Ευρυζωνικότητα και ευρυζωνικές συνδέσεις (Πηγή: http://www.broadband.gr)

Ευρυζωνικότητα και ευρυζωνικές συνδέσεις (Πηγή: http://www.broadband.gr) Ο όρος "ευρυζωνικός" πρωτοεμφανίστηκε σε ερευνητικά εργαστήρια τηλεπικοινωνιών και χαρακτήριζε τηλεπικοινωνιακές γραμμές υψηλής ταχύτητας (γραμμές ευρείας ζώνης - σε αναλογία θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι ένας "ευρύς" δρόμος επιτρέπει στα αυτοκίνητα να αναπτύξουν μεγαλύτερες ταχύτητες). Λέμε ότι μία τηλεπικοινωνιακή σύνδεση είναι ευρυζωνική εάν διακρίνεται από τα παρακάτω δύο χαρακτηριστικά: α) Προσφέρει αδιάλειπτη πρόσβαση στο Ίντερνετ β) Έχει υψηλό ρυθμό μετάδοσης δεδομένων προς το χρήστη ώστε ο χρήστης να έχει πρόσβαση σε διαδραστικές υπηρεσίες πλούσιου περιεχομένου (φωνή, εικόνα και δεδομένα) Η Ευρυζωνικότητα σήμερα αναφέρεται στην ποιοτική διαδικτυακή εμπειρία του καταναλωτή που βασίζεται σε γραμμές μετάδοσης υψηλής ταχύτητας που προσφέρουν γρήγορη και αδιάλειπτη πρόσβασή στο Internet. Αδιάλειπτη πρόσβαση Η ευρυζωνική σύνδεση ενός Η/Υ με το διαδίκτυο παραμένει διαρκώς "ενεργή" ανεξάρτητα με το αν ο χρήστης τη χρησιμοποιεί ή όχι χωρίς κανένα επιπρόσθετο κόστος κατά τη διάρκεια της σύνδεσης. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντική διαφοροποίηση από τις συνδέσεις Dialup και ISDN και συμβάλλει σημαντικά στην ευκολία σύνδεσης με το Διαδίκτυο. Πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση των συνδέσεων Dialup και ISDN, κάθε φορά που ο χρήστης θέλει να συνδεθεί στο Διαδίκτυο πρέπει να περάσει από μια διαδικασία σύνδεσης η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 1 λεπτό. Κατόπιν υπάγεται σε χρονοχρέωση που σημαίνει ότι χρεώνεται με κάποιο ποσό ανάλογα με το χρόνο κατά τον οποίο είναι συνδεδεμένος. Όταν τέλος ο χρήστης δε χρειάζεται τη σύνδεση, πρέπει να την τερματίσει ο ίδιος ώστε να διακοπεί η χρέωσή του και να απελευθερώσει τη γραμμή του τηλεφώνου. Η σύνδεση μέσω Dialup και ISDN επομένως επιβάλλοντας την ανάγκη ενεργοποίησης και απενεργοποίησης της σύνδεσης δυσχεραίνει σημαντικά την άμεση χρήση και διαθεσιμότητα του Διαδικτύου για την ανάκτηση πληροφορίας. Η ευρυζωνική σύνδεση απελευθερώνει το χρήστη από τη διαδικασία ενεργοποίησης / απενεργοποίησης. Ο Η/Υ βρίσκεται συνεχώς συνδεδεμένος στο διαδίκτυο και ο χρόνος - 1 -

σύνδεσης δεν επηρεάζει το κόστος. Έτσι η άμεση χρήση του διαδικτύου για την ανάκτηση έστω και της πιο μικρής πληροφορίας γίνεται απλή και γρήγορη. Για παράδειγμα σε περίπτωση που ο χρήσης επιθυμεί να βρει το τηλέφωνο κάποιου το οποίο δε γνωρίζει μπορεί να το αναζητήσει στον τηλεφωνικό κατάλογο, διαδικασία που απαιτεί γύρω στα 2 λεπτά. Αναζητώντας το στο Διαδίκτυο με σύνδεση Dialup ή ISDN θα χρειαστεί περίπου τον ίδιο χρόνο αφού πρέπει να περάσει από τη διαδικασία ενεργοποίησης της σύνδεσης, αναζήτησης του τηλεφώνου σε κάποιο δικτυακό τόπο και απενεργοποίησης της σύνδεσης. Επιπρόσθετα, θα χρεωθεί και με το κόστος κλήσης. Στην περίπτωση της ευρυζωνικής σύνδεσης το μόνο που απαιτείται είναι η αναζήτηση του τηλεφώνου σε κάποιο δικτυακό τόπο χωρίς άλλες διαδικασίες και χωρίς καμία επιπλέον χρέωση, διαδικασία που δεν απαιτεί παραπάνω από 20 δευτερόλεπτα. Ευρυζωνική ταχύτητα Η ταχύτητα της ευρυζωνικής σύνδεσης συνήθως ορίζεται από δύο αριθμούς. Ο πρώτος αναφέρεται στην ταχύτητα λήψης πληροφορίας (ρυθμός καθόδου- μεταφράζεται στο χρόνο που χρειάζεται για να λάβω κείμενο, εικόνα, ήχο από το διαδίκτυο) και ο δεύτερος στην ταχύτητα αποστολής αυτής (ρυθμός ανόδου- μεταφράζεται στο χρόνο που χρειάζεται για να στείλω ένα κείμενο, εικόνα, ήχο σε κάποιον άλλο υπολογιστή στο διαδίκτυο). Για παράδειγμα ευρυζωνική σύνδεση 768Kbps/128Kbps σημαίνει ότι η πληροφορία λαμβάνεται με ρυθμό 768kbs ή 96Kbyte/sec ενώ στέλνεται με ρυθμό 128kbs ή 16Kbyte/sec. Έτσι για τη λήψη του μουσικού κομματιού απαιτείται κατά