Αποστολή της Διεύθυνσης Διαχείρισης Νησιών (ΔΔΝ)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΗΠΙΩΝΜΟΡΦΩΝΕΝΕΡΓΕΙΑΣ &ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 10/11/2015 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΝΗΣΙΑ ΜΕ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΑΠΕ Κ. Καούσιας/ΤΛΣΕΕ/ΔΔΝ/ΔΕΔΔΗΕ k.kaousias@deddie.gr Εθνικό Συμπόσιο «Εφαρμογή Υβριδικών Σχημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την Ικανοποίηση των Αναγκών σε Ενέργεια και Νερό στα Μικρής και Μεσαίας Κλίμακας Νησιά του Αιγαίου», Συνεδριακό Κέντρο ΑΕΙ Πειραιά Τ.Τ. Ερευνητικό Έργο PHAROS Πρόγραμμα Αριστεία ΙΙ - ΓΓΕΤ Αποστολή της Διεύθυνσης Διαχείρισης Νησιών (ΔΔΝ) Η διασφάλιση της πρόσβασης στα Δίκτυα των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ) των Παραγωγών και Προμηθευτών, και της ισότιμης και αντικειμενικής διαχείρισής τους, καθώς και η διασφάλιση της λειτουργίας της αγοράς με όρους διαφάνειας και αμεροληψίας και της ασφαλούς λειτουργίας των μονάδων παραγωγής με αξιοπιστία, οικονομικότητα και σεβασμό στο περιβάλλον. 2 1

Ηλεκτρικά Συστήματα Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών (ΜΔΝ) Στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) ανήκουν 32 Ηλεκτρικά Συστήματα (ΗΣ) με συνολική εγκατεστημένη Θερμική Ισχύ 1753 MW και εγκατεστημένα ΑΠΕ με συνολική ισχύ 453 MW κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα. Τα μεγαλύτερα ΗΣ είναι της Κρήτης και της Ρόδου που αντιστοιχούν στο 67% της συνολικής ετήσιας ζήτησης φορτίου όλων των ΜΔΝ. 3 Στοιχεία Ηλεκτροπαραγωγής Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών Αύγουστος 2015 Θερμική Παραγωγή 586 GWH Αιολική Παραγωγή 69,7 GWH Φωτοβολταϊκή Παραγωγή 25,7 GWH 4 2

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Συγκεντρωτικά Στοιχεία Ηλεκτροπαραγωγής στα ΜΔΝ Αύγουστος 2015 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΔΝ ΕΓΚΑΤ.ΙΣΧΥΣ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 2014 (ΜW) ΜΕΓΙΣΤΗ* ΕΤΗΣΙΑ ΑΙΧΜΗ ΖΗΤΗΣΗΣ 2014 (MW) ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (MWh) ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΠΕ (MWh) ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ AΠΕ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ (Capacity Factor) ΚΡΗΤΗ 819,25 601,7 261.592,33 60.659,88 18,82% 43,7% ΡΟΔΟΣ 232,61 198,5 98.861,75 13.278,56 11,84% 58,2% ΛΕΣΒΟΣ 92,5 63,69 26.735,29 4.211,50 13,61% 39,6% ΚΩΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΣ 120,05 95,3 48.928,17 4.152,14 7,82% 55,8% ΛΗΜΝΟΣ 21,58 14 6.072,35 880,53 12,66% 38,5% ΜΗΛΟΣ 20,6 12 5.062,33 865,73 14,60% 33,7% ΠΑΡΟΣ 73,72 70 28.851,77 4.027,28 12,25% 53,6% ΧΙΟΣ 69,93 43,3 19.923,33 2.012,11 9,17% 39,0% ΣΥΡΟΣ 39,7 20,6 10.124,69 702,34 6,49% 34,9% ΣΑΜΟΣ 47,75 29,95 12.782,19 2.991,06 18,96% 36,7% ΚΑΡΠΑΘΟΣ 17,9 11,3 5.217,27 429,27 7,60% 39,9% ΜΥΚΟΝΟΣ 49,84 42 20.819,83 460,89 2,17% 57,2% ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΗΣ** 147,79 40.944,45 816,01 1,95% 38,0% ΣΥΝΟΛΟ 1.753,24 585.915,75 95.487,29 14,01% 45,8% Σημειώνεται ότι τα στοιχεία βασίζονται στην τρέχουσα εκκαθάριση 8 ου 2015 * Οι αιχμές είναι στιγμιαίες ακαθάριστες ** Αναλυτικά στοιχεία για τα υπόλοιπα ΗΣ παρουσιάζονται στον Πίνακα 2 5 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Στοιχεία Ηλεκτροπαραγωγής στα Υπόλοιπα ΜΔΝ Αύγουστος 2015 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΔΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΕΓΚΑΤ. ΙΣΧΥΣ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΜΕΓΙΣΤΗ* ΕΤΗΣΙΑ ΑΙΧΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΟΝΑΔΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ AΠΕ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑΔΩΝ 2014 (ΜW) ΖΗΤΗΣΗΣ 2014 (MW) ΑΠΕ (MWh) ΜΟΝΑΔΩΝ (MWh) ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ (Capacity Factor) ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ 0,76 0,3 131,52 0 0,00% 23,7% ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ 0,51 0,18 74,08 0 0,00% 19,9% ΑΜΟΡΓΟΣ 5,22 2,97 1433,19 38,15 2,59% 37,6% ΑΝΑΦΗ 0,8 0,54 234,98 0 0,00% 40,2% ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ 0,36 0,1 23,99 0 0,00% 9,1% ΑΡΚΙΟΙ 0,36 0,14 55,32 0 0,00% 21,1% ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ 3,6 2,28 992,01 54,24 5,18% 37,7% ΓΑΥΔΟΣ 0,32 0,11 55,67 0 0,00% 23,8% ΔΟΝΟΥΣΑ 0,5 0,36 147,72 0 0,00% 40,5% ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ 0,53 0,3 131,93 0 0,00% 34,1% ΘΗΡΑ 77,92 40,3 21815,26 50,78 0,23% 38,4% ΙΚΑΡΙΑ 13,56 7,5 3343,7 256,85 7,13% 33,8% ΚΥΘΝΟΣ 4,9 3,14 1339,24 39,4 2,86% 37,4% ΜΕΓΙΣΤΗ 1,82 0,9 470,82 0 0,00% 35,4% ΟΘΩΝΟΙ 0,53 0,3 112,29 0 0,00% 29,0% ΠΑΤΜΟΣ 6,6 5,48 2.282,74 234,12 9,30% 47,4% ΣΕΡΙΦΟΣ 5,6 3,58 1.374,88 17,54 1,26% 33,6% ΣΙΦΝΟΣ 8,8 6,35 2.855,00 38,5 1,33% 44,4% ΣΚΥΡΟΣ 6,9 4,45 2.065,78 56,64 2,67% 41,0% ΣΥΜΗ 8,2 4,11 2.004,33 29,79 1,46% 33,5% * Οι αιχμές είναι στιγμιαίες ακαθάριστες 6 3

