«Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές Από το όραµα στην υλοποίηση» Ηµερίδα µε θέµα «Ενεργοί Πολίτες» Αθήνα, Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης < Μαρία Λαγογιάννη Αλεξάνδρα Σέλελη > Δρ Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραµµάτων YΠ.ΠΟ.Α. Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος, Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραµµάτων YΠ.ΠΟ.Α. Παρασκευή 22 Νοεµβρίου 2013

2

Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές Το Χρονικό της ράσης Οι Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές σχεδιάστηκαν στο πλαίσιο της συµµετοχής του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού στην υλοποίηση της Στρατηγικής για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) της Οικονοµικής Επιτροπής των Ηνωµένων Εθνών για την Ευρώπη (UNECE). 3

Το έτος 2002 µε το ψήφισµα 57/254 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωµένων Εθνών αποφασίστηκε να ανακηρυχθεί η δεκαετία 2005-2014 ως η εκαετία των Ηνωµένων Εθνών για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. η εκπαίδευση είναι είναι ένα αναπόσπαστο στοιχείο για τη επίτευξη της ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 4

Το έτος 2005 η Οικονοµική Επιτροπή για την Ευρώπη (UNECE) υιοθέτησε τη Στρατηγική για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη. 5

Σκοπός και Στόχοι της Στρατηγικής Σκοπός της στρατηγικής είναι να ενθαρρύνει τα Κράτη-Μέλη της Οικονοµικής Επιτροπής για την Ευρώπη (UNECE) να ενσωµατώσουν την Εκπαίδευση για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη στα ήδη υπάρχοντα εκπαιδευτικά συστήµατα. Αυτό θα προσφέρει στα άτοµα γνώσεις και δεξιότητες κάνοντάς τα περισσότερο άξια να δράσουν για µια υγιή και παραγωγική ζωή, εναρµονισµένη µε το φυσικό περιβάλλον και τις κοινωνικές αξίες. 6

Αρχές της ΕΑΑ Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο (ή Βιώσιµη) Ανάπτυξη αναπτύσσεται ως µια ευρεία έννοια η οποία περιλαµβάνει αλληλοσχετιζόµενα περιβαλλοντικά, οικονοµικά και κοινωνικά θέµατα. Η τυπική ΕΑΑ πρέπει να διαποτίζεται από την εµπειρία της ζωής και της εργασίας πέρα από τα όρια του σχολείου και να ενθαρρύνει το διάλογο µεταξύ µαθητών, φοιτητών, των αρχών και της κοινωνίας των πολιτών. Η ΕΑΑ απαιτεί συνεργασία και σύµπραξη. Στους κύριους συντελεστές περιλαµβάνονται οι κυβερνήσεις και οι τοπικές αρχές, οι εκπαιδευτικοί και επιστηµονικοί τοµείς, ο τοµέας της υγείας, ο ιδιωτικός τοµέας, η βιοµηχανία, οι συγκοινωνίες, η γεωργία, τα εµπορικά επιµελητήρια και τα εργατικά συνδικάτα, τα ΜΜΕ, οι ΜΚΟ, διάφορες κοινότητες, οι αυτόχθονες πληθυσµοί και οι διεθνείς οργανισµοί. 7

Ο ρόλος του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού στο Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) είναι διακριτός και σηµαντικός. 8

τα έργα πολιτισµού Β και Γ ΚΠΣ (1994-2006) ΕΣΠΑ (2007-2013) ποιήθηκε ένα µεγάλο πρόγραµµα που περιλαµβάνει: ανέγερση νέων µουσείων, επεκτάσεις και αταστάσεις κτηρίων, διαµορφώσεις περιβάλλοντος χώρου, οργανώσεις νέων εκθέσεων σύµφωνα σύγχρονη µουσειολογική αντίληψη, εξοπλισµό χώρων εκπαιδευτικών δράσεων και χώρων πολλαπλών 9 εων ανοιχτών στο ευρύ κοινό.