προσέγγιση χρόνος 33 δευτερολέπτων ενώ για την αποστολή του απαιτείται χρόνος 47 δευτερολέπτων. Για ευρυζωνικές συνδέσεις μεγαλύτερης ταχύτητας ο χρόνος αυτός μειώνεται ακόμα παραπάνω. Η Ευρυζωνική σύνδεση θα πρέπει να εξασφαλίζει σύμφωνα με τα υπάρχοντα πρότυπα ταχύτητες λήψης δεδομένων όχι χαμηλότερες από 144Kbps ή 18ΚΒyte/Sec (Ευρωπαϊκή επιτροπή-communications Committee, COCOM). Η ταχύτητα αυτή είναι ήδη σημαντικά υψηλότερη από τις ταχύτητες της παραδοσιακής πρόσβασης dial-up (56 Kbps για απλή τηλεφωνική γραμμή ή 128 Kbps για γραμμή ISDN). Πολλοί ωστόσο ειδικοί επιχειρηματολογούν ότι τα όρια αυτά και πάλι είναι εξαιρετικά χαμηλά, καθώς δεν επαρκούν για να υποστηρίξουν επαρκώς υπηρεσίες όπως τηλεφωνία, video ή τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας μέσω Ίντερνετ κλπ. Αυτός είναι ο λόγος που στις περισσότερες ανεπτυγμένες αγορές τα πιο δημοφιλή πακέτα υπηρεσιών ευρυζωνικής πρόσβασης στο Ίντερνετ έχουν ρυθμό μετάδοσης καθόδου 1 Mbps=1024Kbps ή και παραπάνω (δηλαδή 20 φορές ταχύτερα από την πρόσβαση dial-up μέσω απλής τηλεφωνικής γραμμής), ενώ συχνά συναντούμε προσιτά πακέτα με ρυθμούς μετάδοσης που φτάνουν τα 10 ή και 20-2 -

Mbps. Στην Ελλάδα, μετά την πρόσφατη αναβάθμιση από τον ΟΤΕ, τα "βασικά" πακέτα ευρυζωνικής πρόσβασης έχουν ρυθμό μετάδοσης καθόδου 768 Kbps. Ήδη ωστόσο ορισμένοι πάροχοι προωθούν πακέτα με ρυθμούς μετάδοσης που φτάνουν ή και ξεπερνούν τα 4 Mbps. Για τον καταναλωτή το θέμα της ταχύτητας συνδέεται στενά με το πώς χρησιμοποιεί το Ίντερνετ. Ευρυζωνική ποιότητα Ο υψηλός ρυθμός μετάδοσης της πληροφορίας ανοίγει νέους ορίζοντες στην επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου. Η ευρυζωνική σύνδεση επιτρέπει την αποστολή εικόνας video και ήχου σε πραγματικό χρόνο. Λέμε ότι μια οποιαδήποτε μετάδοση συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο (Real-Time Broadcast) όταν για παράδειγμα μια λήψη Video ή μια συνέντευξη αποστέλλεται στο διαδίκτυο τη στιγμή που λαμβάνεται. Ο όρος αποτελεί το αντίστοιχο της "ζωντανής" μετάδοσης στη τηλεόραση-ραδιόφωνο. Η δυνατότητα αυτή επιτρέπει την επικοινωνία χρηστών σε πραγματικό χρόνο (όπως στο τηλέφωνο) χωρίς επιπρόσθετο κόστος με ταυτόχρονη μάλιστα αποστολή "ζωντανής" εικόνας των συνομιλητών. Επιτρέπει επίσης την προβολή μέσω αυτής "ζωντανών" τηλεοπτικών προγραμμάτων και εκπομπών. Στις δυνατότητες αυτές προστίθεται και η πέραν της ικανοποιητικής ταχύτητα για αποστολή ή λήψη εικόνας, κειμένου ή ήχου. Η ευρυζωνική σύνδεση μπορεί να εξασφαλίσει την ποιότητα της διαδικτυακής επικοινωνίας-εμπειρίας του καταναλωτή λόγω των υψηλών ταχυτήτων διασύνδεσης που επιτρέπει. Οι τεχνολογίες που μπορούν να εξασφαλίσουν ευρυζωνική σύνδεση στον καταναλωτή είναι πολλές. Η διαφοροποίηση τους έγκειται γενικά στον τρόπο διασύνδεσης του Η/Υ με το υπόλοιπο δίκτυο. Σε ανώτερο επίπεδο χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Ενσύρματες: Όπου η σύνδεση εξασφαλίζεται μέσω καλωδίου (τηλεφωνικό δίκτυο, δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης, δίκτυα οπτικών ινών, δίκτυα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος κ.α.) Ασύρματες: Όπου η σύνδεση εξασφαλίζεται μέσω εκπομπής/λήψης σημάτων στον αέρα (δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, δορυφορικά δίκτυα, ασύρματα δίκτυα κατά το πρότυπο IEEE802.11, WiMax). Στην Ελλάδα μακράν η πιο διαδεδομένη τεχνολογία για την παροχή ευρυζωνικής πρόσβασης είναι αυτή που βασίζεται στη χρήση του τηλεφωνικού δικτύου και είναι - 3 -

