Η υτική Μακεδονία: Από την ενσωµάτωση στο ελληνικό κράτος έως σήµερα

Transcript

1 Πανεπιστήµιο υτικής Μακεδονίας Παιδαγωγική Σχολή/Τµήµα Βαλκανικών Σπουδών Η υτική Μακεδονία: Από την ενσωµάτωση στο ελληνικό κράτος έως σήµερα Επιµέλεια Κωνσταντίνος Φωτιάδης Σοφία Ηλιάδου-Τάχου Βλάσης Βλασίδης

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 9 1. Οικονομικές εξελίξεις στην περιοχή Η εξωτερική μετανάστευση από και προς τη Δυτική Μακεδονία στην περίοδο μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο 12 Χρήστος Νίκας Το μεταναστευτικό κύμα από την περιοχή των Πρεσπών προς τις Η.Π.Α. μέσα από το αρχείο του Ellis Island ( ) 24 Στέλλα Κασίδου, Γιάννης Κωνσταντίνου Η διασυνοριακή συνεργασία ανάμεσα στον νομό Φλώρινας και τους δήμους Μοναστηρίου και Ρέσεν (ΠΓΔΜ) για ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας 39 Γεώργιος Χρηστίδης Το φαινόμενο της μετανάστευσης στη δυτική Μακεδονία και οι απειλές για την «εθνική ασφάλεια» μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου 58 Δημήτριος Γ. Ασπάσιος 2. Τοπική Ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας 2.1 Θεματική ταξινόμηση Πολιτισμός Μεταπολεμική αρχιτεκτονική στη Φλώρινα ( ) 77 Χρυσούλα Βοσκοπούλου Οι Δυτικομακεδόνες καλφάδες και αρχιτέκτονες στην Κωνσταντινούπολη που δεν επέστρεψαν μετά το Το έργο τους στην Πόλη 84 Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου Πόλις Φλώρινα, Η Αρχιτεκτονική και η Πολεοδόμηση στην πορεία ενός αιώνα 118 Σοφοκλής Χρ. Κωτσόπουλος Η Αρχιτεκτονική της Φλώρινας κατά την Απελευθέρωση. Η Μετάβαση από την Ανατολή στη Δύση 128 Αινείας Οικονόμου Σχολικά κτίρια του μεσοπολέμου στη δυτική Μακεδονία: η συμβολή των αρχιτεκτόνων και των τοπικών κοινωνιών στη δημιουργία εκπαιδευτικών δομών μετά την απελευθέρωση 150 Πάνος Τσολάκης, Αλέξανδρος Αντωνίου Οι τύχες του ποιητικού λόγου στη Φλώρινα της μετεμφυλιακής περιόδου ( ) 163 Αλέξανδρος Ν. Ακριτόπουλος Ο χορός και οι κοινωνικές πρακτικές αναφοράς ως μέσο ανάδυσης πολιτισμικής ταυτότητας για τους κατοίκους των Αλώνων 173 Γιάννης Κωνσταντίνου

