ΕΤΟΣ: 17 ο Εκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELLINIZMOSZ MAGYARORSZÁGI GÖRÖGÖK ORSZÁGOS ÖNKORMÁNYZATÁNAK KIADVÁNYA ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 750 FT 3 ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!
Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η Η άυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας σας προσκαλεί οικογενειακώς να παραβρεθείτε στην παραδοσιακή κοπή της Βασιλόπιτας της κοινότητάς μας. Ημερομηνία: Σάββατο 21 ιανουαρίου 2012 ώρα: 15.00 18.00 τόπος: ξενοδοχείο ACTOR (1094 Budapest, Viola u. 10-14.) Θα παίξει η ορχήστρα ΠάΛιΟ ΜΠΟυΖΟυΚι Με εγκάρδιους χαιρετισμούς το Προεδρείο της άεου M E G H Í V Ó A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata szeretettel meghívja Önt és kedves családját a hagyományos év eleji Vaszilopita -vágásra. időpont: 2012. január 21., szombat, 15.00-18.00 óra között Helyszín: Hotel ACTOR (1094 Budapest, Viola u. 10-14.) Játszik a PALiO BOUZOUKi zenekar. Szívélyes üdvözlettel Az Elnökség MGOÖ
ΔΕκΕμβριΟς 2011 EΤΟς: 17 Ενημέρωση Ενημερωτικό σημείωμα Δεκεμβρίου Οι μάσκες πέσανε, οι κουκούλες βγήκανε του Λαοκράτη Κοράνη Αγαπητοί αναγνώστες, Όπως κάθε μήνα, έτσι και τώρα σας ενημερώνω για τα διάφορα δρώμενα της ΑΕΟΥ. Κατά το περασμένο διάστημα το Δ. Σ. της ΑΕΟΥ συνεδρίασε δύο φορές, όπου πάρθηκαν σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον του εδώ ελληνισμού. Aποφασίστηκαν οι παρακάτω εργασίες στον Οίκο του Ελληνισμού: η περίφραξη του κτιρίου του Οίκου του Ελληνισμού 134/2011 (X. 4.) sz. határozatában a MGOÖ testülete 10 igen és 4 tartózkodás szavazattal úgy döntött, hogy a Görögség Háza felépítésére félretett 105 millió forintból 4 millió forintot az ingatlan körbekerítésének anyagköltségére fordít, a kerítést pedig társadalmi munkával építi fel. Με την απόφαση υπ. αρ. 134/2011 (Χ. 4.) το Δ. Σ. της ΑΕΟΥ ψήφισε με 10 υπέρ και 4 λευκές ψήφους να ξοδέψει 4 εκ.μ. φιορίνια από τα 105 εκ.μ. που έχει ρεζερβέ για το χτίσιμο του Οίκου του Ελληνισμού, για την αγορά υλικών της περίφραξης του ακινήτου, ενώ ο φράχτης θα χτιστεί με εθελοντική εργασία. παραγωγή και εγκατάσταση πορτών και παραθύρων 156/2011 (ΧΙ. 22.) sz. határozatában a MGOÖ egyhangú 13 igen szavazattal úgy döntött, hogy pályázatot ír ki a Görög Kultúra Háza nyílászáróinak legyártására és beépítésére. A pályázat kihirdetésre kerül az önkormányzat honlapján illetve kifüggesztésre kerül az önkormányzat faliújságján. A pályázat-értékelés szempontjai: referencia munkák a cég jogosultsága elkészítési és beépítési ára A pályázat leadási határideje: 2011. december 9. 14 h-ig a MGOÖ titkárságán. A pályázatok bontása és értékelése a MGOÖ képviselői testülete előtt történik 2011. december 13-án 17,30-kor. A nyertessel a szerződéskötést a testületi határozat alapján az elnök írja alá. Με την απόφαση υπ. αρ. 156/2011 (ΧΙ. 22.) το Δ. Σ. της ΑΕΟΥ ψήφισε ομόφωνα με 13 ψήφους υπέρ να κηρύξει διαγωνισμό για την παραγωγή και εγκατάσταση των πορτών και παραθύρων. Ο διαγωνισμός θα δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα της ΑΕΟΥ και θα αναρτηθεί στον πίνακα ανακοινώσεων της αυτοδιοίκησης. Τα κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων: έργα αναφοράς άδεια της εταιρείας κόστος της παραγωγής και εγκατάστασης Προθεσμία υποβολής αιτήσεων: 9 Δεκεμβρίου 2011 και ώρα 14,00 στην γραμματεία της άεου. Το άνοιγμα των αιτήσεων και η αξιολόγησή τους θα γίνει μπροστά στο Δ. Σ. της ΑΕΟΥ στις 13 Δεκεμβρίου 2011 και ώρα 17,30. Τη σύμβαση με τον νικητή θα υπογράψει ο Πρόεδρος της ΑΕΟΥ με βάση της απόφασης του Δ. Σ. Περιμένουμε τις προσφορές των ενδιαφερόμενων. Οφείλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στους εθελοντές που κάθε Σαββατοκύριακο έρχονται και εργάζονται όχι μόνο για την περίφραξη αλλά και την εκκαθάριση του χώρου του Οίκου του Ελληνισμού. Αυτοί που τους βλέπουμε πιο συχνά είναι οι: Παπαβασιλείου Φίλιππας Χατζηγιάννης Χρήστος Σαμαρά Όλγα Θώμου Άννα Νίτσιος Βασίλης με τη γυναίκα του Αγγελική Ζώικας Γιάννης Ευχαριστώ και όλους αυτούς που προσφέρθηκαν έως σήμερα να δουλέψουν αφιλοκερδώς. Αγαπητοί αναγνώστες, θεωρώ απαράδεκτη και καταδικαστέα τη στάση των κκ. Καπαρέλη Σπύρου και Κανάκη Λευτέρη, οι οποίοι διαπόμπεψαν τον εδώ ελληνισμό στον ουγγρικό τύπο με ψευδείς δηλώσεις και συκοφαντίες. Εκ μέρους δικού μου και της ομογένειας εκφράζεται αποτροπιασμός και απόρριψη. Γι αυτό παρακαλώ όλους εσάς που ενδιαφέρεστε για την τύχη της κοινότητάς μας, να παραβρεθείτε στην Δημόσια Ακρόαση ( βλ. την ακόλουθη πρόσκληση). 3
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink MEGHÍVÓ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Kedves Honfitársam, Szeretettel meghívjuk Önt a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata éves közmeghallgatására, melynek helyszíne és időpontja: 2011. december 18. vasárnap, 10-14 óra HOTEL ACTOR (1094 Budapest, Viola u. 10.) A jelenlétével megtisztel bennünket. Szeretnénk tájékoztatni Önöket a görög közösség aktuális ügyeiről, hangsúlyt fektetve az elnök elleni nevesített és névtelen feljelentésekre. A közmeghallgatásra meghívást kapott a magyar és a görög sajtó is. A MGOÖ Elnöksége Αγαπητοί συμπατριώτες/-ισσες, Σας προσκαλούμε στην ετήσια δημόσια ακρόαση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας που θα πραγματοποιηθεί στις 18 Δεκεμβρίου 2011 μέρα Κυριακή και ώρα 10.00 14.00 στο ξενοδοχείο ACTOR (1094 Budapest, Viola u. 10 ) Με την παρουσία σας θα μας τιμήσετε ιδιαίτερα. Σκοπός είναι να ενημερωθείτε για τα τρέχοντα θέματα της ομογένειάς μας και με έμφαση στις επώνυμες και ανώνυμες καταγγελίες εναντίον του Προέδρου. Στη δημόσια ακρόαση προσκλήθηκαν τα ΜΜΕ της Ουγγαρίας και της Ελλάδας. Το Προεδρείο της ΑΕΟΥ Ενθρόνιση του νέου Μητροπολίτη Ενθρονίστηκε την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου 2011 ο νέος Μητροπολίτης Αυστρίας κ. Αρσένιος Καρδαμάκης. Η τελετή έγινε στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Τριάδας Βιέννης, από τον Σεβ. Μητροπολίτη Γαλλίας κ. Εμμανουήλ εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το Σάββατο 17 Δεκεμβρίου στις 11πμ πραγματοποιείται τελετή ενθρόνισης και στην Βουδαπέστη, στον Ιερό Ναό του Ματίας στην Παλιά Πόλη της Βούδας.( Mátyás templom, Budavár 1014 Szentháromság tér 2 ) 4