ευρύτερα γνωστή με το ακρωνύμιο DSL (Digital Subscriber Line) ή και ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line). Α. Τεχνολογίες DSL που βασίζονται στο υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο Σήμερα ο πιο κοινός τρόπος για την παροχή ευρυζωνικής πρόσβασης βασίζεται στο υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο (δίκτυο χαλκού), και είναι γνωστή με τη γενική ονομασία DSL (Digital Subscriber Line). Πως λειτουργεί Με την τεχνολογία DSL η τηλεφωνική γραμμή χωρίζεται σε δύο τμήματα, όπως περίπου χωρίζεται ένας δρόμος σε δύο λωρίδες κυκλοφορίας. Το ένα τμήμα της γραμμής χρησιμοποιείται για τη διεκπεραίωση των τηλεφωνικών κλήσεων. Το άλλο τμήμα της γραμμής χρησιμοποιείται για τη μεταφορά δεδομένων και πιο συγκεκριμένα για τη διασύνδεση με το Διαδίκτυο. Η τεχνική με την οποία επιτυγχάνεται ο διαχωρισμός αυτός δεν θα μας απασχολήσει. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι με το διαχωρισμό αυτό δεν επηρεάζεται η ποιότητα των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων. Όπως τα οχήματα μπορούν να κινούνται παράλληλα στις δύο λωρίδες ενός δρόμου έτσι οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις και η σύνδεση στο Διαδίκτυο μπορούν να εξυπηρετούνται ταυτόχρονα, χωρίς η μία να επηρεάζει την άλλη. Η ADSL γραμμή μπορεί να λειτουργήσει τόσο στην απλή τηλεφωνική γραμμή (PSTN) όσο και στη γραμμή ISDN και παρέχει όλα τα οφέλη μιας ευρυζωνικής σύνδεσης. Συγκεκριμένα: Δεν επηρεάζει τη γραμμή τηλεφώνου και παρέχει αδιάλειπτη διασύνδεση με το Διαδίκτυο. - 4 -

Ο χρόνος σύνδεσης με το Διαδίκτυο δεν επηρεάζει το κόστος της υπηρεσίας. (Disclaimer) Προσφέρει υψηλές ταχύτητες σύνδεσης που μπορούν να φτάνουν και τα 4 Mbps. Τέλος δεν απαιτεί από το χρήστη να περνάει από τη χρονοβόρα διαδικασία σύνδεσης κάθε φορά που θέλει να συνδεθεί με το Διαδίκτυο, απλουστεύοντας κατά πολύ τον τρόπο σύνδεσης. Η οικογένεια τεχνολογιών DSL Στην πραγματικότητα το DSL είναι μία οικογένεια τεχνολογιών που περιλαμβάνει μία ποικιλία παραλλαγών. Η πιο διαδεδομένη στη χώρα μας είναι η τεχνολογία ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line). Η τεχνολογία αυτή δημιουργεί δύο ασύμμετρα κανάλια (εξ ου και ο όρος Asymmetric). Το μεγαλύτερο χρησιμοποιείται για τη μετάδοση δεδομένων από το Διαδίκτυο προς τον υπολογιστή του χρήστη (κανάλι καθόδου ή downlink). Το μικρότερο χρησιμοποιείται για τη μετάδοση δεδομένων από τον υπολογιστή του χρήστη προς το Διαδίκτυο (κανάλι ανόδου ή uplink). Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται υψηλός ρυθμός μετάδοσης δεδομένων από το Διαδίκτυο, με αντίτιμο τη μείωση του ρυθμού μετάδοσης προς το Διαδίκτυο. Η τεχνολογία ADSL είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για χρήστες που ενδιαφέρονται κυρίως να πλοηγηθούν στο Διαδίκτυο και να κατεβάσουν μεγάλα αρχεία, καθώς οι απαιτήσεις των χρηστών αυτών για το κανάλι ανόδου είναι περιορισμένες. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η πλειοψηφία των καταναλωτών. Νεότερες εκδόσεις της τεχνολογίας ADSL είναι οι ADSL2 και ADSL2+ που προσφέρουν υψηλότερους ρυθμούς μετάδοσης δεδομένων. Εναλλακτική της τεχνολογίας ADSL είναι η SDSL (Symmetric Digital Subscriber Line), με την οποία δημιουργούνται δύο συμμετρικά κανάλια ((εξ ου και ο όρος Symmetric), επιτυγχάνοντας ίδιο ρυθμό μετάδοσης τόσο στην κάθοδο (downlink) όσο και στην άνοδο (uplink). Σύνδεση στο Ελληνικό Τηλεφωνικό Δίκτυο Το τηλεφωνικό δίκτυο (δίκτυο χαλκού) στην Ελλάδα αποτελείται από ένα σύνολο τοπικών βρόχων που συνδέονται μεταξύ τους στη δημιουργία του τηλεπικοινωνιακού δικτύου. Τοπικός βρόχος ονομάζεται το χάλκινο καλώδιο που συνδέει έναν συνδρομητή με το πλησιέστερο αστικό τηλεφωνικό κέντρο. - 5 -