α αυτά έχουν ως αποτέλεσµα µουσεία να είναι ελκυστικά στις τοπικές κοινωνίες και ράλληλα να αποτελούν σηµαντικούς παράγοντες ονοµικής ανάπτυξης της χώρας µας 10

Σήµερα τα ηµόσια Αρχαιολογικά Μουσεία και οι Συλλογές είναι 202 11

Αρχαιολογικοί Χώροι Καταγεγραµµένοι: 19.000 Οργανωµένοι: 246 12

ράσεις των Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού στο πνεύµα της Στρατηγικής για την ΕΑΑ σεία και λογές: 202 αιολογικοί Χώροι ανωµένοι: 246 αγεγραµµένοι: 00 Με αυτό το δυναµικό το Υπουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού κλήθηκε να συµβάλει στο Εθνικό Σχέδιο ράσης για την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη και να αναπτύξει δράσεις για την εκπαίδευση των πολιτών στο σεβασµό του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής µας κληρονοµιάς στο πνεύµα της Στρατηγικής, δηλαδή σε άµεσο διάλογο και συνέργεια µε τους εκπαιδευτικούς φορείς (σχολεία, ΚΠΕ, Πανεπιστήµια), την τοπική αυτοδιοίκηση, τις κοινωνικές οµάδες και τους παραγωγικούς φορείς. 13

Παρόµοιες συνέργειες φορέων του πολιτισµού, της εκπαίδευσης, της οικονοµίας και της κοινωνίας έχουν ήδη προηγηθεί. Το 2010 θελήσαµε να διερευνήσουµε πόσο ενταγµένο µπορεί να είναι ένα Μουσείο στην καθηµερινότητα των κατοίκων της περιοχής του. Έτσι διοργανώσαµε το τριήµερο δράσεων

ο Επιγραφικό Μουσείο συνοµιλεί µε τη ειτονιά του µετείχαν τα γειτονικά µατα, η Σχολή ανικών Αρχιτεκτόνων του, η Ανωτάτη Σχολή ών Τεχνών, το Ιστορικό είο της Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος αλλά και όλη η ωνία της περιοχής των ρχείων, καλλιτέχνες, γραφείς, επιχειρηµατίες γειτονιάς και εθελοντές µε την αφιλοκερδή µετοχή τους στήριξαν την τή.

Επιγραφικό Μουσείο συνοµιλεί µε τη γειτονιά υ η οποία του προσφέρει τεχνολογία αδραστικές εγκαταστάσεις) Οµάδα νέων επιχειρηµατιών πρόσφερε αφιλοκερδώς τρεις διαδραστικές εγκαταστάσεις στους χώρους του µουσείου µε το συνδυασµό ήχου και βιντεοπροβολής.

Το Επιγραφικό Μουσείο συνοµιλεί µε τη γειτονιά του, που του προσφέρει σύγχρονη τέχνη Οι διδάσκοντες και οι φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ και της Σχολής Καλών Τεχνών πρόσφεραν την δική τους εικαστική µατιά µε παρουσίαση έργων τους στο αίθριο του µουσείου

Το Επιγραφικό Μουσείο συνοµιλεί µε τη γειτονιά του, που του προσφέρει αρχαία µουσική µουσικό σύνολο «Λύραυλος» εκτέλεσε αφιλοκερδώς µουσική βασισµένη σε αρχαία ελληνική επιγραφή

ο Επιγραφικό Μουσείο συνοµιλεί µε τη ειτονιά του αι προσφέρει αρχαία κεράσµατα Το προσωπικό του µουσείου πρόσφερε κεράσµατα βασισµένα σε αρχαία συνταγή πλακούντων

Επιγραφικό Μουσείο συνοµιλεί µε τη ιτονιά του, αποδεικνύοντας ότι τα µουσεία περίοδο κρίσης µπορούν να γίνουν οιχεία συνοχής του κοινωνικού ιστού. ο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς ρόσφερε γραφική ύλη, τις ροσκλήσεις και τις αφίσες ροσέφεραν ιδιώτες πιχειρηµατίες της περιοχής, τη ωτογράφηση της εκδήλωσης άλυψε εθελοντικά κάτοικος ης περιοχής, αποδεικνύοντας τι τα µουσεία σε περίοδο ρίσης µπορούν να γίνουν τοιχεία συνοχής του οινωνικού ιστού.

