ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ /ΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ & ΦΥΤΟΫΓΕΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Ταχ. /νση: ιοικητήριο, Τ.Κ. 30200, ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ Πληροφορίες: Αφρ. Μπαρµπετάκη, Ε. Τραχήλη, Τηλέφωνο: 26313 61674 Fax: 26313 61665 E-mail: tfzp12@aitnia.pde.gov.gr Μεσολόγγι,26/1/2018 Αριθ. Πρωτ. 28247/3316 ΠΡΟΣ Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Πάτρας Πανεπιστηµίου 334 26443 - ΠΑΤΡΑ Θέµα: «Αξιολόγηση εφαρµοσθέντος προγράµµατος Γεωργικών Προειδοποιήσεων Ολοκληρωµένης Φυτοπροστασίας της βαµβακοκαλλιέργειας στην Π.Ε. Αιτ/νιας, για την καλλιεργητική περίοδο 2017» Σχετικό: Το µε αριθ. πρωτ.5485/53985/18-5-2017 απόφαση του ΥΠ.Α.Α.Τ. Σε συνέχεια της ανωτέρω σχετικής Απόφασης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων, η /νση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής της Π.Ε. Αιτωλ/νιας υλοποίησε το πρόγραµµα Γεωργικών Προειδοποιήσεων στο βαµβάκι για την καλλιεργητική περίοδο 2017. Η καλλιέργεια βάµβακος στην Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλ/νιας κατά την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο ανήλθε γύρω στα 17.000 στρ., µε επίκεντρο καλλιέργειας τα.. Ευηνοχωρίου, Νεοχωρίου, Κατοχής, και Λεσινίου του ήµου Ι. Π Μεσολογγίου και το.. Γαλατά του. Ναυπακτίας. Η έκταση της βαµβακοκαλλιέργειας στην Π.Ε. Αιτωλ/νιας διατηρήθηκε σταθερή σχετικά µε την προηγούµενη καλλιεργητική περίοδο. Για την ορθή εφαρµογή του προγράµµατος επιλέχθηκαν 4 αντιπροσωπευτικοί αγροί βαµβακοκαλλιέργειας της Π.Ε. Αιτωλ/νιας, οι οποίοι παρακολουθούνταν βάση των οδηγιών ολοκληρωµένης φυτοπροστασίας στην Βαµβακοκαλλιέργεια του ΥΠΑΑΤ. Συγκεκριµένα πραγµατοποιούνταν τακτική παρακολούθηση: α) της καλλιεργητικής εξέλιξης του βαµβακιού και της πληθυσµιακής εξέλιξης των πληθυσµών των ακµαίων του Πράσινου (Helicoverpa armigera, Lep. Noctuidae) και του Ρόδινου σκουληκιού (Pecrinophora gossypiella, Lep. Gelechiidae) καθώς επίσης και β) άλλων επιβλαβών οργανισµών της βαµβακοκαλλιέργειας όπως: αφίδων (Aphididae), τετρανύχων (Tertranychus spp), θριπών (Thysanoptera), Ιασσίδδων (Empoasca spp.), Λύγκου (Lygus pratensis ή L. bungus ) κ. α. Σελίδα 1 από 6
Ειδικά για την παρακολούθηση των πτήσεων των πληθυσµών των ακµαίων του Πράσινου και του Ρόδινου σκουληκιού, έγινε ανάρτηση 8 φεροµονικών παγίδων, τύπου funnel για το πράσινο σκουλήκι και δελτοειδών παγίδων για το ρόδινο σκουλήκι. Οι παγίδες αναρτήθηκαν σε µια τοποθεσία του.. Ευηνοχώριου µία τοποθεσία του.. Γαλατά, µια τοποθεσία του.. Νεοχώριου και µια τοποθεσία του. Λεσινίου. Οι τοποθεσίες που επιλέχτηκαν για την ανάρτηση των παγίδων αποτελούν αντιπροσωπευτικές περιοχές της Π.