ΕΘΙΚΟ ΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΕΙΟ Τµήµα Ηλεκτρολόγων ηχανικών & ηχανικών Υπολογιστών Ακαδηµαϊκό Έτος 2008-2009 άθηµα: ΒΑΣΕΙΣ Ε ΟΕΩ ιδάσκοντες: Καθ. Ιωάννης Βασιλείου, Καθ. Τιµολλέων Σελλής Ε ΕΙΚΤΙΚΗ ΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗ ΠΡΩΤΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΟΙ ΒΑΣΕΩ Ε ΟΕΩ Παναγιώτης πούρος, Θανάσης Βεργούλης {pbour, vergoulis}@dblab.ece.ntua.gr I. ΟΤΕΛΟ ΟΤΟΤΗΤΩ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩ Στην εκφώνηση της άσκησης δίνονται όλες οι βασικές λειτουργικές απαιτήσεις και προδιαγραφές για τον σχεδιασµό της βάσης δεδοµένων του πληροφοριακού συστήµατος του οµίλου ΑΡΑΚΑΚΗ. Εξειδικεύοντας και κατά περίπτωση επεκτείνοντας αυτούς τους κανόνες, είναι δυνατόν να οριστούν τα ακόλουθα σύνολα οντοτήτων και συσχετίσεων: ΣΥΟΛΑ ΟΤΟΤΗΤΩ ΞΕΟ ΟΧΕΙΟ. Οι ξενοδοχειακές µονάδες του οµίλου. Κάθε µονάδα προσδιορίζεται µοναδικά από το γνώρισµα Κωδικός [πρωτεύον κλειδί]. Το γνώρισµα Όνοµα µπορεί να θεωρηθεί ως υποψήφιο κλειδί µόνο εάν γίνει η παραδοχή ότι σε κάθε µονάδα δίνεται ένα µοναδικό όνοµα. Παράλληλα για τις ξενοδοχειακές µονάδες φυλάσσονται το σύνθετο γνώρισµα ιεύθυνση που αναλύεται σε Οδός,, Ταχυδροµικός_Κώδικας και Πόλη, καθώς και στοιχεία επικοινωνίας όπως το πλειότιµο γνώρισµα έφωνο. Τέλος ορίζουµε και το γνώρισµα Βαθµολογία που αναφέρεται στην ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρει το ξενοδοχείο και µετριέται σε αστέρια, το πλειότιµο γνώρισµα Υπηρεσίες που αναφέρεται στις υπηρεσίες που προσφέρει το ξενοδοχείο (π.χ. πισίνα, γήπεδα κ.τ.λ.), καθώς και τα Έτος_Κατασκευής και Έτος_Ανακαίνισης. ΩΑΤΙΟ. Τα δωµάτια που περιέχονται σε κάθε ξενοδοχείο. Λόγω της προφανούς εξάρτησής της οντότητας ΩΑΤΙΟ από τον ισχυρό τύπο οντοτήτων ΞΕΟ ΟΧΕΙΟ µοντελοποιείται ως αδύναµος τύπος οντοτήτων. Το γνώρισµα αποτελεί µερικό κλειδί διότι σχετίζεται µε την αρίθµηση των δωµατίων εσωτερικά σε κάθε ξενοδοχείο και όχι συνολικά. Επίσης για κάθε 1
δωµάτιο φυλάσσεται ο Τύπος του (δίκλινο, τρίκλινο, τετράκλινο, σουίτα κλπ) και η Τιµή στην οποία προσφέρεται ανά βραδιά. Τέλος ορίζεται επίσης το παραγόµενο γνώρισµα Ελεύθερο που δηλώνει αν την παρούσα στιγµή διαµένει κάποιος στο δωµάτιο. ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ. Οι υπάλληλοι που εργάζονται σε ξενοδοχειακές µονάδες του οµίλου. Προσδιορίζεται µοναδικά από το γνώρισµα ΑΦ [πρωτεύον κλειδί]. Επίσης για κάθε υπάλληλο φυλάσσονται το σύνθετο γνώρισµα Ονοµατεπώνυµο που αναλύεται στα Όνοµα και Επώνυµο., τα στοιχεία επικοινωνίας: το πλειότιµο γνώρισµα έφωνο και το σύνθετο ιέυθυνση, που αναλύεται στα Οδός,, Πόλη και Ταχυδροµικός_Κώδικάς. Ο ΗΓΟΣ. