Π.Γ. ΝΙΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε Εταιρικές και Ενοποιηµένες Οικονοµικές Καταστάσεις σύµφωνα µε τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης («ΠΧΠ») Π.Γ. NIKAΣ A.Β.Ε.Ε. AP.M.A.E.: 8032/06/B/86/45 145 65, Άγιος Στέφανος Αττικής
Περιεχόµενα Σελίδα Ισολογισµός 2 Kατάσταση αποτελεσµάτων 4 Kατάσταση µεταβολών ιδίων κεφαλαίων 31.12.2007 5 Kατάσταση µεταβολών ιδίων κεφαλαίων 31.12.2006 6 Kατάσταση ταµειακών ροών 7 Σηµειώσεις επί των οικονοµικών καταστάσεων 8 1. Γενικές πληροφορίες 8 2. Σύνοψη σηµαντικών λογιστικών πολιτικών 8 3. ιαχείριση χρηµατοοικονοµικού κινδύνου 20 4. Σηµαντικές λογιστικές εκτιµήσεις και κρίσεις της διοικήσεως 22 5. Πληροφόρηση κατά τοµέα 23 6. Πωλήσεις/Εκκαθαρίσεις θυγατρικών/συνδεδεµένων εταιρειών 25 7. Ενσώµατα πάγια περιουσιακά στοιχεία 26 8. Ασώµατες ακινητοποιήσεις 28 9. Επενδύσεις σε επιχειρήσεις που ενοποιούνται 30 10. Αποθέµατα 31 11. Απαιτήσεις 32 12. Ταµειακά διαθέσιµα και ταµειακά ισοδύναµα 33 13. Μετοχικό κεφάλαιο 33 14. Λοιπά αποθεµατικά 34 15. ανεισµός 34 16. Αναβαλλόµενη φορολογία 35 17. Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 37 18. Επιχορηγήσεις 39 19. Προµηθευτές 39 20. Προβλέψεις 39 21. Έξοδα ανά κατηγορία 40 22. Παροχές σε εργαζοµένους 41 23. Χρηµατοοικονοµικά έσοδα/(έξοδα) καθαρά 41 24. Φόρος εισοδήµατος 41 25. Άλλα λειτουργικά έσοδα - έξοδα (καθαρά) 42 26. Λειτουργικές ταµειακές ροές 43 27. Ανειληµµένες υποχρεώσεις 43 28. Ενδεχόµενες υποχρεώσεις / απαιτήσεις 44 29. Συναλλαγές µε συνδεδεµένα µέρη 44 30. Κέρδη ανά µετοχή 45 31. Μερίσµατα ανά µετοχή 45 32. Σηµαντικά γεγονότα µετά την ηµεροµηνία του Ισολογισµού 45 Έκθεση ελέγχου Ορκωτού Ελεγκτή Λογιστή 47-1 -
Ισολογισµός ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Σηµείωση Μη κυκλοφορούν ενεργητικό Ενσώµατα πάγια 7 60.077.687 55.489.182 45.403.175 42.457.131 Άυλα περιουσιακά στοιχεία 8 210.466 154.860 183.016 130.007 Συµµετοχές σε θυγατρικές επιχειρήσεις 9 - - 9.183.994 9.183.994 Συµµετοχές σε συνδεδεµένες επιχειρήσεις 9 8.548.311 8.027.292 2.711.666 2.711.666 Αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις 16-253.576 - Εµπορικές και λοιπές απαιτήσεις 11 - - 500.000 500.000 68.836.464 63.924.910 57.981.851 54.982.798 Κυκλοφορούν ενεργητικό Αποθέµατα 10 9.121.254 8.838.001 6.815.564 6.153.434 Εµπορικές και λοιπές απαιτήσεις 11 36.227.860 40.047.181 40.319.528 35.143.036 Ελληνικό ηµόσιο - Προκαταβολή Φόρου Εισοδήµατος 11 176.994 488.682 56.142 367.946 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα 12 1.349.454 1.598.827 593.889 1.230.082 46.875.562 50.972.691 47.785.123 42.894.497 Σύνολο ενεργητικού 115.712.026 114.897.601 105.766.974 97.877.295 Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Ίδια κεφάλαια αποδιδόµενα στους µετόχους Μετοχικό κεφάλαιο 13 18.208.195 18.208.195 18.208.195 18.208.195 Συναλλαγµατικές διαφορές ενοποίησης ξένων θυγατρικών (43.599) (43.599) - - Λοιπά αποθεµατικά 14 10.690.782 10.599.176 9.311.938 9.218.353 Κέρδη/ (ζηµιές) εις νέον (4.568.233) (2.286.514) 4.059.240 2.281.125 Καθαρή θέση µετόχων εταιρίας 24.287.145 26.477.258 31.579.373 29.707.673 ικαιώµατα µειοψηφίας 40.012 54.858 - - Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 24.327.156 26.532.116 31.579.373 29.707.673 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Μακροπρόθεσµες υποχρεώσεις άνεια 15 28.000.000 31.000.000 28.000.000 31.000.000 Χρηµατοδοτικές µισθώσεις 15 32.352 - - - Αναβαλλόµενες φορολογικές υποχρεώσεις 16 4.326.538 3.940.438 4.325.141 3.940.307 Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία 17 718.455 737.250 577.940 603.996 Επιχορηγήσεις 18 2.541.861 2.623.607 2.466.667 2.541.675 Προβλέψεις 20 8.135 8.135 - - 35.627.341 38.309.430 35.369.748 38.085.977 Βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις Εµπορικοί και άλλοι πιστωτές 19 27.025.003 28.404.622 24.315.003 25.688.468 Τρέχουσες φορολογικές υποχρεώσεις 1.485.732 1.370.990 1.423.540 1.245.177 άνεια 15 27.221.228 20.280.443 13.079.310 3.150.000 Χρηµατοδοτικές µισθώσεις 15 25.565 - - - 55.757.528 50.056.055 38.817.853 30.083.645 Σύνολο υποχρεώσεων 91.384.869 88.365.485 74.187.601 68.169.622 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων 115.712.026 114.897.601 105.766.974 97.877.295 Άγιος Στέφανος, 28 Μαρτίου 2008 Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΟΥ.Σ. Ο ΑNΤΙΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΟΥ.Σ & ΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Η ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Ν. ΜΑ ΙΑΝΟΣ ΛΕΩΝΙ ΑΣ Κ. ΚΟΛΙΟΥΛΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Μ. ΠΑΠΑΝ ΡΕΟΥ ΜΑΓ ΑΛΗΝΗ Ι. ΒΛΑΧΟΥ Α Τ.Λ -014540 Α Τ.Μ -784443 Α.704552814 Α Τ.Χ -147807-2 -
Με την υπ' αριθµόν απόφαση Κ2-18098/22.12.2006 του Υπουργείου Ανάπτυξης εγκρίθηκε η συγχώνευση της µητρικής εταιρίας Π.Γ.ΝΙΚΑΣ ΑΒΕΕ και της θυγατρικής (κατά 100%) εταιρείας ΝΙΚΑΣ ΚΡΗΤΗ Α.Β.Ε.Τ µε απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη µε ηµεροµηνία ισολογισµού µετασχηµατισµού την 31/12/2005. Ως εκ τούτου τα παρατιθέµενα ποσά της προηγούµενης χρήσης για τη µητρική, αφορούν και την απορροφηθείσα. Την 27 Απριλίου 2006 η Εταιρεία πώλησε το ποσοστό συµµετοχής της στη θυγατρική εταιρεία ΠΛΑΤΑΙΩΝ Α.Ε (σηµείωση 6). Ως εκ τούτου, τα ενοποιηµένα παρατιθέµενα ποσά της χρήσης δεν συµπεριλαµβάνουν τον Ισολογισµό της. Οι σηµειώσεις στις σελίδες 8 έως 45 αποτελούν αναπόσπαστο µέρος αυτών των οικονοµικών καταστάσεων. - 3 -
Kατάσταση αποτελεσµάτων 1/1 έως 31/12/2007 1/1 έως 31/12/2006 1/1 έως 31/12/2007 1/1 έως 31/12/2006 Σηµείωση Πωλήσεις 105.867.628 107.018.905 99.026.881 94.791.047 Κόστος Πωληθέντων 21 (75.033.761) (79.311.375) (70.053.824) (69.967.408) Μεικτό Κέρδος 30.833.867 27.707.530 28.973.058 24.823.639 Έξοδα διάθεσης 21 (22.391.614) (20.870.194) (18.969.012) (17.801.958) Έξοδα διοίκησης 21 (4.866.133) (4.965.129) (3.709.568) (3.752.198) Λοιπά έσοδα / (έξοδα) εκµετάλλευσης (καθαρά) 25 (663.109) 703.280 (171.799) (1.472.042) Αύξηση καθαρής θέσης συνδεδεµένων επιχειρήσεων 521.019 991.093 - - Αποτελέσµατα εκµετάλλευσης 3.434.030 3.566.580 6.122.679 1.797.441 Χρηµατοοικονοµικά έσοδα/(έξοδα) - καθαρά 23 (3.600.592) (2.621.287) (2.469.308) (1.728.253) Κέρδη προ φόρων (166.562) 945.293 3.653.372 69.188 Φόρος εισοδήµατος 24 (2.038.398) (1.568.612) (1.781.671) (1.300.686) Καθαρά κέρδη χρήσης (2.204.960) (623.319) 1.871.700 (1.231.498) Κατανεµηµένα σε : Μετόχους της µητρικής (2.190.114) (510.744) 1.871.700 (1.231.498) ικαιώµατα µειοψηφίας (14.846) (112.575) - - (2.204.960) (623.319) 1.871.700 (1.231.498) Κέρδη ανά µετοχή που αναλογούν στους µετόχους της µητρικής για τη χρήση (εκφρασµένα σε ανά µετοχή) Βασικά και µειωµένα 30 (0,108) (0,025) 0,093 (0,061) Οι σηµειώσεις στις σελίδες 8 έως 45 αποτελούν αναπόσπαστο µέρος αυτών των οικονοµικών καταστάσεων. - 4 -