Ε. Αιτωλ/νιας για την καλλιέργεια βαµβακιού. Η ανάρτηση των παγίδων πραγµατοποιήθηκε στις 28/6 στο Ευηνοχώρι, 2/7 στο Γαλατά και στο Λεσίνι) και στις 7/7 στην περιοχή Νεοχωρίου. Η συλλογή των παγίδων έγινε κατά τα τέλη Σεπτεµβρίου(25/9) Η ανάρτηση πραγµατοποιήθηκε καθυστερηµένα, λόγω των αυξηµένων υποχρεώσεων του προσωπικού που ασχολείται µε την εφαρµογή και υλοποίηση του προγράµµατος, µε άλλα προγράµµατα της ΑΟΚ Οι σπορές του βαµβακιού ξεκίνησαν αρχές Μαΐου. Α. Βιολογική εξέλιξη βαµβακοκαλλιέργειας Οι παρατηρήσεις όσον αφορά τα στάδια ανάπτυξης των βαµβακοφύτων έχουν ως σηµεία αναφοράς τα σηµεία ανάρτησης των παγίδων. Τα πρώτα χτένια άρχισαν να εµφανίζονται από το πρώτο δεκαήµερο του Ιουνίου, ενώ τα πρώτα καρύδια άρχισαν να σχηµατίζονται από τις αρχές µε µέσα Ιουλίου. Κατά τα τέλη Αυγούστου οι βαµβακοφυτείες βρίσκονταν στο στάδιο της πλήρους καρπόδεσης ενώ στις πιο πρώιµες περιοχές παρατηρήθηκε και άνοιγµα των καρυδιών σε ποσοστό περίπου 5%. Οι παραγωγοί ξεκίνησαν την διαδικασία της αποφύλλωσης στις αρχές Σεπτεµβρίου. Η συλλογή του σύσπορου βαµβακιού ξεκίνησε στις πρώιµες περιοχές, από τα µέσα Σεπτεµβρίου, ενώ στις πιο όψιµες κατά τα τέλη Σεπτεµβρίου. Πίνακας 1.: Μετεωρολογικά στοιχεία του ήµου Ι. Π. Μεσολογγίου ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ( o C) ΒΡΟΧΗ HΜΕΡΕΣ ΜΕΣΗ ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΛΑΧΙΣΤΗ (mm) ΒΡΟΧΗΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 16,3 27,6 6,6 10,6 9 ΜΑΙΟΣ 20,6 29,4 12,1 5,4 5 ΙΟΥΝΙΟΣ 25,4 37,8 17,1 15,4 4 ΙΟΥΛΙΟΣ 27,7 40,8 17,9 51,4 3 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 28,2 37,6 17,6 0 0 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 23,6 36,7 13,8 4,4 4 Οι κλιµατικές συνθήκες που επικράτησαν κατά την φετινή καλλιεργητική περίοδο του βαµβακιού, ήταν γενικά καλές και ευνόησαν υψηλότερες αποδόσεις (330 κιλά/ στρ) σε σχέση µε την Σελίδα 2 από 6
προηγούµενη καλλιεργητική περίοδο. Οι συνθήκες θερµοκρασίας και το ύψος βροχής για το 2017, αποτυπώνονται στο πίνακα 1. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί από την ιστοσελίδα http://penteli.meteo.gr/meteosearch/data/aitoliko/2017 του µετεωρολογικού σταθµού στο Αιτωλικό του ήµου Ι.Π. Μεσολογγίου. Β. Βιολογική και πληθυσµιακή εξέλιξη τω επιβλαβών οργανισµών Όλες οι παγίδες αναρτήθηκαν αρχές Ιουλίου και συλλέχθηκαν στα τέλη Σεπτεµβρίου (µετά την αποφύλλωση του βαµβακιού). Β1. Πράσινο σκουλήκι: Οι πληθυσµοί του Πράσινου σκουληκιού εµφανιστήκαν αυξηµένοι από την αρχή της τοποθέτησης των φεροµονικών παγίδων (ακµαία πρώτης γενιάς). Οι συλλήψεις εξακολουθούσαν σε υψηλά ποσοστά καθ όλη την καλλιεργητική περίοδο. Οι διακυµάνσεις των πληθυσµών των ακµαίων του Πράσινου σκουληκιού, αποτυπώνεται στο ιάγραµµα 1. Β2 Ρόδινο Σκουλήκι Οι συλλήψεις των ακµαίων του Ρόδινου σκουληκιού σηµειώθηκαν ν σε σχετικά υψηλά επίπεδα στην αρχή της τοποθέτησης των φεροµονικών παγίδων, ενώ σταδιακά αυξήθηκαν φτάνοντας σε µια πρώτη κορύφωση κατά τα τέλη Ιουλίου ενώ δεύτερη κορύφωση των πληθυσµών καταγράφηκε κατά τα τέλη Αυγούστου( ιάγραµµα 2). ιάγραµµα 1: Πληθυσµιακή διακύµανση του Πράσινου σκουληκιού σε διάφορες περιοχές της Π.Ε. Αιτωλ/νιας 600 500 ΓΑΛΑΤΑΣ ΕΥΗΝΟΧΩΡΙ ΝΕΟΧΩΡΙ ΛΕΣΙΝΙ Helicoverpa armigera Αριθµός ατόµων/πάγίδα 400 300 200 100 0 30/6 4/7 7/7 12/7 25/7 3/8 10/8 18/8 24/8 31/8 7/9 18/9 Ηµεροµηνία Ελέγχου Σελίδα 3 από 6
