ΛΗΡ ΜΕΝ ΕΛΣ Χ. ΓΡΦΕ. ΝΝΝ Ν ριθµός δε ας 19 ωδ. Εντύπου 093826 ΡΜΗΝ ΛΣΗ Ε ΣΗ Υ Ρ Υ ΣΥΝ ΕΣΜΥ ΛΡΡΥ Ν Η Ν Σ ΝΝΝ ΕΣ ΡΥΣΕ Σ 1985 ΡΘΜΣ ΦΥΛΛΥ 147 ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 ΝΝΝ 31-03-2013 Διαβάστε Νέο Διοικητικό Συμβούλιο στο Σύνδεσμό μας σελίδα 2 ράπεζα αίματος από το Σύνδεσμό μας για τους αλαρρυτινούς σελίδα 5 Νέα από το Δήμο Β. ζουμέρκων ετυχημένη και η φετινή χοροεσπερίδα μας Για τη γυναίκα λούσια η δράση του Συνδέσμου μας δικός μας βασιλάκος σελίδα 3 σελίδα 4 σελίδα 3 σελίδα 5 σελίδα 6-7 α πήραµε τα Γιάννενα! α γιορτινά της φόρεσε και φέτος την 21η Φεβρουαρίου η πολυθρύλητη πρωτεύουσα της Ηπείρου, τα Γιάννενα, πανηγυρίζοντας την απελευθέρωσή της από τον πολύχρονο τουρκικό ζυγό. Φέτος με ιδιαίτερη λαμπρότητα, καθώς συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος. Με πληθώρα εκδηλώσεων τιμήθηκε η επέτειος, την οποία τίμησε με τη σειρά του και ο ρόεδρος της Δημοκρατίας, με αποκορύφωμα τη μεγάλη παρέλαση της μαθητιώσας νεολαίας και τμημάτων ενόπλων δυνάμεων. π' αυτόν τον λαμπρό εορτασμό δε θα μπορούσε να λείψει ο Σύνδεσμός μας. Έδωσε το παρόν παρελάζοντας με τμήμα του Χορευτικού μας μίλου, τιμητικά από τα πρώτα τμήματα, θυμίζοντας σε όλους τον αποφασιστικό ρόλο των αλαρρυτών στην οργάνωση και ανεφοδιασμό των τμημάτων του ελληνικού στρατού που μπήκαν νικηφόρα το 1913 στην πόλη των ωαννίνων. ράγματι, μια λιγότερο γνωστή πτυχή της ιστορίας των αλαρρυτών παρουσιάζει στο σημερινό μας φύλλο η αφήγηση της συμπατριώτισσάς μας Λ. Γραβάνη. Ζώντας στη λεύτερη πλευρά της Ελλάδας και αγωνιώντας για την τύχη των σκλαβωμένων Γιαννιωτών, οι αλαρρυτινοί οργάνωσαν με πρωτεργάτη τον τότε Δήμαρχο γιατρό Ζάγκλη τον εξοπλισμό των Ελλήνων της πόλης των ωαννίνων και φιλοξένησαν μέχρι και τάγμα από ρήτες πολεμιστές που έσπευσαν να συνδράμουν τον υπόλοιπο ελληνικό στρατό στον απελευθερωτικό αγώνα των Γιαννιωτών....νύχτα τα φέρνανε τα όπλα. Φθάνανε μέχρι έξω από το χωριό και περίμεναν. πατέρας πήγαινε ο ίδιος προς συνάντησή τους και τους έλεγε να περιμένουν να νυχτώσει καλά. Ύστερα έστελνε έναν δικό του, της εμπιστοσύνης του άνθρωπο και νύχτα φθάνανε λίγα-λίγα τα μουλάρια στο σπίτι μας. Χωρίς φωνές και ομιλίες τα ξεφόρτωναν στο υπόγειο. υτό γινόταν με τόση μυστικότητα γιατί υπήρχαν και οι καταδότες... Γράφει η ΛΝ ΓΡΒΝΗ (σελ. 8) εθαίνουν τα πλατάνια μας πόκριες στους αλαρρύτες σελίδα 11 σελίδα 12
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 2 κλρρυτωτκ ΝΕ περιοδική πολιτιστική έκδοση (κωδικός εντύπου 3826) ΔκτΗτΗΣ πτρωτκσ ΣΥΝΔΕΣΜΣ κλρρυτων Η πνδσ Δωδώνης 7, ωάννινα 45221 ηλέφωνο & fax: 26510 37440 www.kalarrytes.com e-mail: info@kalarrytes.com ΕπΜΕΛΕ ΕκΔΣΕΩΣ από το 1985 έως 16-1-1997 θεόδωρος Μπαργιάννης ΕκΔτΗΣ τσυμγκσ ΧΡΗΣτΣ βέρωφ 31 45221, ΩΝΝΝ ηλέφωνα: 26510 37814, 6946993632 ΓΕΝκΣ ΓΡΜΜτΕΣ κκκνυ-γκγκκη ΕΡΗΝΗ ώστα Χολέβα 24Γ 45221, ωάννινα ηλέφωνα:6937536709 ΕπΜΕΛΕ ΥΛΗΣ ΝτΣ πζϊτη - ΓκΓκκΗ ωαννίνων 103, νατολή 45221, ωάννινα ηλέφωνα: 26510 42360, 6936762745 tgogakis@yahoo.gr ΣΥΜΒΛκΗ ΣΥΝΔΡΜΗ: 20 ΕΥΡΩ Συνδρομές με ταχυδρομική επιταγή, ή μέσω ALPHA BANK, αριθμός λογαριασμού 371-002101-136434, ή τράπεζας κύπρου αριθμός λογαριασμού 22686479, στο όνομα του πτρωτκυ ΣΥΝΔΕΣΜΥ κλρρυτων Η πνδσ ΒΛΧΣ. ΥΛΣ Χειροποίητο έπιπλο Λ. ΝΣΣΥ 21, ω ννινα ΗΛ: 2651027376, Ν: 6906838619 Νe Δioikhtiko Σymboyλ Γ ΣυΝΔΕΣμ μσ Χρονιά εκλογών ήταν η φετινή για τα μέλη του Συνδέσμου μας στο πλαίσιο της τακτικής Γενικής Συνέλευσης που πραγματοποιήθηκε στις 20 ανουαρίου. το νέο Δ.Σ. που προέκυψε απαρτίζεται από νέους συμπατριώτες μας που συνεχίζουν δυναμικά να προσφέρουν εθελοντικά το χρόνο, τη διάθεσή τους, την εμπειρία τους στην παράδοση και την πρόοδο του χωριού μας που υπηρετεί ο Σύνδεσμός μας. τους ευχόμαστε καλή και δημιουργική θητεία! τσουμάγκας Χρήστος πρόεδρος Γκογκάκης Ηλ. κων/νος ντιπρόεδρος κόκκινου Ειρήνη Γεν. Γραμματέας τσουμάγκας Άγγελος ταμίας κοταρέλα Άννα κοσμήτορας Μπακαγιάννης Ευαγ. Μέλος ρλέτου κατερίνα Μέλος θλητκεσ ΕπτyxiΕΣ Στο πρωτάθλημα επιτραπέζιας αντισφαίρισης (ping pong) Βορειοδυτικής Ελλάδας που διεξήχθη τον περασμένο ανουάριο στη θεσσαλονίκη, η ΜΡ Ν. ΓκΓκκΗ πήρε τη 2η θέση και προκρίθηκε για το πανελλήνιο πρωτάθλημα τον ερχόμενο ούνιο στην θήνα. Επίσης στο δεύτερο πανελλήνιο πρωτάθλημα Βορείου Ελλάδος η ΛΕΞΝ- ΔΡ Ν. ΓκΓκκΗ, κέρδισε το ασημένιο μετάλλιο. Συγχαρητήρια και εις ανώτερα! ΝΝΩΣΗ Η κα σιμπίκη Ειρήνη, γραμματέας-ληξίαρχος της οπικής οινότητας αλαρρυτών και ανταποκριτής του.γ.. για τους αλαρρύτες παρέχει τις υπηρεσίες της στην έδρα του Δήμου μας στα ράμαντα. Για πληροφορίες μέσω τηλεφώνου μπορείτε να καλείτε στο τηλέφωνο του γραφείου της 26593-60240. Χωµατουργικ ς Εργασ ες Σ Σ ΗΜΗΡΣ Μ ζια, ωανν νων.. 45500 ηλ φωνο: 6932 914 708 πό την π να της σύνταξης ε το βλέμμα στραμμένο στις σελίδες του Μημερολογίου μας περάσαμε το τελευταίο διάστημα, περιμένοντας την έλευση της άνοιξης. χειμώνας και φέτος ήταν δύσκολος... Για κάποιους ακόμη πιο δύσκολος... ν δεν έχεις τον τρόπο και τη δύναμη ν'αντιμετωπίσεις τα απλά, τα καθημερινά, πώς να γλυκάνεις την ψυχή σου; Όμως, θαρρώ, πως τελευταία όλοι μας μάθαμε να χαιρόμαστε και να εκτιμούμε απλά αλλά τόσο αυθεντικά πράγματα που μπορούν να μας πλημμυρίσουν χαρά και αγαλίαση. Η προσμονή του πρώτου χελιδονιού στην παγωμένη φωλιά του μπαλκονιού, το ζεστό αεράκι που κάπου-κάπου φυσάει κουβαλώντας αρώματα ανθισμένων δέντρων, τα κίτρινα και άσπρα αγριολούλουδα στο διπλανό οικόπεδο, το εσπερινό χτύπημα της καμπάνας για τους Χαιρετισμούς... εράσαμε χωρίς καλά-καλά να το καταλάβουμε στη Σαρακοστή και οδεύουμε προς την Εβδομάδα των αθών. ήχος της καμπάνας που μας καλεί τα ανοιξιάτικα δειλινά της αρασκευής για τους Χαιρετισμούς μόνο αγαλίαση φέρνει στην ψυχή μας αλλά και προσμονή για την νάσταση. Στα απόμερα χωριά μας αλλά και τις συνοικιακές ενορίες των πόλεων, οι εκκλησιασμοί των Χαιρετισμών έχουν θρησκευτικό και ειδυλλιακό χαρακτήρα μαζί. Συνταιριάζεται το εκκλησιαστικό με το ανθρώπινο στοιχείο που παρακολουθεί και συμμετέχει μέχρι το τέλος. Έτσι, σιγά-σιγά προετοιμαζόμαστε για το Θείο άθος, βιώνοντας ο καθένας μας τα δικά του καθημερινά πάθη... ι όσο πονάμε, θυμώνουμε, απελπιζόμαστε στην καθημερινότητά μας τόσο ελπίζουμε στη σωτήρια νάσταση... αλό άσχα και αλή νάγνωση! Ν.π. α άρθρα δεν εκφράζουν κατ' ανάγκη τις απόψεις του Συνδέσμου. ΕΝΡ ΕΡΓΘΕΡΕΣ & ΕΦΡΜΓΗΣ ΣΥΓΧΡΝ Ν ΡΓΡΜΜ Ν Ε Ν ΘΕΡΕ Ν ΜΛΛΥ ΧΡΣΝ ΕΡΓΘΕΡΕΥΡ Εξειδικευµ νη στην αξιολόγηση και παρ µβαση της ισθητηριακ ς ολοκλ ρωσης A.S.I. εντρικό: ναντι εροδροµ ου/ω ννινα/.. 45500 ηλ. Γραφε ου: 26510 63985 αρ ρτηµα: αραµυθι ινητό: 6937 814113 Xmal 13 @ otenet. Gr www.ergotherapia ioannina.gr ΥΛΗ ΕΧΝΛΓΣ ΥΛΓΣ Ν m e g a N e t ωλ σεις H/Y-Service H/Y- ναλ σιµα Μελ τες, Εγκαταστ σεις ικτύων H/Y Ευ γγελος π. σόλας ΗΛ.- ΦΞ:26510 23801-6947 770 966 Μπιζαν ου 17, ω ννινα 45 221 www.ypologistes.com, info@ypologistes.com
µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... Μια έκθεση φωτογραφίας στον πολυχώρο αλιά Σφαγεία από μια πολύ νεαρή και δροσερή κοπέλα ήρθε για να μας θυμίσει ότι παρ'όλες τις αντιξοότητες και τα προβλήματα της σημερινής κρίσης, οι νέοι εξακολουθούν να ονειρεύονται και να τολμούν. Να κάνουν βήματα προόδου. ο θέμα της έκθεσης Η γυναίκα. Η γυναίκα, η νέα, αυτή που ονειρεύεται και σχεδιάζει το μέλλον της, η όμορφη και συνάμα δημιουργική. Δίπλα της η ηλικιωμένη, αυτή που φεύγει σιγά-σιγά από τη ζωή γεμάτη μνήμες αγαπημένων και εμπειρίες ζωής, αλλά ακόμη και αυτή που ζει σ' ένα λεβητοστάσιο στο τέλος της ζωής της περιμένοντας να την θυμηθεί η ολιτεία. Η γυναίκα, στο ξεκίνημά της να κατακτήσει τη ζωή και στο τέλος του δρόμου της να κρύβει πίσω από τις ρυτίδες της τα όσα έζησε ή θα ήθελε να ζήσει. Η γυναίκα, η νεαρή καλλιτέχνης μέσα από μια σειρά μελετημένων φωτογραφικών θεμάτων κατάφερε να περπατήσει τον επισκέπτη της σε δυο σελίδες της ζωής ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 Επιμέλεια - σύνταξη ΝτΣ πζϊτη - ΓκΓκκΗ Ειδήσεις από το Δήμο Βορείων ζουμέρκων αλές ειδήσεις μας έρχονται από το Δήμο Β. ζουμέρκων που αφορούν στην κοινότητα αλαρρυτών και όχι μόνο. αταρχήν, όπως μας ενημέρωσε ο ντιδήμαρχος κ. Γ. ότσιας δημοπρατήθηκε το έργο αλαρρύτες-μύλος ουιάσας και το έργο Γέφυρα Φίλου-Μύλος ουιάσας. ι εργασίες πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το καλοκαίρι. Επίσης, ενόψει της θερινής περιόδου πρόκειται να καθαριστούν από εργάτες του Δήμου τα γεφύρια του χωριού μας, κάτι που το θεωρούμε έτσι κι αλλιώς απαραίτητο, πρώτα κυρίως για την προς τα έξω καλή εικόνα του χωριού μας και τις προθέσεις των κατοίκων του για νοικοκυρεμένα πράγματα... Σοβαρές ζημιές προκλήθηκαν φέτος σε πολλά σημεία επαρχιακών οδών του Δήμου Β. ζουμέρκων, καθώς και στην περιοχή του Μπάρου. ι έντονες και συνεχείς βροχοπτώσεις των μηνών Φεβρουαρίου-Μαρτίου είχαν ως αποτέλεσμα να προκληθούν πολύ σοβαρές κατολισθήσεις, όπως κάθε χρόνο άλλωστε στον Μπάρο. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, φέτος συντονίζονται προσπάθειες ο Μπάρος ν' ανοίξει πριν το τέλος πριλίου. Στο μεταξύ, ο αναπληρωτής Υπουργός Για την έκθεση φωτογραφίας της Ναταλίας Δογορίτη όπο στους νέους της γυναίκας. Μπράβο, Ναταλία! Να έχεις πάντα επιτυχίες. Η Ναταλία Δογορίτη είναι κόρη του Γιάννη Δογορίτη και της Μαλβίνας Ζαΐμη. Είναι 20 ετών, δευτεροετής φοιτήτρια στο τμήμα ινηματογράφου της Σχολής αλών εχνών του..θ. Η μεγάλη της αγάπη είναι η φωτογραφία και αρχές Μαρτίου πραγματοποίησε την πρώτη της ατομική έκθεση με θέμα "Γυναικείες εικόνες". Είναι μέλος σε πολλές φωτογραφικές λέσχες σε Ελλάδα και εξωτερικό. ης ευχόμαστε καλή συνέχεια! νάπτυξης, νταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Σταύρος αλογιάννης υπέγραψε απόφαση για την έγκριση διάθεσης πίστωσης ποσού διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν στο οδικό δίκτυο του Δήμου Βορείων ζουμέρκων, λόγω της πρόσφατης κακοκαιρίας. ο ποσό θα διατεθεί από τους πόρους της Ε.Ε. και η εκταμίευσή του θα είναι άμεση. Διευθύνουσα Υπηρεσία του έργου ορίζεται η εχνική Υπηρεσία του Δήμου Βορείων ζουμέρκων και ροϊσταμένη ρχή το Δημοτικό Συμβούλιο αυτού. Εξάλλου, σε συνάντηση που είχε ο Δήμαρχος κ. Γ. Σεντελές με τον κ. Στ. αλογιάννη, ο τελευταίος ενημέρωσε τον Δήμαρχο ότι από πλευράς Υπουργείου έχει ήδη κινηθεί διαδικασία για την βελτίωση της 3ης επαρχιακής οδού, από γέφυρα σιμόβου προς έδρο, Χουλιαράδες, Βαπτιστή, Μιχαλίτσι και προς ετροβούνι. Η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου (ΕΥΔΕ/ΜΕΔΕ) συντάσσει τεχνική έκθεση για τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, ώστε να ετοιμαστεί ο σχετικός φάκελος. όνισε δε ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την ενίσχυση του Δήμου Βορείων ζουμέρκων. ο ποσό των 100.000 ευρώ εγκρίθηκε από τη Δημοτική ρχή για την ολοκλήρωση του φωτισμού των αλαρρυτών, καθώς και για τη διαμόρφωση της κεντρικής εισόδου του χωριού στη θέση Λα Γκόντρου. ατανοώντας τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες από τις οποίες δοκιμάζονται οι δημότες, η Δημοτική ρχή του Δήμου Β. ζουμέρκων, ως κίνηση κοινωνικής αλληλεγγύης αποφάσισε να προσφέρει σε όλους τους μαθητές των νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων του Δήμου μας μικρογεύματα σε καθημερινή βάση. Η δράση θα πραγματοποιηθεί μέσω του προϋπολογισμού του ργανισμού ολιτισμού, Άθλησης και αιδικής μέριμνας του Δήμου Β. ζουμέρκων. ριστερά η νεαρή φωτογράφος Ναταλία Δογορίτη και δεξιά ένα από τα θέματα της έκθεσής της για τη γυναίκα που μάλιστα επελέγη και από το VOGUE µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ...µικρ... µικρ... µικρ... 3
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 4 µικρ... ετυχημένη και φέτος η χοροεσπερίδα μας Στις 2 Μαρτίου διοργανώθηκε φέτος η καθιερωμένη ετήσια χοροεσπερίδα του Συνδέσμου μας που ήταν απόλυτα πετυχημένη και ξεπέρασε κάθε προσδοκία. ράγματι, παρά την οικονομιή δυσπραγία όλων μας, πολλοί φίλοι του Συνδέσμου μας επέλεξαν να διασκεδάσουν μαζί μας εκείνη τη βραδιά σ' ένα γνήσιο παραδοσιακό γλέντι, που φέτος τίμησε με την παρουσία του ο συμπατριώτης μας μουσικός έτρος Μόκας, δίνοντας με τη φωνή του και το κλαρίνο του την καλαρρυτιώτικη πινελιά στο γλέντι. πό τη Λάρισα επίσης ταξίδεψαν για τα Γιάννενα κι άλλοι συμπατριώτες μας και τους ευχαριστούμε πολύ για την τιμή που μας έκαναν να ανταμώσουμε και πάλι και να διασκεδάσουμε όλοι μαζί. ρχικά εμφανίστηκαν τα παιδικά και εφηβικά τμήματα του χορευτικού μας μίλου που κέρδισαν το θερμό χειροκρότημα όλων. Επιμέλεια - σύνταξη ΝτΣ πζϊτη - ΓκΓκκΗ µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... με τις μπούλες στη Νάουσα Στις 16-18 Μαρτίου το τμήμα εμφανίσεων του Χορευτικού μίλου του Συνδέσμου μας πραγματοποίησε μια εκδρομή στην όμορφη πόλη της Νάουσας, για το έθιμο της Μπούλας, που είναι ευρέως γνωστό σε όλη την Ελλάδα. ην υριακή της ποκριάς, μικροί και μεγάλοι χορευτές ντύνονται με την εντυπωσιακή τους φορεσιά και τον πρόσωπο, έτοιμοι να ξεκινήσουν την περιήγηση και το χορό στην πόλη. Όλη μέρα κρατάνε τον πρόσωπο μέχρι το απόγευμα που φτάνουν στα λώνια. Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά δύσκολη και κουραστική αλλά άκρως εντυπωσιακή. α μπουλούκια αφού μαζευτούν πηγαίνουν να χορέψουν στο Δημαρχείο, όπου εκεί παίρνουν την έγκριση από τον Δήμαρχο για να συνεχίσουν την πορεία που έχει οριστεί. ργά το απόγευμα φτάνουν ένα- ένα τα μπουλούκια στα λώνια, όπου εκεί πλέον βγάζουν τους πρόσωπους και αποκαλύπτονται. Έτσι, λοιπόν, αφού τελειώσουν το γλέντι, επιστρέφουν την κάθε μπούλα σπίτι της με την συνοδεία των μουσικών, όπως ακριβώς δηλαδή την πήραν το πρωί. Μία εκδρομή των χορευτών μας με πολύ χορό, διασκέδαση και πάνω από όλα αγάπη για την παράδοση. ΕΡΝ ΣΕΦΝΥ - Χοροδιδάσκαλος Με την ευκαιρία, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους γονείς των μαθητών του χορευτικού μας, που όχι μόνο έφεραν τα παιδιά τους να χορέψουν εκείνη τη βραδιά, αλλά έμειναν και οι ίδιοι με τις παρέες τους να διασκεδάσουμε όλοι μαζί. ους ευχαριστούμε θερμά για τη στήριξη. λούσια ήταν και η λαχειοφόρος μας και κερδισμένοι όσοι αγόρασαν λαχνούς. ξίζει ακόμη να αναφέρουμε ότι φέτος με πρωτοβουλία των μελών του Δ.Σ. ο Σύνδεσμός μας βράβευσε όλους τους αλαρρυτινούς χορευτές μας που διακρίθηκαν σε κάποιο άθλημα την περασένη χρονιά, θέλοντας να τονίσουμε πόσο μπορούν να εμπνεύσουν τα παιδιά μας αξίες όπως ο αθλητισμός και η παράδοσή μας. έλος, τη χοροεσπερίδα τίμησαν με την παρουσία τους, όπως κάθε χρόνο, ο Δήμαρχος κ. Γ. Σεντελές, οι ντιδήμαρχοι κ.κ. Γιώργος ότσιας και Σταύρος Γκορτζής και οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ.κ. Λάνταβος Άλκης και Σκαμνέλος Χρήστος. άρτυ για μικρούς άρτυ μασκέ διοργάνωσε και φέτος ο Σύνδεσμός μας για τους μικρούς χορευτές μας, παραμονές της ποκριάς με χορό, κομφετί και σερπαντίνες αλλά και νόστιμα σνακ, καραμέλες και αναψυκτικά. Όλοι χόρεψαν και ξεφάντωσαν με αποκριάτικους ρυθμούς αλλά και παραδοσιακά τραγούδια. Όμως τα μέλη του Δ.Σ.,που επίσης συμμετείχαν με μασκέ περιβολή, κράτησαν το καλύτερο για το τέλος: τη χάσκα, παραδοσιακό αποκριάτικο έθιμο που τείνει να ξεχαστεί, καθώς έχουμε αφεθεί σε ξενόφερτες συνήθειες... Έτσι, οι μικροί μας χορευτές το απόλαυσαν και με το παραπάνω! ολλοί δοκίμασαν ν' αρπάξουν, να χάψουν το γιαουρτωμένο αυγό, λίγοι όμως τα κατάφεραν κι όχι χωρίς να γιαουρτωθούν! αι του χρόνου! µικρ... µικρ... µικρ... µικρ...
