Κοινά Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών Erasmus Mundus 1. Προϋποθέσεις για τον σχεδιασμό Κοινού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Erasmus Mundus Ένα Erasmus Mundus Κοινό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΕΜΚΜΠ) πρέπει να είναι πλήρως σχεδιασμένο κατά το στάδιο της υποβολής της αίτησης και να μπορεί να εφαρμόζεται επί τέσσερα συναπτά έτη από το δεύτερο ακαδημαϊκό έτος μετά την υποβολή της αίτησης, αν ο Όμιλος προτιμήσει να προηγηθεί προπαρασκευαστικό έτος, εφόσον επιλεγεί. Οι Όμιλοι Κοινών Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών Erasmus που επέλεξαν να μην προηγηθεί προπαρασκευαστικό έτος, αναμένεται να πραγματοποιήσουν την πρώτη έκδοση του Μεταπτυχιακού άμεσα, δηλαδή την πρώτη ακαδημαϊκή χρονιά μετά την επιλογή τους. Για να συμμορφώνονται με τις ελάχιστες απαιτήσεις του Οδηγού του Προγράμματος, τα ιδρύματα ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που είναι εγκατεστημένα σε Χώρα του Προγράμματος πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν την πιστοποίηση κάθε προγράμματος που απονέμει μεταπτυχιακά διπλώματα βάσει του οποίου έχει συσταθεί το ΕΜΚΜΠ. Πέραν της πιστοποίησης, τα εν λόγω εθνικά προγράμματα που απονέμουν μεταπτυχιακά διπλώματα πρέπει να αναγνωρίζονται αμοιβαία από τους εταίρους της κοινοπραξίας ιδρυμάτων ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που προέρχονται από Χώρες του Προγράμματος. Αν το προτεινόμενο πρόγραμμα σπουδών EMJMD προκύπτει από εντελώς καινούργιο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών που δεν μπορεί να συνδεθεί με ήδη υπάρχον και εθνικά πιστοποιημένο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα, τότε η πιστοποίηση του EMJMD θα πρέπει να επιβεβαιώνεται στο στάδιο της αίτησης. Επιπλέον, οι αιτούντες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η διαδικασία αναγνώρισης περιόδων σπουδών στο πλαίσιο ενός ομίλου Erasmus Mundus πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από την πρώτη εισαγωγή φοιτητών του EMJMD. Τα ιδρύματα ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των Χωρών του Προγράμματος που λειτουργούν ως εταίροι της κοινοπραξίας πρέπει να είναι ιδρύματα που χορηγούν Μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών, καθώς και να διαθέτουν τη δυνατότητα να χορηγούν είτε κοινό είτε πολλαπλό πτυχίο (τουλάχιστον διπλό πτυχίο) στους αποφοίτους του ΕΜΚΜΠ. Οι κοινοπραξίες πρέπει, επίσης, να εξασφαλίζουν ότι σε όλους τους αποφοίτους χορηγείται κοινό Παράρτημα Διπλώματος μετά την ολοκλήρωση της περιόδου σπουδών τους, το οποίο θα καλύπτει το σύνολο του περιεχομένου του μεταπτυχιακού προγράμματος. Εκτός κι αν οι αιτούντες ρητά δεν το έχουν επιλέξει, το πρώτο έτος θα είναι προπαρασκευαστικό και στόχος του είναι η προώθηση του προγράμματος/εξοικείωση με το πρόγραμμα, κατά τη διάρκεια του οποίου θα προβληθεί το πρόγραμμα και θα επιλεγεί η πρώτη τάξη φοιτητών. Τα EMJMD πρέπει να περιλαμβάνουν κοινές διαδικασίες όσον αφορά τις προϋποθέσεις αποδοχής1 των φοιτητών, τις δραστηριότητες διδασκαλίας/κατάρτισης, τους μηχανισμούς διασφάλισης της ποιότητας, τη διαδικασία εξέτασης των φοιτητών και αξιολόγησης των επιδόσεων, τη διοικητική και οικονομική διαχείριση των κοινοπραξιών, το είδος/πεδίο εφαρμογής των υπηρεσιών που παρέχονται στους φοιτητές (π.