7 Γεωγραφική Κατανομή Ενέργειας (%) Μονάδων ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Αυγούστου 2015 Συνολική Παραγωγή 97 Αιολικών Πάρκων 69.696,70 MWh 4% 4% 3% 1% 1% 5% 3% 14% 65% ΚΡΗΤΗ ΡΟΔΟΣ ΚΩΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΣΑΜΟΣ ΧΙΟΣ ΣΥΡΟΣ ΠΑΡΟΣ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΗΣ 8 4

Γεωγραφική Κατανομή Ενέργειας (%) Μονάδων ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Αυγούστου 2015 Συνολική Παραγωγή 1.758 ΦΒ Σταθμών 25.745,14 MWh 3% 3% 1% 3% 5% 6% 6% 13% 60% ΚΡΗΤΗ ΡΟΔΟΣ ΚΩΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΣΑΜΟΣ ΧΙΟΣ ΣΥΡΟΣ ΠΑΡΟΣ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΗΣ 9 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 Στοιχεία Εγκατεστημένης Ισχύος Παραγωγής Ενέργειας Μονάδων ΑΠΕ 8ου 2015 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΔΝ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (MW) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΜWh) ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ Α/Π ΦΒ *** ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΕ Α/Π ΦΒ *** ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΕ Capacity Factor ΚΡΗΤΗ 194,36 78,29 272,95* 45.203,73 15.410,69 60.659,87* 30% ΡΟΔΟΣ 49,15 18,16 67,31 9.862,18 3.416,38 13.278,56 27% ΚΩΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΣ 15,2 8,78 23,98 2.679,24 1.472,90 4.152,14 24% ΛΕΣΒΟΣ 13,95 8,84 22,79 2.579,47 1.632,02 4.211,49 25% ΣΑΜΟΣ 8,38 4,37 12,75 2.236,28 754,78 2.991,06 32% ΧΙΟΣ 9,08 5,17 14,25 1.089,47 922,64 2.012,11 19% ΣΥΡΟΣ 2,84 0,99 3,83 513 189,34 702,34 25% ΠΑΡΟΣ 12,96 4,21 17,17 3.267,57 759,71 4.027,28 32% ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΗΣ ** 10,82 7,17 17,99 2.265,76 1.186,68 3.452,44 26% ΣΥΝΟΛΟ 316,74 135,98 453,02 69.696,70 25.745,14 95.487,29 29% * Περιλαμβάνεται ένας ΜΥΗΣ 0,3 MW ** Αναλυτικά στοιχεία για τα υπόλοιπα ΗΣ παρουσιάζονται στον Πίνακα 3 *** Στα ΦΒ δεν συμπεριλαμβάνεται η ισχύς των Φ/Β Ειδικού Προγράμματος 10 5