ΔΕκΕμβριΟς 2011 EΤΟς: 17 Τα νέα μας / Híreink Προς όλους τους ενδιαφερόμενους άξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι άυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Σας ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας εκδίδεται σε μηνιαία βάση.στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις Ελλήνων της Ουγγαρίας.Για την επίτευξη αυτού του σκοπού παρακαλείστε να στέλνετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση της εφημερίδας: ellinismos@ hotmail.com. Είμαστε πρόθυμοι για μια στενή συνεργασία μαζί σας! Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή τις προτάσεις σας. Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή της Αυτοδιοίκησής σας,ή της επιχείρησής σας (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κλπ ) Η Συντακτική Επιτροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους της εφημερίδας μας να αποστέλλουν τα άρθρα και τις ανταποκρίσεις τους στο όνομα της Βούλας Αυγουροπούλου. Επίσης σας ενημερώνουμε ότι η ύλη της εφημερίδας κλείνει στις 10 του μηνός. Όλα τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα.ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιέχομενο του γραπτού που δημοσιεύει. Η Σύνταξή μας έχει όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας,ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejzi ki. Minden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási és mondattani javításokat végezni. ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Ουγγαρίας σας προσκαλεί να αποχαιρετήσουμε μαζί το χρόνο που περνάει με το εορταστικό γεύμα για τους συνταξιούχους και με τα δώρα του Αι Βασίλη για τα παιδιά. τόπος: Ξενοδοχείο Actor (1094 Budapest, Viola u. 10) Ημερομηνία: Κυριακή, 18 Δεκεμβρίου 2011 και ώρα 14.00 Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα συμμετέχουν: Οι μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών Οι μαθητές του μουσικού σχολείου της ΑΕΟΥ Μετά ακολουθεί γλέντι με την ορχήστρα Ταβέρνα Το Προεδρείο της ΑΕΟΥ MEGHÍVÓ A Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata szeretettel meghívja Önt és családját, hogy együtt búcsúzzunk el az óévtől, ahol a nyugdíjasoknak egy ünnepi ebéddel, a gyerekeknek pedig Szent Vaszilisz ajándékaival kedveskedünk. Helyszín: Hotel Actor (1094 Budapest, Viola u. 10.) időpont: 2011. december 18. vasárnap, 14.00 óra Az ünnepi műsorban közreműködnek: A 12 Évfolyamos Kiegészítő Görög Nyelvoktató Iskola növendékei A MGOÖ zeneiskolájának növendékei A műsort táncház követi a Taverna együttes részvételével A MGOÖ Elnöksége Az ELLINIZMOSZ Szerkesztőbizottsága 5
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink K Ó 2011. szeptember 25-én a budapesti Zuglói Görög Önkormányzat és a XV. kerületi Görög Önkormányzat szervezéseben kirándultunk Ópusztaszerre. A kiránduláson 50 fő vett részt. Ebből 10 fő jött a XV. kerületből. A zuglói Bosnyák téri templom elől indult el a busz. Nagyon szép időt fogtunk ki. Megérkezésünk után kisebb csoportokra oszlottunk, és meglátogattunk az Ópusztaszeren lévő különböző magyar emlékműveket, mint pl: a Millenniumi emlékművet és a körülette félkörben elhelyezkedő királyi szobrokat a romkerti ásatásokat a felépített jurtákat és a bennük kiállított állandó vagy időszaki kiállításokat a különféle berendezett skanzen házakat (iskola, pékség, romkert, kocsimúzeum, parasztház, víztorony, gátőrház) Majd a zöld parkban elfogyasztva a magunkkal hozott ebédet, teljes létszámban elindultunk megnézni a világon egyedülálló Feszty-körképet, amely H csodálatos volt. Ezt követően néhányan felfedezni indultunk a még ott található magyar emlékhelyeket. És miután élményekkel meggazdagodva egészségesen elfáradtunk, délután 4 órakor hazaindultunk Budapestre. A résztvevők közül többen hangot adtak azon érzésüknek, hogy milyen jól érezték magukat. Köszönjük a szervezőknek. Micopulu Katina 2012-ben ismét lesz találkozó Szalonikiben. Gogu Piri, Kurucz Feri és jó magam BUSZT indítunk a rendezvényre, valamint IGÉNYES szállást reggelivel reális áron tudunk biztosítani! Amennyiben igény van rá szívesen rendeznénk egy városlátogatást is. Ez azoknak jó akik nem ismerik Szalonikit, mert egy csomó érdekes dolgot megtudhat róla...láthat belőle. Azoknak pedig akik meg már ismerik, egy jó móka is lehet tele élménnyel egy jó csapattal. Aki tehát szeretne jelentkezni a buszra és szállásra megteheti január 30.-ig Gogu Perisztera-nál (PIRINÉL): 06209150615 Fülöpné Kipru Mirandánál (MIRÁNÁL): 06202104543 és a buszsofőr bácsinknál: Kurucz Ferencnél (FERINÉL):06203766405 MiNdENKiT SZERETETTEL VÁRUNK! Kipru Miranda 6
ΔΕκΕμβριΟς 2011 EΤΟς: 17 Στην Αθήνα Η : Ε Α Ε Στο πλαίσιο της έκθεσης που φιλοξενείται καθ όλη τη διάρκεια του Δεκέμβρη στον εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος της Βουλής στην Αθήνα υπό τον τίτλο «Καλή πατρίδα...» - Ελληνικές κοινότητες πολιτικών προσφύγων στην Ανατολική Ευρώπη, διοργανώθηκε στις 13 Δεκεμβρίου ημερίδα με θέμα «Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Ευρώπη». Για τους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες της Ουγγαρίας μίλησε ο Νίκος φωκάς, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών των Ελλήνων της Ουγγαρίας, ενώ ο Ευγένιος Ματθιόπουλος στην ομιλία του με τίτλο Τρεις Έλληνες εικαστικοί καλλιτέχνες αναφέρθηκε εκτενώς στον γνωστό γλύπτη Μέμο Μακρή, καθώς και στους Γιώργη Δήμου και Στέλιο Αναστασιάδη. Η έκθεση Νίκος Φωκάς Χρησιμοποιώντας υλικό από πολλές πηγές, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό -υλικό των ίδιων των προσφύγων, των οργανώσεών τους, όσο και του επίσημου κράτους- η έκθεση προβάλλει συγκεκριμένους άξονες που αφορούν τη διαβίωση των προσφύγων στις χώρες εγκατάστασης. Ο πρώτος θεματικός άξονας αναφέρεται στην εγκατάστασή τους στις χώρες υποδοχής. Η εγκατάσταση σε περιβάλλοντα εντελώς διαφορετικά- από το κλίμα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού εκ του μηδενός στην ανατολική Γερμανία μέχρι το κεντροασιατικό κλίμα της Τασκένδης- χρωματιζόταν από τα κοινά αισθήματα και τις εμπειρίες των προσφύγων: την αίσθηση του ξεριζωμού, την αγωνία της καθημερινής επιβίωσης. Ο δεύτερος θεματικός άξονας αφορά την εκπαίδευση, τομέα κομβικό στην προσπάθεια των προσφύγων να διαφυλάξουν την εθνική τους ταυτότητα. Παρουσιάζονται ελληνικά σχολικά εγχειρίδια με έμφαση στα γνωστικά αντικείμενα της ελληνικής γλώσσας και της ιστορίας καθώς και αρχειακό και φωτογραφικό υλικό από σχολικές εκδηλώσεις. Η ένταξη στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελούσε ουσιώδες μέρος της προσπάθειας για συμμετοχή στην κοινωνική ζωή και και για πλήρη συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία των χωρών υποδοχής. Η καθημερινότητα συγκροτεί τον τρίτο θεματικό άξονα της έκθεσης: αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, εργασία στα εργοστάσια και στα χωράφια, εορτασμοί των εθνικών επετείων, εκδρομές και κοινωνικές δράσεις. Τέταρτον: η πνευματική παραγωγή των προσφυγικών κοινοτήτων. Περιγράφονται η πλούσια εκδοτική δραστηριότητα στην ελληνική γλώσσα -δοκίμια, λογοτεχνία, περιοδικά- η ανάδειξη σειράς πνευματικών ανθρώπων, η θεατρική παραγωγή και οι παραστάσεις. Παράλληλα γίνεται αναφορά στον προσφυγικό τύπο και τον ραδιοφωνικό σταθμό Ελεύθερη Ελλάδα/ Η φωνή της αλήθειας. Η πέμπτη και τελευταία θεματική της έκθεσης αναφέρεται στην πιο συγκινητική όψη της ζωής των πολιτικών προσφύγων: αφορά τη σχέση τους με την πατρίδα. Παρουσιάζεται μέρος της αλληλογραφίας τους με τους συγγενείς τους στην Ελλάδα που έχει εντοπιστεί σε διάφορες αρχειακές πηγές. 7
