ΔΕΛΤΙΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Material Safety Data Sheet) Το παρόν δελτίο συντάχθηκε βάση του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. 1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ / ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Στοιχεία της ουσίας: Κοινή ονομασία: Άλλη ονομασία: Bordeaux mixture Μίγμα, με ή χωρίς σταθεροποιητικούς παράγοντες, των calcium hydroxide και copper (II) sulfate Εμπορική ονομασία παρασκευάσματος: ΒΟΡΔΙΓΑΛΕΙΟΣ ΠΟΛΤΟΣ ΦΑΡΜΑ-ΧΗΜ 20 WP Χρήση του παρασκευάσματος: Ανόργανο μυκητοκτόνο, σε μορφή βρέξιμης σκόνης. Παρασκευαστής: FARMA-CHEM SA Τ.Θ. 26 ΒΙ.ΠΕ.Θ. Τ.Κ. 570 22 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ Τηλ.: +30 2310 569630 έως 33 Fax: +30 2310 797047 e-mail: farmchem@otenet.gr Τηλ. Κέντρου Δηλητηριάσεων: 210 7793777 2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Κίνδυνος σοβαρών οφθαλμικών βλαβών. Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς. Μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. 3. ΣΥΣΤΑΣΗ / ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Σύσταση: Ουσία Bordeaux mixture EC/EINECS no. CAS no. Περιεκτικότητα (%) 8011-63-0 72% β/β (ισοδύναμο με 20% β/β μεταλλικό χαλκό) Ταξινόμηση σύμφωνα με την 67/548/ΕΚ Σύμβολα Φράσεις κινδύνου κινδύνου Xn R22 Xi R41 N R50-53 Ταξινόμηση σύμφωνα με την 1272/2008/ΕΚ Acute Tox. 4 * H302 Eye Dam. 1 H318 Aquatic Acute 1 H400 Aquatic Chronic 1 H410 Σελίδα 1 από 8
Sodium alkylnaphthalene sulphonate 215-343-3 1322-93-6 2% Xn Xi Kaolin 310-194-1 1332-58-7 11.7% Το πλήρες κείμενο των συμβόλων κινδύνου και των R-φράσεων αναγράφεται στην 16. 4. ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Γενικά: Αντίδοτο: Πενικιλλαμίνη ή EDTA. R20-22 R36/37 Acute Tox. 4 * H332 Acute Tox. 4 * H302 Eye Irrit. 2 H319 Skin Irrit. 2 H315 Κατάποση: Χορηγήστε γάλα ή νερό και προκαλέστε εμετό ή κάνετε πλύση στομάχου. Ο εμετός προκαλείται με μηχανικό ερεθισμό του φάρυγγα με μη αιχμηρό αντικείμενο ή με σιρόπι ιπεκακουάνας. Μην προκαλείτε εμετό και μην κάνετε πλύση στομάχου σε άτομο που έχει χάσει τις αισθήσεις του. Μετά τον εμετό ή την πλύση χορηγήστε άνθρακα σε αρκετή ποσότητα. Ζητήστε ιατρική βοήθεια. Εισπνοή: Μεταφέρετε τον ασθενή στον καθαρό αέρα. Ζητήστε ιατρική συμβουλή. Επαφή με το δέρμα: Αφαιρέστε αμέσως τα μολυσμένα ρούχα. Πλυθείτε καλά με άφθονο νερό και σαπούνι. Ζητήστε ιατρική συμβουλή. Επαφή με τα μάτια: Πλύνετε αμέσως με άφθονο νερό επί τουλάχιστον 15 λεπτά κρατώντας τα βλέφαρα ανοικτά. Ζητήστε ιατρική συμβουλή. 5. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Κατάλληλα μέσα πυρόσβεσης: Ξηρή σκόνη, αφρός, διοξείδιο του άνθρακα. Ειδικοί κίνδυνοι κατά την έκθεση: Κατά την καύση μπορεί να εκλυθούν τοξικά και ερεθιστικά αέρια. Μην αναπνέετε τους ατμούς. Κατά την κατάσβεση μην στέκεστε αντίθετα προς την φορά του ανέμου. Αποφύγετε την διαρροή επιμολυσμένου με το προϊόν μέσου πυρόσβεσης προς υπονόμους, έδαφος και επιφανειακά νερά. Προστατευτικός εξοπλισμός: Κατάλληλη αυτόνομη αναπνευστική συσκευή και πλήρης προστατευτική ενδυμασία. Σελίδα 2 από 8
6. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ Ατομικές προφυλάξεις: Αποφύγετε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το δέρμα. Μην αναπνέετε τη σκόνη. Φοράτε κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό (αναφορά στην 8). Περιβαλλοντικές προφυλάξεις: Αποφύγετε την μόλυνση υπονόμων καθώς και επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Μέθοδοι καθαρισμού: Αποφύγετε τη δημιουργία σύννεφου σκόνης. Σκουπίστε ή συγκεντρώστε με φτυάρι την σκόνη. Συγκεντρώστε το επιμολυσμένο υλικό και τοποθετήστε σε ειδικά βαρέλια προς διάθεση (εξάλειψη) (αναφορά στην 13). Μην χρησιμοποιείτε νερό για τον καθαρισμό της μολυσμένης περιοχής. 7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Χειρισμός: Μην αναπνέετε τη σκόνη. Η διαχείριση του προϊόντος πρέπει να γίνεται σε καλά αεριζόμενο χώρο. Αποφύγετε τη δημιουργία σκόνης. Πλύνετε τα χέρια και τα ακάλυπτα μέρη του σώματος πριν φάτε, πιείτε ή καπνίσετε και μετά τον χειρισμό. Χρησιμοποιείτε κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό (αναφορά στην 8), ο οποίος θα πρέπει να πλένεται καλά μετά από επαφή με το προϊόν. Αποθήκευση: Αποθηκεύεται στην αρχική του συσκευασία, καλά κλειστό, σε ξηρό, δροσερό και καλά αεριζόμενο περιβάλλον. Φυλάξτε το μακριά από τρόφιμα, ποτά, ζωοτροφές και μακριά από παιδιά. 8. ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΡΟΪΟΝ / ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Οριακές τιμές έκθεσης: Bordeaux mixture ACGIH TLV: 1 mg/m 3 TWA (copper dusts and mists) OSHA PEL: 1 mg/m 3 (copper dusts and mists) NIOSH REL: 1 mg/m 3 TWA (copper dusts and mists) Kaolin ACGIH TLV: 2 mg/m 3 TWA (respirable), A4 NIOSH REL: 10 mg/m 3 TWA (total dust) 5 mg/m 3 TWA (respirable) Ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός: Μετά το τέλος της εργασίας καθαρίστε όλο τον προστατευτικό εξοπλισμό ξεχωριστά. Στο χώρο εργασίας πρέπει να υπάρχει εγκατάσταση παροχής καθαρού νερού για πλύσιμο σε περίπτωση επαφής με τα μάτια. Αναπνευστική προστασία: Αυτόνομη αναπνευστική συσκευή με φίλτρο σκόνης κατάλληλο για αγροχημικά. Προστασία χεριών: Γάντια ανθεκτικά σε χημικά. Σελίδα 3 από 8
Προστασία ματιών / προσώπου: Γυαλιά ασφαλείας κατάλληλα για προστασία ματιών από χημικά ή μάσκα προσώπου. Προστασία δέρματος: Μακρυμάνικη μπλούζα και μακρύ παντελόνι, μπότες και κάλτσες. 9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Όψη: Μπλε σκόνη Οσμή: Άοσμο ph: 5.5-7.0 (διάλυμα 1%) Σημείο τήξεως / περιοχή τήξεως: >200 C (δ.ο.) Σημείο ανάφλεξης: Μη καθορισμένο Αναφλεξιμότητα: Δεν είναι εύφλεκτο Εκρηκτικές ιδιότητες: Δεν είναι εκρηκτικό. Ωστόσο, ενδέχεται να προκληθεί έκρηξη από περιορισμένα σύννεφα σκόνης σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας. Οξειδωτικές ιδιότητες: Μακροπρόθεσμα, είναι διαβρωτικό σε μέταλλα σε συνθήκες υγρής ατμόσφαιρας. Τάση ατμών: Αμελητέα σε 20 C Ειδικό βάρος: 0.65-0.80 gr/cm 3 (tap density) Διαλυτότητα: Αδιάλυτο σε νερό. Ελάχιστα διαλυτό (<0.1%) σε κοινούς οργανικούς διαλύτες (δ.ο.). Συντελεστής κατανομής σε n-οκτανόλη / νερό: Μη διαθέσιμο 10. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΜΟΤΗΤΑ Συνθήκες προς αποφυγή: Σταθερό σε κανονικές συνθήκες. Υλικά προς αποφυγή: Οξέα και αμμωνιακά άλατα διαλύουν μερικώς το προϊόν. Μακροπρόθεσμα, είναι διαβρωτικό σε μέταλλα σε συνθήκες υγρής ατμόσφαιρας. Επικίνδυνα υλικά αποσύνθεσης: Κατά την καύση μπορεί να εκλυθούν οξείδια του θείου και του χαλκού. 11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οξεία τοξικότητα από στόματος: LD 50 /rat: 3108 mg/kg Οξεία τοξικότητα δέρματος: LD 50 /rabbit: >2700 mg/kg Οξεία τοξικότητα αναπνοής: LC 50 /rat: 54.68 mg/lt air Ερεθιστικότητα δέρματος: Μη ερεθιστικό Σελίδα 4 από 8