3 Ιστορία της εκπαίδευσης Πειραματικά Νηπιαγωγεία Φλώρινας ( ): Η λειτουργία και το εκπαιδευτικό τους έργο 199 Κωνσταντία Βαϊρινού Περί κληροδοτήματος Θεοδώρου Ι. Τσίρλη υπέρ του Δημοτικού Σχολείου Νεβέσκης. Μελέτη αρχειακού υλικού 225 Παρασκευή Γκόλια, Στέλλα Κασίδου, Χριστίνα Λυπίτκα Όψεις της ΕΑΜικής εκπαιδευτικής πολιτικής στη Δυτική Μακεδονία: Οι θεσμοί της εκπαίδευσης των σλαβόφωνων 235 Σ. Ηλιάδου-Τάχου, Α. Π. Ανδρέου Εκπαιδευτικές στιγμές στη δεκαετία του 50: Ο Ν. Πετρουλάκης στην Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας 258 Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, Ευαγγελία Καλεράντε Γιάννης Καλαϊτζίδης: Ένας δάσκαλος από το Καρς στον φλωρινιώτικο Μεσοπόλεμο 277 Ιωάννης Κασκαμανίδης Η μετάβαση από την Παιδαγωγική Ακαδημία της Φλώρινας στο Παιδαγωγικό Τμήμα της Φλώρινας: Τα δημοσιεύματα του τοπικού Τύπου & ο λόγος των πρωταγωνιστών 290 Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, Ευαγγελία Καλεράντε, Παρασκευή Τσιγγένη Η περιοχή της Φλώρινας πριν και μετά τον Εμφύλιο, μέσα από τις εκθέσεις των Επιθεωρητών εκπαίδευσης και την αναφορά της οργάνωσης Near East Foundation (1949) 304 Κωνσταντίνος Φωτιάδης, Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, Κωνσταντίνος Σεχίδης, Κυριακή Αμαραντίδου, Παρασκευή Πουγαρίδου Αποτύπωση και ερμηνεία των εκπαιδευτικών δεικτών στη Δυτική Μακεδονία με βάση τις στατιστικές απογραφές της εκπαίδευσης ( ) 317 Γιάννης Μπέτσας, Δημήτρης Μαυροσκούφης Διδακτική της τοπικής ιστορίας 1912: Η απελευθέρωση της Φλώρινας. Ο ρόλος και η σημασία της τοπικής γιορτής στο νηπιαγωγείο εκατό χρόνια μετά 336 Βασιλική Αλεξίου Τοπική ιστορία και εκπαίδευση: Αντιλήψεις και πρακτικές των δασκάλων της Φλώρινας και της Πτολεμαΐδας για την ιστορία του τόπου τους 347 Α. Π. Ανδρέου, Κ. Κασβίκης 2.2 Χρονολογική ταξινόμηση Α Παγκόσμιος Πόλεμος - Μεσοπόλεμος Η πρώτη βουλγαρική «κατοχή» της Φλώρινας κατά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο 362 Στράτος Ν. Δορδανάς Επιδράσεις των εθνικών και διεθνών εξελίξεων στην οικονομία και την κοινωνία της Φλώρινας και της περιοχής της, κατά την περίοδο Χριστίνα Φ. Βαμβούρη

4 7 Η «Έκκλησις» του Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ (1 Αυγούστου 1936) και η πρώτη σοβαρή κρίση στις σχέσεις της Εκκλησίας της Ελλάδος με τη μεταξική δικτατορία* 392 Θεοδόσης Τσιρώνης Δύο αδημοσίευτες εκθέσεις αναφορικά με τον πληθυσμό και την εθνολογική σύνθεση των επαρχιών Καστοριάς και Φλώρινας κατά τη δεκαετία του Νικόλαος Σιώκης Η εγκατάσταση των προσφύγων Η εγκατάσταση των Κιουταχειωτών στη Φλώρινα 424 Αρχιμ. Ειρηναίος Χατζηεφραιμίδης Η συλλογική οργάνωση των προσφύγων στη δυτική Μακεδονία, μέσα από τα καταστατικά των σωματείων, από το 1922 έως και σήμερα 435 Στυλιανός Ιωαννίδης Από τα βουνά του Καυκάσου στον μεθοριακό οικισμό του Νέου Καυκάσου: «Και ξαν, πουλί μ, α σην αρχήν» 448 Κωνσταντίνος Φωτιάδης, Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, Κυριακή Αμαραντίδου Κατοχή-Αντίσταση-Εμφύλιος Η συμμετοχή και η δράση της γυναίκας στην Εθνική Αντίσταση ( ). Η περίπτωση της Φλώρινας 471 Γεωργία Κηπουροπούλου Όψεις και οπτικές της αντιστασιακής Φλώρινας: Το παράδειγμα του Εθνικού Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Φλώρινας 480 Κ. Φωτιάδης, Σ. Ηλιάδου-Τάχου, Π. Πουγαρίδου Όψεις της βουλγαρικής προπαγάνδας στη δυτική Μακεδονία ( ) 495 Όλγα Μπελεγάκη, Ελένη Σταματιάδου Η περίοδος της Κατοχής στη Φλώρινα μέσα από το αρχείο του Αθανάσιου Χρυσοχόου ( ) 509 Αθανάσιος Δ. Γκανούλης Πτυχές του ελληνικού Εμφυλίου στη δυτική Μακεδονία μέσα από τις εκθέσεις της Διερευνητικής Επιτροπής των Επεισοδίων στα Ελληνικά Σύνορα και της Βαλκανικής Επιτροπής του ΟΗΕ ( ) 518 Γεώργιος Στ. Παλαιόπουλος Κράτος και απονομή δικαιοσύνης την περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Τα έκτακτα στρατοδικείο ως μηχανισμός πολιτικής καταστολής 533 Ραϋμόνδος Αλβανός, Βασιλική Λάζου Η γερμανική κατοχή και τα αντίποινα στην περιοχή της Φλώρινας, Παναγιώτης Σ. Κομιανός H δράση του «Εράνου της Βασίλισσας» στη Δυτική Μακεδονία, : η περίπτωση της παιδόπολης «Αγία Όλγα» 566 Λουκιανός Χασιώτης Μεταπολεμική εποχή «Αλλογενείς» ανιθαγενείς από την ελληνική Μακεδονία σε αναζήτηση