Kατάσταση µεταβολών ιδίων κεφαλαίων 31.12.2007 Αποδιδόµενα στους µετόχους της µητρικής Συναλλαγµατικές Λοιπά Αποτελέσµατα εις διαφορές Καθαρή θέση ικαιώµατα Σύνολο Ιδίων Μετοχικό κεφάλαιο αποθέµατικα νέον µετατροπής µετόχων εταιρίας Μειοψηφίας Κεφαλαίων ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2007 18.208.195 10.599.176 (2.286.514) (43.599) 26.477.258 54.858 26.532.116 Καθαρό κέρδος χρήσης - - (2.190.114) - (2.190.114) (14.846) (2.204.960) Μεταφορά αποθεµατικών - (1.979) 1.979 - - - - Μεταβολή από διάθεση κερδών 93.585 (93.585) - 91.606 (2.281.719) - (2.190.114) (14.846) (2.204.960) Υπόλοιπο στις 18.208.195 10.690.782 (4.568.233) (43.599) 24.287.145 40.012 24.327.156 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2007 18.208.195 9.218.353 2.281.125-29.707.673-29.707.673 Καθαρό κέρδος χρήσης - - 1.871.700-1.871.700-1.871.700 Μεταβολή από διάθεση κερδών - 93.585 (93.585) - - - - - 93.585 1.778.115-1.871.700-1.871.700 Υπόλοιπο στις 18.208.195 9.311.938 4.059.240-31.579.373-31.579.373 Οι σηµειώσεις στις σελίδες 8 έως 45 αποτελούν αναπόσπαστο µέρος αυτών των οικονοµικών καταστάσεων. - 5 -
Kατάσταση µεταβολών ιδίων κεφαλαίων 31.12.2006 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Μετοχικό κεφάλαιο Αποδιδόµενα στους µετόχους της µητρικής Λοιπά αποθέµατικα Αποτελέσµατα εις νέον Συναλλαγµατικές διαφορές µετατροπής Καθαρή θέση µετόχων εταιρίας ικαιώµατα Σύνολο Ιδίων Μειοψηφίας Κεφαλαίων Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2006 18.208.195 10.595.306 3.651.798 (55.721) 32.399.578 31.758 32.431.336 Καθαρό κέρδος χρήσης - - (510.744) - (510.744) (112.575) (623.319) Πωλήσεις θυγατρικών (ΠΛΑΤΑΙΩΝ-U.S.A) - (2.469) (152.266) 12.123 (142.612) 142.612 - Εκκαθάριση θυγατρικής (ΠΕΛ/ΣΟΣ) - - 6.937-6.937 (6.937) - Εξαγορά ποσοστού µειοψηφίας θυγατρικής (ΝΙΚΑΣ ΚΡΗΤΗ) - - (15.755) - (15.755) - (15.755) Μεταφορά αποθεµατικών - 6.339 (6.339) - - - - Μέρισµα για το 2005 - - (5.260.145) - (5.260.145) - (5.260.145) 3.870 (5.938.312) 12.122 (5.922.320) 23.100 (5.899.220) Υπόλοιπο στις 31 εκεµβρίου 2006 18.208.195 10.599.176 (2.286.514) (43.599) 26.477.258 54.858 26.532.116 ΕΤΑΙΡΙΚΑ ΣΤΟIΧΕΙΑ Υπόλοιπο στις 1 Ιανουαρίου 2006 18.208.195 9.218.353 9.375.569-36.802.117-36.802.117 Καθαρό κέρδος χρήσης - - (1.231.498) - (1.231.498) - (1.231.498) Απορρόφηση θυγατρικής (ΝΙΚΑΣ ΚΡΗΤΗ) - - (602.801) - (602.801) - (602.801) Μέρισµα για το 2005 - - (5.260.145) - (5.260.145) - (5.260.145) - - (7.094.444) - (7.094.444) - (7.094.444) Υπόλοιπο στις 31 εκεµβρίου 2006 18.208.195 9.218.353 2.281.125-29.707.673-29.707.673 Οι σηµειώσεις στις σελίδες 8 έως 45 αποτελούν αναπόσπαστο µέρος αυτών των οικονοµικών καταστάσεων. - 6 -
Kατάσταση ταµειακών ροών 1/1 έως 31/12/2007 1/1 έως 31/12/2006 1/1 έως 31/12/2007 1/1 έως 31/12/2006 Σηµείωση Ταµειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Ταµειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 26 8.652.348 11.418.816 1.085.926 11.617.921 Καταβληθέντες τόκοι (3.623.699) (2.645.954) (2.491.101) (1.751.598) Καταβληθής φόρος εισοδήµατος (839.764) (48.161) (839.764) (48.161) Καθαρές ταµειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες 4.188.885 8.724.701 (2.244.939) 9.818.162 Ταµειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Αγορές ενσώµατων παγίων 7 (9.242.769) (6.588.433) (6.005.332) (5.291.173) Αγορές άϋλων περιουσιακών στοιχείων 8 (163.559) (49.909) (153.382) (46.630) Πωλήσεις ενσώµατων παγίων 26 442.758 1.212.898 254.938 340.024 Έσοδα από συµµετοχές 25 561.419 502.672 561.419 502.672 Πώληση συµµετοχών - 3.085.837-3.082.793 Αύξηση µετοχικού κεφαλαίου σε θυγατρική η οποία πωλήθηκε - (2.718.483) - (2.718.483) Έσοδα από επιχορηγήσεις 18-456.506-456.506 Τόκοι που εισπράχθηκαν 23 23.108 24.667 21.793 23.345 Καθαρές ταµειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες (8.379.044) (4.074.245) (5.320.565) (3.650.947) Ταµειακές ροές από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Μερίσµατα πληρωθέντα σε µετόχους της µητρικής - (5.260.145) - (5.260.145) άνεια αναληφθέντα 6.940.785 1.464.628 6.929.310 - Αποπληρωµή δανεισµού (3.000.000) (3.032.611) - (3.033.260) Καθαρές ταµειακές ροές από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες 3.940.785 (6.828.128) 6.929.310 (8.293.405) Καθαρή (µείωση)/ αύξηση στα ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα (249.374) (2.177.672) (636.193) (2.126.190) Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα στην αρχή της περιόδου 1.598.827 4.024.369 1.230.082 3.297.619 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα στην αρχή της περιόδου θυγατρικής που πωλήθηκε 247.870 - - Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα στην αρχή της περιόδου θυγατρικής που απορροφήθηκε - - - 58.653 Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα στο τέλος της περιόδου 12 1.349.454 1.598.827 593.889 1.230.082 Οι σηµειώσεις στις σελίδες 8 έως 45 αποτελούν αναπόσπαστο µέρος αυτών των οικονοµικών καταστάσεων. - 7 -
Σηµειώσεις επί των οικονοµικών καταστάσεων 1. Γενικές πληροφορίες Π.Γ. ΝΙΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε. Οι οικονοµικές καταστάσεις περιλαµβάνουν τις εταιρικές οικονοµικές καταστάσεις της Π.Γ. ΝΙΚΑΣ A.Β.Ε.E (η «Εταιρεία») και τις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις της Εταιρείας και των θυγατρικών της (µαζί ο «Όµιλος»), της χρήσης που έληξε την, σύµφωνα µε τα ιεθνή Πρότυπα Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης («ΠΧΠ»), που είναι σε εφαρµογή από 1 Ιανουαρίου 2005. Τα ονόµατα των θυγατρικών εταιρειών παρουσιάζονται στη Σηµείωση 9 της Έκθεσης αυτής. Οι κυριότερες δραστηριότητες του Οµίλου είναι η παραγωγή και διάθεση αλλαντικών, κρεατοσκευασµάτων, πίτσας και τυροκοµικών προϊόντων. Ο Όµιλος δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία, στα Σκόπια και στην Κύπρο. Οι µετοχές της Εταιρείας διαπραγµατεύονται στο Χρηµατιστήριο Αθηνών. Η Εταιρεία εδρεύει στον Άγιο Στέφανο, Αττικής στην Ελλάδα. Η ηλεκτρονική διεύθυνση της Εταιρείας είναι www.nikas.gr. Ο βασικός µέτοχος της Π.Γ ΝΙΚΑΣ Α.Β.Ε.Ε είναι η GCI FOOD ENTERPRISE LTD µε ποσοστό συµµετοχής 79,43%, η οποία κατέχει 16.070.757 µετοχές και είναι θυγατρική του οµίλου GLOBAL CAPITAL INVESTORS (II) L.P. Οι οικονοµικές καταστάσεις έχουν εγκριθεί προς δηµοσίευση από το ιοικητικό Συµβούλιο της Εταιρείας την 28 Μαρτίου 2008 και υπόκεινται της έγκρισης της Γενικής Συνέλευσης των Μετόχων. Οι οικονοµικές καταστάσεις είναι διαθέσιµες στην έδρα και στην ιστοσελίδα της εταιρείας. 2. Σύνοψη σηµαντικών λογιστικών πολιτικών Οι βασικές λογιστικές αρχές που έχει εφαρµόσει η Εταιρεία κατά τη σύνταξη αυτών των οικονοµικών καταστάσεων περιγράφονται παρακάτω. Οι αρχές αυτές έχουν εφαρµοσθεί µε συνέπεια σε όλες τις χρήσεις που παρουσιάζονται εκτός όπου αναφέρεται διαφορετικά. 2.1. Πλαίσιο κατάρτισης των οικονοµικών καταστάσεων Οι οικονοµικές καταστάσεις της Π.Γ. NIKAΣ A.Β.