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 5 µικρ... ολλές και ποικίλες οι εκδηλώσεις φέτος του χορευτικού μας ομίλου ενόψει των γιορτών των Χριστουγέννων. ραγματικότητα η ράπεζα αίματος ι ολιτιστικοί Σύλλογοι στόχο έχουν την διατήρηση και διάδοση της παράδοσης, την υπηρέτηση του ελληνικού ολιτισμού, πάνω απ όλα όμως αποτελούνται από ανθρώπους και σ αυτούς απευθύνονται. Έτσι η πρώτη δράση του Συλλόγου μας για το 2013 αφορά και απευθύνεται στο ανθρώπινο δυναμικό του, γι αυτό το τέως Δ.Σ. του Συλλόγου μας αποφάσισε τη δημιουργία ράπεζας ίματος, του ατριωτικού Συνδέσμου & Λαογραφικού- Χορευτικού μας μίλου. Η τράπεζα ίματος σκοπό έχει την παροχή βοήθειας σε μέλη του Συνδέσμου και του Χορευτικού μας όταν αυτό χρειαστεί, έτσι είναι ανάγκη να γίνει κατανοητό ότι πρέπει να ενισχύουμε αυτή την προσπάθεια όταν αυτό μας ζητηθεί. Η υλοποίηση της πρώτης αιμοδοσίας που πραγματοποιήθηκε την υριακή 20 ανουαρίου 2013, αγκαλιάστηκε τόσο από συγχωριανούς μας μέλη του Συνδέσμου μας όσο και από χορευτές μας και ελπίζουμε την ίδια ανταπόκριση να τύχουν και οι άλλες αιμοδοσίες που θα ακολουθήσουν, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δίνοντας λίγο από το αίμα μας σώζουμε κάποια ζωή! ην αυλαία άνοιξε μια φιλανθρωπική εκδήλωση, καθώς το χορευτικό μας, καλεσμένο από τον Ερυθρό Σταυρό της πόλης μας, χόρεψε την έμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012, στο Γηροκομείο του Δ. ωαννιτών. ι χορευτές μας με αγάπη αγκάλιασαν αυτή την εκδήλωση και οι τρόφιμοι του ιδρύματος με χαρά, αλλά και συγκίνηση μας υποδέχτηκαν και διασκέδασαν με σκοπούς της Ηπείρου που παρουσίασε το χορευτικό. ερισσότερο παρά σήμερα είναι ανάγκη να δείξουμε το ανθρώπινο πρόσωπο, τόσο του καθενός μας, όσο και των ολιτιστικών Συλλόγων, που πέρα από το πολιτιστικό έργο που υπηρετούν πρέπει να υπηρετήσουν όπου και όπως μπορούν φιλανθρωπικούς σκοπούς. ο Σάββατο 22 Δεκεμβρίου ήταν ημέρα κεφιού και διασκέδασης των χορευτών όλων των χορευτικών τμημάτων! ο πρωί οι μικροί μας φίλοι έπαιξαν και διασκέδασαν στον παιδότοπο Ν ΥΣ στην Ελεούσα και οι γονείς βρήκαν την ευκαιρία να γνωριστούν καλύτερα και να συνομιλήσουν. ο αποκορύφωμα της γιορτής μας όμως ήταν η «έλευση» του ι Βασίλη τον οποίο τα παιδιά υποδέχτηκαν με τραγούδια και χαρά, κι εκείνος τα αντάμειψε με δωράκια που είχε φροντίσει να προμηθευτεί ο Σύλλογός μας! ο βράδυ του Σαββάτου η διασκέδαση για τους χορευτές των τμημάτων ενηλίκων και εμφανίσεων, άρχισε από νωρίς και τελείωσε αργά, στο κέντρο Θάνος στην μφιθέα μετά από πρωτοβουλία χορευτών μας. Μετά από το φαγητό και το ποτό άρχισε το γλέντι με ζωντανή ορχήστρα που αποτελούνταν από χορευτές του Συλλόγου μας! Με χαλαρή και καλή διάθεση αποχαιρέτησαν με τον καλύτερο τρόπο το 2012, τραγούδησαν, χόρεψαν διασκέδασαν, όπως ξέρουν να κάνουν οι χορευτές μας! µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... Επιμέλεια - σύνταξη: ΛΝ ΖΕΡΒ Βασιλόπιτα και νέο διοικητικό συμβούλιο ην υριακή 20 ανουαρίου 2013 στην αίθουσα του νευματικού έντρου του Συνδέσμου μας πραγματοποιήθηκε η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας, πολλοί οι χωριανοί μας που παρευρέθηκαν ένας όμως ο τυχερός, ο συγχωριανός μας κ. Βαγγέλης ρλέτος! ην ίδια ημέρα πραγματοποιήθηκαν εκλογές σύμφωνα με το καταστατικό του Συνδέσμου από τις οποίες προέκυψε νέο Δ.Σ. με διετή θητεία, το οποίο συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής: πρόεδρος: Χρήστος σουμάγκας, αντιπρόεδρος: ώστας Η. Γκογκάκης, γραμματέας: Ειρήνη όκκινου, ταμίας: Άγγελος σουμάγκας, κοσμήτορας: Άννα οταρέλα, μέλος: Βαγγέλης Μπακαγιάννης, μέλος: ατερίνα ρλέτου. Ευχόμαστε καλή θητεία στο νέο Δ.Σ. του Συνδέσμου μας, δύναμη, δημιουργία και επιτυχία στο έργο του! µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ... µικρ...
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 6 Ελίχρυσος ο δικός μας βασιλάκος!!! άντα αναρωτιόμουν για την ιδιαίτερη συμπάθεια που έτρεφαν οι συγγενείς μου και όχι μόνο για το βασιλάκο! Θυμάμαι χαρακτηριστικά να φέρνει ο πατέρας μου ένα ματσάκι από βασιλάκο στο σπίτι και η γιαγιά μου να το παίρνει και να το τοποθετεί ευλαβικά στις εικόνες του σπιτιού. Υπάρχουν στιγμές που αναρωτιέμαι, πως γίνεται αυτή η αγάπη και ο θαυμασμός που έτρεφαν οι παλαιότεροι να μου έχει μεταδοθεί και σε μένα; Φταίει η ορεινή καταγωγή που σε κάνει να εκτιμάς και να εξυψώνεις το κάθε τι σε μοναδικό ή οι διηγήσεις των μεγαλυτέρων; Όπως και να έχει ο βασιλάκος που τόσο έχει αγαπηθεί από τους αλαρρυτιώτες και όχι μόνο, έχει την δική του ιστορία που δυστυχώς λίγοι γνωρίζουν. Λόγω αυτού, θέλησα μέσω της εφημερίδας μας να κάνω μια ιδιαίτερη μνεία γι αυτό το φυτό. Γράφει η ΜΡΓΡτ Β. ΓκΓκκΗ ελίχρυσος (Helichrysum, όπως είναι η βοτανική του ονομασία) είναι ετήσιο φυτό ή αειθαλείς πολυετείς πόες και θάμνοι. Φύονται και αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις και άγονα-ξηρά, ουδέτερα ή αλκαλικά εδάφη. πό τα περίπου 28 αυτοφυή στην Ευρώπη είδη ελίχρυσου, στην Ελλάδα υπάρχουν εννιά. δικός μας ελίχρυσος ανήκει στην κατηγορία των Helichrysum italicum είναι τυπικά ξηρόφυτα, με φύλλα χνουδωτά, κίτρινα, ελαφρώς αρωματικά (με μυρωδιά κάρι). ο ύψος του δεν ξεπερνάει τα 40 εκατοστά και ανθίζει από το μήνα Μάιο έως τον ύγουστο. ελίχρυσος προέρχεται από το αρχαίο «ελειόχρυσος», από τις λέξεις ελίσσω + χρυσός ή ήλιος + χρυσό, ενώ ο Θεμισταγόρας από την Έφεσο (αρχαίος έλληνας ιστορικός και γεωγράφος) αποδίδει την ονομασία του φυτού στη νύμφη Ελιχρύση, που το αγάπησε και το μάζεψε πρώτη. ναμφίβολα το φυτό αυτό έχει κατά τόπους διάφορες ονομασίες. Η πιο χαρακτηριστική ονομασία που έχει σε όλη την Ελλάδα είναι ως αμάραντος (επειδή δεν μαραίνεται). Στα ύθηρα το λένε σεμπρεβίβα ή αθάνατος (από τις λατινικές λέξεις sempre = παντα και vivere = ζω). Στην ρήτη ανθονοίδα και στην Θήρα καλομοιθιά. Άλλες ονομασίες είναι Μάης, αγριοστάθουρο, δάκρυα της αναγίας, χορτάρι της αναγιάς, αγαποβότανο ή αγαπόχορτο, όμως και σε άλλα βλαχόφωνα χωριά είχε την τιμητική του όπως στα ρίκαλα όπου οι βλάχοι της ευρύτερης περιοχής το λέγανε βενδίστα. Όμως η ιστορία του ελίχρυσου δεν σταματά απλά στις διάφορες ονομασίες που έχει. πό την αρχαιότητα θεωρούσαν ότι ο ελίχρυσος φέρνει προστασία, τύχη και αγάπη σε όποιον το έχει στο σπίτι του. Θεόφραστος (αρχαίος φιλόσοφος) το ονόμαζε χρυσάνθεμον και ελειόχρυσο και το εκτιμούσε ιδιαίτερα για την καταπραϋντική επίδραση που είχε στο θυμό του ανθρώπου αλλά και το ότι γιάτρευε δαγκώματα και καψίματα αναμειγμένο με κρασί ή μέλι. ο φυτό αναφέρεται ακόμα από τον Θεόκριτο (αρχαίος έλληνας ποιητής της Ελληνιστικής εποχής, πρωτοπόρος της βουκολικής ποίησης) που το θαύμαζε για το χρυσοκίτρινο χρώμα του. Διοσκουρίδης (αρχαίος έλληνας γιατρός, φαρμακολόγος και βοτανολόγος) το εκτιμούσε για την ηρεμιστική επίδραση της ψυχής καθώς και ο λίνιος ο ρεσβύτερος (ρωμαίος φυσικός, φιλόσοφος και ιστοριογράφος). έλος για τον Ναπολέων (Γάλλος στρατηγός και υτοκράτορας της Γαλλίας) ήταν ο αγαπημένος του ανθός όχι μόνο για την μοναδική ικανότητα του να παραμένει ζωντανός ακόμα και αφού κοπεί αλλά γιατί ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στην αρωματοποιία.. έραν των φαρμακευτικών ιδιοτήτων της τότε εποχής το χρησιμοποιούσαν για στεφάνια και στόλιζαν αγάλματα, όπως ο βασιλιάς της ιγύπτου τολεμαίος για τα αγάλματα των θεών. διαίτερα αγαπητό σε στεφανηπλόκους, λεγόταν ότι το στεφάνι από ελίχρυσους (αμάραντο), ραντισμένο με «άπυρο χρυσό» χάριζε δόξα. αι κάπου εδώ φαίνεται το μεγαλείο του πολιτισμού μας. αρά το πέρασμα χιλιάδων χρόνων και των πολιτισμικών αλλαγών ο αμάραντος εξακολουθεί να έχει παρόμοιες χρησιμότητες. Είθισται σε πολλά μέρη της Ελλάδας εκτός από διακοσμητικούς λόγους, να στολίζουν εικόνες αγίων και δει της αναγίας με αμάραντο. λλά και στο χωριό μας ακλουθούσαν αυτή την τακτική. Μάλιστα πολλοί συχωριανοί μας έκαναν τάματα κάνοντας στεφάνι από βασιλάκο με ένα σταυρό στη μέση του στεφανιού με τέτοια τεχνοτροπία που φαινόταν ομοιόμορφο. κόμη και η ορθόδοξη εκκλησία χρησιμοποίησε τον αμάραντο ως αλληγορικό μέσο για να τιμήσει τους αγίους της λέγοντας «έλαβε τον αμάραντο στέφανο του μαρτυρίου». αμάραντος είχε την τιμητική του και στα τραγούδια. ο πιο δημοφιλές δημοτικό τραγούδι είναι «ο μάραντος». χ, για ιδέστε τον αμάραντο, σε τι βουνό φυτρώνει καλέ! χ, φυτρώνει μες στα δύσβατα. στις πέτρες στα λιθάρια καλέ. χ, ποτέ του δε ποτίζεται και δε κορφολογιέται καλέ. χ, τον τρών τα λάφια και ψοφούν τ αγρίμια κι ημερεύουν καλέ. χ, τον τρών λάγια πρόβατα και λησμονούν τ' αρνιά τους. Να το 'χε φάει κι μάνα μου εμένα να μην κάνει. Σα μ' έκαμε τι μ' ήθελε, σα μ' έχει τι με θέλει; Επίσης υπάρχει άλλο ένα πολυφωνικό τραγούδι της Ηπείρου με την ίδια ονομασία. οιος είδε τον αμάραντο το έμορφο λουλούδι. Σε ποια βουνά ανθίζεται κι ο κόσμος καμαρώνει. Στα πλάγια της ολύτσανης απάνω στις ραχούλες. α έμορφα λουλούδια του στα πράσινα χορτάρια. Εδώ λαλούν οι πέρδικες εδώ λαλούν τ αηδόνια. Θα πάρω τον ανήφορο να βγω στα κορφοβούνια. μάραντε - αμάραντε μπουκέτα θα σε κάνω, της αναγιάς και του Χριστού στεφάνι θα σε κάνω. λλά και στο χωριό μας ο αμάραντος τραγουδήθηκε. Ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια που το αναφέρουν ως βασιλάκου είναι το: ΒΝ ΥΡ Σ ΦΥτΖΜΥ (ήρθε η ώρα να φύγουμε) Άντε βίνι ουάρα σι φουτζίμου, Μάρα μουσιάτα. Άντε σι να τσέμου μούντι ανάλτου, Μάρα κου όκλιου λάιου. ντε σι αντονέμου βασιλάκου, Μάρα μουσιάτα. ντε σι αλ μπαγκάμου του γυαλί, Μάρα κου όκλιου λάιου. Άντε βα τσι αντάρου νιέλου ντι ασήμι, Μάρα μουσιάτα. Άντε βα τσι αντάρου τσαρούχι αρόσου κου φουντι, Μάρα μουσιάτα. Μετάφραση: Ήρθε η ώρα να φύγουμε, όμορφη Μαρία Για να πάμε σε ψηλό βουνό, Μαρία με τα μαύρα μάτια. Να μαζέψουμε βασιλικό, όμορφη Μαρία Να το βάλουμε στο γυαλί, Μαρία με τα ΣΥΝΕΧΕ ΣΗ ΣΕΛΔ 7
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 7 ΣΥΝΕΧΕ Η ΣΕΛΔ 6 μαύρα μάτια. Θα σου κάνω ασημένιο δαχτυλίδι, όμορφη Μαρία Θα σου κάνω κόκκινα τσαρούχια με φούντες, όμορφη Μαρία ο λουλούδι αμάραντος δεν πέρασε απαρατήρητο ούτε από τον ευρύτερο κλάδο της λογοτεχνίας. Σε ένα στιχάκι έχει γραφτεί το εξής: Ελίχρυσος ενσαρκώνει το ιδανικό του αγίου, του χαριτωμένου ανθρώπου και ηλιόλουστου. λλά και ο Γεώργιος Βιζυηνός στο μυθιστόρημα του «ο μόνον της ζωής του ταξείδιον» αναφέρει τον ελίχρυσο και την χρησιμότητα του. σάκις, απηυδημένος πλέον εκ τε του κόπου και της υπερβολικής εντάσεως των νεύρων, έκλινον την κεφαλήν επί του ώμου και έκλειον τους οφθαλμούς, ωνειρευόμην τον παππούν μακρύν μακρύν εξηπλωμένον χαμαί εις την σάλαν της γιαγιάς, μέσα εις το ζωγραφημένον σάβανον, το οποίον τω είχε φέρει εξ ερουσαλήμ, με την εικόνα του Σωτήρος επί του στήθους αυτού, με τα κίτρινα κηρία κολλημένα εις τα κοκκαλιασμένα δάκτυλα των εσταυρωμένων χειρών του. Βασιλικός, θρύμβος, ελίχρυσος, μυροφόροι και όσα άλλα άνθη είναι έθος να κοσμώσι τους γέροντας νεκρούς, εκάλυπτον τον παππούν από της μέσης και κάτω Δυστυχώς στις μέρες μας ο ελίχρυσος σπανίζει και τείνει να αφανιστεί. Μάλιστα ο ελίχρυσος της μοργού βρίσκεται στο «όκκινο βιβλίο των φυτών» δηλαδή στα υπό εξαφάνιση φυτά της Ελλάδος. Σε ορισμένες περιοχές στην Ελλάδα (ύθηρα, ρήτη) τον καλλιεργούν και τον εμπορεύονται σαν καλλωπιστικό φυτό. κόμη και στο χωριό μας δεν υπάρχει στην ίδια ποσότητα που υπήρχε πριν από χρόνια. Εδώ πρέπει να επισημάνω ότι καλό θα ήταν η κοινοτική αρχή να λάβει μέτρα ως την προστασία του φυτού! Είναι κρίμα ένα φυτό με παράδοση στις ορεινές περιοχές να τελεί υπό εξαφάνιση. Θα μπορούσε κάλλιστα να γίνουν φυτεύσεις σε διάφορα σημεία του χωριού όπου θα έδινε μια διαφορετική καλαίσθητη νότα στο τοπίο. Όσοι από εσάς ενδιαφέρεστε και θέλετε να έχετε στο χώρο σας αυτό το πολυτραγουδισμένο και αγαπημένο φυτό, δεν έχετε παρά να προμηθευτείτε σπόρους (αρκεί να βρείτε στο εμπόριο) και να τους φυτέψετε την άνοιξη. Σπείρετε κατευθείαν εξωτερικά, σε κήπο ή αν δεν έχετε σε γλάστρες. Μην σκεπάζεται τους σπόρους γιατί θέλουν φως για να βλαστήσουν. Έχουν μέτριες ανάγκες σε νερό, αλλά σε περιόδους ξηρασίας το πότισμα θα πρέπει να είναι πιο τακτικό. Είναι αρκετά ανθεκτικά στα έντομα και τις ασθένειες. όσο καλό μας κάνει να τρώμε μαζί; Η καλή διάθεση, η ψυχική ισορροπία και οι σωστές διατροφικές συνήθειες είναι μερικά από τα σημαντικά οφέλη που προσφέρει το οικογενειακό τραπέζι Με το που κάθονται όλοι μαζί στο τραπέζι αρχίζει η ίδια τελετουργία: ο μπαμπάς θα μιλήσει για τις δυσκολίες της δουλειάς του και το πώς καταφέρνει να είναι ο καλύτερος μέσα στη ζούγκλα του γραφείου, η μαμά θα πει όλα τα νέα των συγγενών και των φίλων, οι δυο τους θα τσακωθούν για τους λογαριασμούς που ένας από τους δύο έπρεπε να πληρώσει και αμέλησε, ο μικρός αδελφός θα σκαλίζει το φαγητό του μουτρωμένος, διότι θέλει να πάει μια ώρα αρχύτερα στο δωμάτιό του συντροφιά με το laptop και η μεγάλη αδελφή θα κοιτάζει το κινητό περιμένοντας κάποιο μήνυμα από συγκεκριμένο πρόσωπο. α ίδια και τα ίδια. Μόνο που οι επιστήμονες λένε ότι είναι πολύ σημαντικά. καλή σωματική υγεία Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, τα παιδιά και οι έφηβοι που τρώνε συχνότερα με την οικογένειά τους καταναλώνουν περισσότερα φρούτα και λαχανικά και λιγότερα γλυκά και αναψυκτικά. αι αυτό διότι οι γονείς επιλέγουν τα τρόφιμα με τα οποία τα παιδιά θα σερβιριστούν, ελέγχοντας έτσι την ποιότητα και την ποσότητα που εκείνοι επιλέγουν. Στο τραπέζι δεν φιγουράρουν μόνο παιδικές τροφές αλλά και πιο ενήλικες... γεύσεις, προκειμένου να καλύπτονται οι γευστικές απαιτήσεις όλης της οικογένειας. Έτσι, σταδιακά τα παιδιά δοκιμάζουν νέες συνταγές και αποκτούν νέες γευστικές εμπειρίες. Σύμφωνα με μελέτη του μερικανικού ανεπιστημίου της Μινεσότα, η χαμηλή συχνότητα των οικογενειακών γευμάτων συνδέεται με παραβατικές συμπεριφορές όπως π.χ. κάπνισμα, αλκοολισμός, χρήση ναρκωτικών και συμπτώματα κατάθλιψης, ειδικά στα κορίτσια που βρίσκονται στην εφηβεία. Η συγκεκριμένη μελέτη αναφέρει συσχέτιση των μειωμένων οικογενειακών γευμάτων και με διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία και η βουλιμία. πνευματικές επιδόσεις Στο οικογενειακό τραπέζι τα παιδιά αναπτύσσουν τις γλωσσικές τους ικανότητες. Εξοικειώνονται δηλαδή με νέες λέξεις, γεγονός που συνδράμει στο να μάθουν να διαβάζουν ευκολότερα και γρηγορότερα. Μελέτη της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ απέδειξε πως τα παιδιά που τρώνε μαζί με τους γονείς τους σημειώνουν καλές επιδόσεις στο Για να τρώμε σωστά Σβήνουμε την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια για να μπορέσουμε να συγκεντρωθούμε αποκλειστικά στη μεταξύ μας επικοινωνία. Δίνουμε στον κάθε συνδαιτυμόνα τον χρόνο που χρειάζεται για να μιλήσει για ζητήματα που τον ενδιαφέρουν και για τα νέα της ημέρας του. ροσπαθούμε να μη μιλάμε στα παιδιά μόνο για μαθήματα και υποχρεώσεις, ώστε να μη συνδέουν την ώρα του φαγητού με ανάκριση. εριμένουμε να τελειώσουν όλοι το φαγητό τους προτού σηκωθούμε. καθένας μαζεύει το πιάτο του και ένα ακόμη σκεύος, ώστε να δώσει το δικό του χέρι βοηθείας. σχολείο, ανώτερες από αυτές των συνομιλήκων τους που δεν τρώνε με τις οικογένειες τους. Με τις καλές επιδόσεις εξάλλου χτίζεται η αυτοπεποίθηση των μετέπειτα ενηλίκων. Συναισθηματική ανάπτυξη ο οικογενειακό τραπέζι δίνει στα παιδιά κάθε ηλικίας την αίσθηση ότι ανήκουν σε ενιαίο σύνολο, σε μια δεμένη ομάδα, με τη βοήθεια της οποίας θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν στο μέλλον τις δυσκολίες και τις προκλήσεις της ζωής, κάτι που συνεπάγεται συναισθηματική ωριμότητα και σταθερότητα. ρώγοντας μαζί με τους γονείς στο σπίτι δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να παρακολουθήσουν τους μεγαλύτερους και να αντιγράψουν τη δική τους, πιο ώριμη συμπριφορά. ο καθημερινό τραπέζι είναι μια ευκαιρία να μιλήσουμε με τα παιδιά, να τα διορθώσουμε εφόσον κρίνεται απαραίτητο, να τα διδάξουμε από απλούστατα πράγματα, όπως το να μην τρώνε με τα χέρια ή πώς να κρατούν το πηρούνι, ως και το πώς να συμπεριφέρονται και να συνεισφέρουν στο διάλογο.