Το τηλεφωνικό δίκτυο, στις περισσότερες χώρες, έχει αναπτυχθεί και ανήκει κατά κανόνα σε έναν τηλεπικοινωνιακό πάροχο. Στην Ελλάδα ο πάροχος αυτός είναι ο ΟΤΕ. Με την απελευθέρωση ωστόσο της αγοράς των τηλεπικοινωνιών κατέστη εμφανής η ανάγκη ανάπτυξης μοντέλων που θα δίνουν τη δυνατότητα και σε άλλους παρόχους να διαθέτουν ευρυζωνικές υπηρεσίες μέσα από το υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο. Οι πάροχοι αυτοί ονομάζονται «εναλλακτικοί πάροχοι». Η ανάγκη αυτή υπαγορεύεται από δύο σημαντικά γεγονότα που καταδεικνύει η διεθνής εμπειρία: (α) Η λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά είναι αναγκαία τόσο για την ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας όσο και για την καλύτερη εξυπηρέτηση του καταναλωτή. (β) Η εγκατάσταση νέων δικτύων χαλκού είναι ασύμφορη για την κοινωνία, καθώς είναι ιδιαίτερα δαπανηρή και δεν προσφέρει κάποια προστιθέμενη αξία. Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που ένα κράτος έχει επενδύσει για την ανάπτυξη ενός τηλεφωνικού δικτύου που φτάνει σε κάθε νοικοκυριό, είναι εθνικά ασύμφορο να αναπτυχθούν και άλλα τηλεφωνικά δίκτυα και να φτάνουν σε ένα νοικοκυριό δύο ή και περισσότερες τηλεφωνικές γραμμές. Προκειμένου να καλυφθεί η ανάγκη αυτή έχουν δημιουργηθεί διάφορα μοντέλα που επιτρέπουν σε έναν εναλλακτικό πάροχο να χρησιμοποιήσει το υπάρχον τηλεφωνικό δίκτυο για την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών. Ένα από αυτά είναι η Αδεσμοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόχο που παρουσιάζεται στη συνέχεια. Αδεσμοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόχο (ΑΠΤΒ, Local Loop Unbundling, LLU) Με την Αδεσμοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόχο (ΑΠΤΒ, αγγλικά Local Loop Unbundling ή LLU) ο τοπικός βρόχος που φτάνει σε ένα συνδρομητή (δηλαδή το χάλκινο - 6 -

καλώδιο που συνδέει έναν συνδρομητή με το πλησιέστερο αστικό τηλεφωνικό κέντρο) επινοικιάζεται από τον ΟΤΕ (ή τον εκάστοτε ιδιοκτήτη του τοπικού βρόχου) σε έναν εναλλακτικό πάροχο, ο οποίος αναλαμβάνει να εξυπηρετήσει το συγκεκριμένο συνδρομητή. Διακρίνονται δύο τύποι ΑΠΤΒ: Πλήρης ΑΠΤΒ (Full LLU, F-LLU) Ο εναλλακτικός πάροχος που κάνει χρήση της μεθόδου αυτής αποκτά πλήρη έλεγχο του τοπικού βρόχου και παρέχει στο συνδρομητή το σύνολο των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Σήμερα στην Ελλάδα πολλοί εναλλακτικοί πάροχοι χρησιμοποιούν την πλήρη ΑΠΤΒ για να παρέχουν στους συνδρομητές τους πακέτα υπηρεσιών που περιλαμβάνουν τηλεφωνία, ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο και πολλές φορές υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης, με ένα κοινό πάγιο. Μεριζόμενη ΑΠΤΒ (Shared LLU, S-LLU) Ο νέος πάροχος που κάνει χρήση της μεθόδου ΑΠΤΒ αποκτά μερικό έλεγχο του βρόχου του τελικού χρήστη. Πιο συγκεκριμένα ο εκάστοτε ιδιοκτήτης του τοπικού βρόχου (ΟΤΕ) χωρίζει, με τη βοήθεια ειδικών συσκευών, τον τοπικό βρόχο σε δύο τμήματα και συνεχίζει να χρησιμοποιεί το πρώτο τμήμα για την παροχή της παραδοσιακής τηλεφωνίας. Το δεύτερο τμήμα το επινοικιάζει στον εναλλακτικό πάροχο, ο οποίος το χρησιμοποιεί για να παρέχει στο συνδρομητή ευρυζωνικές υπηρεσίες και κυρίως πρόσβαση DSL στο Ίντερνετ. Σήμερα στην Ελλάδα πολλοί εναλλακτικοί πάροχοι χρησιμοποιούν τη μεριζόμενη ΑΠΤΒ για να παρέχουν στους συνδρομητές τους ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Προκειμένου να χρησιμοποιήσει την ΑΠΤΒ, ένας εναλλακτικός πάροχος θα πρέπει: (α) Να διαθέτει τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, το οποίο θα φτάνει μέχρι τα αστικά κέντρα του ΟΤΕ (ή του εκάστοτε ιδιοκτήτη των τοπικών βρόχων τους οποίους επιθυμεί να χρησιμοποιήσει). (β) Να συνδέσει το δίκτυο του με αστικά κέντρα του ΟΤΕ, εγκαθιστώντας στα κέντρα αυτά εξοπλισμό, ώστε οι τοπικοί βρόχοι τους οποίους θα επινοικιάσει να αποτελούν φυσική προέκταση του δικτύου του. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται συνεγκατάσταση και απαιτεί μια σειρά εργασιών τροποποίησης των χώρων του αστικού κέντρου. - 7 -