Ε.E έχουν καταρτιστεί από τη διοίκηση βάση των ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης («ΠΧΠ»), περιλαµβανοµένων των ιεθνών Λογιστικών Προτύπων («ΛΠ») και ερµηνειών που έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή ιερµηνειών των ιεθνών Προτύπων Χρηµατοοικονοµικής Πληροφόρησης, όπως έχουν υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ΠΧΠ που έχουν εκδοθεί από το Συµβούλιο ιεθνών Λογιστικών Προτύπων (Σ ΛΠ). Όλα τα ΠΧΠ που έχουν εκδοθεί από το Σ ΛΠ και ισχύουν κατά τη σύνταξη αυτών των οικονοµικών καταστάσεων έχουν υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο µέσω της διαδικασίας επικύρωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («ΕΕ»), εκτός από το ιεθνές Λογιστικό Πρότυπο ( ΛΠ) 39 «Χρηµατοοικονοµικά Εργαλεία:Αναγνώριση και Επιµέτρηση». Σε συνέχεια της εισήγησης της Επιτροπής Λογιστικής Τυποποίησης, το Συµβούλιο εξέδωσε τους Κανονισµούς 2086/2004 και 1864/2005 που απαιτούν την υιοθέτηση του ΛΠ 39, εκτός από συγκεκριµένες διατάξεις που αφορούν σε αντιστάθµιση χαρτοφυλακίου καταθέσεων, από όλες τις εισηγµένες εταιρείες από την 1 η Ιανουαρίου 2005. Καθώς ο Όµιλος δεν επηρεάζεται από τις διατάξεις που αφορούν στην αντιστάθµιση χαρτοφυλακίου οι οποίες δεν απαιτούνται από την έκδοση του ΛΠ 39 που έχει επικυρωθεί από την ΕΕ, οι παρούσες οικονοµικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί σύµφωνα µε τα ΠΧΠ όπως έχουν υιοθετηθεί από την ΕΕ και τα ΠΧΠ που έχουν εκδοθεί από το Σ ΛΠ. - 8 -
Οι Οικονοµικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί µε βάση την αρχή του ιστορικού κόστους, εκτός των περιπτώσεων των γηπέδων και κτιρίων, τα οποία αποτιµώνται σε καθορισµένο κόστος κατά την 1 Ιανουαρίου 2004 και αποσβένονται έκτοτε (εκτίµηση εύλογης αξίας αποκλειστικά και µόνο για την πρώτη εφαρµογή των ΠΧΠ), των επενδύσεων διαθέσιµων προς πώληση, και των χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε εύλογη αξία µέσω αποτελεσµάτων. Η ετοιµασία των οικονοµικών καταστάσεων σύµφωνα µε τα ΠΧΠ απαιτεί τη χρήση ορισµένων σηµαντικών λογιστικών εκτιµήσεων και την άσκηση κρίσης από τη ιοίκηση κατά την εφαρµογή των λογιστικών αρχών. Επίσης απαιτείται η χρήση υπολογισµών και υποθέσεων που επηρεάζουν τα αναφερθέντα ποσά των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, τη γνωστοποίηση ενδεχόµενων απαιτήσεων και υποχρεώσεων κατά την ηµεροµηνία σύνταξης των οικονοµικών καταστάσεων και τα αναφερθέντα ποσά εσόδων και εξόδων κατά τη διάρκεια του έτους υπό αναφορά. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι υπολογισµοί βασίζονται στην καλύτερη δυνατή γνώση της ιοίκησης σύµφωνα µε τις τρέχουσες περιστάσεις και πληροφορίες, τα πραγµατικά αποτελέσµατα µπορεί τελικά να διαφέρουν από αυτούς τους υπολογισµούς. Οι περιοχές που εµπεριέχουν µεγάλο βαθµό υποκειµενικότητας και είναι περίπλοκες, ή οι υποθέσεις και εκτιµήσεις που είναι σηµαντικές για τις χρηµατοοικονοµικές καταστάσεις, αναφέρονται στην Σηµείωση 4. Νέα λογιστικά πρότυπα, διερµηνείες και τροποποίηση προτύπων Ορισµένα νέα ΠΧΠ, τροποποιήσεις και διερµηνείες έχουν εκδοθεί, τα οποία είναι υποχρεωτικά για λογιστικές περιόδους που ξεκινούν κατά τη διάρκεια της παρούσας χρήσης η µεταγενέστερα. Η εκτίµηση του Οµίλου και της Εταιρείας σχετικά µε την επίδραση από την εφαρµογή αυτών των νέων προτύπων και διερµηνειών παρατίθεται παρακάτω. Πρότυπα υποχρεωτικά για το 2007 ΠΧΠ 7 - Χρηµατοοικονοµικά εργαλεία: Γνωστοποιήσεις και συµπληρωµατική τροποποίηση στο ΛΠ 1 - Παρουσίαση των Οικονοµικών Καταστάσεων: Γνωστοποιήσεις Κεφαλαίου Το πρότυπο και η τροποποίηση εισάγουν επιπλέον γνωστοποιήσεις µε σκοπό τη βελτίωση της παρεχόµενης πληροφόρησης σχετικά µε τα χρηµατοοικονοµικά µέσα και δεν έχουν επίπτωση στην ταξινόµηση και αποτίµηση των χρηµατοοικονοµικών µέσων του Οµίλου, ούτε στις γνωστοποιήσεις που αφορούν τη φορολογία και τους προµηθευτές και λοιπές υποχρέωσες. Οι πρόνοιες του συγκεκριµένου προτύπου έχουν εφαρµοστεί στην σύνταξη των οικονοµικών καταστάσεων. ιερµηνείες υποχρεωτικές για το 2007 ΕΕΧΠ 7 - Εφαρµογή της µεθόδου επαναδιατύπωσης του ΛΠ 29 Η διερµηνεία παρέχει καθοδήγηση σχετικά µε την εφαρµογή του ΛΠ 29 σε µια περίοδο παρουσίασης στην οποία µια επιχείρηση αναγνωρίζει την ύπαρξη υπερπληθωρισµού στην οικονοµία του λειτουργικού νοµίσµατός της, εφόσον η οικονοµία δεν ήταν υπερπληθωριστική στην προγενέστερη περίοδο. εδοµένου ότι καµία από τις εταιρείες του Οµίλου δεν λειτουργεί σε µια υπερπληθωριστική οικονοµία, αυτή η διερµηνεία δεν θα επηρεάσει τις οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου. ΕΕΧΠ 8 - Πεδίο εφαρµογής ΠΧΠ 2 Η διερµηνεία εξετάζει συναλλαγές που περιλαµβάνουν την έκδοση συµµετοχικών τίτλων - όπου το αναγνωρίσιµο λαµβανόµενο τίµηµα είναι µικρότερο από την εύλογη αξία των συµµετοχικών τίτλων που εκδόθηκαν προκειµένου να καθοριστεί εάν εµπίπτουν ή όχι στο πεδίο εφαρµογής του ΠΧΠ 2. Η διερµηνεία δεν θα επηρεάσει τις οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου. - 9 -
ΕΕΧΠ 9 - Επαναξιολόγηση Ενσωµατωµένων Παράγωγων Η διερµηνεία απαιτεί µια οικονοµική οντότητα να αξιολογήσει εάν ένα ενσωµατωµένο παράγωγο πρέπει για να διαχωριστεί από τη σύµβαση µε την οποία αποκτήθηκε και να αξιολογηθεί ως µεµονωµένο παράγωγο όταν η οικονοµική οντότητα γίνεται αρχικά συµβαλλόµενο µέρος στη σύµβαση. Η διερµηνεία δεν έχει εφαρµογή στον Όµιλο. ΕΕΧΠ 10 - Ενδιάµεσες Οικονοµικές Καταστάσεις και Αποµείωση Η διερµηνεία απαγορεύει τις ζηµίες αποµείωσης που αναγνωρίζονται σε µια ενδιάµεση περίοδο, όσον αφορά την υπεραξία, τις επενδύσεις σε συµµετοχικούς τίτλους και τις επενδύσεις σε χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία που αναγνωρίζονται σε κόστος, να αντιστραφούν σε ισολογισµούς µεταγενέστερων ηµεροµηνιών. Η διερµηνεία δεν επηρεάζει τις οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου. Πρότυπα υποχρεωτικά µετά από την 1 η Ιανουαρίου 2008 ΠΧΠ 8 - Τοµείς ραστηριοτήτων Το πρότυπο έχει εφαρµογή από την 1η Ιανουαρίου 2009 και αντικαθιστά το ΛΠ 14, κάτω από το οποίο οι τοµείς αναγνωρίζονταν και παρουσιάζονταν µε βάση µια ανάλυση απόδοσης και κινδύνου. Σύµφωνα µε το ΠΧΠ 8 οι τοµείς αποτελούν συστατικά µιας οικονοµικής οντότητας που εξετάζονται τακτικά από τον ιευθύνοντα Σύµβουλο / ιοικητικό Συµβούλιο της οικονοµικής οντότητας και παρουσιάζονται στις οικονοµικές καταστάσεις µε βάση αυτήν την εσωτερική κατηγοριοποίηση. Ο Όµιλος θα εφαρµόσει το ΠΧΠ 8 από την 1 Ιανουαρίου 2009. ΛΠ 23 Κόστος ανεισµού Η αναθεωρηµένη έκδοση του παραπάνω προτύπου έχει εφαρµογή από την 1η Ιανουαρίου 2009. Η βασική διαφορά σε σχέση µε την προηγούµενη έκδοση αφορά στην κατάργηση της επιλογής αναγνώρισης ως έξοδο του κόστους δανεισµού που σχετίζεται µε περιουσιακά στοιχεία ενεργητικού, τα οποία απαιτείται ένα σηµαντικό χρονικό διάστηµα προκειµένου να µπορέσουν να λειτουργήσουν ή να πωληθούν. Ο Όµιλος θα εφαρµόσει το ΛΠ 23 από την 1 Ιανουαρίου 2009. ιερµηνείες υποχρεωτικά µετά από την 1 η Ιανουαρίου 2008 ΕΕΧΠ 11 - ΠΧΠ 2: Συναλλαγές Ιδίων Μετοχών Οµίλου Η διερµηνεία έχει εφαρµογή από την 1η Μαρτίου 2007 και διασαφηνίζει τον χειρισµό όπου οι υπάλληλοι µίας θυγατρικής εταιρείας λαµβάνουν µετοχές της µητρικής εταιρείας. Επίσης διασαφηνίζει εάν ορισµένοι τύποι συναλλαγών πρέπει να λογίζονται ως συναλλαγές µε διακανονισµό µε συµµετοχικούς τίτλους ή συναλλαγές µε διακανονισµό τοις µετρητοίς. Η διερµηνεία δεν θα επηρεάσει τις οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου. ΕΕΧΠ 12 - Συµφωνίες Παραχώρησης Η διερµηνεία έχει εφαρµογή από την 1η Ιανουαρίου 2008 και αναφέρεται στις εταιρείες που συµµετέχουν σε συµφωνίες παραχώρησης. Η διερµηνεία δεν έχει εφαρµογή στον Όµιλο. ΕΕΧΠ 13 Προγράµµατα Πιστότητας Πελατών Η διερµηνεία έχει εφαρµογή από την 1η Ιουλίου 2008 και διασαφηνίζει τον χειρισµό των εταιρειών που χορηγούν κάποιας µορφής επιβράβευση πιστότητας όπως πόντους ή ταξιδιωτικά µίλια σε πελάτες που αγοράζουν αγαθά ή υπηρεσίες. Η διερµηνεία δεν έχει εφαρµογή στον Όµιλο. - 10 -