χ. μαθήματα εκμάθησης γλώσσας, υποστήριξη όσον αφορά τις θεωρήσεις) κ.λπ. Όλοι οι φοιτητές πρέπει να καλύπτονται από το καθεστώς ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης που 1
Erasmus+ Programme Guide επιλέγει η κοινοπραξία. Το εν λόγω καθεστώς πρέπει να πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις για τα EMJMD σύμφωνα με τις αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές που προβλέπονται στον δικτυακό τόπο του Εκτελεστικού Οργανισμού. Τα εν λόγω στοιχεία είναι κρίσιμης σημασίας για την απόδειξη ουσιαστικής ενσωμάτωσης ενός EMJMD στην κοινοπραξία που το υλοποιεί. Αναμένεται ως εκ τούτου ότι θα παρέχεται σχέδιο Συμφωνίας Κοινοπραξίας κατά το στάδιο της υποβολής αίτησης, η οποία θα καλύπτει με σαφήνεια και διαφάνεια τα προαναφερόμενα, καθώς και άλλα σημαντικά στοιχεία. Η ύπαρξη ενημερωμένης, ολοκληρωμένης και ισχυρής Συμφωνίας Κοινοπραξίας αποτελεί ένδειξη της ετοιμότητας των εταίρων και της πληρότητας της αίτησης, με στόχο την επιτυχή υλοποίηση του EMJMD. Η κοινοπραξία ενός EMJMD θα πρέπει να σχεδιάζει κοινές δραστηριότητες προώθησης και γνωστοποίησης, ώστε να εξασφαλίζει την προβολή σε παγκόσμιο επίπεδο τόσο του κοινού προγράμματος σπουδών, όσο και του προγράμματος χορήγησης υποτροφιών Erasmus+. Οι εν λόγω δραστηριότητες θα πρέπει να περιλαμβάνουν απαραιτήτως, τη δημιουργία ενός ενοποιημένου και ολοκληρωμένου δικτυακού τόπου για το πρόγραμμα (στα αγγλικά, καθώς και στη βασική γλώσσα διδασκαλίας, αν είναι διαφορετική), το οποίο θα παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με το EMJMD για φοιτητές και μελλοντικούς εργαζομένους, πριν από τον πρώτο γύρο υποβολής αιτήσεων χορήγησης υποτροφίας. Η διαδικασία και η προθεσμία υποβολής αιτήσεων θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι, ώστε να παρέχονται έγκαιρα στους φοιτητές όλες οι απαραίτητες πληροφορίες καθώς και επαρκής χρόνος για την κατάρτιση και την υποβολή αίτησης (δηλαδή τουλάχιστον 4 μήνες πριν από την προθεσμία υποβολής αιτήσεων χορήγησης υποτροφίας). Η κοινοπραξία ενθαρρύνεται επίσης να οργανώσει τη διοργάνωση μαθημάτων εκμάθησης της γλώσσας των ιδρυμάτων υποδοχής και να παρέχει μαθήματα σε άλλες ευρέως ομιλούμενες γλώσσες. Η προβολή και η ορατότητα θα επιτυγχάνεται, επίσης, μέσω των δικτυακών τόπων της Επιτροπής και του Εκτελεστικού Οργανισμού, από τις Εθνικές Μονάδες και τις Αντιπροσωπείες της ΕΕ. Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη δημιουργία δικτυακών τόπων για EMJMD διατίθενται στον δικτυακό τόπο του Εκτελεστικού Οργανισμού. 