Ι. Μ. Ε. Θ. Α. Ινστιτουτο Μελετησ και Εκπαιδευσης στη Θρομβωση και την Αντιθρομβωτικη Αγωγη 2 o ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Θρόμβωση-Αντιθρομβωτικά Φάρμακα. Από την Παθοφυσιολογία στην Κλινική Πράξη 7-9 Νοεμβρίου 2014 - Καλάβρυτα Ξενοδοχείο Kalavrita Canyon ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΤΟΜΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ
Διοικητικό Συμβούλιο Ινστιτούτου Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή Πρόεδρος Αντιπρόεδρος Ειδ. Γραμματέας Γεν. Γραμματέας Ταμίας Μέλη Α. Τσελέπης Γ. Ανδρικόπουλος Μ. Ματσάγκας Δ. Ρίχτερ Ε. Βαβουρανάκης Σ. Βασδέκης Κ. Βέμμος Γ. Γεροτζιάφας Σ. Σουρμελής ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ (Ι.Μ.Ε.Θ.Α.) Μαιάνδρου 23, 11528 Αθήνα Website: www.imetha.gr Τηλ.: +30 210 7211845 Fax: +30 210 7215082 E-mail: info@imetha.gr ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ - ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ CONGRESS WORLD EVENT TRAVEL E.E. Μαιάνδρου 23, 11528 Αθήνα, Τηλ.: 210-7210052, 210-7222518, Fax: 210-7210051 e-mail: info@congressworld.gr, reception@congressworld.gr http://www.congressworld.gr
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Εκ μέρους των μελών του ΔΣ του Ινστιτούτου Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή (Ι.Μ.Ε.Θ.Α.), έχω την τιμή και τη χαρά να σας καλωσορίσω στο 2 ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Με θέμα: «ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ» το οποίο πραγματοποιείται στα Καλάβρυτα, στο Ξενοδοχείο Kalavrita Canyon, 7-9 Νοεμβρίου, 2014. Μεταξύ των στόχων του Ι.Μ.Ε.Θ.Α., σημαντική θέση κατέχει η εκπαίδευση και η διαρκής ενημέρωση σχετικά με τις εξελίξεις στο επιστημονικό πεδίο της θρόμβωσης και της αντιθρομβωτικής αγωγής. Με δεδομένο ότι καμία ιατρική ειδικότητα ή μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στις πανεπιστημιακές σχολές της χώρας μας δεν παρέχει το σύνολο των απαιτούμενων γνώσεων για την κατανόηση και την περαιτέρω εμβάθυνση στο επιστημονικό αυτό πεδίο, το Ι.Μ.Ε.Θ.Α. αποφάσισε να διοργανώνει ετησίως ένα Χειμερινό Σχολείο με θέμα τη θρόμβωση και τα αντιθρομβωτικά φάρμακα. Το Σχολείο αυτό θα παρέχει σε μεταπτυχιακό επίπεδο τις σύγχρονες γνώσεις για την παθογένεια και φαρμακολογία της θρόμβωσης και θα παρέχει όλα τα πρόσφατα δεδομένα για την επιδημιολογία, την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των νόσων που σχετίζονται με τη θρόμβωση. Τα μαθήματα θα διαρκούν 2 ημέρες και μπορούν να τα παρακολουθήσουν οι πτυχιούχοι ΑΕΙ ή ΤΕΙ που ασχολούνται ερευνητικά με θέματα σχετικά με τη θρόμβωση καθώς και τις κλινικές εκδηλώσεις της ή δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε χώρους που σχετίζονται με το παραπάνω επιστημονικό πεδίο, όπως ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων (Καρδιολόγοι, Παθολόγοι, Αιματολόγοι, Ορθοπεδικοί, Καρδιοχειρουργοί, Αγγειοχειρουργοί, Αναισθησιολόγοι, κλπ), βασικοί επιστήμονες, επιστημονικό προσωπικό φαρμακευτικών εταιρειών, κλπ. Το Ι.Μ.Ε.Θ.