού 415, Βιβλιάρια Ασθένειας 416 Νοσοκομειακή περίθαλψη... 418 Έκτακτη Περίθαλψη 420, Λήξη νοσηλείας 422, Υποχρεώσεις ασθενών 422 Νοσηλεία σε βελτιωμένη θέση... 422

Πίνακας περιεχομένων 669 Τρόπος παροχής 423, Συμμετοχή 424 Περίθαλψη στο εξωτερικό... 424 Προϋποθέσεις - Διαδικασία 424, α) Έγκριση εκ των προτέρων 425, β) Έγκριση εκ των υστέρων 426, Διαδικασία έγκρισης 426, Κάλυψη δαπανών νοσηλείας κ.λπ. 427, α) Έξοδα Συγκοινωνίας 427, β) Δαπάνη Νοσηλείας 427, γ) Έξοδα Διαμονής - Διατροφής 428, Μετάβαση στο εξωτερικό για επανέλεγχο 430, Θάνατος ασφαλ/νου - Μεταφορά σορού 430, Νοσηλεία σε Χώρες της Ε.Ο.Κ. 430 Σανατοριακή περίθαλψη... 430 Ειδικές παροχές 431, α) Κατ οίκον νοσηλεία 431, β) Αντίτιμο Τροφής 431 Πρόσθετη περίθαλψη... 432 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΧΡΗΜΑ Γενικά 434 Επίδομα Ασθένειας... 434 Χορήγηση ανικανότητας 436, Μη δικαιούμενα πρόσωπα 437, Ποσό Επιδόματος 437, Περιορισμοί ποσού επιδόματος 439, Ειδικές περιπτώσεις 439, Χρονική διάρκεια επιδότησης 440, Έναρξη επιδόματος - Χρόνος αναμονής 441, Δικαίωμα μισθού από εργοδότη 444, Καταβολή ασφαλ. εισφορών 445, Έκπτωση επιδομάτων ασθένειας 445 Ατύχημα... 446 Προϋποθέσεις για χορήγηση παροχών 447, α) Επί εργατικού ατυχήματος 447, β) Επί ατυχήματος εξωεργατικού 447, Επίδομα ανικανότητας (ασθένειας) - Πλεονεκτήματα 447, Έννοια εργατικού - εξωεργατικού ατυχήματος 448, Νομολογία 450, Αναγγελία Ατυχήματος 451, Προθεσμία Αναγγελίας Ατυχήματος 453, Ενέργειες Υπηρεσίας 455, Ευθύνη Εργοδοτών 455, Χρηματική Ικανοποίηση 456, Συνέπειες εργατικού ατυχήματος από δόλο του εργοδότη ή από ενέργειες τρίτων 457, Μεταβίβαση αξίωσης στο ΙΚΑ 459 Επαγγελματική Ασθένεια... 460 Προϋποθέσεις αναγνώρισης 460 Παροχές Μητρότητας... 461 Χρηματικό Βοήθημα Τοκετού... 461 Ποσό - Καταβολή 462 Επιδόματα Μητρότητας... 463 Προϋποθέσεις 465, Σύγχρονη καταβολή επιδόματος ασθένειας 466, Πρόωρος τοκετός - Θάνατος παιδιού 466

670 Πίνακας περιεχομένων Προστασία Μητρότητας - Τοκετού... 467 Άδεια απουσίας 467, Άδεια απουσίας λόγω Θηλασμού - Φροντίδας παιδιού 468, Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας - 6μηνη άδεια 470, Συνέπειες στη σύμβαση εργασίας 473, Καταβολή μισθού 474, Συμπληρωματικές παροχές μητρότητας 475, Ασφάλιση άδειας μητρότητας 475 Έξοδα Κηδείας... 477 Προϋποθέσεις 477, Ποσό - Δικαιολογητικά 478, Δαπάνη Μεταφοράς Νεκρού 478, Αποτέφρωση Νεκρού 479 Έξοδα Μετακίνησης... 