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ που αναλαµβάνει τη µετακίνηση πελατών του ξενοδοχείου µε τα ιδιωτικά λεωφορεία του οµίλου. Χαρακτηρίζεται επιπλέον από το γνώρισµα Άδεια_Οδήγησης που είναι υποψήφιο κλειδί. ΚΑΑΡΙΕΡΑ. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ. ΑΓΕΙΡΑΣ. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ. Χαρακτηρίζεται επιπλέον από το πλειότιµο γνώρισµα Σπεσιαλιτέ. ΣΕΡΒΙΤΟΡΟΣ-ΓΚΡΟΥ. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ που αναλαµβάνει την εξυπηρέτηση των πελατών στους κοινόχρηστους χώρους ή στα δωµάτιά τους. ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΑ. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ. RECEPTIONIST. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ για τους υπεύθυνους της reception. ΙΕΥΘΥΤΗΣ. Εξειδίκευση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ. Ο διευθυντής κάθε ξενοδοχειακής µονάδας. ΠΕΛΑΤΗΣ. Οι πελάτες που επισκέπτονται και διαµένουν στα ξενοδοχεία. Προσδιορίζονται µοναδικά από το γνώρισµα ΑΤ (αριθµός ταυτότητας) [πρωτεύον κλειδί]. Επίσης φυλάσσονται το σύνθετο γνώρισµα Ονοµατεπώνυµο που αναλύεται στα Όνοµα και Επώνυµο, και τα στοιχεία επικοινωνίας τους: σύνθετο γνώρισµα ιεύθυνση που αναλύεται στα Οδός,, Πόλη και Ταχυδροµικός_Κώδικας και το πλειότιµο έφωνο. Τέλος στην περίπτωση που έχει δοθεί από τον πελάτη φυλάσσεται και το γνώρισµα _Πιστωτικής_Κάρτας, το οποίο όµως δεν µπορεί να αποτελέσει υποψήφιο κλειδί διότι σε κάποιους πελάτες µπορεί να είναι κενό. VIP. Εξειδίκευση της οντότητας ΠΕΛΑΤΗΣ που περιλαµβάνει τους εκλεκτούς πελάτες των µονάδων του οµίλου. Χαρακτηρίζονται επιπλέον από το πλειότιµο γνώρισµα Προτιµήσεις. 2
ΣΥΟΛΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩ Για την IS_A σχέση της οντότητας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ γίνεται η υπόθεση ότι τα σύνολα Ο ΗΓΟΣ, ΚΑΑΡΙΕΡΑ, ΑΓΕΙΡΑΣ, ΣΕΡΒΙΤΟΡΟΣ-ΓΚΡΟΥ, ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΑ, RECEPTIONIST και ΙΕΥΘΥΤΗΣ είναι ξένα (disjoint). H εξειδίκευση θεωρείται συνολική, καθώς δεν είναι δυνατόν ένας υπάλληλος έχει κάποιο άλλο αντικείµενο εργασίας πέρα από αυτό που χαρακτηρίζει κάθε εξειδίκευση. Η IS_A σχέση της οντότητας ΠΕΛΑΤΗΣ δεν είναι συνολική γιατί δεν είναι απαραίτητο κάθε πελάτης να χαρακτηρίζεται και ως εκλεκτός για τον όµιλο. Η συσχέτιση ΑΗΚΕΙ συνδέει ένα δωµάτιο µε την ξενοδοχειακή µονάδα