Πρέπει να σηµειωθεί ότι, από τις συλλήψεις στις φεροµονικές παγίδες, διαπιστώθηκε µεγάλος αριθµός των ακµαίων της 3ης γενιάς τόσο του Πράσινου όσο και του Ρόδινου σκουληκιού µε µικρότερο όµως αριθµό ατόµων ανά παγίδα. Εντούτοις, από τις δειγµατοληψίες των καρποφόρων οργάνων που διεξήγαγε η Υπηρεσία µας, δεν παρατηρήθηκε η ύπαρξη προνυµφών στα καρποφόρα όργανα σε ζηµιογόνα επίπεδα ιάγραµµα 2: Πληθυσµιακή διακύµανση του Ρόδινου σκουληκιού σε διάφορες περιοχές της Π.Ε. Αιτωλ/νιας Αριθµός Ατόµων/ Παγίδα 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 ΓΑΛΑΤΑΣ ΕΥΗΝΟΧΩΡΙ ΝΕΟΧΩΡΙ ΛΕΣΙΝΙ Pectinophora gossypiella 0 7/7 12/7 25/7 3/8 10/8 18/8 24/8 31/8 7/9 18/9 Ηµεροµηνία Ελέγχου Β3. Άλλοι επιβλαβείς οργανισµοί Άλλοι επιβλαβείς οργανισµοί που εντοπίστηκαν κατά τους ελέγχους στις θέσεις παρακολούθησης των βαµβακοκαλλιεργειών ήταν οι εξής: αφίδες, θρίπες, αλευρώδεις και ιασσίδες χωρίς ωστόσο να δηµιουργήσουν προβλήµατα Γ. Ψεκασµοί και χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων Η βαµβακοκαλλιέργεια για την περίοδο 2017 εξελίχθηκε αρκετά ικανοποιητικά όσον αφορά την βλαστική ανάπτυξη, την παραγωγή και το επίπεδο προσβολών του Πράσινου και του Ρόδινου σκουληκιού καθώς και των άλλων επιβλαβών οργανισµών. Οι βαµβακοκαλλιεργητές της περιοχής µας διεξήγαγαν ψεκασµούς κατά τις αρχές Αυγούστου για προστασία από το Πράσινο σκουλήκι και κατά τα τέλη Αυγούστου για το Ρόδινο σκουλήκι. Ο χρόνος εφαρµογής των ψεκασµών βασίσθηκε σε δειγµατοληψίες που έκαναν οι ίδιοι, στις γεωργικές Σελίδα 4 από 6
προειδοποιήσεις της ΑΟΚ Αιτωλ/νιας, αλλά και της εµπειρία τους πάνω στην βαµβακοκαλλιέργεια. Επίσης πραγµατοποιήθηκαν ψεκασµοί µε παρεµποδιστές ανάπτυξης καθώς και ψεκασµοί για αποφύλλωση. ελτία Γεωργικών Προειδοποιήσεων Στα πλαίσια της ενηµέρωσης των καλλιεργητών και των υποχρεώσεων του προγράµµατος, η Υπηρεσία µας εξέδωσε δύο ελτία Γεωργικών Προειδοποιήσεων. Τα εν λόγω δελτία αποστάλθηκαν για δηµοσιοποίηση στους ήµους της Περιφερειακής Ενότητας (όπου καλλιεργείται βαµβάκι), στα τοπικά Μ.Μ.Ε. (τηλεόραση, ραδιόφωνο και ηµερήσιες εφηµερίδες), στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Μεσολογγίου Ναυπακτίας, στους γεωπόνους ιδιοκτήτες καταστηµάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων που δραστηριοποιούνται σε περιοχές της Ενότητας µας όπου καλλιεργείται βαµβάκι, σε οµάδες παραγωγών καθώς και για ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας υτικής Ελλάδας. Τα ελτία Γεωργικών Προειδοποιήσεων εστάλησαν επίσης προς ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων µέσω του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Πάτρας. Ε. Ανασκόπηση 1. Χωρίς ιδιαίτερα προβλήµατα εξελίχθηκε η φετινή χρονιά όσον αφορά τις προσβολές του Πράσινου και του Ρόδινου σκουληκιού, για την πλειοψηφία των βαµβακοκαλλιεργειών. Θεωρούµε ότι, οι καλλιεργητές µε την εµπειρία των τελευταίων ετών και την συµβολή της Υπηρεσίας µας έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα αφενός στην ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρµάκων αποφεύγοντας τους άσκοπους ψεκασµούς και αφετέρου στη σωστή καλλιεργητική τεχνική (πυκνότητα φύτευσης, λιπάνσεις, ποτίσµατα, χρήση ρυθµιστών ανάπτυξης, κ.