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι αναγνώστες γράφουν Στην παρούσα στήλη δημοσιεύουμε τις δικές σας απόψεις, ιδέες και επιστολές που φτάνουν επώνυμα στο περιοδικό μας. Μπορείτε να μας στείλετε τη γνώμη σας αλλά και την κριτική σας για θέματα της επικαιρότητας ή κάτι που θεωρείτε πως έχει ενδιαφέρον, αλλά και να μας ενημερώνετε για αξιόλογες δραστηριότητες που μπορούν να προβληθούν μέσα από τις σελίδες του Ελληνισμού. άυτό το μήνα ο αναγνώστης μας κ.θανάσης Καποδίστριας, έστειλε το παρακάτω ποίημα του Γεώργιου Σουρή (1853-1919), ενός από τους σπουδαιότερους σατυρικούς ποιητές της νεώτερης Ελλάδας, θεωρώντας το επίκαιρο όσο ποτέ. Γεώργιος Σουρής Ποιος είδε κράτος λιγοστό Ποιος είδε κράτος λιγοστό σ όλη τη γη μοναδικό, εκατό να εξοδεύει και πενήντα να μαζεύει; Να τρέφει όλους τους αργούς, νά χει επτά Πρωθυπουργούς, ταμείο δίχως χρήματα και δόξης τόσα μνήματα; Νά χει κλητήρες για φρουρά και να σε κλέβουν φανερά, κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε τον κλέφτη να γυρεύουνε; Όλα σ αυτή τη γη μασκαρευτήκαν ονείρατα, ελπίδες και σκοποί, οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή. Θέλει ακόμα -κι αυτό είναι ωραίονα παριστάνει τον ευρωπαίο. Στα δυό φορώντας τα πόδια που χει στο να λουστρίνι, στ άλλο τσαρούχι. Σουλούπι, μπόϊ, μικρομεσαίο, ύφος του γόη, ψευτομοιραίο. Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης, λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης. Και ψωμοτύρι και για καφέ το «δε βαρυέσαι» κι «ωχ αδερφέ». Ωσάν πολίτης, σκυφτός ραγιάς σαν πιάσει πόστο: δερβέναγάς. Δυστυχία σου, Ελλάς, με τα τέκνα που γεννάς! Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα; Σπαθί αντίληψη, μυαλό ξεφτέρι, κάτι μισόμαθε κι όλα τα ξέρει. Κι από προσπάππου κι από παππού συγχρόνως μπούφος και αλεπού. Γεώργιος Σουρής έχει χαρακτηριστεί «σύγχρονος Αριστοφάνης». Το έργο του Ο χαρακτηρίζεται από την ποιητική του γονιμότητα και την πληθώρα των στίχων του. Έγραφε πάντα καλοπροαίρετα σχολιάζοντας το λαό, τους άρχοντες, τους Βασιλείς, χωρίς ωστόσο να βρίζει. Συχνά αυτοσαρκαζόταν και έξοχο δείγμα αυτοσαρκασμού είναι το ποίημα «Η Ζωγραφιά μου». Η γλώσσα του είναι μικτή. Χρησιμοποιεί πολύ τη δημοτική, αλλά συχνά στα ποιήματά του υπάρχουν αρκετές λόγιες λέξεις και φράσεις, για λόγους είτε μετρικούς είτε σατιρικούς. Είχε άλλωστε συγκρουστεί εντονότατα με τον Ψυχάρη και τους μαχητικούς δημοτικιστές των αρχών του 20ού αιώνα. Βεβαίως, κάποιοι τον είπαν στιχοπλόκο και κατηγόρησαν το έργο του υποστηρίζοντας πως στερείται ποιητικής αξίας ή ότι είναι εντελώς επιφανειακό. 8
ΔΕκΕμβριΟς 2011 EΤΟς: 17 Αρχείο μνήμης Σ Β -Ρ Ο Χ.Βλάχος και ο Γ.Ράπτης στο γραφείο τους Π ριν μερικές μέρες επισκεφτήκαμε τους κκ.χαράλαμπο Βλάχο και Γιάννη Ράπτη, οι οποίοι με μεράκι και υπομονή έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν τα τελευταία χρόνια πάνω από οχτώ χιλιάδες φωτογραφίες που αναφέρονται στην εποχή που χιλιάδες ελληνόπουλα ξεριζώθηκαν από την Ελλάδα λόγω του εμφυλίου πολέμου κι έφτασαν στην Ουγγαρία. Το υλικό ξεκινάει χρονικά απ το 1948 και εκτείνεται στα κατοπινά χρόνια. Η προσπάθειά τους ξεκίνησε το 2004 όπως μου διηγούνται, όταν έπεσε στα χέρια τους το βιβλίο του Μιχάλη Ράπτη, αδερφού του Γιάννη, δημοσιογράφου και φιλόλογου, το οποίο τους ενέπνευσε να ξεκινήσουν αυτή την προσπάθεια. Έκτοτε έχουν συλλέξει έναν πραγματικά αξιόλογο αριθμό φωτογραφιών, κάποιες από αυτές αποτέλεσαν το υλικό για την πολύ πετυχημένη έκθεση Ευχαριστούμε Ουγγαρία που ταξίδεψε σε διάφορες πόλεις και στις δυο χώρες, καθώς και το ομώνυμο λεύκωμα που κυκλοφόρησε πριν μερικά χρόνια. Άμεσος στόχος τους είναι η δημιουργία ενός τόμου που θα περιέχει φωτογραφίες και βιογραφικά στοιχεία όλων των Ελλήνων της Ουγγαρίας, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου. Hateren addig Αρχής γενομένης από το παρόν τεύχος, ξεκινάμε να δημοσιεύουμε διάφορες φωτογραφίες από την αναφερόμενη συλλογή με άτομα που μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γνωστή η ταυτότητά τους. Αν κάποιος αναγνωρίσει κάποιο από αυτά, ή έχει σχετικές πληροφορίες που να μπορούν να συμβάλλουν στην αναγνώρισή του, παρακαλούμε να επικοινωνήσει με το περιοδικό. Β.Αυγουροπούλου 14-8-1949, Παγκόσμια Συνάντηση Νέων / 1949. aug.14. VIT (Világ Ifjúsági Találkozó) Ποιά είναι η κοπέλα δεξιά;/ Ki a lány jobbra? Στο Μπάλατονκένεσε ή στο Μπάλατοναλμαντι. Πώς λέγεται η μαυροντυμένη κυρία; Balatonkenese vagy Balatonalmádi. Mi a neve az idős néninek? 9
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Αρχείο μνήμης Tisztelt Voula Avgouropoulou Főszerkesztő Asszony! Az alábbi közérdekű kéréssel fordulunk Hozzád! 2004 óta végzett kutatómunkánk során sok olyan kép került a birtokunkba, melyekről kevés vagy semmiféle adattal nem rendelkezünk, de a magyarországi görögök történetének kutatása tekintetében alapvető fontosságú. Arra gondoltunk, hogy az ELLINIZMOSZ újságban való tematikus megjelentetés (pl. VIT 1949 stb.) talán eredményt hozhat, mivel akadhatnak olyan görög olvasók, akik be tudnák azonosítani a fényképeken látható személyeket. A kapott információkat a Magyarországi Görögök Kutatóintézete támogatásával, kiadásra tervezett könyvünkben szeretnénk felhasználni. Egy-egy alkalommal (tehát havonta) 4-5 fényképet szeretnénk közzétenni (1 oldalnyi terjedelmet venne igénybe), és minden esetben rögzítenénk néhány sorban, amilyen adatokat tudunk, és egyben egy felhívást az olvasókhoz, hogy a szerkesztőség vagy az info@alexandros.hu e-mail-re (vagy a Raptisz Joannisz címére: 1134 Budapest, Kassák Lajos u. 40.) legyenek szívesek megküldeni az általuk tudott adatokat. Segítő közreműködésedet előre is köszönjük! Melléklet: KI TUD RÓLUK, KIK ŐK, MI A NEVÜK. Tisztelettel Vlahosz Haralambosz Raptisz Joannisz Budapest, 2011. december 1. 14-8-1949, Παγκόσμια Συνάντηση Νέων / 1949. aug.14. VIT (Világ Ifjúsági Találkozó) Μανάδες που φρόντιζαν ελληνόπουλα στον παιδικό σταθμό του Dég / Dégi gyermekotthonban görög gondozó mamák 10