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 8 περί οικιακής οικονομίας ΜΕΡΣ Ρ Γράφει η ΛΝ ΓΡΒΝΗ Στριφογύριζα με αμηχανία στα χέρια μου το τετράδιο με τις σημειώσεις για τα αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά. Χιλιάδες σκέψεις και απορίες γεννήθηκαν μέσα μου. Σκεφτόμουνα και τα άλλα είδη της διατροφής. ι γινόταν μ' αυτά; Έπρεπε να μάθω... Ναι, αλλά πώς; ους είχα χαλάσει σχεδόν όλο το πρωινό με τις ερωτήσεις μου... Να πάω ξανά;... ν όμως δεν πάω, θα χάσω την ευκαιρία που είναι ο θείος όλης εδώ... ι να κάνω; σκεπτόμουν... Μωρέ, εγώ θα πάω, είπα μέσα μου, κι αν δε θέλουνε, ας μη μου πούνε άλλα. Έτσι με το τετράδιο στο χέρι, παίρνοντας μια βαθιά ανάσα και ρίχνοντας ένα τελευταίο ενθαρρυντικό χαμόγελο από τον καθρέφτη στον εαυτό μου, ροβόλησα την σκάλα και με δυο βήματα έφτασα στην πόρτα της γιαγιάς, πριν με πιάσουν οι ευγένειες και κάνω πίσω στην απόφασή μου. Δεύτερη ανάσα και άνοιξα την πόρτα! Μέσα ήταν η γιαγιά με τη μητέρα μου και το θείο μου και συζητούσαν. Μου έριξαν και οι τρεις ένα χαμογελαστό βλέμμα, σα να μη με περίμεναν. Ωχ! Ωχ! ετράδιο βλέπω... Ερωτήσεις μυρίζομαι, είπε η γιαγιά γελώντας. Ναι, ναι... ναι ερωτήσεις, απορίες και πολλές μάλιστα, είπα. νοίξαμε ένα μεγάλο κεφάλαιο και δεν μπορεί να μείνει στη μέση. ς αρχίσουμε, λοιπόν, λέει ο θείος, βηματίζοντας πάνω-κάτω στο δωμάτιο και μετρώντας στο χέρι τις χάντρες του κομπολογιού του. Λοιπόν, ερώτηση πρώτη: το λάδι. ι λάδι είχατε; ώς μαγειρεύατε και εν τέλει πώς ανάβατε τα καντήλια; αι βέβαια είχαμε λάδι. Όσο ήθελε ο καθένας είχε, ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση. α μαγαζιά φέρνανε λάδι με τα ζώα. ι αγωγιάτες τα κουβαλούσαν μέσα σε τενεκέδες στα μουλάρια επάνω. Λιγοστό αγοράζαμε, αλλά είχαμε... βεβαίως είχαμε. αλά, επόμενη ερώτηση: το αλεύρι. ο χωριό είναι ορεινό και άγονο, τι αλεύρι είχατε; ώς τα βολεύατε; ο χωριό, κορίτσι μου, απάντησε η γιαγιά μου, δεν είναι και τόσο άγονο, όσο το κατοικούν εργατικοί και δημιουργικοί άνθρωποι και οι αλαρρυτιώτες είναι όλοι τους δημιουργικοί και φιλόπονοι άνθρωποι. Είχαμε, λοιπόν, τα καλαμπόκια μας. άνω από το χωριό είναι τα χωράφια. καθένας είχε εκεί ένα μικρό ή μεγάλο κομμάτι γης και το έσπερνε καλαμπόκι, αλλά και κριθάρι για τα ζώα και βρώμη επίσης. καθένας, όπου έβρισκε λίγη καλή γη, την καλλιεργούσε. ο αλεύρι το σιταρένιο το φέρναμε με τα ζώα από τη Θεσσαλία. υτή η προμήθεια γινόταν το καλοκαίρι. ο κάθε νοικοκυριό φρόντιζε να προμηθευτεί το σιταρένιο του αλεύρι της χρονιάς από το καλοκαίρι. Υπήρχε, βέβαια, και ο φτωχός κόσμος ο οποίος το λίγο αλευράκι που χρειαζόταν για τις γιορτές, το αγόραζε με την οκά από τα μαγαζιά. Θα σου πω άλλη φορά για την γορά του χωριού. Έχει ενδιαφέρον... - Μάλιστα... Άλλη ερώτηση γιαγιά... Στο σημείο αυτό η γιαγιά μου έβαλε τα γέλια και μαζί της και οι υπόλοιποι. Με κάνεις να νιώθω σα μαθήτρια στο θρανίο που τη ρωτάει η δασκάλα της το μάθημα, μου είπε. Δίσταζα...Δεν το είχα προσέξει ότι είχα πάρει ύφος ανακριτή! Ήθελα όμως να αντλήσω όσες περισσότερες πληροφορίες γινόταν και πίεζα τη συζήτηση... Εκείνη τη στιγμή ήρθε μέσα από την κουζίνα μυρουδιά τηγανισμένου κρέατος. Βρε, το κρέας, σκέφτηκα, το κρέας... ι γινόταν με το κρέας, το πιο ευπαθές απ όλα τα τρόφιμα; Έκανα φωναχτά την ερώτησή μου και τους έκοψα τα γέλια και τα σχόλια στη μέση... α μοιραζόμασταν, πετάχτηκε ο θείος. ο μοιραζόμασταν. Όποιος έσφαζε έλεγε από πριν και όσοι θέλανε, αγοράζανε. Δεν υπήρχαν ψυγεία για να διατηρηθεί. ο κρέας δεν έλειπε από το χωριό. Ζώα είχαμε σχεδόν όλοι. αταρχάς, είχαμε τις κότες μας, μερικοί που έμεναν στις άκρες του χωριού είχανε και γαλοπούλες και άλλα πουλερικά. Μετά, πότε 5-6 προβατάκια ή κατσικάκια ή καμιά αγελάδα, λίγο-πολύ είχανε όλα τα σπίτια. Ελάχιστοι ήταν εκείνοι οι οποίοι δεν είχαν ζώα στο σπίτι τους... πό αυτά πέρνανε το γάλα και φτιάχνανε γιαούρτι, τυρί, μυζήθρες ξερές, τραχανά, χυλοπίτες, το βάζανε στις πίτες... ολλές φορές, μπήκε στη μέση η γιαγιά, σαν κάποιος έκοβε κανένα μεγάλο ζώο και ήθελε να το κρατήσει ολόκληρο για το σπίτι του, το συντηρούσε μέσα στο κιούπι και ξέρεις τι ωραίο γινόταν μετά; Συνήθως αυτό το κρατούσαν για τις χριστουγεννιάτικες γιορτές. Στο κιούπι, γιαγιά;; και δεν μύριζε; τι λές τώρα; Λοιπόν, κόβανε το κρέας, αφού στράγγιζε καλά από το αίμα, σε μικρά κομμάτια. α κομμάτια τα βράζανε σε ένα μεγάλο καζάνι με αλάτι. α βράζανε τόσο όσο να μη βγάζουν με το βράσιμο καθόλου αφρό. ο λίπος το είχανε αφαιρέσει πριν από το βράσιμο και το επεξεργαζόταν σε ξεχωριστό καζάνι. Μετά, μόλις κρύωνε το κρέας, τότε σε ένα καθαρό κιούπι βάζανε μια στρώση λίπος, μια στρώση κομμάτια κρέας με χοντρό αλάτι από πάνω, μετά πάλι μια στρώση λίπος, πάνω ξανά μια στρώση κομμάτια κρέατος με αλάτι. Με αυτό τον τροπο γέμιζε το κιούπι και στο τέλος ρίχνανε ένα πολύ παχύ στρώμα λίπος για να σφραγίσει το σκεύος. Μερικοί ρίχνανε ανάμεσα στα κομμάτια θρούμπι ή δενδρολίβανο για να πάρει μυρωδιά το κρέας, αλλά και ως συντηρητικά. ο λίπος το χρησιμοποιούσανε οι περισσότεροι για μαγείρεμα. Επίσης το βούτυρο, κάθε σπίτι φρόντιζε τον ύγουστο με Σεπτέμβριο, που το γάλα είναι παχύ, να προμηθευτεί το βούτυρο από τους τσελιγκάδες του χωριού. Εμείς, οι αλαρρυτιώτες κυρίως με βούτυρο μαγειρεύαμε. ο κάναμε μικρές μπάλες και τις ρίχναμε σε ένα δοχείο το οποίο είχε παγωμένο και αλατισμένο νερό. Μετά τοποθετούσαμε το δοχείο στη μπίμτσα. Όλα στις μπίμτσες τα διατηρούσαμε, αυτό ήταν το... ψυγείο μας. Βρε, μάνα, τι κρέας ήταν εκείνο το ξερό που βλέπαμε πάνω στα τσελιγγάτα; ρώτησε η μητέρα μου τη γιαγιά.! λες για τον τρόπο που συντηρούσαν το κρέας οι βοσκοί επάνω στα βουνά, ε; υτός είναι άλλος τρόπος. Λοιπόν, όταν είχαν κανένα καλό ζώο και θέλανε να το κρατήσουν για το σπίτι, το κόβανε κομμάτια, τα τυλίγανε τα κομμάτια καλά με αλάτι χονδρό κι αφού στραγγίζανε καλά, τα αφήνανε στον ήλιο να αφυδατωθούν μέσα σε φανάρια (μουσκέτα). Όταν πια είχανε ξεραθεί τελείως, τα αποθηκεύανε σε τσουβάλια με αλάτι και τα κρατούσανε για το χειμώνα. Όταν θέλανε να μαγειρέψουν, βγάζανε όση ποσότητα θέλανε, τοποθετούσανε μέσα σε νερό από το βράδυ να φύγει το πολύ αλάτι και το πρωί το βράζανε. Στο σπίτι μας ποτέ δεν το κάναμε το κρέας έτσι και γι' αυτό δεν γνωρίζω και πολλά να σου πω γι' αυτόν τον τρόπο συντήρησης... Σταμάτησε για λίγο και γύρισε το κεφάλι της και με κοίταξε χαμογελώντας με καλοσύνη. Μην προσπαθείς, κόρη μου, να κατανοήσεις εκείνον τον τρόπο ζωής συγκρίνοντάς τον με το σημερινό. Άλλοι καιροί τότε, άλλα σπίτια, χωρίς ευκολίες και τεχνολογία, άλλοι άνθρωποι πιο σκληραγωγημένοι, πιο λιτοδίαιτοι και άλλος τρόπος ζωής, πιο απλός, χωρίς υπερβολές, χωρίς πλεονασμούς, χωρίς απαιτήσεις. υτό είναι και το πιο σημαντικό: χωρίς απαιτήσεις. καθένας προσπαθούσε να ζήσει όπως έβρισκε, με ό,τι είχε. αι σκέψου και κάτι σημαντικό: εμείς, οι αλαρρυτιώτες είχαμε μεγάλη εμπορική δραστηριότητα, πολλά πράγματα φέρναμε από το εξωτερικό. ρομηθεύαμε και τη γιαννιώτικη αγορά με πολύ ωραία εμπορεύματα. Η οικογένεια η πατρική μου αλλά και του άνδρα μου, του παππού σου δηλαδή, αυτή τη δουλειά κάνανε πολλές συνεχόμενες γενιές. ι όμως, δεν είχαμε απαιτήσεις! Ζούσαμε με λίγα. αι επειδή είχαμε λίγα, τα χαιρόμασταν και τα απολαμβάναμε. άθετι το δεχόμασταν με ευχαρίστηση, το θεωρούσαμε ευλογία που το είχαμε. ίποτα δεν πετούσαμε, τίποτα δεν πήγαινε χαμένο... (Η συνέχεια στο επόμενο φύλλο)