Α. θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε το επίπεδο του Χειμερινού Σχολείου να είναι ιδιαίτερα υψηλό και στα πλαίσια αυτά έχει επιλέξει ως εκπαιδευτές διεθνούς κύρους Έλληνες επιστήμονες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων. Επίσης, ο αριθμός των επιστημόνων που θα συμμετέχουν ως εκπαιδευόμενοι είναι περιορισμένος ενώ η επιλογή τους έγινε αυστηρά με βάση το βιογραφικό τους σημείωμα. Η παρακολούθηση του Σχολείου είναι υποχρεωτική και κατά τη λήξη του απονέμεται πιστοποιητικό παρακολούθησης. Πιστεύουμε ότι το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για το Σχολείο θα είναι μεγάλο και τα οφέλη που θα προκύψουν για τους συμμετέχοντες σημαντικά, γεγονός που θα αναδείξει το Χειμερινό Σχολείο του Ι.Μ.Ε.Θ.Α. ως μία από τις σημαντικότερες επιστημονικές - εκπαιδευτικές δραστηριότητες στη χώρα μας. Ο Πρόεδρος του Ι.Μ.Ε.Θ.Α. Αλέξανδρος Τσελέπης Καθηγητής
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Επιστημονικό Πρόγραμμα... 7 Εκπαιδευτές... 10 Θρόμβωση: Παθοφυσιολογία-Φαρμακολογία... 15 Ε. Βερβέσου Πλειοτροπικές δράσεις Αντιαιμοπεταλιακών Φαρμάκων. Έχουν κλινική σημασία;... 20 Μ.Ε. Τσουμάνη, Α.Δ. Τσελέπης Ανταγωνιστές του αιμοπεταλιακού υποδοχέα PAR-1. Θα έχουν θέση στη σύγχρονη Αντιαιμοπεταλιακή Αγωγή;... 36 Η.Χ. Μοσχονάς, Α.Δ. Τσελέπης Αντιαιμοπεταλιακή αγωγή στην πρωτογενή πρόληψη της Στεφανιαίας Νόσου... 56 Δ. Ρίχτερ Συνδυασμοί Αντιαιμοπεταλιακών Φαρμάκων σε ασθενείς με Οξύ Στεφανιαίο Σύνδρομο ή μετά από αγγειοπλαστική. Ασφάλεια και αποτελεσματικότητα... 60 Ι. Ξανθοπούλου Η θέση της Αντιαιμοπεταλιακής Αγωγής στη δευτερογενή πρόληψη της Στεφανιαίας Νόσου... 81 Ε. Βαβουρανάκης Θεραπευτική προσέγγιση του Ισχαιμικού Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου. Αξιολόγηση των στρατηγικών θεραπείας... 100 Κ. Βέμμος Αλληλεπιδράσεις Αντιαιμοπεταλιακών και Αντιπηκτικών με άλλα φάρμακα... 111 Α. Πιπιλής Αντιπηκτική Αγωγή στην Κολπική Μαρμαρυγή: Τι παραμένει σταθερό και τι αλλάζει... 124 Ι. Γουδέβενος Αποτελέσματα κλινικών μελετών και πρόσφατη κλινική εμπειρία από τη χρήση του άμεσου αναστολέα της θρομβίνης με Κολπική Μαρμαρυγή... 127 Γ.Σ. Γκουμάς 5
Τα νεότερα από του στόματος Αντιπηκτικά στα Οξέα Στεφανιαία Σύνδρομα... 132 Σ. Τζέης Προφύλαξη της Φλεβικής Θρόμβωσης στις Ορθοπαιδικές Επεμβάσεις. Ο ρόλος των νεότερων από του στόματος Αντιπηκτικών... 143 Α.Β. Κορομπίλιας, Δ. Παπαδόπουλος Θεραπεία της Φλεβικής Θρομβοεμβολικής Νόσου. Τι αλλάζει με την εισαγωγή των νέων από του στόματος Αντιπηκτικών... 167 Σ. Κάκκος, Ι. Τσολάκης Φλεβική Θρομβοεμβολική Νόσος σε ασθενείς με καρκίνο... 177 Ε. Δημακάκος, Κ.Ν. Συρίγος Στρατηγικές στη θεραπεία της Πνευμονικής Θρομβοεμβολής... 188 Σ. Βασδέκης Προβληματισμοί στην διαχείριση της Αντιαιμοπεταλιακής Και Αντιπηκτικής Αγωγής σε συνδυασμό με την προφύλαξη της Φλεβικής Θρόμβωσης στους ορθοπαιδικούς ασθενείς... 197 Σ. Σουρμελής Περιεγχειρητική διαχείριση Αντιαιμοπεταλιακής και Αντιπηκτικής Αγωγής σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε επεμβατικές πράξεις... 201 Ε. Αρναούτογλου Αντιθρομβωτική Αγωγή στις επεμβατικές πράξεις. Επιλογή Αντιθρομβωτικής Αγωγής σε επεμβάσεις στις καρωτίδες και τα περιφερικά αγγεία... 213 Μ. Ματσάγκας 6