Δεκέμβριος 2011 EΤΟΣ: 17 Πολιτιστική ατζέντα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ PROGRAMAJÁNLÓ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ JANUÁR 2012 Μουσική Μύδρος Μύδρος Σάββατο 8 Ιανουαρίου, ώρα: 19.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο József Attila του Φέρεντσβαρος (Bp IΧ ο διαμ. Toronyház u. 3/b) www.mydros.hu Kollonay Zoltán πιανίστας Κυριακή 1η Ιανουαρίου, ώρα: 19.00 Πρωτοχρονιάτικη συναυλία εκκλησιαστικού οργάνου στην εκκλησία Felsővárosi Templom της πόλης Nagykanizsa www.kollonay.hu Σαράντης Μαντζουράκης Κάθε Πέμπτη του Ιανουαρίου στο Γυράδικο (Bp III ο διαμ. Pünkösdfürdő és Királyok útja γωνία) www.sarantismantzourakis.hu Ζευς Κάθε Πέμπτη του Ιανουαρίου, ώρα: 19.00 στο Γυράδικο (Bp IIIο διαμ. Pünkösdfürdő és Királyok útja γωνία) Κάθε Κυριακή του Ιανουαρίου, ώρα: 13.00 στο Γυράδικο www.zeus.hu Συρτός Κυριακή 15, 22 και 29 Ιανουαρίου, ώρα: 17.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ομπούντα ( Bp III ο διαμ. San Marco u. 81) Παρασκευή 27 Ιανουαρίου, ώρα: 23.00 στην ταβέρνα Διόνυσος (Bp Belgrád rkp. 16). Κρατήσεις στο τηλ.: Χορός Συνάντηση Παραδοσιακών Χορευτικών (Μεσογειακών χωρών) Πέμπτη 5 Ιανουαρίου, ώρα: 19.00 στο Πολιτιστικό Κέντρο Kőrösi Csoma Sándor (KÖSZI) του Kőbánya (Bp X ο διαμ. Előd utca 1) Παρασκευή 6 Ιανουαρίου, ώρα:19.00 στην Εργατική Εστία του Csepel (Csepel 1215. Árpád utca 1) Διάφορα Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Γιόζεφβαρος Σάββατο 7 Ιανουαρίου, ώρα:17.00 Δημόσια Ακρόαση και Κοπή της Βασιλόπιτας (Bp VIIο διαμ. Vajdahunyad u. 1/b) Αυτοδιοίκηση Ελλήνων Angyalföld Σάββατο 14 Ιανουαρίου, ώρα:17.00 Κοπή της Βασιλόπιτας στον Οίκο των Εθνικοτήτων (Βp. XIII ο διαμ. Övezet utca 5) Πειραϊκές Βραδιές που οργανώνουν οι Καρυάτιδες Τετάρτη 18 Ιανουαρίου, ώρα:17.00 Ο ζωολογικός κόσμος της Ελλάδας με τα μάτια ενός ζωολόγου Ομιλητής: Gulyás-Kis Csaba. (Bp V ο διαμ. Váci u. 81- απέναντι απ την πλατεία Fővám) Ραδιοτηλεοπτικά Προγράμματα Πέμπτη 12 Ιανουαρίου, ώρα: 13.00 στο κανάλι m1. Εκπομπή Ρόντο. Επανάληψη την Παρασκευή 13 Ιανουαρίου, ώρα: 11.00 στο κανάλι Duna TV Πέμπτη 26 Ιανουαρίου, ώρα:13.00 στο κανάλι m1. Εκπομπή Ρόντο. Επανάληψη την Παρασκευή 27 Ιανουρίου, ώρα: 11.00 στο κανάλι Duna TV. Κάθε Πέμπτη του Ιανουαρίου, ώρα:13.00 στο ραδιόφωνο MR4, Η ελληνική εκπομπή της Αντιγόνης Σάμπο (στα μεσαία: 873 ή 1188 khz) Εκκλησία Παρεκκλήσι Αγ. Ιεροθέου & Στεφάνου, Εξαρχία Ουγγαρίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κων/πολεως ( Bp VI ο διαμ.váci u. 55. I. 1ος όροφος) Παρασκευή 6 Ιανουαρίου, ώρα: 15.00 Αγιασμός των Υδάτων στο καράβι Aquincum στο Δούναβη (Jászai Mari tér.7) ZENE Mydros Január 8. szombat 19:00 óra Ferencváros József Attila Lakótelepi Közösségi Ház Budapest IX. kerület Toronyház utca 3/b. www.mydros.hu Kollonay Zoltán zongoraművész Január 1. vasárnap 19:00 óra Újévi Orgona koncert Nagykanizsa Felsővárosi Templom www.kollonay.hu Sarantis Mantzourakis Január minden csütörtök Gyradiko Budapest, III. kerület Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok www.sarantismantzourakis.hu Zeus Január minden csütörtökön 19:00óra Gyradiko Budapest III. kerület Pünkösdfürdő és Királyok útja sarok Január minden vasárnap 13:00 óra Gyradiko www.zeus.hu Sirtos Január 15. 22. 29. vasárnap 17:00 óra Óbudai Kulturális Központ Budapest III. kerület San Marco utca 81 Január 27. péntek 23:00 óra Dionisos Taverna Budapest Belgrád rkp. 16. Asztalfoglalás: (061) 3181222 Tánc Néptánc találkozó (Földközi tenger országaival) Január 5. Csütörtök 19:00 óra Kőrösi Csoma Sándor Kőbányai Kulturális Központ (KÖSZI) Budapest X. kerület Előd utca 1. Január 6. péntek 19:00 óra Csepeli Munkás otthon. Csepel 1215. Árpád utca 1. Egyéb Józsefvárosi Görög Önkormányzat Január 7. szombat 17:00 óra közmeghallgatás és vaszilopita-vágás. Budapest VII. kerület Vajdahunyad utca 1/b Angyalföldi Görög Önkormányzat Január 14. szombat 17:00 óra vaszilopita-vágás Budapest XIII kerület Övezet utca 5. Nemzetiségek Háza. Pireuszi esték a Kariatidák rendezésében Január 18. szerda 17:00 óra Görögország állatvilága a zoológus szemével Előadó: Gulyás-Kis Csaba. Budapest V. kerület Váci utca 81 (Fővám térnél) Tévé, rádió görög nyelvű adásai Január 12. csütörtök 13:00 óra m1. Rondó című műsora. 13. péntek 11:00 óra ismétli a Duna TV Január 26. csütörtök 13:00 óra m1. Rondó című műsora. 27. péntek11:00 óra ismétli a Duna TV. Január minden csütörtök 13:00 óra MR4 rádióban hallható a görög nyelvű műsor. (Középhullámon a 873 vagy 1188 khz.) Egyház Konstantinápolyi Egyetemes Patriarkátus Magyarországi Exarhátusának Szent Hierotheosz és Szent István kápolnája Budapest VI. kerület Váci utca 55. I. emelet 1. Január 6. péntek 15:00 óra VÍZKERESZT az Aquincum hajón (Jászai Mari tér.7) Επικοινωνία / Kapcsolattartó Γιαννούλα Στεφανίδου / Stefanidu Janula τηλ / tel.: 06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com 11
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Δρόμοι / Utak της Κάτι Μήλιου Χ Σ Biatorbágy περπατώντας στο δάσος iharos και στη βραχώδη πλαγιά Nyakas, αν είμαστε τυχεροί θα μπορέσουμε να βρούμε τα εκατοντάχρονα κελάρια κρασιών κρυμμένα στη βουνοπλαγιά, αρκετά από τα οποία διαθέτουν καταπληκτικό λευκό κρασί και στις μέρες μας άγαπητοί μου Συμπατριώτες και Συμπατριώτισσες, Όπως θα έχετε ήδη καταλάβει από τους περασμένους μήνες, στη στήλη αυτή αντί να διασχίζουμε τα σύνορα θα επισκεπτόμαστε ουγγρικές πόλεις και χωριά όπου λειτουργούν ελληνικές μειονοτικές αυτοδιοικήσεις. Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών μας θα προσπαθήσω να σας παρουσιάσω τα κυριότερα και πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα, και θα σας προτείνω και μερικές τοπικές εκδηλώσεις. Είναι γεγονός ότι η κατ εξοχήν εποχή για εκδρομές και περιηγήσεις είναι το καλοκαίρι, αλλά οι υπόλοιπες εποχές του χρόνου κρύβουν επίσης αμέτρητους θησαυρούς για τους ταξιδιώτες. άυτή τη φορά πάντως, έχοντας υπόψη εκείνους που δύσκολα παρατούν το ζεστό τους σπίτι, σας προτείνω έναν ευπρόσιτο προορισμό κοντά στην ουγγρική πρωτεύουσα. άς επισκεφτούμε λοιπόν το Biatorbágy, μια γρήγορα αναπτυσσόμενη πόλη με πολλές ομορφιές τόσο φυσικές όσο και αρχιτεκτονικές, για να διαπιστώσετε με τα ίδια σας τα μάτια ότι όποιον μήνα και αν δείχνει το ημερολόγιό μας πάντα αξίζει να βγούμε έξω. Το Biatorbágy έγινε πόλη το 2007 και τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται με ιδιαίτερα γοργούς ρυθμούς. Βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση για εκείνους που ταξιδεύουν από τη Βουδαπέστη, καθώς απέχει μόλις 19 χιλιόμετρα. Η προσέγγιση είναι δυνατή με υπεραστικά λεωφορεία από τους σταθμούς Kelenföld και Déli, οι οποίοι είναι