2. Προϋποθέσεις για τους Μεταπτυχιακούς φοιτητές Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές που επιθυμούν να εγγραφούν σε Erasmus Mundus κοινό μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών (EMJMD) πρέπει να είναι κάτοχοι πτυχίου ανώτατης /τριτοβάθμιας εκπαίδευσης2 ή να διαθέτουν ισοδύναμο επίπεδο κατάρτισης αναγνωρισμένο σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και πρακτική. Κάθε κοινοπραξία EMJMD είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό της ειδικής διαδικασίας υποβολής αιτήσεων και τα κριτήρια για την επιλογή των φοιτητών σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές που προβλέπονται στον δικτυακό τόπο του Εκτελεστικού Οργανισμού. Στο πλαίσιο αυτό, οι υποψήφιοι φοιτητές μπορούν να υποβάλουν αίτηση υποτροφίας EMJMD για το πρόγραμμα Erasmus+ ή Erasmus Mundus της επιλογής τους (για τον κατάλογο EMJMD δείτε την ακόλουθη ιστοσελίδα: http://eacea.ec.europa.eu/erasmus-plus/library/emjmd-catalogue_en, αλλά δύνανται να υποβάλουν αίτηση σε τρία το ανώτερο διαφορετικά μεταπτυχιακά προγράμματα ανά ακαδημαϊκό έτος. Οι υποτροφίες Erasmus+ EMJMD μπορούν να χορηγούνται σε φοιτητές από κάθε περιοχή του κόσμου. Θα πρέπει, ωστόσο, να λαμβάνεται υπόψη από τις κοινοπραξίες το κριτήριο της γεωγραφικής ισορροπίας δηλαδή, στο πλαίσιο της εκάστοτε διαδικασίας επιλογής, θα μπορούν να λαμβάνουν υποτροφία για την παρακολούθηση EMJMD ως τρεις υποψήφιοι από την ίδια χώρα (/της ίδιας ιθαγένειας). Οι φοιτητές που διαθέτουν διπλή ιθαγένεια πρέπει να προσδιορίζουν την ιθαγένεια υπό την οποία υποβάλλουν την αίτηση χορήγησης υποτροφίας. Εντούτοις, στην 2
Erasmus+ περίπτωση της πρόσθετης χρηματοδότησης για συγκεκριμένες περιφέρειες του κόσμου ενδέχεται να ισχύουν ειδικοί κανόνες. Οι κοινοπραξίες/όμιλοι EMJMD θα ενθαρρύνονται επίσης να δέχονται αυτοχρηματοδοτούμενους φοιτητές3, οι οποίοι θα αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% των ατόμων που λαμβάνουν υποτροφία Erasmus+. Οι υποτροφίες για EMJMD χορηγούνται για τη συμμετοχή φοιτητών σε πλήρες ΕΜΚΜΠ. Οι φοιτητές που λαμβάνουν υποτροφία δεν μπορούν να μεταφέρουν τις διδακτικές μονάδες από μαθήματα που απέκτησαν πριν από την εγγραφή στους στο ΕΜΚΜΠ, προκειμένου να απαλλαγούν από ορισμένες υποχρεωτικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του κοινού προγράμματος. Επιπλέον, φοιτητές που λαμβάνουν υποτροφία στο πλαίσιο EMJMD δεν μπορούν παράλληλα να είναι δικαιούχοι υποτροφίας κινητικότητας φοιτητών ή προσωπικού στο πλαίσιο άλλων προγραμμάτων ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, και αντίστροφα. Προκειμένου να εξασφαλίζεται πλήρης διαφάνεια στους κανόνες υλοποίησης των EMJMD και να καθορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των εγγεγραμμένων φοιτητών έναντι των κοινοπραξιών ΕΜΚΜΠ, αμφότερα τα μέρη (δηλ. οι φοιτητές που γίνονται δεκτοί και η κοινοπραξία/ο όμιλος του Erasmus Mundus κοινού μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών) θα πρέπει να υπογράφουν μία Συμφωνία Σπουδαστή (βλέπε πρότυπο στον δικτυακό τόπο του εκτελεστικού οργανισμού) πριν από την εγγραφή του σπουδαστή στο ΕΜΚΜΠ. Αυτή η Συμφωνία Σπουδαστή θα καλύπτει όλα τα ακαδημαϊκά, οικονομικά, διοικητικά, συμπεριφορικά, κ.