ΕΕΧΠ 14 Όρια περιουσιακών στοιχείων καθορισµένων παροχών, ελάχιστο απαιτούµενο σχηµατισµένο κεφάλαιο και η αλληλεπίδρασή τους Η διερµηνεία έχει εφαρµογή από την 1η Ιανουαρίου 2008 και αναφέρεται σε παροχές µετά την έξοδο από την υπηρεσία και άλλα µακροχρόνια προγράµµατα καθορισµένων παροχών προς τους εργαζόµενους. Η διερµηνεία διασαφηνίζει πότε οικονοµικά οφέλη µε τη µορφή επιστροφών από το πρόγραµµα ή µειώσεων µελλοντικών εισφορών στο πρόγραµµα πρέπει να θεωρηθούν ως διαθέσιµα, πώς η ύπαρξη ελαχίστου απαιτούµενου σχηµατισµένου κεφαλαίου ενδεχοµένως θα επηρέαζε τα διαθέσιµα οικονοµικά οφέλη µε τη µορφή µειώσεων µελλοντικών εισφορών και πότε η ύπαρξη ελαχίστου απαιτούµενου σχηµατισµένου κεφαλαίου θα δηµιουργούσε υποχρέωση. O Όµιλος δεν έχει τέτοια προγράµµατα παροχών για τους εργαζόµενους και κατά συνέπεια η διερµηνεία δεν έχει εφαρµογή στον Όµιλο. 2.2. Ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις (α) Θυγατρικές εταιρείες Θυγατρικές είναι οι εταιρείες στις οποίες ο Όµιλος, άµεσα ή έµµεσα, ελέγχει την οικονοµική και λειτουργική τους πολιτική. Οι θυγατρικές εταιρείες ενοποιούνται πλήρως (ολική ενοποίηση) από την ηµεροµηνία κατά την οποία αποκτάται ο έλεγχος έπ αυτών και παύουν να ενοποιούνται από την ηµεροµηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. Οι εξαγορές θυγατρικών εταιρειών λογίζονται βάσει της µεθόδου εξαγοράς. Το κόστος κτήσης µιας θυγατρικής υπολογίζεται στην εύλογη αξία των στοιχείων ενεργητικού που µεταφέρονται, των µετοχών που εκδόθηκαν και των υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν κατά την ηµεροµηνία της εξαγοράς, πλέον τυχόν κόστος που συνδέεται άµεσα µε την εξαγορά. Τα αναγνωρίσιµα περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις και ενδεχόµενες υποχρεώσεις που αποκτώνται σε µία επιχειρηµατική συνένωση επιµετρώνται κατά την εξαγορά στις εύλογες αξίες τους, ανεξαρτήτως του ποσοστού συµµετοχής. Το πλεόνασµα του κόστους εξαγοράς πέραν της εύλογης αξίας των αναγνωρίσιµων καθαρών περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν, καταχωρείται ως υπεραξία. Αν το συνολικό κόστος της εξαγοράς είναι µικρότερο από το µερίδιο του Οµίλου στην εύλογη αξία των καθαρών περιουσιακών στοιχείων που αποκτήθηκαν, η διαφορά καταχωρείται άµεσα στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων. Συναλλαγές, υπόλοιπα και µη πραγµατοποιηµένα κέρδη που προκύπτουν µεταξύ των εταιρειών του Οµίλου απαλείφονται κατά την ενοποίηση. Οι µη πραγµατοποιηµένες ζηµιές, επίσης απαλείφονται, εκτός εάν η συναλλαγή παρουσιάζει ενδείξεις αποµείωσης, του µεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές των θυγατρικών εταιρειών έχουν αναπροσαρµοσθεί ώστε να είναι οµοιόµορφες µε αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όµιλο. Όταν αυξάνεται το ποσοστό συµµετοχής σε θυγατρική, τότε η διαφορά µεταξύ του τιµήµατος και της λογιστικής αξίας των καθαρών περιουσιακών στοιχείων των θυγατρικών που αποκτήθηκαν καταχωρείται απευθείας στην καθαρή θέση. (β) Συνδεδεµένες επιχειρήσεις Συνδεδεµένες είναι οι επιχειρήσεις, στις οποίες ο Όµιλος έχει ουσιώδη επιρροή, αλλά όχι έλεγχο, το οποίο γενικά ισχύει όταν τα ποσοστά συµµετοχής κυµαίνονται µεταξύ 20% και 50% των δικαιωµάτων ψήφου. Οι επενδύσεις σε συνδεδεµένες επιχειρήσεις λογιστικοποιούνται µε την µέθοδο της καθαρής θέσης και αρχικά αναγνωρίζονται στο κόστος κτήσεως. Ο λογαριασµός των επενδύσεων σε συνδεδεµένες επιχειρήσεις περιλαµβάνει και την υπεραξία που προέκυψε κατά την εξαγορά (µειωµένη µε τυχόν ζηµιές αποµείωσης). Η συµµετοχή του Οµίλου στα κέρδη ή τις ζηµίες των συνδεδεµένων επιχειρήσεων µετά την εξαγορά αναγνωρίζεται στα αποτελέσµατα χρήσης, και η συµµετοχή του στις µετά την εξαγορά µεταβολές στα αποθεµατικά αναγνωρίζεται στα αποθεµατικά. Οι αθροιστικές µεταβολές µετά την εξαγορά προσαρµόζονται έναντι του κόστους της επένδυσης. Όταν η συµµετοχή του Οµίλου στις ζηµίες της συνδεδεµένης είναι ίση ή - 11 -
µεγαλύτερη από το συµφέρον του σε αυτή, περιλαµβάνοντας όποιες άλλες επισφαλείς απαιτήσεις, ο Όµιλος δεν αναγνωρίζει επιπλέον ζηµιές, εκτός αν έχει αναλάβει υποχρεώσεις ή κάνει πληρωµές για λογαριασµό της συνδεδεµένης. Τα µη πραγµατοποιηθέντα κέρδη συναλλαγών µεταξύ του Οµίλου και των συνδεδεµένων επιχειρήσεων διαγράφονται στο βαθµό της συµµετοχής του Οµίλου στην συνδεδεµένη επιχείρηση. Οι µη πραγµατοποιηθείσες ζηµίες επίσης διαγράφονται εκτός αν η συναλλαγή αποδεικνύει την αποµείωση της αξίας του παγίου που µεταφέρεται. Οι λογιστικές αρχές των θυγατρικών και των συνδεδεµένων εταιρειών έχουν αναπροσαρµοσθεί ώστε να είναι οµοιόµορφες µε αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όµιλο. Η Εταιρία καταχωρεί τις επενδύσεις σε θυγατρικές και συνδεδεµένες εταιρείες στις εταιρικές οικονοµικές καταστάσεις σε κόστος κτήσης µείον την ενδεχόµενη αποµείωση. 2.3. Συναλλαγµατικές µετατροπές (α) Νόµισµα αποτίµησης και νόµισµα παρουσίασης. Τα στοιχεία των οικονοµικών καταστάσεων των εταιρειών του Οµίλου υπολογίζονται χρησιµοποιώντας το νόµισµα του πρωτεύοντος οικονοµικού περιβάλλοντος στο οποίο κάθε εταιρεία λειτουργεί («νόµισµα αποτίµησης»). Οι ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, που είναι το νόµισµα λειτουργίας και το νόµισµα παρουσίασης της µητρικής Εταιρείας. (β) Συναλλαγές και υπόλοιπα Οι συναλλαγές σε ξένα νοµίσµατα µετατρέπονται στο λειτουργικό νόµισµα µε την χρήση των ισοτιµιών που ισχύουν κατά την ηµεροµηνία των συναλλαγών. Κέρδη και ζηµιές από συναλλαγµατικές διαφορές οι οποίες προκύπτουν από την εκκαθάριση (είσπραξη ή πληρωµή) τέτοιων συναλλαγών κατά την διάρκεια της περιόδου και από την µετατροπή των νοµισµατικών στοιχείων που εκφράζονται σε ξένο νόµισµα µε τις ισχύουσες ισοτιµίες κατά την ηµεροµηνία ισολογισµού, καταχωρούνται στα αποτελέσµατα. Οι συναλλαγµατικές διαφορές από µη νοµισµατικά στοιχεία που αποτιµώνται στην εύλογη αξία τους, θεωρούνται ως τµήµα της εύλογης αξίας και συνεπώς καταχωρούνται όπου και οι διαφορές της εύλογης αξίας. (γ) Εταιρείες του Οµίλου Η µετατροπή των οικονοµικών καταστάσεων των εταιρειών του Οµίλου (καµία εκ των οποίων δεν έχει νόµισµα υπερπληθωριστικής οικονοµίας), οι οποίες έχουν διαφορετικό λειτουργικό νόµισµα από το νόµισµα παρουσίασης του Οµίλου γίνεται ως εξής: i. τα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις µετατρέπονται µε τις ισοτιµίες που ισχύουν κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού, ii. τα έσοδα και τα έξοδα µετατρέπονται µε τη µέση ισοτιµία της περιόδου (εκτός εάν η µέση ισοτιµία δεν είναι λογική προσέγγιση της συσσωρευµένης επίδρασης των ισοτιµιών που ίσχυαν κατά τις ηµεροµηνίες των συναλλαγών, στην οποία περίπτωση τα έσοδα και έξοδα µετατρέπονται µε τις ισοτιµίες που ίσχυαν τις ηµεροµηνίες των συναλλαγών) και iii. οι προκύπτουσες συναλλαγµατικές διαφορές καταχωρούνται σε αποθεµατικό των ιδίων κεφαλαίων και µεταφέρονται στα αποτελέσµατα µε την πώληση των επιχειρήσεων αυτών. Οι συναλλαγµατικές διαφορές που προκύπτουν από την µετατροπή της καθαρής επένδυσης σε επιχείρηση εξωτερικού αναγνωρίζονται στα ίδια κεφάλαια. Κατά τη πώληση εταιρείας εξωτερικού, οι συσσωρευµένες - 12 -