αντική εµπειρία σε ανάλογες επικοινωνιακές, εκπαιδευτικές ι ενηµερωτικές δράσεις διαθέτει και η ιεύθυνση Μουσείων, σεων και Εκπαιδευτικών Προγραµµάτων καθώς συντονίζει σε πανελλαδικό επίπεδο: Ευρωπαϊκές Ηµέρες Πολιτιστικής Κληρονοµιάς ΙΕΘΝΗΣ Η ΜΟΥΣΕΙ Ευρωπαϊκό δίκτυο συνεργασίας, ανταλλαγής εµπειριών και τεχνογνωσίας στον τοµέα της ια Βίου Μάθησης στα µουσεία.

Στηριζόµενοι στη συσσωρευµένη αυτή εµπειρία για τον τρόπο που αντιδρούν οι φορείς, οι σύλλογοι, οι οµάδες των πολιτών και οι κοινωνία γενικότερα σε ένα κάλεσµα κοινής δράσης επεξεργασθήκαµε στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την ΕΑΑ τις Πράσινες Πολιτιστικές 9ιαδροµές. 22

Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές 23

Στόχοι: - Η προαγωγή της βιώσιµης ανάπτυξης µε την εκπαίδευση των πολιτών στην κατανόηση και τον σεβασµό του φυσικού περιβάλλοντος και του πολιτιστικού πλούτου της χώρας και την ανάπτυξη δεσµών της τοπικής κοινωνίας µε τα µνηµεία στον περίγυρό της. - Η αντιµετώπιση της κρίσης αξιών που βιώνει στις ηµέρες µας η ελληνική κοινωνία, µέσα από την ενεργοποίηση όσο το δυνατόν περισσοτέρων κοινωνικών οµάδων σε δράσεις σχετικές µε τον πολιτισµό και το περιβάλλον. - Η αύξηση του αριθµού των κοινωνικά ενεργών πολιτών µέσα από την ενίσχυση-αξιοποίηση των θεσµών του εθελοντισµού και της πολιτιστικής χορηγίας. 24

Οι Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές σέβονται τη βιοποικιλότητα και την πολιτιστική ταυτότητα κάθε περιοχής. Για το λόγο αυτό ποικίλουν και εναρµονίζονται µε το εκάστοτε φυσικό περιβάλλον και την κατά τόπους ιστορική και πολιτιστική παράδοση. Οι σχετικές δράσεις αναπτύσσονται µε την ενεργοποίηση τοπικών δικτύων συνεργασίας ανάµεσα 25

Πράσινες Πολιτιστικές 9ιαδροµές ουργείο Πολιτισµού και Αθλητισµού Εφορείες Αρχαιοτήτων Μουσεία Ιδιωτικοί φορείς Τοπικά δίκτυα συνεργασίας Τοπική Αυτοδιοίκηση Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευµάτων ΑΕΙ ΤΕΙ ΚΠΕ Περιβαλλοντικές Οργανώσεις 26

Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές α το έτος 2012 εφαρµόσθηκαν πιλοτικά ους Νοµούς Αττικής, Ρεθύµνης και Λέσβου. διοργανωτές των εκδηλώσεων ΕΠΚΑ, 14 η ΕΒΑ, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας ολιθωµένου άσους Λέσβου, Πανεπιστήµιο Κρήτης, ΕΠΚΑ, 28 η ΕΒΑ, ΜΕΕΠ, Β ΕΠΚΑ, 1 η ΕΒΑ, λοδασική Ενωση Αθηνών, Ελληνική Ορνιθολογική αιρεία, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης υρίου, οντας µακρόχρονη και πλούσια εµπειρία στον τοµέα ς εκπαίδευσης, της επικοινωνίας και της αισθητοποίησης του κοινού, έδωσαν τη δική τους ραγίδα στη δράση κάνοντάς την πολυθεµατική και λυεπίπεδη. 27