Β. Άλλες ενσύρματες τεχνολογίες : οπτικές ίνες, δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης, ηλεκτρικά δίκτυα Οπτικές ίνες Οι οπτικές ίνες εμφανίζουν μια σειρά από σημαντικά πλεονεκτήματα (απουσία θορύβου και διαφωνίας, υψηλή χωρητικότητα). Για το λόγο αυτό έχουν επικρατήσει στα περισσότερα σύγχρονα δίκτυα κορμού και έχει προταθεί η χρήση τους στα δίκτυα διανομής και πρόσβασης. Σημαντικό περιοριστικό παράγοντα στην εξάπλωσή τους έχει παίξει το υψηλό αρχικό κόστος εγκατάστασης. Δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης Σε πολλές χώρες (αλλά όχι στην Ελλάδα) έχουν αναπτυχθεί ενσύρματα δίκτυα για την παροχή συνδρομητικής τηλεόρασης (καλωδιακή τηλεόραση, αγγλικά Cable TV ή CaTV). Τα δίκτυα αυτά βασίζονται σε ομοαξονικά καλώδια και χρησιμοποιούνται ευρύτατα για την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών, χρησιμοποιώντας μία τεχνολογία γνωστή με την ονομασία DOCSIS. Τα δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης, όπου υφίστανται, έχουν κατά κανόνα αναχθεί στο κυριότερο εναλλακτικό δίκτυο παροχής ευρυζωνικών υπηρεσιών και συναγωνίζονται τα δίκτυα DSL, συμβάλλοντας έτσι σημαντικά στην ανάπτυξη του ανταγωνισμού. Ηλεκτρικά δίκτυα Η παροχή ευρυζωνικής πρόσβασης μέσω των καλωδίων ρεύματος (Power Line Communications, PLC) έχει προταθεί ως μία πολλά υποσχόμενη τεχνολογία. Χρησιμοποιείται σε αρκετά Ευρωπαϊκά κράτη όμως σε πιλοτικό ακόμη επίπεδο κυρίως γιατί το επίπεδο ωριμότητας της παραμένει χαμηλό όσον αφορά τόσο τα πρότυπα όσο και το σχετικό εξοπλισμό. Γ. Ασύρματες τεχνολογίες : Δίκτυα Σταθερής Ασύρματης Πρόσβασης, Δίκτυα Wi-Max, Δίκτυα Wi-Fi, Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών Τρίτης Γενιάς (UMTS), Δορυφορικά Δίκτυα Δίκτυα Σταθερής Ασύρματης Πρόσβασης Τα δίκτυα Σταθερής Ασύρματης Πρόσβασης (ΣΑΠ, αγγλικά Fixed Wireless Access ή FWA) παρέχουν πρόσβαση στο δημόσιο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο μέσω ασύρματης μετάδοσης. Ο όρος «Σταθερή» υποδεικνύει ότι ο τερματικός εξοπλισμός του χρήστη ενός δικτύου ΣΑΠ πρέπει να είναι σταθερά τοποθετημένος και δεν μπορεί να μετακινείται (όπως π.χ. συμβαίνει στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας). - 8 -

Οι ταχύτητες που επιτυγχάνονται στα δίκτυα ΣΑΠ εξαρτώνται κυρίως από το διαθέσιμο εύρος φάσματος και την απόσταση που χωρίζει τις κεραίες. Για την υλοποίηση δικτύων ΣΑΠ απαιτείται κατά κανόνα άδεια χρήσης κάποιου φάσματος ραδιοσυχνοτήτων. Στην Ελλάδα έχουν αδειοδοτηθεί δίκτυα ΣΑΠ στις ζώνες συχνοτήτων 3.5 GHz και 26 GHz. Δίκτυα WiMax Τα ασύρματα δίκτυα WiMax είναι μία ειδική κατηγορία δικτύων ΣΑΠ. H λειτουργία τους βασίζεται στην οικογένεια προτύπων της IEEE με την ονομασία 802.16. Ως προς τη λειτουργικότητα είναι συναφή με τα δίκτυα ΣΑΠ. Συγκεντρώνουν ωστόσο μία σειρά από πλεονεκτήματα που τα καθιστούν μία σημαντική εναλλακτική λύση για την παροχή ευρυζωνικής πρόσβασης. Συγκεκριμένα Επιτυγχάνουν υψηλούς ρυθμούς μετάδοσης (έως και 72 Mbps στον αέρα) που τα καθιστούν ιδιαίτερα κατάλληλα για την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών. Επιτρέπουν την κάλυψη αποστάσεων μέχρι και 50 χιλιομέτρων, όταν υπάρχει οπτική επαφή μεταξύ των κεραιών. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να λειτουργούν ακόμη αν δεν υπάρχει οπτική επαφή μεταξύ των κεραιών. Παράλληλα βρίσκονται σε εξέλιξη παραλλαγές του προτύπου οι οποίες επιτρέπουν την παροχή εγγυημένης ποιότητας υπηρεσίας και την υποστήριξη χρηστών σε κίνηση. Δίκτυα Wi-Fi Πολλές φορές αναφέρονται και ως wireless local area networks (WLAN) ή radio local area networks, (RLAN). Είναι ασύρματα τοπικά δίκτυα, δηλαδή δίκτυα που διασυνδέουν τερματικά χωρίς την ανάγκη καλωδίου όπως στα συνήθη τοπικά δίκτυα υπολογιστών. Λειτουργούν στην περιοχή συχνοτήτων 2,4GHz και καλύπτουν σχετικά μικρές περιοχές με εμβέλεια το πολύ 100m. Επιτυγχάνουν χωρητικότητες 50-100Mbps ανά περιοχή κάλυψης. Η λειτουργία τους βασίζεται στην οικογένεια προτύπων της IEEE με την ονομασία 802.11. Τα δίκτυα Wi-Fi χρησιμοποιούνται κυρίως για την δημιουργία μικρών, τοπικών δικτύων (π.χ. σε ένα διαμέρισμα ή σε ένα συγκρότημα γραφείων. Ιδιαίτερα διαδεδομένη είναι η χρήση τους σε χώρους όπως αεροδρόμια, ξενοδοχεία, καφε-εστιατόρια, κλπ., όπου χρησιμοποιούνται για να παρέχουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο (δωρεάν ή με πληρωμή) στους επισκέπτες και πελάτες των εγκαταστάσεων. - 9 -