συναλλαγµατικές διαφορές µεταφέρονται στα αποτελέσµατα χρήσεως ως µέρος του κέρδους ή ζηµίας από τη πώληση. Η υπεραξία και οι αναπροσαρµογές των εύλογων αξιών που προκύπτουν από εξαγορά θυγατρικών εταιρειών στο εξωτερικό, αναγνωρίζονται ως στοιχεία ενεργητικού και παθητικού και µετατρέπονται µε βάση την τιµή συναλλάγµατος που ισχύει την ηµεροµηνία εξαγοράς. 2.4. Ενσώµατα πάγια περιουσιακά στοιχεία Τα ενσώµατα πάγια αποτιµώνται στο κόστος κτήσης µείον συσσωρευµένες αποσβέσεις και αποµείωση. Το κόστος κτήσεως περιλαµβάνει όλες τις άµεσα σχετιζόµενες δαπάνες για την απόκτηση των στοιχείων. Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε αύξηση της λογιστικής αξίας των ενσώµατων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο µόνον εάν είναι πιθανό πρόσθετα µελλοντικά οικονοµικά οφέλη να εισρεύσουν στον Όµιλο και το κόστος τους µπορεί να επιµετρηθεί αξιόπιστα. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων καταχωρείται στα αποτελέσµατα όταν οι σχετικές εργασίες πραγµατοποιούνται. Τα γήπεδα και οικόπεδα παρουσιάζονται σε καθορισµένο κόστος και δεν αποσβένονται. Ως καθορισµένο κόστος λαµβάνεται η εκτίµηση εύλογης αξίας της 1 Ιανουαρίου 2004 από ανεξάρτητους εκτιµητές αποκλειστικά και µόνο για την πρώτη εφαρµογή των ΠΧΠ. Η µέθοδος εκτίµησης που χρησιµοποιήθηκε για τα οικόπεδα και γήπεδα είναι η συγκριτική προσέγγιση. Τα κτίρια παρουσιάζονται σε ιστορικό κόστος και αποσβένονται σύµφωνα µε τις παρακάτω ωφέλιµες ζωές. Οι αποσβέσεις των ενσώµατων παγίων υπολογίζονται µε τη σταθερή µέθοδο µε ισόποσες ετήσιες επιβαρύνσεις στο διάστηµα της αναµενόµενης ωφέλιµης ζωής του στοιχείου, έτσι ώστε να διαγραφεί το κόστος στην υπολειµµατική του αξία. Η αναµενόµενη ωφέλιµη ζωή των στοιχείων είναι ως εξής: - Κτίρια 25 Έτη - Μηχανήµατα - τεχνικές εγκαταστάσεις και λοιπός µηχανολογικός εξοπλισµός 6,6 Έτη - Μεταφορικά µέσα 5-6,6 Έτη - Έπιπλα και λοιπός εξοπλισµός 5 Έτη Οι υπολειµµατικές αξίες και οι ωφέλιµες ζωές των ενσώµατων παγίων υπόκεινται σε επανεξέταση και αναπροσαρµόζονται σε κάθε ηµεροµηνία ισολογισµού. Όταν οι λογιστικές αξίες των ενσώµατων παγίων υπερβαίνουν την εκτιµώµενη αξία τους, η διαφορά (αποµείωση) καταχωρείται άµεσα ως έξοδο στα αποτελέσµατα (Σηµείωση 2.6). Κατά την πώληση ενσώµατων παγίων, οι διαφορές µεταξύ του τιµήµατος που λαµβάνεται και της λογιστικής τους αξίας καταχωρούνται ως κέρδη ή ζηµίες στα αποτελέσµατα. 2.5. Άυλα περιουσιακά στοιχεία (α) Εµπορικά σήµατα και άδειες Τα εµπορικά σήµατα και οι άδειες αποτιµώνται στο κόστος κτήσεως µείον αποσβέσεις και έχουν µετρήσιµη ωφέλιµη ζωή. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται και καταχωρούνται µε την σταθερή µέθοδο κατά την διάρκεια της ωφέλιµης ζωής των στοιχείων αυτών η οποία είναι 5 χρόνια. - 13 -
(β) Λογισµικά προγράµµατα Οι άδειες λογισµικού αποτιµώνται στο κόστος κτήσεως µείον συσσωρευµένες αποσβέσεις. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται και καταχωρούνται µε την σταθερή µέθοδο κατά τη διάρκεια της ωφέλιµης ζωής των στοιχείων αυτών, η οποία είναι 3 χρόνια. απάνες που απαιτούνται για την εξέλιξη και συντήρηση του λογισµικού αναγνωρίζονται ως έξοδα όταν πραγµατοποιούνται. (γ) Έξοδα έρευνας και ανάπτυξης Τα έξοδα έρευνας αναγνωρίζονται ως έξοδα της χρήσης όταν αυτά πραγµατοποιούνται. Τα έξοδα που πραγµατοποιούνται σε προγράµµατα ανάπτυξης (και σχετίζονται µε τον σχεδιασµό και δοκιµές νέων ή βελτιωµένων προϊόντων) αναγνωρίζονται ως ασώµατες ακινητοποιήσεις όταν είναι πιθανό ότι το πρόγραµµα ανάπτυξης θα πετύχει, εξετάζοντας την εµπορική και τεχνική δυνατότητα του προγράµµατος, και το κόστος ανάπτυξης µπορεί να µετρηθεί αξιόπιστα. Τα υπόλοιπα έξοδα ανάπτυξης καταχωρούνται στους λογαριασµούς εξόδων όταν αυτά πραγµατοποιούνται. Έξοδα ανάπτυξής τα οποία σε προηγούµενες οικονοµικές χρήσεις είχαν καταχωρηθεί σαν έξοδα, δεν καταχωρούνται σαν ασώµατες ακινητοποιήσεις σε µεταγενέστερη οικονοµική χρήση. Τα έξοδα ανάπτυξης τα οποία έχουν µετρήσιµη ζωή και έχουν κεφαλαιοποιηθεί, αποσβένονται από την έναρξη της εµπορικής παραγωγής του προϊόντος, µε την σταθερή µέθοδο απόσβεσης κατά την περίοδο την οποία θα φέρει οικονοµικά οφέλη. Η χρονική περίοδος απόσβεσης δεν υπερβαίνει τα 5 έτη. 2.6. Αποµείωση αξίας περιουσιακών στοιχείων Τα περιουσιακά στοιχεία που έχουν απροσδιόριστη ωφέλιµη ζωή δεν αποσβένονται αλλά υπόκεινται σε έλεγχο αποµείωσης ετησίως και όταν κάποια γεγονότα καταδεικνύουν ότι η λογιστική αξία µπορεί να µην είναι ανακτήσιµη. Τα περιουσιακά στοιχεία που αποσβένονται υπόκεινται σε έλεγχο αποµείωσης της αξίας τους όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι η λογιστική αξία τους δε θα ανακτηθεί. Η ανακτήσιµη αξία είναι η µεγαλύτερη αξία µεταξύ εύλογης αξίας µειωµένη µε το απαιτούµενο για την πώληση κόστος και της αξίας που θα ανακτηθεί από την χρήση του περιουσιακού στοιχείου. Για την εκτίµηση των ζηµιών αποµείωσης τα περιουσιακά στοιχεία εντάσσονται στις µικρότερες δυνατές µονάδες δηµιουργίας ταµειακών ροών. Οι ζηµιές αποµείωσης καταχωρούνται ως έξοδα στα αποτελέσµατα στο έτος που προκύπτουν. 2.7. Επενδύσεις Οι επενδύσεις του Οµίλου κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες µε βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η ιοίκηση καθορίζει την κατάταξη κατά την αρχική αναγνώριση των επενδύσεων και επανεξετάζει την κατάταξη σε κάθε ηµεροµηνία δηµοσίευσης. (α) άνεια και απαιτήσεις Περιλαµβάνει µη παράγωγα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία µε καθορισµένες ή προσδιορίσιµες πληρωµές, τα οποία δεν διαπραγµατεύονται σε ενεργείς αγορές. Περιλαµβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, εκτός από εκείνα µε λήξεις µεγαλύτερες των 12 µηνών από την ηµεροµηνία ισολογισµού. Τα τελευταία συµπεριλαµβάνονται στο µη κυκλοφορούν ενεργητικό. Τα δάνεια και οι απαιτήσεις συµπεριλαµβάνονται στις εµπορικές και άλλες απαιτήσεις στον ισολογισµό (βλ. Σηµείωση 2.9). (β) Χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία σε εύλογη αξία µέσω της Κατάστασης Αποτελεσµάτων Η κατηγορία αυτή έχει δύο υποκατηγορίες: χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία για εµπορία (συµπεριλαµβάνονται τα παράγωγα) και αυτά τα οποία κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία κατά την αρχική αναγνώριση τους. Τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία εάν αποκτήθηκαν µε σκοπό να πουληθούν σε σύντοµο χρονικό διάστηµα, ή εάν έτσι κατατάχθηκαν από την ιοίκηση. Τα παράγωγα κατατάσσονται επίσης ως κατεχόµενα για εµπορία εκτός εάν χαρακτηρισθούν ως αντισταθµίσεις. Τα στοιχεία ενεργητικού αυτής της κατηγορίας ταξινοµούνται στο κυκλοφορούν ενεργητικού εάν κατέχονται για εµπορία ή αναµένεται να πουληθούν εντός 12 µηνών από την ηµεροµηνία ισολογισµού. - 14 -