το έτος 2013 η δεύτερη πιλοτική εφαρµογή ιέλαβε 12 Νοµούς: τικής, Ρεθύµνης, Λέσβου, Κέρκυρας, ωλοακαρνανίας, Βοιωτίας, Ηλείας, Ηµαθίας, σσαλονίκης, Πέλλας, Πιερίας και Φωκίδας. περίπου φορείς σε όλη τη χώρα Εφορείες Αρχαιοτήτων, 6 µουσεία, 6 Κέντρα ιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, 3 Πανεπιστήµια, ήµοι, ο Οργανισµός Μεγάρου Μουσικής σαλονίκης, περιβαλλοντικές οργανώσεις, τοβουλίες, σωµατεία και συνεταιρισµοί ιτών, ορειβάτες, εικαστικά εργαστήρια, λιοθήκες) και πολλοί εθελοντές αποκρίθηκαν στην πρόσκληση και ιούργησαν µικρά ή µεγαλύτερα δίκτυα εργασίας. 28

ς Αιτωλοακαρνανίας Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μεσολογγίου -Θέρµου Οι Συµµετέχοντες Φορείς ς Αττικής θυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραµµάτων φορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων φορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων φορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ντινό και Χριστιανικό Μουσείο ογος Ελλήνων Αρχαιολόγων ρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου ρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης ΓΑΙΑ νική Ορνιθολογική Εταιρεία εία Σπουδών ΝΑ Αττικής εία Μελετών Λαυρεωτικής ς Σαρωνικού ς Βοιωτίας Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ς Λεβαδέων θυνση Α' Βάθµιας Εκπαίδευσης Νοµού Βοιωτίας ρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδηµίας Αθηνών, νική Ορνιθολογική Εταιρεία ρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Στυλίδας ς Ηλείας φορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων λλήνια Οµοσπονδία Φυσιολατρικών Ορειβατικών Εκδροµικών Σωµατείων Ελλάδος 29

Νοµός Ηµαθίας ΙΖ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας Εικαστικά Εργαστήρια ήµου Νάουσας Νοµός Θεσσαλονίκης ΙΣΤ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισµού Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου-Κορδελιού και Βερτίσκου Οργανισµός Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης ήµος Θεσσαλονίκης (Αντιδηµαρχία Ποιότητας Ζωής, Αντιδηµαρχία Πολιτισµού) Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών / Τοµέας Α - Αρχιτεκτονικού Σχεδιασµού και Εικαστικών Τεχνών Πρωτοβουλία αστικό πείραµα «Θεσσαλονίκη αλλιώς» Περιοδικό free press Parallaxi Νοµός Κέρκυρας 21η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ΜΚΟ Κερκυραίων Πρωτοβουλία ιεύθυνση Φυσικού Περιβάλλοντος, Πρασίνου και Αγροτικών Προγραµµάτων του ήµου Κέρκυρας Νοµός Λέσβου Πανεπιστήµιο Αιγαίου / Τµήµα Γεωγραφίας Κ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 14η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μουσείο Απολιθωµένου άσους Λέσβου ίκτυο Μουσείων του Π.Ι.Ο.Π., Μουσείο Βιοµηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου 30

οµός Πέλλας Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 1 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Έδεσσας-Γιαννιτσών ιεύθυνση Α βάθµιας Εκπαίδευσης Νοµού Πέλλας ήµος Έδεσσας οµός Πιερίας ριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης / Τοµέας Αρχαιολογίας / Ανασκαφή ίου Ζ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, ήµος ίου Ολύµπου, έντρο Γραµµάτων & Τεχνών ίου ργανισµός Φεστιβάλ Ολύµπου οµός Ρεθύµνης Ε Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ανεπιστήµιο Κρήτης / Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ολιτιστικοί Σύλλογοι ήµος Ρεθύµνης οµός Φωκίδας Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων έντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Άµφισσας, νωση Γυναικών Άµφισσας ηµοτική Βιβλιοθήκη Ιτέας 31