λπ. ζητήματα που σχετίζονται με την υλοποίηση του EMJMD και, για τους υπότροφους, τη διαχείριση της υποτροφίας. Θα πρέπει δε να περιλαμβάνει δείκτες επιδόσεων για την απόκτηση των ελάχιστων πιστωτικών μονάδων ECTS (και τις συνέπειες σε περίπτωση μη απόκτησής τους), πληροφορίες σχετικά με τις υπηρεσίες που παρέχονται στον σπουδαστή, καθώς και λεπτομέρειες σχετικά με την υγειονομική/κοινωνική ασφάλιση, τις προϋποθέσεις κινητικότητας και τους κανόνες όσον αφορά την εκπόνηση διατριβής, τις εξετάσεις, την αποφοίτηση κ.λπ. Για λόγους διαφάνειας, το υπόδειγμα της Συμφωνίας Σπουδαστή πρέπει να δημοσιεύεται στον δικτυακό τόπο του EMJMD της κοινοπραξίας/του ομίλου (όλα τα Erasmus Mundus κοινά μεταπτυχιακά προγράμματα πρέπει να διαθέτουν ειδικό δικτυακό τόπο). 3. Όροι σχετικά με την παρακολούθηση και τη διασφάλιση της ποιότητας Για την αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής των ΕΜΚΜΠ, οι κοινοπραξίες-δικαιούχοι θα πρέπει να εφαρμόζουν μια σειρά διαδικασιών παρακολούθησης και διασφάλισης της ποιότητας: καθορισμός κοινού σχεδίου διασφάλισης της ποιότητας με κοινές μεθόδους και κριτήρια αξιολόγησης, κοινώς αποδεκτό χρονοδιάγραμμα/ορόσημα εφαρμογής και δράσεις παρακολούθησης. Η διαδικασία διασφάλισης ποιότητας θα πρέπει να ενσωματώνεται στο σχέδιο EMJMD κατά το στάδιο της υποβολής αίτησης, και ιδίως οι εσωτερικές και εξωτερικές ασκή-σεις αξιολόγησης, η ανατροφοδότηση για τους δείκτες, (παραδείγματος χάρη απασχολησιμότητα αποφοίτων, βιωσιμότη-τα) κ.λπ. Τα πορίσματα και τα συμπεράσματα της διαδικασίας διασφάλισης της ποιότητας θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην τακτική έκθεση που υποβάλλει η κοινοπραξία στον Εκτελεστικό Οργανισμό υποβολή τακτικών ενδιάμεσων εκθέσεων/ εκθέσεων προόδου σχετικά με την υλοποίηση του σχεδίου ποσοτική και ποιοτική παρακολούθηση της κινητικότητας και των επιδόσεων των φοιτητών (όσον αφορά τις δραστηριότη-τες που πραγματοποιούνται, τις αποκτώμενες μονάδες ECTS και τον χορηγούμενο τίτλο σπουδών) μέσω του δι-αδικτυακού Εργαλείου Κινητικότητας του Εκτελεστικού Οργανισμού (ΕΜΤ) 3
Erasmus+ Programme Guide ανάπτυξη σχέσεων και συνεργασίας (κατά περίπτωση και ανάλογα με τους στόχους) με την ένωση αποφοίτων Erasmus Mundus (δικτυακός τόπος EMA: www.em-a.eu) κοινές συναντήσεις των συμμετεχόντων ιδρυμάτων ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, των εκπροσώπων των φοιτητών, του/των υπαλλήλου/υπαλλήλων του Εκτελεστικού Οργανισμού, του προσωπικού των οικείων Εθνικών Μονάδων/ Εθνικών Υπηρεσιών και, κατά περίπτωση, εξωτερικών εμπειρογνωμόνων τουλάχιστον δύο από τις εν λόγω συναντήσεις θα πρέπει να διοργανώνονται από την κοινοπραξία του EMJMD κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει η συμφωνία επιχορήγησης ανατροφοδότηση των εγγεγραμμένων φοιτητών συμμετοχή σε θεματικές συναντήσεις ομάδων που διοργανώνουν η Επιτροπή και οι Εθνικές Μονάδες/Εθνικές Υπηρεσίες ή τον Εκτελεστικό Οργανισμό για την προώθηση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών και της αμοιβαίας μάθησης. 