(γ) Επενδύσεις διακρατούµενες ως την λήξη Περιλαµβάνει µη παράγωγα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία µε καθορισµένες ή προσδιορίσιµες πληρωµές και συγκεκριµένη λήξη, τα οποία ο Όµιλος Εταιρεία έχει την πρόθεση και την δυνατότητα να τα κρατήσει ως την λήξη τους (ο Όµιλος δεν κατέχει επενδύσεις αυτής της κατηγορίας). (δ) ιαθέσιµα για πώληση χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία. Περιλαµβάνει µη παράγωγα χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία τα οποία είτε κατατάσσονται σε αυτήν την κατηγορία, είτε δεν µπορούν να ενταχθούν σε κάποια από τις ανωτέρω κατηγορίες. Περιλαµβάνονται στο µη κυκλοφορούν ενεργητικό εφόσον η ιοίκηση δεν έχει την πρόθεση να τα ρευστοποιήσει µέσα σε 12 µήνες από την ηµεροµηνία Ισολογισµού. Οι αγορές και οι πωλήσεις των επενδύσεων αναγνωρίζονται κατά την ηµεροµηνία της συναλλαγής -η ηµεροµηνία κατά την οποία ο Όµιλος δεσµεύεται να αγοράσει ή να πουλήσει το περιουσιακό στοιχείο. Οι επενδύσεις αρχικά αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους πλέον των άµεσα επιρριπτέων στη συναλλαγή δαπανών, µε εξαίρεση τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία εκείνα σε Εύλογη Αξία Μέσω των Αποτελεσµάτων Χρήσης. Για τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία σε Εύλογη Αξία Μέσω των Αποτελεσµάτων Χρήσης οι άµεσα επιρριπτέες δαπάνες καταχωρούνται στα αποτελέσµατα χρήσης. Οι επενδύσεις διαγράφονται όταν το δικαίωµα ταµειακών εισροών από τις επενδύσεις λήγει ή µεταβιβάζεται, και ο Όµιλος έχει µεταβιβάσει ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταµοιβές που συνεπάγεται η ιδιοκτησία. Μετά την αρχική αναγνώριση, τα χρηµατοοικονοµικά στοιχεία σε Εύλογη Αξία Μέσω των Αποτελεσµάτων Χρήσης αποτιµώνται σε εύλογη αξία. Τα πραγµατοποιηµένα και µη πραγµατοποιηµένα κέρδη ή ζηµίες που προκύπτουν από τις µεταβολές της εύλογης αξίας των χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων αποτιµώµενα σε Εύλογη Αξία Μέσω των Αποτελεσµάτων, αναγνωρίζονται στα αποτελέσµατα την περίοδο που προκύπτουν. Μετά την αρχική αναγνώριση, τα διαθέσιµα προς πώληση χρηµατοοικονοµικά περιουσιακά στοιχεία αποτιµώνται στην εύλογη αξία τους και τα σχετικά κέρδη ή ζηµιές καταχωρούνται σε αποθεµατικό των ιδίων κεφαλαίων µέχρι τα στοιχεία αυτά πωληθούν ή χαρακτηρισθούν ως αποµειωµένα. Κατά την πώληση ή όταν χαρακτηρισθούν ως αποµειωµένα, τα κέρδη ή οι ζηµιές µεταφέρονται στα αποτελέσµατα. Ζηµιές αποµείωσης που έχουν αναγνωρισθεί στα αποτελέσµατα δεν αντιστρέφονται µέσω αποτελεσµάτων. Μεταβολές στην εύλογη αξία χρηµατοοικονοµικών στοιχείων σε ξένο νόµισµα τα οποία έχουν καταταχθεί ως ιαθέσιµα προς Πώληση, οι οποίες οφείλονται σε µεταβολές συναλλαγµατικής ισοτιµίας, καταχωρούνται στα αποτελέσµατα χρήσης. Τα δάνεια και απαιτήσεις αναγνωρίζονται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της µεθόδου του πραγµατικού επιτοκίου. Οι εύλογες αξίες των χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων που είναι διαπραγµατεύσιµα σε ενεργείς αγορές προσδιορίζονται από τις τρέχουσες τιµές ζήτησης. Για τα µη διαπραγµατεύσιµα στοιχεία οι εύλογες αξίες προσδιορίζονται µε την χρήση τεχνικών αποτίµησης όπως ανάλυση πρόσφατων συναλλαγών, συγκρίσιµων στοιχείων που διαπραγµατεύονται και προεξόφληση ταµειακών ροών. Σε κάθε ηµεροµηνία ισολογισµού ο Όµιλος εκτιµά αν υπάρχουν αντικειµενικές ενδείξεις ότι έχει µειωθεί η αξίας των χρηµατοοικονοµικών περιουσιακών στοιχείων. Για µετοχές εταιρειών που έχουν ταξινοµηθεί ως χρηµατοοικονοµικά στοιχεία διαθέσιµα προς πώληση, τέτοια ένδειξη συνιστά η σηµαντική ή παρατεταµένη µείωση της εύλογης αξίας σε σχέση µε το κόστος κτήσεως. Αν στοιχειοθετείται αποµείωση, η σωρευµένη στα ίδια κεφάλαια ζηµιά που είναι η διαφορά µεταξύ κόστους κτήσεως και εύλογης αξίας, µεταφέρεται στα αποτελέσµατα. Οι ζηµιές αποµείωσης των µετοχικών τίτλων που καταχωρούνται στα αποτελέσµατα δεν αντιστρέφονται µέσω των αποτελεσµάτων. - 15 -
2.8. Αποθέµατα Τα αποθέµατα αποτιµώνται στην χαµηλότερη αξία µεταξύ κόστους κτήσης και της καθαρής ρευστοποιήσιµης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται µε τη µέθοδο του µέσου ετήσιου σταθµικού κόστους. Το κόστος των ετοίµων προϊόντων και των ηµιτελών αποθεµάτων περιλαµβάνει το κόστος των υλικών, το άµεσο εργατικό κόστος και αναλογία των γενικών εξόδων παραγωγής. Χρηµατοοικονοµικά έξοδα δεν περιλαµβάνονται στο κόστος κτήσεως των αποθεµάτων. Η καθαρή ρευστοποιήσιµη αξία εκτιµάται µε βάση τις τρέχουσες τιµές πώλησης των αποθεµάτων στα πλαίσια της συνήθους δραστηριότητας αφαιρούµενων των τυχόν εξόδων πώλησης όπου συντρέχει περίπτωση. 2.9. Εµπορικές απαιτήσεις Οι απαιτήσεις από πελάτες καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους και µεταγενέστερα αποτιµώνται στο αναπόσβεστο κόστος µε την χρήση του πραγµατικού επιτοκίου, αφαιρούµενων των ζηµιών αποµείωσης. Οι ζηµιές αποµείωσης αναγνωρίζονται όταν υπάρχει αντικειµενική ένδειξη ότι ο Όµιλος δεν είναι σε θέση να εισπράξει όλα τα ποσά που οφείλονται µε βάση τους αρχικούς συµβατικούς όρους της απαίτησης. Το ποσό της ζηµιάς αποµείωσης είναι η διαφορά µεταξύ της λογιστικής αξίας των απαιτήσεων και της παρούσας αξίας των εκτιµώµενων µελλοντικών ταµειακών ροών, προεξοφλούµενων µε το πραγµατικό επιτόκιο. Το ποσό της ζηµιάς αποµείωσης καταχωρείται ως έξοδο στα αποτελέσµατα. 2.10. Ταµειακά διαθέσιµα και ισοδύναµα Τα ταµειακά διαθέσιµα και ταµειακά ισοδύναµα περιλαµβάνουν τα µετρητά, τις καταθέσεις όψεως, τις βραχυπρόθεσµες µέχρι 3 µήνες επενδύσεις υψηλής ρευστοποίησης και χαµηλού ρίσκου και τις τραπεζικές υπεραναλήψεις. Οι τραπεζικές υπεραναλήψεις εµφανίζονται µε τον δανεισµό στις βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις στον Ισολογισµό. 2.11. Στοιχεία µη κυκλοφορούντους ενεργητικού προς πώληση και µη συνεχιζόµενες δραστηριότητες Τα στοιχεία µη κυκλοφορούντος ενεργητικού (ή οµάδες στοιχείων προς πώληση) ταξινοµούνται ως περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται για πώληση και αναγνωρίζονται στην χαµηλότερη µεταξύ λογιστικής αξίας και καθαρής τιµής πώλησης, εάν η λογιστική αξία θα ανακτηθεί κυρίως µέσω της πώλησης και όχι από την συνεχή χρήση τους. Ο Όµιλος υιοθέτησε το ΠΧΠ 5 από 1 Ιανουαρίου 2005, µε εφαρµογή των µεταβατικών διατάξεων του προτύπου. Η υιοθέτηση του ΠΧΠ 5 κατέληξε σε αλλαγή της λογιστικής αρχής για τα στοιχεία µη κυκλοφορούντος ενεργητικού που προορίζονται για πώληση. Τα στοιχεία µη κυκλοφορούντος ενεργητικού που προορίζονται για πώληση δεν παρουσιάζονταν προηγουµένως ως κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία ή βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις. εν υπήρχε διαφορά στην αποτίµηση µεταξύ των µη κυκλοφορούντων περιουσιακών στοιχείων που προορίζονταν για πώληση και αυτών που προορίζονταν για συνεχή χρήση. Η εφαρµογή του ΠΧΠ 5, εκτός των αλλαγών στην παρουσίαση των αποτελεσµάτων και των ταµειακών ροών των µη συνεχιζόµενων δραστηριοτήτων, δεν επηρεάζει τις οικονοµικές καταστάσεις του προηγουµένου έτους. 2.12. Μετοχικό κεφάλαιο Οι κοινές µετοχές περιλαµβάνονται στα ίδια κεφάλαια. Άµεσα έξοδα για την έκδοση µετοχών, εµφανίζονται µετά την αφαίρεση των σχετικών φόρων, σε µείωση του προϊόντος της έκδοσης. Άµεσα έξοδα που σχετίζονται µε την έκδοση µετοχών για την απόκτηση επιχειρήσεων περιλαµβάνονται στο κόστος κτήσεως της επιχειρήσεως που αποκτάται. Το κόστος κτήσεως ιδίων µετοχών εµφανίζεται αφαιρετικά των ιδίων κεφαλαίων της Εταιρείας, έως ότου οι ίδιες µετοχές πουληθούν ή ακυρωθούν. Κάθε κέρδος ή ζηµιά από πώληση ιδίων µετοχών καθαρό από άµεσα για την συναλλαγή λοιπά έξοδα και φόρους, εµφανίζεται ως αποθεµατικό στα ίδια κεφάλαια. - 16 -