στην οποία ανήκει. Πρόκειται για συσχέτιση :1 καθώς ένα δωµάτιο µπορεί να ανήκει µόνο σε ένα ξενοδοχείο ενώ ένα ξενοδοχείο µπορεί προφανώς να έχει πάνω από ένα δωµάτια. Η συµµετοχή και των δύο οντοτήτων είναι ολική, διότι κάθε δωµάτιο προφανώς πρέπει κάπου να ανήκει και δε νοείται ξενοδοχείο χωρίς δωµάτια. Σηµειώνεται ότι η συσχέτιση είναι η προσδιοριστική του ασθενούς τύπου οντοτήτων ΩΑΤΙΟ. Η συσχέτιση ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ συνδέει ένα υπάλληλο µε την ξενοδοχειακή µονάδα στην οποία εργάζεται. Πρόκειται για συσχέτιση : καθώς κάθε εργαζόµενος µπορεί να εργάζεται σε πάνω από µία µονάδα ή να έχει εργαστεί κατά το παρελθόν και σε άλλες του οµίλου. Η συµµετοχή και των δύο οντοτήτων είναι ολική, διότι κάθε εργαζόµενος προφανώς πρέπει κάπου να εργάζεται και δε νοείται ξενοδοχείο χωρίς υπαλλήλους. Τέλος η συσχέτιση χαρακτηρίζεται από τα γνωρίσµατα Ηµ_Έναρξης και Ηµ_Λήξης που δηλώνουν το διάστηµα που εργαζόταν ή εργάζεται ο υπάλληλος στη συγκεκριµένη µονάδα. άλιστα το Ηµ_Έναρξης αποτελεί µερικό κλειδί για να ξεχωρίζουν οι διαφορετικοί περίοδοι που ένας υπάλληλος εργάστηκε στην ίδια µονάδα. Τέλος για κάθε υπάλληλο φυλάσσεται και ο ισθός µε τον οποίο αµείβεται. Η συσχέτιση ΙΕΥΘΥΕΙ συνδέει ένα διευθυντή µε τη µονάδα την οποία διευθύνει. Για ευκολία θεωρούµε ότι δε µας ενδιαφέρει ποια άλλη µονάδα έχει διευθύνει στο παρελθόν κάποιος διευθυντής. Συνεπώς η συσχέτιση είναι 1:1. Η συµµετοχή και των δύο οντοτήτων είναι ολική, διότι κάθε διευθυντής προφανώς διευθύνει κάποια ξενοδοχειακή µονάδα και δε νοείται ξενοδοχείο χωρίς διευθυντή. Η συσχέτιση ΕΧΕΙ_ΚΑΕΙ_ΚΡΑΤΗΣΗ συνδέει ένα πελάτη µε κάποια από τα δωµάτια ενός ή περισσότερων µονάδων του οµίλου. ας ενδιαφέρει κάθε δωµάτιο στο οποίο έχει κάνει κράτηση ο πελάτης είτε αυτήν την περίοδο είτε στο παρελθόν. Συνεπώς η συσχέτιση είναι :. Η συµµετοχή και των δύο οντοτήτων δεν είναι ολική, διότι µπορεί κάποιο δωµάτιο να µην έχει κρατηθεί ποτέ ενώ προφανώς ένας πελάτης µπορεί να διέµεινε σε ένα δωµάτιο χωρίς να έχει κάνει από πριν κράτηση. Τέλος η συσχέτιση χαρακτηρίζεται από τα γνωρίσµατα Ηµ_Έναρξης και Ηµ_Λήξης που δηλώνουν το διάστηµα για το οποίο έγινε η κράτηση και από τον Τρόπο_Πληρωµής µε τον οποίο θα εξοφληθεί η διαµονή π.χ. µετρητά, µε πιστωτική κάρτα κλπ. άλιστα το Ηµ_Έναρξης αποτελεί 3