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 Η κώμη των αλαρρυτών πρωτεργάτης της απελευθέρωσης των ωαννίνων ον περασμένο μήνα Φεβρουάριο η πόλη των ωαννίνων γιόρτασε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωσή της. Άρθρα, βιβλία, συναυλίες, παρελάσεις και τόσα άλλα για να γιορτάσει η πόλις των ωαννίνων τα Ελευθέρια, την επέτειο των 100 χρόνων από εκείνη την ιστορική και μεγάλη μέρα. Η μνήμη εκείνης της μεγάλης ηρωικής μάχης ξαναζωντάνεψε, μαζί με την περιγραφή της πολιορκίας της πόλης από τον ελληνικό στρατό. Εικόνες και περιγραφές για την κατάσταση των κατοίκων, Ελλήνων, Εβραίων και ούρκων μαζί με φωτογραφικό υλικό, αλλά και σελίδες ημερολογίων και χρονικών των ημερών εκείνων, γέμισαν τις σελίδες εφημερίδων και περιοδικών. Γράφει η ΛΝ ΓΡΒΝΗ Μέσα από τις σελίδες αυτές ξεπρόβαλε η περιγραφή της συζύγου του Γάλλου ρόξενου, της κυρίας Γκυ Σαιντ ντε λερ. Γράφει, λοιπόν, στο ημερολόγιό της ότι δυο μέρες πριν τη μεγάλη μέρα της 21ης Φεβρουαρίου, πήγε βόλτα λίγο έξω από την πόλη, συνοδευόμενη από κάποιον αξιωματούχο. υτός, κάποια στιγμή της έδειξε στο βάθος του ορίζοντα, πίσω από το λόφο της αστρίτσας τις χιονισμένες κορυφογραμμές της ακαρδίτσας, όπου εκείνη την ώρα του δειλινού ρόδιζε ο ήλιος. -Βλέπετε, της λέει, εκείνες τις χιονισμένες βουνοκορφές στο βάθος; Εκεί είναι η ελεύθερη Ελλάδα. οίταξα, λέει, με ένταση προς εκείνη τη μεριά που μου έδειχνε τις ροδόχροες κορυφογραμμές. Εκείνη τη στιγμή μια αχτίνα τελευταία του ήλιου τις έκανε να λάμψουν για μια στιγμή περισσότερο. Η ελεύθερη Ελλάδα, η Λευτεριά, σκέφτηκα. Η σύζυγος του Γάλλου πρόξενου δε γνώριζε πως από κει ερχόταν τα πολεμοφόδια και ο οπλισμός για τους Έλληνες κατοίκους της πόλης. πό κει γινόταν όλος ο πολεμικκός εξοπλισμός των σκλαβωμένων Γιαννιωτών, μέσα από μυστικά περάσματα, τα οποία ελάχιστοι γνώριζαν. ρωτεργάτης αυτής της προσπάθειας εφοδιασμού των Γιαννιωτών με όπλα ήταν η κώμη των αλαρρυτών. ι αλαρρύτες ήταν το τελευταίο χωριό πριν από τα σύνορα. ο χωριό, κρυμμένο μέσα στην αγριάδα των βουνών, ήταν ένα καλό φυσικό φρούριο για να συγκεντρώνονται πολεμοφόδια και πολεμιστές. η μεγάλη ευθύνη ανέλαβε ο Δήμαρχος αλαρρυτών, γιατρός Ζάγκλης. Ενθουσιώδης πατριώτης, νέος σχετικά τότε, επηρεασμένος από το πνεύμα της Γαλλικής Επανάστασης, με το οποίο είχε μπολιαστεί στις σπουδές του στην ταλία, ονειρευόταν μια Ελλάδα ελεύθερη και ανεξάρτητη. Ένα κράτος αυτόνομο και δυνατό. ίστευε πως αν κατόρθωναν οι Έλληνες να πάρουν πίσω όλα τα χαμένα εδάφη τους, θα γινόταν και πάλι ένα κράτος δυνατό, το οποίο θα μπορούσε να σηκώσει το ανάστημά του απέναντι σε κάθε εχθρό και καταπατητή. Η Ηπειρωτική Εταιρεία το κανόνισε, ώστε ο οπλισμός μαζί με τα πολεμοφόδια να παραδοθούν στον γιατρό Ζάγκλη, ο οποίος δεν ήταν μέλος της Ηπειρωτικής Εταιρείας αλλά ήταν μέλος (εταίρος) της ίνδου. Χρόνια αργότερα, η κόρη του Ελισσάβετ ( σόλκα Βούλα), μου έλεγε γι' αυτό το γεγονός από διηγήσεις τις οποίες άκουγε από τη μητέρα της, διότι αυτή δεν είχε γεννηθεί τότε. Νύχτα τα φέρνανε τα όπλα. Φθάνανε μέχρι έξω από το χωριό και περίμεναν. πατέρας πήγαινε ο ίδιος προς συνάντησή τους και τους έλεγε να περιμένουν να νυχτώσει καλά.ύστερα, έστελνε έναν δικό του, της εμπιστοσύνης του άνθρωπο και νύχτα φτάνανε λίγα-λίγα τα μουλάρια στο σπίτι μας. Χωρίς φωνές και ομιλίες τα ξεφόρτωναν στο υπόγειο. υτό γινόταν με πολλή μυστικότητα γιατί υπήρχαν και οι καταδότες... ι ούρκοι είχαν υποψιαστεί το γεγονός και είχαν τους ρουφιάνους, τους πληρωμένους. πατέρας το γνώριζε αυτό. ι άνθρωποι των ούρκων ήταν γνωστοί, αλλά οι χωριανοί κάνανε πως δεν ξέρουνε τι ρόλο παίζουνε, για να τους δίνουν όποια πληροφορία συνέφερε για την απελευθέρωση. Δηλαδή, η παραπληροφόρηση θέλανε να φτάσει στα αφτιά των ούρκων. υτοί οι ρουφιάνοι δεν ήταν ντόπιοι, συνήθως ήταν φερτικοί, δηλαδή ξένοι. ο ωραίο ήταν πως όλοι οι χωριανοί, άνδρες και γυναίκες είχαν μια καταπληκτική ΜΨΥΧ και μια ΕΝΗ. υτό το κοινό μυστικό της λευτεριάς τους ένωνε σε μια καρδιά, σ' ένα θέλημα. κόμη και η βλάχικη ισχυρογνωμοσύνη είχε υποχωρήσει, αφήνοντας στη θέση της ένα αίσθημα αδελφοσύνης... α λόγια της κυρίας Βούλας πριν από λίγες μέρες συμπλήρωσε ο συμπατριώτης μας κ. Χρήστος Γκογκάκης, όταν μου περιέγραψε την άφιξη στο χωριό του τάγματος εθελοντών από την ρήτη. ότε, έλεγε η μητέρα του, η κυρία Μαργαρίτα, γέμισε το χωριό ρητικούς, με τα κουμπούρια τους και τις σπάθες τους. ντρειωμένοι κι ενθουσιώδεις όλοι τους, με τις μουστάκες τους και κείνα τα μαύρα μαντήλια δεμένα στο κεφάλι τους, φάνταζαν στα μάτια μας θεριά. ους φιλοξενήσαμε στα σπίτια μας αλλά και πολλοί βάλανε σκηνές μέσα στους κήπους και τις αυλές. Όταν ήρθε η ώρα, έστειλε ο γιατρός δυο ανθρώπους δικούς του, της εμπιστοσύνης του κι αφού χωρίστηκαν σε δυο 9 τμήματα, τους οδήγησαν από μυστικά περάσματα, που μόνον οι ντόπιοι γνώριζαν το ένα προς Δρίσκο και το άλλο προς τα εστά για να συναντήσει τον υπόλοιπο ελληνικό στρατό. ργότερα ο γιατρός έλεγε: όλων μας η καρδιά ήταν στα Γιάννενα. Στην πόλη την αγαπημένη. Μπορεί οι αλαρρυτιώτες να φύγανε προς διάφορες κατευθύνσεις (Μεσολόγγι, Επτάνησα, θήνα, ταλία, μερική...), αλλά τα Γιάννενα είναι η πόλις με την οποία έχουμε τον μεγαλύτερο σύνδεσμο και μας πονάει η τύχη της όλους μας... αι πράγματι, από εποχής λή ασά πάρα πολλοί αλαρρυτιώτες είχαν δραστηριοποιηθεί στα Γιάννενα, είτε ως έμποροι, είτε ως άνθρωποι των Γραμμάτων και του νεύματος, είτε ως πολιτικοί στην αυλή του λή ασά, ως γιατροί, ως δάσκαλοι... κόμη και οι πλούσιοι Γιαννιώτες και οι Εβραίοι της πόλεως στους αλαρρύτες κρύβονταν για να προστατευθούν από τις αυθαιρεσίες των ούρκων. ους ανθρώπους που οδήγησαν το τάγμα των ρητών στο λεκανοπέδιο των ωαννίνων, ο γιατρός Ζάγκλης τους είπε να μείνουν κάπου κοντά ως παρατηρητές (διότι ήταν και μεγαλούτσικοι σε ηλικία) και να πληροφορήσουν το χωριό για την έκβαση του πολέμου. ο σύνθημα της λευτεριάς ήταν να ανάψουν μεγάλη φωτιά (τζαμάλα) πίσω από την κορυφή της αστρίτσας, ένας άλλος ήταν στην κορυφή της σούκας και θα έκανε το ίδιο αμέσως κι ένας τρίτος σκοπός θα ήταν στην κορυφογραμμή της ουλιάνας. υτός ο τελευταίος θα κατέβαινε τρέχοντας να χτυπήσει την καμπάνα του η- Γιώργη χαρμόσυνα. υτό ήταν το σύνθημα, αυτή ήταν η οργάνωση που είχαν και τη σεβάστηκαν και την εφάρμοσαν με κάθε λεπτομέρεια παρόλες τις κακές καιρικές συνθήκες. ράγματι, ποτέ δεν ακούστηκε γλυκύτερος ο ήχος της καμπάνας του η- Γιώργη. οτέ καπνός δε μετέφερε πιο χαρούμενο μήνυμα. οτέ σημαία λευτεριάς δεν υψώθηκε πιο γρήγορα, ποτέ δε χτύπησαν τα σήμαντρα των εκκλησιών της περιοχής πιο γρήγορα και πιο γλυκά από κείνη τη βλογημένη μέρα... υτά όλα τα θυμήθηκα τούτες τις μέρες του πανηγυρισμού για τα 100 χρόνια λευτεριάς. ούτες τις