2.13. ανεισµός Τα δάνεια καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους, µειωµένα µε τα τυχόν άµεσα έξοδα για την πραγµατοποίηση της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αποτιµώνται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της µεθόδου του πραγµατικού επιτοκίου. Τυχόν διαφορά µεταξύ του εισπραχθέντος ποσού (καθαρό από σχετικά έξοδα) και της αξίας εξόφλησης αναγνωρίζεται στα αποτελέσµατα κατά την διάρκεια του δανεισµού βάσει της µεθόδου του πραγµατικού επιτοκίου. Προνοµιούχες µετοχές που είναι υποχρεωτικά εξαγοράσιµες σε συγκεκριµένη ηµεροµηνία ταξινοµούνται ως υποχρεώσεις. Τα µερίσµατα αυτών των προνοµιούχων µετοχών αναγνωρίζονται στα αποτελέσµατα ως χρηµατοοικονοµικό έξοδο. Τα δάνεια ταξινοµούνται ως βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις εκτός εάν ο Όµιλος έχει το δικαίωµα να αναβάλλει την εξόφληση της υποχρέωσης για τουλάχιστον 12 µήνες από την ηµεροµηνία του ισολογισµού. 2.14. Αναβαλλόµενος φόρος εισοδήµατος Ο αναβαλλόµενος φόρος εισοδήµατος προσδιορίζεται µε την µέθοδο της υποχρέωσης και προκύπτει από τις προσωρινές διαφορές µεταξύ της λογιστικής αξίας και της φορολογικής βάσης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων. Αναβαλλόµενος φόρος εισοδήµατος δεν υπολογίζεται εάν προκύπτει από την αρχική αναγνώριση στοιχείου ενεργητικού ή παθητικού σε συναλλαγή, εκτός επιχειρηµατικής συνένωσης, η οποία όταν έγινε η συναλλαγή δεν επηρέασε ούτε το λογιστικό ούτε το φορολογικό κέρδος ή ζηµία. Ο αναβαλλόµενος φόρος προσδιορίζεται µε τους φορολογικούς συντελεστές που έχουν ψηφισθεί κατά την ηµεροµηνία του ισολογισµού και θα ισχύουν όταν οι προσωρινές διαφορές αντιστραφούν. Οι αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις αναγνωρίζονται µόνο στην περίπτωση όπου αναµένεται ότι θα υπάρξει µελλοντική φορολογική ωφέλεια. 2.15. Παροχές στο προσωπικό (α) Βραχυπρόθεσµες παροχές Οι βραχυπρόθεσµες παροχές προς το προσωπικό σε χρήµα και σε είδος καταχωρούνται ως έξοδο όταν καθίστανται δεδουλευµένες. (β) Παροχές µετά την έξοδο από την υπηρεσία Ο Όµιλος καταχωρεί τις εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές ως έξοδο όταν αυτές καθίστανται δεδουλευµένες. Με την πληρωµή των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών εξαντλείται η υποχρέωση του Οµίλου έναντι των εργαζοµένων για την καταβολή συντάξεως. Έκτοτε η υποχρέωση ανήκει στον αρµόδιο ασφαλιστικό φορέα. Παρόλα αυτά, βάσει νόµου ο Όµιλος υποχρεούται να καταβάλει εφάπαξ αποζηµίωση στο προσωπικό κατά την συνταξιοδότηση αυτού, ποσό το οποίο κυµαίνεται σύµφωνα µε τα χρόνια προϋπηρεσίας στην Εταιρεία και τον τελικό µισθό του κάθε εργαζοµένου. Η υποχρέωση αυτή απεικονίζεται λογιστικά βάσει του ΛΠ 19 ως Πρόγραµµα Καθορισµένης Παροχής µε εφάπαξ καταβολή της παροχής. Ο Όµιλος δεν δηµιουργεί αποθεµατικό επενδύσεων για την κάλυψη της υποχρέωσης. Η υποχρέωση που καταχωρείται στον ισολογισµό για τα προγράµµατα καθορισµένων παροχών είναι η παρούσα αξία της δέσµευσης για την καθορισµένη παροχή προσαρµοσµένη µε τις µεταβολές που προκύπτουν από τα µη αναγνωρισµένα αναλογιστικά κέρδη και ζηµιές και το κόστος προϋπηρεσίας. Η υποχρέωση που προκύπτει λόγω της καθορισµένης παροχής υπολογίζεται από ανεξάρτητο αναλογιστή µε τη χρήση της µεθόδου της εκτιµώµενης πιστωτικής µονάδος (Projected unit credit method). Τα αναλογιστικά κέρδη και οι ζηµιές που προκύπτουν από τις προσαρµογές µε βάση τα ιστορικά δεδοµένα και ξεπερνούν το περιθώριο του 10% της σωρευµένης υποχρέωσης, καταχωρούνται στα αποτελέσµατα µέσα στον αναµενόµενο µέσο ασφαλιστικό χρόνο των συµµετεχόντων στο πρόγραµµα. Το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται άµεσα στα - 17 -
αποτελέσµατα µε εξαίρεση την περίπτωση που οι µεταβολές του προγράµµατος εξαρτώνται από τον εναποµένοντα χρόνο προϋπηρεσίας των εργαζόµενων. Στην περίπτωση αυτή το κόστος προϋπηρεσίας καταχωρείται στα αποτελέσµατα µε τη σταθερή µέθοδο µέσα στην περίοδο ωρίµανσης (γ) Παροχές τερµατισµού της απασχόλησης Οι παροχές τερµατισµού της απασχόλησης πληρώνονται όταν ο Όµιλος τερµατίσει την απασχόληση εργαζοµένων πριν την ηµεροµηνία συνταξιοδοτήσεως. Ο Όµιλος καταχωρεί αυτές τις παροχές είτε όταν δεσµεύεται να τερµατίσει την απασχόληση υπαρχόντων εργαζοµένων σύµφωνα µε ένα λεπτοµερές επίσηµο πρόγραµµα για το οποίο δεν υπάρχει πιθανότητα απόσυρσης, ή όταν προσφέρει αυτές τις παροχές ως κίνητρο για εθελούσια αποχώρηση. Παροχές τερµατισµού της απασχόλησης που οφείλονται 12 µήνες µετά την ηµεροµηνία του ισολογισµού προεξοφλούνται στην παρούσα αξία τους. Στην περίπτωση τερµατισµού απασχόλησης κατά την οποία υπάρχει αδυναµία προσδιορισµού των εργαζοµένων που θα κάνουν χρήση αυτών των παροχών, δεν γίνεται λογιστικοποίηση αλλά γνωστοποίηση αυτών ως ενδεχόµενη υποχρέωση. 2.16. Επιχορηγήσεις Οι κρατικές επιχορηγήσεις αναγνωρίζονται στην εύλογη αξία τους όταν αναµένεται µε βεβαιότητα ότι η επιχορήγηση θα εισπραχθεί και ο Όµιλος θα πληρεί όλους τους προβλεπόµενους όρους της επιχορήγησης. Τα έσοδα από κρατικές επιχορηγήσεις τα οποία αφορούν µελλοντικά έξοδα, αναβάλλονται και αναγνωρίζονται στα αποτελέσµατα σε αντιστοιχία µε τα έξοδα που προορίζονται να αποζηµιώσουν. Οι κρατικές επιχορηγήσεις που σχετίζονται µε την αγορά ενσώµατων παγίων, περιλαµβάνονται στις µακροπρόθεσµες υποχρεώσεις ως αναβαλλόµενες κρατικές επιχορηγήσεις και µεταφέρονται ως έσοδα στην κατάσταση λογαριασµού αποτελεσµάτων µε την σταθερή µέθοδο κατά αναµενόµενη ωφέλιµη ζωή των σχετικών περιουσιακών στοιχείων. 2.17. Προβλέψεις Οι προβλέψεις για αποκατάσταση περιβάλλοντος, τα έξοδα αναδιάρθρωσης και οι επίδικες υποχρεώσεις αναγνωρίζονται όταν: i. Υπάρχει µία παρούσα νοµική ή τεκµαιρόµενη υποχρέωση ως αποτέλεσµα παρελθόντων γεγονότων. ii. Είναι πιθανότερο ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισµό της υποχρέωσης. iii. Το απαιτούµενο ποσό µπορεί να εκτιµηθεί αξιόπιστα. Οι προβλέψεις αναδιάρθρωσης περιλαµβάνουν τα έξοδα τερµατισµού συµφωνιών µίσθωσης, και παροχές προσωπικού κατά τον τερµατισµό της απασχόλησης. Προβλέψεις δεν αναγνωρίζονται για µελλοντικές λειτουργικές ζηµίες. Όπου υπάρχει ένας αριθµός παρόµοιων υποχρεώσεων, η πιθανότητα να απαιτηθεί εκροή κατά την τακτοποίηση της υποχρέωσης προσδιορίζεται εξετάζοντας κάθε κατηγορία υποχρεώσεων συνολικά. Πρόβλεψη αναγνωρίζεται ακόµα και αν η πιθανότητα εκροής σχετικά µε οποιοδήποτε στοιχείο που περιλαµβάνεται στην ίδια κατηγορία υποχρεώσεων µπορεί να είναι µικρή. Οι προβλέψεις υπολογίζονται στην παρούσα αξία των εξόδων τα οποία, βάσει της καλύτερης εκτίµησης της διοίκησης, απαιτούνται να καλύψουν την παρούσα υποχρέωση την ηµεροµηνία του ισολογισµού (Σηµείωση 4). Το προεξοφλητικό επιτόκιο που χρησιµοποιείται για τον προσδιορισµό της παρούσας αξίας αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες αγοραίες εκτιµήσεις για την χρονική αξία του χρήµατος και αυξήσεις που αφορούν τη συγκεκριµένη υποχρέωση. - 18 -