Επιπλέον σε πολλά σημεία της Αθήνας αλλά και άλλων Δήμων έχουν εγκατασταθεί δίκτυα Wi-Fi προκειμένου να επιτρέψουν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο στη συγκεκριμένη περιοχή. Η παροχή πρόσβασης στο διαδίκτυο σε χρήστες που είναι περαστικοί και παραμένουν για μικρό χρονικό διάστημα στο συγκεκριμένο σημείο, είναι γνωστή με την ονομασία «νομαδική πρόσβαση». Δίκτυα Κινητών Επικοινωνιών Τρίτης Γενιάς (UMTS) Το UMTS (Universal Mobile Telecommunications System ή Καθολικό σύστημα κινητών επικοινωνιών) είναι η εξέλιξη του συστήματος GSM. Επειδή το GSM θεωρείται η δεύτερη γενεά (second generation, 2G) των κινητών επικοινωνιών, το UMTS αναφέρεται και ως τρίτη γενεά (third generation, 3G). Λόγω της χρήσης προηγμένων τεχνολογιών και της αρχιτεκτονικής του, το σύστημα UMTS επιτυγχάνει να δώσει ευρυζωνικές συνδέσεις σε αντίθεση με το σύστημα GSM που παρέχει μεν πρόσβαση στο Ίντερνετ αλλά σε χαμηλότερες ταχύτητες. Προς το παρόν στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται τρεις πάροχοι κινητών δικτύων UMTS, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ευρυζωνικής πρόσβασης στο Ίντερνετ με ταχύτητες που φτάνουν τα 1.8 Mbps. Δορυφορικά Δίκτυα Το δορυφορικό κανάλι μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί την παροχή ευρυζωνικής πρόσβασης στο Ίντερνετ. Έχει υψηλό κόστος αλλά παρέχει πρόσβαση με υψηλές ταχύτητες σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή η χρήση άλλων τεχνολογιών, όπως π.χ. σε δυσπρόσιτες περιοχές. Στην Ελλάδα ο σημαντικότερος πάροχος υπηρεσιών δορυφορικής πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι ο Hellas-Sat. Οφέλη και Σημασία Για το Δημόσιο και τον Πολίτη Η ευρυζωνικότητα επιτρέπει την ανάπτυξη υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (egovernment) που βελτιώνουν την εξυπηρέτηση πολιτών και επιχειρήσεων, μέσα από αυτοματοποιημένες διαδικασίες. Οι δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν αποδοτικότερα και εξυπηρετούν καλύτερα το κοινό. Ο πολίτης αλλά και ο επαγγελματίας μπορούν να διεκπεραιώσουν πολλές υποθέσεις τους με το Δημόσιο χωρίς να μετακινηθούν από το - 10 -

χώρο τους. Αλλά και όταν απαιτηθεί να επισκεφθούν μία δημόσια υπηρεσία, είναι ενημερωμένοι για το τι ακριβώς χρειάζονται να κάνουν και εξυπηρετούνται καλύτερα και γρηγορότερα. Σήμερα στην Ελλάδα, ο πολίτης μπορεί μέσα από το Ίντερνετ να καταθέσει την φορολογική του δήλωση (στον ιστοχώρο του taxisnet - www.taxisnet.gr), να συμπληρώσει περιοδικές δηλώσεις ΦΠΑ, να αιτηθεί και να παραλάβει έγγραφα φορολογικής ενημερότητας, να παραλάβει αιτήσεις για διαγωνισμούς του Δημοσίου, να ενημερωθεί για την υφιστάμενη νομοθεσία κ.α. Ένα ακόμα παράδειγμα διείσδυσης της ευρυζωνικότητας στο δημόσιο τομέα αποτελεί η Ιρλανδία. Ο Ιρλανδός πολίτης μπορεί να επισκεφτεί δικτυακούς τόπους όπου ενημερώνεται για τα δικαιώματά του ως πολίτης της χώρας, να καταχωρήσει τις παρατηρήσεις του και να ενημερωθεί για τρέχοντα ζητήματα. (www.citizensinformation.ie). Επίσης παρέχεται στους Ιρλανδούς πολίτες ενιαία δικτυακή πύλη (portal) μέσα από την οποία μπορούν να διεκπεραιώσουν ένα μεγάλο μέρος των υποθέσεών τους με το δημόσιο (www.reachservices.ie). Για τις επιχειρήσεις Η ευρυζωνικότητα επιτρέπει την υλοποίηση νέων εξελιγμένων και αποδοτικών μηχανισμών διαφήμισης και προώθησης των προϊόντων και των υπηρεσιών επιχειρήσεων μέσω του Διαδικτύου. Επιπρόσθετα επιτρέπει στην επιχείρηση να αναπτυχθεί πέρα από τη γεωγραφική περιοχή στην οποία εδρεύει και λειτουργεί, μέσω εφαρμογών ηλεκτρονικού εμπορίου. Οι