μέρες της κρίσης, που μας οδηγεί σ' ένα αδυσώπητο τέλμα, από το οποίο ως έξοδο οι μέντορες της ολιτικής προβάλουν το εγκληματικό ξεπούλημα της πατρίδας μας κι εμείς ως λαός κι έθνος να περιέλθουμε πάλι στον θεσμό της δουλείας στους ξένους κεφαλαιούχους, είτε είναι Άγγλοι, είτε Γάλλοι, είτε Γερμανοί, μερικανοί, Ρώσοι, Άραβες, ούρκοι... αι αναρωτιέμαι: ως πότε θα ανεχόμαστε να μας προδίδουν οι πολιτικοί μας, αυτοί τους οποίους διά της ψήφου μας εμπιστευτήκαμε να μας κυβερνάνε; ού κάναμε λάθος; Σίγουρα μας έπιασαν στον ύπνο. Στον ύπνο της καλοπέρασης και της βολής (βολέματος), του νεο-πλουτισμού και της μωρο-φιλοδοξίας. ους αφήσαμε να μας κυβερνάνε κι όχι να μας διοικούν. Εμείς, λαός δημοκρατικός, με την έννοια της δημοκρατίας στο DNA μας, πώς δεν τους πήραμε χαμπάρι ότι μας έσφιγγαν τη θηλειά στο λαιμό κατ' εντολήν των ξένων αφεντικών τους; Γιατί ξεχάσαμε την έννοια της Εκκλησίς του Δήμου, ως το μοναδικό τρόπο ορθής διακυβέρνησης και παρασυρθήκαμε από την κομμματική πολιτική, που μας χώρισε σε κόμματα και έσπειρε ανάμεσά μας μίσος και χωρισμό; ΜΗΩΣ αυτές οι επέτειοι πρέπει να μας θυμίσουν πως ήρθε η ώρα να ενωθούμε ως λαός αδελφωμένος στο όνομα μιας πατρίδας λεύτερης και ιερής και να πετάξουμε μέσα από τις καρδιές μας και μέσα από το λαό μας όλες αυτές τις ξενόφερτες νοοτροπίες, για να απαλλαγούμε απ' όλους αυτούς τους νέους καταπατητές και δυνάστες, που ήρθαν με ένδυμα Σωτήρα, αλλά με καρδιά αρπακτικού ; ριν από 100 χρόνια οι καμπάνες της Μητροπόλεως ωαννίνων ηχούσαν χαρούμενα, δυνατά, μαζί και οι καμπάνες όλων των ιερών ναών της πόλεως και ο ήχος τους ανέβαινε ψηλά, σαν δοξαστικός ύμνος αγγέλων. Για 483 χρόνια η χαρούμενη μελωδία τους είχε σιγήσει, οι άγγελοι είχαν διπλώσει τα φτερά τους, βλέποντας το αίμα εκατοντάδων πιστών να χύνεται στο χώμα. είνη τη μέρα πανηγύριζαν κι από απέναντι από τις ροδόχροες χιονισμένες κορφές της ακαρδίτσας απαντούσε στο τραγούδι της Λευτεριάς η καμπάνα του η-νικόλα και του η- Γιώργη. Φέτος ζήσαμε μια λαμπρή παρέλαση με αντιπροσωπείες τμημάτων απ' όλα τα μέρη της Ελλάδας, τα οποία συμμετείχαν στον απελευθερωτικό αγώνα. Βροχή, κρύο, αλλά ο κόσμος ΕΕ, ΡΘΣ, να τιμήσει τη μεγάλη νίκη. ΕΕ και το τμήμα παρελάσεως του ατριωτικού Συνδέσμου αλαρρυτών Η ΝΔΣ με τις ωραίες τους στολές και τη λεβεντιά της νεότητός τους, πρώτο τμήμα γιατί εκπροσωπούσε το χωριό που πρωτοστάτησε σ' αυτόν τον απελευθερωτικό αγώνα αι ο κόσμος ΕΕ αλλά κατηφής, με ένα μεγάλο Γ μέσα στις καρδιιές τους. Γ, γιατί μετά από 100 χρόνια Λευτεριάς, αυτή η μεγάλη προδοσία; ι πρέπει να πράξουμε από δω και μπρος για να είμαστε γνήσιοι απόγονοι αυτών των ηρώων και συνεχιστές αυτής της ένδοξης στορίας και της Λευτεριάς που κληρονομήσαμε; ΧΡ Μ ΒΕΡΝ ΜΝ ΕΧΝΡΕΣ «ρχοντικό Βογιάρου» ΕΝΡ: 6 ο ΧΛΜ. Ε.. ΝΝΝ Ν - ΘΗΝ Ν ΗΛ. 26510 92192 ΕΡΓΣΣ: 8 ο ΧΛΜ. Ε.. ΝΝΝ Ν - ΘΗΝ Ν ΗΛ. 26510 92932 ΥΣΗΜ: ΥΛΥ ΜΕΛ 8 (ΛΗΣΝ ) ΗΛ. 26510 73556 αλαρρύτες ωαννίνων - ζουµέρκα τηλ.: 26590 62361, κιν.: 6974 294 385
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 10 ΝΩΝ ΓΕΝΝΗΣΕΣ Η Μαρία Λισγάρα, σύζυγος Γεωργίου Β. ρλέτου γέννησε αγόρι στις 18/1/2013 στα ωάννινα. Η Εύη Σακαβίτση, σύζυγος του Ηλία Σωτ. Σακαβίτση γέννησε αγόρι στις 21/1/2013 στα ωάννινα. Η ντωνία ρλέτου, σύζυγος Γιώργου ωνσταντινίδη γέννησε αγόρι στις 5/3/2013 στα ωάννινα. Η ατερίνα Β. ρλέτου, σύζυγος σούρη Σπύρου, γέννησε κορίτσι στις 12/3/2013 στα ωάννινα. Η γγελική Δογορίτη, σύζυγος λεξ. ωνσταντινίδη γέννησε αγόρι την 1η πριλίου 2013 στα ωάννινα. ΒπτΣΕΣ Η ποστολία Μόκα και ο ωνσταντίνος ζίκας βάφτισαν την κόρη τους Δήμητρα-ναστασία στις 24/3/2013 στον. Ν. γ. Χαραλάμπους στη Λάρισα. Μάνθος Μάκης και η ατερίνα Γεροδήμου βάφτισαν την κόρη τους Θωμαΐδα στις 14/10/2012 στα ωάννινα. ΡΡΒΩΝΕΣ Βασίλης Νικoλάου σόλας αρραβωνιάστηκε με την αναγιώτα Θ. Θεμελή. θντ Γκατζόγιας Σωτήριος, ετών 72 στις 30/1/2013 στη Λάρισα. Η Βασιλική (ούλα) Ζαρμπαλά, ετών 77 στη Λάρισα. Γκατζόγιας Χαρίλαος ετών 86 στις 3/3/2013 στα Νιάματα Λάρισας. Σύνδεσμός μας συγχαίρει τους γονείς των νεογέννητων και νεοφώτιστων, καθώς και τα ζεύγη των νεονύμφων, ενώ απευθύνει θερμά συλλυπητήρια στους οικείους των αείμνηστων συμπατριωτών μας. ναπολώντας τα παλιά... Επάνω 1973 πόκριες στους καλαρρύτες. κάτω 1965 ξεχιόνισμα στον Μπάρο. (πό το αρχείο Γεωργίου Φασούλα) ΕΥΧΡΣτΗΡ Σύνδεσμός μας ευχαριστεί θερμά τους αδελφούς Βαγγέλη και Δημήτρη ΣΛ για δωρεάν εργασίες που έκαναν στον υπολογιστή του Συνδέσμου μας εις μνήμην του πατέρα τους ποστόλου σόλα. ατσαδωράκη θηνά Μπόρος Φίλιππος Φασούλας Σπυρίδων αμπέρης Νικόλαος Μποτσώλης ων/νος ωσταρίδη Βάσω Ριζώφ γαθή σόλας Βασίλειος Ζέρβας Βασίλειος ουρτούρης Σπυρίδων Λώλα Μαίρη Γκούμα Μαρίκα Γκούμα-δαμοπούλου ων. Γραβάνη Λιάνα-αλλιόπη Γκογκάκη Μαργαρίτα Γκογκάκης Σωτήριος ωστάκης ων/νος 50 ευρώ 50 ευρώ 100 ευρώ 1 Λάδι στο λυχνάρι Θερμές ευχαριστίες στους απανταχού συμπατριώτες μας και φίλους του Συνδέσμου μας για τις οικονομικές τους ενισχύσεις. σουμάγκα Όλγα 10 ευρώ σουμάγκα-λιαλιοπούλου γαθή 10 ευρώ Δογορίτη ων/να 3 ρλέτος Ευάγγελος Γκογκάκης Θεόδωρος Γκογκάκη-Νάκου Ελένη Γκογκάκης άσος Μπισδάκης Σπυρίδων Μουσαφίρης Σπυρίδων 1 Μαρέτη Σοφία 3 Ζέρβας αναγιώτης Ράπτη Λένα 3 Γκαρτζονίκα Μαρία 3 Γκογκάκης Χρήστος ότσιας Γιώργος Γκογκάκης Δημήτρης Μπαργιάννη Φωτεινή σόλας ων/νος Γκογκάκης Ηλίας Γκογκάκης Νικόλαος Γκογκάκης έτρος ότσιας Νικόλαος ατσίκης πόστολος Φασούλας Γεώργιος Μπακαγιάννης Σωτήριος σουμάγκας Χρήστος Γκογκάκης αναγιώτης οταρέλα Άννα Μπακαγιάννης ωάννης Φασούλας ωάννης ολίτη Ροδούλα Βικτωρία Θεοχάρη (εις μνήμη ωάννη Θεοχάρη) 10 ευρώ 3 1 100 ευρώ Υδραυλικ - ποχετεύσεις - αλοριφ ρ ΓΓΗΣ ΝΓ ΗΣ ω ννινα ΝΗ: 6979 775 027 HONDA Επ σηµος Επισκευαστ ς: Φ Σ 9 χλµ. ωανν νων - θην ν, ω ννινα τηλ φωνο: 26510 93367 ινητό: 6972 245 145 C a r S e r v i c e ρλ τος Ηλ ας Γ. Σεπτεµβρ ου 30 45500 ω ννινα Tηλ.: 26510 74779, Fax: 26510 74469 ιν.: 6932 573 455
πεθαίνουν τα πλατάνια μας Διαστάσεις παίρνει το θέμα της νόσου του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου που πλήττει τα πλατάνια στη χώρα μας και έχει έρθει και στην Ήπειρο. ρόκειται για μία από τις πλέον καταστρεπτικές ασθένειες δασικών δέντρων παγκοσμίως που απειλεί ένα από τα μακροβιότερα δέντρα της ελληνικής χλωρίδας, τα πλατάνια. ρόκειται για την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου, που προκαλείται από τον θανατηφόρο μύκητα Ceratocystis platani. Στη χώρα μας ο μύκητας έχει εισαχθεί κατά πάσα πιθανότητα με φυτευτικό υλικό από την ταλία, χωρίς να αποκλείεται ωστόσο, η είσοδός του με κάποιο μολυσμένο μηχάνημα ή εργαλείο, ή ακόμα και ξύλο από προσβεβλημένα δέντρα, που χρησιμοποιήθηκε ως υλικό συσκευασίας. Σημειώνεται ότι εάν ένας πλάτανος, ανεξαρτήτως μεγέθους και ηλικίας, προσβληθεί από τον μύκητα, είναι καταδικασμένος, καθώς δεν υπάρχει θεραπεία και εντός δυο ετών ξεραίνεται. συνηθέστερος τρόπος διάδοσης του μύκητα, σε μικρές και μεγάλες αποστάσεις, γίνεται με μηχανήματα εκσκαφής και πάσης φύσεως εργαλεία, κυρίως κοπής και κλάδευσης των δέντρων. Στην ελοπόννησο και την Ήπειρο διαπιστώθηκαν πολλές εστίες προσβολής, που είχαν ξεκινήσει από δέντρα, στα οποία είχαν κοπεί κλαδιά με εργαλεία, τα οποία είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί σε προσβεβλημένα δέντρα. ο φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό κατά μήκος των δρόμων και προκαλείται από τα συνεργεία καθαρισμού, που πραγματοποιούν κλαδεύσεις ή και υλοτομία δέντρων. Δεδομένης της μεγάλης έκτασης προσβολής των πλατάνων στη χώρα μας από τον μύκητα Ceratocystis platani, εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα αντιμετώπισης της ασθένειας, σε μερικές δεκαετίες το μέγεθος της καταστροφής θα είναι τεράστιο. ρόσθετα μέτρα, όπως η εγρήγορση αρμόδιων ρχών, η ενημέρωση πολιτών και υπηρεσιών που σχετίζονται με Δημόσια έργα για τον κίνδυνο διάδοσης της ασθένειας, καταγραφή εστιών προσβολής, καθώς και χαρτογράφησή τους κρίνονται άκρως επιτακτικά... ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 Γιαννιώτης ο εξυπνότερος άνθρωπος ον υψηλότερο καταγεγραμμένο δείκτη νοημοσύνης στον κόσμο κατέχει 36χρονος Έλληνας από τα ωάννινα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα διεθνούς διαγωνισμού που εφάρμοσε διεθνής κοινότητα μέτρησης της υψηλής νοημοσύνης. ρόκειται για τον υποψήφιο διδάκτορα του εργαστηρίου Βιολογίας -Γενετικής της ατρικής Σχολής του ριστοτελείου ανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ευάγγελο ατσιούλη, ο οποίος έπιασε το «σκορ» των 198 μονάδων στο τεστ νοημοσύνης (IQ) που πραγματοποίησε το 2003. Έκτοτε, το σκορ αυτό παραμένει το υψηλότερο που έχει καταγραφεί. ίδιος υποβλήθηκε σε αντίστοιχες διεθνείς μετρήσεις και άλλες χρονιές, χωρίς όμως να ξεπεράσει τον εαυτό του, αλλά και χωρίς να χάσει από κάποιον ΝΣ ΥΥ ΣΕΥΕΣ ΛΥΜΝΥ Σ ΗΡΥ ΓΓΗΣ ΝΛΣ ΣΥΛΣ ΒΣΛΗΣ 6948 241 584 6986 389 153 ΝΝΝ Ν 99, ΝΛΗ 11 περιζήτητος είναι ο σκύλος της ελληνικής υπαίθρου, που εκτρέφεται σε ειδικό κέντρο από την οργάνωση ρκτούρος σπίδα προστασίας για τον ελληνικό ποιμενικό ερισσότερους από 400 κτηνοτρόφους περιλαμβάνει η λίστα αναμονής της οργάνωσης ρκτούρος για την υιοθεσία κουταβιών από την επιβλητική ελληνική ράτσα σκύλου, του γνωστού ελληνικού ποιμενικού. ν και το μεγαλόσωμο ζώο κυριαρχούσε στην ελληνική ύπαιθρο επί αιώνες, απειλήθηκε με εξαφάνιση τις προηγούμενες δεκαετίες, λόγω της μείωσης της κτνοντροφικής δραστηριότητας στη χώρα μας. α τελευταία 14 χρόνια, ωστόσο, το έντρο ναπαραγωγής και Εκπαίδευσης Ελληνικού οιμενικού του ρκτούρου στην γραπιδιά Φλώρινας έχει συμβάλει στην αύξηση του πληθυσμού του. Εξαιτίας του μεγάλου μεγέθους του και της αφοσίωσής του στον ιδιοκτήτη του, ο ελληνικός ποιμενικός είναι ιδανικός για τη φύλαξη κοπαδιών. Μάλιστα, μπορεί να αναμετρηθεί με άγρια σαρκοφάγα ζώα, όπως οι λύκοι ή και οι αρκούδες! Στο έντρο αναπαραγωγής της Φλώρινας, που λειτουργεί από το 1998, γεννιούνται κάθε χρόνο πάνω από 50 κουτάβια, τα οποία δίνονται δωρεάν σε κτηνοτρόφους της περιοχής της δυτικής Μακεδονίας, στην οποία καταγράφονται και οι περισσότερες ζημιές σε κοπάδια από άγρια ζώα. πό τη REAL PLANET άλλο την πρωτιά. «αίζει σίγουρα ρόλο ο ψυχολογικός παράγοντας, η ετοιμότητα συγκέντρωσης και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιούνται τα τεστ» ανέφερε ο 36χρονος και πρόσθεσε ότι συμμετέχει συχνά σε τέτοιου είδους μετρήσεις, καθώς τις βρίσκει διασκεδαστικές. ρχικά, η συμμετοχή του σε μετρήσεις νοημοσύνης ξεκίνησαν από τυχαίες, διαφημιστικές ιστοσελίδες και όταν διαπίστωσε ότι πήγαινε καλά, άρχισε να μετέχει σε δεκάδες διεθνείς κοινότητες υψηλής νοημοσύνης. Γενικά, θεωρείται ότι το σκορ ενός μέσου ανθρώπου σε IQ τεστ κυμαίνεται από 100 έως 140 μονάδες. «ροσπαθώ να κάνω τη ζωή μου καλύτερη και να προσφέρω ό,τι μπορώ και στους άλλους» απαντάει ο κ. ατσιούλης σχετικά με το κατά πόσο η διαπίστωση ευφυΐας «με πιστοποιητικό» είναι χρήσιμη στην καθημερινή μας ζωή. Είναι σημαντικό, όπως λέει, να νιώθει κανείς δημιουργικός για τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του. 36χρονος, ειδικευόμενος γιατρός Ψυχιατρικής, συμμετέχει σε μη κερδοσκοπική οργάνωση που βοηθά χαρισματικά παιδιά να αναπτύξουν τις μοναδικές ικανότητές τους και επιθυμεί να ζήσει στην Ελλάδα, παρ' όλο που ως χώρα δεν προσφέρει τις δυνατότητες να αξιοποιούν οι πολίτες τα ταλέντα τους. «Δεν θα τολμούσα να υποδείξω μία λύση για την κατάσταση της χώρας μας, αλλά πιστεύω πολύ στην αλλαγή νοοτροπίας, που δεν θα έχει σχέση με την κερδοσκοπία» επισημαίνει.
ΝΥΡΣ-ΦΕΒΡΥΡΣ-ΜΡΣ 2013 12 πόκριες στους αλαρρύτες Μια ξεχωριστή εμπειρία έζησαν οι αλαρρυτινοί, αλλά και οι επισκέπτες που πέρασαν το τριήμερο της αποκριάς στους αλαρρύτες. Χορός,τραγούδι και διασκέδαση, όλα εναρμονίστηκαν τόσο απλά με την απαράμιλλη ομορφιά του τοπίου, αλλά και με αυτή τη μυστηριώδη και συνάμα μαγική ατμόσφαιρα της αποκριάς. Άνθρωποι υπήρχαν παντού. Είτε αυτοί ήταν νέοι, είτε ηλικιωμένοι,ντόπιοι ή επισκέπτες, ο καθένας ξεχωριστά έδωσε μια διαφορετική πνοή στο άλλοτε ήσυχο χωριό. Όλοι τους θέλανε να πιουν ένα καφεδάκι στα παραδοσιακά καφενεία του και να γευτούν τα χειροποίητα γλυκά τους, ή ακόμη να απολαύσουν μια βόλτα στα σοκάκια ακούγοντας τα γέλια και τις συζητήσεις των παιδιών που ηχούσαν σ' όλο το χωριό. Συζητούσαν για την αποκριά, αλλά και για τον έγο. «οιος είναι τελικά αυτός ο έγος»; απορούσαν. Η απορία τους σύντομα λύθηκε, καθώς την υριακή το απόγευμα στην κεντρική πλατεία κατέφθασαν οι χωριανοί με άχυρα φορτωμένοι και στα χέρια τους μια επίσημη περιβολή. -«ι τα θέλετε τα άχυρα»; ρωτούν τα παιδιά. -«αι τα επίσημα ρούχα»; -«Υπομονή»! απαντούσαν οι μεγάλοι. Έτσι κι έγινε, λοιπόν. αχυρένιος καρνάβαλος με τα σγουρά μαλλιά και τα επίσημα ρούχα ήταν έτοιμος να συντροφεύσει στο γλέντι της ποκριάς, τη μεγάλη αυτή παρέα. Η τζαμάλα είχε ήδη ανάψει και όλοι μαζεύτηκαν γύρω της με ένα ποτήρι κρασί για να ζεσταθούν.ο κρασί, όμως,«έκανε γρήγορα τη δουλειά του» και το κέφι άναψε. αραδοσιακοί χοροί ακούγονταν παντού από τους ντόπιους οργανοπαίχτες, ενώ ο χορός και η διασκέδαση καλά κρατούσαν. α αποκριάτικα έθιμα και τραγούδια αλλά και οι αποκριάτικοι χοροί είχαν την τιμητική τους. αι όλα αυτά μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. ο επόμενο πρωί ορίστηκε σημείο συνάντησης η κεντρική πλατεία. Χιόνιζε... ήραν τον έγο και τον οδήγησαν στο «τελευταίο του ταξίδι». Στην πυρά, αφού πρώτα τον περιέφεραν στο χωριό μοιρολογώντας τον με βλάχικο περιπαιχτικό μοιρολόι. Η αποστολή του για φέτος έφτασε στο τέλος της. Φτάνει στο τέλος του, όμως,και αυτό το τριήμερο με το μοίρασμα της παραδοσιακής φασολάδας και των νηστίσιμων εδεσμάτων μαζί με ευχές για καλή Σαρακοστή. πό το χαμόγελο στα πρόσωπά τους όλοι φαίνεται να είναι ευχαριστημένοι και σ' αυτό συνηγορεί η πολύτιμη προσπάθεια όλων. Η προσπάθεια του δημάρχου κ. Γ. Σεντελέ, του αντιδημάρχου κ. Γ. ότσια, του Συνδέσμου μας αλλά και η συμβολή των αλαρρυτινών που έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό, καθώς και των ταξιδιωτών που φεύγοντας έδωσαν υπόσχεση για μια ακόμη επίσκεψη στους αλαρρύτες. αλή Σαρακοστή και του χρόνου! Ελένη Μπακατσούλα