Φιλοξενία Φιλοξενία είναι εγκάρδια υποδοχή και η πρόθυμη περιποίηση των ξένων. Για τους αρχαίους Έλληνες γενικά η Φιλοξενία ήταν θεσμός ιερός, που μάλιστα τον προστάτευε ο ίδιος ο Δίας ως θεός της Φιλοξενίας (Ξένιος Δίας). Έτσι οι άνθρωποι τηρούσαν τους κανόνες της φιλοξενίας με ιερή προσήλωση, επειδή τιμούσαν το θεσμό ως κοινωνική αξία και επειδή σέβονταν το θεό που τον προστάτευε.
Τυπικό της Φιλοξενίας : Υποδοχή και πρώτες περιποιήσεις : ο οικοδεσπότης καλωσορίζει τον ξένο με προσφώνηση και θερμή χειραψία και τον προσκαλεί σε Φιλοξενία. Αμέσως μετά τακτοποιεί το κοντάρι και ότι άλλο ενδέχεται αυτός να έχει. Αφού το όνομα του ξένου δεν είναι ακόμα γνωστό, ο ξενιστής τον υποδέχεται με την προσφώνηση, ξένε.
Λουτρό: Κάποιες δούλες λούζουν τον ξένο, τον αλείφουν με λάδι και τον ντύνουν με καθαρά ρούχα. Το τραπέζι: Ο ξενιστής φιλεύει τον ξένο παραθέτοντάς του γεύμα κατά τη διάρκεια του οποίου τηρείται μια διαδικασία : 1.παραχωρείται στον ξένο κάθισμα σε θέση τιμητική. 2.του φέρνουν νερό για να πληθαίνουν πριν το φαγητό. 3. Του προσφέρουν στο τραπέζι εκλεκτή μερίδα φαγητού και πιοτό.
Επίσημη υποδοχή : Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ο ξενιστής οργανώνει επίσημη υποδοχή προς τιμή του ξένου με αθλητικούς αγώνες. Ερωτήσεις : Ύστερα από τα παραπάνω ο ξενιστής ρωτάει τον ξένο ποιος είναι, από που έρχεται, ποιος είναι ο σκοπός της επίσκεψης του.
Ικανοποίηση του αιτήματος: Ο ξενιστής ικανοποιεί το αίτημα του ξένου σε όποιο βαθμό μπορεί. Προσφορά διαμονής: Προσφέρεται στον ξένο διαμονή για όσες μέρες αυτός θέλει.
Προσφορά δώρων: Λίγο πριν από την αναχώρηση του ξένου, ο ξενιστής τον αποχαιρετά πει προσφέροντας του δώρα, δώρα προσφέρει συνήθως και ο ξένος. Αυτή η ανταλλαγή δώρων επισφραγίζει τη φιλία που προέκυψε από τη Φιλοξενία
Στην ραψωδία α οι στίχοι που περιλαμβάνουν το τυπικό της φιλοξενίας είναι οι εξής: στ. 109 έως 360. Σε αυτούς τους στίχους η Αθηνά μεταμορφώνεται σε Μέντη και πηγαίνει στα ανάκτορα της Ιθάκης. Εκεί ο Τηλέμαχος την υποδέχεται και την οδηγεί να καθίσει και να μιλήσουν. Ωστόσο, τότε μπαίνουν και οι μνηστήρες στο παλάτι.
Στη ραψωδία γ ο Τηλέμαχος επίσης φιλοξενείται στα ανάκτορα της Πύλου από τον Νέστορα. Την τέταρτη μέρα της Οδύσσειας, ο Τηλέμαχος και ο Πεισίστρατος διανυκτέρευσαν στις Φήρες στο αρχοντικό του Διοκλή. Στη ραψωδία δ, ο Τηλέμαχος φιλοξενήθηκε μαζί με τον Πεισίστρατο στα ανάκτορα του Μενέλαου και έμειναν έκθαμβοι από την ομορφιά τους.
Στη ραψωδία ε στους στίχους 89 έως 165 παρουσιάζεται μια σκηνή Φιλοξενίας, καθώς η Καλυψώ παραδίδει γεύμα στον Ερμή και συζητούν. Ωστόσο, αυτή η σκηνή Φιλοξενίας παρουσιάζεται συνοπτικά. Στη ραψωδία η ο Οδυσσέας ικετεύει τη βασίλισσα και έτσι ο Αλκίνοος του προσφέρει τη γνωστή φιλοξενία και πρότεινε στους άρχοντες να έρθουν την επόμενη ημέρα και να του προσφέρουν επίσημες τιμές. Όταν έφυγαν οι άρχοντες, η Αρήτη ζήτησε από τον ξένο να μάθει ποιος είναι και από που έρχεται.
Στη ραψωδία θ στους στίχους 550 έως 556 οι δούλες λούζουν τον Οδυσσέα, τον αλείφουν με λάδι και του δίνουν ωραία χλαμύδα και χιτώνα, το οποίο είναι ένα στοιχείο Φιλοξενίας.
Η φιλοξενία δημιουργούσε ανάμεσα στον ξενιστή και τον ξένο στενούς δεσμούς, οι οποίοι περνούσαν και στα παιδιά τους. Ο θεσμός της φιλοξενίας αναπτύχθηκε στην αρχαιότητα για πρακτικούς λόγους: α. έλυνε το πρόβλημα της διαμονής των ταξιδιωτών β. γινόταν ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς ο ξένος έφερνε ειδήσεις από τους τόπους που είχε επισκεφτεί, σε μια εποχή που επικοινωνία μεταξύ μακρινών περιοχών ήταν πάρα πολύ δύσκολη
Στις Ηροδότου ιστορίες και συγκεκριμένα στη νουβέλα του Αδράστου γνωρίζουμε τον τρόπο εξαγνισμού των Λύδων και συμπεραίνουμε ότι είναι παρόμοιος με τον ελληνικό. Αφού λοιπόν γίνονται τα καθιερωμένα, ο οικοδεσπότης στη Λυδία τον ρωτάει ποιος είναι και από που. Ωστόσο, το κείμενο που διαβάσαμε δεν χρησιμοποιεί την προσφώνηση ξένε, αλλά άνθρωπέ μου.
Ένας άνθρωπος ονομαζόμενος Άδραστος έφυγε από την πατρίδα του, επειδή σκότωσε άθελά του τον αδερφό του και έτσι πήγε στον Κροίσο αναζητώντας φιλοξενία. Ο Κροίσος κάνοντας τα καθιερωμένα, τον φιλοξενεί.
Κωνσταντίνος Κόλλιας Λάμπρος Γκίκας Θανάσης Θεοφιλάκος