µερικό κλειδί για να ξεχωρίζουν οι διαφορετικοί περίοδοι που ένας πελάτης έκανε κράτηση στο ίδιο δωµάτιο. Η συσχέτιση ΙΑΕΕΙ συνδέει ένα πελάτη µε κάποια από τα δωµάτια ενός ή περισσότερων µονάδων του οµίλου. ας ενδιαφέρει κάθε δωµάτιο στο οποίο έχει διαµείνει ο πελάτης είτε αυτήν την περίοδο είτε στο παρελθόν. Συνεπώς η συσχέτιση είναι :. Η συµµετοχή είναι ολική µόνο από την πλευρά του πελάτη, διότι µπορεί σε κάποιο δωµάτιο να µην έχει µείνει πότε κάποιος πελάτης. Τέλος η συσχέτιση χαρακτηρίζεται από τα γνωρίσµατα Ηµ_Έναρξης και Ηµ_Λήξης που δηλώνουν το διάστηµα διαµονής του πελάτη, καθώς και το γνώρισµα Τρόπος_Πληρωµής π.χ. µετρητά, µε πιστωτική κάρτα κλπ. άλιστα το Ηµ_Έναρξης αποτελεί µερικό κλειδί για να ξεχωρίζουν οι διαφορετικοί περίοδοι που ένας πελάτης έκανε κράτηση στο ίδιο δωµάτιο Η συσχέτιση ΠΡΟΤΙΑ_Α_ ΙΑΕΕΙ συνδέει ένα εκλεκτό πελάτη µε κάποια από τα δωµάτια ενός ή περισσότερων µονάδων του οµίλου. ηλώνει µε λίγα λόγια σε ποια δωµάτια προτιµά να διαµένει κάποιος εκλεκτός πελάτης ώστε αν είναι δυνατόν να του προσφέρονται. Η συσχέτιση είναι : διότι µπορεί κάποιος εκλεκτός πελάτης να προτιµά παραπάνω από ένα δωµάτια (ακόµα και στο ίδιο ξενοδοχείο) ενώ κάθε δωµάτιο µπορεί να προτιµάται από παραπάνω από ένα εκλεκτούς πελάτες. Η συµµετοχή δεν είναι ολική για καµία από τις οντότητες. Η συσχέτιση ΠΡΟΤΙΑ_Α_ΤΡΩΕΙ συνδέει ένα εκλεκτό πελάτη µε κάποιους από τους µάγειρες ενός ή περισσότερων µονάδων του οµίλου. ηλώνει µε λίγα λόγια ποιες σπεσιαλιτέ προτιµά να τρώει κάποιος εκλεκτός πελάτης ώστε να του προσφέρονται. Η συσχέτιση είναι : διότι µπορεί κάποιος εκλεκτός πελάτης να προτιµά παραπάνω από ένα µάγειρα (ακόµα και στο ίδιο ξενοδοχείο) ενώ κάθε µάγειρας µπορεί να προτιµάται από παραπάνω από ένα εκλεκτούς πελάτες. Η συµµετοχή δεν είναι ολική για καµία από τις οντότητες. Στην επόµενη σελίδα µπορείτε να βρείτε το συνολικό διάγραµµα Οντοτήτων Συσχετίσεων (ER-diagram). 4
5 ΩΑΤΙΟ ΞΕΟ ΟΧΕΙΟ ΑΗΚΕΙ Τύπος Τιµή ΠΕΛΑΤΗΣ ΙΑΕΕΙ ΕΧΕΙ ΚΑΕΙ ΚΡΑΤΗΣΗ Ηµ_Έναρξης Ηµ_Λήξης Ηµ_Έναρξης Ηµ_Λήξης IS_A VIP AT Όνοµ/νεπώνυµο Όνοµα Επώνυµο ιεύθυνση Οδός Πόλη ΤΚ Πιστωτικής Κάρτας Προτιµήσεις Κωδικός Όνοµα ιεύθυνση Οδός Πόλη ΤΚ έφωνο Βαθµολογία Έτος Κατασκευής Έτος Ανακαίνισης ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΙΕΥΘΥΕΙ Ο ΗΓΟΣ IS_A disjoint ΙΕΥΘΥΤΗΣ ΑΓΕΙΡΑΣ ΠΡΟΤΙΑ Α ΤΡΩΕΙ ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΑ RECEPTIONIST ΣΕΡΒΙΤΟΡΟΣ- ΓΚΡΟΥ ΚΑΑΡΙΕΡΑ ΠΡΟΤΙΑ Α ΙΑΕΕΙ Σπεσιαλιτέ Σπεσιαλιτέ Αδ_Οδήγησης Ελεύθερο Όνοµ/νεπώνυµο Όνοµα Επώνυµο ΑΦ ιεύθυνση Οδός Πόλη ΤΚ Ηµ_Έναρξης Ηµ_Λήξης 1 1 έφωνο έφωνο Τρόπος Πληρωµής Τρόπος Πληρωµής ισθός Υπηρεσίες 1