ΠΙΝΑΚΑΣ 4 Στοιχεία Εγκατεστημένης Ισχύος Παραγωγής Ενέργειας Μονάδων ΑΠΕ 8 ου 2015 Α/Π ΦΒ ΑΠΕ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΔΝ ΕΓΚ. ΙΣΧΥΣ (ΜW) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΜWh) ΕΓΚ. ΙΣΧΥΣ (ΜW) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΜWh) ΕΓΚ. ΙΣΧΥΣ (ΜW) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΜWh) ΣΥΝΤΛΕΣΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ (Capacity Factor) ΑΓ.ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ 0,02 0 0 0 0,02 0 0% ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ 0 0 0 0 0 0 ΑΜΟΡΓΟΣ 0 0 0,29 38,15 0,29 38,15 18% ΑΝΑΦΗ 0 0 0 0 0 0 ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ 0 0 0 0 0 0 ΑΡΚΙΟΙ 0 0 0 0 0 0 ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ 0 0 0,32 54,24 0,32 54,24 23% ΓΑΥΔΟΣ 0 0 0 0 0 0 ΔΟΝΟΥΣΑ 0 0 0 0 0 0 ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ 0 0 0 0 0 0 ΘΗΡΑ 0 0 0,25 50,78 0,25 50,78 28% ΙΚΑΡΙΑ 0,99 186,05 0,4 70,8 1,39 256,85 25% ΚΑΡΠΑΘΟΣ 1,23 230,31 1,16 198,96 2,39 429,27 25% ΚΥΘΝΟΣ 0,67 0 0,24 39,4 0,91 39,4 6% ΛΗΜΝΟΣ 2,88 525,72 1,89 354,81 4,77 880,53 25% ΜΕΓΙΣΤΗ 0 0 0 0 0 0 ΜΗΛΟΣ 2,65 757,08 0,62 108,65 3,27 865,73 36% ΜΥΚΟΝΟΣ 1,2 358,61 1,04 102,28 2,24 460,89 28% ΟΘΩΝΟΙ 0 0 0 0 0 0 ΠΑΤΜΟΣ 1,2 207,99 0,15 26,13 1,35 234,12 24% ΣΕΡΙΦΟΣ 0 0 0,1 17,54 0,1 17,54 24% ΣΙΦΝΟΣ 0 0 0,2 38,5 0,2 38,5 26% ΣΚΥΡΟΣ 0 0 0,32 56,64 0,32 56,64 24% ΣΥΜΗ 0 0 0,19 29,79 0,19 29,79 21% 11 12 6

Υφιστάμενη Κατάσταση Υποδομών ΔΔΝ για τον Έλεγχο Ηλεκτρικών Συστημάτων (1) ΚΡΗΤΗ Το ΗΣ Κρήτης (περιλαμβάνει τρεις μονάδες παραγωγής θερμικής ισχύος 819MW και ΑΠΕ 273MW καθώς και δίκτυο μεταφοράς Υψηλής Τάσης 150KV μήκους 600 Km περίπου με 18 Υποσταθμούς 150KV/20KV). Κέντρο Κατανομής Φορτίου (ΚΚΦ) με τις εξής δυνατότητες: Ρύθμιση Φορτίου Συχνότητας σε πραγματικό χρόνο και αυτόματη κατανομή των θερμικών μονάδων Τηλε-έλεγχος διακοπτών Υψηλής Τάσης γραμμών και Υποσταθμών Εντολές περιορισμού (setpoint) στα Αιολικά Πάρκα και καταγραφή τους Δειγματοληπτική εποπτεία των Φ/Β Πάρκων και καταγραφή τους Ημερήσια και κυλιόμενη πρόβλεψη φορτίου Ημερήσια και πενθήμερη πρόβλεψη της Αιολικής Παραγωγής Καταγραφή και απεικόνιση των ηλεκτρικών δεδομένων 13 14 7