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Παρασκευή, 7 Νοεμβρίου 2014 14:00-15:30 Προσέλευση Εγγραφές 15:30-15:45 Καλωσόρισµα Περιγραφή των στόχων του Σχολείου από τον Πρόεδρο του ΙΜΕΘΑ. Α. Τσελέπης 15:45-16:00 Χαιρετισµός από τον Πρόεδρο της Ιατρικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδος Πελοποννήσου. Ι. Τσολάκης 1 η Ενότητα Θρόµβωση: Παθοφυσιολογία - Φαρµακολογία 16:00-16:45 Θρόμβωση: Παθοφυσιολογία - Φαρμακολογία Ε. Βερβέσου 16:45-17:30 Πλειοτροπικές δράσεις αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων. Έχουν κλινική σημασία; Α. Τσελέπης 17:30-18:15 Ανταγωνιστές του αιμοπεταλιακού υποδοχέα PAR-1. Θα έχουν θέση στη σύγχρονη αντιαιμοπεταλιακή αγωγή; Α. Τσελέπης 18:15-18:30 Διάλειµµα καφέ 2 η Ενότητα Θρόµβωση και Καρδιαγγειακή Νόσος 18:30-19:15 Αντιαιµοπεταλιακή αγωγή στην πρωτογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Δ. Ρίχτερ 19:15-20:00 Συνδυασµοί αντιαιµοπεταλιακών φαρµάκων σε ασθενείς µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο ή µετά από αγγειοπλαστική. Ασφάλεια και αποτελεσµατικότητα. Ι. Ξανθοπούλου 20:00-20:45 Αντιαιµοπεταλιακή αγωγή στη δευτερογενή πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Ποιά και για πόσο χρόνο; Ε. Βαβουρανάκης 7
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣAΒΒΑΤΟ, 8 ΝΟΕΜΒΡIΟΥ 2014 2η Ενότητα (Συνέχεια) Θρόµβωση και Καρδιαγγειακή Νόσος 09:00-09:45 Θεραπευτική προσέγγιση του ισχαιµικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Αξιολόγηση των στρατηγικών θεραπείας. Κ. Βέμμος 09:45-10:30 Αλληλεπίδραση αντιαιμοπεταλιακών και αντιπηκτικών με άλλα φάρμακα. Τι πρέπει να γνωρίζει ο κλινικός γιατρός. Α. Πιπιλής 10:30-11:15 Νέα από του στόματος αντιπηκτικά: Τι παραμένει σταθερό και τι αλλάζει σε σχέση με τους ανταγωνιστές της βιταμίνης Κ. Ι. Γουδέβενος 11:15-11:30 Διάλειµµα καφέ 3 η Ενότητα Τα νεώτερα αντιπηκτικά στον καρδιολογικό ασθενή 11:30-12:15 Αποτελέσµατα κλινικών µελετών και πρόσφατη κλινική εµπειρία από τη χρήση του άµεσου αναστολέα της θροµβίνης στους ασθενείς µε κολπική µαρµαρυγή. Γ. Γκουμάς 12:15-13:00 Νεώτερα δεδοµένα για τους άµεσους αναστολείς του παράγοντα Xa στην κολπική µαρµαρυγή. Σ. Τζέης 13:00-13:45 Τα νεώτερα από του στόµατος αντιπηκτικά στα οξέα στεφανιαία σύνδροµα. Σ. Τζέης 8
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣAΒΒΑΤΟ, 8 ΝΟΕΜΒΡIΟΥ 2014 13:45-15:00 Ελαφρύ γεύµα 4 η Ενότητα Αντιθροµβωτική αγωγή στη φλεβική θροµβοεµβολική νόσο 15:00-15:45 Προφύλαξη της φλεβικής θρόμβωσης στις ορθοπαιδικές επεμβάσεις. Ο ρόλος των νεότερων από του στόματος αντιπηκτικών. Α. Κορομπίλιας 15:45-16:30 Θεραπεία της φλεβικής θροµβοεµβολικής νόσου. Τι αλλάζει µε την εισαγωγή των νέων από του στόµατος αντιπηκτικών. Σ. Κάκκος 16:30-17:15 Αντιµετώπιση της φλεβικής θροµβοεµβολικής νόσου στους ασθενείς µε καρκίνο. Κ. Συρίγος 17:15-18:00 Φαρμακευτική αντιμετώπιση της πνευµονικής θροµβοεµβολής. Σ. Βασδέκης 18:00-18:15 Διάλειµµα καφέ 5 η Ενότητα Αντιθροµβωτική αγωγή στις επεµβατικές πράξεις 18:15-19:00 Προβληματισμοί στη διαχείριση της αντιαιμοπεταλιακής και αντιπηκτικής αγωγής σε συνδυασμό με την προφύλαξη της φλεβικής θρόμβωσης στους ορθοπαιδικούς ασθενείς. Σ. Σουρµελής 19:00-19:45 Περιεγχειρητική διαχείριση αντιαιµοπεταλιακής και αντιπηκτικής αγωγής σε ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε επεµβατικές πράξεις. Ε. Αρναούτογλου 19:45-20:30 Επιλογή αντιθροµβωτικής αγωγής σε επεµβάσεις στις καρωτίδες και τα περιφερικά αγγεία. Μ. Ματσάγκας 20:30 Λήξη Χειµερινού Σχολείου Απονοµή βεβαιώσεων παρακολούθησης 21:00 Δείπνο Εκπαιδευομένων 9