Ερεθιστικότητα οφθαλμού: Ερεθιστικό (Οι τιμές οξείας τοξικότητας προέρχονται από σκεύασμα παρόμοιας σύνθεσης) Άλλα τοξικολογικά στοιχεία: Bordeaux mixture: Συμπτώματα υπερβολικής έκθεσης περιλαμβάνουν πόνο στο στόμα και το φάρυγγα, ναυτία, διάρροια ή/και μείωση της πίεσης του αίματος. Παρατεταμένη επαφή μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ήπαρ και τα νεφρά. Οι παρακάτω πληροφορίες αναφέρονται στις ενώσεις που συνιστούν το bordeaux mixture (calcium hydroxide & copper sulphate): Calcium hydroxide: Οξεία συμπτώματα έκθεσης περιλαμβάνουν i) κατά την εισπνοή: πόνο στο λαιμό, βήχα, αίσθημα καψίματος, ii) σε επαφή με το δέρμα: ερεθισμό, τραχύτητα, ξηρότητα, έγκαυμα, iii) σε επαφή με τα μάτια: ερεθισμό, πόνο, σοβαρά εγκαύματα και iv) σε περίπτωση κατάποσης: αίσθημα καψίματος, κοιλιακό πόνο και κράμπες, εμετό. Copper sulphate: Χρόνια τοξικότητα: Χρόνια έκθεση σε χαμηλά επίπεδα χαλκού μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία. Χορήγηση δόσεων 25 mg/kg/day μέσω της τροφής σε επίμυες προκάλεσε καθυστέρηση της ανάπτυξης ενώ δόσεις των 200 mg/kg/day προκάλεσαν λιμοκτονία και θάνατο. Αναπαραγωγή: Έχει προκαλέσει συμπτώματα στην αναπαραγωγή σε πειραματόζωα. Αύξηση των δόσεων σε πουλιά συνδέεται με αύξηση της ατροφίας των όρχεων, ενώ παρατηρείται διακοπή της παραγωγής σπέρματος. Κατά την χορήγηση της ουσίας σε κυοφορούντες επίμυες κατά την τρίτη ημέρα της κύησης επηρέασε την αναπαραγωγή και τη γονιμότητα. Τερατογένεση: Δεν αναμένεται να είναι τερατογόνο στον άνθρωπο σε αναμενόμενα επίπεδα έκθεσης. Μεταλλαξιγένεση: Ενδέχεται να προκαλέσει μεταλλαξιογόνα συμπτώματα σε υψηλές δόσεις. Σε δόσεις 400 και 1000 ppm, προκάλεσε μεταλλάξεις σε δύο είδη μικροοργανισμών. Παρόμοιες επιδράσεις δεν αναμένονται στον άνθρωπο κάτω από κανονικές συνθήκες. Καρκινογένεση: Δόσεις 10 mg/kg/day που χορηγήθηκαν παρεντερικά σε όρνιθες προκάλεσαν ενδοκρινείς όγκους. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό αν τα συμπεράσματα αυτά μπορούν να συσχετιστούν με θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου. Sodium alkylnaphthalene sulphonate: Επιβλαβές όταν εισπνέεται και σε περίπτωση κατάποσης. Ερεθίζει τα μάτια και το αναπνευστικό σύστημα. Επαναλαμβανόμενη ή παρατεταμένη επαφή μπορεί να προκαλέσει ελαφρύ ερεθισμό στο δέρμα. 12. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οικοτοξικότητα: Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς. Σχετικά μη τοξικό για τις μέλισσες. Ανθεκτικότητα και ικανότητα αποικοδόμησης: Υδρολύεται με αργό ρυθμό. Η υδρολυμένη μορφή αφομοιώνεται τελικά από διάφορους οργανικούς και ανόργανους οργανισμούς. Σελίδα 5 από 8
13. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ (ΕΞΑΛΕΙΨΗ) ΒΟΡΔΙΓΑΛΕΙΟΣ ΠΟΛΤΟΣ Η διάθεση (εξάλειψη) τυχόν μη χρησιμοποιημένης ποσότητας ή επιμολυσμένου υλικού να γίνεται σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Μην αδειάζετε το προϊόν σε υπονόμους και επιφανειακά και υπόγεια ύδατα. Η εξάλειψη μπορεί να γίνει με αποτέφρωση, πάντα σε συμφωνία με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Μην ξαναχρησιμοποιείτε κενά υλικά συσκευασίας. Καταστρέψτε τα με κάψιμο (χαρτί) ή με θάψιμο (πλαστικό). 14. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ Οδική μεταφορά (ADR 2003): UN no. 3077 Class 9 Packing group Description Θαλάσσια μεταφορά (IMDG Code 2002): UN no. 3077 Class 9 Packing group III Marine pollutant Description Σιδηροδρομική μεταφορά (RID): UN no. 3077 Class 9 Packing group Description Εναέρια μεταφορά (ICAO/IATA): UN no. 3077 Class 9 Packing group Description III ENVIRONMENTALLY HAZARDOUS SUBSTANCE, SOLID, N.O.S. (BORDEAUX MIXTURE 72%) MARINE POLLUTANT ENVIRONMENTALLY HAZARDOUS SUBSTANCE, SOLID, N.O.S. (BORDEAUX MIXTURE 72%) III ENVIRONMENTALLY HAZARDOUS SUBSTANCE, SOLID, N.O.S. (BORDEAUX MIXTURE 72%) III ENVIRONMENTALLY HAZARDOUS SUBSTANCE, SOLID, N.O.S. (BORDEAUX MIXTURE 72%) 15. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Η σήμανση έγινε βάση της Απόφασης 265/2002 (ΦΕΚ 1214/Β/19.02.2002) σε εναρμόνιση με την Οδηγία 1999/45/ΕΚ. Σύμβολα κινδύνου: Xi Ερεθιστικό. Σελίδα 6 από 8
Ν Επικίνδυνο για το περιβάλλον. R-φράσεις: R41 Κίνδυνος σοβαρών οφθαλμικών βλαβών. R50/53 Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς. Μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. S-φράσεις: S1/2 Φυλάξτε το κλειδωμένο και μακριά από παιδιά. S13 Μακριά από τρόφιμα, ποτά και ζωοτροφές. S22 Μην αναπνέετε τη σκόνη. S23 Μην αναπνέετε το ψεκαστικό υγρό. S25 Αποφεύγετε την επαφή με τα μάτια. S26 Σε περίπτωση επαφής με τα μάτια, πλύνετέ τα αμέσως με άφθονο νερό και ζητήστε ιατρική συμβουλή. S45 Σε περίπτωση ατυχήματος ή αν αισθανθείτε αδιαθεσία ζητήστε αμέσως ιατρική συμβουλή (δείξτε την ετικέτα αν είναι δυνατό). S51 Να χρησιμοποιείται μόνο σε καλά αεριζόμενο χώρο. S60 Το υλικό και ο περιέκτης του να θεωρηθούν κατά τη διάθεσή τους επικίνδυνα απόβλητα. S61 Αποφύγετε τη διάθεσή του στο περιβάλλον. Αναφερθείτε σε ειδικές οδηγίες / δελτίο δεδομένων ασφαλείας. 16. ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Πλήρες κείμενο συμβόλων κινδύνου και R-H φράσεων που αναφέρονται στις 2 & 3: Xn Xi N R20 R22 R36 R37 R41 R50 R53 Επιβλαβές. Ερεθιστικό. Επικίνδυνο για το περιβάλλον. Επιβλαβές όταν εισπνέεται. Επιβλαβές σε περίπτωση κατάποσης. Ερεθίζει τα μάτια. Ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα. Κίνδυνος σοβαρών οφθαλμικών βλαβών. Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς. Μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. H302 H315 H318 H319 H332 H400 H410 Επιβλαβές σε περίπτωση κατάποσης. Προκαλεί ερεθισμό του δέρματος. Προκαλεί σοβαρή οφθαλμική βλάβη. Προκαλεί σοβαρό οφθαλμικό ερεθισμό. Επιβλαβές σε περίπτωση εισπνοής. Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς. Πολύ τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς, με μακροχρόνιες επιπτώσεις. Σελίδα 7 από 8
Οι πληροφορίες που παρέχονται στο παρόν έγγραφο βασίζονται στις μέχρι σήμερα γνώσεις μας και αναφέρονται στο συγκεκριμένο προϊόν και μόνο. Δεν φέρουμε καμία ευθύνη για συνέπειες που μπορεί να προκύψουν εάν το προϊόν δεν χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες και για την χρήση που προορίζεται. Για αναλυτικές οδηγίες χρήσεως, συμβουλευθείτε την ετικέτα του προϊόντος. Τέλος του Δελτίου Δεδομένων Ασφαλείας Σελίδα 8 από 8