δυνατότητες αυτές μάλιστα προσφέρονται με ελάχιστο κόστος συγκριτικά με τις συμβατικές μεθόδους διαφήμισης και πώλησης προϊόντων και υπηρεσιών και συντελούν σημαντικά στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της επιχείρησης. Για παράδειγμα τοπική επιχείρηση που εδρεύει σε απομακρυσμένη και δυσπρόσιτη περιοχή στην Ελλάδα πουλώντας τοπικά προϊόντα, μπορεί να αναπτύξει δικτυακό τόπο για διαφήμιση και προβολή των προϊόντων της σε ολόκληρο τον κόσμο. Επιπρόσθετα μπορεί να αναπτύξει εφαρμογή τηλε-εμπορίου διαθέτοντας τα προϊόντα της σε παγκόσμια κλίματα αποκομίζοντας σημαντικό κέρδος. Σημασία για τον αγρότη Η ευρυζωνική σύνδεση στο διαδίκτυο επιτρέπει στον αγρότη να ενημερώνεται σε σχετικούς διαδικτυακούς τόπους πάνω σε θέματα καλλιέργειας και παρασκευής ανθεκτικότερων και πιο προσαρμόσιμων σπόρων. Επίσης του παρέχει διαρκή και λεπτομερή ενημέρωση σχετικά με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή του - 11 -

(δελτία βροχόπτωσης, χιονόπτωσης, υγρασίας). Αγροτικοί συνεταιρισμοί μπορούν μέσω διαδικτυακού τόπου να προβάλλουν και να διαθέσουν τα αγροτικά τους προϊόντα σε πανελλαδικό ή ακόμα και παγκόσμιο επίπεδο. Τέλος, μέσω του διαδικτύου ο αγρότης μπορεί να ενημερωθεί για χρηματοδοτήσεις και επιδοτήσεις που προκύπτουν στον αγροτικό τομέα και να υποβάλλει αιτήσεις για αυτές. Σημασία για τον φοιτητή Το Διαδίκτυο αποτελεί πηγή γνώσης για τον προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό φοιτητή όπου μπορεί να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο των μαθημάτων των σπουδών του. Ιδιαίτερα για τον μεταπτυχιακό φοιτητή και τον υποψήφιο Διδάκτορα η εξειδικευμένη πληροφορία που βρίσκεται στο διαδίκτυο συνήθως δεν είναι διαθέσιμη πουθενά αλλού. Επίσης το Διαδίκτυο προσφέρει τη δυνατότητα γνωριμίας και άντλησης πληροφοριών για πανεπιστήμια από όλο τον κόσμο διευκολύνοντας την επιλογή του κατάλληλου για μεταπτυχιακές σπουδές. Σημασία για το παιδί Το διαδίκτυο αποτελεί για το παιδί μια τεράστια εγκυκλοπαίδεια από όπου μπορεί να αντλήσει υλικό για διάφορα θέματα σχετικά με τα μαθήματά του. Επιπρόσθετα μέσω εφαρμογών τηλε-εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να συμμετέχει σε «εικονικές» τάξεις όπου διδάσκονται διάφορα θέματα που θα ήταν ίσως δύσκολο να διδαχθεί στην περιοχή στην οποία διαμένει. Επίσης, μπορεί να συμμετέχει σε διαδικτυακά παιχνίδια επικοινωνώντας και διασκεδάζοντας με συνομήλικους του από όλο τον κόσμο. Ιδιαίτερα η δυνατότητα που του δίνεται να επικοινωνεί με παιδιά από όλο τον κόσμο του επιτρέπει να μαθαίνει για άλλες χώρες στον κόσμο, να αναπτύσσει φιλίες από όλο τον κόσμο και να εξασκείται στη χρήση ξένων γλωσσών. Εφαρμογές Η ευρυζωνική σύνδεση στο Διαδίκτυο μπορεί να αξιοποιηθεί σε πληθώρα εφαρμογών στην υπηρεσία του πολίτη. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικές από αυτές: Ενημέρωση Η πλοήγηση στο διαδίκτυο γίνεται σε υψηλές ταχύτητες. Αυτό σημαίνει ότι οι δικτυακοί τόποι (Ιστοσελίδες) είναι άμεσα προσβάσιμοι και διαθέσιμοι με μικρή καθυστέρηση. Παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα προβολής οπτικοακουστικού υλικού υψηλής ποιότητας. Συμπερασματικά, η ευρυζωνική σύνδεση επιτρέπει τη χρήση οποιουδήποτε διαθέσιμου μέσου για την όσο το δυνατό καλύτερη μετάδοση της επιθυμητής πληροφορίας. Η αδιάλειπτη πρόσβαση στο διαδίκτυο επίσης που προσφέρεται μέσω της - 12 -