Οι δράσεις διοργανώθηκαν από 24 Μαΐου έως 13 Ιουνίου, σε χρονική εγγύτητα µε την Παγκόσµια Ηµέρα για το Περιβάλλον (5 Ιουνίου) εριηγήσεις, θεµατικοί περίπατοι και ξεναγήσεις: 29 δράσεις εζοπορίες: 10 δράσεις φιππη πεζοπορία: 1 δράση υνδυασµός πεζοπορίας και µετακίνησης µε λεωφορείο: 15 δράσεις κπαιδευτικά προγράµµατα: 17 δράσεις ιαλέξεις, οµιλίες, ενηµερωτικές παρουσιάσεις: 10 δράσεις ουσικές εκδηλώσεις: 2 δράσεις ικαστικά εργαστήρια, κατασκευές, καλλιτεχνικά δρώµενα: 2 δράσεις κθέσεις: 1 δράση ινηµατογραφήσεις: 1 δράση ράσεις ανάδειξης και ευπρεπισµού αρχαιολογικών χώρων: 2 δράσεις υτεύσεις αστικού δηµόσιου χώρου: 1 δράση 32

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 33

Περιηγήσεις Άλσος Ελευθερναίων, Μονοπάτια των Κουρητών Πανεπιστήµιο Κρήτης, Τοµέας Αρχαιολογίας 29.5.13 34

εριηγήσεις Κατάβαση αρχαίου µονοπατιού ελφών-χρισσού Ι ΕΠΚΑ, ΚΠΕ Άµφισσας, Σύλλογος Γυναικών Άµφισσας, 1.6.13 35

Περιηγήσεις Στον αρχαιολογικό χώρο Θορικού µε το ΚΠΕ Λαυρίου και την Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής, 2.6.13 36

Περιηγήσεις Στον υγρότοπο της Βραυρώνας µε την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, 2.6.13 37

ερίπατοι στη φύση και επισκέψεις σε µνηµεία Στα βυζαντινά µνηµεία των Μεσογείων, ΜΕΕΠ, 1η ΕΒΑ, Εταιρεία Μελετών ΝΑ Αττικής, ήµος Σαρωνικού, 26.5.13 38

δροµές σε αναζήτηση του πράσινου στην πόλη ητώντας τα ίχνη του αρχαίου ποταµού Ηριδανού, περίπατος στο κέντρο της Αθήνας, ΕΠ, Β ΕΠΚΑ, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, 39 Κέντρο βαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης ΓΑΙΑ, 2.6.13

δροµές σε αναζήτηση του πράσινου στην πόλη Έρκυνας τις όχθες, νερό και χρόνος, φύση και άνθρωπος πόλη της Λειβαδιάς, 23η ΕΒΑ, ήµος Λεβαδέων, ιεύθυνση Α/θµιας Εκπαίδευσης 40 Ν. τίας, Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδηµίας Αθηνών, ΚΠΕ Στυλίδας, 13-2.6.13

Διήµερη πεζοπορία Από την Ήλιδα στην Ολυµπία, ο δρόµος προς τη δόξα, διήµερη πεζοπορία Ζ ΕΠΚΑ, Πανελλήνια Οµοσπονδία Φυσιολατρικών Ορειβατικών Εκδροµικών Σωµατείων 41 Ελλάδος, 1 και 2.6.13

Έφιππη περιήγηση Έφιππη περιήγηση στις Αιγές, ΙΖ ΕΠΚΑ, ιππικός όµιλος Νάουσας, 42 9.6.13

Περιηγήσεις µε συνδυασµό πεζοπορίας και λεωφορείου 43 ριήγηση στο Αµάρι του Νοµού Ρεθύµνου και σηµαντικά µνηµεία της περιοχής, ΕΠΚΑ, 28η ΕΒΑ, Πολιτιστικοί Σύλλογοι, µε την υποστήριξη του ήµου Ρεθύµνης, 9.6.13

Περιηγήσεις µε συνδυασµό οδοιπορίας και λεωφορείου Εκπαιδευτική περιήγηση στην Αργυρούπολη του Νοµού Ρεθύµνου, ΚΕ ΕΠΚΑ, 28η ΕΒΑ, Πολιτιστικοί Σύλλογοι, µε την υποστήριξη του ήµου Ρεθύµνης, 31.5.13 44