4. Διαδικασία επιλογής των κοινοπραξιών/ομίλων EMJMD Βασικός στόχος του Κοινού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Erasmus Mundus (EMJMD) είναι η προσέλκυση, η επιλογή και η χρηματοδότηση της αριστείας ο εν λόγω στόχος αφορά τόσο την ακαδημαϊκή ποιότητα των βασικών παραγόντων (συμμετέχοντες οργανισμοί και φοιτητές EMJMD) όσο και την ικανότητα υλοποίησης των κοινοπραξιών, οι οποίες καλούνται να εφαρμόσουν ένα ενοποιημένο διεθνές πρόγραμμα σπουδών με φοιτητές από Χώρες του Προγράμματος και Χώρες εταίρους. Οι προτάσεις θα αξιολογούνται πλήρως από ακαδημαϊκούς ειδικούς σε μια διαδικασία αξιολόγησης ενός σταδίου. Με βάση την αξιολόγηση των τεσσάρων κριτηρίων χορήγησης, δηλαδή τη Συνάφεια του σχεδίου, την Ποιότητα του σχεδιασμού και της υλοποίησης του σχεδίου, την Ποιότητα της ομάδας σχεδίου και του καθεστώτος συνεργασίας και τον Αντίκτυπο και διάδοση, θα συνταχθεί κατάλογος κατάταξης όλων των προτάσεων. Μόνο οι προτάσεις εκείνες που περνούν επιτυχώς το κατώτατο όριο των 30 βαθμών από τους συνολικούς 40, στο πλαίσιο του κριτηρίου «Συνάφεια του σχεδίου» και που έχουν πάρει τουλάχιστον 70 βαθμούς από συνολικά 100, θα θεωρούνται επιλέξιμες για επιχορήγηση. Οι προτάσεις εκείνες που θα περάσουν επιτυχώς όλα τα κατώτατα όρια, θα αξιολογηθούν για πρόσθετες υποτροφίες για καθορισμένες περιφέρειες των Χωρών Εταίρων, που προσδιορίζονται στην ενότητα «Πρόσθετες υποτροφίες για φοιτητές από στοχοθετημένες περιφέρειες του κόσμου». Οι ακαδημαϊκοί ειδικοί θα αναλύσουν και θα αξιολογήσουν τις απαντήσεις που δόθηκαν ως προς ένα πρόσθετο κριτήριο χορήγησης: «Συνάφεια του σχεδίου στην/στις στοχοθετημένη/-ες περιοχή/- ές» και θα υποδείξουν, στη βάση του ναι/όχι, αν οι πληροφορίες κρίνονται συναφείς. Η αξιολόγηση του πρόσθετου κριτηρίου δεν θα επηρεάζει τον αρχικό κατάλογο κατάταξης, όπως προκύπτει από την αξιολόγηση των τεσσάρων κριτηρίων χορήγησης (Συνάφεια του σχεδίου, Ποιότητα του σχεδιασμού και της υλοποίησης του σχεδίου, Ποιότητα της ομάδας σχεδίου και του καθεστώτος συνεργασίας και Αντίκτυπος και διάδοση). 1. Η διαδικασία επιλογής πρέπει να οργανώνεται κατά τρόπο που να διασφαλίζει την επιλογή των καλύτερων σπουδαστών από όλον τον κόσμο. 2. Ενώ η εν λόγω προϋπόθεση πρέπει οπωσδήποτε να ικανοποιείται κατά την εγγραφή, οι κοινοπραξίες EMJMD μπορούν να αποφασίζουν να κάνουν δεκτές αιτήσεις χορήγησης υποτροφίας από φοιτητές που βρίσκονται στο τελευταίο έτος του πρώτου πτυχίου ανώτατης εκπαίδευσης. 3. Οι αυτοχρηματοδοτούμενοι φοιτητές είναι είτε φοιτητές που καλύπτουν οι ίδιοι το κόστος των σπουδών τους είτε φοιτητές που έχουν λάβει υποτροφία από άλλο πρόγραμμα. 4
Erasmus+ 5
6 Erasmus+ Programme Guide