479 Τι καταβάλλει το Ι.Κ.Α. 480, Προϋποθέσεις 481, Νεφροπαθείς - Θαλασσαιμικοί 481, Άτομα με ειδικές ανάγκες 482 Λουτροθεραπεία... 483 Τι καταβάλλει το Ι.Κ.Α. 484, Απόδοση δαπάνης 486, Καταβολή Μισθού 486, Θεραπευτικός Κοινωνικός Τουρισμός 487 Παροχές Συντάξεων... 487 Γενικά 487 Συντάξεις Γήρατος... 488 Προϋποθέσεις 489, 1η Περίπτωση 490, Πριμοδότηση χρόνου ασφάλισης γυναικών-ανδρών 497, 2η Περίπτωση 499, 3η Περίπτωση - Σύνταξη 35ετίας 502, Χρόνοι Ασφάλισης 506, Κίνητρα παραμονής στην εργασία 507, 4η Περίπτωση - Σύνταξη 37ετίας 508, 5η Περίπτωση. Βαριά - Ανθυγ/νά Επαγγέλματα 509, Εξαγορά χρόνου ασφάλισης 512, Προσωπικό Ο.Τ.Α. 513, Εργατοτεχνίτες - Οικοδόμοι 514 Ειδικές Συντάξεις Γήρατος... 515 Μητέρες - Χήροι Πατέρες Ανήλικων Παιδιών... 515 Γονείς Ανάπηρων Παιδιών, Συζύγων και Ανάπηρων Αδελφών 518, Συνταξιούχοι Δημοσίου, Ασφαλ. Οργανισμών - Διπλοσυνταξιούχοι 521, Τυφλοί 523, Αναιμία 524, Σύνταξη Παραπληγικών ή Τετραπληγικών 524, Νεφροπαθείς 524, Αιμορροφιλία - Μεταμοσχεύσεις 525, Ακρωτηριασμοί άκρων - Μεταμόσχευση μυελού - Σκλήρυνση κατά πλάκας 525, Πίνακες προϋποθέσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος 526 Απόδειξη Ηλικίας... 532 Ημεδαποί ασφαλ/νοι 532, Επιτροπή Καθορισμού Ηλικίας 532, Ημερομηνία Γέννησης 533 Σύνταξη Αναπηρίας... 533 1η Περίπτωση 533, 2η Περίπτωση 533, 3η Περίπτωση 534, Ερμηνευτικές Οδηγίες 535, Αναπηρία από ατύχημα ή επαγγελματική

Πίνακας περιεχομένων 671 ασθένεια 535, Έννοια αναπηρίας. Κατηγορίες δικαιούχων 536, Ποσό σύνταξης 540, Στέρηση σύνταξης 540, Εκτίμηση αναπηρίας. Αρμόδια όργανα 541, Αρμοδιότητα διοικητικών οργάνων 542, Διάρκεια αναπηρίας 542, Προϋπάρχουσα αναπηρία 543, Χρόνος γέννησης 544, Προσφυγές 545, Περιπτώσεις αναπηρίας αορίστου χρόνου 546, Επίδομα Τετραπληγίας - Παραπληγίας 547, Μυασθένεια. Μυοπάθεια. Ακρωτηριασμοί κ.λπ. 548 Σύνταξη Θανάτου... 549 1η Περίπτωση 549, 2η Περίπτωση 549, 3η Περίπτωση 550, Θάνατος από ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια 550, Αφάνεια 551, Μέλη οικογένειας 551, α) Επιζών σύζυγος 551, β) Τα παιδιά 554, Συνταξιοδότηση Διαζευγμένων 557, Συντήρηση γονέων κ.λπ. 559, Στέρηση σύνταξης 560 Ποσό σύνταξης μελών οικογένειας... 560 Ειδικές ρυθμίσεις 561, Βάση Υπολογισμού Σύνταξης 562 Ειδικές Κατηγορίες Συντάξεων... 563 Ασφαλισμένοι νέων επαγγελματικών κατηγοριών 563 Προσωπικό Αεροπορικών Επιχειρήσεων... 564 Προσωπικό Μεταλλείων - Λιγνιτωρυχείων... 