επίσης αφετηρίες σιδηροδρομικών γραμμών, ενώ με αυτοκίνητο θα πάρουμε τις εθνικές οδούς Μ1 και Μ0. Η συνεχής αύξηση του πληθυσμού της πόλης τα τελευταία 10 χρόνια είναι μια επιπλέον ένδειξη ότι αν ταξιδέψουμε στο Biatorbágy σίγουρα θα έχουμε ευχάριστες εμπειρίες. Η πόλη αποτελείται από τους οικισμούς Bia και Torbágy, και προσφέρει πολλά στους λάτρεις της φύσης, του πολιτισμού, της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής επίσης, χάρη στα δάση της, στους αμπελώνες, τους οπωρώνες, τα καταπράσινα προάστια και στην προηγμένη βιομηχανική περιοχή της. Σαν ορεινή πόλη όμως χαρακτηρίζεται πιο πολύ από τις εμβληματικές γέφυρες που διασχίζουν την κοιλάδα της, μία από τις οποίες έγινε ιδιαίτερα γνωστή λόγω ενός τραγικού γεγονότος που συνέβη τα μεσάνυχτα στις 13 Σεπτεμβρίου 1931. Ο Szilveszter Matuska, φρενοβλαβής Βιεννέζος έμπορος, ανατίναξε τη σιδηροδρομική γέφυρα στην οποία περνούσε η διεθνής αμαξοστοιχία για τη Βιέννη. Τα πρώτα έξι βαγόνια έπεσαν στον γκρεμό μαζί με τους 22 επιβάτες τους. Η γέφυρα του Biatorbágy 12
Δεκέμβριος 2011 EΤΟΣ: 17 Δρόμοι / Utak To κλασικιστικό ανάκτορο Sándor-Metternich Αν και η ίδια η γέφυρα δεν υπέστη μεγάλες ζημιές, τα καιρικά φαινόμενα όμως δεν την άφησαν ανεπηρέαστη. Σήμερα αποτελεί διατηρητέο μνημείο. Το παλαιότερο αρχιτεκτονικό μνημείο χρονολογείται τον 13 ο αιώνα: το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού ανοικοδομήθηκε για τελευταία φορά τον 14 ο αιώνα σε μεταρομανικό ρυθμό, και τα ερείπιά του σήμερα βρίσκονται στο κοιμητήριο των μεταρυθμιστών. Ας κάνουμε μια βόλτα στον ρωμαιοκαθολικό ιερό ναό της Αγίας Μαρίας που κτίστηκε το 15ο αιώνα σε γοτθικό ρυθμό, αργότερα όμως ξανακτίζεται σε ρυθμό μπαρόκ, και σε αυτή την μορφή παραμένει μέχρι και σήμερα. Ο δεύτερος ρωμαιοκαθολικός ναός είναι εκείνος της Αγίας Άννας, στη θέση του οποίου παλιότερα υπήρχε παρεκκλήσι που τα καλοκαίρια φιλοξενούσε ευγενείς και Φραγκισκανούς ιερείς ερχόμενους από τη Βούδα. Συνεχίζοντας προς τη βιομηχανική περιοχή θα θαυμάσουμε το παρεκκλήσι Rozália κτισμένο το 1732 στη μνήμη μιας ανεμοθύελλας. Κατά την οικοδόμηση των βιομηχανικών μονάδων ανοικοδομήθηκε τελείως, το μόνο που κράτησε ήταν το αρχικό του θύρωμα. Μπροστά από τους δύο ρωμαιοκαθολικούς ναούς υπάρχουν αγάλματα της Αγίας Τριάδος, που φτιάχτηκαν σε διαφορετικές περιόδους, πολλούς αιώνες πριν. Στην πολυχρωμία της πόλης συμβάλλουν και τα ρομαντικά αρχοντικά. Αξέχαστη εμπειρία αποτελεί για όλους και η επίσκεψη στο κλασικιστικό ανάκτορο Sándor-Metternich. Αν και σήμερα φιλοξενεί ένα σχολείο και κάποια αγροτική εγκατάσταση, περπατώντας ανάμεσα στις παλιές διακοσμημένες πόρτες προς την ιστορική αυλή του με τις γύρω πτέρυγες εύκολα θα φανταστεί κανείς την καθημερινότητα των περασμένων εποχών. Το μπαρόκ ανάκτορο Szily-Fáy χρονολογείται το 18ο αι. αλλά δυστυχώς ανοικοδομήθηκε σχεδόν πλήρως, και σήμερα λειτουργεί ως αγροτική σχολή. Τα παλιά χρόνια θυμίζουν μόνο οι αυθεντικές πόρτες σε ρυθμό μπαρόκ. Το κλασικιστικό παρεκκλήσι Szily στο βουνό Iharos αποδεικνύει με τη σειρά του ότι στο Biatorbágy εμφανίζονται όλοι σχεδόν οι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί. Κτίστηκε το 19 ο αιώνα, και σήμερα φέρει το όνομα του Αγίου Vendel. Όσοι θέλουν να εξερευνήσουν την φύση θα βρουν άφθονες ομορφιές και σ αυτό το τμήμα του λεκανοπεδίου Zsámbéki. Ας κάνουμε έναν περίπατο στο οροπέδιο Tétény-Sóskúti με παράκαμψη στο βράχο Nyakas και το δάσος Iharos! Ας έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά: αν είμαστε τυχεροί θα μπορέσουμε να βρούμε τα εκατοντάχρονα κελάρια κρασιών κρυμμένα στη βουνοπλαγιά, αρκετά από τα οποία διαθέτουν καταπληκτικό λευκό κρασί και στις μέρες μας. Το ρέμα Benta που διασχίζει το Biatorbágy μας οδηγεί σε δύο λιμνούλες για ψάρεμα οι οποίες είναι δημοφιλέστατοι χώροι αναψυχής. Το βουνό Bolha νότια της πόλης κάποτε ήταν τόπος εξόρυξης του ειδικού ασβεστόλιθου Sóskúti, το ορυχείο όμως στις μέρες μας είναι εγκαταλελειμμένο. Αν έρθουμε τον Ιανουάριο στις 22 μπορούμε να πάρουμε μέρος στην Ημέρα Πολιτισμού, ή στις 28 του μήνα στο λεγόμενο «Χωριάτικο Σφάξιμο Χοίρων» επίσης. Ελπίζω να σας έκανα και αυτή τη φορά μια καλή πρόταση για «δραστήρια ξεκούραση», άσχετα με την εποχή. Να ευχηθώ λοιπόν σε όλους σας καλά Χριστούγεννα με υγεία, αγάπη και ειρήνη. Μην ξεχνάτε ότι ο καλύτερος τρόπος να χάσουμε το βάρος που πήραμε στις γιορτές είναι μια εκδρομούλα. Καλά ταξίδια να χουμε και του χρόνου! (Απόδοση στα ελληνικά: Βασίλης Στεφόπουλος) Το παρεκκλήσι του Τιμίου Σταυρού του 13ου αιω. Σήμερα κοιμητήριο των μεταρυθμιστών 13
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Παραμύθι Ο Παραμύθι από τη Θεσσαλία τον καιρό που ο Χριστός περιόδευε δεξιά κι αριστερά, ζούσε σ ένα χωριό ένας φτωχός άνθρωπος. Ήταν φτωχός αλλά καλός στην ψυχή. Τον έλεγαν Γιάννη. Μια μέρα λέει η γυναίκα του: -Τα μαθες Γιάννη; -Τι; -Σε μια βδομάδα θα περάσει ο Χριστός από εδώ. Κοίταξε να κάνεις κουμάντο να τον φιλέψουμε τίποτα. -Εντάξει λέει. Έχω πέντε δραχμές, θα πάω να παίξω χαρτιά. Άμα κερδίσω, θα του κάνουμε καλό τραπέζι, άμα χάσω, δε βαριέσαι, έτσι κι αλλιώς λίγα είναι τα λεφτά. -Καλά, λέει η γυναίκα. Πάει ο Γιάννης στο καφενείο και αρχίζει να παίζει. Έβαλε όμως στην μπάντα δυο δραχμές ίσα-ίσα που ν αγοράσει μισό καρβέλι ψωμί και λίγες ελιές. Τις άλλες τρεις δραχμές τις έχασε. Την άλλη μέρα έρχεται στο χωριό ο Χριστός. Άμα τον είδε ο Γιάννης, του λέει: -Λοιπόν Χριστέ μου, να περάσεις κι απ το δικό μου το σπίτι. -Να περάσω. Πάει ο Χριστός στο σπίτι του Γιάννη, τον καλοδέχονται. -Χριστέ μου, του λέει ο Γιάννης, δεν ήσουνα τυχερός. Άμα κέρδιζα στα χαρτιά, θα σου έκανα καλό τραπέζι, τώρα που έχασα θα πορέψουμε με τα λίγα. -Δεν πειράζει, λέει ο Χριστός, φτάνει που έχεις καλή καρδιά. Κάθονται, ευλογάει ο Χριστός τα φαγητά, είχε ο Γιάννης να φάει πέντε χρόνια τώρα απ αυτά. Άμα έφαγαν, σηκώθηκε ο Χριστός να φύγει. -Ευχαριστώ Γιάννη, του λέει, σώθηκες γιατί είσαι καλός άνθρωπος. Σκύβει ο Πέτρος και λέει στ αυτί στον Γιάννη: -Ζήτησε καμιά χάρη από τον Χριστό. -Βρε καλά που το σκέφτηκες! λέει. Γυρίζει τότες στον Χριστό ο Γιάννης και λέει: -Χριστέ μου, θέλω να μου κάνεις μια χάρη, άμα μπορείς. Ότι μπορείς μπορείς, άν θέλεις, δηλαδή. -Τι θες; -Να, εδώ στον κήπο έχω μια μηλιά κι ακόμα μήλο δεν έφαγα. Έρχονται οι γειτόνοι και μου τα κλέβουν. Θέλω αυτός απού θα ρθεί να κλέψει, να κολλήσει ούντε εκεί μόνο εγώ μπορώ να τον ξεκολλήσω. -Γιάννη, έγινε το χατήρι σου, λέει ο Χριστός. Μετά ο Γιάννης σκέφτηκε πως ήθελε να παίζει στα χαρτιά και να κερδίζει. -Χριστέ μου, λέει, θέλω μια χάρη ακόμα. -Ν ακούσω, Γιάννη. - Να, θέλω όταν παίζω να μη χάνω καμιά φορά στα χαρτιά. -Έγινε, του λέει