ευρυζωνικής σύνδεσης επιτρέπει την άμεση και χωρίς πολύπλοκες διαδικασίες αναζήτηση κάθε λογής πληροφορίας σε ελάχιστο χρόνο. Ανταλλαγή Δεδομένων Η υψηλή ταχύτητα που προσφέρει η ευρυζωνική σύνδεση επιτρέπει τη γρήγορη μεταφορά πληροφορίας μεταξύ υπολογιστών. Κείμενα, Εικόνες, Ήχος, Video και αρχεία οποιασδήποτε μορφής μπορούν να αποσταλούν/ληφθούν με μικρή καθυστέρηση εξασφαλίζοντας την αποδοτική ανταλλαγή πληροφορίας μεταξύ των χρηστών. Τηλεϊατρική Οι υψηλοί ρυθμοί μετάδοσης ήχου, εικόνας και Video με τη χρήση της ευρυζωνικής σύνδεσης σε συνδυασμό με την αδιάλειπτη σύνδεση με το διαδίκτυο που αυτή εξασφαλίζει βρίσκουν σημαντικές εφαρμογές στον τομέα της τηλεϊατρικής. Έτσι καθίσταται δυνατή η απομακρυσμένη εποπτεία ασθενών, η ανταλλαγή πολύτιμης γνώσης μεταξύ των νοσοκομείων και γενικότερα η μετάδοση πληροφορίας για την πρώτη αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών. Οι εφαρμογές τηλεϊατρικής μέσω της ευρυζωνικής σύνδεσης καθίστανται ζωτικής σημασίας ιδιαίτερα σε περιοχές που είναι δύσκολα προσβάσιμες λόγω γεωγραφικής θέσης (πχ απομακρυσμένα νησιά). Τηλε-εκπαίδευση Η δυνατότητα μετάδοσης εικόνας, ομιλίας, video και συγγραμμάτων μέσω ευρυζωνικής σύνδεσης επιτρέπει την εξ αποστάσεως διδασκαλία μαθημάτων σε ενδιαφερόμενους συνδρομητές. Ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα, ακόμα και τίτλοι σπουδών μπορούν να αποκτηθούν μέσω του διαδικτύου παρακολουθώντας τα αντίστοιχα μαθήματα από απόσταση και συμμετέχοντας σε αυτά μέσω τηλεδιασκέψεων. Τα παρερχόμενα οπτικοαουστικά μέσα και η δυνατότητα υποστήριξής τους από την ευρυζωνική σύνδεση επαρκούν με το παραπάνω για τη μετάδοση γνώσης μέσω του διαδικτύου. Διαφήμιση-Προβολή Η δυνατότητες ενημέρωσης που παρέχει σήμερα το διαδίκτυο μέσω μιας ευρυζωνικής σύνδεσης βρίσκουν σημαντικές εφαρμογές στον τομέα της διαφήμισης και προβολής προϊόντων και υπηρεσιών. Εταιρίες, επιχειρήσεις, οργανισμοί, ιδιώτες, ιδρύματα χρησιμοποιούν διαδικτυακούς τόπους για να προβάλλουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παρέχουν. Το διαδίκτυο αποτελεί χώρος προβολής με παγκόσμια εμβέλεια και επιπρόσθετα το κόστος διαφήμισης είναι ελάχιστο σε σχέση με τη χρήση άλλων μέσων προβολής. Μέσω του διαδικτύου η τοπική εταιρία-επιχείρηση μπορεί να προβληθεί πέρα από τα στενά όρια της περιοχής στην οποία δραστηριοποιείται. - 13 -

Ηλεκτρονικό Εμπόριο Πέραν από τις δυνατότητες διαφήμισης και προβολής που προσφέρονται από το διαδίκτυο και την ευρυζωνική σύνδεση, σημαντικότατη και κερδοφόρα εφαρμογή αποτελεί επίσης αυτή του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce). Δικτυακοί τόποι (ιστοσελίδες) μπορούν να χρησιμοποιηθούν από επιχειρήσεις για να προβάλλουν και πουλήσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους. Σε αυτήν την περίπτωση, ο δικτυακός τόπος λειτουργεί όπως ένα ηλεκτρονικό κατάστημα όπου οι καταναλωτές το επισκέπτονται, ενημερώνονται για τα διαθέσιμα προϊόντα και κλείνουν παραγγελίες. Η δημιουργία ηλεκτρονικού καταστήματος παρέχει τη δυνατότητα διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών σε ένα παγκόσμιο δίκτυο πελατών και ενέχει μικρό οικονομικό ρίσκο αφού η δημιουργία του έχει πάρα πολύ μικρό κόστος. Διαδικτυακά Παιχνίδια Η ευρυζωνική σύνδεση βρίσκει σημαντικές εφαρμογές και στον τομέα της ψηφιακής διασκέδασης μέσω ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Πριν την ευρυζωνική σύνδεση τα ηλεκτρονικά παιχνίδια στον Η/Υ παιζόταν συνήθως με αντίπαλο ελεγχόμενο από τον ίδιο τον Η/Υ. Η έλευση της ευρυζωνικότητας βάζει στη θέση του αντιπάλου παίκτες από όλο τον κόσμο ενισχύοντας σημαντικά την ψυχαγωγική εμπειρία κάνοντας το παιχνίδι περισσότερο ενδιαφέρον και ανταγωνιστικό. Τηλεφωνία ΒιντεοΔιάσκεψη Η ταχύτητας της ευρυζωνικής σύνδεσης επιτρέπει τη μεταφορά φωνής και «ζωντανής» εικόνας. Αυτό σημαίνει ότι απομακρυσμένοι συνδρομητές μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους όπως ακριβώς θα έκαναν και με τη χρήση του τηλεφώνου. Πολύ περισσότερο, παράλληλα τους δίνεται η δυνατότητα να «βλέπουν» ζωντανά ο ένας τον άλλο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επικοινωνία αυτής της μορφής δεν περιορίζεται μόνο σε δύο άτομα αλλά είναι εφικτή και μεταξύ περισσότερων ατόμων επιτρέποντας τη διενέργεια τηλεδιασκέψεων μέσω του διαδικτύου. - 14 -