IΙ. ΣΧΕΣΙΑΚΟ ΟΤΕΛΟ Στη συνέχεια µετατρέπουµε το προηγούµενο διάγραµµα οντοτήτων-συσχετίσεων, στο αντίστοιχο σχεσιακό σχήµα. Το πρωτεύον κλειδί κάθε σχέσης σηµειώνεται µε έντονα στοιχεία (bold) και υπογράµµιση. Τα υποψήφια κλειδιά σηµειώνονται µε έντονα µόνο στοιχεία. Είναι σύνηθες φαινόµενο στην πράξη να µην επιλέγονται αλφαρηθµητικοί ή τύποι κειµένου ως πρωτεύοντα κλειδιά στις σχέσεις. Για το λόγο παρότι τα γνωρίσµατα Ονοµατεπώνυµο ή Όνοµα, ΑΦ, ΑΤ και Πινακίδα είναι µοναδικά, προσθέτουµε ένα πεδίο Κωδικός του οποίου η χρήση είναι αποδοτικότερη και συνεπώς ενδείκνυται (indices και joins δουλεύουν αρκετά καλύτερα πάνω σε αριθµητικές τιµές). Αρχικά, κάθε ισχυρό σύνολο οντοτήτων µετατρέπεται απευθείας σε σχέση. ΞΕΟ ΟΧΕΙΟ (Κωδικός, Όνοµα, Βαθµολογία, Οδός,, Πόλη, ΤΚ, Έτος_Κατασκευής, Έτος_Ανακαίνισης) ΤΗΛΕΦΩΟ_ΞΕΟ ΟΧΕΙΟΥ (Κωδικός_Ξενοδοχείου, έφωνο) ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ (Κωδικός, ΑΦ, Όνοµα. Επώνυµο, Οδός,, Πόλη, ΤΚ, Τύπος) ΤΗΛΕΦΩΟ_ΥΠΑΛΛΗΛΟΥ (Κωδικός_Υπαλλήλου, έφωνο) ΙΠΛΩΑ_Ο ΗΓΟΣ (Κωδικός_Υπαλλήλου, Αδ_Οδήγησης) ΣΠΕΣΙΑΛΙΤΕ_ΑΓΕΙΡΑΣ (Κωδικός_Υπαλλήλου, Σπεσιαλιτέ) ΠΕΛΑΤΗΣ (Κωδικός, ΑΤ, Όνοµα, Επώνυµο, Οδός,, Πόλη, ΤΚ, _Πιστωτικής_Κάρτας, Είναι_VIP) ΤΗΛΕΦΩΟ_ΠΕΛΑΤΗ (Κωδικός_Πελάτη, έφωνο) ΠΡΟΤΙΗΣΕΙΣ_VIP (Κωδικός_Πελάτη, Προτίµηση) Σηµειώνονται τα εξής: Το πλειότιµα γνωρίσµατα έφωνο υλοποιούνται ως ξεχωριστές σχέσεις ανάλογα µε το αν πρόκειται για τηλέφωνο υπαλλήλου, πελάτη ή ξενοδοχείου, συµπεριλαµβάνοντας τον αντίστοιχο κωδικό. Για την IS_A των υπαλλήλων θα µπορούσαµε να δηµιουργήσουµε µία ξεχωριστή σχέση για κάθε εξειδίκευση. Ωστόσο στην πράξη λίγα είναι τα πεδία που διαφοροποιούν τις εξειδικεύσεις µεταξύ τους. Συνεπώς δηµιουργούµε µία σχέση ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ µε ένα επιπλέον πεδίο Τύπος που δηλώνει αν πρόκειται για οδηγό, µάγειρα, διευθυντή κλπ. Για κάθε επιπλέον γνώρισµα δηµιουργούµε µία καινούρια σχέση. Για παράδειγµα για τους οδηγούς φτιάξαµε τη σχέση ΙΠΛΩΑ_Ο ΗΓΟΣ όπου φυλάσσεται για κάθε οδηγό ο αριθµός της άδειας οδήγησης. Οµοίως κατασκευάζουµε τη σχέση ΣΠΕΣΙΑΛΙΤΕ_ΑΓΕΙΡΑΣ. Για την εξειδίκευση VIP της οντότητας ΠΕΛΑΤΗΣ επίσης δε δηµιουργούµε καινούρια σχέση. Φτιάχνουµε µόνο µία ΠΕΛΑΤΗΣ µε ένα επιπλέον πεδίο 6
Είναι_VIP για να ξεχωρίσουµε τους εκλεκτούς πελάτες. Το πλειότιµο γνώρισµα Προτιµήσεις υλοποιείται µέσω της σχέσης ΠΡΟΤΙΗΣΕΙΣ_VIP. Για τον αδύναµο τύπο συσχετίσεων ΩΑΤΙΟ και την προσδιοριστική του συσχέτιση έχουµε: ΩΑΤΙΟ (, Κωδικός_Ξενοδοχείου, Τύπος, Τιµή, Ελεύθερο) Το πρωτεύον κλειδί όπως είναι αναµενόµενο κατασκευάζεται από το µερικό κλειδί και το Κωδικός_Ξενοδοχείου από την προσδιοριστική συσχέτιση ΑΗΚΕΙ. Για την προσδιοριστική του συσχέτιση ΑΗΚΕΙ δε χρειάζεται να παραχθεί σχέση (τα γνωρίσµατά της περιλαµβάνονται στο κλειδί της σχέσης ΩΑΤΙΟ. Τέλος, χειριζόµαστε τις συσχετίσεις του ER διαγράµµατος. ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ (Κωδικός_Υπαλλήλου, Κωδικός_Ξενοδοχείου, Ηµ_Έναρξης, Ηµ_Λήξης, ισθός) ΙΕΥΘΥΕΙ (Κωδικός_Υπαλλήλου, Κωδικός_Ξενοδοχείου) ΕΧΕΙ_ΚΑΕΙ_ΚΡΑΤΗΣΗ (Κωδικός_Πελάτη, _ ωµατίου, Κωδικός_Ξενοδοχείου, Ηµ_Έναρξης, Ηµ_Λήξης, Τρόπος_Πληρωµής) ΙΑΕΕΙ (Κωδικός_Πελάτη, _ ωµατίου, Κωδικός_Ξενοδοχείου, Ηµ_Έναρξης, Ηµ_Λήξης, Τρόπος_Πληρωµής) ΠΡΟΤΙΑ_Α_ ΙΑΕΕΙ (Κωδικός_Πελάτη, _ ωµατίου, Κωδικός_Ξενοδοχείου) ΠΡΟΤΙΑ_Α_ΤΡΩΕΙ (Κωδικός_Πελάτη, Κωδικός_άγειρα) Παρατηρούµε ότι στις συσχετίσεις ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ, ΕΧΕΙ_ΚΑΕΙ_ΚΡΑΤΗΣΗ και ΙΑΕΕΙ το πρωτεύον κλειδί κατασκευάζεται όπως ήταν αναµενόµενο από τα κλειδιά των οντοτήτων που µετέχουν, αλλά και από το πεδίο Ηµ_Έναρξης (µερικό κλειδί συσχετίσεων). ε τον τρόπο αυτό ξεχωρίζουν π.χ. περιπτώσεις που ο ίδιος πελάτης έχει κάνει κράτηση ή έχει διαµείνει στο ίδιο δωµάτιο πάνω από µία φορά. Για την 1:1 ΙΕΥΘΥΕΙ δηµιουργούµε µία καινούρια σχέση µε πρωτεύον κλειδί το Κωδικός_Υπαλλήλου. Η συµµετοχή της οντοτήτας ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ στη συσχέτιση είναι ολική. Κατά συνέπεια θα µπορούσαµε να συγχωνεύσουµε τη σχέση ΙΕΥΘΥΕΙ µε τη σχέση ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ µεταφέροντας το Κωδικός_Ξενοδοχείου στη σχέση ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ. Αυτό όµως δεν είναι σωστό γιατί το συγκεκριµένο πεδίο θα παίρνει τιµές µόνο για κάποιους από τους υπαλλήλους. Συγκεκριµένες για όσους το Τύπος είναι «διευθυντής». Αντίθετα επιλέγουµε να διατηρήσουµε τη σχέση ΙΕΥΘΥΕΙ για να αποφύγουµε το παραπάνω πρόβληµα. Στο σχεσιακό σχήµα που µόλις ολοκληρώθηκε δεν είναι δυνατόν να απεικονιστούν κάποιοι δοµικοί περιορισµοί, εµφανείς όµως στο διάγραµµα οντοτήτων-συσχετίσεων: Ο βαθµός απεικόνισης, δηλαδή πόσες οντότητες διασυνδέονται µε άλλες σε κάποια συσχέτιση. Οι περιορισµοί συµµετοχής µιας οντότητας σε µια συσχέτιση (λ.χ. ολική συµµετοχή). Τυχόν εξειδικεύσεις ή γενικεύσεις οντοτήτων (κλάση-υποκλάση) και η αντίστοιχη κάλυψη (πλήρης, µερική). Αδύναµα σύνολα οντοτήτων. 7
Από την άλλη πλευρά, στο σχεσιακό σχήµα µπορούν να δηλωθούν περιορισµοί αναφοράς µε ξένα κλειδιά, υπό την προϋπόθεση ότι θα χρησιµοποιηθεί µια διαγραµµατική µορφή για το σχήµα, σαν κι αυτή που παρατίθεται στην επόµενη σελίδα. 8
9