ο Χριστός. Σκέφτεται ο Γιάννης, σκέφτεται. «Καλά» λέει: «Εγώ έχω σαράντα πενήντα χρόνια, θα πεθάνω, να μην κάνω και μια θέση στον Παράδεισο; Ευκαιρία να τη ζητήσω από τον Χριστό». -Χριστέ μου, λέει, μια χάρη ακόμα και δε θέλω τίποτα άλλο. -Έγινε Γιάννη, λέει ο Χριστός. -Τι έγινε μου λες; Ακόμα δεν άκουσες τι θα σου ζητήσω, λέει ο Γιάννης. -Θέλεις να πας στον Παράδεισο, έτσι δεν είναι; λέει ο Χριστός. -Από πούθε το κατάλαβες; -Εντάξει, θα γίνει και αυτό, λέει ο Χριστός. Τώρα ο Γιάννης έλεγε πότε να φύγει ο Χριστός για να πάει στο καφενείο να παίξει. Αφού έφυγε ο Χριστός, ο Γιάννης πήγε ίσια στο καφενείο. Άρχισε συνέχεια να κερδίζει, αφού είχε ευκή από τον Χριστό. Όσα λεφτά όμως έπιανε, αν φερ ειπείν κέρδιζε διακόσιες δραχμές, κρατούσε τις πενήντα για τον εαυτό του και τις άλλες τις έδινε. Ελεούσε όλους τους φτωχούς. Έκανε συνέχεια καλοσύνες. Έφτασε μια μέρα κι έρχεται ο Χάρος. -Γιάννη, του λέει, ετοιμάσου. -Τόσο νέος, λέει αυτός, ήρθε η ώρα μου να πεθάνω; Εγώ είμαι καλός άνθρωπος. -Καλός ή κακός, εγώ δεν ξέρω. Διατάχτηκα να σε πάρω και θα σε πάρω. -Καλά, λέει ο Γιάννης. Μόνο θέλω να μου κάνεις μια χάρη. Πήγαινε εκεί στη μηλιά να μου φέρεις ένα μήλο να το φάω, να δροσιστούν τα χείλη μου και φεύγουμε. -Εντάξει. Πάει ο Χάροντας στη μηλιά, μόλις πιάνει να κόψει το μήλο, κολλάει. Βαράει, χτυπάει να ξεκολλήσει, τίποτα. -Βρε Γιάννη, τι έπαθα; φωνάζει ο Χάρος. -Αυτού θα μείνεις, ίσαμε τη Δεύτερη Παρουσία, άμα 14
ΔΕκΕμβριΟς 2011 ΈΤΟς: 17 Παραμύθι δε μου δώσεις δέκα χρόνια ακόμα ζωή, λέει. -Βρε Γιάννη, δε γίνεται. -Γίνεται. Με τα πολλά, τι να κάνει ο Χάρος; -Εντάξει, λέει, ξεκόλλα με και θα ζήσεις δέκα χρόνια ακόμα. Τον λευτερώνει ο Γιάννης και μετράει τις μέρες. -Να ρθεις λέει την τάδε του μηνός να με πάρεις. Φεύγει λοιπόν. -Γυναίκα, λέει ο Γιάννης στη γυναίκα του, εγώ σε δέκα χρόνια από σήμερα θα πεθάνω. -Τι να κάνουμε άντρα μου. Αφού έτσι είναι γραμμένο. Όλοι γεννηθήκαμε, κάποτε θα πεθάνουμε. -Καλά, λέει, μα κοίτα άμα πεθάνω να μου βάλεις μια Έδωσε ο Γιάννης το λόγο του. Ο λόγος του είναι συμβόλαιο. Παίρνει ο Χάρος την ψυχή του, πάει. Ο Γιάννης πέθανε. Άμα ο Γιάννης πήγε απάνω, έπρεπε πρώτα να περάσει απ το μπλόκο, από κει που ήταν τα δαιμόνια. Τους ξεχώριζαν, όποιοι ήταν καλοί πήγαιναν στον Παράδεισο, όποιοι ήταν κακοί τους έπαιρνε ο Βελζεβούλης. Λέει τότε ο Βελζεβούλης μόλις τον βλέπει: -Έλα δω εσύ. Ανήκεις στο δικό μου βασίλειο. -Γιατί; λέει ο Γιάννης. Εγώ ήμουν καλός! -Δεν ξέρω εγώ. Εγώ σ έχω στα κιτάπια μου, λέει ο Διάβολος. -Άμα θες να το παίξουμε στα χαρτιά, λέει τότες ο Γιάννης. Άμα κερδίσεις, θα με πάρεις. Άμα κερδίσω τράπουλα καινούρια μέσα στην κάσα μου. -Θα παίξεις με τους πεθαμένους; λέει αυτή. -Βρε μη σε νοιάζει, κάνε όπως λέω εγώ. Έρχονται τα χρόνια, να τος πάλι ο Χάρος. -Είσαι έτοιμος Γιάννη; -Έτοιμος. -Κοίταξε μη μου κάνεις πάλι καμιά λαδιά, όπως την άλλη φορά! λέει ο Χάρος. -Βρε μη σε νοιάζει. εγώ, θα μου δώσεις έναν από τους δικούς σου απού έχεις στην Κόλαση. -Καλά, λέει. Αρχίζουν, παίζουν, βγήκε ο Γιάννης αφού είχε ευλογία από τον Χριστό. -Θα παίξουμε και δεύτερο, λέει ο Διάβολος. -Να παίξουμε. Άμα κερδίσεις θα πάρεις εμάς τους δυο. Άμα χάσεις, θα βγάλεις να μας δώσεις δυο από τους διαβολεμένους. -Σύμφωνοι. Ξαναπαίζουν. Πάλι κερδίζει ο Γιάννης. -Θα παίξουμε πάλι, λέει ο Διάβολος. -Εντάξει. Ή θα πάρεις εμάς τους τέσσερις ή θα μας δώσεις τέσσερις. Συμφωνάνε. Ξαναπαίζουν, ξανακερδίζει ο Γιάννης. Ο Διάβολος θύμωσε τόσο, που έβγαζαν σπινθήρες τα κέρατά του. Ακούς να χάσει οκτώ νοματαίους! -Θα ματαπαίξουμε, λέει. -Διπλασίασε, λέει ο Γιάννης. Άμα χάσω θα πάρεις εμάς τους οκτώ. Άμα κερδίσω θα βγάλεις οκτώ απ 15
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Παραμύθι την Κόλαση. -Καλώς, λέει. Παίζουν πάλι, κερδίζει ο Γιάννης. Θύμωσε τόσο πολύ ο Διάβολος, που αρπάζει την τράπουλα και την κάνει χίλια κομμάτια. -Μου κατέστρεψες το βασίλειο, λέει. Ακούς εκεί να χάσω δεκάξι νοματαίους...εμπρός, φύγε από εδώ! του λέει. Φεύγει ο Γιάννης, παίρνει και τους κολασμένους και πάει ίσια στον Παράδεισο. -Άνοιξε γρήγορα, λέει στον Γαβριήλ, να μπούμε μέσα. -Γιάννη, λέει ο Γαβριήλ, ο Παράδεισος είναι μόνο για σένα, δεν είναι και για τους άλλους. -Βρε άνοιξε! του λέει. Ο Γαβριήλ δεν άνοιγε, ο Γιάννης φώναζε. Ακούει τις φωνές ο Χριστός κι έρχεται να δει τι τρέχει. -Γιατί μαλώνεις Γιάννη, ρωτάει ο Χριστός. -Χριστέ μου, λέει ο Γαβριήλ, εδώ ο Γιάννης μας κουβάλησε άλλα δεκαπέντε άτομα κι έχει απαίτηση να μπούνε όλοι μέσα. -Και βέβαια, λέει ο Γιάννης, έχω απαίτηση να μπούμε όλοι μέσα. -Γιατί Γιάννη; λέει ο Χριστός. -Γιατί Χριστέ μου, εσύ όταν ήρθες στο δικό μου σπίτι δε σου είπα Εσύ μόνο Χριστέ, θα μπεις μέσα. Θυμάσαι τί είπα: Όσους παίρνει το καλύβι του Γιάννη όλοι μπάτε μέσα. -Έχεις δίκιο, λέει ο Χριστός. Και ανοίξαν οι πόρτες κι ο Γιάννης με τους φίλους του μπήκαν στον Παράδεισο. Η εικονογράφηση της ιστορίας έγινε με ζωγραφιές που έφτιαξαν μαθητές του Σχολείου Eλληνικών Βουδαπέστης και Τάταμπανια 16
Με τον τίτλο αυτό διοργανώθηκε στις 19 Νοεμβρίου στο Πολιτιστικό Κέντρο του 9ου διαμερίσματος της πρωτεύουσας μια εξαίρετη ψυχαγωγική βραδιά με το μουσικό συγκρότημα των Κοντραμπατζήδων από τον Πλαταμώνα Πιερίας. Η αίθουσα γέμισε από κόσμο και το κέφι ανέβηκε πολύ γρήγορα. Παρών ήταν και ο Έλληνας Πρέσβης κ.σπυρίδων Γεωργιλές με τους συνεργάτες του, ο οποίος απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό δίνοντας συγχαρητήρια στους διοργανωτές καθώς, όπως είπε, τέτοιες εκδηλώσεις ενώνουν ψυχικά τους Έλληνες του εξωτερικού. Κάτω από τους ήχους της μουσικής με αυθεντικά γνήσια ελληνικά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια χόρεψαν και διασκέδασαν οι παραβρισκόμενοι ως αργά το βράδυ. Στο μουσικό μέρος της βραδιάς συμμετείχε και ο Γιώργος Κολλάτος ο οποίος ήταν και οργανωτής της εκδήλωσης. Χαιρετισμό απηύθυνε και ο πρόεδρος της ΑΕΟΥ, Λαοκράτης Κοράνης, ο οποίος υπήρξε και πρωταγωνιστής στο χορό. Ο κόσμος που πήρε μέρος στη βραδιά έμεινε ευχαριστημένος, με την ευχή να διοργανώνονται στο μέλλον πιο συχνά παρόμοιες εκδηλώσεις. Ρεμπέτικη Βραδιά Γ.Κ. ΔΕκΕμβριΟς 2011 ΈΤΟς: 17 Μουσική 17