5 8 της ελληνικής ιθαγένειας Στοιχεία από το αρχείο του Συνηγόρου του Πολίτη 575 Τριαντάφυλλος Πετρίδης Θεματολογία και πολιτικός λόγος στις εφημερίδες της Φλώρινας στην πρώτη μετεμφυλιακή περίοδο ( ) 598 Βλάσης Βλασίδης Θέσεις του βουλευτή Φλώρινας Γεωργίου Μόδη κατά τις ελληνογιουγκοσλαβικές διεργασίες (1950) 616 Κωνσταντίνος Σεχίδης, Ιωάννης Σκούρτης 3. Μακεδονικό Ζήτημα Η Σοβιετική Ένωση, η Γιουγκοσλαβία και το Μακεδονικό Ζήτημα ( ) 624 Αλεκσάνταρ Ζίβοτιτς Η επαναστατική πρόκληση της ΕΜΕΟ στη δυτική Μακεδονία κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912/13) 638 Βάιος Καλογρηάς Το Μακεδονικό ζήτημα και οι Γάλλοι ερευνητές: Μια βιβλιογραφική προσέγγιση από το 1912 μέχρι το Τριανταφυλλιά Καδόγλου Το ζήτημα των προσφύγων στη ΛΔΜ ( ) 671 Κωνσταντίνος Κατσάνος 4. Ζητήματα διαχείρισης της ιστορικής μνήμης Η κατασκευή και οι αναπαραστάσεις της δυτικής Μακεδονίας στο έργο ξένων περιηγητών και η διαχείρισή της από το επίσημο ελληνικό κράτος στις αρχές του εικοστού αιώνα 682 Μύρια Α. Κωνσταντινίδου Η διαχρονική σημασία της ευρύτερης περιοχής της Φλώρινας στην πολιτική και εκκλησιαστική ιστορία των όμορων σλαβικών λαών 696 Αγγελική Δεληκάρη Η εικόνα της αρχαιότητας στη Φλώρινα και την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, όπως αυτή παρουσιάζεται μέσα από τα τεύχη του περιοδικού «Αριστοτέλης» 710 Ανδρέας Π. Ανδρέου, Σοφία Ηλιάδου-Τάχου, Δήμητρα Μανάνη Η καλλιτεχνική απεικόνιση του «αιγαιατικού» ζητήματος στο έργο του Kole Manev 723 Σταυρούλα Μαυρογένη