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΣ Αρναούτογλου Ε. Αν. Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Βαβουρανάκης Ε. Αν. Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Αθηνών, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο» Βασδέκης Σ. Αν. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Βέμμος Κ. Παθολόγος, Συνεργάτης της Hellenic Cardiovascular Research Society Βερβέσου Ε. Διευθύντρια Αιματολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» Γκουμάς Γ. Καρδιολόγος, Αν. Διευθυντής Β Καρδιολογικής Κλινικής, «Ευρωκλινική» Αθηνών Γουδέβενος Ι. Καθηγητής Καρδιολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κάκκος Σ. Επ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, Πανεπιστήμιο Πατρών Κορομπίλιας Α. Αν. Καθηγητής Ορθοπαιδικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ματσάγκας Μ. Αν. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων Ξανθοπούλου Ι. Επιμ. Β Καρδιολογικού Τμήματος, ΠΓΝ Ρίου Πιπιλής Α. Διευθυντής Α Καρδιολογικής Κλινικής, Διαγνωστικό & Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών «Υγεία» Ρίχτερ Δ. Καρδιολόγος, Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, «Ευρωκλινική» Αθηνών Σουρμελής Σ. Διευθυντής Β Ορθοπαιδικής Κλινικής, Διαγνωστικό & Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών «Υγεία» Συρίγος Κ. Αν. Καθηγητής Παθολογίας-Ογκολογίας Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Visiting Professor of Thoracic Oncology, Yale School of Medicine Τζέης Σ. Επιμ. Β Καρδιολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο «Ερρίκος Ντυνάν» Τσελέπης A. Καθηγητής Βιοχημείας- Κλινικής Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Πρόεδρος Ι.Μ.Ε.Θ.Α. Τσολάκης Ι. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πρόεδρος Ιατρικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδος - Πελοππονήσου 10
Γενικές Πληροφορίες Τόπος Ημερομηνίες διεξαγωγής 7 9 Νοεμβρίου 2014, Ξενοδοχείο KALAVRITA CANYON, Καλάβρυτα Εγγραφές Η παρακολούθηση του Χειμερινού Σχολείου είναι υποχρεωτική και περιλαμβάνει: Παρακολούθηση και παραλαβή πιστοποιητικού με 10 Mόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης. Το πιστοποιητικό θα χορηγηθεί στους εκπαιδευόμενους που θα παρακολουθήσουν τουλάχιστον το 60% των ωρών του επιστημονικού προγράμματος Συμμετοχή σε ένα ελαφρύ γεύμα και σε ένα δείπνο το Σάββατο Συμμετοχή στα διαλείμματα καφέ καθώς και συνεχή παράθεση καφέ το Σάββατο Ευχαριστίες Το Διοικητικό Συμβούλιο του Χειμερινού Σχολείου ευχαριστεί θερμά τις παρακάτω εταιρείες για την υποστήριξη της εκδήλωσης ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΧΟΡΗΓΟΙ BAYER ΕΛΛΑΣ ΑΒΕΕ ELPEN AE PFIZER HELLAS AE ΕΛΑΣΣΩΝ ΧΟΡΗΓΟΣ ASTRAZENECA ΑΕ ΧΟΡΗΓΟΙ ΒΙΑΝΕΞ ΑΕ LEO PHARMA HELLAS AE 11