566 1η περίπτωση 566, 2η περίπτωση 566, 3η περίπτωση 567, 4η περίπτωση 568 Υπολογισμός Σύνταξης... 568 Α ) Βασική σύνταξη 569, Καθορισμός Ασφαλ. Κλάσης 570, Υπολογισμός Συντάξιμων Αποδοχών 573, Μερική Απασχόληση 576, Αναπροσαρμογή Συντάξεων 577, Β ) Προσαυξήσεις Χρόνου Ασφάλισης 578, Γ ) Προσαυξήσεις λόγω Οικογενειακών Βαρών 579 Ειδικές Προσαυξήσεις... 582 α) Απόλυτης Αναπηρίας 582, β) Εργατικού Ατυχήματος 583 Επίδομα Κοιν. Αλληλεγγύης Συντ/χων (Ε.Κ.Α.Σ.)... 583 Δικαιούχα πρόσωπα. Προϋποθέσεις 583, 1. Όριο Ηλικίας 583, 2. Εισοδηματικά Κριτήρια 584, 3. Μόνιμη διαμονή 584, Ποσό Επιδόματος 584 Περιορισμοί ποσού σύνταξης... 585 α) 25πλάσιο 585, β) Ανώτατο ποσό 586, γ) Εργατικό ατύχημα 586, δ) 35ετία 586, ε) Πολλαπλές Συντάξεις Ι.Κ.Α. 586, στ) Οικιακοί βοηθοί 587 Μειώσεις Συντάξεων... 587 Κατώτατα Όρια Συντάξεων... 590 Προσαυξήσεις 590, Εξαιρέσεις 591, Παρατηρήσεις 592, Πίνακες

672 Πίνακας περιεχομένων ποσών συντάξεων 593-610 Έναρξη - Λήξη - Αναστολή Σύνταξης... 611 Λήξη Σύνταξης 612, Αναστολή Σύνταξης 613, Απασχόληση συνταξιούχων 613, Συνταξιούχοι Αναπηρίας 615, Εξαιρέσεις 615, Αναγγελία απασχόλησης 616, Έκταση εφαρμογής 617, Αξιοποίηση χρόνου ασφάλισης 617, Ασφάλιση Συνταξιούχων 618, Ομογενείς 618 Διαδοχική Ασφάλιση... 618 Μεταβολή Ασφαλιστικού Φορέα... 619 Αρμοδιότητα τελευταίου Οργανισμού 619, Αρμοδιότητα λοιπών Οργανισμών 620, Εργατικό Ατύχημα κ.λπ. 622, Δικαίωμα Επιλογής 622, Παράλληλη Ασφάλιση 622, Υπολογισμός Χρόνου Ασφάλισης 622, Ασφαλ/νοι Ο.Γ.Α. 623, Υπολογισμός Σύνταξης 624, Χρόνος έναρξης καταβολής επιβάρυνσης 630, Επιμερισμός δαπάνης 630 Αναγνώριση - Μεταφορά χρόνου υπηρεσίας Δημοσίων υπαλλήλων κ.λπ... 631 α) Αναγνώριση δημόσιας υπηρεσίας στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. 631, Χρόνος ασφάλισης 632, Καταβολή Εισφορών 633, β) Μεταφορά χρόνου ασφάλισης από Ι.Κ.Α. στο Δημόσιο 634, Καταβολή Εισφοράς 635 Έλληνες υπήκοοι και ομογενείς από την Τουρκία... 636 Επαναπατρισθέντες Έλληνες υπήκοοι ή ομογενείς... 636 Πολιτικοί Πρόσφυγες... 637 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ - ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΑΡΟΧΩΝ Απαλλαγές... 639 Πληρωμή Παροχών... 640 Ακατάσχετο - Ανεκχώρητο Παροχών... 642 Παραγραφή Παροχών... 644 Διακοπή - Αναστολή Παραγραφής 645 Επιστροφή Αχρεωστήτως Παροχών... 646 Εισοδηματική Ενίσχυση Χαμηλόμισθων... 648 Εξαιρέσεις 649, Ποσό 649 Χρήσιμα Επίκαιρα Θέματα... 650 Ευρετήριο... 673