Επέτειος Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Γιορτή για το Πολυτεχνείο Στίς 17/11/2011 στο χώρο του Συλλόγου τιμήσαμε για μια ακόμα φορά την ημέρα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Στην εκδήλωση συμμετείχαν παιδιά του 12τάξιου Σχολείου Ελληνικών, η χορωδία Ρωμιοσύνη και ορχήστρα αποτελούμενη από τους: Χρ.Φουντανέλλα, Γκ. Σμουκ, Τ. Σμουκ, Τ. Φόναϊ. Το τεχνικό μέρος υποστήριξε ο Τ. Ράτεσι. Τον λόγο εκφώνησε ο Βασίλης Χαχόπουλος. Δυο λόγια για το ίδιο το Πολυτεχνείο Οι ημέρες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου αποτελούν μια ακόμα ηρωική στιγμή από τους αγώνες του Ελληνικού λαού. Μια στιγμή που κυριάρχησαν τα συνθήματα: Ψωμί-Παιδεία- Ελευθερία, Κάτω η Χούντα, Έξω οι Αμερικάνοι και το Νάτο, Λαϊκή Κυριαρχία, Εθνική Ανεξαρτησία. Εμείς πάντα ισχυριζόμασταν ότι τα ιδανικά της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είναι επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε. ΟΛΑ τα ιδανικά. Σήμερα την περίοδο που ο Έλληνας εργαζόμενος δοκιμάζεται απίστευτα από την καπιταλιστική κρίση, όλα τα ιδανικά είναι πιο επίκαιρα από ποτέ. Ψωμί: οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου όποιες και αν είναι αυτές, έχουν καταδικάσει τον Έλληνα εργαζόμενο στη φτώχια και την εξαθλίωση Παιδεία: καταργούν το πανεπιστημιακό άσυλο, δημιουργούν μια παιδεία για τους λίγους που μπορούν να πληρώσουν. Επίσης καταστρέφουν τον ρόλο της. Παιδεία σημαίνει μόρφωση και δικαίωμα στην μόρφωση πρέπει να έχουν όλοι. Το Ελληνικό Υπουργείο αδυνατεί να στείλει δασκάλους για την μόρφωση των παιδιών μας, κλείνει σχολεία και στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Εμείς δεν ακούσαμε να ασχολείται το σώμα της Αυτοδιοίκησης με τέτοια δευτερεύοντα θέματα. Ελευθερία: μέτρα καταστολής παίρνονται σήμερα όλο και περισσότερα και είναι πλέον φανερό ότι οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου βλέπουν τον εργαζόμενο σαν εχθρό, πέρα απο τα αλατοπίπερα που χρησιμοποιούν για να τον ξεγελάσουν περί εθνικής ενότητας κτλ. Καθόλου τυχαίος δεν είναι ο αναβαθμισμένος ρόλος της ακροδεξιάς στην 18
Δεκέμβριος 2011 EΤΟΣ: 17 Επέτειος Ελλάδα με την συμμετοχή της στην κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας ή όπως αλλιώς την αποκαλούν. Καθόλου τυχαίο επίσης δεν είναι ότι την ημέρα του Πολυτεχνείου οι Ευέλπιδες έψαλλαν τον χουντικό ύμνο. Έξω οι Αμερικάνοι και το ΝΑΤΟ: θα προσθέταμε και η ΕΕ της οποίας ο ρόλος πλέον είναι προφανής σαν αγαστός συνεταίρος των Αμερικάνων και του ΝΑΤΟ και η πολιτική τους καταδικάζεται καθημερινά όλο και από περισσότερους εργαζόμενους Πώς αυτά τα μηνύματα είναι επίκαιρα σήμερα σε περίοδο έντονης καπιταλιστικής κρίσης Τι σημαίνει αλήθεια αυτή η κρίση; Στην διαδικασία της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, το κεφάλαιο επιδιώκοντας περισσότερα κέρδη προχώρησε, μεταξύ άλλων, και στην εξαθλίωση των εργαζομένων. Και σε περίοδο κρίσης το κεφάλαιο προκειμένου να χάσει όσο το δυνατόν λιγότερα, γίνεται επιθετικό μέχρι βαρβαρότητας. Θέμα που δεν αφορά βέβαια μόνο την Ελλάδα. Επί τη ευκαιρία, προσπαθούν να μας σερβίρουν το πιάτο ότι η Ελλάδα είναι ο κακός δαίμονας για όλα τα δεινά στην Ευρώπη. Ότι οι Ελληνες έφαγαν λεφτά των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Έχουμε ακούσει τα όποια παράδοξα δυστυχώς και από Έλληνες ομογενείς. Έχουμε ακούσει ότι η Ελλάδα είναι ο φταίχτης για τα Ευρωπαϊκά προβλήματα αλλά ακόμα και τα παγκόσμια. Ακόμα και ότι η Ελλάδα είναι η υπεύθυνη για τα οικονομικά προβλήματα της Ουγγαρίας. Απόψεις βέβαια που πολύ απέχουν από την αλήθεια και δεν έχουν καμία σχέση με επιστημονικά στοιχεία. Το παραμύθι βέβαια έλαβε τέλος. Γιατί μετά την Ελλάδα ακολούθησε η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, το Βέλγιο και και και... Προσπαθούν λοιπόν με νύχια και με δόντια να κρύψουν την πραγματική αιτία του προβλήματος. Ότι δηλαδή τεράστια κεφάλαια και εμπορεύματα συγκεντρώθηκαν σε ελάχιστα χέρια και ακριβώς για να εξασφαλίσουν αυτά τα τεράστια κέρδη, άδειασαν τις τσέπες των εργαζομένων. Αυτό σε δεύτερη φάση είχε σαν αποτέλεσμα τα κεφάλαια να μην μπορούν να αναπαραχθούν, τα εμπορεύματα να μην μπορούν να καταναλωθούν και εδώ ήρθε η κρίση. Τα δε όποια μέτρα παίρνονται, στο τέλος θα λειτουργήσουν στην κατεύθυνση της μεγέθυνσης της κρίσης. Εκείνο που δεν μας λένε, γιατί δεν θέλουν ακριβώς να μας το πουν, δεν τους βολεύει, θα τους ξεσκέπαζε, είναι ότι η κρίση είναι κρίση του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος. Προκειμένου να θολώσουν τα νερά 19
Επέτειος Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας βρίσκουν τερτίπια κάθε λογής. Οι Έλληνες τα έφαγαν, καταναλώνουν περισσότερο απ όσο παράγουν... Κατά την γνώμη μας ο Ελληνισμός πρέπει να πάρει θέση. Η κρίση αργά ή γρήγορα θα πλήξει και αυτόν και μεμονωμένα αλλά και σαν ομογένεια. Τα χρήματα της Αυτοδιοίκησης (για τα οποία πολύς καυγάς γίνεται τελευταία) θα μειωθούν. Ισως μπεί σε αμφισβήτηση και η ίδια η Αυτοδιοίκηση. Και ο Ελληνισμός για να διατηρήσει την ύπαρξή του πρέπει, μεταξύ άλλων, να αναδείξει τις αιτίες της κρίσης και να είναι έτοιμος ιδεολογικά για να μπορέσει να επιβιώσει. Όσο αυτό δεν γίνεται μέλημα των αυτοδιοικήσεων των συλλόγων, των μουσικοχορευτικών συγκροτημάτων, τόσο η δράση του Ελληνισμού θα παραμένει κενή περιεχομένου. Οι Εθνικές γιορτές και ανάμεσα σε αυτές και του Πολυτεχνείου, πρέπει να γιορτάζονται με το πραγματικό τους, αληθινό περιεχόμενο. Η αστική τάξη στην Ελλάδα είχε πάντα σαν στόχο της την αλλοίωση του περιεχομένου για να μπορεί να το βολεύει στα μέτρα της και έτσι να μετατρέπει τις γιορτές σε μουσειακού χαρακτήρα εκδηλώσεις. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν χωράει σε αυτό το κουστούμι. Γιατί ακριβώς ο εργαζόμενος την έκανε δικιά του μέρα και έχει δώσει το πραγματικό περιεχόμενο στην Μέρα αυτή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο την τιμήσαμε κι εμείς. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου σημαίνει ιδανικά, οράματα, αγώνες. Σε αυτό το πλαίσιο κινηθήκαμε στην προετοιμασία της γιορτής, αυτό το νόημα προσπαθήσαμε να δώσουμε όσοι συμμετείχαμε στην οργανωτική επιτροπή. Αν τα καταφέραμε έστω και λίγο, είμαστε περήφανοι. Η οργανωτική επιτροπή εορτασμού του Πολυτεχνείου 20