α), επιτυγχάνοντας µε οικονοµικότερο τρόπο την προστασία των φυτειών τους. 2. Επισηµαίνουµε ότι, παρά το γεγονός των υψηλών πληθυσµών του πράσινου σκουληκιού δεν βρέθηκαν ζηµιογόνοι πληθυσµοί προνυµφών στα καρποφόρα όργανα της καλλιέργειας. Αυτό µπορεί να οφείλεται, αφενός στην έγκαιρη επέµβαση των καλλιεργητών και αφετέρου στην γειτνίαση των χωραφιών µε καλλιέργειες αραβοσίτου και κυρίως µηδικής στην οποία εµφανίσθηκαν έντονες προσβολές από πράσινο σκουλήκι κατά την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο. 3. Κατά την φετινή καλλιεργητική περίοδο παρατηρήθηκε καθυστέρηση της ανάρτησης των φεροµονικών παγίδων η οποία οφείλετε στα πολλαπλά καθήκοντα του προσωπικού που ασχολείται µε την υλοποίηση του προγράµµατος των Γεωργικών Προειδοποιήσεων στο βαµβάκι Σελίδα 5 από 6
Συµπερασµατικά θεωρούµε ότι, η υλοποίηση του προγράµµατος Γεωργικών προειδοποιήσεων στην βαµβακοκαλλιέργεια από το ΥΠ.Α.Α.Τ. είναι προς την σωστή κατεύθυνση και πρέπει να συνεχιστεί, αφού δίνει την ευκαιρία στους βαµβακοκαλλιεργητές να ενηµερώνονται σε πραγµατικό χρόνο για την φυτοπροστασία των καλλιεργειών τους, παρά τα προβλήµατα που προκαλούνται για την σωστή υλοποίηση του προγράµµατος, της έλλειψης προσωπικού καθώς επίσης και της έγκαιρης προµήθειας φεροµονικών, παγίδων και συνοδών υλικών, εξαιτίας γραφειοκρατικών διαδικασιών. Για την επίλυση των γραφειοκρατικών προβληµάτων που προκύπτουν όσον αφορά την προµήθεια των φεροµονικών παγίδων και των συνοδών αυτών υλικών προτείνουµε την ένταξη της προµήθειας τους στο πρόγραµµά του το ΥΠΑΑΤ ή του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών και στην συνέχεια αποστολή στις ΑΟΚ που εφαρµόζουν το πρόγραµµα των Γεωργικών Προειδοποιήσεων. Η παραπάνω τακτική εφαρµόζεται αποτελεσµατικά από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο για το Πρόγραµµα των Επισκοπήσεων. Αξίζει να σας αναφέρουµε ότι η ΑΟΚ για να προµηθευτεί τα παραπάνω υλικά πρέπει πέραν της έγκρισής διάθεσης πίστωσης που πραγµατοποιείται µέσω της αρµόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου να εξασφαλίσει έγκρισή δέσµευσης πίστωσης από τον διατάκτη (Αντιπερειφερειάρχη Οικονοµικών), να γίνει ανάληψη πίστωσης στην συνέχεια να πάρει βεβαίωση σκοπιµότητας της προµήθειας των υλικών, να αναζητήσει δύο προσφορές από ισότιµους προµηθευτές, να ζητήσει την έγκριση της πιο συµφέρουσας προσφοράς για να φτάσουµε τελικά στην παραγγελία και προµήθεια των υλικών. Σας ενηµερώνουµε ότι για το έτος 2017 δεν µπορέσαµε να ολοκληρώσουµε την διαδικασία για την Προµήθεια των υλικών, λόγω έλλειψης προσωπικού σε διοικητικό-οικονοµικό επίπεδο. Ωστόσο θα θέλαµε να επαναλάβουµε για µια ακόµη φορά ότι η εκτέλεση και εφαρµογή του Προγράµµατος Γεωργικών Προειδοποιήσεων στην βαµβακοκαλλιέργεια ενδιαφέρει πολύ την ΑΟΚ Αιτωλοακαρνανίας, αποτελώντας µια θαυµάσια ευκαιρία οι γεωπόνοι της Υπηρεσίας να βρίσκονται κοντά στον αγρότη βαµβακοκαλλιεργητή και σε πραγµατικό χρόνο να συµβουλεύουν και να επιλύουν φυτοπροστατευτικά προβλήµατα που µπορεί να παρουσιαστούν κατά την διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου. Ο ιευθυντής Αγροτικής Οικονοµίας & Κτηνιατρικής Στέφανος Νικολόπουλος Σελίδα 6 από 6