Περιηγήσεις µε συνδυασµό πεζοπορίας και λεωφορείου Διαδροµή σε λιµναίες πολιτείες του Νοµού Αιτωλοακαρνανίας, ΛΣΤ ΕΠΚΑ, ΚΠΕ Μεσολογγίου Θέρµου, µε την υποστήριξη του ήµου Μεσολογγίου, 9.6.13 45

Περιηγήσεις µε συνδυασµό πεζοπορίας και λεωφορείου εριήγηση στο νησί της Λέσβου: Στα βήµατα του Αριστοτέλη και του εόφραστου, Πανεπιστήµιο Αιγαίου / Τµήµα Γεωγραφίας, Κ ΕΠΚΑ, 14η ΕΒΑ, ουσείο Απολιθωµένου άσους Λέσβου, 1-9.6.13 46

παιδευτικά Προγράµµατα Στον αρχαιολογικό χώρο Λόγγου Έδεσσας, ΙΖ ΕΠΚΑ, 11η ΕΒΑ, ΚΠΕ Έδεσσας- Γιαννιτσών, ιεύθυνση Πρωτοβάθµιας Εκπαίδευσης Πέλλας, µε την υποστήριξη του ήµου Έδεσσας, 27,28,29.5.13 47

Εκπαιδευτικά Προγράµµατα ικροί παλαιοντολόγοι στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, 48 9.5.13

Εκπαιδευτικά Προγράµµατα Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, 24.5.13 49

παιδευτικά Προγράµµατα Στις αρχαίες πολιτείες της Αιτωλοακαρνανίας, ΛΣΤ ΕΠΚΑ, ΚΠΕ Μεσολογγίου-Θέρµου, 3,6,7.6.13 50

Εκπαιδευτικά Προγράµµατα ουσείο Βιοµηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου 5.6.13 51

κπαιδευτικά Προγράµµατα Με τις άρκτους στη Βραυρώνα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας, ΜΕΕΠ, Β ΕΠΚΑ, 2.6.13 52

κπαιδευτικά Προγράµµατα και αλλιτεχνικά δρώµενα ον αρχαιολογικό χώρο Μίεζας Σχολή Αριστοτέλους, ΕΠΚΑ, ΚΠΕ Νάουσας, Εικαστικά Εργαστήρια ήµου Νάουσας, 2.6.13 53

ιαλέξεις στο ευρύ κοινό µε θέµα ην αρµονική συνύπαρξη εριβάλλοντος και πολιτισµού Στον αρχαιολογικό χώρο ίου, Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης/ Ανασκαφή ίου, ΚΖ ΕΠΚΑ, ήµος ίου-ολύµπου, Κέντρο Γραµµάτων και Τεχνών ίου, Οργανισµός Φεστιβάλ Ολύµπου, 31.5.13 54

αλέξεις στο ευρύ κοινό µε θέµα ν αρµονική συνύπαρξη ριβάλλοντος και πολιτισµού ο κτήριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, ΜΕΕΠ, Β ΕΠΚΑ, Βυζαντινό και Χριστιανικό 55 Μουσείο, λλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης ΓΑΙΑ, 2.6.13

ράσεις φύτευσης και καλλωπισµού Στην Κέρκυρα, Παλαιόπολη-Κτήµα Mon Repos, Η ΕΠΚΑ, 21η ΕΒΑ, ΜΚΟ Κερκυραίων Πρωτοβουλία, ήµος Κερκυραίων, 9.6.13 56

Δράσεις φύτευσης και καλλωπισµού ήµος Θεσσαλονίκης 57

ουσικές Δράσεις εσσαλονίκη, συναυλία στο Γαλεριανό Ανακτορικό Συγκρότηµα και στη Ρωµαϊκή Αγορά -25.5.13 58

Στιγµές ξεκούρασης και κεράσµατα κάτω από τα πράσινα δένδρα Στα Μεσόγεια, την Ηλεία, το Αµάρι Ρεθύµνου και σε πολλά ακόµη µέρη! 59