(α) ικαίωµα αδείας Τα δικαιώµατα της ετήσιας αδείας και της αδείας µακροχρόνιας υπηρεσίας των εργαζοµένων αναγνωρίζονται όταν αυτά προκύπτουν. Αναγνωρίζεται πρόβλεψη για την εκτιµώµενη υποχρέωση της ετήσιας αδείας και της αδείας µακροχρόνιας υπηρεσίας ως αποτέλεσµα υπηρεσιών που προσφέρθηκαν έως την ηµεροµηνία του ισολογισµού. 2.18. Αναγνώριση εσόδων Τα έσοδα περιλαµβάνουν την εύλογη αξία των πωλήσεων αγαθών και παροχής υπηρεσιών, καθαρά από Φόρο Προστιθέµενης Αξίας, εκπτώσεις και επιστροφές. Τα διεταιρικά έσοδα του Οµίλου απαλείφονται πλήρως. Η αναγνώριση των εσόδων γίνεται ως εξής: (α) Πωλήσεις αγαθών Οι πωλήσεις αγαθών αναγνωρίζονται όταν ο Όµιλος παραδίδει τα αγαθά στους πελάτες, τα αγαθά γίνονται αποδεκτά από αυτούς και η είσπραξη της απαίτησης είναι εύλογα εξασφαλισµένη. Σε περιπτώσεις εγγύησης επιστροφής χρηµάτων για λιανικές πωλήσεις αγαθών, οι επιστροφές καταχωρούνται σε κάθε ηµεροµηνία ισολογισµού ως µείωση των εσόδων. (β) Παροχή υπηρεσιών Τα έσοδα από παροχή υπηρεσιών καταχωρούνται την περίοδο κατά την οποία παρέχονται οι υπηρεσίες, µε βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της παρεχόµενης υπηρεσίας σε σχέση µε το σύνολο των παρεχόµενων υπηρεσιών. (γ) Έσοδα από τόκους Τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται βάσει χρονικής αναλογίας και µε την χρήση του πραγµατικού επιτοκίου. Όταν υπάρχει αποµείωση των απαιτήσεων, η λογιστική αξία αυτών µειώνεται στο ανακτήσιµο ποσό τους το οποίο είναι η παρούσα αξία των αναµενόµενων µελλοντικών ταµειακών ροών προεξοφλούµενων µε το αρχικό πραγµατικό επιτόκιο. Στην συνέχεια καταχωρούνται τόκοι µε το ίδιο επιτόκιο επί της αποµειωµένης (νέας λογιστικής) αξίας. (δ) Μερίσµατα Τα µερίσµατα, καταχωρούνται ως έσοδα, όταν θεµελιώνεται το δικαίωµα είσπραξής τους. 2.19. Μισθώσεις (α) Ο Όµιλος ως µισθωτής Οι µισθώσεις παγίων όπου ο Όµιλος διατηρεί ουσιωδώς όλους τους κινδύνους και τις ανταµοιβές της ιδιοκτησίας ταξινοµούνται ως χρηµατοδοτικές µισθώσεις. Οι χρηµατοδοτικές µισθώσεις κεφαλαιοποιούνται µε την έναρξη της µίσθωσης στη χαµηλότερη µεταξύ της εύλογης αξίας του παγίου στοιχείου ή της παρούσας αξίας των ελάχιστων µισθωµάτων. Κάθε µίσθωµα επιµερίζεται µεταξύ της υποχρέωσης και των χρηµατοοικονοµικών εξόδων έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένα σταθερό επιτόκιο στην υπολειπόµενη χρηµατοοικονοµική υποχρέωση. Οι αντίστοιχες υποχρεώσεις από µισθώµατα, καθαρές από χρηµατοοικονοµικά έξοδα, απεικονίζονται στις υποχρεώσεις. Το µέρος του χρηµατοοικονοµικού εξόδου που αφορά σε χρηµατοδοτικές µισθώσεις αναγνωρίζεται στα αποτελέσµατα χρήσης κατά τη διάρκεια της µίσθωσης. Τα πάγια που αποκτήθηκαν µε χρηµατοδοτική µίσθωση αποσβένονται στη µικρότερη περίοδο µεταξύ της ωφέλιµης ζωής των παγίων στοιχείων και της διάρκειας µίσθωσής τους. - 19 -
Μισθώσεις όπου ουσιωδώς οι κίνδυνοι και ανταµοιβές της ιδιοκτησίας διατηρούνται από τον εκµισθωτή ταξινοµούνται ως λειτουργικές µισθώσεις. Οι πληρωµές που γίνονται για τις λειτουργικές µισθώσεις (καθαρές από τυχόν κίνητρα που προσφέρθηκαν από τον εκµισθωτή) αναγνωρίζονται στα αποτελέσµατα χρήσης µε την σταθερή µέθοδο κατά τη διάρκεια της µίσθωσης. (β) Ο Όµιλος ως εκµισθωτής Όταν πάγια εκµισθώνονται µε χρηµατοδοτική µίσθωση, η παρούσα αξία των µισθωµάτων καταχωρείται ως απαίτηση. Η διαφορά µεταξύ του µικτού ποσού της απαίτησης και της παρούσας αξίας της απαίτησης καταχωρείται ως αναβαλλόµενο χρηµατοοικονοµικό έσοδο. Το έσοδο από την εκµίσθωση αναγνωρίζεται στα αποτελέσµατα χρήσης κατά τη διάρκεια της µίσθωσης χρησιµοποιώντας τη µέθοδο της καθαρής επένδυσης, η οποία αντιπροσωπεύει µια σταθερή περιοδική απόδοση. Πάγια που εκµισθώνονται µε λειτουργικές µισθώσεις περιλαµβάνονται στις ενσώµατες ακινητοποιήσεις του ισολογισµού. Αποσβένονται κατά τη διάρκεια της αναµενόµενης ωφέλιµης ζωής τους σε βάση σύµφωνη µε παρόµοιες ιδιόκτητες ενσώµατες ακινητοποιήσεις. Το έσοδο του ενοικίου (καθαρό από τυχόν κίνητρα που δόθηκαν στους µισθωτές) αναγνωρίζεται µε τη σταθερή µέθοδο κατά τη διάρκεια της περιόδου της µίσθωσης. 2.20. ιανοµή µερισµάτων Η διανοµή µερισµάτων στους µετόχους της Μητρικής αναγνωρίζεται ως υποχρέωση στις εταιρικές και ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις όταν η διανοµή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των Μετόχων. 2.21. Αναφορά κατά τοµείς δραστηριότητας Ως επιχειρηµατικός τοµέας ορίζεται µία οµάδα περιουσιακών στοιχείων και λειτουργιών που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από εκείνα άλλων επιχειρηµατικών τοµέων. Ως γεωγραφικός τοµέας, ορίζεται µία γεωγραφική περιοχή, στην οποία παρέχονται προϊόντα και υπηρεσίες και η οποία υπόκειται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από άλλες περιοχές Η έδρα της Εταιρείας και η κύρια δραστηριοποίησή της είναι η Ελλάδα. Οι πωλήσεις του Οµίλου γίνονται κυρίως στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων και της Κύπρου. Η κύρια δραστηριότητα του Οµίλου είναι η παραγωγή και διάθεση αλλαντικών και προϊόντων κρέατος. Επιπλέον, ο Όµιλος παράγει προϊόντα που έχουν σχέση µε τα αλλαντικά (πίτσες), καθώς επίσης παράγει και εµπορεύεται τυροκοµικά προϊόντα και άλλα τρόφιµα. Οι συναλλαγές και δραστηριότητες των εταιρειών του Οµίλου λαµβάνουν χώρα στην έδρα αυτών. Βάσει των ανωτέρω, ο διαχωρισµός των δραστηριοτήτων του Οµίλου, γίνεται κατά γεωγραφική περιοχή και κατά δραστηριότητα. 2.22. Συγκριτικά στοιχεία και στρογγυλοποιήσεις Ορισµένα συγκριτικά κονδύλια αναταξινοµήθηκαν για να είναι συγκρίσιµα µε τα αντίστοιχα της τρέχουσας χρήσης. ιαφορές που παρουσιάζονται µεταξύ των κονδυλίων στις οικονοµικές καταστάσεις και των αντίστοιχων κονδυλίων στις σηµειώσεις οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις. 3. ιαχείριση χρηµατοοικονοµικού κινδύνου 3.1. Παράγοντες χρηµατοοικονοµικού κινδύνου Ο Όµιλος εκτίθεται σε διάφορους χρηµατοοικονοµικούς κινδύνους όπως κινδύνους αγοράς (µεταβολές σε συναλλαγµατικές ισοτιµίες, µεταβολές στην εύλογη αξίας του ενεργητικού και παθητικού λόγω µεταβολών των επιτοκίων, µεταβολές σε τιµές αγοράς), πιστωτικό κίνδυνο, κίνδυνο ρευστότητας, και κίνδυνο ταµειακών ροών από µεταβολές επιτοκίων. Το γενικό πρόγραµµα διαχείρισης κινδύνων του Οµίλου εστιάζεται στη µη προβλεψιµότητα των χρηµατοπιστωτικών αγορών και επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει την ενδεχόµενη αρνητική τους επίδραση στη χρηµατοοικονοµική απόδοση του Οµίλου. - 20 -