ΔΕκΕμβριΟς 2011 EΤΟς: 17 Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα Görögök Nagykőrösön görög kereskedők már az 1600-as évektől jelen voltak Nagykőrös környékén: a A város céhjegyzékében sűrűn fordulnak elő görög kereskedőkre vonatkozó adatok. A N. Szabó Céhnek az 1694-ik esztendőtől kezdődő jegyzőkönyve szerint 1712-ben a görögök eltiltattak, hogy nadrágokat ne áruljanak. E jegyzőkönyv 1716. évéből pedig az alábbiakról emlékezett meg a céh: bíró úr boltjából a görögöktől elhordatta a céh sok nadrágokat, salavárikat és sok ellenkezése való B. N. céhnek a görögökkel, kiknek a bíró úr is nagyon a pártjokat fogta vala. Bél Mátyás 1737-ben a következőket jegyezte föl Nagykőrösről: A város lakói mind magyarok, egy görög kereskedő kivételével. Egy újabb kutatás szerint 1737-ben Nagykőrösön öt görög boltos élt: a legkisebb, Pauli Görög (Görög Pál) 50 kis vég kávészínű takarónak való teveszőrt mondhatott magáénak. 1737-ből ismert Násztó János nagykőrösi görög kereskedő, akinek a boltjában lévő egész árukészletét (textil, gyolcs, csipke, cérna, rókabőr, papír, vas) lefoglalta a városi tanács, mert 400 forintnyi adósságát nem fizette meg. Nesztor György nagykőrösi görög kereskedőként tevékenykedett ekkoriban: árukészletében főként a közembernek szánt portéka volt a jellemző. Nagykőrösön két görög bolt működött 1765- ben. E városban a görögök letelepedési pénzt és éves adót fizettek: aki nem kívánt letelepedni, miután megfelelő vagyonra tett szert, hazaköltözött, főként a görög szabadságharc győzelme után. Nagykőrös legismertebb görög személyisége Tomori Anasztáz (Dunaföldvár, 1824-1894., Budapest) volt! A dunaföldvári görög családból származó Tomori az 1850-es években Arany János tanártársaként dolgozott Nagykőrösön. Tomori Anasztáz 1852-ben Pesten jelentette meg Emlékkönyv a magyar irodalomról címet viselő művét: 1853-ban került a nagykőrösi gimnáziumhoz, ahol mennyiség- Tomori Anasztáz (1824 1894) mérnök, mecénás, az MTA levelező tagja. (Ellinger Ede fényképe. In.: Vasárnapi Ujság.1894. 42. o.) tant tanított; tanártársai igen kedvelték, és tiszteletbeli tanári címet is kapott a gimnáziumban. Tomori volt az utolsó görög Nagykőrös városában. Ekkorra már a nagykőrösi kis méretű (1799-ben épített) görög templom valójában gazdátlanná válva a városra maradt: Tomori bérbe vette a várostól, és időszakonként, imitt-amott ellakogatott benne. E nagykőrösi templomban került sor a búcsúlakomára is, mely eseményt Jókai Mór sorai őriztek meg: mi a gazdátlan templomban ültük meg ezt a búcsú lakomát. Tomori Anasztáz a nagybátyjától örökölt vagyona révén vált meg a katedrától: búcsúestjére Pestről Nagykőrösre érkezett Jókai Mór, Gyulai Pál, Ballagi Mór és Tompa Mihály, s jelen volt Salamon Ferenc, Losonczy László és Mentovich Ferenc is. Tomori ezt követően Pestre költözött, mivel Gombán vett földbirtokot. Kiváló kapcsolat- Dr. Diószegi György Antal írása 21
Ελληνισμóς Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος...μια Ελλάδα Források: Galantai Fekete Béla: Nagykőrös. Magyar városok monográfiája. Bp., 1927. Bél Mátyás: Notitia Hungariare Noval Historico Geographica Divisa. Bécs, 1737. Bur Márta: A balkáni kereskedők és árukészleteik a XVIII. századi Magyarországon (1737-1753). In.: Ethnographia 1985. Cs. Schwalm Edit: Az egri férfiviselet alakulása a források tükrében. In.: Agria. 36. Az Egri Múzeum Évkönyve. Annales Musei Agriensis. 2000. Petróci Sándor: Pest megye újjátelepülése. In.: Pest megye múltjából. Tanulmányok. Szerk.: Keleti Ferenc, Lakatos Ernő, Makkai László. Bp., 1965. Pest Megye Múltjából sorozat. Majlát Jolán: Egy alföldi cívis-város kialakulása. Nagykőrös gazdaság- és társadalomtörténete a megtelepedéstől a XVIII. század elejéig. Bp., 1943. Arany János összes művei. Szerkeszti Keresztury Dezső. XIII. kötet. Hivatali iratok 1. Nagyszalonta Nagykőrös Budapest. Bp., 1966., XVI. kötet. Levelezés. II. Bp., 1982. Jókai Mór: Egy nap Arany Jánosnál. In.: Koszorú 1880 április. Ádám Gerzson: Nagykőrösi Athenas. Nagykőrös, 1904. Kusztos Györgyi: Sárospataktól Nagykőrösig. Warga János pedagógiai pályája. In.: Zempléni Múzsa 2004 ősz. ban volt Arany Jánossal és Vörösmarty Mihálylyal, nagyra becsülte őket. A Tomori Anasztáz iránt érzett közszeretet egyik méltó emléke, hogy elhunyt nagybátyja sírkövére Arany János sírverset is írt: Tomori a hálája jeléül e gesztusért az Arany-gyerekeknek ajándékokat is küldött, Juliskának szép arany melltűt, míg Lacinak szép ezüst tintatartót. Közkedvelt személyiség volt, melyet Arany Jánosnak Tompa Mihályhoz írott sorai is igazolnak: Van két új tanárunk, az egyik Tomori, egy becsületes görög fiú. Férfi- és hölgytársaságban egyaránt népszerű ember volt: előbbiben műveltsége és közvetlensége, utóbbiban kiváló táncos volta játszott fő szerepet. 1854-ben adta ki Pesten Elemi mennyiségtan címet viselő könyvét.1858-ban beválasztotta a Magyar Tudományos Akadémia Természettudományi Osztálya a levelező tagjai közé. A magyarországi görög családok leszármazottai közül többen váltak a legnagyobb magyar, gróf Széchenyi István korában, az általa alapított és a görög Sina-család által rendkívül jelentősen támogatott a Magyar Tudományos Akadémia tagjaivá: közéjük tartozott Tomori Anasztáz mellett a miskolci születésű görög Pompéry János (1819-1884) ügyvéd, író, újságíró; Xantus János (1825-1894) néprajzkutató, a pesti Állatkert igazgatója; és dr. Margó Tivadar (1816-1896) zoológus, egyetemi tanár. Nagykőrös kapcsán egyébként erre tekintettel érdemes fölidézni, hogy az 1850-es években, Arany János szavaival élve, a fél Akadémia lakott e városban hét akadémikus tanított a gimnáziumban: Arany János, Salamon Ferenc, Szabó Károly, Szász Károly, Warga János és a dunaföldvári görög családból származó Tomori Anasztáz. Utóbbi nagylelkűen támogatta a magyar irodalmat és művészetet. Rendezett Pesten irodalmi összejöveteleket: e társaságot látogatta Eötvös József, Kemény Zsigmond, Csengery Antal, Deák Ferenc. Alapító tagja és támogatója volt a Kisfaludy Társaságnak: melynek számos magyarországi görög támogatója volt, akik közül fontos kiemelni a szentesi Hadzsy Györgyöt, a nagyszalontai Rozvány Györgyöt és a pesti Gyika Terézt. Tomori a Magyar Írók Segélyegyletében az ellenőrző bizottság póttagja volt, többek között Jókai Mór társaságában. Adományozó lelkületű görög volt: a Nemzeti Tomori Anasztáz (1824 1894) mérnök, mecénás, az MTA levelező tagja. (Ellinger Ede fényképe. In.: Vasárnapi Ujság.1894. 42. o.) Színház javára elkészíttette Katona József és idősebb Lendvay Márton (1814-1891) szobrait; a Nemzeti Múzeum kertje számára pedig a bécsi belvederei Apolló-szobor ércmását. (Itt fontos megemlíteni, hogy a Nemzeti Múzeum kőtárában található a III. századi ciprusi görög lovaskatona, Pisztonasz görög föliratos síremléke, amit Penteléről szállítottak ide.) Tomori Anasztáz sosem feledkezett meg legkedvesebb városáról, Nagykőrösről, és az itteni diákokról. A nagykőrösi diákokat a Tomori-díj ösztönözte: az a tanuló kapta, aki a legjobb volt a magyar irodalom elméleti és gyakorlati tudásában. Ez a díj később Tomori Alapítvány formájában jelentett támogatást (sajnálatos módon az első világháború következményeként értékét veszítette). A hajdani nagykőrösi tudós oktatókról Nagy tanári kar címet viselő szoborcsoport is készült: Arany János, Salamon Ferenc, Szabó Károly, Szász Károly, Szigeti Warga János, Szilágyi Sándor és Tomori Anasztáz szobra Nagykőrösön, az Arany János Múzeum előtt áll (Varga Imre szobrászművész alkotása 1996-ban készült el). 22