εσσαλονίκη, να παράδειγµα καλής πρακτικής λόγω του πλήθους των συµµετεχόντων φορέων: δύο τοπικές Εφορείες Αρχαιοτήτων, τρία µεγάλα µουσεία, µία πανεπιστηµιακή σχολή, ένα ΚΠΕ, η τοπική αυτοδιοίκηση, δύο πολιτιστικοί φορείς και πολλά σχολεία και του εύρους των εκδηλώσεων: θεµατικές περιηγήσεις, εκπαιδευτικά προγράµµατα για σχολεία και οικογένειες, ξεναγήσεις, µουσικές δράσεις, εικαστικά εργαστήρια, έκθεση µε έργα φοιτητών, ενηµερωτικές παρουσιάσεις, φυτεύσεις. 60

εσσαλονίκη, να παράδειγµα καλής πρακτικής Οι φορείς που συνεργάστηκαν συγκροτώντας το ενεργό δίκτυο ήταν: ΙΣΤ ΕΠΚΑ, 9η ΕΒΑ, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισµού, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ΚΠΕ Ελευθερίου-Κορδελιού και Βερτίσκου, Οργανισµός Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, ήµος Θεσσαλονίκης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Αρχιτεκτόνων-Μηχανικών Πρωτοβουλία αστικό πείραµα «Θεσσαλονίκη αλλιώς», Περιοδικό free press Parallaxi 61

Δηµοσιότητα προβολή των δράσεων Η προβολή των δράσεων πραγµατοποιήθηκε µε την παρουσίασή τους στους ιστοτόπους των φορέων οργάνωσης, µε τη διάθεση έντυπου ενηµερωτικού υλικού, µε καταχωρήσεις στον ηµερήσιο και περιοδικό Τύπο και µε συνεντεύξεις τύπου σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθµούς. Η ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού (www.yppo.gr), ενηµερώνεται διαρκώς µε τα σχετικά αρχεία που αφορούν στη δράση. 62

Δηµοσιότητα προβολή των δράσεων Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης Κοινή συνέντευξη τύπου των φορέων που συνεργάστηκαν στο πλαίσιο των Πράσινων Πολιτιστικών Διαδροµών στη Θεσσαλονίκη. 63

Δηµοσιότητα προβολή των δράσεων Διεθνές Συνέδριο: Βιωσιµότητα και Πολιτισµός Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, 19/20 Απριλίου 2013 64

Οι Πράσινες Πολιτιστικές ιαδροµές άρη στη συνεργασία και τη σύµπραξη όλων των συνδιοργανωτών, των πηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισµού και Αθλητισµού, των εκπαιδευτικών ορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης, της εκκλησίας, των φορέων µε εριβαλλοντική και πολιτιστική δράση και των οργανώσεων της τοπικής οινωνίας προωθούν ένα νέο ολιστικό τρόπο επικοινωνίας του ενεργού πολίτη µε τον Πολιτισµό και το Περιβάλλον. πευθύνονται σε όλη την κοινωνία, αξιοποιούν τη δύναµη της εκπαίδευσης, της πιµόρφωσης, της ενηµέρωσης, του διαλόγου, των πολιτιστικών ραστηριοτήτων, της διασκέδασης και του κοινωνικού τουρισµού. 65

Το ελληνικό κοινό είναι ανοιχτό σε παρόµοιες πρωτοβουλίες Πολυάριθµοι ενεργοί πολίτες είναι πρόθυµοι όχι µόνο να συµµετέχουν αλλά και να υποστηρίζουν τις δράσεις µας. Έτσι, το όραµά µας υλοποιείται υλοποιείται, αν κύκλος που απλώνεται περιλαµβάνοντας όλο και περισσότερους φορείς, αγκαλιάζοντας όλο και µεγαλύτερο κοινό. Μέσα στις συνθήκες ενός δύσκολου παρόντος, οι Πράσινες Πολιτιστικές Διαδροµές συµβάλλουν σε µια δηµιουργική προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονοµιάς και στη διαµόρφωση ενός πιο αισιόδοξου µέλλοντος. 66

Οι Πράσινες Πολιτιστικές 9ιαδροµές ευχαριστούν όλους όσους µοιράζονται το όραµα 67