Υφιστάμενη Κατάσταση Υποδομών ΔΔΝ για τον Έλεγχο Ηλεκτρικών Συστημάτων(2) ΡΟΔΟΣ Το ΗΣ Ρόδου (περιλαμβάνει μία μονάδα παραγωγής θερμικής ισχύος 232MW και ΑΠΕ 67MW καθώς και δίκτυο μεταφοράς Υψηλής Τάσης 150KV μήκους120km περίπου με 5Υποσταθμούς 150KV/20KV). Κέντρο Κατανομής Φορτίου (ΚΚΦ) με τις εξής δυνατότητες: Κατανομή θερμικών μονάδων Τηλεέλεγχος διακοπτών Υψηλής Τάσης γραμμών και Υποσταθμών Εντολές περιορισμού (setpoint) στα Αιολικά Πάρκα και καταγραφή τους Δειγματοληπτική εποπτεία των Φ/Β Πάρκων και καταγραφή τους Ημερήσια και κυλιόμενη πρόβλεψη φορτίου Καταγραφή και απεικόνιση των ηλεκτρικών δεδομένων 15 16 8

Υφιστάμενη Κατάσταση Υποδομών ΔΔΝ για τον Έλεγχο Ηλεκτρικών Συστημάτων(3) Ηλεκτρικά Συστήματα 30 ΜΔΝ Τα ΗΣ των 30 ΜΔΝ καλύπτουν το 33% της συνολικής ζήτησης όλων των ΜΔΝ. Περιλαμβάνουν ΗΣ με εγκατεστημένη ισχύ θερμικών και μονάδων ΑΠΕ που κυμαίνονται από 0,32MW (Γαύδος) έως 145MW (σύμπλεγμα Κω-Καλύμνου). SCADA των 25 ΗΣ Κεντρική επιτήρηση των 20 ΗΣ μέσω του SCADA παραγωγής της ΔΠΑΝ Διαχείριση των ενταγμένων αιολικών πάρκων. 17 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΗΣ ΜΔΝ 18 9

ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΗΣ ΜΔΝ 19 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΗΣ ΜΔΝ 20 10

ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΑΘΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΔΝ 25 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΗΣ ΛΟΓΩ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΕ Αδυναμία καταγραφής του φορτίου πραγματικού χρόνου λόγω μη εποπτείας όλωντωναπε Αδυναμία τηλεελέγχου όλων των ΑΠ λόγω τεχνολογίας (παλαιές Α/Γ χωρίς controler) Αδυναμία ρύθμισης των διευρυμένων ορίων τάσης και συχνότητας λόγω παλαιάς τεχνολογίας ΑΠΕ Συχνά προβλήματα τηλεεποπτείας των νησιών λόγω μειωμένης αξιοπιστίας των τηλεπικοινωνιών στα μικρά ΗΣ 26 13

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΠΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑΣ ΜΔΝ Τηλεέλεγχος όλων των ΑΠΕ με εγκατεστημένη ισχύ ίση και μεγαλύτερη από 50KW Λειτουργία των Φ/Β στα ΜΔΝ εντός ευρύτερων ορίων τάσης-συχνότητας από ότι το διασυνδεδεμένο σύστημα Περιορισμός της διείσδυσης των ΑΠΕ για την ασφαλή λειτουργία των ΜΔΝ 27 ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΜΑΛΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΠΕ ΣΤΑ ΗΣ Όλες οι μονάδες θα συνδέονται σε τοπικό κέντρο ελέγχου του ΗΣ με ανοικτά πρωτόκολλα επικοινωνίας Δήλωση των τεχνο-οικονομικών στοιχείων των μονάδων για τον τηλεέλεγχο της Ενεργού και Αέργου ισχύος αλλά και για την δυνατότητα παροχής επικουρικών υπηρεσιών στο ΗΣ Όλες οι μονάδες ΑΠ θα εφοδιάζονται με την τεχνολογία fault right through Θα εξασφαλίζεται 99% αξιοπιστία των τηλεπικοινωνιών με την χρήση διαφορετικών τηλεπικοινωνιακών οδεύσεων 28 14

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΔΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΚΩΔΙΚΑ Η διαχείριση των ΜΔΝ πρέπει να γίνεται από τον ΔΕΔΔΗΕ/ΔΔΝ σε αντίθεση με την υφιστάμενη κατάσταση που κατά κανόνα πραγματοποιείται από τους τοπικούς πετρελαϊκούς σταθμούς παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε ώστε ο διαχειριστής των ΜΔΝ να ασκεί άρτια, ολοκληρωμένα, αποδοτικά και ποιοτικά τις αρμοδιότητές του: Ελαχιστοποίηση κόστους παραγωγής Διασφάλιση της καλής και ασφαλούς λειτουργίας των ΗΣ και της ηλεκτροδότησης των καταναλωτών Μεγιστοποίηση της διείσδυσης των σταθμών ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ, ΥΒΣ Άνοιγμα της αγοράς και δραστηριοποίηση των προμηθευτών-παραγωγών Καθιέρωση διαφανών διαδικασιών διαχείρισης και πληροφόρησης Για την υλοποίηση των παραπάνω απαιτούνται νέες υποδομές με παράλληλη αξιοποίηση των υφιστάμενων σε όλα τα ΗΣ. 29 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 30 15